Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 363

पिण्डनियुक्तिः मूलसूत्रं वृ. अयमपरो विकल्पा धात्रीकरण, तमेवाह-भिक्षाचर्याप्रविष्टेन साधुना काचित् श्रादिका ‘अधृतिः धृतिरहिता दृष्टा, ततः पृष्टा यथा-किमधत्वं सशोका दृश्यसे?,तत एवमुक्तासती साप्राह-यो दःखसहायो भवति तस्मै दुःखं निवेद्यते, दुःखसहायश्च स उच्यते यो दुःखप्रतीकारसमर्थः, ततः साधुराह-अहं दुःखसहायस्तस्मान्निवेधता मे दुःखं, ततः सा प्राह-अद्य मे-मम धात्रीत्वममुकष्मिनीश्वरगृहे 'हृत' स्फेटितं ततोऽहंविषण्णा, ततःसाधुराह-मात्वं विषादंकार्षीःअहमवश्यंत्वांतत्राचिरेणधात्रीनस्थापयामीतिप्रतिज्ञा विधायतस्याः पार्थेऽभिनवस्थापितायाधात्र्यावयःप्रभृतिकमजानानःपृच्छति. यथाकिंतस्याक्यः-तारुण्यं परिणतं वा?, गण्डावपिस्तनापरपर्यायौ किं कूर्पराकारबद्दी? यद्वाऽतिशयेन स्थूलौ ?.शरीरेऽपि तस्याः किंस्थूलत्वं किंवा कृशस्वं?, तत एवं पृष्ट्वा तत्रेश्वरगृहे गतः सन् ‘तत्समक्ष' गृहस्वाम्यादिसमक्षं तं बालक दृष्ट्वा भणति। किं तद्भणति? इत्यत आहमू. (४५०) अहुनुट्टियं व अनविक्खियं व इणमं कुलं तु मन्नामि।
पुन्नहिं जहिताए तरई बालेण सृएमो॥ वृ. अहमिदंमन्ये 'इदं’ युष्मदीयंकुलमधुनोत्थितं-सम्प्रत्येवेश्वरीभूतं. यदिपुनःपरम्परागतलक्ष्मीकमिदमवष्यित तर्हि कथं न परम्परया धात्रीलक्षणे कुशलमपि अभविष्यत् ? इति भावः, यद्वा अनवेक्षितम्' अपरिभावितमहत्तरपुरुषैः, ततएव,यावासावाधात्रीध्रियते, एतच्चवालेनासङ्गतधात्रीस्तनापानविच्छायेन 'सूचयामः'लक्षयामः, ततएवंभूतधात्रीयुक्तमपीदंकुलं तरति' क्षेमेणवर्ततेतत्मन्येपुण्यैःप्राक्त नजन्मकृतैः यदिवायदृच्छया-एवमेव॥ ततएवमुक्ते सतिससम्भ्रमंबालकस्यजननीजनकोवासाधुंप्रत्याह-भगवन् ! के धात्र्या दोषाः?, ततः साधुर्धात्रीदोषान् कथयतिमू. (४५१) थेरी दुब्बलखीरा चिमिढो पेल्लियमहो अइथणीए।
तनुई उमंदखीरा कुप्परथणियाए सूइमुहो॥ वृ.याकिलधात्रीस्थविरासा अबलारा' अबलस्तन्याइति,ततोबालोनबलंगृह्णाति,यात्वतिस्तनी तस्याःस्तन्यं पिबन स्तनेन प्रेरितमुखः' चम्पितमुखावयवोष्ठनासिकश्चिपिटनासिकोभवति, यातुशरीरेण कृशासा मन्दक्षीरा' अल्पक्षीरा, ततःपरिपूर्णतस्याःस्तन्यं बालोनप्राप्नोति, तदभावाच्च सीदति, तथाया कूपरस्तंनी तस्याः स्तन्यं पिबन बालः सूचमुखोभवति, सहि मुखं दीर्घतया प्रसार्य तस्याः स्तन्यं पिबति, ततस्तथारूपाभ्यासतस्तस्य मुखं सृच्याकारं भवति, उक्तं च . निस्थामा ग्थविरां धात्री. सूच्याग्यः कृप्परस्तनीम। चिपिटः स्थूलवक्षोजा. धयंस्तन्वी कृशा भवत॥ जाड्यं भवति स्थूरायास्तनुक्या-स्त्वबलंकरम् । तस्मान्मध्यबलस्थायाः. स्तन्य पुष्टिकरं स्मृतम॥
अतिस्तनी तु चिपिटं. खरपीनां तु दन्तुरम । मध्यस्ती महाच्छिद्रा. धात्री साम्यसुखकरी ॥ इत्यादि । चाभिनवस्थापिता धात्री उक्त दोषदृष्टा तस्मान्न युक्ताः, किन्तु चिरंतन्यवति भावः। तथा म. (४५२) जाजन हाइ वन्नण उक्कडागरहए यतंतनं।
गरहइ समाण तिव्वं पसत्यमियरं च दुव्वन्नं ।। . वृ.या अभिनवस्थापिताधात्रीयन वर्णन कृष्णादिनात्कटाभवतितांतनवर्णन गर्हत निन्दति, यथा
कृष्णा भ्रंशयते वर्णं. गौरी तु बलवर्जिता।
तस्माच्छयामा भवेन्द्धात्री, बलवर्णैः प्रशंसिता॥ इत्यादि।तथायामभिनवस्थापितांगर्हतेतस्याः समाना' समानवर्णाचेच्चिरन्तनीस्थाप्यमानाभवति