Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 372

मूलं- ४८८
मू. (४८८).
पाएण देइ लोगो उवगारिसु परिचिएसुऽज्झसिए वा । जो पुन अद्धाखिनं अतिहिं पूएइ तं दानं ॥
यः
वृ. इह प्रायेण लोक उपकारिषु यद्रा परिचितेषु यदिवा 'अध्युषिते' आश्रिते ददाति भक्तादि, पुनरध्वखिन्नमतिथिंपूजयतितदेवदानं, जगतिप्रधानमितिशेषः । अधुना शुनांभक्तानां पुरतः शुनक प्रशंसारूपं वनीपकत्वं कुर्वन् यद्धक्ति तदुपदर्शयति
मू. (४८९)
अवि नाम होज्ज सुलभ गोणाईणं तणाड़ आहारो । छिच्छिक्कारहयाणं न हु सुलहो होइ सुणगाणं ॥ केलासभवणा एए, आयगा गुज्झगा महिं । चरंति अक्खरुवेणं, पूयाऽपूया हियाऽहिया ॥
मू. (४९०)
वृ. अपि नामगवादीनां तृणादिक आहारो भवेत् सुलभः, छिच्छिकारहतानां त्वमीषां शुनांनतु कदाचनापि भवति सुलभः, तत एतेभ्यो यद्दीयते तदेव बहुफलमिति भावः, अपि च नैंत श्वानः श्वान एव, किन्तु 'गृह्यका' देवविशेषा‘कैलासभवनात कैलासपर्वतरूपादाश्रयादागत्य 'महीं' पृथिवीं यक्षरूपेण श्वाकृत्या चरन्ति, तत एतेषां पूजाऽपूजा च यथासङ्ख्यं हिताऽहिता चेति । सम्प्रति ब्राह्मणादिविषयवनीपकत्वे दोषानाहएएण मज्झ भावो दिट्टो लोए पणामहेज्जभिं ।
मू. (४९१)
एक्वेक्वे पुव्वुत्ता भद्दगपंताइणो दोषा ।।
वृ. ‘एतेन' अनेन साधुना 'मज्ज'' भावः 'भक्तत्वलक्षणः 'दृष्टः' अवगतो 'लोके' ब्राह्मणादौ, किंविशिष्टे ? इत्याह- 'प्रणामहार्ये' प्रणामः प्रणमनं, तेन उपलक्षणमेतत् दानादिना च, हार्ये आवर्जनीये, तत एकैकस्मिन् ब्राह्मणादिविषये वनीपकत्वे पूर्वोक्ता भद्रकप्रान्तादयो दोषा भावनीयाः, किमुक्तं भवति ? - यदि भद्रकस्तर्हि प्रशंसावचनतो वशीकृत आधाकर्मादि कृत्वा प्रयच्छति, अयप्रान्तस्तर्हि गृहनिष्कासनादि करोति । इह प्राक् 'साणे पुण होइपंचमए' इत्युक्तं, तत्रसाणग्रहणं काकादीनामुपलक्षणं, तेनकाकादिष्वपिवनीपकत्वं द्रष्टव्यं - मू. (४९२) एमेव कागमाई साणग्गहणेण सूइया होंति ।
जो वा जंमि पसत्तो वणइ तहिं पुट्ठऽपुट्टो वा ॥
वृ. ‘एवमेव' वनीपकत्वप्ररूपणाविषयत्वेन वग्रहणेन काकादयोऽपि सूचिता भवन्ति, ततस्तत्रापि वनीपकत्वंभावनीयम्। एतदेव व्याप्तिपुरस्सरमाह-यो वा यत्रकाकादीपूजकत्वेनप्रसक्तस्तत्रकाकादिस्वरूपं पृष्टोऽपृष्टो वा 'वनति' प्रशंसाद्वारेणाऽऽत्मानं भक्तं दर्शयति । सम्प्रति वनीपकत्वं कुर्वतः साधोर्युक्त्या दोषगरीयस्त्वं प्रकटयतिमू. (४९३)
३६९
दानं न होड़ अफले पत्तमपत्तसु सन्निजुज्जतं । इय विभणिऽवि दासा पसंसओ किं पुन अपत्ते ? ||
वृ . इह पात्रष्वपात्रेषु वा सन्नियुज्यमानं दानं भवत्यफलमित्यपि भणित दोषः, अपात्रदानस्य पात्रदानसमतया प्रशंसनेन सम्यक्त्वातिचारसम्भवात्, किंपुनः अपात्राण्येव साक्षात् प्रशंसतः, १, तत्रसुतरां महान् दोषो, मिथ्यात्वस्थिरीकरणादिदोषभावादिति । तदेवमुक्तं वनीपकद्वारं, सम्प्रति चिकित्साद्वारमाहमू. (४९४) भणइय नाहं वेज्जो अहवाऽवि कहेइ अप्पणो किरियं । अहवावि विज्जयाए तिविह तिमिच्छा मुणेयव्वा ॥
g. इह 'चिकित्सा' रोगप्रतीकारो रोगप्रतीकारोपदेशो वा विवक्षिता, ततः साधूनधिकृत्य 'त्रिविधा'
261 24