Agam Suttani Satikam Part 26 Oghniryukti Pindniryukti

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 350

मूलं-३९२
३४७
कीलकविदारिततया महापीडाडतिशयभावतः पश्यतामेव सकललोकनांसदःखंस्पन्दमानः पश्चत्वमगमत्, तथा वसुन्धरा च, तत उच्छलितः पापीयसः कापिलस्यावर्णवादः, अन्यदा च भूयोऽपि तस्मिन्नेव गृहे स एव साधुर्भिक्षार्थमाजगाम,सुरदत्तचतमप्राक्षीत्-भगवन्! यथायूयंज्ञानचक्षुषादान्याविनाशमवेक्षमाणाभिक्षां परिहृतवन्तःतथाङस्माकमपिकिनाचीकथत?,येनतदानींसामालंनारोहेत.ततःसाधुरवोचत्-नाहकिमपि जाने, केवलमयमस्माकं सार्वज्ञ उपदेशः-यथा न कल्पते साधूनां मालापहृता भिक्षेति, ततः स पूर्ववदचिन्तयन्द्धर्ममश्रौषीत् प्रव्रज्यां चाग्रहीदिति, सूत्रं सुगम, नवरम्, एवमेव जघन्यमालापहृते इवोत्कृष्टेऽपि मालापहृते पडन्तउभयवहो' इत्यादयो दोषावक्तव्याः। तत्रदान्यावघेउदाहरणं वारणनिस्सेणि' इत्यादि । मू. (३९२) उड्डमहे तिरियपि य अहवामालोहडं भवे तिविहं।
__उड्ढे य महोयरणं भणियं कुंभाइसू उभयं॥ वृ. अथवा मालापहृतं त्रिविधं. तद्यथा-ऊर्ध्वमधस्तिर्यकच, तत्र ऊर्ध्वमेतदनन्रोक्त मृर्ध्वविलगितसिक्ककादिगतम्, अधोभूमिगृहादाववतरणं-प्रवेशः, तत्राघोऽवतरणेनयद्दीयते तदप्युपचारा-दघाऽवतरणं, तथा कुंभादिषु'कुम्भोष्ट्रिकाप्रभृतिषुयद्वर्त्ततदयंतद्भयम्-ऊर्ध्वाऽधोमालापहृतस्वभावंभणितंतीर्थकरादिभिः, तथाहि-बृहत्तरोच्चस्तरकुम्भादिमध्यव्यवस्थितस्य देयस्य ग्रहणाय येन दात्री पाय॒त्पाटनादि करोति तेनोर्ध्वमालापहृतं, येन त्वधोमुखं बाहुमतिप्रभूतं तेनाधोमालापहृतं, दोषा अत्रापि पूर्ववद्भावनीयाः। मू. (३९३) दद्दर सिल सोवाणे पुव्वारूढे अनुच्चमुक्खित्ते। .
मालोहडं न होई सेसंमालोहडं होई॥ वृ.'दईरः' निरन्तरकाष्ठफलकमयोनिःश्रेणिविशेषः शिला' प्रतीता सोपानानि' इष्टकामयान्यवतरणानि, एतान्यारुह्य यद्ददाति तन्मालापहृतं न भवति, केवलं साधुरप्येषणाशुद्धिनिमित्तं प्रासादस्योपरि दर्दरादिना चटति,अपवादेनभूस्थोऽप्यानीतंगृह्णाति, तथापूर्वारूढःसाध्वागमनादग्रतःस्वयोगेननिःश्रेण्यादिनाप्रासादोपरि चटितो दाता यद्ददाति साधुपात्रके, कथंभूते? इत्याह- अनुच्चोत्क्षिप्ते, किमुक्तं भवति ?-भूमिस्थः संयतो दृष्टेरधःपात्रंधारयन्यावत्प्रमाणे उच्चैःस्थाने स्थितो दातापाने हस्तंप्रक्षिप्य ददाति तावत्प्रमाणे पूर्वारूढो यद्ददातितन्मालापहृतंनभवति,शेषतुसर्वमप्यनन्तरोक्तं मालापहृतमवसेयमाइहानुच्चोत्क्षिप्तोच्चोत्क्षिप्तयो:मू. (३९४) तिरियायय उज्जुगएण गिण्हईगजं करेण पासंतो।
एयमनुच्चुक्खित्तं उच्चुक्खित्तं भवे सेसं॥ वृ.तिर्यग आयतेन-दीर्घण ऋजुकेन' सरलेन 'करण' हस्तेन पात्रं दृष्ट्या निभालयन यद्गृह्णाति तदित्थंभूतंपात्रमनुचोत्क्षिप्तमुच्यते.शेषपुनरुच्चात्क्षिप्तं. इयमनभावना-यदृष्टरुपरिबाहप्रसार्यदेयवस्तुग्रहणाय पात्रं ध्रियते तत्तथा ध्रियमाणमुच्चात्क्षिप्तमिति. एतन चाध्यांधोमालापहृतव्याख्यानेन तिर्यगपि मालापहृतंव्याख्यातंद्रष्टव्यं,तत्राप्यर्थंकल्प्याकल्प्यविधिः-यत्पादस्याघामज्जिकादिदत्त्वागवाक्षादौ स्थितं दानाय बाहं प्रसार्य महता कप्टेन समाकर्षति समाकर्षति तन्न कल्पते, तच्च भूमा स्वभावस्था गवाक्षादी स्थितमयत्नेन किश्चिद्वाहु प्रसार्य साधोर्दानाय गृह्णाति तन्मालापहृतं न भवति, अतस्तत्कल्पते। मू. (३९५) अच्छिन्जंपि य तिविहं पभूय सामी य तेनए चेव।
अच्छिन्नं पडिकुटुं समणाण न कप्पए घेत्तुं ।। वृ.आच्छेद्यमपिप्रागुक्त शब्दार्थ त्रिविधं त्रिप्रकार,तद्यथा-'प्रभौ'प्रभुविषयंप्रभरूपकाश्रितमित्यर्थः, एवं स्वामिनि' स्वामिविषयं स्तेनकविषयंच।एतच्चत्रिविधमप्याच्छयंतीर्थकरगणघरैः प्रतिकुष्टं'निराकृतम,