Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 462

४५९
उद्देशक ः ३, मूलं-९४, [भा. ४२४९] कदाचिदध्वनिर्गताः साधवो विविक्ताआगच्छेयुः ततो द्वौ साधू एकस्य साधोः सम्पर्णप्रत्यवतारं प्रयच्छतः, तयोश्चात्मनः प्रत्येकं द्विगुणाः प्रत्यवतारास्तिष्ठन्ति । यद्येवं न गृह्णन्ति ततश्चतुर्लघुकाः, तत्राप्याज्ञादयो दोषा भवन्ति। वर्षास्वतिरिक्तोपकरणग्रहणे कारणमुपदर्शयितुं दृष्टान्तमाह[भा.४२५०] दव्वोवक्खर-णेहादियाण तह खार-कडुय-भंडाणं ।
वासरत्त कुडुंवी, अतिरेगं संचयं कुणइ ।। वृ-द्रव्यं-हिरण्यादि, उपस्करः-सूर्यादि, खेहः-घृतं तैलं वा, आदिशब्दादेरण्डादितैलपरिग्रहः, क्षारः-वस्तुलादिलवणं वा, कटुकं-शुण्ठीविप्पल्यादि, भाण्डानि-घट-पिठरादीनि, अथवा कटुभाण्डंवेसण-मरिच-हिडप्रभृतिद्रव्यजातम् । एतेषां द्रव्योपस्करादीनां कुटुम्ब्यपि वर्षारात्रेऽतिरिक्तं सञ्चयं करोति ॥ किं कारणम् ? इति चेद् उच्यते-- [भा.४२५१] वणिया न संचरंती, हट्टा न वहंति कम्मपरिहानी ।
गेलनाऽऽएसेसुव, किं काहिति अगहिते पुट्विं ।। वृ-वर्षाकाले वणिजो ग्रामेषु क्रयविक्रयार्थं न सञ्चरन्ति, पत्तनेष्वपि वर्ष-वर्दलवसेन हट्ट न वहन्ति, अपि च यदि कुटुम्बी द्रव्योपस्करादीनामतिरिक्त सञ्चयं न कुर्यात् तत उत्पन्ने प्रयोजने क़यविक्रयार्थतेनआपणवीथ्यांगन्तव्यम्, ततश्चहलकर्षणप्रभृतीनांकर्मसंयोगानांपरिहानिर्भवति, ग्लानत्वेवा सञ्चाते 'आदेशेषुवा' प्राघूर्णकेष्वागतेष्वतिरिक्तसञ्चये पूर्वमगृहीते किं पथ्यभोजनप्राघूर्णकभक्त्यादिकं करिष्यति? ॥ [भा.४२५२] तह अन्नतित्थगा वि य, जो जोरिसो तस्स संचयं कुणति ।
इह पुन छण्ह विराधन, पढमम्मि य जे भणिय दोसा॥ वृ-'तथा' इति दृष्टान्तान्तरोपन्यासे । 'अन्यतीर्थिका अपि' सरजस्कादयः 'यो यादृशः' यस्य येनोपकरणेन प्रयोजनमित्यर्थः स तस्यातिरिक्त सञ्चयं वर्षासु करोति, यथा-सरजस्का रक्षायाः, दकसौकरिका मृत्तिकायाः, बोटिकाश्छगण-लवणयोरित्यादि। ‘इह' इति अस्मिन् पुनर्जनशासने यद्यतिरिक्तमुपकरणं न गृह्णन्ति ततः षण्णां जीवनिकायानां विराधना भवति । अथातिरिक्तोपकरणाभावाद्वर्षासूपधिंगृह्णन्तिततोयेप्रथमे समवसरणेउपकरणं गृह्णतो दोषा भणितास्तान् प्राप्नुवन्ति ।। कथं पुनः षन्नां कायानां विराधना भवति? इति उच्यते[भा.४२५३] रयहरणेनोल्लेणं, पमजणे फरुससाल पुढवीए।
गामंतरित गलने, पुढवी उदगं च दुविहं तु॥ वृ. “फरुससाल" त्ति कुम्भकारशाला तस्यां वर्षासु स्थितानां द्वितीयरजोहरणाभावे यद् वर्षेणार्टीभूतं रजोहरणं तेनैव प्रमार्जने पृथिवीकायस्य विराधना । ग्रामान्तरं वा भिक्षाचर्यादिकार्येण "इंत" ति गच्छत आगच्छतो वा अन्तरा गाढतरं वर्षितुमारब्धे मलिनरजोहरणे परिगलति पृथिवीं 'द्विविधं च' भीमा-ऽऽन्तरिक्षभेदाद् द्विप्रकारमुदकं विराधयति ॥ [भा.४२५४] अहवा अंवीभूए, उदगं पणओ य तावणे अगनी ।
उल्लंडगबंध तसा, ठाणाइसुकेण व मजे ॥ वृ-अथवा द्वितीयरजोहणाभावे यदाऽऽर्द्र रजोहरणं शोषयति ततोऽवग्रहात् स्फिटति ।