Agam Suttani Satikam Part 19 Bruhat kalpa

Author(s): Dipratnasagar, Deepratnasagar
Publisher: Agam Shrut Prakashan

Page 483

बृहत्कल्प-छेदसूत्रम् - २-३/९५
अथ यदुक्तम् 'बाल-वृद्धादयो लोकेऽप्यनुकम्पनीयाः' ति तत्परिहाराय लौकिकमेव दृष्टान्तमाह[ भा. ४३४६] दुग्धासे खीरवती, गावी पुस्सइ कुटुंबभरणट्ठा । मोतु फलदं च रुक्खं, को मंदफला - Sफले पोसे ॥
४८०
वृ-दुर्ग्रासं दुर्भिक्षं तत्र यथा 'क्षीरवती' भूग्नि मतुप्रत्ययविधानाद् बहुक्षीरा गौः कुटुम्बभरणार्थं 'पोष्यते' चारीप्रदानादिना पुष्टिं नीयते, एवमस्माकमपि य आचार्यादिस्तरुणादिगुणोपेततयाऽऽत्मनः परेषां चोपग्रहं कर्तुं समर्थ स निस्तार्यते । तन्निस्तारणे हि बहूनां बाल-वृद्धादीनामपि तदाश्रितानामनुकम्पा कृता भवति । अथ तं परित्यज्य क्षुल्लक- स्थविरादिस्तस्या आपदस्तार्यते ततो बहवो बालादयस्तदाश्रिताः परित्यक्ता भवन्ति । अपि च- 'फलदं' प्रभूतफलदायिनं वृक्षं मुक्त्वा को नाम मन्दफलान् अफलान् वा वृक्षान् 'पुष्णीयात् ' सारणीसलिलसेचनादिना पुष्टिं प्रापयेत् ? न कोऽपीत्यर्थः । उपनययोजना प्राग्वद् द्रष्टव्या ॥
उक्तं सचित्तग्रहणम् । अथ मिश्रग्रहणमाह
[भा. ४३४७]
एमेव मीसए वी, नेयव्वं होइ आनुपुव्वीए । वोच्चत्थे चउगुरुगा, तत्थ वि आणाइणो दोसा ।।
वृ- एवमेव मिश्रविषयमपि ग्रहणम् ' आनुपूर्व्या' आचार्य - प्रवर्त्तिन्यादिपरिपाट्या ज्ञातव्यं भवति । अथ यथोक्तक्रममुल्लाय विपर्यासेन पुरुषाणां स्त्रीणां वा ग्रहणं करोति ततश्चतुर्गुरुकाः । तत्रापि चाज्ञादयो दोषा भवन्ति ॥
अथ मिश्रग्रहणं कीशं प्रतिपत्तव्यम् ? इति उच्यते
[भा. ४३४८] मीसगगहणं तत्थ उ, विनिवाओ जो सभंड- मत्ताणं ।
अहवा विमीयं खलु, उभओक्खऽच्चओ घोरो ॥
वृ- इह यः 'सभाण्ड - मात्राणां' पात्र मात्रकाद्युपकरणसहितानां साधूनां साध्वीनां वा 'विनिपातः' उदकवाहके निमज्जनं ‘तत्र' तद्विषयं यद् ग्रहणं तद् मिश्रग्रहणमुच्यते । अथवा यद् उभयोरपिसाधु-साध्वीलक्षणयोः पक्षयोः 'घोरः' रौद्रो युगपदुदकवाहकेनापहरणलक्षणः 'अत्ययः’ प्रत्यपायस्ततो यद् ग्रहणं तद् मिश्रग्रहणमिति मन्तव्यम् ॥ अथामुमेव द्वितीयव्याख्यानपक्षमङ्गीकृत्य निस्तारणविधिमाह[भा. ४३४९ ] सव्वत्थ वि आयरिओ, आयरियाओ पवत्तिनी होइ । तो अभिसेगप्पत्तो, सेसेसु तु इत्थिया पढमं ॥
वृ- द्वयोरपि पक्षयोरुदकेन ह्रियमाणयोर्यद्यस्ति शक्तिस्ततो युगपद् निस्तारणं कार्यम् । अथ नास्ति युगपद् निस्तारणसामर्थ्य ततः सर्वत्रापि प्रथममाचार्यो निस्तारणीयः । आचार्यानन्तरं प्रवर्त्तिनी तारयितव्या भवति । 'ततः' प्रवर्त्तिन्या अनन्तरमभिषेकपदप्राप्तः । ततः 'शेषेषु तु' भिक्षुप्रभृतिषु पदेषु प्रथमं स्त्री निस्तारयितव्या, ततः पुरुषः । तथाहि भिक्षु भिक्षुण्योर्मध्ये प्रथमं भिक्षुणी ततो भिक्षुस्तारणीयः, क्षुल्लक - क्षुल्लिकयोर्मध्ये प्रथमं क्षुल्लिका ततः क्षुल्लकः, स्थविर - स्थविरयोः प्रथमं स्थविरा ततः स्थविर इति ॥
अथ किमर्थमेषु प्रथमं स्त्र निस्तार्यते ? इत्याह[ भा. ४३५० ]
अन्नस्स वि संदेहं दद्धुं कंपंति जा लयाओ वा ।
1