Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 02 Sthanakvasi

Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 554
________________

५४२
सूत्रकृताङ्गसूत्रे
मित्यर्थः, रात्रिमतेन रात्रियोजनेन सहितामिति सरात्रिमकां स्त्रियं वारयित्वा - परित्यज्य 'उवहाणवं' उपधानवान्-उपधानं घोरं तपः तद्विद्यते यस्याऽप्तौ उधानवान् संवृत्तः । किमर्थमुपधानवान् अभवत् तत्राह - ' दुक्खखयट्टयाए' दुःख क्षयार्थाय - दुःखानां - मानसिककायिकानां क्षयार्थम् । एते हि रात्रिभोजनादयः प्राणिहिंसामूलका स्तदाचरणेन प्राणिहिंसा जायते । हिंसया दुःखमवश्यं भाषि, इति पर्यालोच्य रात्रिभोजनादिकं परित्यक्तवान् । तथा तपसि मनो निवेशितवान् । अथवा दुःखयति सन्तापयतीति दुःखं दुःखकारणं कर्म तस्य क्षयो विनाशस्तस्मै । तथा-'लोगं विदित्ता आरं परंच' किंच लोकं संसारं विदित्वा - आरं - इह लोकम्, च- पुनः परं परलोकम् । यद्वा-आरं - मनुष्यलोकम् परं नार
"
-
टीकार्थ - भगवान् महावीर रात्रि मोजन के साथ स्त्री सेवन को त्याग करके घोर तपस्वी बने थे। उनके घोर तपस्वी होने का प्रयोजन क्या था ? इस प्रश्नका उत्तर देते हुए कहा है शारीरिक मानसिक वाचिक दुःखों का क्षय करने के लिए उन्होंने तपोमध जीवन अंगीकार किया था। रात्रि भोजनादि प्राणियों की हिंसा के मूल हैं । इनके सेवन से प्राणियों की हिंसा अनिवार्य है। हिंसा दुःखों की जननी है। ऐसा सोच कर रात्रिभोजनादि समस्त सावयव्यापारों का त्याग कर दिया था और तपस्या में मन लगाया था । अथवा जो दुःख देता हैं, संताप पहुँचाता है, उसे दुःख कहते हैं, इस व्याख्या के अनुसार कर्म दुःख के कारण हैं, अतएव कर्मों का क्षप काने के लिए भगवान् ने तप अंगीकार किया था ।
ટીકા—ભગવાન મહાવીર રાત્રિ ભાજનના અને સ્ત્રીસેયનના ત્યાગ કરીને ઘાર તપસ્યા કરવા લાગ્યા હતા. તેએ શા માટે ઘેર તપાસ્યા કરતા હતા ? આ પ્રશ્નના ઉત્તર આપતા સૂત્રકાર કહે છે કે-માનસિક, યાચિક અને કાયિક દુઃખાને ક્ષય કરવાને માટે તેમણે તામય જીવન અ’ગીકાર यु हेतु रात्रिलोभन, भानु सेवन, आदि अर्यो द्वारा हिंसा थाय छे. તેમનું સેવન કરનાર લેાકેા પ્રાણીઓની હિંસા અવશ્ય કરે છે. હિંસા જ દુઃખેાની જનની છે, એવું સમજીને તેમણે રાત્રિèાજન આદિ સમસ્ત સાવદ્ય વ્યાપા રેશના પરિત્યાગ કરીને તપસ્યામાં મનને લીન કર્યું હતું. અથવા જે દુઃખ દે છે. સતાપ ઉત્પન્ન કરે છે, તેને દુઃખ કહે છે. આ વ્યાખ્યા પ્રમાણે ક્રમ જ દુઃખનું કારણ છે. એવું સમજીને કા ક્ષય કરવાને માટે ભગવાન્ મહાવીરે તપ અંગીકાર કર્યુ હતું,
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૨


Page Navigation
1 ... 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709 710 711 712 713 714 715 716 717 718 719 720 721 722 723 724 725 726 727 728