Book Title: Prakrit Praveshika 1
Author(s): Prabhudas Bechardas Parekh, Prashamrativijay
Publisher: Pravachan Prakashan Puna
Catalog link: https://jainqq.org/explore/009097/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrIvijayamahodayasUrigraMthamAlA-18 prAkta - pravezikA pahelI mUlya pUnA yojaka prabhudAsa becaradAsa pArekha zrIvijayamahodayasUrigraMthamAlA-18 pustaka : prAkRta-pravezikA (pahelI) yojaka : prabhudAsa becaradAsa pArekha punaHsaMpAdaka : munizrI prazamarativijayajI prathama AvRtti : vi. saM. 1989 dvitIya AvRtti : vi. saM. 2062 : rUA. 100-00 : PRAVACHAN PRAKASHAN, 2006 (prAptisthAna) : pravacana prakAzana 488, ravivAra peTha, pUnA-411002, phona : 32922069 mo. 9898055310 Email : Pravachan Prakashan@vsnl.net amadAvAda : sarasvatI pustaka bhaMDAra 112, hAthIkhAnA, ratanapoLa, amadAvAda-1 phona : 079-25356692 azokabhAI ghelAbhAI zAha 201, oesIsa, aMkura skUlanI sAme, pAlaDI, amadAvAda-38OO7 phona : 079-26633085 mo. 932707579 TAIpa seTiMga : virati grAphiksa, amadAvAda-16. phona : 079-22684 32 pravacana prakAzana 488, ravivAra peTha, pUnA-2 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzakIya tapAgacchAdhirAja, pUjyapAda AcAryabhagavaMta zrImadvijayarAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA tejasvI ziSyaratno pravacanakAra baMdhubelaDI pUjya munirAja zrI vairAgyarativijayajI ma., pU. munirAja zrI prazamarativijayajI ma.nI preraNAthI alabhya graMthone upalabdha karAvatI zrIvinayamoyasUgriMthamALA nAM 18mAM puSparUpe zrI prAkRta pravezikA pahelI punaH prakAzita thaI rahI che. parama zraddheya gacchAdhipati pUjyapAda AcAryadeva zrImadvijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjAnI puNyapreraNAthI DIsA zvetAmbara mUrtipUjaka jaina saMgha peDhI - DIsA ane zrI rAjapura jaina zvetAmbara mUrtipUjaka saMgha - rAjapura (DIsA) saMghe A pustaka prakAzita karavAno lAbha lIdho che. ame temanI aMtaraMga anumodanA karIe chIe. - pravacana prakAzana prAstAvika bhAratIya saMskRtinA aneka pradhAna aMgomAM bhASA saMskAra nAmanuM eka mukhya aMga che. te aMgamAM bhAratIya mahA Arya prajAnI mAnasika vicAra zreNinAM AMdolano vyakta karavA mATe kaMI kaMI jAtanI uttamottama ane samRddha sAdhana sAmagrI rahelI che? teno vicAra ghaNo ja gahana ane dUragAmI che. e bhASAsaMskAramAM saMskRta ane prAkRta bhASA mukhya bhAga bhajave che. bhASAonA zabde zabdamAM bhAratIya saMskRtinI apUrva ghaTanA, sarva sAmAnya lokavyavahAra, sUkSmatama manobhAvo, sUkSmatama kAyika vyApAro, sthUla ane sUkSma AjubAjunI paristhitio ane kudaratI saMjogo vagerenI sarvadezIya paribhASAo vaNAyelI che, jenuM vargIkaraNa A saMkSipta prastAvanAmAM ApaNe na karI zakIe. temaja, yadyapi ahIM saMskRta ane prAkRta bhASAnI aitihAsika mImAMsA karavAnuM ye pAlavaze nahIM. to paNa eTaluM to cokkasa che ke - e banne bhASAo potapotAnA bhinna bhinna vibhAgomAM parasparanI ghaTaka ane upAdAna svarUpe gUMthAyelI che, ane tethI ja bhAratavarSamAM pracalita Adhunika koIpaNa Arya bhASAnuM baMdhAraNa samajavAne e saMskRta-prAkRta bhASAono talasparzI abhyAsa Avazyaka thaI paDe che. e banne bhASAonI D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ talasparzI tulanA pachI ja hiMdI, baMgALI, marAThI, gujarAtI, sthapAyA pachI eya saMskRtinI khIlavaNImAM upayogI thaI zake e paMjAbI vagere Adhunika pracalita bhASAonAM vyAkaraNane lagatA dRSTithI prathama saMskRta ane pAlIbhASAno abhyAsa A dezamAM nirNayAtmaka niyamo ane vyutpatti-vyutpAdano sAMgopAMga taiyAra khUba pracAravAmAM Avyo che. lagabhaga e dRSTithI e banne dharmonuM karI zakAya che. tathA Arya saMskRtino AtmA samajAvanAruM sAhitya paNa ghaNuM kheDAI gayuM che. (jo ke - bhAratanI prAcIna sAhitya ukelavAne paNa e banne bhASAonA abhyAsanI parama praNAlikAthI thatAM paThana-pAThanane eTalo badho dhakko lAgyo che, ke AvazyakatA rahe che. saMskRta bhASAmAM sAhityanI dareke dareka jene pariNAme bhAratIya saMskRtinI dRSTithI navA navA tattva zAkhAonI jema vividha prakArano graMthasaMgraha maLI Ave che, te ja saMzodhananuM kArya lagabhaga baMdha paDatuM jAya che.) pramANe prAkRta bhASAomAM paNa hovAno saMbhava che, jemAMno te yuropIya vidvAnonuM lakSya have prAkRta bhASAnAM ane jaina keTaloka bhAga hAla mojuda che. tenA karatAM aneka gaNo saMgraha dharmanAM sAhityanA abhyAsa tarapha gayuM che. tenA lAbhAlAbhanI prAcInakALe vidyamAna hovAnA purAvA maLe che. mImAMsAmAM atre utarIzuM nahIM. to paNa jIjJAsuoe saMskRta ane prAkRtaH e banne ya bhASAnuM sAhitya jaina, bauddha jIvanavikAsa ane vizvAvalokana nAmanA amArA graMthanA bhAga 1 ane vaidika - bhAratanAM e traNeya pradhAna darzanonA anuyAyI khaMDa 1, ane pustaka prathamanA pRSTha vAMcI javA. vidvAnoe sabaLa prayatnothI khIlavyuM che. koIe jarA paNa nyUnatA A pravezikA lakhavAno amAro mukhya uddeza hAla keTalAka rAkhI hoya, evA purAvA jaNAtA nathI. varSothI saMskRta bhASAnA paThana-pAThanane jAheramAM vega maLavAthI to paNa jaina ane bauddha dharmanuM pradhAna dhArmika sAhitya khAsa ApaNA saMghamAM paNa anAyAse ja vega Avyo hato. chatAM karIne eka jAtanI prAkRta bhASAomAM lakhAyeluM che. ane vaidika ApaNane upayogI pradhAna prAkRta bhASAnA abhyAsano vega vadhAre dharmanuM sAhitya moTA pramANamAM saMskRta bhASAmAM lakhAyeluM che. tethI, dhImo paDI gayo hato. pariNAme keTalAka munimahArAjAo ane prAcInakALamAM banne bhASAono abhyAsa satata cAlu hato. dareka sAdhvIjI mahArAjAone graMthavAcanamAM jyAM prAkRta bhAga Ave saikAno itihAsa tapAsIzuM to saMskRta bhASAnA abhyAsIo jema tyAM muzkelI UbhI thAya che, temaja saMskRta adhyApako paNa tene saMkhyAbaMdha maLI Ave che, tema prAkRta bhASAnA pUrvakAle saMkhyAbaMdha sthaLe alita thAya che, evo khAsa anubhava che. ane pAchaLathI virala virala paNa abhyAsIo maLI Ave che. tethI, sAmAnya rIte gujarAtI bhASA jANanArAo mATe bhAratamAM briTIza rAjaya pachI te rAjyanAM pradhAna aMga saraLatAthI prAkRta bhASAmAM praveza karavA - nAma ane dhAtuonAM tarIke ane Adhunika saMskRtinA prANAdhAra rUpe Adhunika zikSaNa - rUpAntaro vagerenAM spaSTIkaraNa sAthenuM - koI khAsa pustaka na praNAlIno pracAra karanArI yunivarsiTIo judA judA prAMtomAM hovAthI, te bhASAno abhyAsa rasamaya banAvavA A prAthamika D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prayatna karavAmAM Avyo che. tethI AzA che ke - A prayatna abhyAsIone AzIrvAdarUpa thaI paDI Adara pAtra thaze. yadyapi - kalikALa sarvaza AcArya mahArAja zrI hemacaMdrAcArya praNIta zrI siddhahemacaMdra vyAkaraNano aSTamaadhyAya, prAkRta vagere prAcIna bhASAonuM vizALa prasthAna sAMgopAMga vyakta karanAra eka apUrva graMtha tarIke jagatamAM sAbita thaI cUkela che. ane siddhahemacaMdra vyAkaraNanA saMskRta vibhAganA sAta adhyAyanA abhyAsIone tenI paribhASA, zailI, ane racanA khUba mAphaka Ave tevI che. paraMtu saMskRta bhASA ane saMskRta vyAkaraNonI zailInA anabhijJa tathA sAmAnya zaktinA vidyArthIone te graMtha durgama thaI paDe tevo hovAthI, prAthamika vidyArthIo teno abhyAsa karavAnuM lagabhaga mAMDI ja vALe che. prAkRta bhASA zIkhavAnA bIjA keTalAka chUTA chavAyA sAdhano jo ke jovAmAM Ave che, paraMtu temAMnuM koIpaNa sAdhana abhyAsa karavAne teTaluM saraLa, spaSTa, saMgIna ane paddhatisara hovAnuM jANavAmAM nathI. vidyArthI vagara harakate krame krame jANyA uparathI ajANyA viSayamAM praveza karI utsAha ane AnaMdapUrvaka vagara kaMTALe AgaLa vadhato jAya tevuM pAThya pustaka hoya, to cokkasa ghaNA abhyAsIo abhyAsa karavA lalacAya e spaSTa vAta che. e uddeza lakSyamAM rAkhI yathAzakti A prayAsa karyo che. uddezanI siddhi keTalA pramANamAM thaI che ? te viSe abhyAsIo ane adhyApakono anubhava vadhAre pramANabhUta gaNAze. grantha racanA digdarzana A pustakanI saMkalanA, viSaya, vibhAgo ane kramaracanAmAM ghaNI ja kALajI rAkhavAmAM AvI che. saraLa saraLa viSayo saraLa saraLa rIte prathama prathama ApavAmAM AvyA che, kaThina kaThina viSayo kramasara pAchaLa pAchaLa mUkavAmAM AvyA che. jethI karIne vidyArthI vinA prayAsa ane vinA harakta AgaLa AgaLa vadhI zakaze. koIpaNa viSaya zarU karatAM pahelAM prathama te viSayane lagatA bhASA paricaya mATe saraLa saraLa vAkyo ApI vidyArthIonAM mAnasa sAthe bhASAno sIdho saMbaMdha joDavAmAM Avyo che, pachI tenuM spaSTIkaraNa karanArA niyamo ane te uparathI upajatAM rUpo ApavAmAM AvyA che. aMte prAkRta ane gujarAtI e banne prakAranAM parIkSA - vAkyo ApavAmAM AvyA che. ema karavAthI ekano eka viSaya judI judI rIte abhyAsI sanmukha mUkAto hovAthI anAyAse ja teno deDha paricaya maLI javAno ane magajamAM ThasI javAno saMbhava che. chatAM vidyArthInI buddhine kasoTIe caDAvavA khAtara ja sAdhanikIo ApavAmAM AvelI nathI, topaNa goThavaNa evI rAkhavAmAM AvI che ke - abhyAsI saraLatAthI te sAdhI zakaze ja. prAkRta-vyAkaraNo ghaNe bhAge saMskRta bhASAnA paricayavALAne upayogI thAya tevI zailIthI racAyelI mAlUma paDe che. tyAre ame prAthamika pAThomAM gujarAtI bhASAmAM vaparAtA prAkRta ane lagabhaga gujarAtIsama prAkRta zabdono khAsa karIne saMcaya karyo che, jethI karIne vistRta zabdakoSa ajANyo na thaI paDatAM kaMTALArUpa na thAya, tema ja te yAda karavAmAM vizeSa parizrama paNa na paDe. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 rojanI bolAtI bhASAmAMnA pracalita zabdo yAda rAkhavAmAM parizrama na paDe e svAbhAvika che. AgaLa upara saMskRta-tabhava zabdo samajAvavA mATe paNa jema bane tema gujarAtI bhASAmAM vaparAtA saraLa ane prasiddha saMskRta zabdo uparathI prAkRta svarUpa banAvavAnuM zIkhavI, khAsa prasiddha jevA saMskRta zabdo ApIne ja akSara parivartananA niyamo ApI prAkRta bhASAmAM rUpAMtara samajAvavA AgaLa vadhavAmAM AvyuM che. A jAtanI goThavaNathI gujarAtI bhASA-bhASIne prAkRta zIkhavAnI ghaNI muzkelI ochI thavAno khAsa saMbhava che. rUpo ane prayogo jema bane tema spaSTa karavAmAM AvyA che. prAkRta bhASAnAM rUpo vikalpabahula hovAthI teno tAga meLavavAne vidyArthI gabharAya che. tethI te vistArathI ApavAmAM AvyA che. jema bane tema temAM aspaSTatA ke saMdigdhatA na rahevA pAme ane cokasAI vadhAre keLavAya te tarapha khAsa lakSya ApavAmAM AvyuM che. bhASA paricayanAM vAkyo ane parIkSA - vAkyo jema bane tema prAcIna sAhityamAMthI pasaMda karavAmAM AvyA che, e vidvAno spaSTa joI zakaze. chatAM prAthamika pAThomAM banne prakAranAM vAkyo svayaM banAvIne mUkavA paDyA che, kAraNa ke prAthamika pAThonI zarato pUrI pADe tevA saraLa vAkyo prAcIna sAhityamAMthI maLavA lagabhaga durlabha hatA. temAM thoDA ghaNA pheraphAra karyA vinA teno upayoga lagabhaga azakya jevo hato. AgaLa upara prAcIna sAhityanI nAnI nAnI vArtAo ane rocaka prasaMgo saLaMga ApavAmAM AvyA che. saMskRta - zikSikAnI zailI anusAra banne prakAranAM vAkyo thoDAM ApavAthI prAthamika abhyAsInI buddhi jevI joIe tema kasoTIe caDatI nathI, kAraNa ke pAThamAM ApavAmAM AvelA prayogo ane viSayonuM punarAvartana alpa thatuM hovAthI viSaya kAco ane aspaSTa rahI javA saMbhava rahe che. e anubhava uparathI saMskRta mArgopadezikAnI zailI anusAra vAkayonI saMkhyA vadhAre pramANamAM ApavAmAM AvI che. vaLI dakSiNA mUrti vALA prathama ane dvitIya saMskRta pustakanI peThe mAtra bhASAparicaya ApanArAM vAkyo ApavA jatAM bhASAnuM baMdhAraNa samajavAnI icchA vidyArthInAM dilamAM jAgrata thAya che, chatAM te apUrNa ja rahI jAya che. eTale bhASAparicayanAM vAkyo pachI tarata ja tenuM pRthakkaraNa karanArA niyamo, rUpo, ane zabdakoSa tenI vivecanArUpe ApavAmAM AvyA che. jethI karIne paraspara banne vibhAgonA - bhASA ane baMdhAraNanA jJAnamAM buddhi, cokkasAI, spaSTatA ane vizadatA anAyAse ja keLavAze. prAcIna kALamAM prAthamika abhyAsIo zabda rUpAvalI tathA dhAtu rUpAvalI ane koIka nAno zabdakoSa moDhe karI laI sAhityamAM praveza karatA hatA. vaLI prAkRta bhASAnA vikalpabahula rUpo viSe saMzaya na rahe mATe jeTalA thaI zakatA hoya, te saghaLA dAkhalArUpa eka eka zabdanAM rUponI, spaSTIkaraNa mATe ane mukha-pATha karavA mATe vistArathI rUpAvalI ApavAmAM AvI che. tene lIdhe pustakanuM kada vadhI javAnI agavaDa kSamya gaNI levI paDI che. prAthamika abhyAsIone vyAkaraNazAstranI sAmAnya | D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 12 paribhASAo ane niyamono joIe tevo paricaya asaMbhavita mAnI laI prasaMge prasaMge te viSe paNa kausamAM spaSTIkaraNa karavAmAM AvyuM che. tathA kvacit te te viSaya zIkhavavAnI paddhatisUcaka saMkSipta sUcanAo paNa karavAmAM AvI che. samAsa ane kRdanta jevA bahu ja upayogamAM AvatA viSayo ghaNA ja vahelA ApavAmAM AvyA che, paraMtu te evI rIte saraLatAthI ApyA che, ke vidyArthIne kaThaNa paDavA saMbhava nathI. saraLatA khAtara keTalAka prathama AvI gayelA viSayono saMbaMdha samajAvIne AgaLa upara temAM vistAra karavAmAM Avyo hoya che. AvI punaruktio saraLatA khAtara ja karavAmAM AvI hoya che. prAkRtabhASAmAM akSara-parivartanano viSaya kaThaNa, vistRta ane gUMcavaNa bharelo che. prAcInavyAkaraNomAM tenA ghaNA bArIka bArIka niyamo che. jo ke te saghaLA ahIM ApI na zakAya to paNa upayogI to ApavA ja joIe, te ApavA jatAM paNa bahu ja vistAra thaI javAno saMbhava hato. eTale tenI sAmAnya bhUmikAo ane samagra ekIkaraNa magajamAM ThasAvIne pachI tenuM ucita pRthakkaraNa karavAmAM AvyuM che. dAkhalA tarIke - akSara parivartananA kula prakAro eka pAThamAM batAvyA che, ane pachI dareka prakAranuM vivecana judA judA pAkomAM TUMkAmAM chatAM spaSTa rIte ApavAmAM Avela che. jema bane tema niyamo thoDA ane viSayano saMgraha vadhAre thAya tevI kALajI rAkhavAmAM AvI che. te, saMskRta svaronA prAkRta svaraparivartana viSenA niyamo jovAthI spaSTa samajAze. te ja pramANe akSara parivartananA dareka prakAro viSe che. AgaLa tenA paNa upayogI apavAdo koSanAM rUpamAM ApavAmAM Avela che. tethI abhyAsIo akSara parivartana jevA viSayanuM ekIkaraNa tathA pRthakkaraNa ucita pramANamAM joI zakaze. saMkhyA vAcaka zabdo vistArathI ApavAmAM AvyA che. sarva nAmanAM rUpAMtaronI bhinnatA mATe eka jAtano krama TharAvI ekIkaraNa ane samAna dhoraNa evI rIte goThavavAmAM Avela che, ke jethI karIne tenI sAdhaniko ane rUponI vividhatAmAM vagara harakate vidyArthI paddhatisara praveza karI zake - eTale ke jema bane tema tenI kaThinatAne haLavI karavAmAM AvI che. dhAtuo ane prayogo viSe paNa evI ja rIte saMkSepamAM chatAM sarvatomukha paricaya ApavA prayatna karyo che. upayogI avyayo ane taddhita pratyayo paNa choDavAmAM AvyA nathI. chevaTe ArSa prayogo, bahulanA prayogo, dezya prayogo tathA bIjI prAkRta bhASAne lagatI vividhatAo, jAtinuM dhoraNa vagere paracUraNa viSayo TUMkamAM ApavAmAM AvyA che. prAkRta chaMdono paricaya ane niyamo ApavAnuM paNa jatuM karavAmAM AvyuM nathI. chaMda:zAstra prasiddha ATha gaNo sahelAIthI yAda rahI zake mATe lakSya-lakSaNa sUcaka TUMkuM cakra zodhI kADhavAmAM AvyuM che.* pariziSTamAM prAkRtabhASAnAM gadya-padya maya judI judI jAtanA namUnAo ApavAmAM AvyA che. temAMnA kaThina zabdo ane prayogonuM eka saMkSipta TippaNa paNa sAthe joDavAmAM AvyuM che. chevaTe gujarAtI bhASAmAM paricita hoya tevA dezya zabdono thoDo koSa ane saMskRta dhAtuonA prAkRta AdezAMtaro ApavAmAM AvyA che. karA. baLavaMtarAya ThAkoranuM pada 1989nA citranA "kumAra"mAM yamAtArAjabhAnasalagA - A pramANe hamaNAM prasiddha thayuM che. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 14 A uparathI viddhagaNa joI zakaze ke prAkRta bhASAnAM vyAkaraNamAM ApavAmAM AvelA dareke dareka sthala ke sUkSma viSayono upayogI saMgraha karavAmAM Avyo che. ane saraLatA sAthe A pravezikAne upayogI banAvavA prayatna karyo che. - yadyapi A pustakamAM lagabhaga 4000 hajAra jeTalA zabdono saMgraha ApavAmAM Avyo che. chatAM tenI saMpUrNa zabdasUci pAchaLa ApI zakyA nathI. kAraNa ke - pustakanuM AthI vizeSa kada vadhavA devuM vadhAre anucita hatuM. koI koI sthaLe viSaya saMkalanA ane krama khAmI bharelA jaNAze. tenuM kAraNa e che ke - pAchaLanA ardhA graMthano prAthamika kharaDo musApharImAM guma thavAthI pharIthI bIjI saMkalana karavA jatAM kayAMka kyAMka khalanAo rahI javA pAmI che. temaja dRSTi doSathI tathA kaMpojhITaronI zarata cUkathI keTalIka azuddhio rahI javA pAmI che. temAMnA khAsa mahattvanA bhAganuM zuddhipatraka ApavAmAM AvyuM che. to paNa rahI gayelI khAmIo have to bIjI AvRttimAM ja sudhArI zakAze. kAraNa ke AvA graMtho pAchaLanI AvRttimAM ja barAbara sudhArI zakAya che, ane sudhArI zakAya che. tema ja adhyApako ane abhyAsIo taraphanA anubhavonI judI judI sUcanAonI paNa AvazyakatA rahe che. te maLyA pachI ghaNA sudhArA vadhArA karavA paDe che. eTale hAla prathama darzane to A graMthane eka kAco kharaDo gaNavAmAM Avaze, to paNa cAlaze. paraMtu bIjI trIjI AvRttimAM cokkasa svarUpa ghaDAI javA saMbhava che. khAsa muzkelI to e hatI ke sthAnAntara sthiti jevI paristhitimAM prAkRta sAhityanA graMthonI durlabhatAthI becAra graMtho uparathI ja AkhI imArata UbhI karavAmAM AvI che. tethI paNa ghaNI truTio jovAmAM Avaze. paraMtu te anivArya samajI vidvAno hAla turatamAM daragujara karaze, evI AzA che. aMtamAM - prAkRtabhASAnA rasiko, abhyAsIo, ane adhyApako, amArA A yatkiMcit prayatnano sAdara upayoga karI yathAyogya sUcanAo ApI bhaviSyamAM sAMgopAMga banAvavA sahAyaka thaze, evI AzA sAthe viramIe chIe. mahesANA jaina pAThazALA prabhudAsa becaradAsa pArekha saMvata 1989nA caitra vadI 13 A pravezikA lakhavAnI prAthamika preraNA maLavA mATe panyAsajI mahArAja zrI zrI zrI 1008 zrI vijJAna vijayajI mahArAjazrInA ziSya, prAkRta bhASAnA abhyAsa muni mahArAja zrI kasturavijayajI mahArAjazrIno RNI chuM. pra. e. pArekha D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prabhudAsabhAIno mAtRsparza saMskRtabhASAmAM praveza karavA mATe pahelAM bhAMDArakaranI buka bhaNavAno rivAja hato. have hemasaMskRtapraNI pracAramAM AgaLa che. prAkRtabhASAmAM praveza karavA mATe pravijJAnapIDamAtA Aje sarvasvIkRta che. tenI pUrve koI prAkRta mATenI buka hatI ? A praznano javAba che. hA. buka hatI, ethI mahattvanI vAta e che ke prAkRtanI e bukanI 2canA zrI prabhudAsa becaradAsa pArekhe karI hatI. prabhudAsabhAInuM nAma paDe eTale zAsana mATenI tIvra dhagaza, sAMpratayuganA vikaTa prazno ane bhaviSyanI eMdhANI sAthe satata lakhatA rahelA sUkSma tattvaciMtakanI pratimA najara samakSa Ave. temaNe prAkRtabhASAnuM pAyAnuM vyAkaraNa lakhyuM che te vAtanI jANa koIne nathI. A pustaka nAme prAkRta prazikSA emanema hAthamAM lIdhuM hatuM. thoDA pAnAM pheravIne baMdha karyuM. TAiTala para nAma hatuM prabhudAsabhAInuM. mArA hAthamAM rahelI e buka pAchI mUkI devAno have savAla ja nahoto. e buka be-traNa jANatala vidvAnone batAvI. abhiprAya evo maLyo ke - prAkRvijJAna pAThamAtA che mATe AnI upayogitA che nahIM. mane thayuM ke prabhudAsabhAInuM kAma che mATe ene vajana to maLavuM ja joIe. prAstavika vAMcyuM. A buka mATe khuda prabhudAsabhAIne paNa saMtoSa hoya tevuM lAgyuM nahI. prabhudAsabhAI pote lakhe che- rahI gayelI khAmIo have to bIjI AvRttimAM ja sudhArI zakAze. kAraNa ke AvA graMtho pAchaLanI AvRttimAM ja barobara sudhArI zakAya che, ane sudhArI zakAyA che. tema ja adhyApako ane abhyAsIo taraphathI judI judI sUcanAonI paNa AvazyakatA rahe che. te maLyA pachI ghaNA sudhArA vadhArA karavA paDe che. ATalI phariyAda karyA pachI prabhudAsabhAI potAnI A kRti vize ekadama spaSTa abhiprAya Ape che : eTale prathamadarzane to A graMthane eka kAco kharaDo gaNavAmAM Avaze, to paNa cAlaze. paraMtu bIjI, trIjI AvRttimAM cokkasa svarUpa ghaDAI javA saMbhava che. prabhudAsabhAInuM A prAkRtanuM prAthamika vyAkaraNa racanAraulInI dRSTie ekadama suMdara che. temane potAnI racelI A pravezikAmAM khAmIo jaNAya che te emanI namratA che, nikhAlasatA che ke jAgratA che ? A savAla sAthe pATho para najara pheravI. bukanA pahelA pAThanAM mathALe lakhyuM hatuM. paDhamaM pAraNam. prAkRtabhASA mATeno ahobhAva prabhudAsabhAInAM aMtaramAM che paraMtu prAkRtabhASAnI ja bhUla thaI che. haimaprAkRtadhyAna nA prathamapAdanuM trevIsamuM sUtra jaNAve che tema moDanusvAra: / enI vRttimAM lakhyuM che. banyamavarasthAnusvAro mavati | padane aMte rahelA 6 ne sthAne anusvAra thAya che. A pravezikAnA pistALIsamA pAThamAM khuda prabhudAsabhAI lakhe che ke padane anne, 6 no nitya ane svara para Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 chatAM vikalpa anusvAra thAya che. paDhamaM pIramAM padane aMte - che. tenI pachI svara nathI. paIRT ema ja lakhavuM joIe. paIRTm lakhyuM che te bhUla che? javAba to hA che paraMtu prabhudAsabhAIe bhUla karI che tevuM kahI kevI rIte zakAya? A anavadhAnamAM thayelI bhUla che te bIjAM pAne raheluM mathALuM pUravAra kare che. vijJa para. A pAragam jevI bIjI bhUlo A bukamAM haze ke nahIM te vicAravAnuM TALIne AkhI buka punaH saMpAdita karI che. sAthe sAthe prabhudAsabhAInI saraLatA pratye anahada sadUbhAva banI rahyo che. temanA vicAromAM teo spaSTa to hatA ja. potAnI rajUAtamAM bhUla hovAnI saMbhAvanA vize te sabhAna hatA. mudraNa pAmI cUkelI AkhI pravezikAmAM teo sudhArAvadhArA jarUrI mAnatA hatA. temanA prakAzita na thaI zakelAM sAhitya aMge paNa teo spaSTa ja haze. temaNe lakhIne mUkI rAkhyuM hoya ane chApavAmAM na lIdhuM hoya tevuM sAhitya - eka kAco kharaDo - tarIke temaNe jemanuM tema rAkhI mUkyuM haze, potAnA e vicArane temaNe sudhAravAnI athavA vadhAravAnI dRSTithI pheratapAsa mATe lakhI rAkhyo haze. te vicArane jAhera rUpa na ApIne temaNe potAnI saraLatAnI so TakAnI sAcavaNI karI. ane Aje temanA svargavAsanAM keTalAya varaso bAda temanuM tithinAM arthaghaTananuM sAhitya prakAzita karavAmAM Ave che tyAre prabhudAsabhAInI sudhArAvadhArAnI taiyArI dAkhavatI saraLatAne jhAMkhapa lagADavAmAM AvI hoya tevuM avazya lAge che. prabhudAsabhAInA dareka vicAronI punaH samIkSA thAya temAM sauthI vadhu rAjIpo prabhudAsabhAIne ja thAya. teo vicArazIla ane zraddhAsaMpanna zrAddhavarya hatA. temaNe zAsana mATe dAkhavelI 18 dUradarzitAno joTo jaDe tema nathI. to paNa jAheramAM vahetA mukAyelA vicAromAM khAmI jaNAya to sudhArI levAnI temaNe jAhera taiyArI rAkhI hatI, te A pravezikAnI prastAvanA dvArA vAMcavA maLe che. temanI A AlA darajjAnI saraLatAno artha e nathI ke teo kyAreka khoTA pUravAra thayA hatA. prabhudAsabhAInI sAcI paDelI AgAhIonuM saravaiyuM khUba lAMbuM thavA jAya che. prabhudAsabhAIno vicAravaibhava ApaNane AryasaMskAra ane jainaAcAramAM sudRDha banAve che. prabhudAsabhAIno vicAravAraso jIvato rAkhavAnI sAthe ja e vicArazIla satpuruSanAM saraLa ane nirmaLa mAnasane paNa najarasamakSa rAkhavuM joIe. jayAre gujarAtI bhASAmAM prAkRtabhASAnuM vyAkaraNa upalabdha nahotuM tyAre temaNe A pravezikAnI racanA karI che. prabhuzAsananAM mULa zAstronI AgamonI bhASA mATe temaNe - A pravezikA racI temAM emano dhagadhagato zAsanaprema vartAya che. vi. saM. 1989mAM prAkRta pravezikAnI pahelI AvRtti, pa00 nakalamAM chapAI hatI. A kAcA kharaDA - ne cokkasa svarUpe ghaDAI - javAno samaya maLe te pUrve vi. saM. 1999mAM pravRttavijJAnapIThamAtA prakAzita thaI gaI. A pAThamALAe jabarajadasta saphaLatA meLavI. eTale pachI prazil ne joIe tevo sudhAro na maLyo ane joIe tevo avakAza ke pracAra na maLyo. pravezikA ane pAThamALAmAM pAyAno taphAvata paNa che. pravezikAnI abhyAsapaddhatimAM pahelAM vAkyo Ave che. pachI niyama pachI zabdo. pachI vizeSa niyama. pachI rUpo. pachI udAharaNa vAkyo. bhUtakALa samajAvavA mATe pravezikAno paMdaramo D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 19 pATha bhUtakALanAM vAkyo batAve che, pachI soLamA pAThamAM e aMgenA niyamo ane zabdo ane vizeSa niyamo ane rUpo Ave che. nAmapadanAM rUpo mATe sattaramAthI mAMDIne ekavIzamA pATha sudhI sIdhAM vAkyo ja rajU thayAM che. pachI bAvIsamA pAThamAM pratyayo ane niyamo samajAvyA che. vyAkaraNa zAsranI bhASAmAM kahIe to - pravezikAmAM pahelAM udAharaNa mUkAya che pachI sUtra Ave che. pAThamALAmAMnI paddhati taddana judI che. pAThamALAmAM pahelA niyama Ave che, pachI sAdhanikA pachI zabdo ane cheka pachI vAkyo. ghaNI vakhata pahelA zabdo ane pachI niyamo evuM paNa bane che. paNa vAkyo to chevaTe ja Ave che. pAThamALAno caudamo pATha bhUtakALa samajAve che. temAM pahelAM niyama che. pachI sAnikA. pachI vizeSa niyamo ane vizeSa sAnikA. pachI zabdo ane cheka chelle vAkyo che. nAmapadamAM rUponA niyama mATe pAThamALAmAM pATha sAtamo - prathamA ane dvitIyA vibhakti mATe che - temAM pahelAM niyamo ane pachI rUpo ane pachI zabdo che. pravezikAmAM trevIsamo pATha pahelI cAra vibhakti mATe che ane sattaramAthI ekavIsamA pATha sudhImAM cAra vibhaktinAM vAkyo AvI cUkyAM che. A ja rIte satttAvIsamo pATha pAMcamI, chaThThI, sAtamI vibhakti ane saMbodhana mATe che. ane covIsamA, pacIsamA ane chavvIsamA pAThamAM A pAMcamI, chaThThI, sAtamI vibhakti ane saMbodhananAM vAkyo AvI cUkyA che. Ama pravezikA karatAM pAThamALAno krama judo che. vyAkaraNa zAsranI bhASAmAM kahIe to pAThamALAmAM prathama sUtra Ave che pachI udAharaNa mUkAya che. prabhudAsabhAIe A aMge prAstAvikamAM khulAso paNa karyo che eTale bhASA paricayanAM vAkyo pachI turata ja tenuM pRthakkaraNa karanArA niyamo, rUpo ane zabdakoSa tenI vivecanArUpe ApavAmAM AvyA che. jethI karIne paraspara banne vibhAgonA--bhASA ane baMdhAraNa-nAM jJAnamAM buddhi, cokkasAI, spaSTatA ane vizadatA anAyAse ja keLavAze. pAThamALAmAM viSayavastunI spaSTatA mATe satata TippaNIo yojAI che. pravezikAmAM TippaNIonuM sthAna nahivat che. niyama saMkalanAnI dRSTie joIe to- + + + 20 + pAThamALAmAM chaMdavicAra nathI ane ajitazAMtistotra paNa nathI. pravezikAmAM 416 pAnAM che. pAThamALAmAM 468 pAnAM che. ekaMdare pAThamALAmAM saraLatA vadhu che tethI te pracAramAM AgaLa nIkaLI gaI. prAkRtapravezikA lagabhaga bhUlAI gaI. prabhudAsabhAInI A pravezikA Aje navesarathI saMpAdita thaI + pravezikAnA je pAThomAM niyamo che te laMbANa dharAve che. satyAvIsamA pAThamAM samAsa, saMdhi ane saMkhyAvAcaka zabdo vize samajUtI ane niyamoe pUrAM ATha pAnAM rokyAM che. pAThamALAmAM samAsa ane saMkhyAvAcakanA judA pATho che. pravezikAmAM chaMdavicAra che. ajitazAMtistotra, pariziSTamAM che. D:\mishra\sachu\prakrta.pm5/3rd proof Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNukkamo. rahI che. gItArtha AcAryabhagavaMto, padastha mahAtmAo ane munibhagavaMto A prabhudAsabhAInI pravezikAne hAthamAM avazya leze. AmapaNa prAkRtabhASAne ApaNe pUrA mAnasanmAna ApyA nathI. ApaNe tyAM saMskRtabhASAnuM ja varcasva jAmyuM che. prAkRta ApaNI mAtRbhASA che. prAkRtabhASA to saraLa paNa che ane suMdara paNa che. saMskRta bhaNyA hoIe pachI to prAkRtanA niyamo agharA paNa na lAge. prAkRtabhASAne mAvajata sAthe sAcavavAnI javAbadArI ApaNI che. prAkRtabhASAnI duniyAmAM A pravezikAnuM sthAna majabUta rahevAnuM che. prAkRta vyAkaraNa ane prAkRta vijJAna pAThamALA bhamyA hoIe to paNa A prAkRtapravezikA vAMcavAnuM gamaze. kema ke A pravezikAne maLyo che, prabhudAsabhAIno mAtRsparza. mAgasara suda 10vi. saM. 2012 prazamarativijaya pATaNa paDhamo pADho bIo pADho paDhamaM pagaraNaM akkhaviyAro svaro joDelA akSara bijjaM pagaraNaM kiriyApayAI taio pADho cauttho pADho paMcamo pADho chaThThI pADho sattamo pADho aThThamo pADho navamo pADho dasamo pADho igAraha pADho bAraha pADho teraha pADho cauddaha pADho paNNaraha pADho vartamAnakALa dhAtuo D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 24 solaha pADho 127 bhUtakALa pagaraNaM nAmapayAI chatIso pADho sattatIso pADho tai samAso, saMdhi ane saMkhyAvAcaka zabdo 130 144 148 168 aThtIso pADho eguNacAlIso pADho cAlIso pADho egacAlIso pADho bAyAlIso pADho tittAlIso pADho cauAlIso pADho 203 vibhaktinA pratyayo akArAnta nAmo sattaraha pADho aThThAraha pADho auNavIso pADho vIso pADho egavIso pADho duvIso pADho tevIso pADho cauvIso pADho paMcavIso pADho chavvIso pADho sattAvIso pADho aThThAvIso pADho auNatIso pADho tIso pADho egatIso pADho 205 paMcamaM pagaraNaM 225 rAnta nAbhI (yA) 279 akArAnta nArIjAti nAmo ane bhaviSyakALa 76 paNayAlIso pADho chAyAlIso pADho sagacattAlIso pADho auNapaccAlIso pADho paccAso pATo egAvanno pAdo bAvanno pADho chaMda vicAra parisiTuM-1 parisiTuM-2 parisiTTha-3 parisiTuM-4 parisiTuM-5 dutIso pADho tetIso pADho cautIso pADho 101 295 297 325 344 354 355 356 357 358 ikArAnta ane ukArAnta nAmo cautthaM pagaraNaM payANaM samAsA paMcatIso pADho 124 D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A peja 4 TAITala parisiTuM-6 parisiTuM-7 parisiTuM-8 parisiTuM-9 parisiTuM-10 parisiTTha-11 parisiTuM-12 parisiTTha-13 parisiTuM-14 360 365 367 378 382 384 386 you prabhudAsabhAInI saraLatA pratye anahada sadbhAva banI rahyo che. temanA vicAromAM teo spaSTa to hatA ja. potAnI rajUAtamAM bhUla hovAnI saMbhAvanA vize te sabhAna hatA. mudraNa pAmI cUkelI AkhI pravezikAmAM teo sudhArAvadhArA jarUrI mAnatA hatA. temanA prakAzita na thaI zakelAM sAhitya aMge paNa teo spaSTa ja haze. temaNe lakhIne mUkI rAkhyuM hoya ane chApavAmAM na lIdhuM hoya tevuM sAhitya - eka kAco kharaDo - tarIke temaNe jemanuM tema rAkhI mUkyuM haze. potAnA e vicArane temaNe sudhAravAnI athavA vadhAravAnI dRSTithI pheratapAsa mATe lakhI rAkhyo haze. te vicArane jAhera rUpa na ApIne temaNe potAnI saraLatAnI so TakAnI sAcavaNI karI. ane Aje temanA svargavAsanAM keTalAya varaso bAda temanuM tithinAM arthaghaTananuM sAhitya prakAzita karavAmAM Ave che tyAre prabhudAsabhAInI sudhArAvadhArAnI taiyArI dAkhavatI saraLatAne jhAMkhapa lagADavAmAM AvI hoya tevuM avazya lAge che. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // namo arihaMtANaM // haM namAmi sirivIraM, tumhe vi sayA taM namaha. haM sikkhAvayAmi tujhe pAiyaM bhAsaM, tumhe jhaTTa sikkhejjA. siri pAiya-ppavesiyA paDhamA D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDhamaM pagaraNaM. bI o pA Dho jo De lA a kSa roakkhr-viyaaro. kkkka . sakkarA, sA42. t+t=tta. patto, 5ocyo. paDha mo pA Dho. kkh=kkha. dukkhaM, du:. t+th=ttha. pattharo, patharo. g-g=gga, maggo, bhArga du+da 6. saddo,za6. svaro. g+gha ggha. vigdhaM, vina. ddha ddha. duddhaM, dUdha. G-ka-DU. ka. vaI, vAI. n-t-nta. antaraM, mAMta. a A, i I, u U, e [ai], o [au]. G-=Ggha kha. saGkho, zaMbha. nth=ntha. pantho, paMtha. vyaMno Gg Gga.. ga. saGgo, saMga. n+=nda, cando, yaho. Ggha ca. Dya. saGgho, saMdha. ndra =ndra. candro, yaMdra. varga- k kh g gh [G] c =cca. saccaM, sAyaM. n+dh=ndha. khandho, mAMya. ya - c ch j jh [J] ca+ ch-ccha. pacchA, pachI. n+nnna. kannA, nyA. j+ =jja., ajja, A4. n-ha-nha. unhaM, anu. 2 [-T Th D Dh N j+ jhajjha. majjhe, madhye. p+p=ppa. sappo, sa. ta va -t th d dh n Jc Jca, caJcu, yAMya. p+ph=ppha. puSpaM, puSpa 5 va -p ph b bh m + ch jcha. vAJchA, ail. b-b=bba. babbulo, zrAvaNa + =Jja, aJjalI, aMDaNI. ba+bha bbha. ubbhaM, . y r l v + jhajjhA. saJjhA, saMdhyA. m+p=mpa, kampo , 5. T+ T-TTa. uTTo, . m+ph=mpha. vamphai, paNecha. T+ tRTTha. he?, . m+b-mba. nimbo, bIDo. prAkRta bhASAmAM upara pramANe ja svaro ane vyaMjano T+ GDa. laDDuo, bAyo. m+=mbha. bambhaNo, prA . DDh -Da. vuDDo, muhA. m+mmma . dhammo , dharma. vaparAya che. + T=NTa, kaNTao, sizo. mhmha . amhe, abhe. [] samAM batAvelA akSaro mate 4 152rAya che. N+ l NTha kaNTho , sizn. yaha yaha. tumhe, tame. R, R, lu, lu, za, Sa, L, kSa, jJa, meTA akSaro N+NDa, peNDo, peMDo. la+lla. mallo, masa prAkRtabhASAmAM vaparAtAM ja nathI. + =NDha. saNDo, sAM. la+ha lha. kalhAra, sAra. + N=NNa. cuNNo, yuno. vvvva . savvaM, sava. + haNha. viNhu, viS.. s+sssa . rassI, rAza D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 1 2 3 Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 prAkRta bhASAmAM khAsa karIne upara gaNAvelA ja joDelA akSaro rAya che.henI saMdhyA (52.) pAvana che. samastI :a. vanio pahelo akSara paTemA bhane kA akSara sAthe joDAya che A. varNano zrI makSa zrI bhane yothA akSa2 sAthe joDAya che. rU. anunAsika akSara potAnA varganA akSara sAthe joDAya che. I. N sAthe Na, n sAthai n, bhane m sAthe mAya che. u. Na, n, m, y, bhane l sAthe ha ya che. U. l sAthe l, v sAthe v bhane s sAthe s rAya che. R. candra zamAM n+dra zeya bhakSaro sAthe DAya che. bijjaM pagaraNaM. kiriyA-payAI ta i o pA Dho. bollAmi. hasemi. kahemi. ruvemi. jemami. bhamemi. her the the thor the the the the thor the the the the thos paDAmi. namAmi. pivAmi. bhaNAmi. bhaNami. bhaNemi. kahejja. bhaNejjA. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca uttho pA Dho. paM ca mo pA Dho. amhe bhaNasi vandasi. bollasi. amhe callasi. amhe amhe bollAmo. bhamAmo. bhaNAmo. ruvAmo. karAmo. bIhAmo. jANAmo. paDima. jemimu. amhe amhe GA....AAAAAAAA.. amhe amhe amhe kahimu. pivasi. jANasi. hasasi. kahasi. pivase. bollase. paDase. bhaNesi. pivejja. jANejjA. amhe amhe amhe jANima. paDejja. karejjA . D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cha ho pA Dho. satta mo pA Dho. tumhe tumhe hasai. vasai. paDai. karai. tumhe paDae. bhaNei. tumhe tumhe kahaha. pivaha. callaha. hasaha. jANaha. paDaha. bIhitthA. karitthA. bhaNitthA. kaheitthA. hoitthA. hoha. bhaNaha. kahejja. vandejjA. dekhii. bIhai. jemai. bhaNae. bollae. tumhe tumhe hasei. bhaNai. dekhejja. jemejjA . tumhe tumhe D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 na va mo pA Dho. aTU mo pA Dho. ahaM amhe amha phAsanti. karanti. jANanti. caranti. dekkhanti. paDanti. pivante. vasante. callire. bollAmi. bollAmi. bollAmo. bollAmo. bollasi. bollasi. bolaha tumhe tubbhe AAAAAAA02022 2022 bolahabollai. bolai. ruvire. so bolanti. kahire. phAsenti. haseire. honti. hoire. vasejja. calejjA. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 da za mo pA Dho. haM haM paDami, haM paDejja, amhe paDama, amhe paDima, amhe paDamu, amhe paDima, amhe paDimo, amhe paDejja, paDasi, tuM paDejja, tuM paDAmi, haM paDemi, haM paDejjA. amhe paDAma, amhe paDema, amhe paDAmu, amhe paDAmo, amhe paDemo, amhe paDejjA. paDesi, tuM paDase, tuM paDejjA. tumhe paDeha, tumhe paDeitthA, tumhe paDejjA. paDei, so paDae, paDejjA. paDenti, paDente, i gA raha pA Dho. vartamAna kALa. pratyayo. eka vacana. bahupayana. 19o 5.mi, jja, jjA. mu, mu, mo, jja, jjA. 2 pu. si, se, jja, jjA. ha, itthA, jja, jjA. OM pu. i, e, jja, jjA. nti, nte, ire, jja, jjA. sarvanAma. 19o pu. haM, ahaM = I. amha, amhe, amho =ame. 2 pu. tuM, taM = tu. tumhe, tubbhe. tame. u 5. sa, so = te. te. =temo. dhAtumo. kar = 2. nam = nabha. bham = bhabha. kah = 5 . paD = 57j. ruv = roj. car = A2. pIv = pI. vand = vaMhavaM. call = yasa. phAs = sparza 2vo. vas = vasa. jAN = Muj. bIh = 42. has = saj. jema = bhaj. boll = bola. ho ho. devakh = g. bhaN = bhAj. sAmAnya niymo:1 vyajanAnta dhAtuone e lagADyA pachI pratyaya lagADavA. 2 se ane i sivAya dareka pratyayo para chatAM vikalpa, ane jja, jjA pratyayo 52chatAM nitya, dhAtunA chadA anoe thAya che. tumhe paDaha, paDitthA, paDejja, paDai, so EEEEEEET paDejja, paDanti, paDante, paDire, paDejja, METE TET paDeire, paDejjA . D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3 15 bahuvacananA svarAdi pratyayo para chatAM ghaNe bhAge maiM no lopa thAya che. vartamAna kALane lAgatA niyamo. 1. jja, jjA sivAyanA pahelA puruSanA hareka pratyayo para chatAM Ja no A vikalpe thAya che. ane pahelA puruSanAM bahuvacananA pratyayo para chatAM maiM no rU vikalpe thAya che. 2. se jane e pratyaya a sivAya ardha pakSa svaranI pachI AvatA nathI. vartamAnakALanAM rUpo. vyaMjanAnta dhAtu. has. kheDavayana 15. hasami hasAmi, hasemi, hasejja, hasejjA. 24 5. hasasi, hasesa, hasase, hasejja, aDuvayana hasama, hasAma, hasima, hasema, hasamu, hasAmu, hasimu, hasemu, hasamo, hasAmo, hasimo, hasemo, hasejja, hasejjA. hasitthA, haseitthA, hasaha haseha. hasejja, hasejjA. hasejjA. ubhe pu. hasai, hasei, hasae, hasejja, hasejjA. hasejjA. sUcanA :--A rUpo vidyArthIe barAbara moDhe karavA, dareka rUpo niyamothI siddha karavAM. uparAMta bIjApaNa keTalAka dhAtuonAM rUpo abhyAsa khAtara khAsa taiyAra karavAM, yAda karavA, ane niyamothI siddha karI javA. prAkRta vAkyo. amhe tumhe te amhe tuM haM haM tuM D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof bIhejjA ? bIhejja. jemente ? jemimo. dekkhesi ? dekkhami. phAsire. vaseitthA. callejjA. bolleha. 16 hasanti, hasenti, hasante, hasente, hasire, haseire, hasejja, careire. hasemu. karejjA ? karejjA. hasami. paDima. namemi. namemu. kareha. karaha. kahase. jANae. jANesi. phAsitthA. hoire. hoi. amhe vandejja ? tumhe vandejja. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 gujarAtI vAkyo. bA ra ha pA Dho. haM ajja gAami. si. dvAno. khAaha. amhe ame DarIe chIe. huM cAluM chuM. tame bolo cho. huM bhaNuM chuM. teo aDake che. te name che. tuM jANe che. teo cAle che. huM jamuM chuM. ame carIe chIe. tame thAo cho. teo bhame che. tuM rahe che. ApaNe karIe chIe. te care che. tame paDo cho. tuM name che. ame hasIe chIe. sUcanA :-jeTalI rIte thAya teTalI rIte vAkyo lakhavA yA bolavA. E E da 'F jAeire. neire. jAae. jAesi? nami. ? *he "he "he nemi. negAmi. amhe bAhira jAimo? amhe jhaTTa jAmo. hoitthA. hoejjeitthA. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 te the ete tumhe amhe amhe haM te amhe amhe 19 teraha pA Dho. kahi~ na jahiM ahuNA pacchA niddAjjai ? nihAjja. niddAejjeitthA. niddAer3atthA, niddAjjA. niddAejjA. niddAejja. suNai ? suNei. harisase. harisejjA. mhi. si. atthi ? atthi. asthi. mho ? mha. as = khA gA jA ho. = jAvu = gAvu = 4. 3750 = 2418% ahuNA = hama kahi = 5yAM ? 1. 20 ca uddaha pA Dho. sAmAnya niyamo :-- dhAtukho tar = tarayuM. tudru = tUTavu. niddA = aMdhag. ne D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof = bardha 4dhuM. avyayo. jahi = 4yAM. jhaTTa = 496ii. tahi = tyAM. lucch = lUMcha. sivva = sIvaj. suN = sAMbhaNa. haris = harSa pAvo. Na, na = nahiM. pacchA = pachI. bAhira = jahAra. svarAnta dhAtuone pratyayo lagADatAM 3 vikalpe lagADavAmAM khAve che. 2. svarAnta dhAtukhane pratyayonI pUrve pakSa jja, khajjA. pratyayo vikalpe umerAya che. samabhUtI : . eTale nIce pramANe svarAnta dhAtuonA vartamAna kALanA pratyayo thaze. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 me'vayana.kyana. vartamAna kALa svarAja 1so . mi, jjami, jjAmi, jja, jjA. ma, jjama, jjAma, mu, jjamu, jjAmu, mo, jjamo, jjAmo, jja, jjA. gA. ekavacana pahelo 20 pu. si, jjasi, jjAsi, se, jjase, jja, jjA. ha, jjaha, jjAha, itthA, jjaitthA, jjAithA, jja, jjA. jja. jjA . gAjja, gAjjA, o pu. i, jjai, jjAi, e, jjae, jja, jjA. nti, jjanti, jjAnti, nte, jjante, jjAnte, ire, jjaire, jjAire, jja, jjA. gAami, gAAmi, gAemi, gAejjA, gAjjAmi, gAejjAmi, A. pratyayanA abhaya 59 / pratyayo 52 chatAM avyA2mA pAnA badhA pheraphAro thaze. gAejja, gAjjami, gAjjAmi, gAjjemi, gAejjami. gAejjAmi, gAejjemi, vartamAna kALane lAgatA niyamo : - 3. as pAtunA vartamAna aNanA 35o "atthi" 12vAthI thAya che. paraMtu si pratyaya 52 chatAM "si"35 thAya che. mi, ma, ane mo 52 chata "mha, mha, mho." 35o thAya che. D:\mishra sadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 nA rUpo gAemu, gAjjAmu gAejjAmu, dhAtu : bahuvacana mu-gAma: puruSa bhUga. jja. jjA . gAama, gAjja, gAjjA, gAjjA, gAejja, gAejjA, gAAma, gAima, mu-gAmuH mo-gAmo; mo-gAmo; mo-gAmo; mo-gAmo; gAamo, gAAmo, gAimo, gAemo, gAjjAmu, gAjjimu, gAjjemu, gAejjamu, gAejjAmu, gAejjimu, gAejjimu, gAejjemu, gAjja, gAejjA, gAjjamo, gAjjAmo, gAjjimo, gAjjemo, gAejjamo, gaejjAmo, gAejjimo, gAejjemo, gAejjA, gAjjAmo, gAejjAmo. gAema gAjjama, gAjjAma, ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma; ma-gAma: ma-gAma; mo-gAmo; gAejjAma. mo-gAmo mo-gAmo; gAjjAma, gAjjima, gAjjema, gAejjama, gAejjAma, gAejjima, gAejjema, mo-gAmo mo-gAmo; mo-gAmo; gAamu, gAAmu, gAjja, gAejja, gAjjA, gAejjA, mu-gAmuH mu-gAmuH gAimu. gAjjamu. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bIjo puruSa bhUga. jjA. bhUNa. jja. jjA. gAjja, gAasi, gAesi, gAjjA, gAejjA, gAjjAsi, si-gAsi, si-gAsi, si-gAsi, si-gAsi, si-gAsi, si-gAsi, se-* gAjja, gAejja, gAjjasi, gAjjesi, gAejjasi, gAejjesi, gAjjA, gAejjA, gAjjAitthA, gAejjAitthA, itthA-gAitthA, gAitthA, gAitthA, gAeitthA, gAitthA, gAitthA, gAitthA, gAitthA, ha-gAha, gAaha, gAeha, gAejja, gAjjitthA, gAjjeitthA, gAjjitthA, gAejjeitthA, gAejjAsi, gAjja. gAjjA, gAase. gAjja, gAjjA, gAejja, gAejjA, gAejjA. gAjjAha, gAjjaha, gAjjeha, gAejjAha. gAejja, gAjjase, gAjjase, gAejjaha, gAejjeha, se bhane e bhATe 5. 11 mA no vartamAnAne sAgato niyama bhI huno. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i-gAi, gAi, gAi, gAi, gAi, gAi, e - gAai, gAei, gAae, 27 gAjja, gAejja, gAjjai, gAjje, gAejjai, nAve. gAjja, gAejja, gAjjae, gAejjae, " trIjo gAjjA, gAejjA, gAjjAi, gAejjAi, gAjjA, gAejjA. * puruSa nti-gAnti, gAanti, gApanita / / / / / / / / / / nte- gAnte, ire - gAire, III| gAante gAeno D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof gAire, gAeire, 28 gAjja, gAejja, gAjjanti, gAjjenti, gAenhanti, gAjjanti, gAjja, gAejja, gAjjante, gAjjete, gAeyante, gAjjete, gAjja, gAejja, gAjjire, gAjjeire, gAejjire, gAejjeire, gAjjA, gAejjA, gAjjAnti, gAjjAnti, gAjjA, gAejjA, gAjjAte, gAejjAnte, gAjjA, gAejjA, gAjjAre, gaebAre sUcanA :--agyAramA ane caudamA pAThanA niyamo dhyAnamAM laIne uparanAM rUpo siddha karavA. zikSake A rUpo siddha karavAmAM vidyArthIone madada karavI. AvI ja rIte bIjA paNa dhAtuonA rUpo siddha karavA. ane khUba sArI rIte rUpono abhyAsa thayA pachI ja AgaLa vadhavuM. Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 pa NNa raha pA Dho. hasIa. hasIa. amhe hasIa. karIa. tarIa. tarIa. gAhI. gAsI. gAhIa. mevayana. bahupayana. 1 pu. mhi. mha, mho. 2. pu. si. atthi . 3. pu. atthi. atthi . prAkRta vAkyo. tuM bAhira gAjjA. haM pacchA nejjAmi. amho gAejja. tuM hojjase. so nihAjjA. tumhe seNeitthA. amhe ajja nihAemo. nidAejjeitthA. so atthi. atthi . amhe mho. te tahiM na asthi. te gAjjeDare. khAjjase. ahuNA jAsi. ajja jhaTTa khAjjaha. jAjjase. jAjjAha. suNente. khAeha. amhe khAejjimo. jAae gujarAtI vAkyo. tame jaladI jAo cho. tuMcho. te gAya che. te tyAM laI jAya che. ame jamIe chIe. teo mare che. teo kyAM UMdhe che ? ame hamaNAM tarIe chIe. tamo bolo cho. ApaNe pachI harSa pAmIe chIe. ApaNe bahAra paDIe chIe. huM Aja jamuM chuM. teo name che. huM . sUyanA-jja, jjA / pratyayo pAsa vApa2vA. GEE Ae *he *he *he 'FACE he nehI. ic khAsI. nidAsI. Asi. Asi? Asi. ahesi. ahesi. ahesi? Asi. ahesi. E F GE D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ so la ha pA Dho. bhUtakALa. pratyayo. ekavacana bahuvacana 1lo pu. | vyaMjanAnta dhAtuone rUma lAge che. bhUtakALane lagatA niyamo :1 bhUtakALanA pratyaya lagADatAM dhAtune lagADavAnI jarUra nathI. tram dhAtunAM "mAsi'' ane "masi'' A be rUpo bhUtakALamAM dareka ThekANe vaparAya che. 2jo pu. bhUtakALanAM rUpo vyaMjanAnta dhAtu ekavacana. 1lo pu. turkIMga. 2jo pu. tuTTI. 3jo pu. tuTTIga.. 3jo pu. | svarAnta dhAtuone-sI, TI, DhIma. lAge che. dhAtuo uuMghavuM, vacaDavuM. TA=ubhA rahevuM, rahevuM. 3ghu UDavuM. vR cukavuM. Dho-DhaMDhoLavuM, gotavuM TI-ogALavuM. zobhavuM. +ha-nIkaLavuM. figRkhIjavuM. chaThThuM choDavuM. melavuM. vikkharavuM. zaMg=jhaMkhavuM, Thapako samasamAravuM, sudhAyu--ghumavuM. devo, nisAso ravuM, racavuM. nAMkhavo. pIvuM. DaravuM. su-yAda karavuM. sarvanAma 3maTTI=amAruM te te. P=meM. jo koNa. tumha-tAruM. maEmAruM. no=je. tumhApa =tamAruM. tumaM-tane. mamaM mane. avyayo 3ri-upara. viM=kema. =nahIM. stha ahIM. 2, ai=ane. are. 7o kyAMthI ghU ghU ghU. 3 are. bahuvacana. tuTTIgna. tuTTIjha. tuTTIa. svarAtta dhAtu. 1lo pu. vANI, sAdI, kAma rajo pu. tAsI, DAhI, tAga. 3jo pu. vAsI, rAhI, tA. TAkI, TAdI, rAhIma. TIsI, tArI, tArIga. tAsI, vAha, tArIjha. EUR EUR EUR 1lo pu. basa, basa. rajo pu. basa, masi. 3jo pu. basa, esi. Asi, ahesi. Asi, ahesi. zAsa, basa. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 prAkRta vAkyo. vo saMyaDu ? tuM 3the nA. te bAhira NIharIa. ajja ko lucchae ? haM tumaM na khijjAmi. ahuNA huM sivvAmi. tuM mamaM sumarase. tuM sivvIa ? katto tuTTIa. na, huM silvIma. so mamaM tumaM ca cukkai. te ahesi ? ko uDDehIa? tumhe ahesi. tuM uDesI. so bahira ghummai. tumhe thU thU karejja. pacchA tuM mamaM sumarIa. amhe thU thU na karejjA. ahuNA haM tumaM sumarIa.. jo caDai, so paDai. jahiM ThAhI, tarhi ogAlIa. khireire. tumhe DhaNDholeitthA ? khijjante ? te na khijjeire. amhe mellAmo. haM ghoTTIa, taM DarIa, so ya so bAhira NIharIa. chaThThIma. te bahAra nIkaLyo ane gayo. huM tane jANuM chuM. tame mane jANyo ? ame jamyA ane bhaNyA. tame kayAMthI AvyA ? te bhame che ane mane aDake che. tuM paDyo ane pachI royo. teo khIjyA. tame melyuM. te tUTyuM. tuM zobhyo. tame hasyA, ame UMdhyA. tyAM je gayA te mUo. ame DaryA nahIM. tuM che, ne huM chuM. are ! koNa kyAMthI nIkaLyo ? are ! te upara caDyo. hamaNAM tuM mane namyo. hamaNAM huM tane jhaMkhuM chuM. te mane Thapako de che. jayAM huM bolyo, cUkyo, Daryo ane ghUmyo, tyAM tuM khIjAyo, caDyo, paDyo ane uDyo. tamAruM paDyuM. amAruM hatuM. teo jayAM UbhA rahyA, tyAM teo uDyA. koNa tarato hato? ahIM koNa bolyo ? te tyAM ubho rahyo. te ahIM na namyo. tuM hato tyAM huM hato. gujarAtI vAkyo. meM khAdhuM, ne teM pIdhuM. je khAya che, te hase che. tame jyAM gAyuM, tyAM meM sAMbhaLyuM. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 taiyaM pagaraNaM. nAma-payAI satta ra ha pA Dho. aTThA ra ha pA Dho. coro bAlA rAmaM laDDaaM dhamma mahAvIraM amhe rAmo kuMbhAro Naro deva dekkhai. khAejjeDare. jANAmi. vandAmo. pucchejjA. karei. DhaNDhollai. ghaDaM devo dekkhai. moro jhaTTa jAhIa. cando NIharai. ghoDo caraDa. ghaDo paDei. coro melai. bhamaro pacchA uDDei. daMDo ta i. jaNo sohai. Naro jemei. dIvo atthi. putto jemIa. / devA dekkhanti. morA jhaTTa jAhIa. candA NIharanti. ghoDA carante. ghaDA paDente. corA mellire. bhamarA pacchA uDeente. daMDA tuTTenti. jaNA sohire. NarA jemejjA. dIvo na asthi. puttA jemIa. kareDa. deve kuMbhAro kuMbhAro bAlA bAlA tumhe amhe devA karei. namire. namire. karitthA ? karimo. .. daMDe 3 ghoDo jAya che. mANasa hasyo. 61 gayo. putra bIe che. mora nAce che. cora khAya che. bhabharoto. ghoDAo jAya che. bhAso syA. hevo gayA. putro bIe che. bhorI nAye che. coro khAya che. bhamarA hatA nahIM. huM ghaDo karuM chuM. tuM ghaDAo kare che. teo ghaDAo kare che. rAma mora jue che. deva moro jue che. bALaka mANasane pUche che. mANaso bALakone pUche che. ame Aja, ghoDA joIe chIe. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 a u Na vI so pA Dho. vI so pA Dho. pIvai. devo gharaM paDai. gharANi paDire. haM gharaM devakhemi. haM gharANi dekkhemi. ettha phullaM hoi. ettha phullAI honti. tuM phulaM dekkhasi ? haM phullAI dekkhami. kahi pattAI bhamanti. tahiM pattAI bhamanti. jahiM pattANi bhamanti, tahiM kamalAI dekkhami. rAmo kamalAi~ na mellai, putto kamalANi mellai. ettha AsaNaM hojjA. jaNo AsaNANi karei. gharaM dhaNaM rakkhai. dhaNaM gharaM karai. vaNaM phullehi ghaDeNa raheNa jAi. kuMbhAro daMDeNa cakkaM bhamADei. egeNa cakkeNa raho na calai. sayA dhammeNaM ANandaM karemi. chajjai. hatthA dANehiM sohejjA. NayaraM gharehi sohai. jaNA uddehi~ dhAveire. sacceNa vi dhammo atthi . keNa dekkhitthA ? amhe nettehiM dekkhimo. guNehiM chajjamo. tumhe puttehiM saha mandiraM jAjjaha ? hA, amhe puttehiM saha mandiraM jAejjamo. mamha matthaaM ghummai. bamhaNA putthaaM bhaNanti. AyariyA NANeNa tattaM jANIa. sIsA tattaNa dhamma suNeire. tumhe phUla zobhe che. rAma phUla jue che. gha2 5cha. pAMdaDuM khare che. ghoDo pAMdaDAM care che. Asano tUTe che. phUlo zobhe che. bALako phUlo jue che. gharI paDe che. pAMdaDAM khare che. ghoDo phUlo khAya che. huM Asano sIvuM chuM. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 e ga vI so pA Dho. puttassa ajja dhaNaM deDa. nariMdo bamhaNANaM gAmA dejjAi. putto gAmassa jAejjei. suvaNNaM bhUsaNAya hoi.. mANaso guNovaDe zobhe che. puruSo dAnavaDe devo thAya che. kuMbhAro cakravaDe ghaDAo kare che. ratho ghoDAovaDe doDe che. huM AMkhovaDe tamArA hAtho jouM chuM. te eka AMkhavaDe putrone jue che, ane eka AMkhavaDe devane jue che. ziSyo mastakavaDe name che. coro satya bolatA nathI. AsanovaDe mAruM ghara zobhe che. tame dhanavaDe gharo samAro cho. morovaDe vano, ane vanovaDe nagaro zobhe che. tattva vaDe dharma ane dharmavaDe mANasa zobhe che. chokaro lAkaDIvaDe Ubho rahe che. daMDavaDe cora bahAra nIkaLe che. cando nakkhattAi~ bhUsai. devo phullehi titthayare pUjIa. buhA NANaM icchanti. tuM viNayeNa suThu sohase. savve siddhe sayA namAmo. savvA AyariyA sayA vandAmo. so egaM ghaDaM pANIyeNa bharai. buhA buhaM jANante, kiM murukkhA ? egaM jANai so savvaM jANai. savvaM jANai so egaM jANai. karemi sAmAiyaM. tubbhe jANaha, ahaM Na jANAmi. jai icchaha paramapayaM, tA sayA dhammeNa kiM na vaTTitthA ? AcAryo ziSyone dharma samajAve che. tIrthakaro satya kahe che. rAjAo brAhmaNane dAna Ape che. brAhmaNo lADu jame che. te eka AMkhe aMdha che. tuM kyAMthI uDyo ? D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ du vI so pA Dho. vibhaktinA pratyayo. nara jAti. akArAnta ekavacana bahuvacana 1lI. pu. mo. rajI. . o, . 3jI. , . fe, fhaM, . 4thI. ya, sa.. , r. pamI. ,3,,didinto,0, ro;3,mo,didinto,muno. daDhI. sa. 7mI. i, fma. mu, tuM. saMbodhana 0, mo, 4. ikArAnta 1lI. pu. 0, a3, amo, jo, 0. no, 0. 3jI. di, Ei, fE. 4thI. , H. , M. pamI. cho, to, mo, 3, hito. to, mo, 3, hinto, yuno. daDhI. no, 8. 7mI. mi. saMbodhana x, 0. sa3, amo, no, 0. nAnyatara jAti. 1lI. pu. 5. ruM, hai, ji. saMbodhana 4. {, {, ji. bAkInI vibhaktimAM te te narajAti pramANe pratyayo samajavA. nArI jAti. 3, mo, 0. 2jI . . 3, mo, 0. 3jI. , , . di. fe, 4thI. 5, 3, 4. , . pamI. 35,3,,to,,3, hinto. ro, mo, 3, dinto, sunto. 6ThThI. 5, 6, . , . 7mI. X, , i. saMbodhana 0. 3, mo, 0. 1lI. pu. 0, , je. sUcanA-upara ApelA sAmAnya pratyayo vidyArthIe barAbara mukha pArka karavo. D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 44 sApa vibhaktiono upayoga karavA viSenA keTalAka sAmAnya niyamo. 1. e. kartari prayogamAM kartAne nAmArthamAM pahelI vibhakti lAge che. A. karmaNi prayogamAM karmane nAmArthamAM pahelI vibhakti lAge che. 2. e. kartari prayogamAM kriyApadanAM karmane bIjI vibhakti lAge che. A. jayAM javuM hoya te sthAnavAcaka nAmane pahoMcyA na hoIe tyAM sudhImAM bIjI vibhakti lAge che. 3. , karmaNi prayogamAM kartAne trIjI vibhakti lAge che. mA. ane kriyAnAM sAkSAt madadagAra sAdhana (karaNa)ne trIjI vibhakti lAge che. zuM. sada sAthe joDAyelA nAmane trIjI vibhakti lAge che. 4. e. koI cIjane jenI banatI hoya, tene cothI vibhaktino pratyaya lAge che. A. 4. e.mAM jaNAvelA prasaMga sivAya prAkRta bhASAmAM cothIne ThekANe chaThThI lAge che. 5. ma. kartA, karma, ane kriyAnuM sAkSAt rIte ke buddhithI jenAthI judA paDavAnuM samajAtuM hoya, te apAdAna kahevAya che. apAdAna arthamAM pAMcamI vibhakti lAge koI paNa jAtanA saMbaMdhanA arthamAM, tema ja cothI vibhakti vAparavAne jayAM prasaMga hoya, nAmayogI avyayano saMbaMdha hoya tyAM chaThThI vibhakti vaparAya che. 7. ma. kartA, karma ane kriyAnA AdhAra eTale adhikaraNane sAtamI vibhakti lAge che. 3. samudAyamAMthI amuka bhAgane judo pADI batAvavAno hoya, tyAre samudAyavAcakane chaThThI ke sAtamI lAge che. tene nirdhAraNa chaThThI ke sAtamI kahevAya che. sati-(chatAM) arthamAM sAtamI vibhakti vaparAya che. koIne bolAvavA mATe keTalAka pheraphAra sAthe pahelI vibhakti vaparAya che, tene saMbodhana kahe che. prAkRta bhASAmAM koI koI vakhataA. bIjI trIjI vagerene sthAne koIvAra chaThThI vaparAya che. . bIjI ane trIjIne badale kyAMka sAtamI paNa vaparAya 3. kyAMka pAMcamIne badale trIjI ane sAtamI vaparAya che. chuM. kyAMka sAtamI ane pahelIne badale bIjI vibhakti lAge che. sUcanA- zikSake kyA vAkayamAM kaI vibhakti kyA arthamAM vaparAya che ? te viSe vidyArthIone prazna karavA, ane uparanA niyamo sacoTa samajAvavA. A bhAgamAM sAmAnya rIte gujarAtI bhASAmAM vaparAtA dhoraNa pramANe kAma levuM ThIka paDaze. A. koI vakhate trIjInA arthamAM paNa pAMcamI vaparAya che. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1lI. 20 . 3jI. 4thI. 1lI. 2jI . 3. 4thI. ekavacana o. m , M. ya, sa. m m 45 tevI sopA Dho. akArAnta nAmo. vibhaktinA pratyayo. nara jAti. bahuvacana . [6] 0, p. f. haiM, . La, naM. (fx) nAnyatara jAti OM, OM, f. OM, OM, f. VII. o, AE. nara jAti pramANe. niyamo :-- 1. pAMcamI vibhakti sivAyanA svarAdi pratyayo para chatAM nAmanA anya svarano lopa thAya che. A niyama nArI jAtimAM lAgato nathI. 2. bahuvacananA pratyayo, 0, ane haiM pratyaya lAgatAM pUrvano svara dIrgha thAya che. 46 3. s no anusvAra thAya che. 4. trIjI vibhaktinA dareka pratyayo ane bahuvacananA sthI zarU thatA pratyayo para chatAM nAmanA maiM no // thAya che. 5. [ ] corasa kauMsamAM batAvelA pratyayo sarvanAmane nitya lAge che, ane ( ) goLa kauMsamAM batAvelA pratyayo vikalpe lAge che. 1lI. 2jI. rajI. 4thI. 1lI. rajI. 30. 4thI. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof akArAnta narajAti. tevo. tevuM. devaLa, veLa, devAya, tevamsa. E gharaM. gharaM. dhoLa, kareNuM dharAya, karamsa. deva. akArAnta nAnyatarajAti. tevA. tevA, tene. vedi, tedi di tevALa, devAnuM. ghara. dhArUM, dharA, dhALi dhArUM, dharA, dhaLa prada, di, dhani varALa, varALuM. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1lI. 2 . 3jI . 4thI. 1lI. 2. 30. 4thI. 47 akArAnta sarvanAmanA rUpo. nara jAti. sabhyo. maLyuM. saLa, saLa, savvAya, savvassa. samajutI :-- 1. sarvAM. sarvAM. satre, malvenaM. savvassa, savvAya. savva. sane. nAnyatara jAti. dhara sA, sarje. savvedi, savvedi, sadi sALa, sALuM, savvesi sArUM, sA, sA sAruM, savvA, saLi savvedi, savvedi, sahi sabALa, savvALuM, savvesi prAkRta bhASAmAM traNa jAtanA zabdo vaparAya che. saMskRta zabdo uparathI ane saMskRta rUpo uparathI banelA hoya, evA je zabdo prAkRta bhASAmAM vaparAya che, te tadbhava kahevAya che, ane tenI TUMkI saMjJA [7] rAkhavAmAM AvI che. A. saMskRta zabdo ane saMskRta rUpo saMskRta jevA ja prAkRta bhASAmAM vaparAya che. te saMskRta sama kahevAya che. tenI TUMkI saMjJA [7] rAkhavAmAM AvI che. HER **** *** ** [7.] AnaMda. AJi [7] AcArya. [7] uMTa. ANanda uDDha kuMbhAra guNa gAma [7.] gAma. ghaDa ghoDa canda cora jaNa jiNa para i. ane keTalAka zabdo judA judA dezonA lokonI bolImAM vaparAyelA ane prAkRta bhASAmAM dAkhala thayelA, te dezya zabdo kahevAya che, tenI TUMkI saMjJA [dde] rAkhavAmAM AvI che. narajAti nAmo. nani [ ta. ] rAjA. putta [7] putra. vaLa [F. ] brAhmaNa. vALa [70 ] chokaro. buha bhatta [0] DAhyo mANasa. [7. ] bhakta, bhagata. 2. bhAta, bhAtuM. mamarlR [70 ] bhamaro. [60] bojo, bhAra. mahAvIra [ 10 ] mahAvIrasvAmI. murus [ 40 ] mUrkha. bhAra meha [70] varasAda. [70 ] mora. mora raha [7] ratha. rAma [F ] rAma. naMdua [a0] lADavo. vinaya [70 ] vinaya, namratA. siddha [7 ] siddha thayela, mokSa pAmela. [7 ] ziSya, [70] hAtha. dIva deva dhamma [7. ] kuMbhAra. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof [F. ] guNa. tittvavara [7] tIrthaMkara. [7] ghaDo. [70] ghoDo. [7.] caMdramA. [F ] cora. [no ] mANasa. [7. ] jIna prabhu. [10] puruSa. [7] lAkaDI. [70] dIvo. 48 [60] 1. rAjA 2. deva. sIsa hattha [70] dharma. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 cakka 49 nAnyatara jAti nAmo. anna [sa0] manA. patta [ta0] pa . 2. gaNa. AsaNa [ta0] bhAsana. paramapaya [ta0] bhokSa. kamala [sa0] bhaNa. pANiya [ta0] pAeI. ghara [ta0] 12. putthaya [ta0] pusta [ta0] 4, pai. phulla [ta0] dUsa. chatta [sa0] chatrI. bhUsaNa [ta0] ghare. [ta0] pAnI. matthaya [ta0] bhAy. tatta [ta0] tatva. mandira [sa0] bhahira,he. dANa [ta0] hAna. rupa [ta0] 3 . dhaNa [ta0] ena. vaNa [ta0] bana. nakkhatta [ta0] nakSatra vattha [ta0] gaI, 12. nayara [ta0] zaha2. sacca [ta0] sAyaM. nANa [ta0] zAna. saya [ta0] so. nivvANa [ta0] mokSa. sAmAiya[ ta0] sAmAyi. netta [ta0] in. suvaNNa [ta0] sonu. sarvanAma anna [ta0] zrI. ja [ta0]he. ega, ekka [ta0] . ta, Na [ta0] . ka [ta0] o. savva [ta0] sarva, adhu. vizeSaNa andha [sa0] mAM5j. thova [ta0] thoDaM. uttama [sa0] sA. miTTa [ta0] bhI. kANa [sa0] . sAra [ta0] sAre sarvanAma ane vizeSaNonAM vizeSyanI jAti pramANe traNe ya AtimAM rUpo thAya che. E EEEEEEEEEEEEEE EEE 222 avyaya [ta0] are. sayA [ta0] ummeza, ro4. [ta0]o . saha [sa0] sAthe. [ta0] tyAre. sudu [ta0] sArI zata. [ta0] to. dhAtuo. iccha [sa0] 7g. phuT [de0] 2g. gaN [sa0] gA. bhamAD [ta0] mamAsg. ghaD [ta0] ghag,42. bhUs [ta0] zAgAra. Dah [ta0] aNa,mANa. rakkha [ta0] rAma, jayAvag. de, dI [ta0] he. roa [ta0] ruya, gamag. day [ta0] dhyA 12vI. rova [ta0] ro. coppaD [de0] yo57. vaTTa [ta0] vata. dhAv [sa0] hosg. vaha [ta0] 4g. nacc [ta0] nAya. varis [ta0] varasa. pAs [ta0] . soh [ta0] zomag. pucch [ta0] pUchag. sikkh [ ta0] 1 zIma. pUj [sa0] pU4. 2. zI . prAkRta vAdhyo. core devo bhaNai. haM bArahaM pADhaM bhaNAmi. ai ! nayaraM gacchAmo. devAvi taM jiNaM namanti, ko si tuM ? kahiM gacchasi ? bAlo raheNa saha calai. so coro nayaraM jAhI. dhaNaM dhaNeNa vaDDai. ego haM gharAI karemi. morA naccanti. thovA NarA kiM karenti ? narindA raheNa AyariyaM DhaNDhulleire. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ca u vI so pA Dho. tumhe dIvahi~ kiM pAsitthA ? vatthANi pattANi vA ? rAmassa phullAI roenti, bamhaNANaM ca laDDuA. prAkRta vAkyo. tame pustako vaDe badhuM jANo cho. ame ghoDAo vaDe nagara tarapha jaIe chIe. tame ratha vaDe gAma tarapha jAo cho. jJAna nirvANa mATe thAya che. te AMkhe kANo che. huM brAhmaNone vastra ApuM chuM. te brAhmaNone dAna Ape che. AcAryo paNa tIrthakarone name che. 4 me mAM zubhecha, te Apoche. | ziSya kahe che- 'AcAryo Aje ziSyo sAthe bIje gAma gayA." sAruM thayuM tuM jhaTa gayo, ane jamyo. amArA ghoDA kyAM che? jayAM tamAro ratha che, tyAM tamArA ghoDA care che. eka zahera hatuM, tyAM eka rAjA hato. te brAhmaNone roja phUlo ane vastro Apato hato. teo tene tattva kahetA hatA, ane te brAhmaNone sArI rIte pUjato hato. tyAM varasAda sAro varasato Dato. ekkAo gharAo bIaM gharaM kuddei vANaro. rAmo ekatto hatthatto sappaM phAsIa. ekkAu candAu nikkaleire kiraNA. ekkAhi ghoDAhi bAlo paDIa. ekkAhinto kuvAhinto ghaDehi~ pANiyaM pIvAmi. ekkA morA picchaM geNhAmi. dIvAo vatthAi~ pAsemi. jaNAu paDiuttaraM suNei. muhatto Nare uvalakkhemo. rakkhasAhi NarA Darente. gharehi pattharA paDIa. gAmAhinto nagaraM jAei narindo. vagghehinto savve bIhente. bhamarA khajjurAsunto rasaM pIvIa. kamalesunto bhamarA uDDente. vaNatto ThagA dhAvIa. talAvAu pANiyaM bhar3a. choyaro lAbhA cukkai. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 paM ca vI so pA Dho. ame corothI DarIe chIe. ziSyo AcArya pAsethI zIkhe che. teo bALaka pAsethI lADu le che. gharamAMthI dUdha pIdhuM. paMDitothI mUkha nAse che. cora pattharaparathI paDe che. kUvAomAMthI pANI mIThuM nIkaLe che. hAthamAMthI dIvo paDe che. pustakomAMthI satya jANe che. rathamAMthI cakro paDyAM. te AsanethI doDyo. ghara pAsethI cora doDyo. chokarAo pAsethI vAndarAo khajUra meLave che. pANImAMthI kamaLo nIkaLyA. dIvAomAMthI prakAza nIkaLyo. vanamAMthI vAgha doDyo. dUdhamAMthI ghI thAya che. gAmathI zahera dUra che. tujjha phullassa vAsaM suMghemi. vaNatto aMbassa phalaM ANeejjimi. rAmassa bhUsaNaM haM Na dekkhemi. sAro coro bamhaNANaM dhaNaM Na corae. mandirassa seharAo moro uDDIa. nayarassa bAlANaM narindo hariseNa laDDae dei. savversi ghoDANaM pallANaM na hoi. haM taMbassa pattaM dekkhIa. amhANaM gharANaM aMgaNaM sunderaM hoi. arijhussa phalehi~ vatthaM dhovente. ThiNNaM ghayaM mama hatthA paDIa. Namo arihaMtANaM. Namo siddhANaM. Namo AyariyANaM. Namo uvajjhAyANaM. maMgalANaM ca savvesiM paDhamaM havai maMgalaM. vaddhamANassa bhAvatto ekkovi namukkAro NaraM tArei. jo AyAraM na pAlei. so tattaM na jANei. savvANa rahANa cakkAi~ bhamanti. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIvANaM payAso tattha na paDIa. sAvayA sayA sAmAiyaM karenti. bamhaNA sayA pahANaM kareire. amhANaM koTThArAo dhaNaM Nei coro. savvassa samuhassa pANiyaM khAraM, kuvassa u miTuM hoejjAi. samuddassa pANiyaM kayAvi miTuM hoi ? logassa ujjoyagare savve jiNe vandimo. niMbassa pattAi~ kaDuAI atthi. adhissa phalAI chaMdar3a choyaro. sAro mANaso AyAraM Na choDai. ramaNassa moro taDapphaDai. tilANaM sAraM tellaM. jhuTThassa jhagaDassa phalaM sAraM hoi na. zarIranuM bhUSaNa zuM? sAro AcAra. hAthanuM bhUSaNa zuM ? dAna. vananuM bhUSaNa zuM ? phUla. te caDyo, ane rathonA cakro bhamyA. gharanA dIvA prakAza kare che. moranuM pIchuM suMdara che. zaheranA bALako bhaNe che. pattharonuM ghara paDatuM nathI. je devono paNa deva che, te mahAvIrane vaMdu chuM. ApaNA dezanA mANaso ApaNA dezanuM dhana bacAve che. phaLonA rasathI zarIranuM sAruM tattva vadhe che. pANInAM khAranuM mIThuM thAya che. lIMbaDAnAM phaLo kaDavA hoya che, ane AMbAnA mIThAM hoya che. paMDitonuM hoM game che, ane mUonuM hoM gamatuM nathI. thoDA jhagaDAmAMthI ghaNo jhagaDo thAya che. bhamaro taraphaDyo. ame tala khAIe chIe. lIMbaDAnAM phaLomAMthI tela nIkaLe che. dhanathI dhana vadhe che. ame lIMbaDAnA pAMdaDAM gaNIe chIe. ame rAjAonA koThAramAMthI dhana na lIdhuM. AcAryanA hAthamAMthI ziSya pustaka lIdhuM. upAdhyAyone namaskAra hoya. huM zrAvakono dharma jANuM chuM. mIThAM pANIno ghaDo ahIM phUTyo. tuM brAhmaNono AcAra zIkhe che. D:mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 cha vvI so pA Dho. patthare tellaM bAlo coppaDai. ajjiNNe bhoyaNaM vIsaM. mama hatthe putthayANi atthi. vagdho vaNe carai. savvarsi vacche pattAI atthi. bAlo vaNammi babbulassa vacchatto guMdaM ukkhuDei. mama khole bAlo suvei. tassa kaNThammi bhUsaNAi asthi. dIve tellaM na atthi, tile tellaM hoi. purisA matthaye vatthaM viNTeire. putthayesu NANaM hoi. siddhA logassa matthaye vasanti. savvesuM NayaresuM jaMtAI annaM na dalanti. ghare ghare gacchanti bhikkhuA. savvammi jale miTuM na hoi. savvahiM aMbe miTThAI phalAi~ na hoejjeire. diNe diNe vaDDeire mANasA. he deva ! amhe pAvaM na karimu. 58 he rAmo ! tuM kiM karesi? he titthayarA ! tumhe amhANaM dhamma kahitthA. he sIsA ! tumhe pADhaM suTTa jANejjA, bhaNejjeha ya. he samuddA ! tuM miTuM jalaM kiM na deejjae ? he samuddassa jala ! tuM kiM khAraM hoi ? ego haM saMsAre natthi me kovi. gohUmANaM loTTassa roTTagesuM ghayaM coppaDIa. magaro samudde rahai, pahAi, tarer3a ya. talAvammi pANiyaM khuTTai. egammi kaccole duddhaM, egassi ya ghayaM hoi. mama hatthassuvari kaccharo paDIa. tujjha pAye kacco laggIa. huM ghaDAmAM thoDuM pANI jouM chuM. ame roja gharamAM sUIe chIe. maMdiromAM ghInA dIvA baLe che. rAma devanA ratha upara caDe che ? AMbAnAM phaLa mATe rAjA rathavaDe gherathI vanamAM jAya che. ghoDAo zaheranA mArgomAM doDe che. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ he puruSo ! tame kema sAMbhaLatA nathI ? he putro ! tame zuM jamo cho ? he mUrkhAo ! tame suvo cho ke haso cho ? he bALaka ! tuM lADu khAya che, ke ghI khAya che ? he pApo ! tame mane kema choDatA nathI ? he vana ! teM phaLo kema na ApyA ? he kamaLa ! tuM kema zobhatuM nathI ? gharamAM bALako AnaMda kare che. tArA mAthA upara phUle zobhe che. tArI AMkhomAMthI pANI kema paDe che ? teo hAthamAM hAtha meLave che. huM te vanamAM AMbA jouM chuM. he putro ! te rAjA tIrthakarone phUlothI pUje che. he narendra ! te brAhmaNa rAmanAM vanamAMthI deva mATe hAtha vaDe suMdara phUlo zaheramAM laI jAya che. meM kacoLAmAM tela bharyuM ane have hAthe copaDuM chuM. vanamAM vAghathI chokarAo bIe che. roTalo ane dUdha khAuM chuM. 60 sattA vI so pA Dho. akArAnta nAmo (cAlu.) vibhaktinA pratyayo. nara jAti. ekavacana bahuvacana pamI. to,3,,di hinto, 0. ro;3,mo,fNa hinto,munto. 6ThI. sa. , , (fk). 7mI. 4,5, (fsa, hiM,I.) su, suM. saMbodhana , 0, 4. nAnyatara jAti pamI. | 6ThI. | nara jAti pramANe ja. 7mI. | saMbodhana x. ru, haiM, ji. 1. pAMcamInA to sivAyanA . ekavacananA pratyaya lAgatAM pUrvano svara nitya dIrgha thAya che. ane ma. bahuvacananA vyaMjanAdi pratyayomAM vikalpa ma no " thAya (pATha 23 mAno rajo niyama juo.) 2. prAkRta bhASAmAM joDAkSaranI pUrvano svara hRsva ja thAya che, mATe 7o pratyaya para chatAM hRsva thAya che, ne hRsva rahe che. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 choyara [20] =chokaro. viITH [40] =vinAza, nAza. ravavuM [7] =jhADa. saM [ta ] =sApa. (nAma [40] =phAyado. sava [de] sAme. nona [ ] =1 loka samudra [7] =samudra 2 jagata noTTa [30] =loTa saMsAra [a0 ] =saMsAra, varSa [ tao] =vAgha duniyAdArI, vache [tao] =jhADa. vRkSa sAva) [tao ] =zrAvaka. vaddhamAna [a0 ] =vardhamAnasvAmI. sidvistha [7] =siddhArthanAmanA vAInara [40] =vAMdaro. rAjA. vANa [50] =1. sugaMdha, risa [ 7 ] =harSa. 2. raheThANa. 3. sAtamI vibhaktino pratyaya sarvanAmane lAgato nathI. (pATha 23 vIzamAMno pamo niyama juo.) 4. prAkRtamAM be svaro pAse pAse Ave to ghaNI vakhata pahelo svara UDI jAya che. nara jAti nAma. saddina [40 ] =ahaMtu prabhu. : [20] =jhADa. TTi [ ] =arIThAnuM jhADa. glAdu [20] =jhagaDo, tophAna. maMtra [40 ] =AMbAnuM jhADa. tatra [40] =taLIyuM. mAthAra [40] =AcAra, tatra [40] =tala. mAdAra [a0] =khorAka, ruva [50] =dAvAnala. 3vAya [40] =upAdhyAya. namo kSAra [ta ] =namaskAra. vaSya [a0] =kAca. niq [40] =lIMbaDAnuM jhADa. [40 ] =kacoLuM, vATako paDatattara [a0 ] =javAba. chara [7] =kacaro, kAdava. pavya [ 7 ] =paMDita, vidvAnu. #va [40] =gaLuM. patthara [40] =patharo. TI [ H0] =kAgaDo. pathAra [ta ] =prakAza. viraVT [ ] =kiraNa. pADha [40] =pATha. yurva [1] =kuvo. vera [] =bakaro. voDrana [40] =koyala. velthata [tao ] =bAvaLanuM jhADa. #oTTAmAra [7] =koThAra. bhAva [40] =manano bhAva. hoda [d0 ] =krodha. fmavaraghuga [40] =bhikSuka. anura [40] =khajUra. H/2 [] =maghara. na [2] =khoLo. roTTA [7] =roTalo. Sla [ ] =guMdara. mana [ re ] =mArga. dUna [40] =ghauM. mAnasa [70 ] =manuSya. I [] =kaMga varasa [40] =rAkSasa nAnyatara jAti nAma. gaMgALa [tao ] =AMgaNuM. pApa [a] =palANa. #La [tao ] =kAma. pAva [40] =pApa.khoTuMkArya. vajana [40] =kAMbaLI. piccha [40] =pIchuM. #TRUT [R0 ] =kAraNa. puu [70 ] =puNya, satkArya. ghaya [7] =dhI. moyaUT [40] =bhojana. chaThThA [tao] =snAna. mAna [7] =maMgaLa, kalyANa. taMva [R0 ] =tAMbu. umaTTa [tao ] =mIThuM. tanAva [30] =taLAva. vayaUT [7] =1vacana. 2hIM. tai4 [R0 ] =tela. vIsa [ta7 ] =jhera. yuddha [ 7 ] =dUdha. mera [a0 ] =zikhara. dhanna [ 7 ] =dhAnya, anAja. diyara [70 ] =hRdaya D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 64 akArAnta nAmanAM rUpo. mejavayana. bahupayana. deva. devo. devaM. deveNa, deveNaM, devAya, devassa. devatto, devAu, devAo, devAhi, devAhinto, devA. sarvanAma. dhanna [ta0] =dhAnya vizeSaNa. ajiNNa [ta0] = f. dhaula [ta0] =dhomuM. asuha [ta0] =azubha. ThiNNa [ta0] =thIj. ujjoyagara [ ta0] = 2nA2. dUra [sa0] =92, cheTe. kaDua [ta0] =tsj. paDhama [ta0] =4du. khAra [ta0] =HI. ratta [ta0] =rAtuM. jhuTTa [de0] =zuI. sundera [ta0] =suM62, sarasa. mavyayo. u [ta0] =to. kayA [ta0] =dhyAre. kaha [ta0] =? micchA [ta0] =mithyA. nA . jayA [ta0] =yAre. vA [sa0] =3. athavA Namo [ta0] =namaskAra. vi. tatto [ta0] =tethI, te pachI avi. [ta0] =5 // pAtumo. ukkhuD [ta0=6M. ANe [ta0] = g, bA. umbha [ta0]=6mA 24. taDaphaD [de0] =ds . [ta0] . tAr [ta0] =tAra. khuTTa [ta0]=yeg. dhov [de0] =po. gaccha [sa04. nikkal [tanImg. [ta0]=sj. pAl [ta0] =pANa. coppaD _[de0]=yosj. pikka [ta0] =pAsg. [ta05g. raha [de0] =24. [de0]= . uva+lakkh [ta0] =oNamag. choD [ de0]-chosg. lagg [ta0] =dA . ut-ThA-uTh [ta0]=66g. viNT [ta0] =vI . pahA [ta0]=nA. suv [ta0] =sU. deve, devA. devehi, devehi, devehi~. devANa, devANaM. devatto, devAu, devAo, devAhi, devehi, devAhinto, devehinto, devAsunto, devesunto. devANa, devANaM. devesu, devesuM. he devA ! devassa. deve, devammi . he devA ! he devo ! he deva ! kudda caD chin gharaM. ghareNa, ghareNaM. gharassa, gharAya. gharatto, gharAu, gharAo, ghara. gharAI. gharAi~, gharANi. gharAI, gharAi~, gharANi. gharehi, gharehi, gharehi~. gharANa, gharANaM. gharatto, gharAu, gharAo. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 gharAhi, gharAhinto, gharA. savvaM. gharAhi, gharehi, gharAhinto, gharehinto, gharAsunto, gharesunto. gharANa, gharANaM. gharesu, gharesuM. gharAI ! gharAI ! gharANi ! gharassa . ghare, gharammi. he ghara ! savva. narati. savvo. savve. savvaM. savvA, savve. savveNa, sabveNaM. savvehi, savvehiM, savvehi~. savvassa, savvAya. savvesiM, savvANa, savvANaM. savvatto, sabvAu, savvAo, savvatto, savvAu, savvAo, savvAhi, savvAhinto, savvA. savvAhi, savvehi, savvAhinto, savvehinto, savvAsunto, savvesunto, savvassa. savvesi, savvANa, savvANaM. savvammi, savvahiM, savvassi,savvattha. savvesu, savvesuM. nAnyatara jAti. savvAI, savvAi~, savvANi. savvaM. savvAI, savvAi~, savvANi. savveNa, savveNaM. savvehi, savvehi, savvehi~. savvassa, savvAya, savvesi, savvANa, savvANaM. savvatto, savvAu, savvAo, savvatto, savvAu, savvAo, savvAhi, savvAhinto, savvA. savvAhi, savvehi, savvAhinto, savvehinto, savvAsunto, savvesunto, savvassa. savvesi, savvANa, savvANaM. savvammi, savvassi, savvahi, savvattha. sabvesu, savvesuM. ega, ekka. narajAti. ego. ekko. ege. ekke. egaM. ekaM. ege, egA. ekke, ekkA. egeNa, egeNaM. ekkaNa, ekkeNaM. egehi, egehiM, egehi~. ekkehi, ekkehi, ekehi~. egassa, egAya. ekkassa, ekkAya.. egesiM, egANa, egANaM. ekkesi, ekkANa, ekkANaM. egatto, egAu, egAo, egatto, egAu, egAo, egAhi, egAhinto, egA. egAhi, egehi, egAhinto, egehinto, egAsunto, egesunto. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekkA. ekkatto, ekkAu, ekkAo, ekkato, ekkAu, ekkAo, ekkAhi, ekkAhinto, ekkAhi, ekkehi, ekkAhinto, ekkehinto. ekkAsunto, ekkesunto. egassa. ekkassa. egesi, egANa, egANaM. ekversi, ekkANa, ekkANaM. egattha, egassi, egammi, egahiM. egesu, egesuM. ekattha, ekassi, ekkammi, ekkarhi. ekesu, ekkasuM. he ega ! ego ! egA ! he eka ! ekko ! ekkA. ekkA ! ekkatto, ekkAu, ekkAo, ekkatto, ekkAu, ekAo, ekkAhi, ekkAhinto, ekkA. ekkAhi, ekkehi, ekkAhinto, ekkehinto, ekkAsunto, ekkesunto. egassa, ekkassa. egesi, egANa, egANaM. ekkesi, ekkANa, ekkANaM. egattha, egammi, egassi, egahiM. egesu. egesu. ekattha, ekkammi, ekasi, ekkahiM. ekesu. ekkesuM. he egaM ! egAI ! egAi~ ! egANi ! he ekaM ! ekkAI ! ekkAi~ ! ekkANi ! thova vizeSa. narajAti. nAnyatara jAti. egaM. ekaM. egAI, egAi~, egANi. ekkAI, ekkAi~, ekkANi. egaM. ekaM. egAI, egAi~, egANi. ekkAI, ekkAi~, ekkANi. egeNa, egeNaM. ekkeNa, ekkeNaM. egehi, egehi, egehi~. ekehi, ekkehi, ekkehi~. egassa, egAya. ekkassa, ekkAya.. egesi, egeNa, egeNaM. ekkesi, ekkANa, ekkANaM. egatto, egAu, egAo, egatto, egAu, egAo, egAhi, egAhinto egA. egAhi, egehi, egAhinto, egehinto, egAsunto, egesunto. 14ii. thovo. 27. thovaM. u(r). thoveNa, thoveNaM. 4thI. thovAya, thovassa pabhI. thovatto, thovAu, thovAo, thovAhi, thovAhinto, thovA. thovA. thovA, thove. thovehi, thovehiM, thovehi~. thovANa, thovANaM. thovatto, thovAu, thovAo. thovAhi, thovehi, thovAhinto thovehinto, thovAsunto thovesunto. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 69 haThThI. thovassa. ubhI. thove, thovammi saMzodhana thovo ! thovA ! thova ! nAnyatara tell. ed. 27. thovaM 3. thoveNa, thoveNaM. 4thI. thovAya, thovassa. pabhI. thovatto, thovAGa, thovAo, thovAhi, thovAhinto, thovA. EUR81. 19. ubhI. thove, thovammi. saMbodhana he thova ! thovANa, thovANaM. thovesu, thovesuM. thovA ! jAti. thovAI, thovAi~, thovANi. thovAI, thovAi~, thovANi. thovehi, thovehi, thovehi~. thovANa, thovANaM. thovatto, thovADa, thovAo. thovAhi, thovehi, thovAhinto thovehinto, thovAsunto thovesunto. thovANa, thovANaM. thovesu, thovesuM. thovAI ! thovAi~ ! thovANi ! prAkRta vAkyo. rAma ! tuM vaNammi kahaM vAsaM karesi ? rakkhANaM viNAsAya mama vAso hoi. titthayaraM mahAvIraM vaddhamANaM devaM tuM uvalakkhesi ? siddhatthassa narindassa puttaM uvalakkhemi. moro uDDeDa, pacchA vANaro kuddei, rukkho ya kampai. tumhe sAvayANaM AyAraM bollIa, ahuNA AyariyANaM AyAraM boleitthA ? 70 sArA jarA thovA atthi, savve vi NarA sArA natthi samuhassa jalAo tAveNa miTTaM pikkes. tumhe keNaM kAraNeNaM bahuso pADhaM bhaNeha ? egammi kuvammi savvesiM jaNANaM ghaDe jaleNa maNIlAlo bharae. ahaM savvaM suNemi tuM suvesi. netteNaM kANaM kANaM kahaM na kahasi ? tassa hiyayammi koho jAei, tatto na kahemi. chinnar3a asuhaM kammaM. samuddammi ettha ThANe pANIyaM vaTTae, ekkassi ThANammi davo vaTTejjA. savvAsunto AhArAhinto buhA duddhassa AhAraM uttamaM gaNIa. devadAso moraM bhamADer3a. moro naccai. namo NANassa. tassa muhassa bharimo rahesu magge jAeDa. bAlo coreNa bIhar3a kuMve pANIyaM nikkalei. gujarAtI vAkyo. ame zuM karIe chIe, te tame jhaTa na kahyuM. huM Ubho rahyo, tyAre te uThyo, ane huM uThyo tyAre to te suI gayo. pachI meM eka cora joyo. te doDyo ane gharanI pAchaLa D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 72 aTThA vI so pA Dho. gayo. huM tyo gayo, tyAre te 4hI tyAMcI nANyo, ho'yo, kUvAnI sAme gayo ane temAM paDyo. eka hato brAhmaNa, te lIMbaDAnAM jhADa nIce Ubho hato. tenI sAme eka bakaro jhADanAM pAMdaDAM carato hato, meM pUchyuM. "te paro tAro cha?" to hAM, "nA bhArI nathI. no cha.". meha varasyo che, dhAnya pAkyuM che. dhAnya paNa dhana che. eka hAthe kAma sArI rIte thatuM nathI. tuM khAruM pANI pIe che, ne mIThuM kema pIto nathI ? tamArA gAmano rAjA lokonI rakSA kare che ? hai 35 5'thu, te meM yu. bhamaro kamaLamAMthI vAsa suMghe che. kAgaDA karatAM koyalano kaMTha mITho kema hoya che? dhoLo uMTa ane rAto ghoDo mArgamAM doDyA. meM je je pApa karyuM, te puNyathI mithyA thayuM. tuM konI sAthe jInanAM maMdiramAM gayo? jayAre ame samudramAM paDyA, tyAre caMdrano prakAza na hoto. kAraNa vinA kArya thatuM nathI. koI paNa kAryanuM kAMI paNa kAraNa hoya ja che. tAya ! esA gaMgA? putta ! esA gaMgA. tAya ! esA koilA ? putta ! esA koilA. he mAA ! mamhaM laDDuaM dehisi ? bAlAu pADhasAlaM jAhinte ? bAlAo pADhasAlaM jAhinti. ajja savvA disA harisejjA. haM mAlAu dekhemi. tuM paDAyAo uDDAvihise. amhe mAusiA vandejjA. mama pasaMsaM haM na suNissaM. tumhe churiAa sAkaM samArihitthA. amhe DolAe hiMDolIa. sakkarAi saha duddhaM pIvei. siMgho dADhAhi toDai. nAvAhiM samuI tarenti jaNA. duvvAhi~ kannAo narindaM vaDDhAvehire. iTTAa maTTiaM ANessaM. paDimAi sArA silA NIharIa. naNaMdAe vatthaM dei. mAlANaM puSphAi~ DhaNDholAmi. mAusiANaM sADiAo deejjente. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 a u Na tI so pA Dho. sejjatto rAma bhAriA siA uDhei. mAlAa phulaM paDai. mAAi sakkaraM lahei. amhe sahAe uTThAsI. nAvAo pANIaM nikkalai. kannAhinto kahaM suNIa. vIsAu bAlAhinto vINaM suNissaM. savvAhinto disAsunto pabhA pasaG. tIsatto sejjAo uTThAhI NarA. sArAu bhAujAyAsunto paDAyaM sikkhihimi. ajja kakkaDiAa sAkaM khAjjassAmi. kalle bAlANaM parikkhA hojjahie. buhukkhAe dukkhaM bahu. tisalAi mAAe putto sirivaddhamANo hojjAhie. koilANaM sadaM savve suNeire. dhavalAe candiAa payAso ANaMdaM dei. bAlo gaDDAe paDIa ? nAvAi paDIa, gaDDAa na. vAsavadatte ! halihAe miTuM hoi ? saralA ! halahAa miTuM nattthi. nisAsu siMgho tarAe dhAvai. sirivIrassa ANAsu sahahAmo. chariANaM dhArAsuM thovaM pANIyaM atthi. bAlA ! tumhe sikkhaM suNeha.. mAusiAo ! jhaTTa kiM na jAhI ? o mAAu ! tumhANaM AsisaM icchAmo. he mAarA ! saMpayAo icchAmo. vIsAe saha vIsAi cAlIsA hoi. vIsAi saha tIsAa pannAsA hoi. cauvIsaM jiNANaM vandAmi. D:mishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e ga tI so pA Dho. AkArAnta nArI jAti nAmo. ane 75 tI so pA Dho. ame zrI vIranI pratimAne vaMdana karIe chIe. - gaMgA samudrane maLe che. jANe dizAo caMdrikA vaDe hase che. saralA ! tArI charInI dhAra kharI paDaze. ame kAle koyalaDIo zodhIzuM. Aje kanyA mATe sADIo ApIzuM. mAzIo pathArImAM sUze. tame khADAmAM kayAre mATI ogALazo ? sAkarathI mATI judI che. mAnI zIkhAmaNamAM huM zraddhA rAkhIza. he kanyAo ! samudranAM pANImAMthI mIThuM kyAre karazo ? vAsavadattA upara saralA khIje che. teM kAkaDI khAdhI ? nA. meM sAkara khAdhI. naNaMdanI prazaMsA huM kAle sAMbhaLIza. teo IMTo upara iMTo goThave che. tuM hoDI upara caDe che. saralA sADIthI zobhe che. te mArI prazaMsAthI Daraze. teo pratimAone phUlothI pUjaze. hoDImAMthI corane choDaze. teo zIkhAmaNamAMthI cUkaze, to khADAmAM paDaze. bALAo ! hiMDoLA uparathI paDazo. tene mArI dADhamAM rAkhIza. he mAsI ! mArI mA kyAM gaI ? he bAlA ! tArI mA mandire gaI? bhaviSya kALa. pratyayoAkArAnta nArI jAtinA. ekavacana bahuvacana 1lI. 0. 0, 3, mo. rajI. 5. 0, 3, mo. 3jI. ma, rU, . f6, hiM, hiM. 4thI. e, DuM, i. UT, T. (fkSa) pamI. 1,3,4,ro;3, mo, ditto. ro, 3, zo, ditto, santo. 6ThThI. meM, 3, 5. , . (f) 7mI. 5, , 5. mu. muM. saMbodhana. 0. 0, 3, mo. bhaviSya kALanA, 1lo pu. , sasa, hAma, fma, samI, hAma, f, sAmu, hAmu, himu, HTE, DhAma, dika, hissA, hilyA, 1, nA. rajo pu. disi, dise, nna, nA. dilyA, fu, nna, nA. 3jo pu. diDa, gi, jha, Mii. utti,dine, dira,jha,jJA. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 78 (Ama uDI gayelA akSarano bAkI rahelo svara udvarta kahevAya che. ma, mA pachI urta meM, Ave to teno ya, ya thAya AkArAnta nArI jAtine lagatA niyamo :1. akArAnta sarvanAma, vizeSaNa, ane saMkhyAvAcaka nAmone paNa sAmAnya rIte mA lagADavAthI nArIjAti aMga bane che. ane te mAvina nArI jAti kahevAya che. 2. sAvana nArI jAti nAmane saMbodhanamAM vikalpa ma no " thAya 2. 6, 5, 6, 6, ane m no 4 thAya che. 3. no , no s, no t, ane TU no t, no , ane no thAya che. 2. joDAyelA na hoya chatAM padanI zarUAtamAM, n hoya to paNa teno m vikalpa che, ane yU hoya to teno = nitya thAya che. 3. zuM ane 6 no koI paNa ThekANe jU thAya che. 3. bIjI vibhaktino m pratyaya lAgatAM nArIjAtimAM svara husva thAya che. 4. fe pratyaya lAgatAM A no ja thAya che. bhaviSyakALane lagatA niyamo :1. bhaviSyakALanA pratyaya lAgatAM dhAtunA anya ma no rU ane thAya che. 2. svarAtta dhAtuono jha, jJA sivAyanA pratyaya lAgatAM dareka pratyayonI pUrve , 5nA pratyayo vikalpa umerAI vadhAre pratyayo bane che. (pR. 14no 1, 2, ane pR. 20no 1, 2. niyama juo.). akSara parivartananA niyamo :- | ( ApaNI gujarAtI bhASAmAM ghaNA saMskRta zabdo vaparAya che. tenA prAkRta zabdo banAvavAnA jo ke ghaNA bArIka niyamo che. to paNa keTalAka sAmAnya niyamo ahIM ApIe chIe.) 1. ma. svarathI para hoya mA. padanI zarUAtamAM na hoya evA vyaMjanomAMnA rU. ane joDAyelA na hoya(1) , , vra, , 7, 6, 5, 6, 3, uDI jAya che. nArIjAti nAmo. (sUcanA-A nizAnIvALA zabdo Avanta nathI.) saT [1]=Arya jAtanI 1 [10]=gaMgA nadI strI, pUjya strI 13T [40]=jamanA nadI. maUT [40]=AjJA. yamunA *AsisaT[ a0]=AziSa. 16 [7]=khADa. zam *vaDavA [7]=covIza phaTTa [40]=ITa. afmA [tao ] caMdrikA,caMdrivI US [40]=utkaMThA, icchA. *trAtrInA [40]=cALIza. DamrA [40]=kAkaDI. nivamA [tao] jIbha karkaTikA jihA vavava [7]=kAMkha. hari [7]=charI. vi. tannA [40]=kanyA. ronA []=hiMDoLo. laThThA [40]=kathA. thA, tarI [ tao]=varA, utAvaLa. #oDutrA [40]=koyalaDI. (tasatA [tao ]=te nAmanA mAtA trizanA. kokilA D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * tIsA [ ta0] trIza. [ ta0] =DADha [ ta0] = hizA. di. [ ta0] =pro. dADhA * disA duvvA dhArA * naNaMdA * nAvA nisA [ ta0] =dhAra. [ ta0] saMha [ ta0] =nAva, hoDI. [ ta0] =nizA, rAtri nizA * pannAsA [ ta0] =payAsa. paDAyA [ ta0] =patADA, 65, paDA patAkA 79 bhAujAyA [ ta0] =bhAlI. maTTiA [ ta0] =bhATI. mAarA [ ta0] =bhAtAka *mAA * mAusiA [ ta0] =bhAzI. mAlA rambhA [ sa0 ] =bhASA. [sa0] = 1 raMbhAnAma, 2. vADiA [ ta0] =vADI. vATikA. vAsavadattA [ sa0] = vAsavahattA nAmanI strI. [sa0] =vIlA. [ ta0] =vIza. vINA * vIsA sakkarA saralA [ ta0] =pratibhA paDimA sahA pattiA [ ta0] =patria, agaNa. saMpayA parikkhA [ta0] = parIkSA. sADa pasaMsA [ ta0] =prazaMsA prazaMsA. sikkhA pADhasAlA [ ta0] = pAThazANA pAThazAlA. bAlA [ ta0] ] = ANiDA. buhukkhA [ta0] =bhU. bhajjA [ ta0] =bhAryA bhAriyA silA sIA suhA [ ta0] ] =bhA. bhAtA sohA haladdA halihA [ ta0] =sAi2. [ sa0] =te nAmanI strI [ ta0] =sabhA sabhA. [ ta0] =saMpatti. saMpad. [ta0] sADI. zATikA. [ ta0] = zikSA, zipAmaza. [ ta0] [] =patthara. [ ta0] =sItA. [ ta0] ] = 1 yUno, 2. amRta sudhA. [ ta0] =zobhA. [ ta0] 162 janma tAya duha, dukkha nAnya. [ ta0] = du:5, duHkha. devinda na2. [] ta0] = te nAmano mANasa imA [ ta0] A. egA, ekkA [ta0] kheDa etA kA [ ta0] = 4-ma. [ ta0] =tAta, pitA. tAta. o D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof [ ta0] = DeTa. kettila jettila [ ta0] = 4TaM tettila [ ta0] =terasuM. esA0 ] [ ta0] =56. 80 nAbhI. nArIjAti sarvanAma. [ ta0] A. (1bI.o. [ ta0] ]] are ! nAma nAnya [ ta0] nAma savaNa nAnya [] ta0] =sAMbhavaM te. sAka nAnya. [ ta0] =zA. siMgha 12. [ ta0] =siMha. suboha 12. [ ta0] =sAro poSa subodha, jA tA, NA mama vizeSaNa dhavala tikkha tiNha bahu avyayo. kalla [ ta0] ] = 4. [ ta0] ] =te. [ 1sI. o. va. sA0 NA0 ] [[] ta0] =bhAraM. [ ta0] =dhoNuM. [ ta0] =tIbhuM. [ ta0] = tikSNa azIhAra [ sa0]=6dhuM. [ ta0] =DA. Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 82 bhaviSyakALanAM rUpo. vyaMjanAnta dhAtu 81 dhAtumao. uDDAv [ ta0] 615. pasar [ ta0] prasara, bApuM. ullaMgh [ta0] moga. lah [ ta0] memaj,ve. kaDda [ ta0] . vaDDAv [ ta0] dhAva. saddahA [ta0] zraddhA rAjavI. toD [ ta0] tos. hiMDol [ta0] yag. paDAv [ ta0] 44. hil [ta0] . sUcanA-zabdomAMnA akSaronAM parivartana tarapha dhyAna kheMcI zikSake niyamo lagADatA zikhavavuM. nArI jAti nAmanA rUpo. Abanta mArAnta za6. mAlA. 1 mAlA. mAlA, mAlAu, mAlAo. 2 mAlaM. mAlA, mAlAu, mAlAo. 3 mAlAa, mAlAi, mAlAe. mAlAhi, mAlAhi, mAlAhi. 4 mAlAa, mAlAi, mAlAe. mAlANa, mAlANaM. 5. mAlAa, mAlAi, mAlAe, mAlatto, mAlAu, mAlAo, mAlatto, mAlAu, mAlAo, mAlAhinto, mAlAsunto. mAlAhinto. 6 mAlAa, mAlAi, mAlAe. mAlANa, mAlANaM. 7 mAlAa, mAlAi, mAlAe. mAlAsu, mAlAsuM. saM. mAle ! mAlA ! mAlA ! mAlAu ! mAlAo! sUyanA-nArI tinA vizeSa 35o. 88, 80, mA pR4 052 mezvayana. bahuvacana 19o pu. hasissaM, hasessaM, hasissAmo, hasessAmo, hasissAmi, hasessAmi, hasihAmo, hasehAmo, hasihAmi, hasehAmi, hasihimo, hasehimo, hasihimi, hasehimi, hasissAmu, hasessAmu, hasijja, hasejja, hasihAmu, hasehAmu, hasijjA, hasejjA. hasihimu, hasehimu, hasissAma, hasessAma, hasihAma, hasehAma, hasihima, hasehima, hasihissA, hasehissA, hasihitthA, hasehitthA. hasijja, hasejja. hasijjA, hasejja. 2 pu. hasihisi, hasehisi, hasihitthA, hasehitthA, hasihise, hasehise, hasihiha, hasehiha, hasijja, hasejja, hasijja, hasejja, hasijjA, hasejjA. hasijjA, hasejjA. o pu. hasihii, hasehii, hasihinti, hasehinti. hasihie, hasehie, hasihinte, hasehinte, hasijja, hasejja, hasihire, hasehire, hasijjA, hasejjA. hasijja, hasejja, hasijjA, hasejjA. sUcanAH--bhaviSyakALanAM khAsa rUpo mATe 92mAM pRSTha upara dhyAna Apo. mI. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 84 svarAjo dhAtu: gA. bahuvacana ekavacana pahelo puruSa gAssAmo gAissAmo gAessAmo gAjjAssAmo gAijjAssAmo gAejjAssAmo gAssaM gAissaM gAessaM gAjAssaM gAijjAssaM gAejjAssaM gAjjassAmo gAijjassAmo gAejjassAmo gAjjissAmo gAijjissAmo gAejjissAmo gAjjessAmo gAijjessAmo gAejjessAmo gAjjahAmo gAijjahAmo gAejjahAmo gAjjihAmo gAijjihAmo gAejjihAmo gAjjehAmo gAijjehAmo gAejjehAmo gAhAmo gAjjassaM gAijjassaM gAejjassaM gAjjissaM gAijjissaM gAjjessaM gAijjessaM gAejjessaM gAjjasmAmi gAijjassAmi gAejjassAmi gAjjissAmi gAijjissAmi gAejjissAmi gAjjessAmi gAijjessAmi gAejjessAmi gAssAmi gAissAmi gAessAmi gAihAmo gAehAmo gAjjAsmAmi gAijjAssAmi gAejjAssAmi gAjjAhAmo gAijjAhAmo gAejjAhAmo D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAhAmi gAhimi gAjja gAihAmi gAehAmi gAihimi gAehimi gAijja gAejja 85 gAjjahAmi gAijjahAmi gAjjahAmi gAjjAhAmi gAjjihAmi gAijjihAmi gAjjihAmi gAjjehAmi gAijjehAmi gAjjehAmi gAjjahimi gAijjahimi gAjjahimi gAjjihimi gAijjihimi gAjjahima gAjjehimi gAijjehimi gAjjehimi gAjjAhAmi gAijjAhAmi gAjjAhimi gAijjAhima gAjjAhami gAjjA gAijjA gAijjA gAhimo gAssAmu gAhAmu D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof gAihimo gAehimo gAissAmu gAessAmu gAihAmu gAehAmu 86 gAjjahimo gAjjAhimo gAijjahimo gAijjAhimo gAjjahimo gAjjAhimo gAjjihimo gAijjahimo gAejjihimo gAjjehimo gAijjehimo gAjjehimo gAjjassAmu gAijjassAmu gAejjassAmu gAjjissAmu gAijjissAmu gAejjissAmu gAjjessAmu gAijjessAmu gAjjessAmu gAjjahAmu gAijjahAmu gAejjahAmu gAjjihAmu gAjjAssAmu gAijjAssAmu gAejjAssAmu gAjjAhAmu gAijjAhAmu gAejjAhAmu Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gAhimu gAssAma gAihimu gAehimu gAissAma gAessAma 87 gAijjahAmu gAejjihAmu gAjjehAmu gAijjehAmu gAejjehAmu gAjjahimu gAijjahimu gAejjahimu gAjjihimu gAijjihimu gAejjihimu gAjjehimu gAijjehimu gAjjehimu gAjjassAma gAijjassAma gAejjassAma gAjjissAma gAijjissAma gAejjissAma gAjjessAma gAijjessAma gAjjAhi gAijjAhi gAjjAha gAjjAssAma gAijjAssAma gAejjAssAma gAhAma gAhima gAhissA D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof gAihAma gAehAma gAihima gAehima gAihissA gAehissA 88 gAjjahAma gAijjahAma gAejjahAma gAjjihAma gAijjihAma gAejjihAma gAjjehAma gAijjehAma gAjjehAma gAjjahima gAijjahima gAjjahima gAjjihima gAijjihima gAejjihima gAjjehima gAijjehima gAjjehima gAjjahissA gAijjahissA gAjjahissA gAjjihissA gAjjAhAma gAijjAhAma gAejjAhAma gAjjAhima gAijjAhima gAjjAhima gAjA hissA gAijjA hissA gAjjAhissA Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 89 90 gAhisi gAihisi gAehisi bIjo gAjjAhisi gAijjAhisi gAejjAhisi gAhitthA gAihitthA gAehitthA gAijjihissA gAejjihissA gAjjehissA gAijjehissA gAejjehissA gAjahitthA gAijjahitthA gAejjahitthA gAjjihitthA gAijjihitthA gAejjihitthA gAjjehitthA gAijjehitthA gAejjehitthA gAjjAhitthA gAijjAhitthA gAejjAhitthA gAhise gAihise gAehise gAjahisi gAijjahisi gAejjahisi gAjjihisi gAijjihisi gAejjihisi gAjjehisi gAijjehisi gAejjehisi gAjjahise gAijjAhise gAejjahise gAjjihise gAijjihise gAejjihise gAjjehise gAijjehise gAejjehise gAjjAhise gAijjAhise gAejjAhise gAjja gAjjA gAijja gAejja gAijjA gAejjA gAjja gAjjA gAijja gAejja gAijjA gAejjA D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 puruSa. gAhitthA gAhii gAihii gAihitthA gAehitthA gAjjAhitthA gAijjAhitthA gAejjAhitthA trIjo gAjjAhii gAijjAhii gAejjAhii gAehii gAjjahitthA gAijjahitthA gAejjahitthA gAjjihitthA gAijjihitthA gAejjihitthA gAjjehitthA gAijjehitthA gAejjehitthA gAjahiha gAijjahiha gAejjahiha gAjjihiha gAijjihiha gAejjihiha gAjjehiha gAijjehiha gAijjehihi gAjjahii gAijjahii gAejjahii gAjjihii gAijjihii gAejjihii gAjjehii gAijjehii gAejjehii gAjjahie gAijjahie gAejjahie gAjjihie gAijjihie gAejjihie gAjjehie gAijjehie gAejjehie gAhie gAhiha gAihie gAehie gAihiha gAehiha gAjjAhiha gAijjAhiha gAejjAhiha gAjjAhie gAijjAhie gAejjAhie gAjja gAijja gAejja gAjjA gAijjA gAjja gAjjA gAijjA gAejjA gAejjA gAijjA gAejjA sUcanA:- niyamo lagADavAthI jo ke rUpo upara pramANe thAya che. to paNa temAMnA keTalAka vaparAzamAM AvatA nathI. D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 93 94 Azanta za6. puruSa. gAhinti gAihinti gAehinti disA. gAjjAhinti gAijjAhinti gAejjAhinti gAhinte gAihinte gAehinte gAjjAhinte gAijjAhinte gAejjAhinte gAjahinti gAijjahinti gAejjahinti gAjjihinti gAijjihinti gAejjihinti gAjjehinti gAijjehinti gAejjehinti gAjjahinte gAijjahinte gAejjahinte gAjjihinte gAijjihinte gAejihinte gAjjehinte gAijjehinte gAejjehinte gAjjahire gAijjahire gAejjahire gAjjihire gAijjihire gAejjihire gAjjehire gAijjehire gAejjehire 1 disA. disA, disAu, disAo. 2 disaM. disA, disAu, disAo. 3 disAa, disAi, disAe. disAhi, disAhi, disAhi~. 4 disAa, disAi, disAe. disANa, disANaM. 5 disAa, disAi, disAe, disatto, disAu, disAo, disatto, disAu, disAo, disAhinto, disAsanto. disAhinto. 6 disAa, disAi, disAe. disANa, disANaM, 7 disAa, disAi, disAe. disAsu, disAsuM. saM. disA ! disA ! disAu ! disAo ! Abanta sarvanAma. savvA . 1 savvA . savvA, savvAu, savvAo. 2 savvaM. savvA, savvAu, savvAo. 3 savvAa, savvAi, savvAe. savvAhi, savvAhi, savvAhi. 4 savvAa, savvAi, savvAe. savvANa, savvANaM, savvesiM. 5 savvAa, savvAi, savvAe, savvatto, savvAu, savvAo. savvatto, savvAu, savvAo, savvAhinto, savvAsunto. savvAhinto. 6 savvAa, savvAi, savvAe. savvAe, savvANaM, savvesi, 7. savvAa, savvAi, savvAe. savvesu, savvesuM. saM. savve ! savvA ! savvA ! savvAu ! savvAo ! gAhire gAihire gAehire gAjjAhire gAijjAhire gAejjAhire gAjja gAijja gAejja gAjjA gAijjA gAejjA D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 95 egA. 1 egA. egA, egAu, egAo. 2 egaM. egA, egAu, egAo. 3 egAa, egAi, egAe. egAhi, egAhiM, egAhi~. 4 egAa, egAi, egAe. egANa, egANaM, egesiM. 5 egAa, egAi, egAe, egatto, egAu, egAo, egatto, egAu, egAo, egAhinto, egAsunto. egAhinto. 6 egAa, egAi, egAe. egANa, egANaM, egesiM. 7 egAa, egAi, egAe. egAsu, egAsuM. saM. ege ! egA ! egA ! egAu ! egAo ! thovA. 1 thovA. thovA, thovAu, thovAo. 2 thovaM. thovA, thovAu, thovAo. 3 thovAa, thovAi, thovAe. thovAhi, thovAhi, thovAhi~. thovAa, thovAi, thovAe. thovANa, thovANaM. 5 thovAa, thovAi, thovAe, thovatto, thovAu, thovAo, thovatto, thovAu, thovAo, thovAhinto, thovAsunto. thovAhinto. 6 thovAa, thovAi, thovAe. thovANa, thovANaM. 7 thovAa, thovAi, thovAe. thovAsu, thovAsuM. saM. thove ! thovA ! thovA ! thovAu ! thovAo ! 1 kara 42vume pAtu bhUtANa ane bhaviSyamA kA 35 thAya che. 2 bhaviSyakALamAM 6 ane 2 dhAtune pahelA puruSa ekavacanamAMC/ pratyaya vadhAre lAge che. ekavacana 1lA pu.nuM rUpa. kAhaM, huM karIza dAhaM, huM ApIza. sUcanA :-bAkInA rUpo A pramANe samajavAnA che. 3 4. nIce lakhelA dhAtuonAM bAjumAM batAvyA pramANe zabdo banAvIne pachI bhaviSyakALanA rUpo dam pramANe karavA. paraMtu di pratyaya vikalpa lagADIne rUpo karavA. suN samagaj soccha. vaca bolag vocch, gaccha g gacch. a5j checcha. ruva rovu rocch. 2j bheccha. darissIg bhuja mAj bhocch. mubu moccha. bhogavavuM. mA uparanA zabdonA upara pramANe rUpo karIne pahelA puruSa ekavacanamAM mAtra am pratyaya lagADIne eka rUpa vadhAre karavuM. hema:1so. pu. avayana : socchaM. socchissaM, socchessaM, socchissAmi, socchessAmi, socchihAmi, socchehAmi, socchihimi, socchehimi, socchimi, socchemi, socchijja, socchejja, socchijjA, socchejjA. sUcanA -A dhAtuonAM paNa rUpo banI zake to vidyArthIe barAbara banAvIne taiyAra karavA. chin bhinna muka D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 97 prAkRta vAkyo. sIA rAmaM sumare, rAmo ya sIaM, DolAe haM mama vINaM mellIa, ahuNA tattha natthi, kahiM hoijjahii ? imAo bAlA sikkhAu socchihinte. he nise ! candiAe saha candaM kahiM dekkhIa ? he narindo ! he tisale ! amhe duvvAhiM vAvahissAma savvesiM disANaM sohiM dacchihitthA. savvANa churiANaM dhArAu niNhAo hojjahire. vIsAhinto gaDDAsunto iTTA lAvIa. amhANaM nAvAo samuhaM tarIa. gujarAtI vAkyo. pAThazALAo sarva prajAonA poSaNa mATe thaze ? vAsavadattA jyAre vINA sAthe gAze, tyAre dizAo paNa sthira thaI jaze. saralA mATe raMbhA dUrvA lAve che, ane raMbhA mATe devendranI bhAryA haLadara ane sAkara lAve che. mA ane mAzI mAtAjInAM maMdiramAM gayA, tyAMthI pAThazALAomAM jaze. 98 brAhmaNa sabhAmAM kathAo kahe che. vATikAmAM zazikalA kokilAnuM madhura gAna sAMbhaLaze. maThanI samIpe kUpamAMthI godAvarI, yazodharA ane gajasAra araghaTTanA ghaTo vaDe pANI kADhe che. ame jamIe chIe, ame jamyA ane ame jamIzuM. ame nidrA laIe chIe, ame nidrA lIdhI ane tame nidrA lezo. sUcanAH--zabda parivartananA niyamo lagADI vAkyo karavA, ane chellA be vAkyo jeTalA thAya teTalA tamAma rUpo karIne karAvavA. D:\mishra\sachu\prakrta.pm5/3rd proof Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 99 d tI so pA Dho. cakkhUhiM dekkhanti maNussA. amUNo tarU jaMbUhi phalehiM sohante. tujjha cakkhUNi cokkhAI hoejjeire. pahilo moro NacciuNuDDio. vAhIhi thakkiA mho. jaMbU sAmI ayojjhAe viharai. ratto maNI me diTTo. ghaNA muNao jhADassa heTu suttA. haM viNDaM NamiuNa jogI namIa. choyaro gharassa bAhira vAuNA udher3a. kesara siMghaM lahiuM kantiNA saha saMtI girI caDehiD. jogI tattaM bujjhA biDhe muNiNo kahAo kaheire. sattU pArakveraM maccumicchai. mamuvari pANiyassa bindUI paDiAI. vijjuNA aggiNAvva amavo savve vaNassau baliA. me mahuM cakkhiaM, sAuM hohI. amuM dahi sAuM sugandhi ya atthi. verIhiM ettha rassI mukkio hoi. icchAmi he muNau ! vandiuM. jo narANaM paI hoihii, so nivaI hoehii. kisarAe maggavo honte. ajja amho kAravellassa sAgeNa saha kisaraM khAihissAmo. je gayA, te bhikkhavo hoehinte, Na bhikkhArao. me tujjha cakkhao ugghADiA. tesimego akkhiNA kANo atthi. sArathi dhecha. vI4NI paDe che. tao vAyuvaDe kaMpe che. agnivaDe vanaspatio baLe che. zAMti jamIne uDyo. pachI kAMti jamavA beTho che. ame yogIo sAthe parvato jovA gayA. he sAdhuo ! ame vaMdana karIe chIe. tabhe bhaya pIzo ? nA, abhe bhumo mA'zu. bhikSuo sAthe bhikhArIo maga laIne gayA. saralA pati sAthe maMdira tarapha jaze. ame taMtuo vaDe doraDAo karIzuM. mArI cakSuo caMdranA prakAzavaDe harSa pAme che. hAthI doDIne taLAvamAM paDyo. huM khIcaDImAM ghI meLavIne jabhyo, ne dUdha pIdhuM. agnivaDe sarva baLe che. vAyuvaDe sarva uDe che. agnie ghara bALyuM hoya, topaNa tenA vinA cAlatuM nathI. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mhi. 101 tettI so pA Dho. maccutto bIhemi, tA parameTThiNo suhaM lahemi. bhANUo aggI vva payAso sarai. tujjha cakkhuNo AsU paDantA diTThA. savvaNNUhinto harisanteNa hiyayeNa dhammo suNeyavvo. tujjha bahUsunto sattUhinto dhAviuNaM haM ettha Agao kaIhinto satthaM jANaNIyaM. bhANuto sasI ramaNIyo hoi. tujjha bAhUu mama bAhU dhaulo hoi. harisamANeNa hiyayeNa sayA dANaM dejjaM. namo loe savva - sAhUNaM. seTTiNo putto hatthitto nAsei. khattassa bAlo dhaNuo bANaM uttArei. eso bAlo dahimmi sakkaraM bhelaviuNa pivIa. bIe diNe mantiNA taheva kajjaM kayaM. mama sAmIhinto Agao sArahI. kaI kAlidAso mahAkaI. isissa siso bhANussa payAsaM vandai. 102 paDamANassa bhikkhuNo khaNakhaNantaM pattaM paDiaM. he sAmI ! jahA vAhI mama, tahA akajjaM kajjaM pIDer3a. hasamANA saralA jaMbUNaM rasaM hasamANaM pemilaM dei. he ! isau ! tao haM io tao bhamanto iha Agao. o sirikantAe samaM suhaM mANantassa gacchanti diNA. "re re dayAlu ! varadhaNU ! nivar3a ! kahiM gao baMbhadatto ?" tti bhaNantehiM subhaDehiM haM pucchio. mahAbhAgA ! isiNo ! dayAlavo muNI ! kahiM magge hiMDiyavvaM ? he kai ! kiMvi natthi tumhaM kahaNIyaM ? he sabhao ! jogau ! he dayAlao ! sAhUNo !, he dIgdhAau ! nivaao, he savvaNNU ! pahU ! mama tumhANaM saraNaM. 2 kavio pAsethI kavitA, sAdhuo pAsethI zAstra ane RSio pAsethI dharma sAMbhaLIzuM. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof maNi, agni ane bhAnumAMthI prakAza prasare che. svayaMbhU prabhu RSiothI sarvajJa che. A taru uparathI phaNidhara utaryo. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. 103 bhikhArIthI bhikSu uttama che, munithI paNa RSi dayALu premilA pati pAse doDatI doDatI AvI, ane saralA kavi pAsethI rotI rotI cAlI gaI. zatruonA mANaso mArI AMkhamAM jheranAM biMduo pADe che. Aje sUryano prakAza ghaNo nathI. sAMbhaLavA yogya kathAo sAMbhaLavAne zAMti hasato hasato uThIne kAMtine Asane beTho. ame magamAM dahI bheLavatA nathI, paNa dahImAM sAkara bheLavIe chIe. sarva maNiomAM A maNi ramaNIya che. he vAyu ! he agni ! he bhAnu ! he mRtyu ! he svayaMbhU parameSThi ! he dayALu RSio ! he dIrghAyuSI sAdhuo ! he munio ! he yogio ! he lajjALu rAjAo ! he kavio ! he sArA zeTho ! tame sarve jantuonA zaraNa thAo. 104 ca utI so pA Dho. ikArAnta ane ukArAnta nAmo. ikArAnta ane ukArAnta nara jAti tathA nAnyatara jAti nAmone lAgatA pratyayo. nArI jAti ekavacana bahuvacana aGa, Jo, jo, . [ avo. ] i, . haiM, hiM, haiiM. La, naM. (fk) tto, o, 3, hinto, sunto. [, j. mu. muM. aDa, go, jo, . [ avo. ] nAnyatara jAti 1lI meM. 2jI OM, OM, f. saMbodhana X bAkInI vibhaktionA pratyayo upara pramANe che. niyamo H-- 1lI. . 2. ma. 30. rA. 4thI. o, sa. 5mI. to,kho,go,3, hinto. Egl. uni, F. 7mI. zmi. saMbodhana , x 1 avo pratyaya kArAnta nAmone ja vikalpe lAge che. 2 o pratyaya para chatAM 4 sivAya svara dIrgha thato ja nathI. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 3. 3. bhUtakALanA arthamAM je kRdanta vaparAya che, te bhUta kRdanta kahevAya che. ma. A bhUta kRdanta che, ane te vizeSaNa nAma tarIke vaparAya 105 3 4 AvA nizAnIvALA zabdonA pahelI tathA bIjInA ekavacana ane dvivacananAM rUpo thatA nathI. 4 dIrgha pheMkArAnta ane kUkArAnta nara jAtinA keTalAka, ane nAnyatara jAtinA badhA-nAmono anya svara hRsva thAya che. arthAt hrasva rUkArAnta sakArAnta nAmo bane che. jemake :- 31 = 35 nara, nAnya. savaeNm = sayaMma nara, nAnya. paraMtu- munnarchI nara. mAM sArI lamIvALo. sutnajI nAnya.mAM sArI lakSmIvALuM. kRdanto. hetvarthaka kRdanta, avyaya rUpa saMbaMdhaka bhUta kRdanta, vartamAna kRdanta ane yogyArthaka (vidhyarthaka) kRdanta. koIpaNa kriyA karavAno hetu jaNAvavA mATe je kRdanta vaparAya che, te hetvarthaka kRdanta kahevAya che. A kRdanta avyaya tarIke vaparAya che. 2. 4. eka kriyA karIne pachI tarata ja bIjI kriyA karavAnI hoya che, evo saMbaMdha batAvavAne je kRdanta vaparAya che te saMbaMdhaka kRdanta kahevAya che. mA. A kRdanta bhUtakALa sUcave che. mATe bhUta kRdanta paNa kahevAya che. rU. ane te paNa avyaya tarIke vaparAya che, "mATe avyayarUpa saMbaMdhaka bhUta kRdanta" AkhuM nAma dhAraNa kare che. rU. bhUta kRdanta-kartari, karmaNi ane bhAve e traNeya prayogamAM vaparAya che. tethI te kartari bhUta kRdanta karmaNi ane bhAve bhUtakRdanta paNa kahevAya che. 4. e. vartamAna kALanA arthamAM je kRdanto vaparAya che, te vartamAna kRdanta kahevAya che. A. vartamAna kRdanto paNa vizeSaNa nAma tarIke vaparAya che. 5. ma. "(amuka kriyA karavA) yogya" ane "(amaka kriyA karavI) joIe." evA arthamAM je kRdanto vaparAya che. te yogyartha (ke vidhyarthaka) kRdanto kahevAya che. ma. A kRdanto paNa vizeSaNa nAma tarIke vaparAya che. rU. A kRdanto kartari, karmaNi ane bhAve prayogamAM vaparAya pratyayo 1 hetvarthaka kRdantanA- tuM, huM 2 avyaya rUpa saMbaMdhaka ttA, tuM, uM, tUM, tU, sukha, bhUta kRdantanA- tukA, , vi, 33, 3i . 3 bhUta kRdantanA- , ya. 4 vartamAna kRdantanA D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 nara jAti ane nAnyatara jAtimAM ta, mA. nArI jAtimAM , nA, natI, mA, mA. yogyArthaka kRdantanA- 1 5, .. 2 . 3 bina, maya. niyamo. 1. kRdantanA pratyaya lagADatAM pahelAM sAmAnya rIte vyaMjanAnta dhAtune ma lagADavAmAM Ave che. 2. hetvartha kRdantano pratyaya, saMbaMdhaka bhUta kRdantanA pratyayo ane satra pratyaya para chatAM meM no ane thAya che. 3. bhUta kRdantano pratyaya para chatAM pUrvanA 8 no ru thAya che. 4. vartamAna kRdantanA pratyayo para chatAM pUrvanA no vikalpa thAya 108 hasitUNa, hasitUNaM, hasetUNa, hasetUNaM. sakaLa, hasajha, hasaikA, sai. hasituANa, hasituANaM, hasetuANa, hasetuANaM. 3. bhUta kRdantaH- siDanI, sigA, si.. To, vayo, , yA, namra, , vI, DI, muko, sukSo, sutto, patto. vagere. 4. vartamAna kRdanta : . narajAti- dasanto, dasekno, TUMsamALo, hasemALo. . nAnyatarajAti- daisanta, senta, samALa, hasamai. rU. nArIjAti- haMsa, hase. hasantI, hasaintI, haMsanI, hasenA, hasamANA, hasemANA, hasamANI, hasemANI pa yogyArthaka :2 haiso, harsa, . naM, Trei, vivuM, vagere. 2 hasiavvo, haseavvo, hasiavvaM, haseavvaM, hasiavvA, saeNmaLI. 3 hasaNijjo, hasaNIo, hasaNijjaM, hasaNIaM, hasijjA, hasaNIA. sUcanA : 1 akArAnta kRdantanAM narajAtinA rUpo TUMva jevA, 2 akArAnta kRdantanAM nAnyajAtinA rUpo para jevA, 3 gAkArAnta kRdantanAM nArIjAtinA rUpo mItA jevA, 4 pheMkArAnta kRdantanAM nArIjAtinA rUpo pafarm jevA thAya che. sUcanA :-kRdantonI bhASAmAM ghaNo upayoga hovAthI jo ke atre ApavAmAM Avyo che. paraMtu saMskRta uparathI vA, te tatra, ,, vagere pratyaya lAgIne thayelAM kRdantomAM akSaronA ghaNA pheraphAro thAya che. te pachInA pAThomAM samajAze. topaNa evA pheraphAro ne samajAya chatAM upayogamAM levA keTalAka kRdanta koSamAM ApavA ucita gaNyA che. kRdantonA rUpo 1. hetvarthaH-- hrasavuM, haseDe, ghatuM. 2. saMbaMdhaka :- sattA, hattA, sonvI, vuDyA. hRsatuM, tuM, sivuM, . sa, sejha, D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anila [ no ] AMkha, aLi [ ao ] agni. aggi kRtti, tti [ 1^ ] RSi, [ 70 ] kavi, vi. kesari[7 ] kesarI siMha. ra nti [70 ] kAntilAla. vrutti [ 70 ] kSatriya. fift [ 60 ] parvata rifs [7. ] gAMTha, graMthi. TTi [ 70 ] cakravarti rAjA. khoni [70 ] yogI, yozin dhULi [70 ] dhanavALo. dhvanin nivas [ ao ] rAjA. nidi [ 40 ] bhaMDAra, nidhi. nidhi par3a [ ao ] pati, mAlika, pati pameTTi [10] parameSThI, ucca adhikArI. pavizva [ 10 ] pakSi. patni [ ta. ] sApa. vrutti [60 ] baLirAjA. mArga 70 ] bhAI. 109 narajAti nAmo. kArAnta nivA[i re ] bhIkha mAganAra. maLi [ 60 ] maNi, ratna. matti [70 ] maMtrI, divA. muni [70 ] muni. muni muri[ 60 ] mura nAmanA rAkSasane mAranAra-kRSNa. Imsa [40 ] 1 doraDI, rAza 2 kiraNa. vaLaHpha [7 ] vanaspati. vanaspati drAdi [ ta. ] vyAdhi, pIDA, vyAdhi vidi [ To ] brahmA, vidhi. vidhi atti [ 40 ] vairI, zatru. matti [ 10 ] zazaza, caMdra. zazin maMti [ 60 ] zAMtilAla. sAmi [7. ] mAlika, svAmI. sAdi [fo] sArathi, ratha hAMkanAra. mArrAtha seTTi [ 40 ] zeTha. inthi [ 10 ] hAthI. [ 60 ] 1. kRSNa, 2. iMdra, 3. siMha, 4. vAMdaro. JAmu [ ao ] AMsu. guru [ 60 ] gurujI, vaDela. vastu [70 ] AMkha. gaTTu [ ao ] jatuM nAmano rAjakumAra. khaMtu [ no ] jIvaDuM, prANI, baMdhu [ a. ] jaMbU svAmI, jAMbunuM phaLa ne jhADa. niyamutta [70 ] te nAmano rAjA. * nAmA3 [ 70 ] jamAI taMtu [ 70 ] tAMtaNo. taruM [ F. ] jhADa. *reDa [70 ] diyara. ghaNu [70 ] dhanuSya. vasu [ ta. ] pazu. pa [7. ] prabhu. viSNu [ 10 ] AMkha. sagi[ 70 ] hADakuM. kArAnta taMtu [ T. ] AMsu. rUndradhaLuM [70 ] iMdradhanuSa. vastu [ ao ] AMkha. baMdhu [ ta. ] jAMbuDuM, jAMbunuM phaLa. dhanu [ ao ] dhanuSa. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 110 *piNDa [70 ] pitA. vADuM [ 60 ] hAtha. mALu [ 70 ] bhAnu, sUrya. mivu [7. ] bhikSu, sAdhu. * bhADa [7 ] bhAI. maLu [no ] maga, varaghaLu [ 70 ] te nAmano rAjaputra vADa [no ] vAyu, pavana. viSNu [no ] vijaLI. vijju [ ao ] viSNu. sattu [ d0 ] zatru. sADhu [ ao ] sAdhu. hiMgu [ 40 ] hiMga. hiMzunu [ 0 ] hiMgaLo. hiMdu [ a0 ] hiMdu. nAnyatarajAti nAmo. pheMkArAnta vRtti [7. ] dahiM. vadha kArAna vivu [ ta. ] TIpuM, biMdu. mahu [ ao ] madha. madhu majju [7. ] mRtyu, maraNa. vijJAnika [ 30 ] vALu. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 sarvanAma. mu [7] A. sudi [ 7 ] tame, tamoe. vizeSaNa kArAnta HIT [40] agresara, AgaLa mu~i [50] sugaMdhavALuM. cAlanAra. sudi [ 0 ] sugaMdhi suma. THM [ 7 ] gAmano mukhI. sutI [ta ] sArI lakSmIvALuM. sulacchi rUkArAnta 111 nAmo. nama na. [40 ] ajita TVT nAnya. [40 ] jJAna. nAmanA tIrthaMkara. TA nAnya. [ta ] dAna. saTTA vaya na. [40] aSTApada li. nAnya. [] divasa. nAmano parvata. levara na. [7] diyara, dera. na. [] AtmA pote. pAna nAnya. [ 7 ] paDakhuM, bAju. appANa patta nAnya. [40] vAsaNa, pAtra. mA nA. [7] ayodhyA. pinnara nAna. [R] pitA. nAmanI nagarI. tArave nAnya. [ ] kAreluM. mitnA nA. [40] premilA. trivAra na. [40] te nAmano vaMmara na. [7] brahmadatta. kavi. mathA nAnya. [ 7 ] bhajana, bhakti. manana. fsarA nA. [40] khIcaDI. nImIyara na. [ 7 ] jamAI, marada na. [40] bharata. parata. mana nAca. [40] ghara, makAna. guva na. [40] yuvAna. bhavana, juvANa mayara nara. [40] bhAI. santha nAkhyuM. [tao] 1. zAstra, 2. hathiyAra. mana na. [40] mArga. sana nAnya. [ 7 ] zaraNa. varavA nAca. [tao] rakSaNa. sA' nAnya. [tao ] zAka. rAya na. [ tao] rAjA. fNavattA nA. [1] zrIkAMtA. rAyANa fkSaya na. [1] siMha. HERii nA. [tao] sAkara, sa2 na. [4] sagara nAmano suma na. [tao ] subhaTa. amada, rAjA.. suda nAnya. [a0 ] sukha. mud. glAdu nAnya [20] jhADa. diyaya nAnya. [40] hRdaya. # g [10] karanAra. yaUg [] kRtajJa. trI [40] sAruM, suMdara, thAtu [40] dayALu. tADa [ 1 ] denAra. riyA: [ 7 ] lAMbA AyuSya vALuM vaMdu [] ghaNuM. 7jhAnu [40] zaramALa. mu [ 1 ] jAte utpanna thayela. sI3 [40] svAdiSTa risa [ 7 ] AvuM. #Ara [40] karanAra. #UT [7] kANuM. thaT [ ] ghaNuM. vavava [tao ] cokhuM. vAyA [tao] ApanAra. makArAnta ghAna [a0 ] dhoLuM. patni [20] paheluM. pArakkara [40] pArakuM. vIma [] bIjuM. mAmA [ tao ] bhAgyazALI. ratta [ta ] rAtuM. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 114 Dro [d0] Ama to [40] Amatema. phUda [40] ahIM. E [ 7 ] kema ? kardi [ 7 ] kayAM. to [40] tethI, te pachI tadeva [ ] temaja avyayo. tti [tao ] iti, ema. namo [ 7 ] namaskAra ho. ??[40] are. a [tao ] peThe. de[ 10 ] he, e. HH [R0 ] sAthe. dhAtuo. mAm =AvavuM. 3thA[R] ughADavuM. 3+ThThA [40] uThavuM. 3+Ara [40] utAravuM. g[ [ tao ] khodavuM. vRUT U [20] khaNakhaNa avAja karavo. mAm [10] javuM. flv [ta ] grahaNa karavuM, pakaDI levuM. vava+ [ ] cAkhavuM. VT [R0 ] nAcavuM. fr+Ana [] nihALavuM, jovuM. nAm ta ] nAsavuM. tha [ re ] thAkavuM, kaMTALavuM. lim [ 7 ] dekhAvuM. thAt [40] doDavuM. (eka vacanamAM ) pa+{ [ 1 ] phelAvuM. pauDu [ 7 ] pIDavuM. vat [ ] baLavuM. yudda [40] jANavuM. ve re ] besavuM. menavuM re ] bheLavavuM. mad [30] mANavuM. mu% [ 7 ] mUkavuM. nam [50] ramavuM. na [40] lAgavuM, vaLagavuM. [70 ] levuM. pa+va+ [7] praveza karavo. vi+[ [ a0 ] vihAra karavo. suti ] suvuM. fE [ a0] hiMDavuM, javuM, cAlavuM. kRdanto bhUta kRdatta mAya varte[+] AvyuM, tu kSao fa] dITha dITheluM. AveluM. dama tR0 [5] paDyuM, paDeluM. 3yAvi varSa0 ughADyuM, ughADeluM. chidma varSao [pU] puchyuM, vi varta. [3 + ] uchyuM, uTheluM. nima 0 [ van] baLyuM, krama zarma. [] karyuM, kareluM. baLeluM. mAma vetR0 [m ] gayuM, gaeluM. viThTha vArta- [ve ] beThuM. beTheluM. grAma # [gha] cAkhyuM, cauda varo [fa] bIka cAkheluM. pAmyuM, bIka pAmeluM. gama saM. [nA] janmeluM, makama zai0 [5] mUkavuM. jakhyuM thayuM. mUkeluM. 46 [] baLeluM, baLyuM. nI vAtuM. [7] lAgeluM, tAMdasa varSao [ to] toDyuM, lAgyuM. na toDeluM. mu tuM[muna ] sUkAyuM, thama naM[ ] thAkyuM, sUkAyeluM. thAkeluM. sura vasatuM [ suvuM] sUtuM, sUteluM hetvartha kRdanta jenuM[ 1 ] levAne. [ frvc E] 4i [4] vAMdavAne, na9i [7] levAne. dils[@] karavAne. saMbaMdhaka bhUta kRdanta. friaa [fr] grahaNa karIne, [] nAcIne. pakaDIne. vijhana [ ] doDIne. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paDamANa | 57. hasanta / satuM. 4thI 115 116 namiUNa [ nam] nabhIna. soccA[ ta0] [suNa ] sAmaNIna. narajAtinAM rUpo. bujjhA [ ta0] [ buh ] pIne. hasiuNa [ has ] sIna. raMkArAnta melaviUNa [ bhelav ] bhagavAna. kAUNa [ kara ] arIne. maNi . vartamAna hanta. mevayana. bahuvacana khaNakhaNaMta mama avA bhamanta mamatuM. 1lI maNI. maNau, maNao, maNiNo, maNI. mANanta bhAtuM, bhogavatuM. maNi. maNiNo, maNI. thakkanta thAtu ..| I pAmata. paDenta hrisemaann| 3jI maNiNA. maNIhi, maNIhiM, maNIhi~. maNiNo, maNissa. maNINa, maNINaM balanta aga. bhaNanta (bhapAtuM, jobata. pamI maNiNo, maNitto, maNI. maNitto, maNIu, maNIo, maNIo, maNIhinto. maNIhinto, maNIsunto yogyArtha - vidhyartha hanta. hI maNiNo, maNissa maNINa, maNINaM. abba karaNIya karma0 42vA yogya, 2 bhI maNimmi maNIsu, maNIsuM. suNiavva karma0 sAMbhagavA yogya, sAMbhaLavuM jANaNIya karma0 | vA yogya, saMbodhana he maNI ! maNI ! he maNau ! maNao ! maNiNo ! __maj maNI ! hiMDiavva karma0 bhAva0 4aa jANaNijja 3kArAnta yogya, me. ramaNIya karma0 karta0 2bhavA yogya, kAavva karma0 42vA yogya 2j ramavuM joIe, manohara. tarU so'. 1sI tarU. taravo, tarau, tarao, taruNo, tarU. (hatva, saMbaMsane avva kajjaM karma0 42vA yogya, artha, 27 taruM. taruNo, tarU. pratyaya 52 chatA karno ma. kA thAya che.) kicca karma0 32vA yogya Arya, u(r) taruNA, tarUhi, tarUhi, tarUhi~. dAyavva karma0 hevAyogya, he ma. 4thI taruNo, tarussa. tarUNa, tarUNaM. so'. dejja, dijja karma0 hevA yogya, bhI taruNo, tarutto, tarUu, tarutto, tarUu, tarUo, tarUhinto, aNijja aNIya hAna. tarUo, tarUhinto.. tarUsunto. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof zo'ne. jja-ya Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DhI taruNo, tarussa. 7mI tarummi. saMbodhana he tarU ! taru ! 1lI 2 3 4thI 5mI TvI 7mI dahiM. dahiM. 1lI 2 30 dahiNA. dahiNo, dahissa. dahiNo, dahitto, dahIu, dahIo, dahIhinto. dahiNo, dahissa dahimma saMbodhana he dahi ! 117 kheDavayana. bindu. bindu. binduNA. nAnyatara jAtinA rUpo. pheMkArAnta dahi. tarUNa, tarUNaM. tarUsu, tarUsuM he taravo ! tarau ! tarao ! taruNo ! tarU ! dahIi. dahII. dahINi. dahI, dahI, dahINi. dahihi, dahihiM, dahihiM. dahINa, dahINaM dahitto, dahIu, dahIo, dahIhinto, dahIsunto dahINa, dahINaM. dahIsu, dahIsuM. he dahI ! dahI ! dahiNi ! uThArAnta bindu. bahuvacana bindUi, bindUI, bindUNi. bindUi, bindUI, bindUNi. bindUhi, bindUhi, bindUhiM. 4thI 5mI 1lI TvI binduNo, bindussa bindummi. saMzodhana he bindu ! 7mI 2jI 3 4thI 5mI DhI 7mI binduNo, bindussa binduNo, bindutto, bindUNa, bindU. bindutto, bindUDa, bindUo, bindUu, bindUo, bindUhinto. bindUhinto, bindUsunto. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 118 amuNA, amussa. amumma, ayamma, imma saMbodhana he amu ! amU ! sarvanAmanAM rUpo. kArAnta amu. nara bhati amU, ayaM. amuM. amuNA. amuNo, amussa. amuNo, amutto, amUDa, amUo, amUhinto. bindUNa, bindUNaM. bindusu, bindUsaM. he bindUi ! bindUI ! bindUNi ! amavo, amau, amao, amuNo, amU. amuNo, amU. amUhi, amUhi, amUhiM. amUNa, amRNaM. amutto, amUDa, amUo, amUhinto, amUsunto. amUNa, amUNaM. amUsu, amUsuM. amavo ! amau ! amao ! amuNo ! amU ! Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 4thI sugandhiNo, sugandhissa. sugandhINa, sugandhINaM. 5bhI sugandhiNo, sugandhitto, sugandhitto, sugandhIu, sugandhIo, sugandhIu, sugandhIo, sugandhIhinto, sugandhisunto. sugandhIhinto. 64 sugandhiNo, sugandhissa. sugandhINa, sugandhINaM. bhI sugandhimmi. sugandhisu, sugandhIsuM. saMbodhana he sugandhi ! sugandhI ! he sugandhau ! sugandhao ! sugandhio ! sugandhI ! nAnyatara jAti nAnyatara jAti 1bI amuM, aha. amUi, amUI, amUNi. amuM. amUi, amUI, amUNi. amuNA. amUhi, amUhi, amUhi~. 4thI amuNo, amussa. amUNa, amUNaM. amuNo, amutto, amUu, amutto, amUu, amUo, amUo, amUhinto. amUhinto, amUsunto amuNo, amussa. amUNa, amUNaM. bhI amummi, ayammi, amusu, amUsuM. iyammi. saMbodhana he amu ! amUi, amUI, amUNi. vizeSaNanAM rUpo. rUkArAnta sugandhi. narajAti. madhyayana. bahuvacana 1bI sugandhI. sugandhau, sugandhao, sugandhiNo, sugandhI. 27 sugandhi. sugandhiNo, sugandhI. u(r) sugandhiNA. sugandhIhi, sugandhIhiM, sugandhIhi~. 4thI pamI 1vI sugandhi. sugandhIi, sugandhIiM, sugandhINi. sugandhi. sugandhIi, sugandhII, sugandhINi. u(r) sugandhiNA. sugandhIhi, sugandhIhiM, sugandhIhi~. sugandhiNo, sugandhissa. sugandhINa, sugandhINaM. sugandhiNo, sugandhitto, sugandhitto, sugandhIu, sugandhIo, sugandhIu, sugandhIo, sugandhIhinto, sugandhIsunto. sugandhIhinto. hI sugandhiNo, sugandhissa. sugandhINa, sugandhINaM. bhI sugandhimmi. sugandhIsu, sugandhIsu. saMbodhana he sugandhi ! he sugandhIi ! sugandhIiM! sugandhINi ! D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 121 122 kArAnta zabda bahu hI bahuNo, bahussa. bhI bahummi. saMbodhana he ! bahu ! bahUNa, bahUNaM. bahUsu, bahUsuM. bahUi, bahUI, bahUNi. narajAti. ekavacana. bahuvacana 14ii bahU bahavo, bahau, bahao, bahuNo, bahU. 27 bahuM. bahuNo, bahU. bahuNA bahUhi, bahUhi, bahUhi~, 4thI bahuNo, bahussa. bahUNa, bahUNaM. bahuNo, bahutto, bahUu, bahutto, bahUu, bahUo, bahUhinto, bahuo, bahUhinto. bahUsunto. haTThI bahUNo, bahUssa. bahUNa, bahUNaM. bhI bahummi. bahUsu, bahUsu. saMbodhana he bahU ! bahu ! he bahavo ! bahau ! bahao ! bahuNo ! bahU ! pamI prAkRta vAkyo. atthi ayojjhA NayarI / tattha jiyasattU nivaI / tassa putto jAo ajio tti nAma bIo titthayaro / tassa bhAI sagaro nAma cakkavaTTI / tassa kumAro jaNha Asi / gao so aTThAvayagirimmi / tattha vandiUNa jiNinde pucchio maMtI jaNhuNA kumAreNa:-"keNa kAriyaM amuM jiNamandiraM ?" kahiA teNa mantiNA bharahassa cakkavaTTiNo kahA / taM suNiUNa bhaNiyaM jaNhuNA:-"amhe vi annaM giri DhaNDholliUNa tattha mandiraM kAravemo" / maNussehi kahiaM-"nivaI ! eriso natthi anno girI" / jaNhuNA bhaNiya:-"jai evaM, tA amussa girissa rakkhaNaM karemo" / savve sagarassa puttA daMDaM giNhittA girissa pAsesu laggA khaNiuM / daMDo phaNINaM bhavaNesu laggo / bIhiA phaNiNo / gayA te savve phaNINa paI / kahiaM ca:-"sAmi ! amhANaM bhavaNAI keNAvi toddiaai|" so vi uddhio| Agao tattha, jattha sagarassa puttA ahesi, bhaNiyaM ca:-"are ! ki kayaM tubbhehiM ? kahaM amhANaM bhavaNAi~ toDiAi~ ?" || ahavA jaM ca kAyavvaM taM kayameva sAmiNA / guMjaMtA mahuraM bhamanti bhamarA jhADAu jhADaM tayA / nAnyatara jAti. 27 bahuM. bahuNA. bahuNo, bahussa bahuNo, bahutto, bahUu, bahUo, bahUhinto. bahUi, bahUI, bahUNi. bahUi, bahUI, bahUNi. bahUhi, bahUrhi, bahUhi~. bahUNa, bahUNa. bahutto, bahUu, bahUo, bahUhinto, bahUsunto. 5mI D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 gujarAtI vAkyo. huM bhajana karIza harinuM sadA sukhe. pazu, paMjA, vana, vRkSa, nihAyai. mAruM to haiyuM guru ! jJAnamAM Aja lAgyuM. kayAre samarIza prabhu ? have tuM kyAre samarIza prabhu ? 2 heva ! bhurAri ! prabhu ! 125 tamAeM mAre. chUTe nahi gAMTha lAgI te, tamArI sAthe mArI je. prabhu ! bhane madhu supahAdhu, 95, putra, anna, dhana dhu. sarpanAM mAthApara maNi hoya che. 124 cautthaM pagaraNaM. payANaM samAsA. paM ca tI so pA Dho. 1.dvandvasamAsa: mAaM bappaM ca vandAmi, mAa-bappe vandAmi. hatthA pAyA ya dhoyA, hattha-pAyA dhoyA. hatthI ghoDA rahA uTTA ya juddhe dhAvanti, hatthi-ghoDA-raha-uTTA juddhe dhAvanti. 2. tatpuruSa samAsa:a. tRtIyA tatpuruSa samAsa:doreNa sivviaMdora-sivvi kappaDaM pahirai. guruNA kahiyA guru-kahiA kahA suNiA. churiyAe kaTTiaM-churiA-kaTTiaM sAgaM randhebhi. A. yaturthI tatpuruSa samAsa: khaMbhAya kaTuM-khaMbha-kaTTha ANIyaM. paDimAe sIlA-paDimA-sIlA milliA. i. paMyamI tatpuruSa samAsa: vagdhatto bIhio vaggha-bIhio bAlo dhAvai. jhADatto paDiaM-jhADa-paDiaM phalaM khAesi. I. 54ii tatpuruSa samAsa: rAmassa bhAriyA rAma-bhAriyA sIyA gayA. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 kAravellassa sAgaM kAravella-sAgaM ANemo. 3. saptamI tatparuSa samAsaH juddhe kusalo juddha-kusalo kayA hoijjihisi ? *. prAdi tatparuSa samAsaH sA-putto su-putto, putto-Tu-Do. du-puttAo su-putto sAro. da nagna tatparuSa samAsaHn saccA-a-saccA bhAsA na bhAsiyavvA. na dhammo-a-dhammo na Ayariyavvo. karmadhAraya tapuruSa samAsaH1. samAnAdhikaraNa karmadhAraya samAsaH--- gaMgA naI-gaMgA-naI himAlayatto pavvayatto =himAlaya-pavvayatto NIharai. 2. vizeSaNavizeSya karmadhAraya samAsaH rasto thoDo ratta-thoDo ghAva. dhaulo hatthI dhaula-hatthI talAve paDio. 3. vizeSaNavizeSaNa karmadhAraya samAsaH-- me bahu~ khAraM bahu-khAraM jalaM cakkhiaM. 4. vizeSaNa uttarapada karmadhAraya samAsaH-- kamalaM va komalo kamala-komalo tava hattho hoi. 5. upamAnottarapada karmadhAraya samAsaH-1 lo prakAra, ajja tava muhaM eva cando muha-cando dekkhio. 6. upamAnottarapada karmadhAraya samAsaH-2je prakAra: muhaM kamalaM va muha-kamalaM vikasai. 126 7. pahelI ane pachI thatI kriyAvALo karmadhAraya : paDhame hAo pacchA jemio-pahAa-jemio gao 8. dvigu karmadhAraya samAsaH navaNhaM TaMkANaM samUharUveNa toleNa toliaM ghayaM demi-nava-TaMkAe toliaM ghaaM demi. paMcaNhaM serANaM samUharUveNa toleNa toliaM tellaM ANIaM-paMca-serAe toliaM tellaM ANIaM. gujarAtI vAkyo huM rAjA, brAhmaNa ane AcAryane namyo. hAthe toDeluM phUla huM sUchuM chuM. kALIdAsa kavie kareluM zAstra bhaNuM chuM. siMhathI bIelI saralA mAne yAda kare che. rAjAnA ghoDAo rathanA bhArathI cAlaze nahIM. ame sArA ghoDAnI ane kharAba ghoDAnI parIkSA karI. durjanonI prazaMsAthI aprazaMsA ja sArI. charInI tINI dhAra vaDe lAkaDuM kApyuM. tAruM vastra bhamarA jevuM kALuM che. ame sagara rAjAne ja pitA tarIke vaMdana karIe chIe. tame navaTAMka madha kyAMthI meLavyuM ? ame sAta AMbAnuM jhUmakhuM ane ATha bAvaLo joyAM. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 chattI so pA Dho. 3. jahuvrIhi samAsa: a. samAnAdhikaraNa bahuvrIhi samAsa: miTTho saho jassa, taM miTTha- saddaM gIaM gAmi. daDho dhammo jassa, so daDha-dhammo, taM daDha - dhammaM guruM vandAmi . daDhaM sIlaM jo, sA daDha-sIlA, daDha - sIlA sIyA rAmaM milliA. raktaM muhaM jassa, so ratta-muho vANaro kuddei. A. vyadhikaraNa mahuvrIhi samAsa: hatthe daMDo jassa, so daMDa - hattho kuMbhAro dhAvai. moro dhaje jassa, so mora- dhajo, cando sIse jassa, so canda - sIso, mora-dhajo rAyANo canda-sIsaM devaM vandai. i. upamAna pUrvapa jahuvrIhi samAsa: cando iva muhaM, jIe, sA canda-muhI bAlA gayA. kamalAI iva nettAiM jassa, so kamala-netto bAlo jAi. I. Ahi jahuvrIhi samAsaH - vigao malo jassa, so vi-malo, taM vimalaM jiNaM vandAmo. 128 dhammo jassa, so su suDu u. nag jahuvrIhi samAsaH - na asthi saccaM jAe, sA a-saccA, a- saccA bhAsA na bhAsiyavvA. na asthi kalaMkaM jammi, so a-kalaMko, a-kalaMka a-dosaM mahAvIraM namIa. 4. avyayIbhAva samAsaH - - dhammo sAmI viharar3a, U. sahArtha jahuvrIhi samAsa: puttreNa saha - sa puttaM piaraM dekkhimo. ghare ghare par3a-gharaM sAhavo gacchanti. diNe diNe par3a-diNaM vaDanti mANavA. 5. ekI sAthe ekathI vadhAre samAsoH-- bhariya-mahura- duddha-dahi-ghaya - taMba - vAsaNo gopAlabiTTo nayara- duvAre pavisai. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof a. duddhaM ca dahiM ca ghayaM ca duddha- dahi-ghayANi [ samAsaH ] A. taMbassa vAsaNANi taMbavAsaNANi [ SaSThI tatpuruSaH ] i. mahurANi ca tANi duddha-dahi-ghayANi - mahura- duddha-dahighayANi [vizeSaNa vizeSya durmadhAraya samAsaH ] Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 130 sa tta tI so pA Dho. samAso, saMdhi ane saMkhyAvAcaka zabdo. samajUtI : manano vicAra bIjAne jaNAvavA mANaso bole che. te bhASA kahevAya che. bhASAmAM utArelA vicArasaMgrahane graMtha, prabaMdha, pustaka vagere kahevAya chuM. madura-duddha-di-dhayA taMva-vAsaUnifor="du-phuddhi di--taMva-vAsaUITLa [SaSThI tapuruSa samAsaH] 3. riyafor Hdura-duddha-di-jaya-taMtra-vIsaUTTfor neTEso mariya-madura-duddha-di--taMva-vAso . . vAtra vize govAta-vi [SaSThI tatparuSa:] sA. naramya kuvA nIra-kuvAra [pachI tapuruSaH] gujarAtI vAkyo. kALA mukhavALo vAMdaro ghareghara kUde che. hAthamAM lAkaDIvALo chokaro mora sAthe sArA mANasovALI sabhAmAM jAya che. dharmamAM cittavALo rAjA dhoLA raMgavALuM kapaDuM pahere che. madhura vacanovALo RSikumAra bharatane maLyo. zuddhapariNAmavALA, jANela che zAstrono artha jeoe, tathA tapa ane saMyamavaDe bhAvita AtmAvALA munio dareka gAme vihAra kare che. sAdhunAM vacana vaDe utpanna thayeluM che jJAna jene, evo rAjakumAra AMbA ane liMbaDAnA samUhavALAM vanamAM gayo. graMthanA bhAgone prakaraNa, pariccheda, adhyAya ke pATha kahevAya che. bhASAmAM eka artha pUro samajAya tevI bhAgane vAkya kahe che. vAkaye padonuM baneluM hoya che. arthAta vAkyamAM vaparAyelA zabdo te pado kahevAya che. padono vicAra jemAM paddhatisara karavAmAM Avyo hoya, tene vyAkaraNazAstra kahe che. bhASAnAM baMdhAraNano jemAM vicAra karavAmAM Avyo hoya tene sAhityazAstra ke alaMkArazAstra kahe che. jemAMthI kAMIka artha nIkaLato hoya evA zabdone nAmanI ke kriyApadanI vibhakti lAgIne pado bane che. e padono ja vAkyamAM upayoga thAya che. pado cha jAtanA che : nAma, sarvanAma, vizeSaNa, kRdanta, avyaya ane kriyApada. temAMnA pahelAM pAMca jAtanA padone jo ke nAmanI vibhakti lAgelI ja hoya che, paraMtu avyayane lAgIne uDI jAya che. chellAne kriyApadanI vibhakti lAge che. mATe e chae jAtanAM pado che. bhASAo jagatamAM ghaNI che. paraMtu A pustakamAM prAkRta bhASAno D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 132 vicAra karavAmAM Avyo che, jene mahArASTra paNa kahevAmAM Ave che. 3. bahuvrIhi samAsanA mukhya prakAro :saMskRta ane tenI sAthe saMbaMdha rAkhatI prAkRta vagere bhASAonI 1. samAnAdhikaraNa bahuvrIhi. | 4. nagu bahuvrIhi. racanAmAM samAsono upayoga ghaNo vadhAre che. tethI te saMbaMdhI kaMIka khyAla 2. vyadhikaraNa bahuvrIhi. 5. prAdi bahuvrIhi. ApavA A pATho ApavAmAM AvyA che. 3. upamita bahuvrIhi. 6. sahArtha bahuvrIhi. vAkyomAM chUTAM pado paNa vaparAya che, tema keTalAka chUTAM padonuM eka 4. avyayIbhAvanA prakAro :- 1. nitya avyayI bhAva. pada banAvIne paNa vaparAya che. arthAt "aneka padonA eka samUhane samAsa 2. anitya avyayI bhAva. kahe che.' dAkhalA tarIke : samAsamAM khyAla rAkhavA jevA upayogI khAsa zabdo :devassa rAyA paNamai, devarAyA paNamai sArA bAlA paDhanti, sArabAlA paDhanti. 1. pUrvapada-AgaluM pada. | 7. anitya samAsa-samAsa ane revaNa ane jathA e be pado ane sArA ane yAtrA e be padono 2. uttarapada-chelluM pada. chUTAM pado banne vaparAya. samAsa thaI eka pada thayA che. 3. anyapada-samAsamAM vaparA- | 8. vigraha-artha samajAvavA mATe yelAM pado sivAyanuM pada. samAsamAM vaparAyelA zabdo bhASAnuM baMdhAraNa jotAM samAsonA aneka prakAro che. to paNa ghaNA 4. mukhya pada-kriyApada sAthe chUTA pADavA. kharA prakArono 4 prakAramAM samAveza karavAmAM Avelo che. saMbaMdha dharAvatuM pada samAsa vidhi-samAsa thavAthI 1. dvanda 2. tatparuSa. 3. bahuvrIhi. 4. avyayIbhAva. 5. gauNapada-kriyApada sAthe zabdomAM thatA pheraphAro. 1. dundu samAsanA itaretara dvandra ane 2. samAhAra dundu evA be sIdho saMbaMdha na rAkhatuM pada. 10. samAsAtavidhi-samAsa prakAra che. nitya samAsa-samAsa ja thayA pachI samAsane aMte 2. tapuruSanA mukhya prakAro nIce pramANe che : vaparAya. jeno vigraha na thatA pheraphAra. thAya. 11. samAsamAM jAti vicAra. 1 dvitIyA tatparuSa. 1 samAnAdhikaraNa karmadhAraya. 2 tRtIyA tapuruSa. 2 vizeSaNa ane vizeSyano samAsane lagatA niyamo :3 caturthI taskuruSa. karmadhAraya. 4 paMcamI tapuruSa. 3 vizeSaNa uttarapada karmadhAraya. 1. dvanda samAsa :5. SaSThI tapuruSa. 4 vizeSaNa ja vizeSya karmadhAraya. 1 pahelI vibhaktimAM vaparAyelA be ke tethI vadhAre nAmapadonA 6 saptamI tapuruSa. 5 upamAna uttarapada karmadhAraya. samAsane dvanda samAsa kahevo. 6 upamAna uttarapada karmadhAraya. 7 prAdi tapuruSa. 7. pahelI ane pachIthI thatI 2 dvanda samAsamAM badhAM pado mukhya hoya che. 8 nanuM tapuruSa. - kriyAno karmadhAraya 9 karmadhAraya tapuruSa. 8 dvigu karmadhAraya. 3 dvanda samAsanA vigrahamAM dareka nAmane pahelI vibhakti lAge D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 5 1. 2. 133 che. ne dareka padanI vacce 6 ke ya ubhayAnvayI avyaya mUkAya che. hatyA ya pAvA ya, hatya-pAyA. dvandva samAsamAM chellA nAmanI jAti AkhA samAsanI jAti gaNAya che. itaretara dvandva samAsa bahuvacanamAM, ane samAhAra dvandva samAsa eka vacanamAM hoya che. 2. tatpuruSa samAsa :-- bIjIthI sAtamI sudhInI vibhakti jene lAgI hoya, evuM pUrvapada, pahelI vibhaktivALAM uttarapada sAthe samAsa pAme che. te dvitIyA tatpuruSa samAsathI mAMDIne saptamI tatpuruSa samAsa sudhI kahevAya che. tatpuruSa samAsamAM uttarapada mukhya hoya che. eTale jAti, vacana, vibhakti uttarapada pramANe AkhA samAsane lAge che. 3. nas tatpuruSa -7 avyaya sAthe nAmano samAsa thAya che. tene nak tatpuruSa samAsa kahe che. koIpaNa samAsamAM vaparAyelA 7 avyaya pachI svara Ave, to teno an thAya che ane vyaMjana Ave to teno 4 thAya che. 4. prAdi tatpuruSa :--prAdi eTale upasargo, upasarga sAthe nAmano tatpuruSa samAsa thAya che. te prAdi tatpuruSa samAsa kahevAya che. 5. karmadhAraya tatpuruSa samAsa :-- 1. karmadhAraya samAsamAM ghaNe bhAge banne pado eka sarakhI vibhaktimAM vaparAyelA hoya che. tethI sAmAnya rIte A 134 samAsa samAnAdhikaraNa ja hoya che. 2. eka vibhaktimAM vaparAyelAM nAmono uttarapadanI mukhyatAvALo samAsa, samAnAdhikaraNa karmadhAraya samAsa kahevAya che. gaMgAnadI. 3. pUrvapada vizeSaNa hoya ane uttarapada vizeSya hoya, tyAre vizeSaNa vizeSya karmadhAraya samAsa kahevAya che. vidyu nanaM. 4. pUrvapada nAma hoya ane uttarapada samAna guNa jaNAvanAra pada hoya, tyAre vizeSaNa uttarapada karmadhAraya samAsa kahevAya che. mana-jomano do. (caMdra jevuM suMdara mukha : A vAkyamAM caMdra : upamAna che. mukha : upameya che. suMdara : banneno samAnaguNa jaNAve che. jevuM : samAnatA sUcaka zabda che, ane A rItanI ghaTanAvALuM vAkya upamA kahevAya che.) 5. vizeSaNanuM paNa vizeSaNa pUrvapadamAM hovAthI mukhya vizeSaNa vizeSya tarIke vaparAyela hoya, tyAre vizeSaNa ja vizeSya karmadhAraya samAsa kahevAya che. vadu-vAraM 6. upamAna uttara padamAM hoya ane upameya pUrvapadamAM hoya tyAre upamAna uttarapada karmadhAraya samAsa kahevo. tenA be prakAra che. 1. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof upameyane upamAna ja mAnavuM. te mudde va nyo muddo. = Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. 7. pahelAM eka kArya thayuM hoya ane pachI bIjuM kAma thayuM hoya, ema batAvavA ghaNe bhAge kRdantono samAsa thAya che. te pahelI kriyA ane pachInI kriyAno karmadhAraya tatpuruSasamAsa kahevAya che. 3. bahuvrIhi samAsa :-- samAsamAM vaparAyelA uttarapada ane pUrvapada sivAyanuM anyapada A samAsamAM mukhya hoya che. eTale Akho samAsa vizeSaNa banI jAya che. ane anyapada pramANe vibhakti, vacana, tathA jAti AkhA samAsane lAge che. e khAsa khyAlamAM rAkhavuM. rU. 3. 135 upamAna sAthe upameyanI samAnatA karavI. te mudde matta muH-manaM. maiM = 2. bahuvrIhi samAsano vigraha "je" sarvanAmane pahelI sivAyanI dareka vibhakti lagADIne karI zakAya che. 5. banne pado pahelI vibhaktimAM hoya to te samAnAdhikaraNa bahuvrIhi samAsa kahevAya che. vaDho dhammo nasya, so 18-dho muLI. 4. banne pado eka sarakhI vibhaktimAM na hoya paNa judI judI vibhaktimAM hoya, tyAre te vyadhikaraNa bahuvrIhi samAsa kahevAya che. ThaMDo the nasya, mo naMka-ho vuMmAro. upamAna pUrvapada ane upameya uttarapada hoya ane anyapada mukhya 6. na avyaya, prAdi upasargo ane manna avyaya sAthe anya padanI mukhyatAvALo samAsa thayo hoya, tyAre te nag bahuvrIhi, prAdi bahuvrIhi ane sahArtha bahuvrIhi kahevAya che. na hoi doso jammi, so a-doso vIro pahU. vio mato nasya, mo vi-mato niLo. puttaLa saha = sa-putto nApha. samAsamAM mA~ no meM thAya che. 1. 136 hoya tyAre upamita bahuvrIhi samAsa kahevAya che. indro va mudde nA", sA indra-muThThI vALA. 2. 4. avyayIbhAva samAsa : avyaya ane nAmano samAsa thaI Akho samAsa paNa ghaNe bhAge eka jAtanuM avyayapada banI jAya che. tethI te avyayIbhAva samAsa kahevAya che. samAsa pAmelAM padono vigraha thaI zake, to te anitya samAsa kahevAya che. gaMgAe majjhe majjhe-gaMgaM nAvA vahar3a. = 3. samAsa pAmelAM padono vigraha na thAya, to te nitya samAsa kahevAya che. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof ghare ghare gacchai = par3a-gharaM gacchai. paTTa ane gharano vigraha thato nathI. paNa ghare ghare ema karIne samAsano artha samajAvavo paDyo che. Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 137 saMkhyAvAcaka zabdonA niyamo. 1. gaThThAda sudhInA saMkhyAvAcaka zabdo bahuvacanamAM vaparAya che. ane tene pahelI tathA bIjI vibhaktinA pratyayo nathI. 2. cothI tathA chaThThInA bahuvacanamAM chaThTha, indu, pratyayo ja lAge che. 3. bAkInAM rUpo reva jevA thAya che. paraMtu su pratyaya para chatAM 3no v thato nathI. saMdhine lagatA niyamo :- 1. be akSaro maLIne thatA koI paNa jAtanA pheraphArane saMdhi kahe che. 2. prAkRta bhASAmAM : judAM judAM padomAM be svaro pAse pAse Ave, to koIka vAra saMdhi karI zakAya che. ane koIka vAra eka padamAM paNa be svaronI saMdhi thatI jovAmAM Ave che. saMdhio nIce pramANe thAya che :. ma ke ma pachI, ma ke 3 Ave to, mA, ru ke huM Ave to , ane 3 ke 4 Ave to , vikalpa thAya che. ma. phu ke pachI DuM ke huM Ave to huM ane 3 ke 4 pachI 3 ke 4 Ave to # vikalpa thAya che. 4. paraMtu ma, vRtta svara para chatAM tenI pUrvanA svara sAthe, ane kriyApadane aMte AvelA koI paNa svaranI tenI pachI AvelA koI paNa svara sAthe, saMdhi thatI nathI. 5. samAsamAM hrasvano dIrgha ane dIrthano hRsva svara karI zakAya che. nAmo. aO na. [40] dhana, vastu. guvAra nAnya. [40 ] bAraNuM. mAsI nA. [1] AzA, AzA.. hora na. [ tao] doro. # nAca. [40] lAkaDuM. Dhola na. [ tao] doSa. #nAnya. [20] kapaDuM. yUtha na. [re ] dIkarI. naMva nAnya. [40] kalaMka, DAgha. naDuM na. [7] naTa. naTa, pata nAnya. [7] khetara. nimitta nAnya. [30] kAraNa, vAdama na. [ta0] garbha. hetu, prayojana. dima nA. [ta ] garbhiNI. vaM na. [ re ] bApa. Tda nAnya. [ta ] grahaNa, viTTa na. [0] dIkaro, beTo. gharaNa. lAvI nA. [re ] gAya. ITI na. [40] bhASA, bolI. dina. [ta ] gRhastha, gharadhaNI jovAlana na. [40] govALa, rohim na. [40] te nAmanI gopAta, gAya. naIUttA nA. [ 7 ] yajJadattA vasubhUjha ne. [tao] vasubhUti nAmanI strI. brAhmaNa. va na. [ ] paisA (bhAra). vAsaT nAnya. [ re ] vAsaNa. taUT na. [40] ghAsa. vivAda na. [40] vivAha, tona na. [40] toLavAnuM sAdhana. lagna. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 139 vaMTha 1. [ de0] 48o puruSa. sera na. [ de0] zera. sAli na. [ta0] sinR. somasamma na. [ ta0] somazA. sIla nAnya. [ta0] zAyaNa somasammA nA. [ta0] somaza sadAcAra. nAmanI chokarI. sIsa nAnya. [ta0] mAthu. saMsagga 1. [ta0] saMsarga avyayo. annahA [ta0] anyathA, jI piva, miva, / zata. viva, via, NaM prAkRtabhASAmA pAnI zobhA va, bva. mATe vaparAya che. iva [sa0] pahe. [ta0] peThe. vizeSaNa kudatto teraha terasa kusala [ ta0] zaNa. daridda [ ta0] haridra, garIba Ayariyavva vi... A + cara + avva = mAyaravAyogya, komala [sa0] obhaga. dINa [ta0] garIba AcaravuM joIe. daDha [ ta0] hai.. duTTa [ta0] hue. Apucchia bhU.. A + pucch + a = pUchAyej, pUchyuM. mahura [ ta0] madhu2. uppanna u + pa a + a [na] 6tpanna yeDaM. saMkhyAvAcaka kaTTia bhU.. kaTTa + a = ape, Apyu. paMca [ta0] pAMya. | [ta0] te2. jANiabha.. jAN + a = dj. cha [ta0] 7. jemia bhU... jema + a = 4, 4bhyo. satta [ta0] sAta. cauddasa aTTha [ta0] 06. cauddaha [ta0] yauha. pahAa. hA + a = me. coddaha | [ta0] nava tolia . tol + a = toNej, toNyuM. Nava [ta0] 542. paNNa raha dasa | diNNa i. dA[ di] + a [Na] = bhAlu, bhApyu. [ta0] za. | [ta0] soga. dhoya . dhov + a = dhoye, pIyu. solasa | [ta0] anyAra. sattaraha egAdasa / | [ta0 ] Art2. nisasiUNa ma. saM. bhU... ni + sas + UNa = nizvAsa, sattarasa bAraha aTThAraha bArasa | [ta0] mAra. | [ta0] mA2. pariNamiya ta. bhU0. pari + Nam + a = parimej, duvAlasa pariNamyuM. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof paNNa rasa / solaha daha bhUma. aTArasa Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 bIhia tR bhU.. bIh + a = jI. bhAsiyabva vi... bhAs + avva = bholA yogya, bholaj bha rutta bhabhU.. rov + a [ ta ] = ropeDaM, ropyu. roviUNa a. saM. bhU. I. rov + UNa = ropIne. dhAtumao. patth [ta0] prArthanA 42vI. randh [ sa0] saMghaj. pari + vas [ sa0] 24. vihar [ta0] viyara. pahir [ de0 ] 542. suMgh [ de0 ] suMdha. prAkRta vAkyo. 142 jayA candaggahaNaM bhavissai, tayA sAhu-purisaM dhaNanimittaM patthemi, tumaM tu eassa khettassa rakkhaNaM karejjAsi. tato eeNaM dhaNeNaM, jaM ca dhaNaM haM ANehAmi, teNa ceva somasammAe ya vivAho hoijjihii. rohiNI ya viyAissai." evaM kahiUNaM gao so. tattha nayare AgayA naDA / somasammo naDasaMsaggatto naDo jAo, somasammA ya vaMTheNa puriseNa gambhiNI jAA, rohiNI ya paDiyagabbhA jAtA, khettasAlI vi taNA jAyA. so vi ya baMbhaNo akayapuNNo adhaNo eva sAlikhettassa rohiNIe ya AsAe pacchA Agao. baMbhaNI ya dINavayaNA gharaM pavidveNa baMbhaNeNa diTThA. sA uTThiA. diNNAsaNA ya teNa pucchiA. "kahaM dummaNA ?" te NaM kAle NaM te NaM samaye NaM naMdapuraM nAma nayaraM. tattha vasubhUI nAma baMbhaNo parivasai. tassa bhajjA jannadattA nAma. tesiM somasammo putto, dhUyA ya somasammA. rohiNI ya gAvI. so ya baMbhaNo darido. tassa ya ekkeNa dhammamaNeNa gihiNA khettaM diNNaM. teNa ya tahiM sAlI rutto. roveUNa puttaM kahai-"putta ! ahaM nayaraM gacchAmi. tAe nIsasiUNa savvaM kahiyaM. savvaM suNiUNa teNa kahiyaM-"annahA cintiyA atthA annahA pariNamiyA. sAlI rutto taNo jAo, rohiNI na viyAiyA, / somasammo naDo jAo, somasammA ya gabbhiNI // " gaesu bArasasu vAsesu kumAro piaraM ciMteumAraddho. puNNesu navasu mAsesUttamaM puttaM pajaNayai. tumhe paMca bAlA aTThaNhaM ghaDANaM kattAre aTTha kuMbhAre dekkhaha? D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 aTTha tI so pA Dho. 143 gujarAtI vAkyo. vasudeve paralokamAM puNyanuM phaLa kevI rIte prApta karyuM ? dharma-artha-kAma ane mokSano upadeza huM sAMbhaLIza. sarva alaMkAro vaDe zaNagArelA zarIravALo rAjA bhojanagRhamAM pitA sAthe jame che. yuddhamAM kuzaLa corono senApati AMbAnAM vanamAM maLyo. devaLanAM bAraNAmAM te bhAryA sahita beTho. mANaso roTalA mATeno loTa vAsaNamAM bhare che. zikharapara dhajAvALAM maMdiramAM rAkSasanAM moDhA jevAM moDhA vALA eka mANasane joyo. A vAMdarI pahelAM dareka vADImAM bhamyo, ane pachI dareka jhADe kUdyo. Asakta mugdha ane niSphara manuSya khaga ane mudgarathI paNa Darato nathI. ___ Asatto, muddho NiTTaro ya maNusso khaggatto moggarAo ya vi na Darai. utpalamAM gupta papada nizcala suta ho. uppalammi gutto chappao niccalo sutto hou. sneha paNa duHkha che. nedo vi Tuvae ror3a. ghanazyAmanAM lagnamAM mahAcakranA razmio ane zabdo prasaro. ghaNasAmassa laggammi mahAcakkassa rassio saddA ya pasarentu. dvipa-kalpamAM viplava-samaye paNa valkalo ane pakva phalo sarva zilpione maLo. dia-kappe vippava-samaye vi vakkalAI pakkAI ca phalAI savvesi sippINaM millantu. tuM dugdha ane dhAnyanuM yogya bhojana jama. tuM duddhassa dhannassa ya juggaM bhoyaNaM jemasuM. araNyamAM nagna ziSya ane vidyula putrane vAgha vighna na karo. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 145 araNNe naggassa sIsassa vihalassa ya puttassa vagyo vigdhaM na kareu. tAro AtmA manohara dezamAM utpanna ho. tava attA maNohare dese uppanno hoejjau. rAjayano svAmI huM durbaLa zatrune kema na chUTuM ? rajja-sAmI haM dubbalaM sattuM kahaM na chundemu ? pajjuNNassa hattho ruppiNo hattho vva maNuNNo natthi, jibbhA u tassa alhAyakarI" tti savvannuNA ahimanna kahiaM. kAzmIra dezomAM vismayakara smazAna jo I, pUrvAhAmAM puSkara taLAvamAM snAna karelo kRSNa vANiyo, jINuM nAmanA bAhmaNane jatuM putranA janma saMbaMdhI eka praznayugma zIgha pUcho. kamhArAsu desesu vimhayayaraM masANaM dekkhia, puvvaNhe pukkhare talAve pahAo kiNho vANiyago NAmeNaM jiNhu~ bambhaNaM jaNhuputtajammassa egaM paNhajuggaM sigdhaM pujchejjA. te skaMdilane skaMdhe tINI khIlI kema mArI ? te khaMdilassa khaMdhe tiNhA khIlI kahaM mAriA ? pRthvImAM bhikSuo satya jJAna Apo. picchIe bhikkhavo saccaM NANaM dentu. pazcimamAM cikitsako apsarAone mithyA mAne che. pacchime ciicchaA accharAu micchA mannanti. vidvAnuM vaidyo vatsarAjanI kSINa bhAryAnI parIkSA zayAmAM karo. vijjA vejjA vajcha-rAyassa chINIe bhajjAe parikkhaM sejjAe karejjA. sahya parvatanA madhyamAM nartakIno dhvani sAMbhaLIza. sajjha-pavvayassa majjhe naTTaIe jhuNi socchissA. saurASTramAM praviSTa aSTa pratispardhi brAhmaNo aMdhakavRSNi narendrane puSyo ane kumaLo arpo. suraTe paviTThA aTTha pADipphaddhiNo bamhaNA aMdhagavaNhiNo narindassa puSphAi kumpalAI ca apyantu. pradyumnano hasta rukminA hasta jevo manojJa nathI, paNa tenI jIllA AlhAdakarI che, ema sarvajo abhimanyune kahyuM. ratna dvipanA padma ratha rAjA zrI arhata nAM bhavya caityanA dvAra sAme, mUrkha kavi vaja guptanA gaTya zloko vaDe zukla pakSamAM sudarzana rAjAnI kriyA ane vIrya A varSe na niMdo. rayaNa-diassa pauma-raho rAyANo sirI-aruhantassa bhaviyaceiyassa duvArasamIve murukkhakai-vaira-guttassa garihehiM siloehi~ sukkile pakkhe sudarisaNassa rAyassa kiriyaM vIriyaM ca amummi varise na nindau. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 148 e gu Na cA lI so pA Dho. lIbaDAnAM vRkSa ane AMbAnA vRkSanI nIceH, tathA gRhanI bahi, tAro dhoLo mArkAra, mAro moTo mArgAra ane viSNuno kALo mAra deNa vaDe laghuka laghuka zukti kApe che. ane sToka thI, stoka lADu, sToka roTalo ane sToka dahI khAya che. nibarukkhassa aMbavacchassa ya heryu, taha gharassa bAhire tujjha dhaulo maJjaro mama mahA-vaJjaro bhaTTiassa ya kasiNo majjAro dADhAe haluaM haluaM sippaM kaTTai, thokkaM ca ghayaM. thovaM laDDuaM, thoaM roTTagaM, thevaM ca dahi khAi. A vanitA konI strI che ? te vanitA gRha-patinI strI che. esA vilayA kassa itthI ? sA vaNiyA gahavaiNo sthI hoTTa. tArI pituHsvasA tathA mAtuH svasAnI duhitu mArI bhaginI che, ane mArI pitRHsvasA tathA mAtuH svasAnI duhitR tArI bhaginI che. tava piucchAe mAucchAe a duhiA mama bhaiNI atthi. mama ca piu-siAe mAu-siAe a dhuA tava bahiNI atthi. mahArASTranA acalapuramAM gurtI kareNU (hAthaNI) upara beThelo vANArasIno dhRSTadyumna rAjA lalATe hasta mUkI sahya parvatamAM eka guhya chidra jovA lAgyo. marahaTThassa alacapurammi guruIe kaNerUe biTThA vArANasIe dhiTThajuNo rAyo NaDAle hatthaM mukkia savha-pavvae egaM gujjhaM chidaM dekkhiuM laggIa. (samajUtI :- prAkRta bhASAmAM tatsama, taddabhava ane dezyaH e traNa jItanA zabdo vaparAya che. e vAta pahelAM AvI gaI che. temAM tadbhava zabdo viSe A pAThamAM vicAra karavAno che. eTale ke saMskRta zabdo ane rUpomAM pheraphAra karIne prAkRtamAM zabdo ane rUpo vaparAya che, tathA vAparI zakAya che, tenA bArIka ane ghaNA niyamo che. te badhAM ahIM ApavA jatAM pustakanuM kada ghaNuM vadhI javA saMbhava che. ane prAthamika vidyArthIo gUMcavaNamAM paDI jAya, ema lAge che. to paNa tenA mukhya mukhya niyamo TUMkAmAM nIce ApavAmAM Ave che, jethI te viSe kaMIka khyAla bAMdhI zakAze, ane sAdo upayoga paNa karI zakAze. saMskRta-prakRti--mULauparathI prAkRta rUpAntara karavAnA mukhya 12 prakAra che-- 1, chellA vyaMjanamAM pheraphAra karavAthI:- paNa, mANo, _iLA 2. m ane anusvAramAM pheraphArathI :- vanna, caMdya, sabhya-maMDyA. 3. svaromAM pheraphAra karavAthI :- 3ttama, ri, kRpA sivA. 4, svara sahita, zarUAtamAM na thavA , rada. hoya evA vyaMjana sAthe prathamanA vaje, 4. svaramAM pheraphAra karavAthI :5. padanI zarUAtamAM na AvelA mA, mada, prathama praDhama. chatAM svarathI para AvelA eka vyaMjanamAM pheraphAra karavAthI :6. svara sahita ekalA vyaMjanano seva-, -naM. lopa karavAthI : karuNo, ravo. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 11-12. viSe prasaMge prasaMge jaNAvela che, ne jaNAvIzuM. A pustakamAM ApavAmAM AvelA akSara parivartananA niyamo pramANe ja akSaromAM pheraphAra thAya che, ema na samajavuM. temAM paNa ghaNA judA judA niyamo che. ane ghaNA zabdomAM e rIte niyamo na lAgatA judI rIte paNa lAge che. to paNa sAmAnya dhoraNa A pramANe che. 149 7. joDAyelA vyaMjanomAM pheraphAra stambho-dhaMbho-ThaMbho karavAthI : zabdo mo. 8. joDAyelAM vyaMjanomAM vacce zaurya soriaM. svara umeravAthI : mUrvo muruvo. 9. zabdonA akSaromAM ulaTa acalapuraM-alacapuraM. pAlaTa karavAthI : varev[ za rU . 10.zabdone ThekANe kAMIka pheraphAravALA vanitA viyA, zabdo vAparavAthI : raMSTra Dha. 11. zabdone lAgelA pratyayomAM phera- parIca prArA phAra karavAthI : vidyut vijjU-vijjulA. 12 judI ja jAtanA zabdono upayoga : --va, viM[ karavAthI :-(dazya zabdo vAparavAthI) moi , zAvA, mAdunnI. 1. anya vyaMjanano ghaNe bhAge lopa thAya che, ane strIliMgamAM ghaNe bhAga mAM thAya che. 1. akSara parivartananA sAtamA prakAranA niyamo. joDAyelA akSaronA parivartana viSenA niyamo 1. joDAyelA akSaromAM khAsa nIce pramANe pheraphAra thAya che : 1. vyaMjanano lopa thAya che. 2. joDAyelA vyaMjanane ThekANe bIjo koI vyaMjana thAya che. 3. lopa ane bIjo koI vyaMjana thayA pachI paNa temAM pheraphAra thAya che. 4. joDAyelAM vyaMjanomAM vacce svara umerAya che. 2. vyaMjanano lopa traNa rIte thAya che : 1. pahelA vyaMjanano, 2. pachInA vyaMjanano, ane 3. pahelA temaja pachInA banne vyaMjanano lopa thAya che. A , , , , 7, 6, 5, : ; , 5, . joDAyelA vyaMjanomAM pahelA hoya to lopAya che. . 5, 6, 6. joDAyelA vyaMjanomAM pachI AvelA hoya to lopAya che. 2. { no anusvAra thAya che. svara para hoya to meM kAyama rahe che. tathA kyAMka anusvAra umerAya che, ne kyAMka hoya te paNa lopAya che. 3-4. pheraphAra viSe AgaLanA pAThomAM jaNAvIzuM. 5. 2 1mAM pAThamAM 78mA pRSTha para sAmAnya niyamo ApyA che. 6. AgaLa para ApIzuM. khAsa vadhAre niyamo nathI. 7, 8, 9, 10. A cAra jItanA pheraphAro viSe A pAThamAM ja vicAra karavAmAM Avyo che. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 rU , , , ke meM Is I 4 dha 151 152 rU. 7, 6, 6, , pahelAM ke pachI : jyAM AvyA hoya tyAM paraMtu :ghaTatI rIte lopAya che. 4. dIrgha svara ane anusvAra pachI Avelo zeSa ane Adeza 2. jAmAM jaNAvyA pramANe lopa na pAmatA vyaMjano tathA tathA lopa pAmatA vyaMjanono lopa na karavo hoya tene prasaMge zuM , ane kyAMya bevaDAtA nathI. keTalAka joDAyelA vyaMjanone sthAne nIcenA vyaMjano thAya ziSya, mano. atre uo. che. (kakkAnA anukrama pramANe ApyAM che.) varDsa, brevaM, saura muvera. no rU. | 6 tA. zeSa ane Adeza bevaDAyA pachI Agalo vyaMjana vargano tya, tva no B T w bIjo ke cotho vyaMjana hoya to, tene ThekANe anukrame pahelo kSa, stra ane 22 , 5 ane trIjo vyaMjana thAya che. hRsva svarathI para 12 hva jenI AjubAjunA 2, 3, 6, 4, 5, { lopa pAmyA hoya, thya, za, H, Na, no evA 5, 6, ane m para chatAM pUrvano svara dIrgha thAya che. vra, , , 4 24 ma, ma, ma, hya eTale pachI-4. thAnA rU. pramANe dIrgha thayA pachI zeSa ane kSa, a, , hya 25 , UT, stra, , Adeza bevaDAze nahIM. - no du 2. akSara parivartananA AThamA prakAranA niyamo : 1 keTalAka joDAyelA vyaMjanomAM vacce ma, 2, 3, huM umerAya che. niyama rajA pramANe lopa thavAthI bAkI rahelI vyaMjana zeSa []-, thaI kahevAya che. ane joDAyelA vyaMjanane ThekANe niyama 3. jA saeNda maLo , ho. pramANe karelo akSara mAveza kahevAya che. mana -mALa, aft. 4. 3. zeSa ane Adeza jo padanI zarUAtamAM na hoya to []-duM vALA zabdomAM -zrI-pI-kiyA, bevaDAya che. samAsamAM vikalpa bevaDAya che. , uM, vALA, taH, verUmAMtathA n | ATale sthaLe DuM sAthe joDAyelA saMyukta vyaMjana, | umerAya che. ma. taitara tailAdi zabdomAM nitya ane sevA zabdomAM bhavya, caitra, vairya, sUrya vagere vikalpa ghaTatA vyaMjano bevaDAya che. zabdomAM tathA vana zabdamAM D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof s I che ke ke d rd 5 Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 duhita, garhA, rihA, zrI-sirI hI-hirI, kriyA kiriyA, darzanaM darisaNaM, varSa varisaM, varSA vAsA, taptaM- taviaM, vajram-varaM, zlokaH-siloo, zuklaMsukilaM. bhavyam-bhaviaM. caittaM. coriaM. sUrio, siviNo. bhaginI, stoka, vRkSaH vanitA, dhuA, duhiA bahiNI, bhaiNI. thokka, thova, theva, thoa. rukkho. vaccho. vilayA, vaNiA. itthI, sthI. maJjaro, vaJjaro, majjAro. mailaM, maliNaM. dADhA. bAhi, bAhiraM. strI, mArjAra, malinaM, daMSTrA, bahiH , adhaH, a ne i-kasaNo kasiNo kaNho. ago| kiNho. vi. a, i ne u-arhan araho ariho aruho. - padma-prauma-promma. / mUkhoM murukkho-mukkho / dvAram duvAraM-bAra deraM dAraM. gurvI guruvI, zvaH suve, svaH janaH suvo jaNo. I. jyA, jIA dhanunI horI. 3. akSara parivartananA navamAM prakAranA niyamo :1. akSaromAM ulaTa pAlaTa pheraphAra karavAthI banelA keTalAka zahokareNU-kaNerU , haritAla,- haliAro-hariAro. vArANasI-vANArasI. laghuka- haluaM. acalapura-alacapuraM. lalATa- NaDAlaM-lADaM. mahArASTram, marahaTuM / hya-vA-guhya-guvhaM-gujjhaM. 4. akSara parivartananA dazamAM prakAranA niyamo : 1. keTalAka zabdonA vadhAre pheraphAra vALA zabdo vaparAya che. gRha, mAtuHsvasA, mAucchA, mAusiA. pituHsvasA, piucchA, piusiA. gharaM, haraM. gRhapatiH gaha-vaI. 5. AjJArtha ane vidhyarthane lagatA niyamo. 1. vyaM4nAnta pAtune mAgatA pratyayo : ekavacana bahuvacana 1. pu. mu, jja, jjA mo, jja, jjA. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 155 2. pu. , [jhayu, phannadi, gle, X] 4, ga, jJA. fha, , nA. 156 svarAnta dhAtuone nna, nA pratyayonI pUrve paNa e vikalpa mukAya che. tathA na, jJA tathA bIjA pratyayo para chatAM no karavAno tathA mo, mu pratyayo para chatAM, rU, X ane Y paNa vikalpa e ja pramANe thAya che. 3. pu. 3, 4, na, nA. tu, ganna, jJA. 1. ma sivAyanA svarInta dhAtuone lAgatA pratyayo. 2 [ ] kausamAM batAvelA pratyayo dhAtune cheDe ma hoya ke ma pratyaya lAgelo hoya to ja vadhArAnA lAge che. ane A tathA rU maLIne pa thAya che. sUcanA:-akSara parivartananA 7, 8, 9, 10mA prakAranA niyamo lAgIne taddabhava zabdo kevI rIte bane che ? te zabdakoSa jovAthI samajAze. ekavacana bahuvacana 1. pu. mu, namu, nAmu, fjJanuM, khemu, mo, namo, jhApo, gajhamo, nAmu, gana, nA. nemo, inAmo, banna, nA. 2. pu. , , gesu, snAyu, 4, , naida, gajhAda, [phanasu, gaNafNa, ne, X], anna, nA. fi, nahi, naiSTi, jJAhi, bana, nA. keTaleka ThekANe e niyamo vikalpa lAgelA che. keTaleka sthaLe niyamothI viruddha paNa kArya thayeluM jaNAze. keTalAka zabdomAM akSara parivartananA AvI gayelA ane have pachI vistArathI ApavAnA bAkInA 12 prakAramAMnA prakAronA niyamo paNa lAgelA jaNAze. te jarA vadhAre dhyAna ApIne abhyAsIe khyAlamAM levA. ema ne ema AgaLa na vadhavuM. 3. pu. 3, jha3, kannaDa, naDuM, , sa, prajJA. , ganatu, nenu nAnuM, ', ganI. AvI gayelA niyamonI samajUtI :- 1 vartamAnakALanI mAphaka A pratyayo para chatAM paNa vyaMjanAnta dhAtune nitya ane svarAjo dhAtune vikalpa meM vikaraNa pratyaya lAge che. tathA kArAnta sivAyanA ajyavyaMjana, anusvAra, svara sahita anAdi vyaMjana, akSara lopa, dezya zabdo vagere prakAranA paNa koI koI zabdomAM niyamo lAgelA jaNAze, te khUba dhyAnathI tapAsavA, samajavA ne abhyAsavA. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 158 nAbho. khagga na. khaDga tasavAra. khandila na. skandila nAmano jiNhu na. jiSNu jIhA | 1. jihvA jibbhA ma. jugga | nAnya. yugma. jumma / anu . jhuNi na. dhvani. savA. zidhya. deva-ula | nAnya. devakula de-ula he dhiTTha-juNa na. dhRSTa-dyumna nAmano mANasa. dhuA | nA. duhita duhiA | hIrI. niggaha na. nigraha nAza. neha na. sneha saNeha | prema. pauma-raha / na. padmastha pomma-raha | nAmano sI. alacapuranAnya. acalapura. accharA nA. apsaras accharasA | apsarA. araNNa nAnya. araNya raNNa vana. arahanta arhat arihanta nA. aruhanta arihaMtaprabhu ahimaJju / abhimanyu. ahimajju / na. abhimanyu. ahimannu / nAme arjunano putra. aMdhakavaNhi na. andhavRSNite nAme rA. atta attANa na. Atman,mAtmA. appa appANa uppala nAnya. utpala maNa. umbara | na. udumbara. uumbara | rAnu . kumpala nAnya. kuDmala kuMpaNa. kamhArA |na. kazmIrAH kambhArA | te nAmano deza. kiNha na. kRSNa, viSNu kivA nA. kRpA. dhyA. kiriyA nA. kriyA khandha nA. skandha samo. khambho | nA. stambha. thambho | yamalo. gRha-vai nA. gRhapati, parano mAli. govA nA. [ de0] go Aya. girA nA. gir vA. goNa nA. [ de0] go. paNa ghaNa-sAma nA. ghanazyAma, nAmano bhApAsa. ghara nAnya. gRha. caitta nAnya. caitya. haina maMdira. bhUti. cer3a ciicchaana. cikitsaka, vaidha. chappaana. SaTpada, bhamaro. chidda nAnya. chidra. A. jamma na. janman. 4nma. jasa na. yazas. 4sa. NaDAla NalADanAnya. lalATa NiDAla pANa NilADa tittha / nAnya. tIrtha. tUha | tIrtha dADhA nA. daMSTrA 64. tella nAnya. taila. teva. pakkhana. pakSa pavAyu. pajjuNNa na. pradyumna dhAno putra. parimANa nAnya. bhA5. damaga na. dramaka mANa. paNhana. prazna dia-kappa na. dvipa-kalpa. 3 bAju pANIvALo khaMDa. duAra duvAra dAra piucchA |na. pituH svasA piusiA | cha. puvvaNha na. pUrvAha hivasano bapora sudhIno bhAga. pokkhara nAnya. puSkara nAmarnu taNAva. vAra dara nAnya. dvAra. bhAra. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ balAA 1. balAkA jagasI bora nAnya. badara jora bhaTTa . [ ] viSNu bhAyaNa nAnya bhAjana vAsA. majjAra mArjAra maJjara nA. vaJjara jisADI. majjha nAnya. madhya payyeno bhAga maragaya nAnya marakata nIlama marahaTTha nA. mahArASTra miza deza masANa nAnya. smazAna mahilA [sa] strI. mAucchA mAusiA nA mAtuH svasA bhAzI. mAyA [sa] 942 moggara nA. mudgara bhogharI. rayaNa-dia nA. ratna - dvipa rassi nA. razmi 12rAza, 2 kiraNa. 159 ruppi nA. rukmi te nAmano mANasa lagga nA. lagna vivAha. vajja-gutta vaira-gutta vakkala nA. valkala chAnu pakha. vaggha nA. vyAghra vAgha. vaccha rukkha nA. vajragupta nAmano mANasa nA. vRkSa jhADa. vaccharAya nA. vatsarAja te nAmano rAjA vaNiyA vilayA varisa 11 varSa va2sa vANiyaga nA. vANijaka vANiyo vigdha nA. vighna ayaza vijja na vidvAn bharADAra vippaana viplava uthalapAthala 1. vanitA strI. viNDu 1. viSNu. vIriya nAnya. vIrya vIrya, jaNa. vejja 1. vaidya. vaidha. sajjha . sahA te nAbhe I savha parvata sadda na zabda za76. savvajja savvaNNu sippi 1. zilpin arIgara. siloa 1. zloka vitAnI DuDI. 1. sarvajJa sarva jANanAra sudarisaNa nAnya. sudarzana sudaMsaNa sudarzanaya itthI thI kaNerU khilI garuvI ruI alhAyakarI AhlAdakarI picchI D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof AnaMda karanArI. strI. kareNU hAthI kIlI pIlI. gurvI 160 nArI jAti zabdo i. u. I. U. antavANA. moTI nartakI nAyanArI. pRthvI pRthvI. suraDa na. saurASTra sora heza. sejjA nI. zayyA pathArI. nA. sevA sevA. sevvA sevA sundara sundaria soriya nAnya zaurya zUrAtana saMjjhA nA sandhyA saMdhyA. himavato . himavataH himAlayanuM nAnya, saundarya suMdarapathuM. bahiNI bhaiNI bhisiNI bhaginI hena. bisinI kumasinI. vANArasI vArANasI azI anArasa. vidyut vI4NI. vijju sAhulI [ de] zAkhA DANI. sippi, sutti zukti chIpa. sirI zrI zrI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 161 vizeSaNa. samartha vihala | vihvala vibbhala | gabharAyedu. bhivmala samattha sukkila / zukla suila | ghoj. uttima vINa uttama sarasa. kSINa kSI. thayeluM chINa vizeSa jhINa caturtha pahe. yoy. paJcama pAMya . hu bahu // 3 3 3 3 4 4 4 4 4 4 4 4 1 caTTa cauttha cottha turiya paMcama chaTTha sattama aTThama Navama zrI. pakka / pakva pikka / pAI. pacchima pazcima pA79. aggima agrima Aima Adima | pahuM purima pUrva paDipphaddhi | pratispardhin pADipphaddhi sabhovaDIyu. pAraka / parakIya pAra. pArakera buddhimantA buddhimantaH buddhizALIo bhavia bhavya sA. maNojja | manojJa maNoNNa | managamatu. maNohara manohara mana hare evuM. mukkha / mUrkha murukkha | bhUma vaMka vakra vimhayakara vismayakara AzcaryakAraka. paDhama paDhuma prathama puDhama pukuma biiya, viDaa bIa, bIa dvitIya biijja, viijja duiya, duijja vIjja, [ duccaM] | taiya, tiia taijja, tiijja trIhu~. tIa, [ticcaM] | gariha gardA nihavA bAya. guhya chupuM rAmavA yogya. jugga yogya vAya. carama / carama chelyuM. carima tiNha / tikSNa tI, tikkha | tI. thokka thova stoka theva thoa datti dAtRka mApanA2. durbala huA. duhi duHkhita hu:pI. nagga nagna nA. niccala nizcala sthi2. niSThara nahora. niSphaMda niSyanda sthira. nimmala nirmala svacha. saptama sAta . aSTama mA . navama navamuM. dazama za . | tRtIya dasama thoDuM dahama | hanto. bhUtanta. Asatta pariTThi paviTTha uppanna Asakta bhAsata, mukhya utpanna utpanna thaye. gupta chupAye. muddha paristhita 24. praviSTa peThe. mugdha moj. bhoLavAyeluM. lagna bAge. gutta lagga D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hasem, 163 vidhyartha kRdanta. gariha gI nihavAyogya. haMtavya hantavya bhAra, guhya chupApA mAravA yogya. yogya vartamAna kRdanta. arahanta vivaDDamANa vivardhamAna arihanta arhat AgaLa vadhatuM. aruhanta pUtu. avyayo. alaM. [sa] sa. sigghaM zIghram 48hI. ua [ de] o. adhaH nIye. bAhi bahis haluaM laghukaM bAhira bahAra. lahuaM. , pI. 164 hasAmu hasejja, hasAmo, hasejjA. hasim, hasejjA. hasimo, hasejjai[vi.] hasemo, hasejjai [vi.] 2. 5. hasasu, hasesu,hasejja, hasaha, haseha, hasejja, hasejjA. hasejjA, hasejjasu, hase- hasejjai [vi.] jjahi, hasejja, hasa, hasahi, hasehi, hasejjai [vi.] upu. hasau, haseu. hasantu, hasentu, hasejja, hasejjA hasejja, hasejjA. hasejjai [vi.] hasejjai [vidhyarthamA 4] svarAtta dhAtu. gA. pAtuo. mezvayana. app [ ta] Apag. puloa [ de] se. chund [ de] hubhayo 42vo. reh [ de] zoma. AjJArtha tathA vidhyarthanAM rUpo. vyasjanAtta dhAtu gAjjamu, gAjjAmu, vayana a-gAamu, gAmo, gAAmu, gAjjamo gAimu, gAjjAmo, gAjjimo, gAejjamu, gAjjemo, gAejjAmu, gAjjAmu, gAejjimu, gAjja, gAjjimu, a-gAamo gAAmo, gAimo, gAemo, gAejjamo, gAejjAmo, gAejjimo, hasa gAjjemu, gAjjAmu, 15. ekavacana. hasamu, hasamo, bahuvacana hasejja, gAjja, D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pu. gAejjemo, gAejjAmo, gAjja. gAjjA, 166 gAu, a-gAau, gAntu, a-gAantu, gAjjau, gAeu, gAjjantu, gAentu, gAjjeu, gAejjau, gAjjentu gAejjantu, gAjjAu, gAejjeu, gAjjAntu, gAejjentu, gAjja gAejjai,[vi.] gAjja, gAejjAntu, gAjjA gAejja, gAjjai[vi.] gAejjAu gAjjai / [vi.] gAejje gAejja gAejjai a-gAaha, gajjasu. 165 gAjjA, gAejjemu, gAjjA, gAjjai [vi.]|gAejjAmu, gAjjai gAejjai gAejja, gAejjai gAejja, 2. gAsu, a-gAasu, gAha, gAesu, gAjjaha gAjjesu, gAejjasu, gAjjeha, gAjjAsu, gAejjesu, gAjjAha, gAejjAsu, gAjja, gAjahi, gAejjasu, gAjjA, gAjjehi. gAejjahi, gAjjAhi, gAejje, gAjjai, gAa. [vi.] gAahi, gAjjA, gAeha, gAejjaha, gAejjeha, gAejjAha, gAejja, gAhi gAejjA gAejjA. prAkRta vAkyo. gAejjai, gAehi, ua Niccala-nipphaMdA bhisiNI-pattammi rehar3a balAA / Nimmala-maragaya-bhAyaNa-pariTThiA saGkha-suttivva // mA me damagassa kahaM kahehi, mA geNha nAma eyassa / akkhihiM vi tehiM alaM, jehiM u damagaM puloemi // gaMgAe vAluyaM, sAyare jalaM, himavato ya parimANaM / jANaMti buddhimantA, mahilA-hiyayaM na jANaMti // jo ya na dukkhaM patto, jo ya na dukkhassa niggahasamattho / jo ya na duhie duhio, tassa na dukkhaM kaheyavvaM // gAejjahi, gAejjehi, gAejja, gAejjA. [vi.] gAjja, gAjjA, gAjjai gAejjai D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 uggaseNassa dhuA saccabhAmA NAma kaNhassa bhajjA. "tassa seTThissa cArudatto putto kaya-nicchao niggao nAyarAo''tti pahAya-jimieNaM me bhaNio vasudevo. vidabbhadese vijjAharapure pajjuNNaM rUppikumAro dekkhai. viseseNa mAyAe sattheNa ya haMtavvo appaNo vivaDDamANo sattU. to devinda-vandiyaM sAhuM vandiUNa uvaviTTho. gujarAtI vAkyo. gajapuranagara jitazatru rAjA, dhAriNI devI, ajitasena yuvarAjA che. tyAM arhadAsa zreSThInI bhAryA puSpazrInA garbhamAM jayeSTha pUrNabhadra ane kaniSTha maNibhadra thayA. te pachI te beya jaNA ghera gayA. teNe nimittabaLe kahyuM- "he nRpati ! zrIkAntA kanyA vasudevanI bhAryA thaze." puSkarapAle vajarjAnuM Agamana sAMbhaLyuM. tane joIne mane putraneha thayo. tuM artha nimitte kema praveza pAmecha? divaso jAya jhaTapaTa, manoratho paDe pAchA, bhaNyAM suSamA bhAe, 'tha' bhI bheso bhA. 168 cA lI so pA Dho. esA hasantIA tujjha itthI, hasantIo ya tujjha bahiNIA imIu hatthiNI devakhanti. he rAyANI ! tujjha sattIa, juttIA, santIi, nIIe ya jaM kayaM, taM, mama buddhIa-buddhIA-buddhIi-buddhIe ThiaM. he juvaI ! mutti-vahu ! chippINaM saTThIa olitto, sattarIA olIu, asIIi olIo, NavaIe olIsunto vA mottiAI kaDDasu. he mama piyaraM ! bhAya ! jAmAyaro ! juvaNA raNA saha appaNaiA bhAuNA sattUNaM rAiNaM bahuvIo kumArI ANiAu. he rAya ! AkiIa, riddhIA iDDIi, buddhIe, kantitto ya, tujjha dayAlua mAuA, garur3a taNae, kosambIa NayarIA, sulacchIi puhavIe, subbhUa vahUA, garuvIi kaNerue camUe ya tujjha vihavo jANio. jehiM rAIhiM, mittarAyehi, surAyANehi ya-mitta rAINaM, surAyANaM, mahArAyANaM ya-sattUhinto rAyehinto, mahAduTTharAyANAhi, samatthesunto rAIsunto ya-bIhiA ekalloA D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 ApaNI vADImAM kohaLIo ane keLo kuhADIthI kApI nathI. 169 nArIA rakkhiAu, tesu rAIsu, surAyesu, mahArAyANesu ya amhANaM bahavIA pII jAA. che ! hAya ! jaya-pathI ! re saMtavAra ! mane mAAe, mAarAibhattIe AsattAa mama piuNo mAUA. mama mAi-mAIe ya lacchi dheNUo ya dehi. jai suvuTTi hojja, suAlo hoejjA. jai tu hasantI, tA haM pi hasamANo. so dakkhiNaAe pArakveraM miva attaNo sarIraM dhArei. ajje ! cIraM jIva, sohaNANi bhoyaNANi dattiA hohi. polI (sopArI) haraDe ane haladaranI poTalIo A dAsIe hathoDIvatI bArI toDIne jhADanI DALI parathI rAjAnA pitAnA bhAInI vAvamAM jamAIne mATe chUpAvI che. jo vaidya na AvyA hota, to mArA sAsujI, jIvata nahIM. gujarAtI vAkyo. maNi, mukti, yuvati ane siddhi kumArImAM je zakti che, te mitrazrI, dhanalakSmI, bhAnumatI ane diyaranI vahUmAM nathI. dAsIe thALImAMthI dALa ane gAgaramAMthI bakarInuM dUdha caudasane divase cUlAmAM nAMkhyuM hota, to yuvAnano krodha vadhata. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 e ga cA lI so pA Dho. [samajUtI :- 1. prAkRtamAM nArIjAti nAmonA nIce pramANe prakAro che :1. mAkArAnta. 3. kArAnta 6, kArAnta 2. sAvatta-bbakArAnta 4. IMkArAnta 7. *kArAnta 5. sIvALA pheMkArAnta 8. aALA kakArAnta 2. mA kArAnta, ruM kArAnta. * kArAnta nAmo koSamAM ke AvI nizAnIthI batAvyA che. te sivAyanA mavana, Tu vALA, ane dvALA samajavA. keTalAka e kArAnta, ru karAnta ane 3 kArAnta vizeSaNo, tathA jAtivAcaka sivAyanA 4 kArAnta narajAti nAmonuM nArIjAti, huM vikalpa lagADavAthI thAya che. parantu A kArAnta pai na lAge, tyAre A [2] pratyaya lAge che.] 1. nArI jAtine lagatA niyamo :1. nArI jAtinA pratyayo 43 mA pRSTha para ApyA che. temAM nIce pramANe vadhAro samajavo :sa. 6, 6, 3, 4 antavALA koI paNa nArIjAti nAmone trIjIthI sAtamI sudhI ekavacanamAM ma pratyaya vadhAre lAge che. mA. huM attavALA nAmone pahelInAM ekavacanamAM ane pahelI, bIjI tathA saMbodhanamAM bahuvacanamAM paNa A pratyaya vadhAre lAge che. 6. nArI jAtimAM dareka pratyaya para chatAM pUrvano svara dIrgha ja rahe che, ane thAya che. paraMtu pratyaya ane jo pratyaya para chatAM 172 svara hRsva ja rahe, ne thAya che. huM saMbodhananAM ekavacanamAM : 1 phu kArAnta ne 3 kArAnta nAmo vikalpa dIrgha thAya che. 2 DuM aMtavALA ane 4 antavALA hRsva ja thAya che. 2. rAmu nA rUpo 3 kArAnta nArIjAti jevA thAya che. paraMtu pahelInAM ekavacanamAM mada rUpa vadhAravuM. 2. saMskRta zra kArAnta nAmonAM prAkRta rUponA niyamo :1. AvI nizAnI vALA ukArAnta nara jAti ne nArI jAti nAmo ane vizeSaNo saMskRtamAM 28 kArAnta nAmo che. tenAM rUpo be rIte thAya che. 1. nara ne nAnyataramAM mara ke mAra karI kArAnta nAma jevA, ane mA, mAmA nA visA jevA, 2 tathA darekanA 3 kArAnta nAma jevA thAya che. jyAre A kArAnta jevA rUpo karavA hoya, tyAre nAmamAM mara, ane vizeSaNamAM mAra thAya che. mAtR zabdanA mAmA (mA), mADamarA (mAtAjI) mA , mArUM. bane che. mA nA rUpo vRddhi jevA, ane mAsa nA ghaNu jevA thAya che. trano 3thayelAM nAmonA pahelI, bIjI ane saMbodhananAM ekavacana tathA dvivacanamAM rUpo thatAM nathI. saMbodhana viSe :1 ekavacanamAM reva jevA rUpo karavA. da. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 174 2. paraMtu nAmomAM vikalpa anusvAra umerAya che. 3. rAya zabdamAM nIce pramANe khAsa pheraphAro thAya che. tathA nAmono vikalpa ra lopAya che. 1 T, che, ane pratyaya para chatAM ya no chu vikalpa de piyara ! piyA de piyara ! ! piyara ! de piya ! thAya che, ne rU lAge tyAre lopAya che. 3. vizeSaNomAM mAra no a vikalpa thAya che. 2 trIjIthI sAtamI sudhInAM bahuvacanamAM ya no huM he kattAra ! he kattArA ! he kattAro ! he kaa ! vikalpa thAya che. 7. narajAti pahelInAM ekavacanamAM vikalpa lopAI mA 3 TI, ane pAMcamI chaThThInA nI para chatAM laya nuM | umerAya che. tri, pimo. vikalpa thAya che. 3. - kArAnta nAmonAM rUponA niyamo : 4. rAma vagere nA. nAM rUpa karatI vakhate trIjIthI an aMtavALA narajAti jevA ane pahelI be tathA 1. n no lopa thAya che, ane vikalpa mAna paNa thAya che. saMbodhanamAM vana jevA thAya che. 2. banne rIte Teva jevA rUpo karavA paraMtu, vAman sivAyanA - kArAnta ane ziram, namas 3. 7 no lopa thayo hoya tyAre nIce pramANe pratyayo vikalpa sivAyanA kArAnta saMskRta nAnyatara jAti nAmo vadhAre lAge che. prAkRtamAM nara jAtimAM ghaNe bhAge vaparAya che. 4. ekavacana bahuvacana 4. A kArAnta narajAti :1 lI mA No 6. pAMcamIno che, uda ane sAtamIno I pratyaya lAgato [1] nathI. saMbodhananAM ekavacanamAM pahelI pramANe ja rUpa NA samajavA, tathA bAkInI dareka vibhaktimAM Teva pramANe 4 thI jo [ vi]. pratyayo lagADIne ghaTatI rIte rUpo banAvavA. 5 no i 5 mI no na karavo. No [ vi] 5. kriyAtipattinA niyamo :saMbodhana 1. jyAre kriyAnI atipatti eTale-saMketa pramANe kriyA mA. maM ane atta ne trIjInAM ekavacanamAM, 3, rUma na thaI hoya-tyAre dhAtune kriyAtipati pratyayo lAge pratyayo vikalpa vadhAre umerAya che. rU. no pratyaya para chatAM ma no mAM thAya che. pratyayo :-ekavacana, bahuvacana, tema ja 1lA, chuM.] kauMsamAM batAvelo ru pratyaya lagADatAM pUrvanA svarano rajA, ane 3jA puruSamAM :lopa karavo, bIjo koI pheraphAra na karavo. kana, nA, na, mAT. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof = 7 No 6 = = n Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 3. A pratyaya lagADatAM vyaMjanAntane nitya, ane A sivAyanA svAntane vikalpa vikaraNa lAge che. 4. jja, jjA pratyayo 52 chata nitya bhane nta, mANa, pratyayo para chatAM vikalpa ma no r thAya che. 5. nta, mANa, pratyayo vAyA pachI, te za6 vizeSa banI jAya che, tethI tene nAmanI vibhaktio lAge nArIjAti nAmo. irAnta Akii [ta.] bhADA2. AkRti chippi [ta.] chI5. zukti, asIi [ta.] azI. azIti jAi [ ta.] MSDsa. yAtinma acchi [ta.] na. akssi| ti. jAti. aJjali [ sa.] xNI, momo. jutti [ta.] yukti. yukti. iDDi [ta.] di. juvar3a [ta.] yuvAna yuvati uppatti [ta.] 6tyatti. diTTi [ta.] na942. dRSTi kaDi [ta.] 3. kaTi. dhir3a [ta.] dhI24 dhRti. kanti [ta.] te4. kAnti. dhUli [ta.] dhUma kitti [ta.] ta. kIrti navai / [ta.] ne. kucchi [ta.] peTa. kukSi. Navai / [ta.] navati. koDi [ta.] 85. koTi. nihi [ta.] bhaMDAra. nidhi. gai [ta.] gati. gati. nivvuDa [ta.] mokSa. nivRtti. gaMThi [ta.] is. granthi. nIi [ta.] nIti. nIti goTTi [ta.] goSThI, vAta. goSThi. pasiddhi [ta.] prasiddhi prasiddhi cii [ta.] thitA. citi pIi [ta.] prema. prIti. chaDDi [ta.] mo'2. chardi, paMti [ta.] bI paMgata. pakti buddhi [ta.] buddhi. buddhi. 176 bhatti [ta.] mati bhakti riddhi [ta.] Rddhi Rddhi bhiuDi [ ta.] mamma2 ne rIi [ta.] zata. rIti. bhRkuTi. viaDDi [ta.] vIta, vItayaDI. bhitti [ sa.] bhIta. bhitti. vitardi bhIr3a [ ta.] zrI. bhIti. viTThi / [ta.] 12sAha. bhUmi [ sa.] bhoya. bhUmi. vuTThi | vRSTi mai [ta.] bhati. mati. vuDDi [ta.] dhAro. vRddhi. mAi [ta.] bhA. mAtR. vihatthi [ta.] veMta. vitasti muTTi [ ta.] muhi. muSTi sAmiddhi / [ta.] samRdi. samiddhi mutti [ta.] muti. mokSa saTTi [ta.] sA6. SaSTi. mutti. [ta.] bhUratI. mUtti. sattari [ta.] sItara saptati. rai [ta.] 2ti-prema. rati. satti [ta.] zakti zakti. ratti | [ta.] rAta. rAi / rAtri. santi [ta.] Ailn. zAnti rassi [ta.] 22za, horI. razmi sippi | [ta.] chI5. zukti. sutti | rAi [ta.] 22, bI. rAji. siddhi [ta.] sidi. siddhi. vizeSaNo. sui [ta.] pavitra. zuci. sugandhi [ta.] sugaMdhavANu sugandhi . uzanta. ikkhu [ta.] ze24I. ikSu kaMgu [ta.] sin kaGgu D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 178 vijju [ta. vINI vidyut veNu / [ta.] isaNI veNu taNu [ta.] zarI2. tanu. gheNu [ta.] ||y. dhenu. paMsu [ ta.] pUga. pAMsu rajju [ sa.] horI rajju velu / haNu [ta.] hAhI. upayI hunu vizeSaNo IsAlu [ta.] dhyAvANu IrSyAlu guru [ta.] bhoTuM guru dayAlu [ sa.] dhyAvA. bahu [ sa.] 4. lajjAlu [sa.] 40vANu. rijju, ujju, [ta.] sa2. Rju lahu [ta.] baghu, 4 . laghu. sarvanAma. kohaNDI / [ta.] aj kohalI | kuSmANDI gaggarI [ de. 2 galoI [ta. go. gaDucI. gorI [ta. strI, pArvatI. gaurI cauddasI / [ta.] yauhaza. cauddasamI | coisI / caturdazI cullI [ sa.] yuddha. chAlI [ de.] 14ii. chAyA / [ta.] 7iyo . chAyA. chAhI / jhallarI [sa.] Aba2. DAlI [ de.] unI Aga thAlI [ta.] thANI. tapebI. sthAlI. dAlI [ sa.] EM. dAsI [ sa.] hAsI dhAI | [ta.] pAImA. dhAtrI puDhavI / puhavI | [ta.] pRthvI pRthivI puhuvI poSphalI [ta.] sopArI. pUgaphalI. poTTalI. [ de.] poTI, visn. bahiNI | [ta.] 3 bhaginI bhaiNI bArI [ de.] bhArI bhisiNI [ta.] mAlinI, bisinI lacchI [ ta.] 4bhI lakSmI vADI | [ta.] vADI vATikA vADiA vArANasI [ta.] azI, banArasa vANArasI vAvI [ta.] vApa vApI vellI / [ta.] veDI. vallI vallI sahI [ta.] samI. sakhI sUI [ta.] so'. sUcI sAhI | [ta.] aNI zAkhA sAhulI | [de.]. hatthoDI [ de.] jayo hatthiNI [ta.] hAthI. hastinI. haraDaI [ta.] 42 harItakI haladdI [ta.] ME2. haridrA amu [ta.] mA IrAnta itthI [ta.] strI strI tthI dhArI AlI | [ta.] bITI, moga. olI / AlI. kattarI [ta. tara kartarI. kayalI | [ta.] 3. kadalI kelI . kumArI / [ta.] kuMvArI kumarI | kumArI. kuluraDI [ de.] dukhI. kuhADI [ de.] buTI komuI [ta.] yAMnI kaumudI. kosaMbI [ta.] zAmbI nagarI kauzAmbI nArI [ sa.] strI. pattI [ta. strI. patnI picchI [ na.] pRthvI. pRthvI. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 vizeSaNo. ekallI [ta.] mevI ekAkinI sulacchI [ta.] sArI bhIvANI. garuI / [ta.] moTI gurvI sulakSmI hasamANI gAmaNI gAmanI bhujIyA. hasamANA | [ta.] satI grAmaNI hasantA hasantI / hasantI bahuvI [ta.] agii. bahvI. garuvI | piu | bhAu / sarvanAma. imA 180 saMskRta graMkArAntanA nAmo. nati. jAmAyara | [ta.] *bhAI jAmAtR piyara / [ta.] pitA. pitR jamAu deyara / [ta.] hiya2. devR bhattAra / [ta.] 4gii bhartR deu bhattu Nara / [ta.] mAsa. nR bhAyara | [ta.] bhAI bhrAtR Nau Nattara | [ta.] nAhI. saviyara / sUrya Nattu / napta saviu / savita nArijAti. dattiyA [ta.] henArI. dAtRkA mAA |[t.] mA duhiaa| [ta.] hIrI duhita mAi [ta.] mAtR dhuA / mAu [ta.] nanAndA [ta.] naha. nanAnha mAyarA | [ta.] bhAtA vizeSa. kattAra | [ta.] 42nAra kartR dAyAra | [ta.] henAra dAtR kattu / saMskRtamAM ? kArAntanAmo narajAti appa juva / [ta.] yuvAna atta AtmA, pote juvANa | vAna yuvAn appANa| [ta.]. Atman mahava [ta.] iMdra maghavan. attANa mhvaann| bamha rAya [ta.] 2 rAjan, bamhANa | [ta.] brahma brahman rAyANa / | [ta. bhAbhA. jA, jI =he yA. tI, tA, NA, NI =te. sA, NA. | [ta.] mA. kA, kI =oesa. kA. uzanta eA dAu / ajjU [ta.] sAsU. AryA kaNDU[sa.] 24. alAU | [ta.] tumaDI alAvU vahU [ta.] pahuM. vadhU lAU sarajU [ta.] sarayU nahI. sarayU kaNerU [ta.] athI. kareNU sAsU [ta. ] sAsu zvazrU. camU [sa.] 4142 vizeSaNo. khalapU [ta.] meya sAI 42nArI subbhU [ta.] sArI sammavANI paMgU [ta.] pAMgaNI. paGga subhrU D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 181 182 nAnyatarajAti. urAnta. gheNu gheNU. dAma [ta.] bhASA dAman A arAnta ane IrAnta na20ti nAmo. govA [ta.] govANa gopA vAyapyamI [ta. ] 425 // vAtapramI hAhA [ta.] gaMdharva hAhA nArIjAti zabdonA rUpo. gheNu gheNUu, dheNUo, gheNU. gheNUu, gheNUo, gheNU. gheNUa, gheNUA, gheNUi, gheNUe. gheNUhi, gheNUhi, gheNUhi~. gheNUa, dheNUA, gheNUi, dheNUe. gheNUNa, gheNUNaM. gheNUa, dheNUA, gheNUi, dheNUe, dheNutto, gheNUu, gheNUo. gheNutto, gheNUo, dheNUu, gheNUhinto. dhe]hinto, gheNUsunto. gheNUa, gheNUA, gheNUi, gheNUe. gheNUNa, gheNaM. gheNUa, gheNUA, gheNUi, gheNUe. gheNUsu, gheNUsuM. he gheNU ! he dheNu ! he dheNUu ! dheNUo ! dheNU ! irAnta. buddhi irAnta. (GIantavANai.) buddhi . buddhI. buddhIu, buddhio, buddhI. buddhiu, buddhio, buddhI. buddhIa, buddhIA buddhIi, buddhIe. buddhIhi, buddhIhiM, buddhIhi~, buddhIa, buddhIA, buddhIi, buddhIe. buddhINa, buddhINaM. buddhIa, buddhIA, buddhIi, buddhIe. buddhitto, buddhIo, buddhIu, buddhitto, buddhIu, buddhIo, buddhIhinto.buddhIhinto, buddhIsunto. buddhIa, buddhIA, buddhIi, buddhIe. buddhIe, buddhINaM. buddhIa, buddhIA, buddhIi, buddhIe. buddhIsu, buddhIsuM. he buddhI ! he buddhi ! he buddhIu ! buddhIo ! buddhI ! devI. devI, devIA. devi, devIu, devIo, devI, devIA. devIu, devIo, devI, devIA. devIhi, devIhi, devIhi~. devINa, devINaM. devIa, devIA, devIi, devIe. devIa, devIA, devIi, devIe. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 devIa, devIA, devIi, devIe, devitto, devIo, devIu, devitto, devIu, devIo, devIhinto. devIhinto, devIsunto. devIa, devIA, devIi, devIe. devINa, devINaM. devIa, devIA, devIi, devIe. devIsu, devIsuM. he devi ! he devIu ! devIo ! devI ! devIA ! suI. uzanta. 184 vizeSaNo. irAnta. sui. suIu, suIo, suI. suIu, suIo, suI. suIa, suIA, suIi, suIe. suIhi, suIhiM, suIhi~. suIa, suIA, suIi, suIe. suIa, suIA, suIi, suIe, suItto, suIu, suIo, suitto, suIu, suIo, suIhinto, suIhinto, suIsunto. suIa, suIA, suIi, suIe. suINa, suINaM. suIa, suIA, suIi, suIe. suIsu, suIsuM. he suI ! he sui ! he suIu ! suIo ! suI ! uzanta. bahu-bahuvI. bahu bahuvI. bahu, bahuvI. bahU, bahuvI, bahuvIA. bahUu, bahUo, bahU, bahuvIA,bahuvIu, bahuvIo, bahuvI. bahuM, bahuviM. bahUu, bahUo, bahU, bahuvIA, bahuvIu, bahuvIo, bahuvI. bahUa, bahuA, bahuvIa, bahuvIA. bahUhi, bahUhi, bahuvIhi, vahuvIhi, bahUi, bahUe, bahuvIi, bahuvIe, bahUhi~, bahuvIhiM. FEEEEES vahUH vahUu, vahUo, vahU. vahUu, vahUo, vahU. vahUa, bahUA, vahUi, vahUe. vahUhi, vahUhiM, vahUhi~. vahUa, vahUA, vahUi, vahue, vahutto, vahUu, vahUo, vahutto, vahUDa, vahUo, vahUhinto. vAhinto, vasunto. vahUa, vahUA, vahUi, vahue. vahue, vahUNaM. vahUa, vahUA, vahUi, vahUe. vahUsu, vahUsuM. he vahu ! he vahUu ! vahUo ! vahU ! D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 186 185 bahUa, bahUA, bahuvIa, bahuvIA, bahUNa, bahUNaM, bahuvINa, bahuvINa. sulacchIa, sulacchIA, sulacchINa, sulacchINaM. bahUa, bahUe, bahuvIi, bahuvIe. sulacchIi, sulanchIe. bahUa, bahUA, bahuvIa, bahuvIA. bahutto, bahUu, bahuvitto, bahuvIu, sulacchIa, sulacchIA, sulacchitto, sulacchIu, sulacchIo. bahUi, bahUe, bahuvIi, bahuvIe. bahUo,bahUhinto,bahuvIo, bahUvIhinto, sulacchIi, sulacchIe, sulacchIhinto, sulacchIsunto. bahutto, bahUu, bahuvitto, bahuvIu, bahUsunto, bahuvIsunto. sulacchitto, sulacchIu, bahUo, bahUhi- bahuvIo bahuvIhi. sulacchIo, sulacchIhinto. nto. sulacchIa, sulacchIA sulacchINa, sulacchINaM. bahUa, bahuA, bahuvIa, bahuvIA, bahUNa, bahUNaM, bahuvINa, bahuvINaM, bahUi, bahUe, bahuvIi, bahuvIe. sulacchIi, sulacchIe. he bahU ! bahU ! he bahuvi ! he bahUu ! bahUo ! he bahuvIu ! sulacchIa, sulacchIA, sulacchIsu, sulacchIsuM. bahU ! bahuvIa ! bahuvI ! sulacchIi, sulacchIe. irAnta. he sulacchi ! sulacchIA ! sulacchIu ! sulacchIo ! sulacchIA ! sulacchI. u arAnta. sulacchI, sulacchIA. sulacchIA, sulacchIu, sulacchIo, sulacchI. subbhU. subbhU, subbhUu, subbhUo. sulacchi, sulacchIA, sulacchIu, sulacchIo, subrthI subbhU, subbhUu, subbhUo. sulacchI. subbhUa, subbhUA, subbhUi, subbhUe, subbhUhi, subbhUhi, subbhUhi. sulacchIa, sulacchIA, sulacchIhi, sulacchIhi~, sulacchIhiM. sulacchIi, sulacchIe. subbhUa, subbhUA, subbhUi, subbhUe. subbhUNa, subbhUNaM. subbhUa, subbhUA, subbhUi, subbhUe. subbhUtto, subbhUu, subbhUo, D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof subbhU. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 187 subbhutto, subbhUu, subbhUo, subbhUhinto. subbhUhinto, subbhUsunto. subbhUa, subbhUA, subbhUi, subbhUe subbhUa, subbhUA, subbhUi, subbhUe, he subhu ! gAmaNI, gAmaNIA. gAmaNi. gAmaNIa, gAmaNIA, gAmaNIi, gAmaNIe, gAmaNIa, gAmaNIA, gAmaNIi, gAmaNIe gAmaNIa, gAmaNIA, gAmaNI, gAmaNIe, gAmaNitto, gAmaNIu, gAmaNIo, gAmaNIhinto. subbhUNa, subbhUNaM. subbhUsu, subbhUsuM. i arAnta gAmaNI. subbhU ! subbhU ! subbhUo ! gAmaNIA, gAmaNIu, gAmaNIo, gAmaNI. gAmaNI, gAmaNIu, gAmaNIo, gAmaNIA. gAmaNIhi, gAmaNIhiM, gAmaNIhiM. gAmaNINa, gAyaNINaM. gAmaNitto, gAmaNIu, gAmaNIo, gAmaNIhinto, gAmaNIsunto. gAmaNIa, gAmaNIA, gAmaNIi, gAmaNIe. gAmaNIa, gAmaNIA, gAmaNI, gAmaNIe, he gAmaNi ! khalapU. khalapuM. 188 gAmaNINa, gAmaNINaM. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof gAmaNIsu, gAmaNIsuM. he gAmaNI ! gAmaNIu ! gAmaNIo ! gAmaNIA ! u azanta khalapU. khalapU, khalapUDa, khalapUo. khalapU, khalapUDa, khalapUo. khalapU, khalapUA, khalapUra, khalapUe khalapUhi, khalapUrhi, khalapUhi~. khalapUra, khalapUA, khalapUra, khalapUe, khalapUNa, khalapUrNa. khalapU, khalapUA, khalapUra, khalapUe, khalaputto, khalapUra, khalapUo, khalapUhinto, khalapUsunto. khalaputto, khalapUDa, khalapUo, khalapUhinto. khalapUa, khalapUA, khalapUra, khalapUe. khalapUNa, khalapUrNa. khalapUa, khalapUA, khalapUra, khalapUe khalapUsu, khalapUsuM. he khalapu ! he khalapU ! khalapUra ! khalapUo ! Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 u arAnta. amu. amuM eaM. 189 sarvanAma. eA- iI. eA. eI. eA. eA, eI, eIA. eAu, eAo, eIA, eIu, eA, eIA, eI. eAu, eAo, eIA, eIu, eA, eIA, eI. eAa, eAi eIa, eIA, eAhi, eArhi, eIhi, eIhi, eAe, eIi, eIe. eAhi~, eIhi~. eAa, eAi, eIA, eIA, eANa, eANa, eINa, eINaM. eAe, eIa, eIe.. eAa, eAi, eIa, eIA, eatto, eAu, eitto, eIu, eAe, eatto, eIi, eIe, eAo, eAhinto,eIo, eIhinto, eAu, eAo, eitto eIu, eAsunto, eIsunto, eAhinto. eIo, eIhinto, eAa, eAi, eIa, eIA, eANa, eANaM, eINa, eINaM, eAe, eIi, eIe. eAa, eAi, eIa, eIA, eAsu, eAsuM, eIsu, eIsuM. eAe, eIi, eIe. he eA ! ei ! eIA ! eAu ! eAo ! eIu ! eIo ! eA ! eIA ! eI! amU, aha. amU, amUra, amUo. amU, amUu, amUo. amUa, amUA, amUi, amUe. amUhi, amUhi, amUhi~. amUa, amUA, amUi, amUe. amUNa, amUNaM. amUa, amUA, amUi, amUe, amutto, amUu, amUo, amutto, amUu, amUo, amUhinto... amUhinto, amUsunto. amUa, amUA, amUi, amUe. amUNa, amUNaM. amUa, amUA, amUi, amUe. amUsu, amUsuM. he amU ! amu ! he amU ! amUu ! amUo ! trakArAnta nAmo narajAti. piara-piu. piara. piu piara. piu. piA, piaro. . piarA, piuNo, piavo,piU, piau, piao. piarA, piare, piuNo, piU, piareNa, piareNaM piUNA. piarehi,piarehiM, piUhi, piUrhi, piarehi~, piUhiM. piara. D:\mishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 192 piarAya, piuNo, piArANa, piUNa, piUNaM. piarassa, piussa, piarANaM piave. piaratto, piarAu, piutto,piuNo,piaratto,piarAo,piutto, piUo piarAo, piarAhi, piUo,piUu.piArAu,piarAhi, piUi, piUpiarAhinto,piarA, piUhinto. piarehi, | hinto, piUsunto. piarAhinto, piarehinto, piarAsunto. piaresunto. piarassa, piuNo, piussa. piarANa,piarANaM. piUNa, piUNaM. piare,piarammi, piummi, piaresu,piaresuM, piUsu, piUsuM. he pia ! piaraM! 0 he piarA ! piUNo !piavo ! piaro ! piarA ! piao ! piau ! piara ! piU ! vizeSa. kattAra-kattu. narajAti. kattAreNa,kattAreNaM, kattuNA. kattArehi, kattuhi, katturhi, kattArehi, kattArehi~, kattuhi~. kattArAya,kattArassa,kattuNo,kattussa. kattArANa, kattArANaM, kattUNa, kattUNaM. kattAratto,kattArAu,kattutto,kattuNo kattAratto, kattArAu,kattutto, kattUu, kattArAo, kattuo,kattuhinto, kattArAo,kattArAhi,kattUu,kattUo, kattArAhi, kattArehi, kattasanto. kattArAhinto,kattArA,kattUhinto. kattArAhinto, kattArehinto, kattArAsunto, kattAresunto, kattArassa, kattuNo, kattussa. kattArANa,kattArANaM, kattUNa, kattUNaM. kattAre, kattArammi, kattummi, kattAresu, kattArasuM, kattUsu, kattUsuM. he kattAra ! kattArA! kattArA ! kattavo ! kattau ! kattao! kattAro ! katta ! kaa! kattuNo ! katU ! nAnyatarajAti. kattAraM. kattArAI, kattArAi~, kattArANi, kattUI, kattUi~, kattUNi. kattAraM kattArAI, kattArAi~, kattArANi, kattUI, kattUi~, kattUNi. trIjIthI sAtamI sudhI narajAti pramANe he kattAra ! he katta !he kaa ! he kattArAi! kattArAi !kattArANi ! kattUi ! kattUI ! kattUNi ! kattu kattAra kattA,kattAro. kattu . kattAra kattArA,kattavo, kattau, kattao, kattuNo, kattU, kattArA, kattAre, kattuNo, kattU. kattAra D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 193 194 nakArAtta nAmonA rUpo. narajAti juva. nArIjAti. mAi. mAu mAI, mAIu, mAIo, mAU, mAUu, mAUo. mAI, mAIu, mAIo, mAU, mAUu, mAUo. mAIa, mAIA, mAIi, mAIe, mAIhi, mAIhi, mAIhi~, mAua, mAUA, mAUi, mAUe, mAUhi, mAUhiM, mAUhiM. mAIa, mAIA, mAIi, mAIe, mAINa, mAINaM, mAUa, mAUA, mAUi, mAUe, mAUNa, mAUNaM, mAIa, mAIA, mAIi, mAIe, mAitto, mAIu, mAIo, mAIhinto, mAitto, mAIu, mAIo, mAIhinto, mAUsunto, mAua, mAuA, mAui, mAUe, mAutto, mAUu, mAUo, mAUmAutto, mAUi,mAUo,mAUhinto. hinto, mAUsunto. mAIa, mAIA, mAIi, mAIe, mAINa, mAINaM, mAUa, mAUA, mAUi, mAUe. mAUNa, mAUNaM. mAIa, mAIA, mAIi, mAIe, mAIsu, mAIsuM. mAUa, mAUA, mAUi, mAUe. mAUsu, mAUsuM. he mAI ! mAi ! he mAI ! mAIu ! mAIo ! he mAu ! mAU ! he mAU ! mAUi ! mAUo! juvo, juvA, juvANo. juvA, juvANo, juvANA. juvaM, juvANaM. juve, juvA, juvANe, juviNaM, juvANo, juvANA. juvaNA, juvANeNa, juvehi, juvANehi, juveNa, juveNaM, juvANeNaM. juvehi, juvANehi, juvehi~, juvANehi~. juvANo juvANAya, juvANa, juvANANa, juvassa, juvAya, juvANassa. juvANaM, juviNaM, juvANANaM, juvANo, juvANatto, juvatto, juvANatto, juvatto, juvANAu, juvAu, juvANAu, juvAu, juvANAo, juvAo, juvANAo, juvAo, juvANAhi, juvAhi, juvANAhi, juvAhi juvANAhinto, juvehi, juvANehi, juvAhinto, juvANA juvAhinto, juvANAhinto, juvA, juvehinto, juvANehinto, juvAsunto, juvANAsunto, juvesunto, juvANesunto. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 196 appANo, 195 juvANo, juvassa, juvANassa. juvANa, juvANaM, juvANANa, javANANaM, juviNaM. juvammi, juvANammi, juvesu, juvANesu, juve, juvANe. juvesuM, juvANesu. he juve! juvANa ! he juvA ! juvANo ! juvANA ! he juvA ! juvANA ! he juvo ! juvANo ! appAu, appAo, appAhi, appAhinto, appA , atta-appa, appA, appo, appo. appA, appANo, appANA, appaM, appiNaM, appANaM. appA,appe,appANo,appANe, appANA. appeNa, appeNaM, appANeNa, appehi, appehi, appANehi, appaNA, appANeNaM, appehi~, appANehi~, appaNiA, appaNaiA. appANehiM. appAya, appassa, appANAya, appANa, appANaM, appANANa, appANo, appANassa, appiNaM, appANANaM. appatto, appANatto, appatto, appANato. appANo, appassa, appammi, appe, he appa ! he appA ! he appo ! appANAu, appAu, appANAu, appANAo, appAo, appANAo, appANAhi, appAhi, appehi, appANAhi, appANAhinto, appANehi, appANA. appAhinto, appANAhinto, appehinto, appANehinto, appAsunto, appANAsunto, appesunto, appANesunto, appANassa. appANa, appANANa, appANaM, appiNaM, appANANaM. appANammi, appesu, appANesu, appANe. appesuM, appANesuM. he appANa ! he appA ! appANo !appANA ! he appANA ! he appANo ! rAya. rAyANo. rAyA, rAyANo, rAyANA. rAiNo, rAyA, rAyo, D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zarya, rAiNaM, rAyaNa, rAyeNaM, rAyaNA,rAiNA, 198 rAyAsunto, rAyesunto, rAisunto, rAyANassa. rAyANa, rAyANaM, rAyANANa, rAyANo, rAINa, rAINaM rAyANANaM, rAiNo, raNNo, rAiNaM, rAyammi, rAimmi, rAyANammi, rAyesu, rAyesuM, rAyANesu, rAye, rAyANe. rAIsu, rAIsuM, rAyANesuM. he rAya ! he rAyo ! rAyANa ! rAyANo ! he rAyA ! rAyANo ! rAyANA ! he rAyA ! rAyANA ! rAiNo ! raNNA , rAyAya, rAyassa, nAnyatara jAti. rAyANo, rAiNo, raNNo , rAyatto, 197 rAyANaM. rAyA, rAye, rAyANA, rAyANe. rAyANo, rAiNo. rAyANeNa, rAyehi, rAyehi~, rAyANehi, rAyANeNaM, rAyehi~, rAIhi, rAyANehiM. rAIhiM, rAIhi~, rAyANehi~. rAyANAya, rAyANa, rAyANANa, rAyANassa. rAyANaM, rAyANANaM. rAiNaM. rAINa, rAINaM, rAyANatto, rAyatto, rAitto, rAyANatto, rAyANAu, rAyANAu, rAyANAo, rAyAu, rAIu, rAyANAo, rAyANAhi, rAyANAhi, rAyANAhinto, rAyAo, rAIo, rAyANehi, rAyANA, rAyANAhinto, rAyAhi, rAyehi, rAyANehinto, rAyANAsunto, rAyAhinto, rAyANesunto. rAyehinto, rAIhinto, surAya rAyAu, rAyAo, rAyAhi, rAyAhinto, rAyA, 1.2. surAyaM, surAyANaM. surAyANi, surAyAi, surAyAI, surAyANAi, surAyANAI, surAyANANi. saM. he surAya ! surAyANa ! he surAyANAi, surAyANAI dAma. rAyANo, rAiNo, raNNo dAmaM. dAma. dAmAI, dAmAi~, dAmANi. dAmAI, dAmAI, dAmANi. dAmeNa, dAmeNaM, dAmaNA. dAmehi, dAmehi, dAmeDiM. dAmAya, dAmassa, dAmANo. dAmANa, dAmANaM. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 199 dAmatto, dAmANo, dAmAu, dAmatto, dAmAu, dAmAo, dAmAo, dAmAhi, dAmAhinto, dAmA. dAmAhi, dAmehi, dAmAhinto, dAmehinto, dAmAsunto, dAmesunto. dAmassa, dAmANo. dAmANa, dAmANaM. dAme, dAmammi dAmesu, dAmesuM. dAma ! dAmAI ! dAmAi~ ! dAmANi ! A rAnta. narajAti. govA. govA [vo] govA govAM. govA. govANa, govANaM. govAhi, govAhi, govAhi~. govassa govANa, govANaM. govatto, govAu, govAo, govatto, govAu, govAo, govAhinto, govAhinto. govAsunto. govassa. govANa, govANaM. 200 govammi. govAsu, govAmuM. he gova ! he govA ! he govA ! he govA ! IrAnta. vAyappamI. vAappamI. vAappamI vAappamI. vAappamI vAappamINa, vAappamINaM. vAappamIhi, vAappamIhi, vAappamIhi~. vAappamissa, vAappamme. vAappamINa, vAappaNINaM. vAappamitto, vAappamIu, vAappamitto, vAappamIu, vAappamIo. vAappamIo, vAappamIhinto vAappamIhinto, vAappamIsunto. vAappamissa vAappamINa, vAappamINaM. vAappamimmi vAappamIsu, vAappamIsuM. he vAappammi ! vAappamI ! he vAappamI ! D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ekavacana 201 kriyAtipattinAM rUpo. vyaM nAnta. has ekavacana 1. nA. nAnya. jo puruSa 1 so, 2bhe, hasejja, hasejjA hasanto, hasantA, hasantI, hasantaM, hasento. hasentA, hasentI. hasentaM. hasamANo, hasamANA, hasamANI, hasamANaM, hasemANo. hasemANA, hasemANI. hasemANaM. svarAnta bahuvacana gA bahuvacana nara. nArI. 1so, 2bhe, gAjja, gAjjA, gAnto, gAntI, gAntA, gAntaM, ubhe puruSa gAejja, gAejjA, gAanto, gAantI, gAantA, gAantaM, nAnya. gAento, gAentI, gAentA, gAentaM, gAmANo, gAmANI, gAmANA, gAmANaM, gAamANo, gAamANI, gAamANA, gAamANaM, gAemANo, gAeNANI, gAemANA gAemANaM. 202 prAkRta vAkyo. annakaNaM buddhIo bhamanti, kaIndANaM u hiyayaM asthA sAyaM ceva Agacchanti. ruppiNI - piucchAe evaM vattaM souNaM ruppiNI bhaNiA. deva ! nArihasi me bhattAraM viNAsiuM, tumhaM esa pujjo. iccAi mahA-saIo jayanti akalaMka sIla-kaliAo / ajja vi vajjai jAsi jasa-paDaho tihuaNe sayale // khAmi savvajIve, savve jIvA khamantu me / mittI me savva-bhUesa veraM majjaM na keNa vi // sayesu jAyate sUro sahassesu ya paMDio / vattA saya- sahassesu ya dAyA jAai vA Na vA // iMdiyANa jaye sUro, dhammaM carati paMDio | vattA saccavao hoi, dAyA bhUa - hie rao. // gujarAtI vAkyo. te zaheramAM potAnA juvAna rAjAne nagaranArIo phUlonI mALA vaDe vadhAve che. govALIAo pAsethI pitAnA samAcAra rAjAe bhejavyA. A sArA rAjAvALA rAjyamAM sArI lakSmIvALI vhena A gAmanI mukhiyaNa che. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 204 bA yA lI so pA Dho. egArasa, eArasa, egAraha, eAraha ruddA, sAvayapaDimAo, sirivIrajiNagaNaharA ya. ikko, ego, ekko, iko, eo, igo, ekallo, ekallo cando rehar3a, egA sADI, egaM gharaM. ___ duve, doNNi, duNNi, veNNi, viNNi, do, ve, hatthA, sappassa jibbhA, nettAI ca. tiNNi devA, sattIo, rayaNANi bhuvaNAI ca. cauro, cattAro, cattAri veyA, kasAyA, samuddA, disAo, maGgalAI ca. paJca, paNa bANA, samiIo, indiyANi ya. cha payA, rasA, guNA, bhAsAo, muhAi~ ca. satta kulagarA, sarA, isiNo, mAarAo, NaIo, kulAI ya. aTTha diggaA, disAo, pavayaNamAyarAo, maGgalAi~ bArasa, bAraha, duvAlasa jiNa-pavayaNassa aGgANi, bhAvaNAo, cakkavaTTiNo ya. teraha, terasa dhammavigghAI. cauddassa, cauddaha, coisa, cohaha logA, vijjAo, rayaNAI ca. paNNarasa, paNNaraha, pakkhadiahA, tihIo, kammabhUmio ya. solasa, solaha kasAyA, kalAo, sahassAI ravikiraNA. sattaraha, sattarasa saMjamaguNA. aTThAraha, aTThArasa desA, jAIu, livIo, pAvaTThANANi ya. Nava nava NandarAyA, gAhA, Nihao, baMbhaceraguttIo. dasa, daha, samaNadhammA, disAo. Nava-daha, egUNa-eguNa-euNa-eUNa-uNa-UNaekUNa ekUNa-ikkUNa-vIsA kAussaggadosA. vIsA gheNUo, dheNUNaM duve vIsAo. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcamo saro, paJcamI siddhi-gaI, chaTThI vibhattI. ajja sattamI tihI. aTTamIcando va NiDAlaM. egAraho pADho, bArasamaM aGgaM, solasamo jiNarAyo sirI santinAho. vIsa movIsamo vijjatthI kahaM uTThio ? cauttAlIsaM cauttAlIsaimaM pADhaM kayA paDhissiitthA ? chaNNauyaM chaNNauyamaM aGkaM lihasu. egahuttaM, duhuttaM, tikhutto bolliUNaM kappaDaM vikkaNai. ti ttA lI so pA Dho. lb zl waa waa y ssM tstshaa tthaawH waa, tiNNi egArasa bArasa terasa 205 2 cauddasa paNNarasa solasa sattarasa aTThArasa gUNavIsA vIsA egavIsA bAvIsA tevIsA cauvIsA paMcavIsA chavvIsA sattAvIsA avasA egUNatIsA tIsA egatIsA battIsA tettIsA cauttIsA paMcatIsA chattIsA sattatIsA atIsA guNavattAlIsa cattAlIsA egasattarI bAsattarI tihuttarI cahattarI paMcahattarI chAsattarI D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof egAsII bAsII egacattAlIsA besA teyAlIsA caDacattAlIsA paMcacattAlIsA chacattAlIsA chappannA sattacattAlIsA sattAvannA aTTacattAlIsA aTThAvannA egUNapaNNAsA guNasa paNNAsA tiAsII caurAsII paMcAsII chAsII sattAsII sattahuttarI attarI aTThAsI egUNAsII egUNaNavaI asII NavaI 206 egavaNNAsA esI bAsaTThI saTTI caupaNNAsA causI paMcapaNNAsA paMcasaTThI chAsaTTI saDasaTThI aDasaThThI bAvaNNA tevaNNA saTTI egaNavaI bANavaI teNavaI cauNavaI paMcavaI chaNNavaI sattANavaI ava NavaNavaI sayaM satta sattarI egasayaM besAI sahassaM be sahassAI lakkho be lakkhA be koDIo koDAkoDI attarasa sahassasayaM Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 208 rUpAntarathI vaparAtA keTalAka saMkhyAvAcaka zabdo. ea, eka, ekka, ega, ika, ikka, ekkala, ekala. du, be, bi, ve, vi, do. ti, te. cau, co. paJca, paNa. chA. saga, saDa, aDa, nava, navalla, Navalla. egUNa, eUNa, igUNa, auNa, daha. aUNa, ekUNa, UNa, guNa, ikkUNa. egAraha ikkavIsA eAraha ekAdazan ikkaIsA | ekaviMzati eArasa ikkIsA / bAraha / dvAdazan duvIsA dvAviMzati duvAlasa | teraha trayodazan teIsA trayoviMzati couddaha covIsA caturviMzati coddasaha | caturdazan paNavIsA paJcaviMzati coddaha sattAvIsA saptaviMzati pannarasa paNNaraha | paJcadazan aTThAvIsA aSTAviMzati paMcadasa-ha saDatIsA saptatriMzat SoDazan aDatIsA aSTatriMzat sattaraha saptadazan aTThAraha aSTAdazan cAlIsA catvAriMzat navadasa egayAlA Navadaha egacAlA |ekacatvAriMzat Navadasa navadazan egacAlIsA navadaha biyAlA / dvicatvAriMzat bAyAlIsA teyAlIsA teyAlA tricatvAriMzat ticattA cauyAlA cauttAlIsA catuzcatvAcauyAlIsA coAlA | riMzat caucattA paNayAlA paJcacatvAriMzat chAyAlA SaTcatvAriMzat chAyAlIsA | saDacAlIsA saptacatvAriMzat aDayAlA aSTacatvAriMzat addyaaliisaa| pannAsA paJcAzat ekkAvannA egAvannA / ekapaJcAzat duppaNNAsA dvipaJcAzat tipaNNAsA | tripaJcAzat tipannA coppannA catuHpaJcAzat paNapannA paNapaNNA paJcapaJcAzat paMcAvannA chavannA | SaTpaJcAzat chappaNNAsA / sattapaNNAsA | saptapaJcAzat sagavannA aDavannA aSTapaJcAzat aDapaNNAsA ikasaTThi ekaSaSTi dusaTThi bisaTThi dviSaSTi bAvaTThi triSaSTi catuSpaSTi paNNaTThi paJcaSaSTi chAvaTTi SaTpaSTi sagasaTThi saptaSaSTi sattasaTTi bihuttari bAsattari dvisaptati bAvattari tevaTThi cosaTTi D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kI | navati 209 tevattari trisaptati aTTAsi aSTAzIti causattari / catussaptati navAsIi navAzIti cohattari Nar3a paMcasattari paJcasaptati nar3a chahattari navai chassayari | SaTsaptati egANar3a ekanavati chAvattari bANaur3a dvinavati egUNAsi ekonAzIti coNar3a caturnavati biAsi vayazIti paNNaNaur3a paJcanavati tiAsi channaur3a tiAsII chanavai SaNNavati tesI tryazIti chaNNar3a tesIi sattANaur3a saptanavati caurAsi aTThANar3a aSTanavati cauasIi / caturazIti egUNasaya corAsI-i | NavANNaur3a | ekonazata paNasIi paJcAzIti NavaNavai | navanavati navanavai chAsi SaDazIti navanaur3a 210 saMkhyApUrakonAM rUpAntaro : egArasamo ekAdazaH cauttAlIso catuzcaegArasI ekAdazI caucattAlo-laimo| tvAriMzaH duvAlasamo dvAdazaH cauttAlIsamo catuzcaterasamI trayodazI caucattAlIsaimo tvAriMzatrayodazaH ttamaH cauddasI | pannAso paJcAzaH cauddasamI | caturdazI paNNAsaimo paJcAzattamaH coddaso saTThaimo SaSTitamaH codaho / caturdazaH egasaTTho ekaSaSTaH coddahamo causaTThamo catuSSaSTaH viisimii| viMzI sattariamo saptatitamaH vIsamo | viMzaH chAvattarimo SaTsaptatamaH viMzatitamaH asIimo / azItitamaH chavvIso SaDviMzo asIamo | chavvIsaimo SaDviMzatitamaH nauya navatitamaH tIsamo triMzaH egANauyama ekanavatamaH tIsaimo trisattamaH bANauyaima dvinavatamaH bAyAlIso dvAcatvAriMzaH / sayaama zatatamaH bAyAlIsaimo dvAcatvA sahassaama sahastratamaH riMzattamaH culasI D:\mishralsadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 211 ca u A lI so pA Dho. 2. 3, ti, ane 3 nAM rUpo khAsa thAya che. tenA niyamo nIce jaNAvIzuM. paraMtu teone cothI ane chaThThInAM bahuvacanamAM ida ane 8 nitya lAge che. 3. jI thI muThThAi sudhInA zabdonAM rUpo (37mA) pAThamAM samajAvyA che. 4. vIsA thI A kArAntanA rUpa mAtA jevA, ne 4 kArAnta nA yuddha jevA karavA. 5. aniyata saMkhyAvAcaka zabdone pahelI be vibhaktimAM 0 pratyaya lAge che. bAkI rUkArAnta vizeSaNa jevA. 6. (1) ru nA to ane ve karIne rUpo karavA. pahelI ane bIjImAM Ijha pratyaya vikalpa lAge che. ane pUrvano svara vikalpa sva thAya che. ve rU5 vadhAre umerAya niyamo :- 1. saMkhyAvAcaka zabdo pAMca prakAranA che : 1. sarvanAma-vizeSaNa tarIke vaparAtA :-Uaa. 4, 3. 2. traNeya jAtimAM sarakhA-4, 35, 3 ti, 3, 4, vaDavA, ane paza thI maTTArA sudhInA. 3. nArIjAtimAM vaparAtAM nAmoH i-vIsA thI aThThAvatrA sudhInA tathA AkArAnta ane -saTTa thI nava-nava sudhInA, tathA kaTi, e rUkArAnta nArIjAti nAmo che. nara tathA nAnyatara jAtimAM vaparAtA nAmo :-sa, sadasa, makatha, patha vagere nAnyataramAM, ane navaze. narajAtimAM vaparAya che. 5. aniyata saMkhyAvAcaka vizeSaNoH pha, vaya, tarU, napha, rU vagere upara kahelA bAkInA niyata saMkhyAvAcaka che. 2. saMkhyAvAcaka zabdomAM vacana be rIte lAge che : 1. 4-35 tathA traNeya jAtimAM sarakhI rIte vaparAtA, ane aniyata saMkhyAvAcaka zabdonAM : bahuvacanamAM ja rUpo thAya che. cothI tathA chaThThInA bahuvacanamAM Ida ane duM nitya lAge che, ne pUrvano svara hRsva thAya che. 2. bAkInA zabdonAM ekavacanamAM tathA bahuvacanamAM paNa rUpo thAya che. cho, I, vasA, yevalA. 3. saMkhyAvAcaka zabdonAM rUpo nIce prakAre thAya che : 1. Ina, jha, rUma, nAM rUpo saba jevA thAya che. (2) fsa ne pahelI tathA bIjImAM jIi pratyaya nitya lAge che. bAkI rUpo nAM bahuvacana jevA karavA. (3) ma, vaka zabdanA pahelI ane bIjI vibhaktimAM varALe, , ane ghera e traNa rUpo vaparAya che. trIjI, pAMcamI, ane sAtamImAM 3 vikalpa dIrgha thAya saMkhyApUrakane lagatA niyamo. 1. saMkhyApUraka zabdo traNa rIte bane che. 1. keTalAka saMkhyApUraka khAsa zabdo che. 2. keTalAkane pratyaya lAge che. te D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 213 214 3. keTalAkane 3 pratyaya lAgI vikalpa 5, rUma, 31ma pratyayo lAge che. apUrNAMka saMkhyAvAcaka zabdo vAparavAnI rIta 1. saMkhyAvAcakanI pUrve chUTaka ke samAsa karIne savAya zabda joDavAthI savAno AMka thAya che. savArevAre =jA savAcArazera. saMkhyAvAcakanI pUrve chUTaka ke samAsa karI sAk zabda joDavAthI ApelI saMkhyA athavA saMkhyApUrakanI pUrve ke pachI aTTa zabda joDavAthI prathamanI saMkhyAno ardhasahitasaMkhyAno AMka thAya che. sADUcattAro serA, aDDapaJcamA serA, paJcamADDa serA. 4 // sADAcAra zera. 3. saMkhyAvAcaka ke saMkhyApUrakanI pUrve paIT, pAchaLa, poLa zabda mUkavAthI poNAnI saMkhyAno AMka thAya che. popaNavattAne serA, poNA 3 poNAcAra zera. 1. saMkhyApUraka khAsa zabdo (39 mA pATha)mAM ApelA che. 2. parza thI raNa sudhInA zabdone ma ja lAge che. 3. pArasa thI maTTAra9 sudhInA zabdone emane ema makArAnta nAma tarIke vAparavAthI saMkhyApUraka bane che, ane ma lagADIne paNa banAvelA saMkhyApUraka zabdo maLe che. solaso, solasamo. 4. vIsa thI 3 ane rU no 3 karavAthI, tathA ma karyA pachI ma, rUma, ema pratyayo paNa vikalpa lagADavAthI. egUNavIso, egUNavIsamo, egUNavIsaimo, egUNavIsa mamI. 5. maya, saksa, navavuM, Ti vagere zabdo pachI paNa che, | mama pratyaya lagADIne saMkhyApUraka banAvavA. 3. saMkhyApUraka zabdo vizeSaNa hovAthI traNeya jAtimAM tenAM rUpo nIce pramANe thAya che. 1. nara jAtimAM seva jevAM rUpo karavA. 2. ma. [] AvA kauMsamAM na batAvelA pahelI traNa saMkhyAnA saMkhyApUrakone ane tathi ne mA (2) lagADavAthI nArI jAti aMga thAya che. ma. bAkInAone huM lagADIne nArIjAti rUpo karavA. ne koI vakhate sAmAnya niyamathI mAM paNa lAgelo hoya che. 3. nAnyatarajAti rUpo para jevA karavA. saMkhyAvAcaka ane saMkhyApUraka zabdo vAparavAnI rIta 1. thI nava sudhInA ekama kahevAya che. ane rasa, vIsA, tIsA, cattAlIsA, paNNAsA, saTThi, sattari, asIi, Navai dazako kahevAya che. 2. 4. prathamanA dazakanI pahelAM ama AMkaDA mUkavAthI pachInA ekama aMko, ane pachInA dazakanI pUrve mULa mUkavAthI pUrvano navamo AMka thAya che. tA. pUchatIsA. A. koI paNa saMkhyA karatAM amuka saMkhyA vadhAre levAnI hoya, to uttara tathA ki zabda lagADavAmAM Ave che. ane sAtha, sasa vagere zabdonI pUrve ekama ke ekamanA banelA AMkaDA Ave, to teTalA zataka vagerenI saMkhyA batAve che. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 216 nAma | avya. Efsa | #aa eka sikaM | vakhata. rUTTa ani. saM. vi. TUthati eTaluM. TTa vi. turgha sADAtraNa. 3mA sarva. 35 be eiA kapaI | vi. ochuM. 215 108 aTThottarasaya, aTThAhiasaya. 61 eguttarasaTThI. aTThAraha sassAruM aDhAra hajAra. 3. FUvIsA thI koI paNa saMkhyAno vizeSaNa tarIke tathA nAma tarIke upayoga karI zakAya che. tiouT vIsAmo | gAyonI traNa vIzIo=60. vIdhenU vIza gAyo. sakriye pU. thepU tuve sAruM, tusAthenU 200 gAyo. have eka hajAra so=lAkha 100000 5 saMkhyAvAcaka parathI banatA zabdo 1. saMkhyAvAcaka nAmane (koI vAra vRtto ) lagADavAthI "vAra" artha nIkaLe che. pAdu ekavAra tirahu traNavAra mAttaravRtto=anaMtavAra. 2. lagADavAthI "prakAra" arthano avyaya thAya che. =cAra prakAre. 3. vida lagADavAthI "prakAra" arthanuM vizeSaNa bane che. vido =be prakArano. 4. UI nA rUpAntarone usa, si3, 3, yA pratyaya lagADavAthI "eka vakhata" evo artha nIkaLe che. To | avya. to | uttaH eka pavo | taraphathI paDye avya. pradhyam eka prakAra siddhi | avya. hamaNAM. ikkasariaM / pAThThA avya. krathA eka prakAre. Irfja vi. ini ekaluM. umaTavI nA. maTavI jaMgala. makUphajha vi. marhatRtIya aDhI. umaTTa | vi. martha aradhuM. addha ma[+thAyaNa bhU. ku. vi. manuthAra pAchaLa cAlela. maLo avya. kheda, pazcAttApa. aNu sAs thA. anuzAs zikhAmaNa devI. masaru avya. sat vAraMvAra. varu ani. saM. vi. vari keTalA ? vaya ani. saM. vi. tipaya keTalAke. phuda ani. saM. pU. vi. titha keTalAmuM ? #vadda ani. saM. pU. vi. #tipatha keTalAka muM. vapna na. ht5 AcAra. kammabhUmi nA. karmabhUmi vyavahArakSetra. vAvaku nAnya. pattha koThAnuM phaLa. kAussagga na. kAyotsarga kAyAnA tyAgapUrvaka dhyAna. zira avya. lina nizcaya. yuja na. ba. va. 3ra deza. saMskRtamAM vaparAtA zabdonAM rUpo keTalAka pheraphAra sAthe prAkRta bhASAmAM vaparAya che, ne keTalAka ArSa prayogo paNa vaparAya che. jemake :- himavato=fmavata:, yuddhamattA=vRddhimo:, mAsI =masat =hato. mayavaM=zAvat pahelInA eka vacananuM rUpa. AvA prayogo ? AvI nizAnIthI batAvIzuM. saMvachare 1lInuM eO vaLat A nizAnI ArSa prayogonI che. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kulagara 1. kulakara DuNa na. sthApanAra. jAdara na. gaLadhara munigaNanA nAyaka. i na. graha nava grahamAMno eka guttidhara vi. guptidhara mana, vacana, ane kAyAno saMyama dharanAra. vaDA avya. caturthAM cAra prakAre. travida vi. Rturvidha cAra prakAranuM khaLavaya na. napava deza. biyana va. kR. vi. nIvRt jIvatuM. NandarAya 1. nandarAja nandrarAjA. caMdu na. nirprantha sAdhu. ti'' na. ba. va. viThThA: mana, vacana ane kAyAnA doSa rUpa traNa ThaMDo 217 tiviha vi. trividha prakAranuM. viAya na. vidhAna dizAomAM rahela hAthI. vi vi. dvitIyAdhaM doDha. dhammavidha nAnya. dharmavighna dharmamAM ADe AvanAra. narIpara na. narezvara rAjA. navA avya. navadhA nava prakAre. navaviha vi. navavidha nava prakAranuM niyama na. nAma deza. ni vek dhA. nivid sthApana karavuM. nidi nA. nA. nidhi bhaMDAra. caLa nAnya. pradyattana zAstra, uttama upadeza. pAmAsarA nA. ba. va. vanamAtara: zAstranA sAra rUpa AcArarUpI mAtAo. pavara vi. pravara uttama. pa+viTTu bhU. rR. vi. viTTa ekaluM paDa patti v dhA. harAvavuM, humalo karavo. pAgoLa vi. pAona poNuM . pAya na. pA6 pA. cotho bhAga . pAvakALa nAnya. pApasthAna pApa utpanna thAya evuM kAma. vizva nAnya. mUrti. maLyu nAnya. mAttu karIyANuM, vAsaNa. mayavaM na. pe. e. va. mahat bhagavAna mAvaLA nA. mAlanA bhAvanA. mola na. mo| sukhavilAsa. madapyamAna vi. mahAprabhAva jaino moTo prabhAva che evuM. dda na. dra zaMkara. vi. bhayaMkara. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 218 nivi nA. nidhi akSararacanA. niMd dhA. nil lakhavuM. va vi. uttama. vAr dhA. vi+jJATM bolavuM. fa+fanu 41. fast dug. viSnA nA. vidyA judA judA jJAna. vijJa bhU. kR. vi. virata aTakeluM. vegaLijJa vidhya. ku. vi. vevanIya bhogavavA yogya. sapha avya. mut ekavAra. sAdu nAnya. zada gADuM. savAya vi. sAva savA. samaLadhamma na. zramadharma sAdhuno dharma. mirU nA. samiti suceSTA. samiA vi. samitiyukta. sara nAnya. zara bANa. sAvaya-paDimA nA. zrAvaka pratimA zrAvakanI utkRSTa kriyA vidhi. sAmaya vi. zAzvat kAyama, Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 220 saMgamaUI na. saMyamapuna saMyama utpanna karanAro guNa. saMgura . ku. vi. saMyu joDAyeluM, umerAyeluM. saMvaraVT nAnya. aTakAvanAra. saMnivaThTha . ku. vi. saMvaSTa beTheluM, sthApeluM. se sarva. tanuM chaThThInuM eka vacana, tenuM sthaUT32 nAnya hastinApura zahera. nirdUna. hariphU caMdra. hariNAhiva na. hariNAdhipa siMha. upasargo. 1. nIcenA avyayo upasargo (vasaM51) kahevAya che. te ghaNe bhAge dhAtunI pahelAM Ave che ane dhAtunA arthamAM cAra jAtanA pheraphAra kare mo, va. mara, apa pAse, nIce. , una, nI. ni[mArca zabdanI pahelAM ja o thAya che ] vinA. , ta. ati ghaNuM. maju, anu. manu pAchaLa. mi. phri ama pAse. adhi, ahi dha upara. fkha, ji. na atyanta. hu kharAba. , AgaLa. fka, sa, ri prata [NA dhAtunI pahelAM ja ra thAya che ] viruddha parI. pA ulaTuM. pari, pati. para vizeSa. vi vizeSa. su, sU. 5 sAruM. mam sAruM, eka sAthe. saMkhyAvAcaka zabdonA rUpo fa. 1. koI vakhata dhAtunA arthamAM nyUnatA-ghaTADo kare che. 2. koI vakhata dhAtunA arthamAM vadhAro kare che. 3. koI vakhata dhAtunA arthamAM kAMIpaNa pheraphAra karato nathI. 4. koI vAra judo ja artha utpanna kare che. 2. kyA upasargano kaI vakhate zo artha karavo? te vaparAza uparathI R, H ma. maryAdA api che 2 tA . pi api avi to, tuf, f[, viMi, to, ve, tuve form, TuUiT, UT, viM, Dho, ve, tuve t ucuM. 2 fur. 3, mo, , 35 pAse. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 222 saTTi 1 saTThI saTThIu, saTThIo, saTThI. 2 sarddhi saTThIu, saTThIo, saTThI. 3 saTThIa-A-i-e. saTThIhi, hiM, hi~. 4 saTThIa-A-i-e. saTThINa-NaM. 5 saTThIa-A-i-e, saTThitto, saTThitto, saTThIo, saTThIu, saTThIu, saTThIo, saTThIhintA, saTThIhinto. saTThIsunto. 6 saTThIa-A-i-e. saTTINa-NaM. 7 saTThIa-A-i-e. saTThIsu, saTThIsuM. 221 3 dohi, dohiM, dohi~, vehi, 3 tIhi, tIhi, tIhi~. vehiM, vehi~. 4 duNha, duNDaM, doNha, doNhaM. 4 tiNha, tiNhaM, tINha, tINhaM. veNha, veNhaM, viNha, viNhaM. 5 titto, tIo. tIu, tIhidatto, doo, dou, do- to, tIsunto. hinto, dosunto, vitto, veo, veu, vehinto, vesunto, duNha, duNhaM, doNha, doNhaM. 6 tiNha, tiNhaM, tINha, tINhaM. veNha, veNhaM, viNha, veNhaM. 7 dosu, dosu, vesu, vesu. 7 tIsu, tIsuM. cau paJca 1 cauro, cattAro, cattAri. 1 paJca. 2 cauro, cattAro, cattAri. 2 paJca. 3 cauhi, cauhi, cauhi~ 3 paJcahi, paJcahi, paJcahi~. caUhi, caUrhi, caUhi~ paJcehi, paJcehi, paJcehi~. 4 cauNhaM, cauNha 4 paJcaNha, paJcaNhaM. 5 cautto, cauo, caUo, 5 paJcatto, paJcAo, paJcAu, cauu, caUu, cauhinto, paJcAhi, paJcehi, paJcAhinto, paJcehinto, paJcAsuto caUhinto, causunto, paJcesunto. caUsunto. 6 cauNha, cauNhaM 6 paJcaNha, paJcaNhaM. 7 causu, caUsu, causuM, caUsuM. 7 paJcasu, paJcasuM, paJcesu, paJcesuM. prAkRta vAkayo. "ego haM natthi me koi, nAhamannassa kassa vi." / evaM adINamaNaso appANamaNusAsai. // paJcindiyasaMvaraNo, taha navavihabaMbhaceraguttidharo, / cauvihakasAyamukko, ia aTThArasaguNehiM saMjutto // 1 // paJcamahavvayajutto, paJcavihAyArapAlaNasamattho, / paMcasamio, tigutto, chattIsaguNo gurU majjha. // 2 // aTThaNiyaMTThA suraTuM paviThThA, kaviTThassa hiTThA aha sanniviTThA, paDiaM kaviTuM, bhiNNaM ca sIsaM, "avvo, avvo" tti vAharaMti, hasaMti sIsA. // D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 kurujaNavaya-hatthiNAura - narIsaro paDhamaM, tao mahAcakkavaTTibhAe mahappabhAvo, jo bAvattari- puravara - sahassa - vara - nagara-nigama jaNavayavaI, battIsA - rAyavara - sahassANuyAyamaggo, caudasa rayaNa-nava mahAnihi- causaTThi sahassa-pavara- juvaiNa sundaravaI culasI - haya-gaya-raha-sayasahassa - sAmI, chaNNava- gAmakoDi-sAmI, AsI jo bhArahammi bhayavaM // hariNa - dvANe hariNaGka ! jar3a si hariNAhivaM nivesanto, / na sahanto ccia to rAhuparihavaM se jiantassa // jAvanta kevi sAhU bharaheravayamahAvidehe a / savvesiM tesiM paNao tiviheNa tidaNDaviraANaM // paNa nava-du-cau - aTThavIsa- tisaya-du-paNa-bheyaM kammamavassaM veaNijjaM havai. ikko kira vANiao koDibhaNDasagaDANi bhariUNa aDavIM paviTTho. asIime saMvacchare kAle gacchar3a. purima - carimANa kappo maGgalaM vaddhamANa-jiNa- titthammi. nAraeNa pajjuNNo kumaro egAgI diTTho. paNavIsA ya asIA paNNarasa paNNAsa jiNavarasamUho / vIsA paNayAlA viya tIsA paNNattari jiNavariMdA // 1 // 224 sattara paNatIsA viya saTThI paMceva jiNagaNo eso / paNapaNNA ya daseva ya paNNaTTI tahaya ceva cAlIsA // 2 // - jiNA rakkhantu me sarIraM. gujarAtI vAkyo. paMdaraso ne betALIza kroDa, aThThAvana lAkha, chatrIza hajAra, ane eMzI zAzvata biMbone praNamuM chuM. traNa lokamAM ATha karoDa, 56 lAkha, baso ne byAzI caityone vaMdu chuM. eka doDhuM doDha, be doDhAne traNa. soLa aDhIe cAlIza. poNAcAraso ane savAAThasomAM keTaluM aMtara che ? vikrama varSa ogaNIzuM aThyAzImAM pustaka saMpUrNa thayuM. pAMca hajAra navaso pAMsaTha lakho. pahele svarge lAkha batrIza, jInavara caitya namuM nizadeiza, bIje lAkha aThyAvIza kahyA, trIje bAra lAkha sahyA. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 225 paMcamaM pagaraNaM. paNa yA lI so pA Dho. 1. akSara parivartananA 3 trIjA prakAranA niyamo :-- 1. saMskRta zabdamAM AvelA zabdanI zarUAtanA tathA koI vakhata bIjA tathA trIjA svarane ThekANe prAkRtamAM koI paNa prAkRta svara thAya che. e sAmAnya niyama chatAM temAM nIce pramANe pheraphAra thAya che. [1] no thAya che. na karavo. koIka sthaLe Japha Japha ane lopa vadhAre [2] nA A ane nathI thatA. [3] OMno e nathI thato. [4] 3 no ane 6 thatA nathI. [5] no A nathI thato. [6] no OM nathI thato, tathA tti, dghi, Rtti, e traNa vadhAre thAya che. [7] nR, no to kRtni ja thAya che. bIjuM kAMI paNa nathI thatuM. [8] [ no rU ane OM ja thAya, bIjuM kAMI paNa na thAya. [9] huM nA rU, rUM, ane r ja thAya che, ane 44, 4 vadhAre thAya che. [10] o nA maiM ane OM ja thAya che, sa, Aga vadhAre thAya che. [11] * no A, 3, o ja thAya che. uparAMta-aGa, Ava vadhAre thAya che. 226 [12] joDAyelAM vyaMjanonI pUrve koI paNa svara prAyaH hrasva thAya che. tyAre rU no ! thAya che. 2. akSara parivartananA 2 jA prakAranA niyamo :-- 1. [ 6 ] padane ante, maiMno nitya, ane svara para chatAM vikalpe anusvAra thAya che. [ 2] koI vakhate padanI aMdara paNa anusvAra thAya che. 2. zabdanI aMdara AvelA -n-s no vyaMjana para chatAM anusvAra thAya che. 3. keTalAka zabdomAM nitya ane keTalAka bevAra bolAtA svarAdi zabdonI vacce vikalpa, anusvAra umerAya che. 4. varvyavyaMjana para chatAM anusvArane badale pachInA vyaMjananA vargano anunAsika vikalpe thAya che. 5. keTalAka zabdomAM nitya ane keTalAkamAM vikalpa, zabdamAMno anusvAra hoya te paNa lopAya che. 3. akSara parivartananA 6 ThThA prakAranA niyamo : 1. evA zabdo che ke jenI vaccethI svara sahita , jU, krU, OM, c, c, no lopa thAya che. 2. tyAre koIka zabdomAM Adi vyaMjanano paNa lopa thayo hoya che. 4. akSara parivartananA 4thA prakAranA niyamo :-- : 1. pachI AvelA svara sAthenA vyaMjana sahita-zarUAtanA svarane ThekANe keTalAka zabdomAM 5, pe, ae, thAya che. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAvayaNa nAnya pravacana zAkha pavayaNa uttama vyAkhyAna. sAmiddhi.. samRddhi samiddhi bhASAhI. [5]=A aMgAra iMgAra payaDa vi. prakaTa pAyaDa pragaTa. [5]=i na. aGgAra gAro. I. vi. pakva pAI. pika pakka hara hIra majjhima va madhyama vayyenuM. muiMga na. mRdaGga Dhola bajA4. [1] =I na. hara mahAdeva 8. 37 $26121: paDhama puDhama paduma puDhuma vIsuM vya. vizvak yAre taraI. [3]=e nA. vallI velaDI. [6]=u jhuNi dhvani 227 vellI ballI sejjAnA. zayyA pathArI. [4] =o namokkAra 1. namaskAra namasDAra. vi. prathama pa paroppara 205. parasparam appU opp | paraspara. ghA. ap [7] =mayano maiya jalamaya va jalamaya jalamaiya pANI bhaya puNAi puNa 2 3 4 [4] = Ai 2404.47: vaNI, irIthI. [5]=a aMba na. Amra bhAnuM ADa, nAnya. DerI. tamba nAnya tAmra tAMbu (sva). jaha bhavya yathA prema. jahA ahava 2. athavA athavA ahavA camara cAmara kumara kumAra vara. kumAra D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 2. A nA 32zaro na cAmara yAmara. pavaha na pravAha pravAha pavAha valeza [bhAva vAya nAma] marahaTTa na.. mahArASTra marAThI. sAmaa na. zyAmAka sAmo 228 [3] = lopa raNNa nAnya. araNya araNNa bhaMgala, vana. lAU nA. alAbU alAU tujaDI 6 maMsa nA. mAMsa mAMsa. paMDava na. pANDava pAMDuno putra. [4]=i Airiana AcArya Ayaria AyArya. sayA sai [ga]=I. thANa la. Fara elloj. ThINa khalIDa vi. rAsavANu. avya sadA hamezAM khalvATa [6]=u lla vi. Ardra lI. thuvaa vi. stAvaka stuti karanAra suNhAla na sAsnAvAn 56. Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 229 230 [0] =U. ajjU nA. AryA sAsu. [ya] e. gejja vi... vi. grAhya AA 2vA yogya. pArevaa na. pArApata pArevo. paaraavo| [7]=o. alla / vi. AIlAnu. olla olI | nA. =ii AlI AlI / sabhI dera / dArA | nA. dvAra mAra. vAra / 3. ina 3232 : [1]=u. [8]=a. haladdI nA. haridrA 62. tittira na. tittiri tetara. pahana. pathin 22to. saDila vi. zithila dI. siDhila | ia bhavya. iti oma [vAzyanI AdimAM ja]. [7]=o. dohAkaya | vi. dvidhAkRta me dovayaNa nAnya. dvivacana me duhAkaya | are aresa.. vayana. nijjhara / na. nirjhara a29. ojjhara / [n sAthe.] 4. I nA 326sarI :[8]=a. [6]=U. haraDaI nA. harItakI 423. tUha nAnya. tIrtha tIrtha. [4]=A. vihUNa 1. vi. vihIna rahita. vihINa | kamhArA na. ma. kazmIra AzbhIra. hINa |.vi. hIna ochu. hUNa / nIyu. duia vi. dvitIya zrI. [2]=e. taia vi. tRtIya trI. baheDaa na. bibhItaka mArnu ANia. vi. AnIta mAyoDaM. . pANianAnya. pAnIya pAsA. kerisa vi. kIdRza ? pANI pIDha | nAnya. pITha pATa, tittha nAnya. tIrtha tIrtha. (sva.) peDha / pathArI. [4]=u neDa / nAnya. nIDa bhAgo juNNa |.vi. jIrNa nIDa / jiNNa | du saM. vi. dvi. duhA avya. dvidhA praare. Numanna bhU. . vi. nimagna meDaM. pAvAsu na. pravAsin bhusA32. ucchu nA. ikSu ze21. [4] e. piNDa / nAnya. piNDa piMDIpeNDa / peMDI. achI. kiMsua nA6. kiMzuka kesua su. merA nA. mirA bhADA jIhA nA. jihvAna sIha na. siMha siMha tIsA | nA. trisat trI vIsA | nA. viMzati vAza ni / 75.nira nIsaraha nANe cha. nii| niHsarati 5. un| 326ArI :[8]=a. galoI 11. guDUcI go. agaru nAnya. aguru magara garuI vi. gurvI moTI. yaMdana. mauDa na. mukuTa bhuTa. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ maulia. vi. mukulita ekaThuM thayela. jaguTThila 1. yudhiSThira yudhiSThara rAjA avariM uvariM [5]=i. purisa na. puruSa puruSa. parisa nAnya. pauruSa puruSArtha. bhiuDI nA. bhrukuTI ammara neza v upari 52. [ga] =I. chIa nAnya kSut chI.. [6]=U. 1 tsa anecchanIpUrvanA unI U duUla dualla suNha saha [5]=a. nAnya dukUla vastra. 231 vi. sUkSma jArI. Usava na. utsava bhocchava Usua vi. utsuka aMyA bhanavANuM. UsAso na. ucchvAsa aM62 levAto zvAsa. mUsala nAnya musala musala sAMdhe. dUsaha dusaha oTThia . vi. utthita uThedhuM Gaj koUhala | nAnya. kutUhala kuUhala gammata. kohala 6. U nA 32jharo : vi. dussaha hu sahana thAya tevuM. [5] = o. potthaa naM. pustaka pusta. moNDa nAnya. muNDa bhuM. (sva) niura nUura I [[]=i. nAnya. nUpura ra [I]=& bhumayA nA. bhrU. mbhara, neza vAla vi. vAtUla vAya. haNumaMta nA hanUmAn kovhala nAnya. kutUhala koUhala gammata. neTara nUra [5]=a. 1 zabdanI ghaya nAnya ghRta dhI. mAuka maua [6] =e. nAnya nUpura ra maya 1. mRga 29. taNa nAnya. tRNa ghAsa. [[]=A. vi. mRduka vA. dhaThTha [ga]=i. kivA nA. kRpA dhyA. kisaGgI nA. pAtaNA gaMgavANI kRzAGgI vi. dhRSTa uddhata, pezarabha. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 7. R nA 32jhAro : himAM siMga saMga bhiMga na bhRGgalamaro. via 1. vRzcika vIMchI. 232 [3]=o tambola nAnya tAmbUla taMjo molla nAnya mUlya hiMmata. galoI nA. guDUvI gaNo. thora vi. sthUla bha nAnya zRGga zIMga. miccu | nAnya mRtyu bhara. maccu M. mRgAGka caMdra. mayaGka miyaGka [6] =u. 2 samAsa vageremAM piudhara nAnya pitRgRha pitAnuM ghara mAu-hara nAnya mAtRgRha mAi-hara | bhAtAnuM ghara. piThavaNa nAnya pitRvana smazAna. usaha na RSabha jagaha. bhAuana bhrAtRka bhAI. muiMga naM. mRdaGga bhRhaMga, papAza Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 233 234 uu usaha / na. vRSabha jagaha. risaha na. RSabha jagaha. vasaha riu | na.Rtu chatu. buhapphar3a / na. bRhaspati bihapphai | gRhaspati, zuru. rijju / vi. saraNa Rju. bahapphar3a ujju [7]=3 risi / na. RSi RSi, muni isi / mUsA | avya. mRSA huM. riNa | nAnya. RNa heva. musA | aNa [2] e. 2. vyaM4na sAthe para viMTa veMTa nAnya. vRntAyu. eArisa vi. etAdRza mevo. [7]=o. kerisa vi. kIdRza vo? mosA bhavya. mRSA hu~. [3]=ari. voNTa nAnya. vRnta TAyu. daria. vi. dRpta garviSTha. [4]=rivaNa Rno [1]=Dhi. riccha na. RkSa zaM. ADhia. vi. AdRta A62 2. 8. e n| 326sarI : veaNA / nA. vedanA pIst. kesara / nAnya. kesara sa2. viaNA | kisara / [M]=U. diara / na. deva hiya2. thUNa / na. stena yora. devara / theNa / caviDA-lA |nA. capeTA bAta. caveDA-lA | 9. ai n| 323rI :[8]=aa. kelAsa na. kailAsa te parvata. uccaa bhavya. uccais yu. vejjana. vaidya vaidha. nIcaa avya. nIcais nIthu [7]=ai. [4]=i saNicchara na. zanaizcara te nAmano caitta nAnya. caitya mahi2, graha pratimA. sinna / nAnya. sainya 1142. vaisAha na. vaizAkha vaizAma senna / malino. [1]=I. daicca na. daitya rAkSasa. dhIra nAnya. dhairya dhA24. caitta / na. caitra thaitra mahinI. cIvaMdaNa nAnya. caityavaMdana vaira / nAnya. vaira ve2. ceiavaMdaNa caityane pratibhAne vahana. daivva | nAnya. daiva nazIla. [4] e. devva / erAvaNa na. airAvaNa drano thI. 10. o nA 323rI :[8]=a. [4]U. sUsAsa vi. socchvAsa tuM. maNahara |vi. manohara suMdara.. [1]=au, Aa. maNohara dau nA. na. goya, ha. annanna |nAnya. anyAnya meM gAa / 6. | go. annonna | bhI . gAI | Aya. | cetta D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 | no anusvAra chaMmudde ne. kArtika svAmi. pavmua. achI nA. icchA. 3UCT. saMjJA nA. sAMja. H. fvaizna na. viMdhyAcaLa parvata. vie. 235 26. ma nA pheraphAro :[kha]=X3. mukhyattana nAnya. saurA pa3ra na. paura zaherI. sugaMdhipaNuM. Darava na. vaurava kurunA vaMzano. [0]=o . H3UT nAnya. mauna mauna. mobUT nAnya thavA javAnI. [kha]=. kosambI nA. kauzAmbI raya nAnya, rava moTAI. kauzAMbI nArI. gaurava [8]=Ave. [ga]=3 nAva nA. nau hoDI. mukhya nAnya. saundarya suMdarapaNuM. sUcanA--A uparAMta paNa ghaNA zabdone ahIM batAvelA pheraphAronA prakAro lAgu paDe che, ane keTalAkane nathI paNa lAgu paDatA, tethI vaparAza uparathI zabdo joIne pheraphAranA niyamo ghaTAvavA. 1. visargano mo. 2. anusvArano umero. chellA akSara para. maifNa vi. svataMtra. masvit trIjA svara para. samuM avya. sAruM sarva avya. upara. 3ra. sava avya. pratyakSa. sAkSAt gajtaya | nAnya. tamuva. pahelA svara para. a3murAya | nuM phaLa. aNiu~taya / aMku nAnya. AMsu. azra. vikalpa :taMta vi. trAMsuM. atra. maMgAra | nA. bilADo.mA nara. paMsu na. pharazI. panuM. - nAra | avA vi. vAMkuM. 4%, maifsanA nA. maNazIla. raMga nAnya. jovuM, darzana. maifsanA mana:zillA. maNosilA darzana. kameka | vi. ekaeka. . bIjo svara. vayaMsa na. mitra. vayastha 3. anusvAranA anunAsika. puuro, 3o avya. pharIthI, vAraMvAra puna: mafmanA nA. maNazIla mana: fzanA, 2. anusvAranA pheraphAro-- 1. anunAsikano anusvAra. no anusvAra. s no anusvAra. tti. nA. lITI. ft naMchaUT nAnya. kalaMka. nI jIna. saMpAna nAnya. AMgaNuM. 3. paMma vi. pAMcamuM. jhUma saMa | na. zaMkha. zakuM 3ma ma | | na. kAMTo. paTavA, | | na. rasto. bdhi. yuga kaJcua nA kaMcavo. vI. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caMda canda eva evaM i.ail. vIsA nA vIza. viMzati. tIsA nA. zrIza triMzat. sakkaya vi. saMsDAre. saMskRta. sakkAra na. saMskAra, Teva, saMskAra. avya. bha. evam nAvya bhAMsa mAMsa. mAsa maMsa AraMbha Arambha 4. anusvArano sopa 237 vAraNa nAnya [ka] vyADara vAyaraNa zAstra vyAkaraNa. Aa bhU.. vi. [ga] Agaa khAve. Agata. sIha siMgha UjjhAya nA upAdhyAya ojhAya upAdhyAya. uvajjhAya kaha kahaM ki kiM na. za3Ata Arambha. kAsa kaMsa 3. svara sahita vyaM4nono sopa 1. Pais. fire. avya. devI rIte. katham 2404.34 21. font. nAnya. aMsuM. kAMsya. hia nAnya [ya] hR65. hiaya | hRdaya. iMdha farer deula nAnya [va] bhaMhira. devala devakula.. bhANa nAnya. [ja] vAsakSa, bhAyaNa bhA. bhAjana. duggAevI . [da] hugahivI. duggAvI | durgAdevI. 4. pachInA svara sAthenAM vyaMjana sAthenA svarane ThekANe svara.-- ai avya. are ayi ! kelI nA. . kadalI. kayalI | nAnya [ca] thina, Gau-l. fer aiter la. zilei. arget. teraha saM. vi. te2. trayodaza. tevIsA nA trevIza. trayoviMzati. thera vi. dhara. sthavira. poSphala nAnya. sopArI. pUgaphala. porana. poro. pUtara. aggha nAnya pUjanI sAmagrI. arghya. amaya nAnya amRta. amRta. aNacukka hai. vi. de0 ] na bhUlelo. avamaccu nAnya bhota. avamRtyu. kara na 1 hAtha 22.352vero. 238 kalAva na. samUha kalApa. cheal ll. Ils. gheall. ghamma na dhAma, garabhI. dharma. fernur la. sej, u. jasa na yaza yazas. jallolla vi. pAzIthI lIMbhavesuM. jalArda. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof sAmAnya zabdakoSa. bora nAnya jora badara borI nA. joraDI badarI. leNa nAnya bhI hUM. vi. jAraM lavaNa somAla vi. vA. sumAla sukumAra. taDa na nAnya taTa taDI nA taTI timira nAnya aMdhAraM timira dIs thA bhevAya. (sahaya mehamA qparAya che) daris dRz. naha nAnya ADAza. nabhas. piNDa pA. kheDA tha. paGkaa nAnya bhaNa. paGkaja. payAva na pratApa pratApa. parivAra na parivAra parivAra paDikkhalijjanta sahA va I. la. eisig. ufare lyamAna. muiGgi na mRdaMga bajAunAra. mRdaGgi Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 239 240 malla na. ma. malla rAma-risi na. 52zurAma. rAmarSi. revaI na. hevanI strI. revatI. lacchaNa nAnya. -nizAnI lakSaNa. vAravAla na. poNIyo. dvArapAla. viNatti nA. mA. vijJapti. vilAsaanA. vivAsa. vivaria bhU.. vi.6baTuM. viparIta. vajjanta pa.. vi. vA . vAdyanta. sama na. zrama, mahenata, sarata, zrama sama-hara nAnya. sarata zANA. zrama-gRhasindhava nAnya. bhI, siMdhAnukSa. sindhava. suNhA nA. Ayane gaNegohI khoya cha,te. sAstrA. suNhAla na. 6. sAstrAvAn. suNhAla-cindha na. mAhe. sAsnAla-cihna sela na. parvata. zaila. sella na. [ de0 ] pAsa, salo. saMvutta bhU. sa. vi. thayedhuM saMvRtta. haya bhU.. vi. nAza pAva. hata. kaya-pavayaNa-namokkAro pAvayaNaM paDhai, paropparaM ca paripucchai. raNe araNNa-pasu-bhariye tassa sattu-bahUhi~ / lAU-layA-hare tahA runnaM jaha alAU-kalA jAAo. // gaya-thINa-timira-kese khallIDe naha-sirammi saMvutto / thuvaA havanti loA eNhi suNhAla cindhassa // viNaya-gejjhANa ajjUNaM puro vahUo uTThanti / cau-vAresaM gharesaM ramaNIo derAgayaM pArAvayaM pArevaI ca pAsanti / cintAurA bhasalA kamala-peNDe piNDiUNa ruantivva. haya-kamhAra-haraDaI-cikkiNa-timirassa gahiya-pANIyA / pANiya-taDammi vippA ajuNNa-sUrassa dentigdhaM // jiNNa-tamaM ahUNa-teaM vihINa-vivari amaggaM / avihUNaM taM ravi mala-hINA tUha-diA titthe thuNanti // nIDa-gharA neDa-pIDhaM cattUNa mauliA gharovari / rukkha-avaraM ca uDDanti pakkhiNo // gurua-bhiuDIhiM vAra-vAlehiM bahu-porisAvi garuAvi paDikkhalijjantA purisA ruddha-chIA iha enti. rAyA sejjAo oTThio. musala-dhara bAhu-mUsala ! rai-sUhava-suhaa ! dUsahappayAveNa riu-dusaha ! he niva ! tujjha muha-kamalaM dR8 UsuanayaNA nivA puNopuNo Usasanti |[6tsu thAyacha.] prAkRta vAkyo. tassa guNa-sAmiddhI payaDA, kalA-samiddhI vi pAyaDA. aMgAra-pikka-phalAI khAae iMgAla-pakka-mUlAI ca. amayamaiovva, ahavA amayamayAo vi samahio jassa / hIra-hIrapiAhi vi jasa-gIa-jhuNI suvvae vIsuM // asi-puDhumo dhaNu-puDhamo charuA-paDhumo ya sella-paDhamo ya / savvaNNuvva ahiNNU jo sayala-kalA-kalAvassa // D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 vajjanta-kaNaya - nUra- maNi- neura- rayaNa- niurAo mayalaMchaNa-vayaNAo kisaGgIo gorIo tassa pAsammi ThiA. rAya-mayaGko miaGkaM ca avijANao riu-saGga-bhaJjaNo rAyA dhiTTAdhidvANa viNNatiM suNai. niva-usaho diya vasahe piukama mAu-hara- Agae vandiUNaM mAi- harammi patto. amusA-vAI amUsa - parivAro dhaNa- vuTThi rayaNa-viTThIhiM vuTTho. buhapphaiva bihapphai - sIso bahapphaissa dhaNaM dei. saveNTa-phalehiM saviNTa- phullehi savoNTa supattehiM jiNaM pUai. rAya - risI rAma- isI miva rijjU sahujjuehiM narausahehiM nivai - risaho calio. vasanta- riu - vilAsao gimhariu sarisa-lIlao daria - ADhiaM sama- haraM gao. muiGgi - kara-tADieNa miaGgeNa saha gIaM gAjjei. paGkaya- kesara- kantI sakisara- pauma dAmo siMghacavelA cavilo rAyANo samaM karer3a. guru-maNa-theNo revaI - devara-sIa - diarANa balathUNA sayaM aveaNo malla-selANaM viaNaM kAhI. saNicchara-piu-kara- hayaM sindhavaM va tassa kara hayaM sasinna -para-senna- viNNaaM malla- kulaM ghamma jalollaM jAyaM. 242 erAvaNA uccaa - nIcaa lakkhe aNacukko kelAsadhIro vejjassa caittassa gharassa pAsammi vaisAhe caitte a daicca - varaM paNAsai. daivveNa tayA cIvandaNaM kuNanteNa teNa veraM vimhariaM. annamannaM maNaharaM sUsAsaM gAaM dekkhai. annonaM maNohariM gAI gaurakhavantaM gauM ca pAsai. kosambI-pauresu jovvaNeNa, sundareNa, mauNeNaM, gAraveNa, jasa-sugandhittaNeNa pasiddhA kauravA nivA nAvAe caDanti. panthassa Arambhe candovva ujjalo saGgro, kaNTao, kaJcuA yadiTTho. teraha kelIA, tevIsA keyalAI, cogguNAi popphalAi, thora - borINaM ca borAI thero ojjhAo geNhai. pANIye loNaM poro ya dIsai. gujarAtI vAkyo. sAMje mukhanAM maMdiranAM AMgaNAmAM jhADa upara caMdra trAMso dekhAya che. te kAMsAnAM vAsaNamAM viMzati muktako, sonAno vAMko kAMTo ane eka mukuTa manasvI vayasya mATe lAvyo. A nupUranuM mUlya zuM haze ? yudhiSThira kRSNa ane mUsaLadharane taMboLa Ape che ? gAyanA thINA ghI vaDe suMvALAM karelAM vRSabhanAM ziMgaDAMo zobhe che. viMchIno DaMkha kevo hoya ? D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dhaNaM davAveha. 243 chAyA lI so pA Dho. suvaM hiM mi. anne bhAMti. taM bhoyAveha. tubbhaM hatthe kiM ? sikkhAmi bhe. se gabbhe jAo. so rAyA harisio. kohaM viNAse. rahaM payaTTAvIa. tIa vidiTTho. soyaNaM khellAvei. kao se niggaho. alAhi eeNa. eso viniraso. savve vimhAve. ahaM chAyAe acchAmi. NehiM bhaNio mi. ko eso ? ke ee ? kIsa iha Agao ? katto ghayaM Dhakkesi ? keNa amhaM sakkAro kao ? siM eaM rUvaM ? kahaM puNo puNo Agacchanti ime duve sAhU ? ammAfpaNo NaM NhAventi vihIe. mayA pucchio - " imIe muhe kAha gandho ?" 244 tumhaM samIve amhi pesiA. amhehiM kalA sikkhiA. kIsa ajuttaM bhANesi ? kA bhe sarIrapIDA jAyA ? mamammi gAamANe so rAyA harisio. imesu casu putte kayarammi ahio siNiho ? tANaM putto kuNio nAma. tao tIse icchio. ahaM tujjha sIso, daMsio bhe mokkhamaggo. te sagAI sagAI nAmAI sAventi. jar3a mAyA avassaM kiM pi ghettavvaM, to eeNa pAyapIDheNa 'kuNaDa me pasAyaM. NeNa bAla - putto rajje Thavio. tAsi antarA kahA samuTThiA. eammi rukkhe NIe diTThI diNNA. ko puNa esa havejja ? visajjeha maM, jAva NaM jANemi. assi ca desa-kAle sA rAyaM viNNavei. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 245 sa ga ca ttA lI so pA Dho. sarvanAmo ane prerakabheda. sarvanAmone lAgatA sAmAnya pratyayo. narajAti. 246 6 a, (A) i, e. Na, NaM, siM. 7 a, (A), i, e. su, suM. nAnyatarajAti. 1-2 m. bAkInA narajAti pramANe. 1. prAkRta bhASAmAM sarvanAmanA rUpo karatI vakhate nIcenA navA prakAra thAya che. savva, ega, puvva, avara, iyara, dakkhiNa, suva, antara, anna, annayara, uttara, vagere. 2. ja. 3. ka. 7. amu. 4. ta, Na. 8. jumha. 5. ea. 8. amha. 6.ima. A, e. hi, hiM, hiM. ssa, ya. Na, NaM, siM. tto, o, u, hi, hinto, 0. to, o, u, hi, hinto, sunto. Na, NaM, siM. 7 ssi, mmi, hiM, ttha. su, suM. narajAti. 1 0 [A] u, o, 0 (A) 2 m. u, o, 0, (A) 3 a, (A), i, e. 4 a, (A), i, e. Na, NaM, siM. 5 a, (A), i, e. to, u, o, hinto, sunto. tto, u, o, hinto. sarvanAma viSe niyamo. 1. paDelA pradhAna sarvanAmanAM 35o. savva. a. nati. [1] sAmAnya zata deva sevA 35o 42vA. [2] paraMtu, pahelI, bhane yothI-74InA kyanamA, tathA sAtamInA ekavacanamAM je pheraphAra thAya che, te jaNAvyA che. sarvanAmane ghaNe bhAge saMbodhana nathI. D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . nArIjAti. savvA. [1] akArAntane A lagADIne nArIjAti rUpa mAnA jevA. [2] paraMtu, cothI-chaThThInAM bahuvacanamAM, pheraphAra batAvyo che. nAnyatarajAti. sanma [1] pahelI bemAM vaLa jevAM, ane trIjIthI bAkInA narajAti sarvanAma pramANe rUpo karavA. 2 bIjA prakAranA. a. narajAti. rU. 247 na. [1] upara pramANe ja rUpo. uparAMta nIcenA pratyayo vadhAro. eka va. trIjI. bahu va. iNA. Ama. cothI-chaThThI. pAMcamI. hA. sAtamI he, AnA, rU (kALavAcaka jyAre arthamAM ja.) [2] pha vinA uparanA svarAdi pratyaya lAgatAM lopAya che. . nArIjAti. nA-nI. [1] A lagADI pahelA prakAranA nArIjAti pramANe eka jAtanA rUpo thAya che. [2] sAtamInA ekavacanamAM pratyaya vadhArAno lAge che. [3] pahelI bIjInAM ekavacana, tathA cothI, chaThThInA bahuvacana sivAya nI aMga thaI tevI jevAM paNa rUpo thAya che. tyAre nIcenA pratyayo vadhAre umerAya che. ekavacana. ail. 19. FIT, 3. nAnyatarajAti 3 jA prakAranA 6. narajAti ane nArIjAti pahe. me. A. nAnyatarajAtimAM ma. [1] trIjIthI narajAti jevA rUpo, bAkInA pahelA prakAra jevA. , . [1] bIjA prakAra jevAM, uparAMta nIcenA pratyayo vadhAro. ekavacana. bahuvacana pAMcamI. phaLo, sa, 0 co. cha. Ama [nArIjAtimAM paNa]. Ama [nA.mAM nahiM] [2] uparanA pratyayo para chatAM maiM lopAya che. ji. [1] pahelI ane bIjInA ekavacanamAM viM ja rUpa thAya che : bAkInA bIjA prakAra jevA, trIjIthI narajAti jevA. 248 4thA prakAranA * narajAti ane nArIjAti-ta-La, tA-1, i a. bahuvacana D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof [1] bIjA prakAra jevA. uparAMta, nIceno pheraphAra. ekavacana bahuvacana co. cha. |se rUpa vadhAre # rUpa vadhAre [nara. mAM] t no r karavo [nara-nArImAM ja] Ama pratyaya vadhAre (i) [darekamAM] rUpa vadhAravuM. [darekamAM] pratyaya vadhAravo, [nara-nAnyatara jAtimAM ja] Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 249 pAM. nira-nAnyataramAM ja] 0 [2] uparanA svarAdi pratyaya lagADatAM no lopa karavo. manAnyatarajAti ta-Na [1] bIjA prakAra jevA. uparAMta trIjIthI narajAti jevA. 5 mAM prakAranA-- ma nara, nArI ane nAnyatarajAti, patra, mA-, vma. | [1] pahelA prakAra jevA, uparAMta, nIcenA pheraphAra. ekavacana bahuvacana pahelI.- ma no na karavo. 0 [nara-nArImAM ja] sa, DrIm, rUUTmI. [A rUpo traNeya jatimAM vadhAravA] trIjI. pratyaya nira-nAnyataramAM ja] co. cha- rUpa vadhAre [darekamAM] pAMca-7o, rAdhe fE rUpa vadhAre [darekamAM] [pratyayo vadhAre nara-nAnyataramAM] sAta.-E pratyaya na ja lAge. [2] , to, rAhe ane UTT pratyaya pahelAM e no lopa thAya. [3] fma, pratyaya pahelAM zarUAtanA 5 no ane rR thAya. [4] nArIjAtimAM huM aMga dareka vibhaktimAM vikalpa thAya che, ne uparanA niyamo dhyAnamAM rAkhIne seva jevAM rUpo karavA. [190mAM peIja paranA rUpo sAmAnya abhyAsa mATe ApyA che, ahIM ApelAM rUpo ja barAbara che.] 6 aa prakAranAe narajAti. rUma, [1] pahelAM prakAra jevA, uparAMta nIce pramANe pheraphAra. ekavacana bahuvacana pahelI atham rUpa vadhAravuM. 0 bIjI. vijrUpo vadhAravA. rUma no ja vikalpa karavo. vi | trIjI.- UTT pratyaya vadhAravo. rUma nA ma ane vikalpa rUma no ja vikalpa karavo karavA. co. cha.-ze rUpa vadhAravuM. fk rUpa vadhAravuM. pta pratyaya para chatAM rUma no ma vikalpa thAya. sAta.- 0, " pratyayo na lAge. i rUpa vadhAre vaparAya che. fsa ane huM pratyaya para chatAM ma no vikalpa thAya. sUcanA 5 ane nA ja Adezane pahelA prakAranA ja pratyayo lAge che. A nArIjAti rUnA, rUma. [1] dareka vibhaktimAM pahelA prakAra jevA. uparAMta, nIce pramANe pheraphAra thAya che. tathA rUmanA pheva jevA. ekavacana bahuvacana. pahelI miDama rUpa vadhAravuM. 0 trIjI.) rUno A vikalpa thAya che. co.cha.-se rUpa vadhAravuM. frUpa vadhAravuM. sAtamI. da rUpa vadhAravuM. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6. nAnyatarajAti. ma. [1] pahelA prakAra pramANe ane trIjIthI narajAti pramANe, paraMtu :- pelI. bIjI, eka. va.mAM phavuM, phaLa, phaLamo ja rUpo thAya che. 7mA prakAranA-- a. traNeyajAti amu [ avas] [1] . A zabdano sAmAnya rIte mALu, dhenu, maddu pramANe anukrame rUpo ApyA che. [2] pahelInAM eka vacanamAM traNeya jAtimAM adda rUpa vadhAre thAya che. [3] sAtamInA fSma pratyaya para chatAM amu no aya ane jJa vikalpe karavA. 8. 9 mA prakAranA--thoDAka upayogI rUpo. [ gujja]? tuM. tu. tume, te, je. tuhato. 2 3 5 4-6 7 [aAE]? 251 * 2 3 5 7 tujjha suSmi. haiM, mi. ma, o. mar, je. me, majjhatto majjhaM mahammi, mamammi tumhe tumhe. wift tumhesunto mukhsAmAM, muddALa, me. tujjhe, tumesu. amhe, me. Ada, pe. amnehi, ne. addo. amhAnuM, che. amhesu. 2. 3. 252 prerakabheda. [samajUtI--vAkyamAM kriyA sUcavanArA padane kriyApada kahe che. kriyApada judA judA pratyayo lAgIne thayeluM hoya che. e pratyayo kADhI nAMkhIe, ane je mULa zabda rahe che, tene dhAtu kahevAmAM Ave che. dhAtune kALanA ane kRdantonA pratyayo lAgIne tame atyAra sudhI je rUpo zIkhyA, te mULabhedanA rUpo che. mULa dhAtuone bIjA keTalAka pratyayo lagADIne judA judA dhAtuo banAvavAmAM Ave che, te sAdhita-dhAtu kahevAya che. sAdhita dhAtu banAvyA pachI paNa kALanA ane kRdantanA pratyayo lAgI rUpo thAya che. niyo. 1. koIpaNa dhAtune 4, 5, Ava, Ave pratyayo lagADavAthI preraka aMga bane che. 6 ane a lAgatAM upAjya ano A thAya. sAdhita dhAtuo paNa ghaNI jAtanA che, temAMnA preraka, icchAdarzaka, ane nAmadhAtuH e traNa vadhAre vaparAya che, A pAThamAM preraka sAdhita dhAtuo viSe vAta karIzuM. mULabheda--mi=karuM chuM. preraka bheda-remi=karAvuM chuM.] D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof upAjye guru svaravALA (dIrghasvara. athavA hrasvasvara pachI joDAyalo akSara ke anusvAra Ave to paNa te guru svara kahevAya che) dhAtuone kavi pratyaya vikalpe vadhAre umerAya che. mam dhAtune Ada pratyaya vikalpe lAgI preraka aMga bane che. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 4. keTalAka dhAtuo evA che ke tenuM prerakarUpa karatI vakhate vikalpe judo ja dhAtu bane che. tyAre tene upara lakhelA preraka bhedanA pratyayo lagADyA vinA sIdhA mULabheda pramANe rUpo thAya che. saraLatA mATe keTalAka preraka aMgo :-- [1] has-hAsa, hAse, hasAva, hasAve. gA-gAa, gAe, gAAva, gAAve. [2] luJca luMcavi, luMca, luMce, luMcAva, luMcAve. tos-tosavi, tosa, tose, tosAva, tAsAve. [3] bham bhamADa, bhAma, bhAme, bhamAva, bhamAve. [4] chay Dhakk, chAya, chAye, chayAva, chayAve. sUcanA--blyU vagerene badale prerakamAM vaparAtA vagere dhAtuo koSamAM ApyA che. tyAMthI barAbara taiyAra karavA. preraka bhedanAM kRdanto. niyamo 1. upara pramANe aMgo banAvIne 24 samA pAThamAM ApelA kRdantanA pratyayo lagADIne rUpo banAvavA. paraMtu. 2. OM. karmaNi bhUtakRdantanA OM vagere pratyayo dhAtune sIdhA ja lAge che. te vakhate upAnya OM no A thAya che. 254 A. athavA Avi pratyaya ubherAyA pachI urbhazi bhUtagRhantanA pratyayo lAge che. A avi pratyaya lAgatI vakhate koIka ja dhAtumAM OM no TM thAya che. guruupAntya dhAtu hoya to tene vi pratyaya paNa lAge che. preraka bhedanAM kRdanta rUpo. [[1]] vartamAna dRhanta 12. hAsanto, hAsento, hAsamANo, hAsemANo. hAsemANo, nArI hAsantI hAsaI, hAsentI hAseI, hAsantA, hAsemANI, hAsentI, D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof hAseI. hAsentA. hasAvanto, hasAveto, hasAvamANo, hasAvemANo hasAvantI hasAvaI hasAventI hasAveI, hasAvantA, hasAvemANI, hAsamANA, hAsemANA. hasAvamANA, hAsemANA, hasAvemANA, hasAveto. hasAvemANo. hasAventI - I hasAvemANI. hasAvemANA. Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 255 nAnya. hAsantaM vagere samacha sevA. luMcavinto luMcanto luMcento luMcAvanto luMcAvento Dhakkanto chAyanto chAyento chayAvanto chayAvento Dhakkento chAyento chayAvento [2] hetvartha dRhanta vagere. vagere hAsiuM hAseuM, hAse, hasAve., hasAviDaM hasAveDaM, luMceDaM, luMcAviDaM-luMcAveThaM, luMcaviDaM, luMciDaM-luMceDaM, DhakkiuM DhakkeuM chAyiDaM chAyeDaM chAyeDaM, chayAviDaM-chayAveDaM, chayAveDaM. [3] saMbaMdha bhUta gRhanta hAsittA- hAsettA, hAsettA, hAsiUNa-hAseUNa, hAseUNa, hasAviUNa hasAveUNa, hasAveUNa vagere. luMcaviUNa, luMciUNa, luMceUNa, luMceUNa, luMcAviUNa- luMcAveUNa, luMcAveUNa vagere samacha sevA. DhakkiuNa, DhakkeUNa, chAyiUNa chAyeUNa, chAyeUNa, chayAviUNachAyAveUNa, chayAveUNa. hasAvittA- hasAvettA, hasAvettA. [4] umeza bhUta dRhanta hAsio hAsiA, hAsiaM. hasAvio, hasAviA, hasAviaM ardhavAra hAsAvio. luMcio, luMciA, luMciaM, luMcAvio, luMcAviA, luMcAviaM. luMcavio, luMcaviA, luMcaviaM tathA tosavio vagere.. Dhakkao, DhakkaA, DhaktiaM, chAyio, chayAvio. savvadhu-sarva sarva vIsa dhuM vizva je ubha uha ubha avaha uvaha ubhaya aNNa anna jaze. ubhaya aNNayara | mAMnuM kheDa annayara anyatara nema zrIbhuM. anya iara jIbhuM itara kayara dhuM ? jheza ? katara kaima 5 ? katama Nema 2. nema. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof sama sima purama paDe, pUrvanuM. pUrva. avara jIbhuM apara. 2. sama 256 sarvanAbhI. dAhiNa jamaNuM, dakSiNa dizA dakkhiNa taranuM dakSiNa uttara uttara hizAnuM uttara avara jIbhuM. avara ahara nIthe. adhara sa suva aMtara pathye antara ta Na pote, potAnuM. sva. jumha ka te tad ja the. amu pesuM A. ima khA. ea khA. eta ikka vagere. kheDa 5. du amha yad adas. idam. etad. eka. dvi. asmad. tuM. yuSmad. ant-ant gj. sie, font kiM bhavanta Apa, tame bhavat [ bhavanta bhagavanta rtA hoya to u. a. mAM DiyApahane zrI zra puranA pratya lagADavA. ] Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 257 prerakamAM vikalpa vaparAtA dhAtuo : Num viuD nam naz kam NUm sannam / chay isg. chad. Dhakk omvAla pavvAl ni hoDro . ni-vara, ni vR pA . paD, pat dUm hu:53. dU. dum / yo 42. dUm | dhaval dhavalay ohAm togag. tol tul oluNDba hAra 16, ulluND vi-rea 35 42vo. palhatth |vi+ric AhoDa | bharAva. vihoD | tAi taD visala meNa. miss melav | mithra guNTh isg. | urdUl | uddhUla tAliaNTa | mamAva. | bham tamAD nAsa nasasg. nas hArakha vippagAla palAv dAv heA'j. daris das dRz dakkhava uggA . ugghaD ud+ghaT sih mA. spRha AsaGka saMbhANavI. saMbhava sambhU utthaGgha / unna ubAl | yu 42. guluguJcha | ud+nam uppela paTTav | 2vAnA 2, paTTav peNDav | bhosa. pra+sthA. vok vijJapti 2vI.viNNav avukcha | vijJA alliva apaM 2 appa caccuppa arpa paNAm jav 'bhog. jav yA omvAla | mAva. |pav pavvAla | 258 pakkhoD visa, vi+kos vicchol vadhU / kampa visApa vi+kozay kampa oggAl vAgaNa. | romanth val yaqg. | A+rov vaggola romanth | Aruh NihuvchA . | kim rakhAlsIyasa. dol dol rAv 2uj. raG ra Nuvv zAva. | pa+yAs parivAD 5g. ghaD ghaT pra+kAz. pariAla vI. veda veSTa zaho. aNNANayA nA. azAna5. devakI |vi.hev saMdhI. ajJAnatA devasaMtiya / alAhi bhavya. asa. alam devakIya devasatka ahiga vi. dhAre adhika devANuppiya vi.vane vahAdu Ahata . bhU.. bhAyu. Ahata devAnupriya uva+bhuMja thA. mA. upa+bhuj dharaNivaTTha nAnya. moyataNIyu. Urujuala nAnya. sAyala dharaNipRSTha Uruyugala nisiTThamuTThi na. chUTo ltha nisRSTakuNiana. se nAma. koNika paDiseha na. manA 42vIta. goula nAnya. gAyatuM 5. pratiSedha. gokula parikarabaddha vi. nadhiyo. jAva avya. hemAmAM yAvat pariciya vi. mogalI. paricita jIr 5. 5. jU parivesaNa nAnya. pArasa. Niggaha na. zikSA nigraha pariveSaNa tAva bhavya. tamAma tAvat pasAya na. maherabAnI. prasAda dava thA.he. dA. muSTi. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAyapIDha nAnya patra bhUDavAno pATalI. pAdapITha pAhuNNaya nAnya. mahemAnI. prAghurNyaka pes 5. bhoDA. preS bhaNDa nAnya hoMDI-vAsa bhANDa. bhoy dhA. bhavarAva bhojaymUla nAnya. 1 pAse 2. bhUNa. raMdhaNa nAnya. rAMdha. randhana varisArata na barasAhanI rAta varSAMrAtra savvo. savvaM. savveNa, savveNaM. savvassa, savvAya. savvatto, savvAo, savvAu, savvAhi savvAhinto, savvA. 259 savvassa. savvammi, savvariMsa, savvahiM savvattha vacc 6. 4. vraj vaMc thA. chatarapuM. vaJca visajj thA. bhoDasa. vasova visarja samuTThia. 5. bhU.. utpanna thayuM. 3. samutthita siNiha na. prema sneha suhAsaNavaragaya uttama supAsane je. varasukhAsanagata suhaMsuha vi. atyanta suSapUrvaDa sesa zeSa nAnya. jADInuM. zeSa. 1 savva narajAti savve savve, savvA. savvehi, savvehi, savvehi~. savvANa, savvANaM, savvesiM. savvatto, savvAo, savvAu, savvAhi savvehi, savvAhinto, savvehinto, savvAsunto, savvesunto. savvANa, savvANaM, savvesiM. savvesu, savvesuM. savvA. savvaM. savvAa, savvAi, savvAe. savvAa, savvAi, savvAe. savvAa, savvAi, savvAe. savvatto. savvAu, savvAo, savvAhinto. 12. savvaM. jo. jaM. jeNa, jeNaM, jiNA. 260 nArIbhati savvA, savvI. savvAa, savvAi, savvAe. savvAa, savvAi, savvAe. savvI nA 3po devI ThevAvA. jassa, jAya, jAsa. jamhA, jatto, jAo, jADa, jAhi, jAhinto, jA. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof savvAu, savvAo, savvA. savvAu, savvAo savvA savvAhi savvAhi savvAhi~. savvANa, savvANaM, savvesiM. savvatto, savvAo, savvAu, savvAhinto, savvAsunto. savvANa, savvANaM, savvesi savvAsu, savvAsuM. nAnyatara jAti. savvAi, savvAi~, savvANi. 2. ja. narabhati je. jA, je. jehi, jehi, jehi~. jANa, jANaM, jesiM. jatto, jAu, jAo, jAhi, jehi, jAhinto, jehinto, jAsunto, jesunto. Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jassa, jAsa. jammi, jassi, jahiM, jattha, jAhe, jAlA, jaiA. 261 jANa, jANaM, jesiM. jesu, jesuM. 262 3. ka. nAti. nArajAti. XX kA, ke. kehi, kehi, kehi~. kANa, kANaM, kesi, kAsa. katto, kAu, kAo, kAhi, kehi, kAhinto, kehinto, kAsunto, kesunto. kANa, kANaM, kesi, kAsa. kesu, kesuM. keNa, keNaM, kiNA. kassa, kAya, kAsa. kamhA, katto, kAu, kAo, kAhi, kAhinto, kA, kiNo, kIsa. kassa, kAsa. kammi, kassi, kahi, kattha, kAhe, kAlA, kaiA. jAu, jAo, jA, jIA, jIu, jIo, jI. jAu, jAo, jA. jIA, jIu, jIo, jI. jAa, jAi, jAe, jAhi, jAhi, jAhi~, jIa, jIA, jIi, jIe. jIhi, jIhiM, jIhi~. jissA, jise, jAa, jAi, jAe jANa, jANaM, jesiM. jIa, jIA, jIi, jIe jAa, jAi, jAe, jatto, jAu, jAo, jAhinto, jatto, jAu, jAo, jAhinto, jAsunto. jIa, jIA, jIi, jIe, jitto, jIu, jIo, jIhinto, jitto, jIu, jIo, jIhinto. jIsunto. jissA, jIse, jAa, jAi, jAe, jANa, jANaM, jesiM. jIa, jIA, jIi, jIe. x jAhi, jAa, jAi, jAe jAsu, jAsuM, jIa, jIA, jIi, jIe. jIsu, jIsuM. X nArati. kA. kI. kI. kA. kAu, kAo, kA. kAu, kAo, kA. kAa, kAi, kIa, kauA, kAhi, kArhi, kAe. kIi, kIe. kAhi~. kAa, kAi, kIa, kIA, kANa, kANaM, kI kIA, kIu, kIo, kI. kIA, kIu, kIo, kI. kIhi, kIhi, kIhi~. x nAnyatara jAti. jANi, jAI, jAi~. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 264 tatto, tAo, tAu, tAhi, tehi, tatto, tAu, tAo, tAhi, tAhinto, tA, to, tamhA, Natto, NAu, tAhinto, tehinto, tAsunto, NAo, 263 kAe, kAsa. kAi, kIe, kesiM. kissA, kIse. katto, kAa, kitte, kIa, katto, kAu, kitto, kIu, kAi, kAe, kIA, kIi, kAo, kIo. kAu, kAo, kIe, kIu, kAhinto, kIhinto. kAhinto. kIo, kIhinto. kAsunto. kIsunto. kAa, kAi, kIa, kIA, kANa, kANaM, kAe, kAsa. kIi, ko, kesi. x kissa, kIse. kAa, kAi, kIa, kIA, kAsu, kAsuM. kIsu, kIsuM. kAe, kAhi. kIi, kIe. NAhi, NAhinto, NA. tesunto, Natto, NAo, NAu, NAhi, Nehi, NAhinto, Nehinto, NAsunto, Nesunto. tassa, tAsa, se, Nassa. tANa, tANaM, tesiM, tAsa, siM. NANa, NANaM, NesiM. tattha, tassi, tammi, tarhi, tAhe, tesu, tesuM, tAlA, taiA Nattha, Nassi, Nammi, NahiM. Nesu, NesuM. nAnyatara jAti. kAI, kAi~, kANi. 4. ta, Na. so, No. nara jAti. te, Ne. taM, NaM. te, tA, Ne, NA. teNa, teNaM, tiNA, NeNa, NeNaM. tehi, tehiM, tehi~, Nehi, NehiM, Nehi~. tassa, tAya, tAsa, se, Nassa, tANa, tANaM, tesiM, siM, tAsa, NAya. NANa, NANaM, NesiM. nArI gati. tA-tI, NA-NI sA, NA. x tAu, tAo, tA, NAu, NAo, NA, tIu, tIA, tIo, tI, NIu, NIA, NIo, NI. taM, NaM. x tAu, tAo, tA, NAu, NAo, NA, tIu, tIA, tIo, tI, NIu, NIA, NIo, NI. tAa, tAi, tAe, NAa, NAi, tAhi, tAhiM, tAhi~, NAhi. NAe, tIa, tIA, tIi, tIe, NArhi, NAhi~, tIhi, tIhi, tIhi~, NIa, NIA, NIi, NIe. NIhi, NIhiM, NIhi~. tAa, tAi, tAe, NAa, NAi, tANa, tANaM, tersi, siM. NANa, D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 265 NAe, se, tAsa, tIa, tIA, NANaM, NesiM. tIi, tIe, NIa, NIA, x NIi, NIe, tIse, tIssA. tAa, tAi, tAe, tatto, tAu, tatto, tAu, tAo, tAhinto, tAo, tAhinto, NAa, NAi, tAsunto, Natto, NAu, NAo, NAe, Natto, NAu, NAo, NAhinto, NAsunto, titto, tIu, NAhinto, tIa, tIA, tIi, tIo, tIhinto, tIsunto, Nitto, tIe, titto, tIo, tIu, NIu, NIo, NIhinto, NIsunto. tIhinto, NIa, NIA, NIi, NIe, Nitto, NIo, NIu, NIhinto. tAa, tAi, tAe, tAsa, se, NAa, tANa, tANaM, tersi, si, NAi, NAe, tIa, tIA, tIi, tIe, tissA, tIse, NIa, NANa, NANaM, NesiM. NIA, NIi, NIe. tAa, tAi, tAe, tAhiM, NAa, tAsu, tAsuM, NAsu, NAsuM, NAi, NAe, NAhi, tIa, tIA, tIi, tIe, NIa, tIsu, tIsuM, NIsu, NIsuM. NIA, NIi, NIe. 266 5. ea. nati. eso, esa, iNamo, inaNam. eo. eaM. eo, eA. eeNa, eeNaM, eiNA. eehi, eehi, eehi~. eassa, eAya, se. eANa, eANaM, eesi, siM. eatto, eAu, eAo, eAhi, eatto, eAu, eAo, eAhi, eAhinto, eA, etto, ettAhe. eehi, eAhinto, eehinto, eAsunto, eesunto. eassa, se. eANa, eANaM, siM. ayammi, Iyammi, eammi, eesa, eesuM. eassi, ettha. nArI jAti. eA-eI. esA, eI, eIA, esa, iNam, eAu, eAo, eA, eIu, iNamo. eIo, eIA, eI. eaM. ei eAu, eAo, eA, eIu, eIo, eIA, eI. eAa, eAi, eAe, eIa, eAhi, eArhi, eAhi~, eIhi, eIA, eIi, eIe. eIhiM, eIhi~. nAnyatara jAti. taM, NaM. tAi, tAIM, tANi, NAI, NAI, NANi, D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 eAa, eAi, eAe, eIa, eANa, eANaM, eesi, si, eIA, eIi, eIe. se. eINa, eINa. eAa, eAi, eAe, eatto, eatto, eAu, eAo, eeAu, eAo, eAhinto, Ahinto, eAsunto. eIa, eIA, eIi, eIe, eitto, eIu, eIo, eIhinto, eicco. eIu, eIo, eIhinto. eIsunto. eAa, eAi, eAe, eIa, eANa, eANaM, eesi, siM, eIA, eIi, eIe, se. eINa, eINaM. eAa, eAi, eAe, eIa, eAsu, eAsuM, eIsu, eIsuM. eIA, eIi, eIe. 268 imatto, imAu, imAo, imAhi, imatto, imAu, imAo, imAhi, imAhinto, imA. imehi, imAhinto, imehinto. imAsunto, imesunto. imassa, assa, se. imANa, imANaM, siM. imammi, imassi, assi, iha. imesu, imesuM. nArI jAti. nAnyatara jAti. 1-2 eaM, esa, iNam, iNamo. eAI, eAI, eANi, bAkInA rUpo narajAti pramANe. 6. ima. imA-imI. imiA, imA, imI, imIa imAu, imAo, imA, imIu, imIo, imI. imaM. imAu, imAo, imA, imIu, imIo, imI. imAa, imAi, imAe, imIa, imAhi, imAhi, imAhi~, imIhi, imIA, imIi, imAe. imIhi, imIhi~. imAa, imAi, imAe, imIa, imANa, imANaM, imINa, imINaM, siM, imAa, imIi, imIe, se. imesi. imAa, imAi, imAe, imatto, imatto, imAu, imAo, imAhinto, imAu, imAo, imAhinto. imAsunto, imIa, imIA, imIi, imIe, imitto, imIu, imIo, imIhinto, imitto, imIu, imIo, imIhinto. imIsunto... imAa, imAi, imAe, se, imANa, imANaM, imesi, imINa, imIa, imIA, imIi, imIe. imINaM, siM. narajAti. ayam, imo. imaM, iNaM, NaM. ime, imA, Ne. imeNa, imeNaM, imiNA, NeNa, NeNaM. imehi, imehi, imehi, Nehi, Nehi, Nehi~. imassa, imAya, assa, se. imANa, imANaM, siM. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270 FEE amutto, amUu, amUo, a- amUtto, amUu, amUo, amUmUhinto. hinto, amUsunto. amUa, amUA, amUi, amUe. amUNa, amUNaM. amUa, amUA, amUi, amUe. amUsu, amUsuM. aha, amuM. 269 imAa, imAi, imAe, imAsu, imAsuM, imIsu, imIsuM. imIa, imIA, imIi, imIe. nAnyatara jAti. idaM, iNamo, iNaM,.. imAi~, imAI, imANi. 7. amu. narajAti. amU, aha. amau, amao, amU, amavo, amuNo. amu. amuu, amao, amU, amuNo. amuNA. amUhi, amUhi, amUhi~. amussa. amuNa, amUNaM. amutto, amUo, amUu, amU- amutto, amUo, amUu, amUhinto, hinto, amUsunto, amuNo. amUsunto. amussa. amUNa, amuNaM. amummi, ayammi, iammi. amUsu, amUsuM. hAsa hAsama hAsemu hAsAma hAsima hAsema hAsamu REEEEE nAnyatara jAti. __ amUI, amUi~, amUNi. preraka bhedanA rUpo. has [pahelo pu. 1. pa.] vartamAna Aga. hAse- hasAva- hasAvehAsema hasAvama hasAvema hasAvAma hasAvemu hAsemo hasAvima hasAvemo hAsejja hasAvama hasAvejja hAsejjA hasAvejjA hasAvAmu hasAvimu hasAvemu hasAvamo hasAvAmo hasAvimo hasAvamu hAsAmu hAsimu hAsemu nArIjAti. amU. aha. amUu, amUo. amU. amUu, amUo, amU. amUa, amUA, amUi, amUe. amuhi, amUhi, amUhi~. amUa, amUA, amUi, amUe. amUNa, amUNaM. aU. hAsamo hAsAmo hAsimo D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 hAsemo hasAvemo hAsejja hasAvejja hAsejjA hasAvejjA bhUta kALa hAsAsI hAsesI hasAvasI hasAvesI hAsahI hAsehI hasAvahI hasAvehI hAsahI hAsehIa hasAvahIa hasAvehIa bhaviSya kALa hAsissAma hAsessAma hasAvissAma hasAvessAma hAsessAma hAsehAma hasAvessAma hasAvehAma hAsihAma hAsehima hasAvihAma hasAvehima hAsehAma mu.mo nA 2 // prabhArI hasAvehAma mu.mo nAmApramANe hAsihima hAsehissA hasAvihima hasAvehissA hAsehima hAsehitthA hasAvehima hasAvehitthA mu.monA.mA prabhArI hAsejja mu.mo nAmApramANe hasAvejja hAsihissA hAsejjA hasAvihissA hasAvejjA hAsehissA hasAvehissA hAsihitthA hasAvihitthA hAsehitthA hasAvehitthA hAsejja hasAvejja hAsejjA hasAvejjA hAsehi 272 mAzArtha-vidhyartha : [jI puruSa vayana] hasAsu hasesu hasAvasu hasAvesu hAsesu hAsejja hasAvesu hasAvejja hAsejja hAsejja hasAvejja hasAvejjA hAsejjA hAsehi hasAvejjA hasAvehi hAsejjasu hAsejjai [vi.] hasAvejjasu hasAvejjai [vi.] hAsejjahi hasAvejjahi hAsejja hasAvejja hAsa hasAva hAsahi hasAvahi hasAvehi hAsejjai [vi.] hasAvejjai [vi.] yAtipatti [oya, 595, trAoya vayana] hAsanto hAsento hasAvanto hasAvento hAsento hasAvento hasAvemANo hAsamANo hAsamANA hasAvamANo hasAvejja hAsemANo hasAvemANo hasAvejjA hAsejja hAsejja hasAvejja hAsejjA hAsejjA hasAvejjA vartamAnakALa [pahelo puruSa bahuvacana] bhakkh chay-Dhakk bhakkhavi, bhakkha, bhakkhe, bhakkhAva, bhakkhAve Dhak chay bhakkhavima Dhakkama chAyama D:hmishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhakkhavimu bhakkhavimo jADInA jadhA has prabhAze bhakkhavijja bhakkhavijjA 273 DhakkAma Dhakkima Dhakkema vi. bhUtaaNa [trazeya puruSa, trazeya vayana] DhakkIa bhakkhavisI bhakkhavihI jADInA jadhA has prabhAze bhakkhavihI bhakkhavijja bhakkhavijjA bhaviSya kALa [pahelo puruSa bahuvacana] bhakkhavissAma bhakkhavihAma bhakkhavihi mu.mo.nA se pramANe jADInA hasU prabhA bhakkhavihissA bhakkhavihitthA bhakkhavi bhakkhavijja bhakkhavijjA gADInA hasU ThevA bhakkhavihi bhakkhavijjai [[vi.] chAyAma chAyima chAyema vi. AjJArtha-vidhyartha [ jIbhe puruSavayana] Dhakkasu chAyasu chAyesu Dhakkesu Dhakkejjasu chAyejjasu chAyasI chAya chAyahIa DhakkassAma chAyissAma DhakkessAma chAyessAma vigere vigere Dhakka vi. chAya vi. bhakkhavanto bhakkhavimANo bhakkhavijja jADInA hasU ThevA bhakkhavijjA 274 dviyAtipatti [sarva puruSa-sarva vayana] Dhakkanto chAyanto chAyento Dhakkento DhakkamANa [a. DhakamANo bAkInA DhakkejjajjA hasnA vagere preraka 3po ThevA. bAkInA has bhUNa leha ThevA. prAkRta vAkyo. "tato so tAvaso te bhAi " puttA ! ahaM bhe ajja savvesiM pAhuNNayaM karemi. ettha ya aDavIe goulaM, tattha mayA payAgaM gacchanteNa ujjeNIo AvaMteNa varisAratto kao, teNa ya me govA pariciyA, tattha vaccAmi, taM tubbhe ajja mA raMdhaNaM karejja" tti bhaNiUNa gao. tato majjhaNha - desa-kAle pAyasa - dahi-duddha - bhaMDae ya visasaMjutte kAUNaM Agao. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof te bhAi- " puttA ! eha, devasaMtiyaM bhatta-pANaM bhuMjaha" tato tehi mama samIvaM ego puriso pesio : Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 275 "sAmi ! eha, bhuMjaha" tti tumaM tamADanto mama maNaM tAlaaNTei, lajjaM hIravai, tato mayA bhaNiaM-"sIsaM me dukkhai tti, bhayaM nAsavai. tubbhe puNa evaM aNNa-pANaM mA bhuMjeha, jai me nAsia-tamo sasI pAvaM palAvai. suNaha" evaM so paDisehio. vokanta-mahAmacco, nivo, avukkanta-paNai-maNDalio / vinnnntti-dinnnn-knnnno,ahitttthio-knny-mnnddviaN||1|| kahiyaM ca NeNa tesiM purisANaM, tassa ya tAvasassa. teNa khAmiaM, mae ya khamAviaM. tato tAvaso AgaMtUNa bhaNati"devANuppiyA ! geNha devakIyaM sesaM" tti. gujarAtI vAkyo. mayA bhaNiaM-"me Na jI" tti. candra potAnAM prakAzavaDe gagana DhAMkI dIdhuM, pRthvI DhAMkI tao so-"mahAduTTho ayaM" ti cinteUNa gato. dIdhI, tArAnI kAMti DhAMkI dIdhI, dIvAno prakAza DhAMkI tesiM purisANaM suhAsaNavaragayANaM taM bhattamappaNA eva dIdho, ane kiraNovaDe AkAza ghoLI nAMkhyuM. parikarabaddho parivesaNaM karei. te candrakAntamAMthI pANI TapakAve che, amRta jharAve che. tato te aNNANayAe visasaMjuttaM bhatta-pANaM suhaMsuheNaM teNe potAnA bANavaDe zatrune mAryo, ane potAnA bhAIne meLavyo. uvabhuMjenti, tAva ya sUro asthamio. te hAtha upara doro vIMTe che, ane pagapara lUgaDuM vIMTe tatto tidaMDakaTThAo asiM kaviUNaM, tersi sisAI chidittA pachI rAjAoe bheMTaNAM batAvyA, ane dvArapALo pAse asihattho mama mUlaM dhAvamANo Agao. rAjAne apAvyA. mama khandhe asiM nisiraMto mayA vaMciUNa khaggeNaM rAjAe potAnI gati hAthI jevI batAvI. nisiTThamuTThieNa roseNa Ahato, jahA se Urujuyalo bALako dhajAo uchALatA hatA. dharaNivaDhe patito." mANaso jovA mATe AMkho UMcI karatA hatA. kaNaya-pariyAlehi rayaNabhUsaNehiM veDiaGgaliA mahAjaNA puro niviTThA. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 a Da ca ttA lI so pA Dho. tubbhe mamaM kao jANaha ? tubbhehiM bahukAlaM tavo pAlio. ammo ! vAsaNaM dehi. esa tujhaM na suNai. tumaM si me bhAyA, tumaM pasamANassa me siNeho vaDDai. devaloge vi Ne pII AsI. tammi me siNeho. tumae vi appaNo putto diTTho. jo tujjha pio, so majjhaM pi. tai, te, tuhaM, tume, tu, tumha, tuva, tuma, tumo, tumAi i,e / de, di, tahA vimhariaM kiM imaM pallala-jale pahANaM // Ne, NaM, mi,ammi, amha, ya, mamha, ahaM, maM, mamaM, mimaM bhnnh| amhe, amho, Ne, amha, mayaNa-phalehiM jai kajjaM? // ia paumAvaI-devIi pUAe mAliNIu jampanti / tIhiM dohiM duguNiA vehiM ca sahIhi annonnaM // ee eammi ceva kajje uvaujjanti. jalaM dijjai, nivesaha. me mAA soaggiNA Dajjhai. kusalassa pasaMgo na virujjhai. 278 na ettha vAhi-doso dIsai. attho mahaMteNa jatteNa saMpAvijjai. kiM vA kIrau ? tAriso ceva saddo suvvae. so kahaM vaMcijjihi ? suro iva dippai. vatthANaM dhovaNatthaM khAro uvaujjai. kiM gammai ? jaM kIDa, taM bhaNNae kamma. sua-devIe pasAeNa Aussa phalaM cimmai. jA sua- devaA na thuNijjai, tA na nANaM civvae. civvai aha na ciNijjai, jivvai ahavA jiNijjae nAvi / suvvae aha na suNijjai, huvvai na huNijjae ahavA // thuvvai aha na thuNijjai, puvvai NAI puNijjae ahavA / luvvai aha na luNijjai, dhuvvai na dhuNijjae ahavA / / khammai aha na khaNijjai, hammai no vA haNijjae jeNa / savvaMpi tassa sahalaM suadevi-viiNNa-puNNassa // vaNa-mahisI-duddheNa kumaro vaddhAvijjai. so NeNa khellAvijjai. kiM ime migA vAhijjante ? mokkha-suhaM niruvamaM vuccai. rAmeNa rAvaNo hammai. jaNhuNA puhavI khammai. haM rAvaNeNa hIrAmi. amhehiM kajjANi ADhapyante, tumhehiM bhoyaNaM AraMbhIai. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 280 kartari-prayogamAM kriyApada sAthe kartApada mukhya saMbaMdha dharAvatuM hoya che, tethI kartApadane nAmArthe pahelI vibhakti lagADAya che. ane karmapadane bIjI vibhakti lagADAya che. paraMtu karmaNi prayogamAM-sakarmaka kriyApada sAthe karmapadano saMbaMdha hoya che, eTale kartApada trIjI vibhaktimAM ane karmapada nAmArthe pahelI vibhaktimAM vaparAya che. te ja rIte 279 a u Na pa ccA lI so pA Dho. ane sahya bheda 1. A pAThamAM madda ane guda nA vizeSa rUpo ApavAmAM AvyA che, te khAsa karIne moDhe ja karavA paDaze. tene mATe niyamo nathI. topaNa saraLatA khAtara sarakhesarakhA khAsa rUponA vibhAgo evI rIte pADIne batAvela che, ke jethI karI kAMIka samajaNa sAthe moDhe karavAmAM saraLatA thaze. 4. ma mAM - ma, ane na mULa aMga sAthe judA judA pratyayo lAgIne rUpo thayelA jaNAze temaja te mULa aMgane ja , , ma, da, jhU lAgIne bIjA mULa aMgo thayA pachI paNa pratyayo lAgelA jaNAze. A. kuphra mAM - 1, 1, 3, mULa aMga uparathI judA judA pratyayo lAgIne rUpo thayelA jaNAze, tema ja te mULa aMgone jarU, 3, 5, da, ma, , 2, 4, vagere lAgIne bIjA aMgo thayA pachI paNa pratyaya lAgIne rUpo thayelA jaNAze. . te sivAya bannenA keTalAka judA ja rUpo paNa che : , vo, , f. vagere. sahya bheda. (samajUtI Aja sudhI-mULa bhedanA temaja preraka bhedanA kriyApadonA kartari rUpo ApavAmAM AvyA che. A pAThamAM karmaNi rUpo ane bhAve rUpo viSe samajAvIzuM. - karmaNi rUpo ane bhAve rUpone gujarAtI vyAkaraNomAM sahya bheda kahela che. bhAve prayogamAM paNa akarmaka kriyApada mAtra kriyA ja mukhyapaNe sUcavatuM hoya che, tethI kartApada trIjI vibhaktimAM vaparAya che. karma temAM hotuM ja nathI. keTalAka kriyApadone be karma hoya hoya che. tyAre karmaNiprayogamAM temAMnuM keTalAkamAM gauNa ane keTalAkamAM mukhya karmapada, pahelImAM ane bAkInuM bIjImAM vaparAya che. preraka bhedanA karmaNi prayogamAM tathA kartari prayogamAM paNa keTalAka kriyApadono mULa kartA, karma tarIke vikalpa thAya che, ne keTalAkano nitya thAya che, tethI koI vakhata mULa kartA pahelI vibhaktimAM ane koI vakhata bIjI vibhaktimAM jaNAze. tene bArIka niyamo hovAthI ahIM ApavAmAM Avyo nathI.) niyamo :1. prAkRta bhASAmAM mULadhAtunAM sahyabhedI kriyApadanAM rUpo sAmAnya rIte kartari rUpo pramANe ja thAya che. 2. paraMtu, vartamAnakALa, hyastanabhUta kALa, AjJArtha, vidhyartha ane vartamAna kRdantomAM ghaNe bhAge IMga, phuksa pratyayo lAgyA pachI kartari rUpo pramANe pratyaya lAgIne rUpo thAya che. 3. to paNa keTalAka dhAtuo evA che ke jenA saubhedI rUpo judA D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 281 Adezo thaIne vikalpa thAya che. (e Adezo koSamAM batAvyA cha) anete Ahezone yAra apamA Ia, ijja pratyayo lAgatA nathI. 4. dIs [dRza ] bhane bucc [vac ] nA 235 prabhA saubhedIrUpo nitya thAya che. keTalAka saubhedI aMgo : mULabheda pata. pa. vi.mA. bhaviSya. yAti. 282 ciNIa ciNIa ciNIa ciNa ciNa ciNijja ciNijja ciNijja civva civva civa civa civa cimma cimma ci cimma cimma cimma | ceIa ceIa ceIa ce ce / ceijja ceijja ceijja cea cea 4 dekh / dIsa dIsa dIsa dekkha dekkha [dRz] | vac vucca vucca vucca EE FE prerakabhedanAM saubhedI rUponAM niyamo | gAgA | gAa / gAa dekkha dekkha dekha 2 has / hasIa hasIa hasIa / hasijja hasijja hasijja gA / gAIa gAIa gAIa [gai] / gAijja gAijja gAijja lah |lhiia lahIa lahIa laha lahijja lahijja lahIjja [labh] laha laha laha kar / karIa karIa karIa kIra | karijja karijja karijja kara [kR] | kIra kIra kIra kA laha 1. prerakabhedI dhAtunA koI paNa kALanAM sahyabhedI rUpo banAvavA Doyato :a. pAtune mAtra Avi, ane gurupAntyavANAne avi, pre24 bhedI pratyaya lagADI thayelAM aMgane mULabheda pramANe puruSa bodhaka pratyayo lagADI rUpo karavA. A. athavA, mAtra pAntya anI A rI, premehI pratyayo lagADyA vinA sIdhA mULa bheda pramANe rUpo karavA. 2. paraMtu, vartamAna, stana bhUtAna, mAzArtha, mane vidhyartha : e cAra kALamAM uparanI banne jAtanAM preraka aMgone ruma ane ijja sAmehI pratyayo bagAyA pachI puruSa bodha pratyayo lagADavAthI preraka sahyabhedI rUpo thaze. kIra kara D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kara (kR) 283 284 preraka bhedanA saubhedI aMgo : labh / lAhijja lAhijja lAhijja lAha lAha lAha vata. ha. vi.mA. bhaviSya. DiyAti. karAvIa karAvIa karAvIa karAvi karAvi hasAvi hasAvi kArIa kArIa kArIa kAra kAra hAsa hAsa karAvijja karAvijja karAvijja kIrAvi kIrAvi gAAvi gAAvi kArijja kArija kArijja kIra kIra gA gA kIrAvi kIrAvi kIrAvi gAa gAa kIra kIra kIra hasAvIa hasAvIa hasAvIa ciNAvIa ciNAvIa ciNAvIa ciNAvi ciNAvi [has] hasAvijja hasAvijja hasAvijja ciNIa ciNIa ciNIa ceAvi ceAvi hAsIa hAsIa hAsIa ceAvIa ceAvIa ceAvIa civvAvi civvAvi hAsijja hAsijja hAsijja ceAvijja ceAvijja ceAvijja civva civva gA gAAvIa gAAvIa gAAvIa ceIa ceIa ceIa cimmAvi cimmAvi gAAvijja gAAvijja gAAvijja ceijja ceijja ceijja cimma cimma gai] gAIa gAIa gAIa civvAvi civvAvi civvAvi gAijja gAijja gAijja civva civva civva lahAvIa lahAvIa lahAvIa lahAvi lahAvi cimmAvi cimmAvi cimmAvi lAhIa lAhIa lAhIa lAha lAha cimma cimma cimma lahAvijja lahAvijja lahAvijja ekavacana amha. amha. bahuvacana 1. haM, mmi, mo, vayaM, bhe, a-ammi, amhi, ahaM, ahayaM. a-amha, amhe, amho. 2. ma-maM, mamaM, mimaM, mi, mamha, 2. a-amha, amhe, amho, a-ammi, amha, ahaM, Na-Ne, NaM. D:mishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 3. ma-mi, me, mai, mae, mayAi, mamAi, mamae, mamaM, Na - Ne 5 7 4-6 ma - mai, majjha, majjhaM, mama, maha, mahaM, me, a-amha, amhaM. 1. ma- i-mamatto, maIDa, maIo, maIhinto, mama mamatto, mamAu, mamAo, mamAhi, mamAhinto, mamA, matto, maha mahatto, mahAu, mahAo, mahAhi mahAhinto, mahA, ma- jjha - majjhatto, majjhAu, majjhAo, majjhAhi, majjAhinto, majjhA. 3. ma- mi, mai, mae, mamAi, me, mama mamammi, mamassi, mamahi, mamattha, majjha majjhammi, majjhassi, majjhahiM, majjhattha, a- mha- amhAmma, amhAssa, amhahi, amhattha. jumha. ta-taM, tu tuM, tumaM, tuvaM, tuha. 2. ta-taM. ekavacana tu--tuM, tumaM, tuvaM, tuha, tume, tue. ta-tai, tae, tu-tumaM, tumai, tumae, tume, tumAi, di, de, te, bhe. 286 a-amha, amhAhi, amhe, amhehi, Na - Ne. ma- mamatto, mamAu, mamAo, mamAhi, mamehi, mamAhinto, mamehinto, a-amhatto, amhAu, amhAo, amhAhi, amhehi, amhAhinto, amhehinto, amhAsunto, amhesunto. 4-6. ma - majjha, mamANa, mamANaM, mahANa, mahANaM, majjhANa, majjhANaM, a- amha, amhaM, amhe, amho, amhANa, amhANaM, NaNe, No. ma-ma-mamesu, mamesuM, [mamasu, mamasuM] ma- jjha - majjhesu, majjhesuM, [majjhasu, majjhasuM] ma-ha-mahesu, mahesuM, [mahasu, mahasuM] a- mha-amhesu, amhesuM, [amhasu, amhasuM, amhAsu, amhAsuM] 3. 5. 7. bahuvacana 1. tu tubbhe, tujjhe, tumhe tujjha, tumha, tumha, u-uyha, bhe. 2. tu tubbhe, tujhe, tumhe tujjha, tumhe. u-uche, bhe, vo. 3. tu tubbhehi, tumhehiM tujjhehi, tuyyehi, u-ujjhehi, umhehi, uyyehi, bhe. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 5. ta-tahinto, tatto, tu-tumha, tubbha, tujjha, tumha, ta-i-taitto, taIu, taIo, taIhinto, tu-va-tuvatto, tuvAu, tuvAo, tuvAhi, tuvAhinto, tuvA, tu-ma-tumatto, tumAu, tumAo, tuhAhi. tuhAhinto, tuhA, tu-ha-tuhatto, tuhAu, tuhAo, tuhAhi. tuhAhinto, tahA, tu-bha-tubbhatto, tubbhAu, tubbhAo, tubbhAhi, tubbhAhinto, tubbhA, tu-jjha-tujjhatto, tujjhAu, tujjhAo, tujjhAhi, tujjhAhinto, 288 tu-bha-tubbhatto, tubbhAu, tubbhAo, tubbhAhi, tubbhehi, tubbhA hinto, tubbhehinto, tubbhAsunto, tubbhesunto, tu-jjha-tujjhatto, tujjhAu, tujjhAo, tujjhAhi, tujjhehi, tujjhA hinto, tujjhehinto, tujjhAsunto tujjhesunto, tu-mha-tumhatto, tumhAu, tumhAo, tumhAhi, tumhehi, tumhAhinto, tumhehinto, tumhAsunto, tumhesunto, tu-yaha-tumhatto, tumhAu, tumhAo, tumhAhi, tumhehi, tumhAhinto tumhehinto, tumhAsunto, tumhesunto, u-yaha-uvhatto, uvhAu, uvhAo, uyhAhi, uvhehi, uyhAhinto, uvhehinto, uvhAsunto, uvhesunto, tu-mha-umhatto, umhAu, umhAo, umhAhi, umhehi, umhAhinto, umhehinto, umhAsunto, umhesunto. u-umhANa, umhANaM, vo, bhe, tu-mha-tumhatto, tumhAu, tumhAo, tumhAhi, tumhAhinto, tumhA. 4-6 ta-tai, tu-tu, tuva, tuma, tume, tumo, tumAi, tuha, tuhaM, tumhaM, tubbha, tujjha, tumha, u-ubbha, umha, ujjha, uyaha, di, i, 7. ta-tai, tae, tu-tummi, tume, tumae, tumAi, tu-va-tuvammi, tuvassi, tuvahi, tuvattha, tu-ma-tumammi, tumarisa, tumahiM, tumattha, tu-ha-tuhammi, tuhassi, tuhahiM, tuhattha, tu-bbha-tubbhammi, tubbhassi, tubbhahiM, tubbhattha, tu-jjha-tujjhammi, tujjhassi, tujjhahi, tujjhattha, tu-mha-tumhammi, tumhariMsa, tumhahiM, tumhattha. tu-bha-tubbhaM, tujhaM, tumhaM, tubbha, tujjha, tumha, tu-bha-tubbhANa, tujjhANa, tumhANa, tubbhANaM, tujjhANaM, tumhANaM, tu-bha-tuvANa, tumANa, tuhANa, tuvANaM, tumANaM, tuhANaM. tu-tusu, tusuM, tu-va-tuvesu, tuvesuM, [tuvasu, tuvasuM], tu-ma-tumesu, tumesuM, [tumasu, tumasuM], tu-ha-tuhesu, tuhesuM, [tuhasu, tuhasuM], tu-bha-tubbhesu, tubbhesuM, [tubbhasu, tubbhasuM, tubbhAsu, tubbhAsuM], tu-jjha-tujjhasu, tujjhasuM, [tujjhasu, tujjhasuM, tujjhAsu, tujjhAsuM], tu-mha-tumhasu, tumhasuM, [tumhasu, tumhasuM, tumhAsu, tumhAsuM]. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 mAtra ma lagADIne vikalpa karmaNi aMga tarIke dareka kALamAM vaparAtA dhAtuo. ADhapp [ADhava ] za342j A ra. kattha [kah] 7. kath. kIr [ kar] 42.kR. khamm [ khaN] moha. khan gamm [gam ] 4. gam ghepp [giND ] . graha civv | [ciN] vIerj cimm | 2. ci chippa [chiv ] sparza 42vo spRz chupp [chuk ] chup jIr [ jar ] hunuMtha. jivv [jiN] ti. ji Dajjh [Da ] 4g dah Najj | [jAN ] nerg. Navv / jhA tIr [ tar] 2. t thuvv [ thuNa ] stuti 42vI. stu x dIs daris yo dRz dubbh [ duh ] als. duh dhuvv [ dhuN] 5. dhU puvv [ puNN ] pavitra 2. pU Ayus bajjha [bandha] mAM. bandhu bhaNN [ bhaN] bhA. bhaN bhujj [ bhuJja ] mA. bhuj saM+ | rujjh aNu + | [runth] mA uva + | rudh 72vo rubbh [runth] ro. ru ruvv [ rov] ro. rud labbha [ lah] khe, bhegaqg. labh libbha [ lih] yAra. lih luvv [ luN] a5. lU vAhipp [vAhar ] pokhag. vi+A+ha viDhappa [ajj ] peha 12. arju vucc vaagoda. vac vubbha [ vah] 4, aij. vah sim / Niha-sne rAmavo. siMca sneha siMyapuM. sic suvv [ suN] samaga. zru 290 hamm [ han ] SAK, bhA2. han hIra [ har ] 4 . , hass [ hass ] sa. has huvv [ huN] choDag,ta. hu sUcanA A nizAnI vALA dhAtuo vartamAna, bhUta, vidhyartha, ane AjJArthamAM ja karmaNi aMga tarIke vaparAya che. paNa bhavi. ane kriyAtipattimAM mULa dhAtunA ja rUpo thAya che. [ ] mA samAM banA pAtumAne 52nA yAra mAM Ia, ijja lAgecha. avacaya na. yUMTag,861 2. khIra nAnya. 95. kSIra avvAhaya . vi. niraMtara caMpaya na. po. campaka avyAhata java na.41. yava ahiNava vi. na. abhinava jUhi na. ruI yUthi Au na. nAnya. mAyuSya DhovaNa nAnya. 52. mAgaNa 2. Dhokana AkaNThaM B.vi. sudhI tulasiA nA. tulasI tulasikA AlassaM nAnya. mANasa teNa na. yo2. stena Alasya thava na. stavana stava. AharaNa nAnya. pAj. AharaNa thui nA. stuti stuti uvaujj thA. 64yogI thaj. daddara na. he dardara upayujya0 dala nAnya. pa. uvahAra na. bheTa. upahAra dADima nAnya. bha. kuDaya na. 41 kuTaja duvva nA. dho dUrvA. kalhAra na. sAno choDa. dhava na. dhavanu . kaliavi.yuti. kalita niuttavva vidhya.. vi. kubohana. ajJAna kubodha nima.o. niyoktakhaDa[ de.] nAnya. dhAsa. vya D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIva na. hama nIpa. loddha na. bornu A3 lodhra paumAvaI nA. 5bhAvatI hevI. vaddhAv pre. pA. 1. bhoTu 72j, pAyala nAnya. pAmothIyuM palvala 2. dhAvaj vardhApay. pasava na. 1. utpatti 2. kha. viiNNa . bhU.. vi. prasava ApeluM, vistArela pasAya na. bharavAnI prasAda, vikIrNa. pasaMga na. prasaMga, saMbaMdha prasaGga vaMc thA. chatara. vaJca balAyA nAgabI balAkA sallaI nA. sabakIna Ahe mayaNa-phala nAnya. bhIma hAthIne bhAve che madana-phala saveNTa vi. 2IyA sahita. mahia . bhU.. vi. pUDhedhuM sahala vi. sa. mahita. suadevI nA. zrutadevI mAlUra lij suadevaA sa2-zrutadevatA mAliNI nA. bhAsA mAlinI pavayaNadevI |svatI-pravacanadevI mutthA nA. bhotha. mustA vANI hevI vANI ramaNa nAnya. 2bha. sela na. parvata. zaila. prAkRta vAkyo. taM, tuM, tuvaM, tuha, tumaM ANeha navAi~ nIva kusumAI. bhe, tubbhe, tumhovhe, tumhe tujjhAsaNaM deha. tumhe, tujhe pahAyaha, ahiNava-kalhAra-pattiANayaNetaM, tuM, tumaM, tuvaM, tuha, tume, tue saMpayaM bhaNimo. 2 vo, tubbhe, tujjhovhe, tumhe, tujhe a, bhe a, tumhe a bhaNimo, na kim iha pahAeha pallale dahura-bhaeNa ? 3 292 bhe, te, di, de, tai, tae, tumAi, tumae, tume, tumaM, tumai kiM nANijjai duvvA paumAvai-devi-pUyatthaM ? 4 bhe, tubbhehi~ a, tujjhehi~ a, taha tumhehi~ tulasiA gijjhAujjhehi~ a, umhehi~ a, tuvhehiM taha ya uyyehiM. tubbhatto, tumhatto, tujjhatto, keaI tuhatto vi ANaemi tumatto, tahA tuvatto, taitto a. tumha, tahinto, tubbha ya, tumha ya saveNTa-pikkAI devIi DhovaNatthaM toDAmo dADimi-phalAI. tubbhatto, tumhatto, uvhatto taha ya taha ya umhatto, tumhatto, tujjhatto, mutthA-dhUvaM karAvemi. umbhaya, tumhaM, tubbha ya, umha ya, uvha, taha ujjha, taha tujjha / puSphaJjali-dANa-kae nIvAvacae kim AlassaM ? 9 bhe, tubbha, tu, vo, tubbhaM, tubbhANaM, tuvANa, tumha, tumhaM ca, tumhANa ya pallalao vimhariaM kiM jalANayaNaM ? 10 tujjhaM, tujjha, tumANa, tumhANaM umhANa, avi a, umhANaM, matta-jalavAyasuDDAveNa jala-kalusaNaM kim imaM ? 11 tubbhANaM, tujjhANaM, tuhANaM, tumhANam, aha tuvANaM ca, tujjhANa, tuhANam imaM matta-balAyAsu kiM ramaNaM ? 12 tumae, tae, tai, tume, tumAi, tujjhammi, tummi, tubbhammi, tuhammi, tuhammi, tuvammi, tumammi bhaNAma jUhi-kae. 13 D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 294 tusu, tujjhesu, tuhesu a, tuvesu, tumhesu, tuvasu, tubbhesu, sa-jasaM sayaM suNijjai, luvvai kammaM, luNijjae pAvaM, tumasu, tumesu a, tuhasu a, bhisiNi-dalAharaNam / puvvai appAppa-kulaM puNijjae, mahia sua-deviM. 2 Adisimo. 14 jeNa vahijjai hiae sua-devI, teNa rubbhae kamma, tubbhAsu, tubbhasu, tahA tumhasu, tumhAsu, taha ya tujjhAsu, rundhijjai kali-laliaM, lihijjae amayam AkaNThaM 3 tujjhasu a, AisAmo nava-jambu-phalovahArammi. 15 Dajjhai bhavo, Dahijjai pAvaM, tANaM khu bajjhai na dhammo. ammi, mmi, amhi, ahayaM, ham, ahaM, mAlUra-pallave lebhi bandhijjai jehi thuI pavayaNa-devIi bhAveNaM amhamhe, amho, mo, bhe, vayamavi loddha-kusumAI 16 bhAvAu jANurujjhai, aNurundhijjai thavAu, pUAe uvarujjhai, uvarundhijjai navao, sA jayau vANI. 5 me mi, mamaM, mamae, mai, mamAi, Ne, taha mae, mayAi tahA, khammai kuboha-selo, khaNijjai mUlao vi pAva-tarU , amhAhi, amha. amhe, Ne, amhehi a javA gejjhA. 17 hammai kalI, haNijjai kammaM, sua-devi-jhANeNa. 6 majjhatto vi, maitto, tahA maitto, tahA mamatto vi, sua-devi jhAanto avvAhaya-bhatti-niccala-maNeNa amhatto taha giNheha kuDaya-taruNo pasUNAI. 18 hammai saMsAra-duhaM, mohaM hantUNa hantavvaM. me, mi, mama, maha, majjhaM, mahaM, tahA majjha, amha, amhaM ca, dubbhau gAI, vubbhau bhAro, libbhau khaDaM ca teNaM khu, Ne, No, amhe, amho campaya-kalIAu gijjhAo. 19 pavayaNa-gAI-bohi-kkhIraM na duhijjae jeNa. 8 amhANaM, majjhANa, mamANa, mamANaM, mahANa ya, mahANaM, jehi viDhappai kittI, viDhavijjai jehi ujjalaM nANaM, amhANa ya, majjhANaM, hatthe dhava-pasava-dAmAiM. 20 ajjijjai jehi sirI, savvehi vi tehiM jhAyavvA. mi, mai, mamAi, mae vi a, amhammi, mamammi me, taha gu4rAtI vAyo. mahammi, majjhammi a, thala-naliNI-kusumAharaNe niuttavvaM.21 tamArAvaDe phUlo kyAre vINAyA ? tamArAvaDe bALaka jyAre suvarAvAze ? amhesu, mamesu, tahA mahesu, majjhesu, taha ya amhAsu, amArAvaDe ghara DhaMkAvAvAyuM. AdIsaha sallaI-taru-nava-kusumAharaNa-kammammi. 22 jo rAjAjI AvyA hota, to tene vadhAvyA hota. lakkhehipi huNijjai huvvai koDihiM ahava mantANaM, mArAvaDe hAthIne sallakInAM pAMdaDAM khavaDAvAyA. suya-devaA thuNijjai na jA, na tA civvae nANaM. 1 D:\mishrasadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 296 295 pa ccA so pA Dho. tume vandijjamANo maNasA jujjhai. dijjamANaM na giNhanti. uvagAyamANIo kulavahUo ciTThanti. kahaM so mayA viyANiyavvo ? duve vijjAo sikkhAvio. hIramANo pabuddho passAmi purisaM. se dAriAe pANiM gehAvio. duve muddA kAriAo, hatthe ya ThAviAo. bhAugaM mArAveUNaM gao. bhAu-ghAyagaM mAreuM gao. amherhi saddAveuM na sakko. taM saddAvettA evaM vayAsIturagaM bandhAveUNaM cAremANo acchAmi. ANAveUNa rahaM caDai. sAhuNo darisAviA. potta-venTaliyaM kAuNa hakkArio NeNa hatthI. duha-paJjarAo moijjanto kahaM na icchihii ? muI apyeUNaM Agao. dAragaM chaDDAvia egA taruNI hiA. turaga-visAmaNa-nimittaM egante haM visamIa. panthaM rumbhiUNa hatthI acchai. taM phAleUNa kaDDio kaNTao. payaTTAvio raho. piaraM sussUsamANo caMkamai, bAlaM ca khellAvei. jAjallamANaM agaNiM bAlo didarissai. sIya-Ale aggI suhAae, jalaM ca dukkhae. egAe NiijjamANo icchiyaM paesaM, biiyAe IsAyamANIe aNupaiUNa haM gahio. haMsayamANaM sajjaNaM pUai. eso hasiro bAlo kahaM ajja roviro dIsai ? bhottAre sahAveha. tujjha sussUsA kiyA ajja diTThA me. bahu-divasA na gameyavvA. bubbhantANi ya bhaviyavvayAe soriyanayare diTThANi. tumheccayehiM hatthehiM pihaM pihaM bhikkhaM jigarikkhao amhe. maIyaM sohillaM kulaM rAikvaM. jo sattuM mArei, so uttimo, jo teNa samaM mareDa, so majjhimo, jo teNa mArijjai, so adhamo. D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 297 e gA va no pA Dho. samajUtI :- prAkRta bhASAmAM dhAtuo viSe :1. keTalAka dhAtuo evA che ke - 1. saMskRta dhAtuo prAkRtamAM vaparAyA hoya che. baUTE. 2. saMskRta dhAtuomAM akSara parivartananA niyama pramANe pheraphAra pAmyA hoya che. va . dhaDa. 3. keTalAka dezya prAkRta dhAtuo che : te be rIte che : 1. keTalAka taddana dezyarUpa che. jarU. upADavuM, kahevuM. 2. tyAre keTalAka saMskRta dhAtuonA AdezarUpa che. te nIce pramANe :1. keTalAka saMskRta dhAtuonA vikalpa AdezarUpa che. dapha, sApha. [ma koSa ] 2. keTalAka saMskRta dhAtuonA nitya AdezarUpa che. TUH guMthe che. [ma koSa ] 3. keTalAka preraka dhAtuonA vikalpa AdezarUpa che. 8, chAve. TUMkAve che. [pATha 47] 4. keTalAka judA judA khAsa arthomAM Adeza thAya che. maMDuM. hajAmata kare che. [ma koSa ] 5. keTalAka judA judA upasargone yoge Adezo pAme che. nivra, funjna, sAraDuM-paTTa. 6. judA judA kRdantonA pratyayo para chatAM keTalAka Adeza thAya che. [; koSa gheluM, dhenUpa, gherAbaM. 7. keTalAka dhAtuo karmaNi-bhAve prayogamAM vikalpa judA prakAranA thAya che. [ pATha 49 ] nibaM;, fiAnaru. 298 8. karmaNibhUtakRdantamAM keTalAka judI jAtanA vaparAya che. maUo . [koSa ] 9. keTalAka dhAtuo potAnA mULa artha uparAMta judA khAsa arthamAM paNa vaparAya che. [meM koSa]. 10. keTalAka dhAtuonA judA judA akSaromAM pheraphAra thAya che: 1. anya vyaMjanomAM judA judA pheraphAra che :1. eka vyaMjanane badale bIjo vyaMjana mUkAya che. na-nava. [1, 3. koSa ] 2. aMtyavyaMjana bevaDAya che. rU. [ 2, 3 koSa ] 3. vadhArAno vyaMjana umerAya che. nipArU. muni [3. 3. koSa ] 2. svaromAM judA judA pheraphAra thAya che. 1. anya 3 varNano ava thAya che. jU -pasavaDuM. janma Ape che. [1. # koSa ] 2. anya tra varNano gara thAya che. =ra. tR-tarapha [ 2. * koSa] 3. keTalAkamAM upanya tra no ari thAya che. varSa= vasirU. [3. 4. koSa ] 4. keTalAkamAM upAjya svara dIrgha thAya che. -- sa. 4. ke. koSa 5. keTalAkamAM anya ane upAnya rU varNa tathA 3 varNano guNa thAya che. neru, ne, soLa, mojULa [5. jha.] 6. koI vakhata svarane sthAne koI paNa prAkRta svara thAya che. hRva, diva, [tathA phuva, To, dunina, varu, 3muma ] ne, te, dhAvaDuM, D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 299 300 preraka aMga parathI karmaNi prayogamAM-pAMceya-kALa ane arthanA. preraka parathI preraka aMga karIne traNe ya prayogamAM-pAMceya=kALa ane arthanA. 3. icchA darzaka aMga parathI kartari prayogamAM-pAMceya kALa ane arthanA. ghuvaDuM, rova, varU, nAsaTTa. vagere 2. upara kahelA dareka dhAtuo svarAnta ane vyaMjanAnta ema be bhAgamAM vaheMcAyelA che :1. e sivAyanA svarAnta dhAtuone vikaraNa pratyaya vikalpa, ane vyaMjanAntane nitya lAge che. 3. prAkRta bhASAmAM paNa prayogo traNa che. kartari, karmaNi ane bhAve. 4. traNeya prayogomAM - 1. kALanA pratyayo traNa jAtanA : vartamAna, bhUta ane bhaviSya. 2. ane arthanA traNa jAtanA pratyaya lAge che. AjJArtha, vidhyartha, ane kriyAtipasyartha. 5. traNeya prayogomAM :-pAMceya kALa tathA arthomAM : dhAtuonA be jAtanA prayogo maLe che :1. mULa dhAtunA, te mULa bheda kahevAya che. 2. ane sAdhita dhAtuonA, te mukhyapaNe : - preraka, icchAdarzaka, nAmadhAtu, vAraMvAra ke atyanta arthanA. 6. upara lakhelA dareka dhAtuonA, traNeya prayogomAM, pAMceya kALa ane arthomAM, mULabhedanA tathA sAdhita dhAtuonA be rIte prayogo maLe che. 1. kriyApada rUpe 2. ane kRdanta rUpe. 3. kriyApadamAM kriyA apUrNa hoya che-thatI hoya che, evo bhAva hoya che. 4. kRdantamAM kriyA pUrI thaI hoya che. evo bhAva hoya che. 7. khAsa kriyApado nIce pramANe thAya che :1. kartari prayogamAM-pAMceya=kALanA ane traNeya arthanA. karmaNi prayogamAM-pAMceya=kALanA ane traNeya arthanA. bhAve prayogamAM-pAMceya=kALanA ane traNeya arthanA. 2. preraka aMga parathI kartari prayogamAM-pAMceya=kALa ane arthanA. icchAdarzaka aMgaparathI karmaNiprayogamAM-pAMceyaHkALanA ane arthanA. icchAdarzaka aMgaparathI bhAvaprayogamAM-pAMcekakALanA ane arthanA. icchAdarzaka aMga parathI preraka aMga, ane preraka aMgaparathI icchAdarzaka traNeya prayogamAM pAMceya kALa ane arthanAM rUpo thaI zake che. 4. nAmano dhAtu banAvIne-traNeya prayogamAM pAMceya=kALa ane arthanA, nAmano dhAtu banAvIne-preraka parathI preraka, icchAdarzaka, icchAdarzaka parathI preraka, preraka parathI icchAdarzaka-ema judA judA aMgo banAvIne dareka aMganA traNeya prayogomAM pAMceyaHkALa ane arthanAM rUpo thaI zake che. 5. vAraMvAra arthanA paNa traNeya prayogomAM traNeya kALa ane traNeya arthomAM rUpo thaI zake che. 8. kRdantonA rUpo nIce prakAre thAya che :1. vartamAna kRdanto, : traNeya prayoga, traNeya jAtimAM, sAte ya vibhaktimAM. 2. bhUta kRdanto : traNeya prayogo, traNeya jAti ane sAte ya vibhaktimAM. 3. bhaviSya kRdanto : traNeya prayogo, traNeya jAti, ane sAteya vibhaktimAM. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 301 (sUcanA :-darekanA bhAve prayoganA kRdanto phakta nAnyatara jAtimAM ja vAparavA.) 4. kriyAtipatti arthanA kRdanto. traNeya prayogo, traNeya jAti ane sAteya vibhaktimAM. 5. vidhyartha kRdanto :-koI vakhata kartarimAM ane ghaNe bhAge karmaNi tathA bhAve prayogomAM. traNeya jAtimAM ane sAteya vibhaktiomAM. 6. hetvartha kRdanto- banne, ghaNe bhAge bhAve prayogamAM ja saMbaMdhaka bhUta kRdanto :- ane avyaya tarIke vaparAya che. 7. A uparAMta traNeya prayogomAM, traNeya jAtimAM zabdorUpa aneka jAtanA kRdanto bane che. ne tenA sAteya vibhaktimAM rUpo thAya che. (ahIM mAtra keTalAka upayogI ja gaNAvIzuM.) 8. upara jaNAvelI sAteya rIte sAdhita dhAtuonA paNa dareka prayoga, dareka jAti, ane dareka vibhaktimAM kRdantonAM rUpo thAya che. 9. prayogonI sAmAnya samaja . 1. kriyApadano mukhya saMbaMdha kartApada sAthe hoya to te kartari prayoga. 2. kriyApadano mukhya saMbaMdha karyapada sAthe hoya to te karmaNi prayoga. 3. kriyApada koI paNa bIjA pada sAthe saMbaMdha na dharAvatuM hoya, phakta kriyAno ja artha sUcavatuM hoya, tyAre bhAve prayoga. 4. kartari prayogomAM kartApada pahelImAM ane eka ke be karma pado, bIjI vibhaktimAM Ave che. 5. karmaNi prayogomAM :- 1. sAmAnya rIte karma pada pahelI vibhaktimAM ane kartApada trIjI vibhaktimAM Ave che. 302 2. keTalIka vAra be karmapadavALA dhAtuonA 1. keTalAka dhAtunA gauNa karmapada pahelImAM ane mukhya karyapada bIjI vibhaktimAM hoya che. 2. ane keTalAka dhAtuonA mukhya karmapada pahelImAM ane gauNa karmapada bIjI vibhaktimAM hoya che. bhAve prayogomAM to kartApada trIjI vibhaktimAM ja Ave che. preraka bhedomAM :1. keTalIka vAra kartari prayogomAM mULa kartA pahelImAM Ave che, ane keTalIka vAra bIjI vibhaktimAM paNa Ave che. 2. ne keTalIka vAra karmaNi prayogamAM uparanA niyamo dhyAnamAM rAkhI vibhaktio lagADavI, tenA keTalAka bArIka niyamo che. 10. vacana ane puruSo : 1. mULa bheda tathA sAdhita dhAtuonA traNeya prayogomAM be vacana tathA traNeya puruSomAM pAMceya kALa ane arthonA prayogo thAya che. 2. paraMtu bhAve prayogomAM mAtra trIjApuruSanAM eka vacananuM rUpa vaparAya che. 11. sAdhita dhAtuonI samaja : 1. kriyApadamAM preraNAno artha hoya to te preraka bheda kahevAya 2. icchAno artha hoya, to te icchAdarzaka kahevAya che. 3. saMskRta pramANe judA judA pratyaya lagADI, nAmano dhAtu banAvyo hoya to te nAma dhAtu kahevAya che. 4. kriyApadamAM dhAtu bevaDo karI, vAraMvAra ke atyanta artha jaNAto hoya, to te caDajo ke vaDalubatta kahe che.) D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 303 niyamo : sAdhita dhAtuo viSe - 1. nAmane vikalpa pratyaya lagADIne prAkRta nAma dhAtu banAvAya 2. icchAdarzakamAM pratyaya lAgyo haze. ane dhAtuno Adi vyaMjana ke svara bevaDAyelA hoya che. 3. tethI ja rIte vaDana ane thatuvanamAM paNa dhAtuno Adi bhAga bevaDAyo hoya che. 4. uparanA traNeya jAtanA prayogo ghaNe bhAge saMskRta prayogo uparathI akSara parivartananA niyamo pramANe pheraphAra thaIne prAkRtamAM vaparAyelA hoya che. 5. darekanAM taiyAra aMgonAM kriyApadanA ane kRdantonAM rUpo mULabheda, preraka, sahAbheda tathA kRdanto mATe pahelAM ApelA niyamo dhyAnamAM rAkhIne karavA. kRdanto viSe :1. bhaviSya kRdanta : nara. nAnya.mAM satta, samAja ane (nArI jAtimAM sanA, HETUT, #$ pratyayo dhAtunA mULa aMgane, preraka aMgane, game te sAdhita aMgane lagADavAthI kartari ane saubhedI ema banne jAtanA bhaviSya kRdanta bane che. vartamAna kRdanta :upara pramANe ja dareka jAtanAM aMgane vartamAna kRdantanA pratyayo lagADavAthI traNeya jAtinA kartari temaja saubhedI vartamAna kRdanto bane che. 3. keTalAka icchAdarzaka, ane thaDana tathA anuvananA kRdanto koSamAM ApavAmAM AvyA che. 304 4. keTalAka khAsa bhUtakRdanto koSamAM batAvyA che. preraka bhUta kRdanto viSe AgaLa jaNAvyuM che. [chuM koSa ] 5. 1 hetvarthaka, saMbaMdhaka, ane vidhyarthanA tavya, ea, mAnna, ya, vagere pratyayo mULa tathA sAdhita aMgone lAgI, te te kRdanto bane che, paraMtu. 2 mULa aMgane pratyaya lAgatAM dhAtuomAM je pheraphAro thAya che, te batAvyA che. 3 uparAMta keTalAka dhAtuo juduM ja rUpa dhAraNa kare che. te koSamAM keTalAka batAvyA che. [3 koSa] 6. keTalAka paracUraNa kadanto :1, kartari kRdanto : IT, [ tA- ] mAra, pratyaya lagADavAthI traNeya jAtimAM kRdanta bane che. mArA, morAra, 7 [ nA. ] 2. bhAve kRdanta : dhAtune rU, [fa], una, mA pratyayo lAgI bhAve kRdanto bane che. jarU, motha, riyA. zIlArthaka kRdanto :dhAtune rU pratyaya lagAvavAthI zIla arthanuM traNeya jAtimAM kRdanta bane che. sirI, sirA, hari. 4. keTalAka bhAve, karmaNi ane kartari kRdanto pratyaya lAgIne thayelA hoya che. rAjA, mada, mAva. pa. 35, pratyaya para chatAM dhAtuno upAjya ma no A thAya che. 6. [ti ], ane mA pratyayo nArI jAtimAM ja lAge che. 7. mana pratyaya ghaNe bhAge nAnyatara jAtimAM ja hoya che. 8. mAra [tA-7] pratyaya para chatAM dhAtune paNa lAge che, tathA guNa vagere keTalAka pheraphAra thayA hoya che. D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sevA karavA icche che. sevA karavA icchAya che. sevA karavA icchAve che. sevA karavA icchAvAya che. sevA karavA icchato. keTalAka rUponA namUnAo 1 icchA. karta. sussUsai 2 icchA. karma. sussUsijjai. 3 icchA. karta, . sulUsava. 4 icchA karma. e. sussUsAvijjai. 5 icchA karta. 1. ku. sussUsaMto, sussUsamANo. 6 icchA karma. va. kR. susmRsignanto, muskUkIjhano, suskRsiMHILo, susUsInamALo. 7 icchA karta. pra. va. ku. sunUsAvento. vagere 8 icchA karma. pre. va. ku. susUvinnento. 9 icchA che. kR. susUsi3-sekaM. 10 icchA pre. he. kR. sulUsavarDa. 11 irachA saM. bhU. kR. yusUsi M. 305 sevA karavA icchato. sevA karavA icchAvato. sevA karavA icchAvAto. sevA karavA icchavAne. sevA karavA icchAvavAne. sevA karavA icchIne.. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof 12 icchA saM. bhU. pra. ku. susUviUT, sevA karavA icchAvIne. 13 irachA karma. bhU. kR. yusUsimo. sevA karavA icchelo. 14 icchA che. karma. bhU. kR. sulUsavamo. sevA karavA icchAvAyelo. 15 icchA bhAve. kR. yusUsI. sevA karavAnI icchA. 16 icchA kartu. kR. yuTyU. vi. sevA karavA icchanAra 17 icchA vi. ku. suskRmitra. subrU-jIjJo,-saLiyo. sevA karavA icchavA yogya. 18 icchA karta. bhU, kALa susUsIna, sevA karavA ichyuM. 19 icchA karma. P. kA. susUsinoga. sevA karavA irachAyuM 20 icchA karta. pra. bhU. kA. susUsAvIjha, sevA karavA icchAvyuM. 21 icchA karma. e. bhU. kA. susUvidI sevA karavA icchAvAyuM. 22 icchA karta. bhavi. kA. susUkSiAma. huM sevA karavA icchIza. 23 icchA karma. bhavi. kA. susUsissami. huM sevA karavA icchAIza. 24 icchA karta. ke.vi.kA. suzrusAphi te sevA karavA icchAvaze. 25 icchA karma, pre.bhavi.kA. surUvihi. te sevA karavA icchAvAze. 306 Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ D:\mishra\sahu\prakrta.pm5/3rd proof 26 icchA. karta. bhavi. kR. 27 icchA. karma. bhavi. kR. 28 icchA karyu. A. vi.artha. 29 icchA karma. A.vi.artha. 30 icchA karyu. pre. A. vi. 31 icchA karma pre. A. vi. 32 icchA karta, karma, kriyAti. 33 icchA karta. karma. pre. kriyAti. nAmadhAtu. yallRbanna yata. karta. kR. vi. karta, kR. vi. bhA. rR. nAma bhA. ku. nAma sussu-santo-slamALo. sussUsau. nara sAvao ghAyago NAyago dAyAro ALo, mo. vijayo sussUsijjau sussUsAveDa sussUsAvijjau muphyUme bna- nA. santA-semALA. [na.] musyUsAvaghna- nI. | sevA karavA bhaviSyakALamAM 1 sevA karavA icche. 2 sevA karavA icchavuM joIe. 1 sevA karavA icchAya. 2 sevA karavA icchAvuM joIe. 1 sevA karavA icchAve. vagere dareka rUpo vidyArthIe svayaM noTamAM saMpUrNa taiyAra karIne samajavA. NAigA 2 sevA karavA icchAvavuM joIe. 1 sevA karavA icchAvAya. rette 2 sevA karavA icchAvAvuM joIe. 1 sevA karavA icchayo hota. 2 sevA karavA icchAi hota. 1 sevA karavA icchAvato hota. 2 sevA karavA icchAvAto hota. garuAi garuAai cakamai upara pramANe dareka jAtanAM rUpo thAya. caGkramIti upara pramANe dareka rUpo thaze. lAlapyate jAjvalyate upara pramANe dareka jAtanA yathAyogya rUpo thAya che. lAlappai jAjallai nAnyatara (guru jevo thAya che) vAraMvAra ke khUba cAle che. nArI [trAva:] sAvimA [kAviA] 0 [yAta;] [4] [vAyA:] (vAraMvAra ke khUba bole che) vAraMvAra ke khUba baLe che. [yiA] [vA] [TMti: ] [mati;] dAyAra [tR] gamaNa maNaNa [manam] manano 308 Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 310 seviraM namiraM gamiraM [bhASA] [zuzraSA] viyA [fjayA] sevirI-rA mAsA sursI namirI-rA gamirI-rA lin tel bhami 3. avyayo : [prAkRtamAM ghaNA kharA saMskRta avyayo akSara parivartana karIne vaparAya che. te uparAMta prAkRtanA svataMtra paNa keTalAka avyayo che. dareka jAtanA avyayono keTaloka ja bhAga koSamAM Apela che. avyayomAM vibhakti vacana tathA jAtinA pheraphAro thatA nathI. kemake te a-vyayo che [koSa]] 4. prAkRta taddhita pratyayo : | (taddhita--eTale tene mATe-hitakArI hoya te taddhita. tadda eTale tene mATe =eTale zabdazAstra je vyAkaraNa, teno mukhya viSaya zabdonuM zAstra samajAvavAno che. te zabdo mukhyapaNe cha prakAranA che. nAma, sarvanAma, vizeSaNa, avyaya, kriyApada, ane kRdanto, tene mATe hita eTale hitakArI, keTalAka evA pratyayo lAge che, ke je e chae jAtanA zabdonAM hitamAM vadhAro kare che. mATe te pratyayonuM nAma taddhita kahevAya che. hita eTale judA zabdo ane vAkyonA artha e pratyayo pUrAM pADe che, chatAM mULa zabdanA kadamAM khAsa vadhAro thato nathI. mATe tevA pratyayo koIpaNa zabdanA hitamAM vadhAro karanArA hovAthI taddhita kahevAya che. jemake :-parastha rUma =paranuM A=pArakuM. tene badale parak karavAthI cAle. - saMskRta bhASAmAM seMkaDo judA judA arthanA taddhita pratyayo thAya che. ane ghaNe bhAge te dareka zabdomAM akSara parivartananA niyamothI pheraphAra thaIne prAkRtamAM vaparAya che. te badhA ApavA ghaNA muzkela che. eTale te saMskRta uparathI ja samajI zakAze. chatAM keTalAka khAsa prAkRta pratyayo che, te ahIM nIce ApyA che, tathA keTalAka saMskRta uparathI thayelA tathA aniyamita taddhita zabdo paNa koSamAM ApyA che. [28 koSa] ] viro mAvo, gayo, namiro gamire AyAro +T- 'ke I bhA. ku. nAma bhA. ku. nAma zI. karta. ku. vi. karta. ku. nAma karma. ku. nAma D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1. "tenuM A" arthamAM pratyaya. vera 2. "temAM thayela" arthamAM pha% 37 tenA jevuM" arthamAM 4. "paNuM jevuM" arthamAM , , taUT prayoga 3ra, sara, pAra. amAruM rAjAnuM pArakuM. mAmina-mazI, nayarulla gAmamAM thayelI-lI, zaheramAM thayela. nayarabda zaheranI jenuM nAma tna6i di]mA, patta, naEURtta. laghupaNuM, judApaNuM, laghupaNuM tikhutto, traNa vAra duttasovAra. rasAla rasavALuM. irSAvALuM. mANaitta mAnavALuM. gavvira garvavALuM. sohilla zobhAvALuM. viArulla vicAravALuM. dhaNamaNa dhanavALuM. buddhimaMta buddhivALuM. dhaNavaMta dhanavALuM. 5. "vAra jevuM" arthamAM dura-dura 6. "vALuM arthanA ane sthAne mAna Alu itta 311 IsAlu D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof katto kyAMthI RE B pe ke 2 jyAM jyAM 7. "pAMcamI vibhaktinA" arthamAM to kado kyAMthI kao kayAMthI 8. "sAtamInA arthamAM" jahi jaha jattha jyAM 9, "tela arthamAM" ella kaDuela tIkhuM tela. 10. "svArtha arthamAM 35 (vikalpa) rama vandra caMdra. rUddha (vikalpa) pa%i purA AgaLa. 34 (vikalpa) hastha tha hAtha. 11, svArtha pratyaya pachI paNa svArthanA pratyayo AvI zake che. vadu [ a[*] ghaNuM. 312 Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 du DUbavuM vRdut bhUkha lAgavI mu bhasavuM muThTha bhUlavuM mun muMjhavuM mu jANavuM mu moTuM marakAvavuM musumura bhAMgavuM d rahevuM ram | cholavuM rampa fm javuM, pesavuM nyU | ruMdhavuM, rokavuM * keTalAka khAsa upayogI prAkRta dhAtuo :urdu hovuM gun muMjhAvuM, guma mun hAvuM puSpa thaI javuM maya Adara Apavo pur pIvuM ghoTTa vyut caDavuM caM cAMpavuM 376 | uchaLavuM gurja cUkavuM sthA fchat | sparza karavo 3ppanna utpanna thavuM chi 3 nIkaLavuM cho cholavuM 3 ukheDavuM, toDavuM nam | jAgavuM san ulALavuM nAn | baeNk uvaLavuM na bolavuM moDA utaravuM nuMna joDavuM gUrU kheda karavo vat kaDhavuM, kADhavuM. TapakavuM, jharavuM vaDU ukALavuM, kaDhavuM, kheMcavuM. TTarna jhaLakavuM vanuM gaNavuM, 2 kaLavuM, jANavuM zuM bolavuM zin kharIdavuM grA dhyAna karavuM vu bolavuM, kukavo karavo aai nhAvuM raghuku khaTakavuM, utaravuM, cUkavuM yu smaraNa karavuM, jhUravuM riridik bhamavuM, pharavuM, TahelavuM. vum bUDhavuM, khUDavuM. TiviTi TApaTIpa karavI du | ramavuM hajU DhaLI javuM, DhoLAvuM. Dhava DhAMkavuM TgUMthavuM fkhaTTara jharavuM tarjI cholavuM, tAcchavuM. tha rahevuM, vilaMba karavo, nIce javuM Tu nAka macakoDavuM, dugacchA karavI thu dhaDakavuM. dhum kaMpavuM, dhUNavuM. nIsa nIkaLavuM paDavAn rAha jovI, rakSA karavI pod pAchuM vaLavuM. pAchuM phekavuM pavam pravAsa karavo pAm zakavuM, pAra javuM, pUruM karavuM. fpanna pIvuM. pu pokAra karavo pokarANa pADavI vecchu jovuM parin sparza karavo. hA phADavuM f phITavuM pasaMs phasAvavuM, juThuM bolavuM. van khAvuM, jIvavuM vRddha gAjavuM relAvuM, palALavuM na yAda karavuM, raDha levI lim lIpavuM hRm khasavuM gujju chupAvuM vaDavavalavalavuM, vilApa karavo va icchavuM, khAvuM vanama vaLagavuM vAvat vAparavuM vikrU vecavuM vikiN D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as far visAra visara virA bhogaNa virolU vagova visAma visAmo sevo visUr 6 2vo vedavIM saD saDavu nAza pAvo saMdhuk agnisaNagAvavo, jaNa, jANavu. saMpajj | taiyAra tha, pADavu sijj si. sijjha | siddha tha 315 A khAsa arthamAM akkhor3a taravAra peMthavI kRS kamm ubhamata 52vI kR gulu bhuzAmata 2vI kR Dhik jagahano savAra garj NiArDAzI khAM bhevaM kR hi stabdha 52 kR Nivval duHmano tyAga 52vo muc Nivvola zreSathI bhoM bharaDavu kR NIluccha 1 pADavu, 2 chAMTa kR nivvaD huM thayuM, spaSTa thavuM bhU suD sUr har pa DAvu, sUDa, bhAMga (petaramAM sAMThI sUDavI.) hara bhAra, baDavu aNu + hara saramA tha vi+har 2bha paDi + hara irIthI pUra uva+ hara 54 2vI saM + har DhAMDa, TAva nAza karavo. niharU ADo vo A + harjA pari + hara tyAga kho vA + har[ vi+A ] josa khAsa dhAtuo. Nisud bhArathI nabha nam pallU DhIluMDa, 25 kR pahupy svAbhI thavuM samartha tha pra+bhU pokk aMyethI raDavu, poDa bhUDavI vi+A+hR j mahamah sugaMdha IsAvI pra+sR mur asatAM mhoM dhAvuM sphuT vaDavaD visAya 2vo vi+lap vAvamphU mahenata 52vI kR loTT sa svap saMdANa TeDo vo kR saMdhukka ThevatA saNagAvavo kA zl z zl sthoo s l waa waa ghet tur bhot mot rot pra+dIp i. utvartha, saMndha bhUta, ane tavva pratyaya para chatAM keTalAka aniyamita rUpo :-- 316 tuM, kar kR kAuM giNh D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof. graha tuvar tvar daris dRz da bhuJja mua rova ghettuM turiDaM cakkhaa yA AsvAdita chita khaDaDe spRSTa jaDhata tyakta jjhosia deM kSipta sannAm Ahara hevo, bhAna Apa A+dR hakka nA pADavI, DAMDI aDhavu ni+sidh bhuj bhottuM bhUttUNa muc mottuM mottUNa tUNa rud rottuM vacc vac vottuM vottU apUNa gherAkhe AkrAnta ukkosa utkRSTa, yA prakAranaM utkRSTa tvA kAuNa ghettUNa turiUNa I. DeTalA aniyamita bhUtagRhanto. avva tavva kAavva ghettavva turiavva dava bhottavva mottavva rottavva vottavva nicchUDha thoDesuM udvRtta nisuTTapADI nAmesuM nipAtita nimia rAjesuM sthApita pamuTu tapAsesuM, thoddhuM pramRSTa, pramuSita Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 318 palhattha / 3tu, pArcha palloTTa | vANejhuM phuDa spaSTa thayedhuM spaSTa lua apaDuMluna lugga rogathayeDaM rugNa lhikka nAzI gayeDuM naSTa gam gacch 4g gam is icch 27g iS jam jaccha halamA rAmadhuM yam As accha mesaj As saDsaj sad paD 57j pat vacc 4 vraj nacc nAyavU nRt khijj mIxg khid kaDh gaj kRS va vadhU vRdh vosaTTamIlajhuM vikasita palloTTa pAchA mj, poTaj pra- samasaj sR viDhatta peh| 42jhuM arjita luT hara kha 4 ha volINa bhogI gayedhuM ati tuTU to'yuM truT tara ta2buta krAnta sivv sikyuM sIva vara 12j vR hIsamaNa jomAreDaM heSita jara hUnuM bujU mara bharavU mR 1-u 3. U. Rno ariHciNa vIgujci jiN chatakuMji karis , yaj kRS veDh vITayu veSTa suNa sAMbhaNa zru varis varasa' vRS runth / saMghag thuNa stuti 12vI stu haris 20 tharpu hRS rumbh / rudh luN 5j lU 4. U. rupAntyahIdhasvara rUsa pI4ruSa ruva | rovU puNa pavitra 42j pU rov | rud dhuNDadAdhuMdhU tUs saMtoSa pAbhavo tuS pUs poss| pAbhavU puS 1U. uno ava:nav nabhavU nam hava hovubhU sUs sUA zuS khA / bahuvayanamA 4 mAj dUs 25 duSa khAa| kha bhUbha pADavI ru khAd sav 4nma Apako sU 5 U. ivAno e:dhA | barDavayanamA 4 hovU 2U. R, vanio ar : ne-Ne banI dhAv / dhAv kara 42vuka uDDe 63q uDDI sirjanAparyu sRj dhara 52budhR uno o:2-u ho DoI bhU sakkha zapuM zak R. avyayo lagga bAmadhulasj anto 62 antara are bho (goDa ) are magg zodhU mRga appevaM zuMbhema? apyevaM alaM | basa nass nAza pAbhavo naz ammo Azcarya xual alahi | alam kuSp 5 42vo kup ayi are avarajju bhI hivase aparedhus D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof phuD phuTU (2g sphuT cal callyAbabu cal nimIl nimill vIyAj nimIla jem jimm 4bhavU jem Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 319 320 avari 652 upari khunI khalu mayaNaM 4rI manAk suNiyaM dhIme dhIme zanaiH avvo sUyanA, pazcAttApa, bhaya, cca nahI moraallA naAbhuM mudhA sakkhaM sAkSAt sAkSAt AnaMda, duHkha vagere. jaiho yadi yaho gaI hyaH suve mAvatIle zvas sUcavanAra chichi vidhi vevva AmaMtra se ve, vAyano mAraMbha ahave atha jhatti ja2 jhaTiti vevve bhaya, ro, vidhAha, halA |smiine mobAvAmai ahattA nIye adhastAt Nai nizcaya AmaMtraNa hale |vraay cha ahavA / athavA vi vAkyanA alaMkAramAM sai vAra sakRt hira nizcaya, 5252 kila ahava / athavA Navara vaNa sai Ibheza sadA hunizcaya ahe nIce adhaH Navari pachI R241 aniyamita taddhita zaho. aho Azcarya, aho NavaraM vizeSa Ama DI om Navi viparItatA saNiaMmadhya. zanaiH dhIme dIhara-dIha vi. dIrgha saij io mahIthI itaH NAinA uvarila vi. upari 652rnu vijjulA-vijju nA. vidyut i prazna pUchavAmA tu | to jattiavi. vIjaLI uto, paraMtu to | tu jettila yAvat pattala-patta nAnya. patra 5ij uttarasuve AvatIle uttarazvaH thU thura thUt jeddaha ji pIala va. pIta pIj * niMdA, vismaya dara arathu, mochu, parakka vi. parakIya pAra pIvala, pI evaM meM mAre evaM phe bolAvavuM, sAme jovarAvavuM rAikka vi. rAjakIya sAnu aMdhala | vi. andha bhAMparyu evameva | abha4 dhaNiyaM atyanta amheccaya vi. asmAkaM abhAI aMdha / emeva / dhiddhi vidhi tumheccaya vi. yuSmAkaM tamA aMkolatella nAnya. aGkoThataila ai mare ayi page savArabhAM prage savvaMgia vi. sarvAGgINa mANe aMkolanuM tela o sUyanA, pazcAttApa parajju 52ma hivase pareyuH aMge dhaNi vi. dhanin dhanavANu kao yAMthI kutaH pAto savAra prAtaH pahia vi. pAntha bhusA32 asthia vi. Arthika dhana katthai o Ao kutrApi pAyo | ajszana appaNaya vi. AtmIya Apa, saMbaMdhI kallaM Akhe kalyam pAo / prAyaH potAnuM tavassi vi. tapasvin tapasvI kaha / ma puhaM / I, pRtha6 maNiyaM maNA bhavya. manAk rAyaNNa vi. rAjanya 20% kahaM | katham piha | pRthak thoDuM kahi / iyAM muhu vAraMvAra muhuH [bhUyaH mIsAlia-mIsa vi. mizra / kANINa vi. kAnIna nyAna kahi / kutra bhujjobhujjo vAraMvAra bhUyo mizra maIya vi. madIya bhAI D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof - saMbaMdhI Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 322 pINayA nA. pInatA 135 bhumayA na. bhrUkuTi pivAsu 4. . na. pIvAnI viula vi. bhoTuM vipula bhikkha vi. bhaikSya bhikSAnu bhamayA aTI chAvAko pipAsu oSa. viTThara nAnya. Asana viSTara pivAsA.. nA. pIvAnI avasANa nA.nya. nAza, aMta, jAjjalya thA. pUNa saNAtuM ch| pipAsA vubbhanta pa..taratuM vahat cheDo avasAna jAjvalya pIi-visesa na. pAsa prIti sa-kalatta vi. strI sahita ANatti nA. mAzA AjJapti jigharikkhu. ta.. devAnI prIti-vizeSa sakalatra IsAyamANI nA. nAmadhA. 1. chAvANu jigRkSu phumphulla thA. praphulla thaj samaicchia. bhU.. Ayu .'dhyA 42tI IrSyA- tipp pA. saMtoSa pAbhavo pejja vi.3.pIvAna peya samatigata yamANA dAriyA nA. chorI dArikA bhami nA. mama bhrami ubbhuya 4. bhU.. 6tpanna thathu dUsa-kuTI nA. rAvaTI duSyakuTI samagga nAnya. sAthe, pay bhayaNA nA vikhya bhajanA udbhUta dhammilla na. zeno putra bhAyaNa nAnya. vAsa bhAjana samagra ummattiyA nA. hI unmattikA namira vi.nabhavAnI TevavANu bhAsA nA bolI bhASA Usavia . bhU.. nand+abhi thA. vamA sAh pA. sg kath bhojja vi.. mAvAnu muTuMthu ucchasita nAyaga | nA. nAya, nAyaka sAr 4. prahAra 42vo pra+ha kir3a nAma, banAvaTa kRti NeyAra / netA netR mAyaMga na. yaMDA mAtaGga kuMbhaggaso avya. 624 ghA nivvala 41.6tpana thaj sussUA 8.. sAbhavAnI mAraga na. bhAranA2 mAraka 52thI kumbhAgrazas nippajj nivaDa. ni pad ch| zuzrUSA laliya-goTThiana.Ta bhitra, kusumovayAra na. 4 pUrI pacchAyaNa nAnya. aisi pracchA gammata mATenAM sussUsu... sabhagavA 7kusumopacAra dana gohIyo lalita nA2 zuzrUSu khajja vi.. bhAvAnuM khAdya paDisarA nA. mAramA, gauSThika saddAya pre... mobA caMkamaNa ya. yAbavu caG maryAdA, kanAta, sImA lAlapy 55. 5. vadhAre 5tuM zabdAya kramaNa pratisarA bolalAlapy jahANuNNAyaM B. vi. AzA paDivokkhiya bha. bhU.. lehaana. samanAra lekha hatthasoa nAnya. hAya povA te prabhA yathAnujJAtam sArI pAtharyu prati vattAra na.vatA vaktR hastazauca jahArihaM ji. vi. yogyatA prokSita vAiya pR. bhU. . gADaM hasira pR. vi. savAvANu prabhAo yathArham pAyaga na. rAdhanA2 pAcaka vAdita jahAvattaM hi. vi.DIta hasAvira zi. pre. zi. . vi. viinna .bhU.. ApeDuM vikIrNa __pAsAya na. bhasa prAsAda pramANe yathAvArtam hasAvavAvALuM D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 323 prAkRta vAkyo. tato -- dhammillo haTTha- tuTTha- maNaso jAo savvaM jahAvattaM soUNa. akkante ya tammi divase, samaicchiyAe rayaNIe, pabhAe vimale, savvaloya - sakkhimmi uggae divasayare, juvarAyA laliya-goTThie samaggo niggato sakalatto ujjANaM / soUNaM dhammillova NANAviha maNi rayaNA''bharaNo viviha- rAga vattha-vesadhArI appANaM kAUNaM kamalavimala-seNAe samaM rahavaraM samArUDho ujjANaM gato, paviTTho ya uvavaNaM / tAva ya kiMkara-jaNeNa UsaviyAo dUsakuDIo, viraiyA viulA maMDavA, pariveDhiyA ya appaNo pacchAyaNanimittaM paDisarA, paDivokkhiyA ya kUlavadhU-sayaNijjA. juva- raNNo ya ANattIe viraio bhoyaNamaMDavo subhUmibhAe, kuMbhaggaso viinno kusumovayAro, raiyA ya jahArihaM AsaNA, gahiya-gaMdha-vattha-mallA''bharaNA goTThiA appaNo appaNo savibhaveNaM jahANuNNAyaM juvaraNNA NiviTThA maNi-bhUmiyA-viTTharesu, kaNaga-rayaNa-maNinimmiyANi diNNANi ya bhAyaNANi / tato dhammillo vi piyAe vimalAe samaM niviTTo, pAse ya se kamalaseNA / tato pakae hatthasoe NANAvihaM khajja - bhojja -pejjaM dijjaumADhattA | evaM ca te aNNoNNeNaM samaM pIr3avisesaM aNubhavaMti / 324 juvarAyA samaM goTThiehiM dhammillaM vimalAe samaM pecchaMto na tippar3a, paraM ca vimhayamuvagao / tao ya tattha mada- bhimalassa juvaI jaNassa NacciyagIa-vAiyAvasANaM passiUNa dhammillaM ca abhinandanto goTThie sahio uTThao juvarAyA, jANavAhaNArUDho ya patthio sabhavaNaM. so vi vimala - kamalaseNAe samaM rahavarArUDho sabhavaNaM gato. aho ! rUvassiNI mAyaMga dAriyA viyakkhaNA jAtIe dUsiA, kuDilA kammagaI / mahuravva pADaliutte pAsAyA / gujarAtI vAkyo. are ! huM jI chu ! are gAMDI ! jasa, vAMlA agaNa vaDe zuM ? huM roSa urato nathI [NAi ] he sakhi ! tenI A prakAranI gati thaI. jo ! mahArASTra ! kRpA to use. te se prAre nauDI ise che. alyA ! nirla44 ! jesa jesa. are ! bhane prema bhI ? thU ! soDa nirla44 che. are ! 4 samAraM kavita saNa thayuM (AnaM6) arere! te prahAre thuM, te ajhare hone u ? are ! tu atyAre yAM bhaya che ! (Azcarya) te rejara priya mitra che. DA. oma 4 che. tame gaI kAle na AvyA, to have AvatI kAle Avajo. tuM savAre jhaTa uTha, ane vAraMvAra athavA eka vAra smaraNa kara. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 325 bA va no pA Dho. 326 thAya che. 2. prAkRta bhASAomAM vizeSaNa, vizeSyanI pachI paNa mUkAya bAkInA paracuraNa niyamo. (1 A pAThamAM nIce pramANenA viSayono samAveza karavAmAM Avyo che 1. vAkyamAM ke zabdane paDatA sAmAnya niyamo. 2. jAti vicAra. 3. ArSa prayogo. 4. dezya prAkRta. 5. saMskRta rUpo parathI thatA prayogo. 6. bahula prakAranA pheraphAro. 7. prAkRta bhASAonuM mizraNa. 8. saMskRta prayogo ja prAkRtamAM. 9. prAkRtamAM na vaparAtA keTalAka saMskRta zabdo. 10. keTalAka vadhArAnA prayogo tathA rUpo. 11. eka vyaMjananA pheraphAranA apavAdo. 12. saMyukta tathA anya vyaMjananA pheraphAranA apavAdo. 13. * zabdanA judA judA prayogo. 14. keTalAka prAkRta chaMdo. 3. avyayo ane keTalAka sarvanAmonA svaro pAse pAse Ave, tyAre pachI AvelA zabdanI zarUAtano svara lopAya che. 4. padathI para vino ma lopAya che. ane vino ru lopAya che, paraMtu svarathI para hoya to tino tti thAya che. 2. prAkRta bhASAomAM jAtionuM lagabhaga saMskRta jevuM dhAraNa che. (koSa-2) 1. paDama, sara taLa, e zabdo prAkRtamAM nara jAtimAM ja vaparAya che. rAma, umara, 16 sivAyanA koI paNa saMskRta nakArAnta kArAnta zabdo narajAtimAM vaparAya che. 3. AMkha arthavALA nAmo tathA vacana vagere zabdo potAnI khAsa jAti uparAMta narajAtimAM che. guna vagere narajAtinA zabdo nAnyatara jAtimAM, ane nAnyatara jAtinA narajAtimAM vikalpe vaparAya che. 5. rUmar tathA tvanA thayelA rUma cheDAvALA nAmo potAnI khAsa jAti uparAMta nArI jAtimAM paNa che. vagere potAnI jAti uparAMta nArIjAtimAM paNa che. 1. samAsa nAmadhAtu-ane taddhita prayogomAM hRsva svarane badale dIrtha svara, ane dIrgha svarane badale hRsva svara mahApuruSoe potAnAM pravacano ke graMthomAM vAparelA ahiM batAvelA niyama viruddhanA prayogone AvaM prAkRta kahevAmAM Ave che te ? A nizAnIthI batAvyA che. (koSa. 3) D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 327 1. dezya prAkRta mATe vistArathI jANavuM hoya, temaNe zrI hemacaMdrAcAryakRta dezanAmamAlA nAmano graMtha jovo. temAM saMskRtanA jevA tathA saMskRta uparathI banelA sivAyanA prAkRta zabdono saMgraha che. je zabdo judA judA dezomAM vaparAtA ane niyamathI siddha na thatA hoya tevA che. (koSa. 4.). 328 vagere ne lAge, paraMtu zaurasenI vagerenA niyamo prAkRta vagerene na lAge. evuM sAmAnya dhoraNa che. tyAre temAM paNa apavAda jovAmAM Ave che, eTale ke-zaurasenI vagerenA koI niyamo prAkRta vagerene paNa lAgu thatA jaNAya che, evI ja rIte kALanA pratyayo paNa pheraphArathI vaparAya che. jemake :- viNa Adeza mAgadhI bhASAmAM thAya che, chatAM prAkRtamAM paNa vidra vagere rUpo thAya che. vikR3. kALanA pratyayopaccha (vartamAna chatAM bhUtamAM) joto hato. AmAsa (vartamAna chatAM bhUtamAM) bolyo sohIma (bhUta chatAM vartamAnamAM) sAMbhaLe che, vagere. sIdhA saMskRta rUpo parathI thatA prayogo (koSa. 5) 8. bahula prakAranA pheraphAro nIce pramANe hoya che. 1. niyama na lAge 2. niyama vikalpa lAge 3. na lAgato hoya ne lAge 4. juduM ja svarUpa thaI jAya 1. sumana narajAti na thAya. 3. phi ni di nA Tu no vaM | 3 ne ja thayo. rasI-5-5 no dda na thayo vimo diraH 2. 3-3 no 3 vikalpa thayo. 4, niSido ni:do. fa-3 di. icchA vagarano. keTalAka saMskRta akhaMDa prayogo ja prAkRta bhASAmAM vaparAya che. jemake -saMskRta prayoga prAkRtarUpa nivAraNAya nivAraNassa nivAraNa mATe usi che, tema chAtImAM zirasi sire, sirammi mAthAmAM sire, sarammi taLAvamAM samudda samudda dariyo samudra | bhadda kalyANa sarasi 1. prAkRta bhASAomAM paraspara judI judI bhASAonA paNa niyamo lAgu thAya che. sAmAnya niyama evo che kesAmAnya prAkRta bhASAnA niyamo amuka pheraphAra sAthe zaurasenI bhASAmAM lAgu thAya che. zaurasenInA niyamo amuka pheraphAra sAthe mAgadhImAM lAgu thAya che. e pramANe pizAcI, cUlikA, pizAcI ane apabhraMza bhASA mATe samajavuM. te uparathI prAkRta bhASAnA niyamo zaurasenI bhayaMkara candra D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 329 330 niyamo na lAgatAM judA ja akSaro thAya che. te koSa (11) mAM ApavAmAM Avyo che. 12. tevI ja rIte 151mAM peja para joDAyelA akSaronAM parivartananA je niyamo ApyA che, te keTalAka zabdomAM na lAgatAM je khAsa pheraphAro thAya che, te (12) koSamAM ApavAmAM AvyA che. 13. zabda uparathI banatA judA judA avyayo, vizeSaNo namUnA khAtara (13) koSamAM ApavAmAM AvyA che. 14. chelle keTalAka prAkRta chaMdono vicAra Apyo che. koSa 2. (mULa jAtio.) nIcenA saMskRta zabdo prAkRtamAM vaparAtA ja nathI. tene badale tenA arthanA bIjA zabdothI kAma levuM paDe che. badale vaparAto. badale vaparAto. kuzala pracetas varuNa vAkya ukti vidvas budha vAvati guru devaguru prokta prakathita viSTarazravas haridra somasut somasota somarasa kADhanAra vagere ghaNA che. paraMtu prAkRtamAM to vaparAya che. 10. niyamo viruddha koI koI zabdonA judA judA rUpo thAya che. jemake :3o [nA. saMbo. mAM ] fthama, thAI, [no saE ] [fma ne badale ] sthaA | sa na thayo ] matta [jU no ka. bhU. ku. ] sUsa [phera e. va. mAM ] 3mUDa [ 3P nuM rUpa ] philtha [sthA tri. pu. e.]. svAti | [ bahu. va. mAM - pAThu | [D. no mAve na dhAni | no lopa na thayo ]. mAve' lAge ] pAvarU [ eka va. mAM paNa lopa nAve [D. no na lAge ] na thayo ] nathag [ma no [ na thayo ] ZH{ [ karta. prayo.mAM zuM suIT3 [ ma ne badale A thayo ] Adeza ] sisamo | [dA nathI thayo ] daitU, [ karma. prayogamAM paNa hasihimA / o | Tram na thayo ] maraM pADama nA. va prAkRSpa sa3 nA. zaraRtu zaram tana nAnya na. sUrya rAma nA.... mALA rAmanuM fsara nAnya, mAthuM ziram naTu nAnya, AkAza namas vana nAnya. vacana vinu nA. vijaLI vidatta ne nAnya. kuLa na indra nAnya. chaMda, kaDI inas mAharpI nAnya. mAhI vya mAthaUT nA. vAsaNa mAM vana vagere na na. guNa reva nA deva vivuM nAnya. bindu, TIpuM rayana na. talavAra navA maMDane nAnya. maMDaLano AgaLa no bhAga maUDanA # na. nakha 16 javavuM na. jhADa vRkSa vagere aMta na. khobo mata fpaTTa nAca. pITha pRSTha na. kukha rAkSa vana na. baLIrAjA dina. bhaMDAra nidhi 11. keTalAka zabdomAM 31mA pAThamAM ApelA akSara parivartananA D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 332 acchi nAnya. nA. Apa garima na. moTAIgariman trI.me. bhagavayA [bhagavatA] bhayavaMteNa akSi mahima na. moTAI mahiman 5-6 me. bhagavao [bhagavataH] bhagavaMtA-ntassa paNha na. prazna prazna dhuttimA na. dhUtArA dhUrtatva 1-2 . bhagavaM [bhagavan-bhagavantaM ]bhagavantocoria nAnya. yoza caurya vagere bhagavantaM vihi na. vivi, brahmA vidhi piNimA %a4j pinatva 14 arahA [ajhai ] araho rassi na. rAza, 2i9 // razmi puSphimA puSpayj puSyatva 1 maghavaM [maghavA] maghavo gaMThina. 8 granthi vagere vagere u. paMcahiM [paJcabhiH ] paJcehi u. ArSaprayogo DiyApaho bhU. upu. me. hotthA viharitthA paharitthA paharIa vimatimaoprAkRta hosI to. viDayo viharIa pA295 42to to 1. 14ii me e thAyacha samaNe bhayavaM mahAvIre zramaNo-vIro bhU. upu.ma. gacchisu gayA [agacchan] gacchIa bhU. upu.. Ahesu bholyA [AhuH] 4 . Ae bAgecha mokkhAe bhokSa bhATe mukkhassa vi. pu. siyA choya [syAt ] asthi 7 . si baMdhAre bAgecha, ne pUrvanA yare [caret ] carejjai svara para anusvAra lAge che devaMsi-deve bho [paThet ] paDhejjai kucchisi kukkhimmi acche cha [AchindayAt] Achindijjai bhe? [ AbhindyAt ] Abhindijjai u. n nAnta nAmane kammaNA, kammuNA kammeNa aMsi huMchu[asmi] hi s sAnta nAmano sirasA sireNa bemi I chu[bravimi] 4-6 me. nAnta nAmane kammuNo kammassa hnto5 eka. nAtta nAmane ___ kammaNA kammuNo kammatto tva karettae karittae 42vAne [kartum] kAuM 7. nAnta nAmane kammaNi kammammi AhArittae bhAvAne [Ahartum ] AhareuM eka sAtta nAmane maNasi maNammi dalaittaevAne dAtuM vagere dAuM 1 thI . amu nu aso [ asau] saM.bhU. karittArIne amU kAUNaM jahitANa choDIna jahiUNaM 1bI madhu bhagavanto [bhagavantaH] bhayavaMtA D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof paDhe abbhe Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 334 laIne sadRkSa tathya kriyA sAcuM sArikkha tacca kiyA hasa ubhaokAlaM tiriA AdAya tihuttaM ubhayakAla tiryaca kRtvA saMhRtya kaTTe sATu abhivaMdiAya vahine gahAya saMpehAe tapAsIne AyAe laIne avyayatikhutto trikRttvaH akSara parivartanamaNosilA manaHsilA maNazIla sumiNo svapnaH pacchekamma pazcAtkarma pAchaluM karma suhumaM, suhamaM sUkSma bArIka dukUla vastra cI-vandaNa caityavandana caityavaMdana AuNTaNa AkuJcana saMkoca khAsi kAsita udharasa khAvI dukkaDa duSkRta kharAba kAma sukaDa sukRta sAruM kAma AhaDa AhRta khAdheluM avahaDa avahRta lIdheluM ahakkhAyaM yathAkhyAta prasiddha ahAjAyaM yathAjAta janma pramANe duvAlasaMge dvAdazAGga bAra aMga ikSu zeraDI khIra kSIra sAriccha taccha kriyA kiriyA draha banne vakhata uhayakAla tiracchi karIne kiccA saMtarIne saMhariUNaM 4 oSa. sattAvIsaMjoyaNa yaMdra vodraha juvAna karasI jhasura tAMbula jhalak jhabakavuM cAMpavuM vagere jhallari illapuliMda cicci tuMgI khuDDA masANa maNAsilA siviNo pacchAkamma saha duala ceiyavandaNa AuJcaNa kAsi dukka suka Aharia avaharia jahakkhAya jahAjAya bArasaMga bakarI vidhi agni rAtri khaTakavuM dhaDakavuM saMskRta rUpo parathI pheraphAra thaIne prayogo. bhUtakALamAM abbavI abravIt te bolyo avoca avocatte bolyo akAsI akArSIt to thu adakkhU adrAkSu tebhosoyu ahU abhUtte to akarissaM akArSam meM yUM vagere ikkhu chIra D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 335 336 bhaviSyakALamAM. gujjha nAnya. guhya chuIM janna nAnya. janya utpanna vArnu bhokkhAmo bhakSyAmaH abhe bhAIzu vajja nAnya. vayaM tyAgayogya bhicca na. bhRtya no42 vajja nAnya. vadya yoj bhajjA nA. bhAryA strI bhavissai te thaze bhaviSyati karissai kariSyati teze bhavva nAnya. bhavya sA ajja na. Arya pUjya carissai cariSyati te pharaze avajja nAnya. avadya bheDaM pacca nAnya. pAcya rAdhA bhavissAmi yogya I thaIza. vagaire vacca nAnya. vAcya bolavU tvartha hanta. 241 hanto. laddhaM labdhaM kA roddhaM roddhaM rovA lehaana. lekhaka sapanA2 dhaNaMjaya na. dhanaJjaya dhana joddhaM yoddhaM vA kaTuM kartum 42vA vagere paraMtava na. paraMtapa bIne jItanAra herAna karanAra | bhUta kRdanta. avyaya. gayaM gatam payu bhoccA bhuktvA pAIne tatto tvattaH tArAthI varga3 mayaM matam mAnyu mattA maccA mattvA bhAnIne oSa 11. kaDaM kRtam vandittA vanditvA vAMhIne no. no bha. haDaM hRtam rAI gadyu viSpajahAya viprajahAya sIbhara | na.gIyA zIkara khappara na. 452 karpara maDaM mRtam bharyu choDI daIne sIara | khIla na. pIbo kIla ke no ma jiaM jitam chatyu soccA zrutvA samiNIna khujja vi. duSo kubja caMdimA nA. maMdrita candrikA tattaM taptam tapyu. vagaire suttA suptvA suIna no. saM5 bhU. hanto. noka. haMtA hatvA 4Ine vagere uvAsaga na. sevA 12nAra pavaTTha / na. poMthe prakoSTa AyAya AdAya baIna upAsaka vidhyarthaka kRdanta gattA gaccA gatvA 4 ega saM. vi. meM eka kajja nAnya. kAryam Ama maragaya nAnya. nIlama marakata no. naccA jJAtvA zrIna kicca nAnya. kRtyam Ama phaliha na. 26Ti patthara noya. naccA natvA nabhIna gejjha nAnya. grAhyam prh| sphaTika cilAya na.bhIma kirAta bujjhA buddhvA eIne yogya sIhara na. 4IyA zIkara D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof pauTTha / Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 338 mano. saMkalA nA. sAMga zRGkhalA gano bha. bhAginI / nA. bhAgavANI bhAminI | bhAginI ga no la chAla na.paro chAga ga no la sUhava na. bhAgyazANI subhaga yanoTa. AuMTaNa nAnya. saMghIya AkuJcana yanoya. pisalla / na. pizAya pisAa | pizAca ca no sa. khasia / vi. uta2 43DaM khaia / khacita 4 no. jhaDila / na. 4AvANu jaDila | jaTila Tanoda. sayaDha na. pAhuM zakaTa Tano. phaliha na. Ti patthara phalahi no . akola na. jhonuMja no. pihaDa | na. pATo piDhara | piThara nI. velu / na.vAMsa veNu / veNu tano yanecha. cuccha / vi. chuccha / tuccha tanA2. Tasara na. te tanuM 45huM trasara tano 3. paDAyA na. 5 patAkA paDimA nA. bhUti pratimA veDisa / na. neta2 veasa | vetasa tano. gabbhiNa vi.gabhAMDuMgarbhita tano 2. sattari nA. sitte2 saptati tanoba. alasI nA. magazI atasI palila / vi.pomAvANapalia / pANu palita tanova. pIvala / nAnya. pIta pIala | pItala tano vihatthi nA.veta vitasti kAhala | vi. namaj kAyara / kAtara thanoda. paDhama vi. 59j prathama puDhavI / nA. pRthvI puhavI / pRthivI thanI 5. pidhaM / bhavya. huI pihaM / pRthak 6 no. DaMsa na. uMja daMza Dara / na. 2, bhaya dara / dara dhIp / 5. saNAj dIp / dIpa 6no 2. bAra saM.bhAradvAdaza teraha saM. te2 trayodaza karalI nA. kadalI hano. dohala / na. mizInI Dohala | IcchA dohada 5no. osaDha / nAnya. 6vA osaha | auSadha nana 4. pahAvia / nAma nAvia | nApita nanosa. niMba / na. bIDo liMba | nimba 5noI. phaNasa na. 3samuMNa panasa 5 no ma. Amela / na. gumcho AveDa | ApIDa 5 no. bahutta vi. ghag prabhUta pano ma. bhisiNI nA. bhalinI bisinI ba no ma ne ya. kamandha / na. 54 kayandha / kabandha bhanoda. visaDha / vi. bhayaM42 visama / viSama bhanI. ahivannu / na. arjunano ahimannu | putra abhimanyu D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 339 340 bhanosa. bhasala / na.mabharo bhamara / bhramara ma no anunAsika. jau~NA na. 4bhunA nahI yamunA ya no Aha. kaivAha vi. 241 katipaya yano 44. biijja vi.bITuM dvitIya uttarijja / nAnyAsa uttarIa / uttarIa yanota. tumha sarva tame yuSmad yano. laTThi nA. bADI yaSTi yana va. kaiava saM. 241 katipaya yano. chAhI nA. 7iyo chAyA 2no. pihaDa na. pATo piura paDAyANa | nAnya. 5sA pallANa | paryANa 2no . kaNavIra na. 2muMja karavIra 2 no. iMgAla na. aMgAro aGgAra cilAana. bhIla kirAta thUla vi. huM sthUra niTThala / vi.na , niTThara | niya niSThura sanI. NalADa / nAnya. paNa NilADa | lalATa Nala / nAnya. pUcha laMgUla | lAla bano2. thora vi. AI sthUla vanoma. bhibbhala / vi. vinbhala | gabharAyedu vihala / vihvala thanobha. simiNa | nAnya. svapnu siviNa | svapna zanocha. chAvana. ayyu zAva zano daha / saM. 6za dasa / dazan panI cha. cha saM. 7 SaS pano. sanI. pAhANa | na. patthara divaha / na. hivasa pAsANa | pASANa divasa | divasa no 2. sano cha. utthAra / na. sA chuhA nA. yUno sudhA ucchAha | utsAha 12 koSa. 5t, del, tva STa, no. ta, thyano thya. mutta / bha. bhU. kicci na. nA. yAmakuM kRtti mukka / bhUAyaDuM mukta tacca / vi. barAbara lukka / vi. rogI taccha / tathya lugga rugga stha, syano7-7. mAuka nAnya. suMvALapa chaiya | vi.DhaDaM mAuttaNa / mRdutva thaiya / sthagita Daka / bha. bhU. chihA nA. 42ch| spRhA 1 / 12yedhuM daSTa / nijchiha / vi.ch| 6 / , sta, stha, 6 no ima, 5. nippiha / 2rnu nispRha tikkha / vi.tIj. nya no 404-38. tiNha | tikSNa ahimajju / na, thAMbhalo ahimaJju / na. abhimanyu thaMbha / stambha ahimannu / khANuna. mahAhavA nyanA . khaNNu | ( / sthANu ijjhA . maga inth khoDaana.nAra sphoTaka cino jyu. 5d, no 21-Gga viJcua / na.pachI vi. rAtuM, vichia / vRzcika mAsAta rakta ta, tha, stano hai. nAnya. dANa paTTaNa nAnya. 412 pattana sukka zukla khaMbha / saMga / D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 342 kavaTTia vi. pIAyedhuM kadarthita palTa bha. bhU. poTAyedhuM paryasta tha, sta, sthano 8-6. aTTha / na.dhana attha / artha ThINa / vi. thINuM styAna thiNNa visaMThula vi. gabharAyehUM, rAyedu visaMsthula aTThi nAnya. DAI asthi nta, 6, jya, sa. no 98,97, e. veNTa / nAnya. TIyu viNTa | vRnta voNTa kaNDaliA nA. gu| kandarikA paNNaraha saM. vi. 542 paJcadazan diNNa .bhU. ApaDaM datta majjhaNNa | na. pAra majjhaNha / madhyAhna sa, ma, no stha. utthAra na. utsAha ajjhattha bhavya. mAtmAmAM ajjhappa | adhyAtman thINa bhiSpha na. bhiSma bhaya / nAnya.25 bhassa / bhasman g, ma, zbhanobha, mana, ma. ubhaM / 8. vi. thu, bhuM uddhaM | urdhvam aMba nAnya. 3rI Amra taMba nAnya. tanu tAmra kambhAra / na. ribhara kamhAra | nAmano deza bambhaNa / na. grAma bamhaNa spa no sTa, vaNassai na. vanaspati bahassai bahapphai | na.Daspati buhapphar3a kSa,5,rtha, , , pya, ma, no. dAhiNa / vi. maj dakkhiNa | dakSiNa duha nAnyAhuH dukkha tUha nAnya. tIrtha tittha dIha / vi. saij digdha / dIrgha kAhAvaNa na. paiso kArSApaNa bAha nAnya. mAMsuM bASpa bAppha na. 2bhI, dhAmA kohaNDI nA. oNu kuSmANDa anya vyaMjanano lopa jamma na. 4nma janman nArI jatibhA mA, 21, , sA sariA nA. nahI sarit saMpaA nA. saMpatti saMpad girA nA. vAsI gir dhurA nA. dhosarI dhur purA nA. za2 pur chuhAnA. bhUpa kSudha disA nA. hizA diza pAusA nA. vardhAtu prAvRS accharasA | nA. apsarA acchA | apsaras bAhA nA. bAhu / na.hAtha bAhu saraana. za26Rtu zarad bhisaana.vaidha bhiSak dIhAusa | na. nA AyuSyadIhAu | vANu dIrghAyuSa dhaNuha | nAnya. dhanuSa gaDDa na. pADo garta gaDDaha / na. gaDI gaddaha | gardabha rdha, , 25, 5 no 4-8. aDDa / vi. madhu addha / ardha vuDDa / 4. bhU. pahuM viddha | vRddha daDDa i. bhU.paNedhuM dagdha ThaDDa. bhU. sthira stabdha muMDha / na. bhA) muddha | mUrdhan Aliddha . bhU. bheTe AzliSTa nya, nonta, nya. mantu | na.5 mannu / manyu cindha | nAnya. nizAnI cihna ciha indha / no 5, 6,6. bha, bha, sma appa / atta / AtmA dhaNu D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 343 nAnya. vi. egIbhAva egIkaraNa egadhurINa egayara egayama egadA egahA egaviha sar3a egauNa egattha koSa 13 eka thavuM eka karavuM agresara bemAMthI eka ghaNAMmAMthI eka ekavAra eka prakAre eka prakAranuM eka vAra eka gaNuM eka ThekANe ekIbhAva ekIkaraNa ekadhurINa ekatara ekatama ekadA ekadhA ekavidha sakRt ekaguNa ekatra ekAkin ekaika ekAntara ekatA ekatva avya egAgi ekaluM 4P P4333 2223P3P43 PPP - 344 (14) chaMda vicAra yama (ahIM keTalAka prAkRta chaMdonI rIto je | ApavAmAM Ave che. tathA aneka prakAranA vizeSa prAkRta chaMdo naNavA mATe prAkRta ' bhA | ja piMgala sUtro jovAM) chaMdamAM guru ane laghu akSaronI khAsa jarUra paDe che. guru-dIrthasvara ke te sAtheno koIpaNa vyaMjana, tathA anusvAra, visarga ke joDAyelo akSara jenI pachI Avelo hoya, tevA hRsva svara ke te sAtheno vyaMjana guru akSara kahevAya che. [5] gurunI nizAnI. gurunI mAtrA be. laghuhUrva svara ke te sAtheno vyaMjana laghu akSara kahevAya che. [1] laghunI - nizAnI. laghunI mAtrA eka. pUrvAdha-uttarArdha-kavitAno Agalo aradho bhAga pUrvArdha. pAchalo aradho bhAga uttarArdha. pAda--kavitAnA eka bhAgane pAda kahe che. yati-kavitAmAM je ThekANe visAmo levAno hoya, tene yati kahe che. gaNa-kavitAmAM traNa traNa akSaronA gaNa hoya che. guru ane laghu elaronI meLavaNIthI ATha gaNo thAya che. mA tA rA ja bhA na sa ya mAM tA rA hu Tu Du ma gaNa tA rA ja hu duAM ta gaNa rA ja bhA | 6 bha gaNa To na gaNa ToDa tha mA tA T; ; egega egAMtara egaA egattaNa egimA egaso egga eggajjhaM ekatva eka eka eka pachI eka ekapaNuM nAnya. ekapaNuM nA. ekapaNuM avya. ekavAra nAnya. ekapaNuM avya. eka prakAra na. bahu va. keTalAka aneka, ghaNAM eka ja ekAMta eka ochuM avya. eka taraphathI ege 2 guNa ekazaH aikya aikadhyam eke aneka ekaka ekAnta ekona ekataH aNega ega egaMta egUNa ja gaNa mAM na sa ya nAce. sa mAM sa gaNa ya gaNa egao D: mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 khulAso-A gaNo akSarameLanA chaMdomAM vaparAya che. ka-ca-ra-ta-5-gaNa-be-traNa cAra-pAMca ane cha mAtrAnA bIjA pAMca gaNa paNa vaparAya che. te darekanA anukrame laghu tathA gurunI meLavaNIthI 23-5-8-13 bhedo thAya che. ke gaNa= 5, Il. ca gaNa= , , III, 8 gaNa-phaka, || Da, I DAM, , llll. ta gaNa=IkaDa, DoDa, //iDa, phaDo, liDAM, Do, Doll, IIIII. pa gaNa-phaDaDa, lDaDa, phoDa, kuDA, DoDo, phiAMDa, DiDo, Doll, IISII, III, IIIIS, SIIII, III. khulAso-A gaNo mAtrA meLanA chaMdomAM khAsa vaparAya che. keTalAka chaMdonI vyAkhyAo :gAthApUrvArdha ane uttarArdha-7 Ta gaNa. ane 1 guru. 3ii mAtrA pUrvArdha-1-3-5-7mA 2 gaNamAM ja gaNa na hovo joIe. - chaThTho Ta gaNa madhyamAM ke gaNa vALo joIe. uttarArdha--pAMca Te gaNa, chaThTho laghu 8 gaNa, sAtamo Ta gaNa-guru. pUrvArdha- DhA 8 gaNamAM bIjA laghunI pahelAM yati. sAtamA 8 gaNamAM pahelA laghunI pahelAM yati. uttarArdha--pAMcamA 8 gaNamAM pahelA laghunI pahelAM yati. zloka-4 pAda. 8 akSara. darekamAM 5 mo akSara laghu 2-4mAM sAtamo laghu, ane 6 ko guru mAgadhikA-4 pAda. 14-16 mAtrA. 1-3mAM- 8 gaNa. dhu. paNa, laghu gaNa-14, 2-4mAM-1 5 gaNa, 1 Te gaNa. laghu. kagaNa, laghu kagaNa-16, AliMganaka-4 pAda. 24, 24, 24, 24. 2 laghu ane 1 guruvALA 6 8 gaNa. 346 1 lA ane 3 jA no, tathA 2 ja ane 4 thA no camaka (aMtyavyaMjanono meLa) hovo joIe. saMgataka-4 pAda, 22, 22, 22, 25, anuprAsa sahita. 1-2-3. 4 laghu te gaNa, 1 guru, = 22-22-22. 4- 2 laghu ta gaNa, 2 Ta gaNa, 1 laghu ta gaNa, 1 guru, = 25. 1lo veSTaka-177 mAtrA-- 1 te gaNa, 1 2 gaNa, 1 2 gaNa, 1 ta gaNe 2 8 gaNe, 2 te gaNa, 1 5 gaNa, 4 8 gaNe. 1 te gaNe, 1 2 gaNa, 3 ta gaNa, 1 guru 1 ladhu. 2 ca gaNa, 1 8 gaNa, 4 ca gaNa, 1 8 gaNa, 2 2 gaNa, 1 ta guNa. 3 2 gaNe, 11 8 gaNa. 1 gura. rAsAlubdhaka-4 pAda. 11, 15, 12, 15, motrI. 1-2 8 gaNa, 1 ladhu, 1 ladhu, 1 guru, 11 2-3 Te gaNa, 1 ladhu, 1 guru, 3-3 8 gaNe 4-3 8 gaNa. laghu guru. 2 jo veSTaka mAtra 189 kula 1 5 gaNa, 2 ta gaNa, 1 ladhu, 1 guru, 6 8 gaNe, 2 guru, 7 8 gaNa, 1 ladhu, 1 guru, 1 5 gaNa, 2 Ta gaNa, 1 ta gaNa, 1 2 gaNa, 1 guru, 9 8 gaNa 2 laghu, 1 gura, 4 Ta gaNa, 2 guru, 2 8 gaNa, 1 2 gaNa, 3 guruvALA 8 gaNa, 2 laghu, 1 guru. rAsAnaMditaka-ja pAda. 12, 12, 11, 10 mAtrI. 1-2-2 Te gaNa, 2 ladhu, 1 guru 3-2 8 gaNa, 1 laghu 1 guru, 4-2 8 gaNa, 1 guru * 15 D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 347 348 1 lo nArAcaka-30, 27, 27, 40 mAtrA-kula 124. 1-9 guru laghu rUpa ca gaNa, 1 na gaNa, 2-8 e garNa, 1 na gaNa. 3-8 ca gaNa, 1 na gaNa . 4-10 2 gaNa, 1 na gaNa, 1 2 gaNe, 2 guru. sopAnaka-4 pAda. 16 akSara. 22-22-22-22 mAtrA. be laghuvALA. pa traNa ane 1 guru. citralekhA-4 pAda, 26-26-30-27 mAtrA. 1-2-1 tagaNa, 1 TaeNgaNa, 1 tagaNa, 2 gaNa, 2 laghu, 1 gura. 26-26 3-1 gaNa, 1 TagaNa, 1 gaNo, 3 gaNe, 2 laghu, 1 gura-30 4-1 tagaNa, 1 traNa, 1 tagaNa, 2 gaNa, 1 cagaNa. 1 guru-27 kusumalatA-4 pAda, 16-18-12-18 1-3-6 laghu mAtrA | 12 gaNane 8 laghumAM ekAda guru, 2-4-8 laghu mAtrA |1 ya gaNa | hoya to paNa cAlaze (4 laghu, 1 guru 2 laghu). | (aupachaMdasikachaMda:) bhujaMgaparirigita4 pAda. 12-14, 12-14 1-3-1 gaNa, 1 traNa, 1 laghu, 1 guru-12-12, 2-4-1 gaNe. 1 TaeNgaNe, 2 ladhu, 1 guru 14-14 khidhataka--(vaMzapatrapatita) 4-pAda 17 akSara, 10me yati. aMtyaakSaramAM yamaka. 1 bhagaNa, 1 gaNa, 1 nagaNa, 1 AMgaNa, 1 gaNa 1 laghu 1 guru. 1-2-3 4 gaNa, 1 laghu, 1 guru=19. 4-1 TagaNa, 2 tagaNa, 1 laghu, 1 guru. 17 kisalayamAlA-4 pAda. 27, 27, 27, 27, mAtrA. 5 8 gaNa, 1 jagaNa, 1 laghu, 1 guru. 27. sumukha-4 pAda, 13, 13, 13, 13. mAtrA. 1-2 laghuvALA gaNa, 1 TagaNa, 1 laghu, 1 guru. 13 2--2 tagaNa, 1 laghu, 1 guru, 3-1 gaNa, 1 TaeNgaNa, 1 laghu 1 guru. 13 4-2 cANa, 1 TahmaNa, 1 laghu, 1 guru. vighuddhilasita-4 pAda, 8, 8, 8, 8. 2 ladhu, 1 guru, 2 laghu, 1 guru-8. 3 jo veSTaka--76 mAtra. 35, 41, 2 gaNa, 4 gaNa, 1 gaNa, 1 TegaNa, 4 gaNa 1 laghu, 1 guru 1 gaNa, 2 TaeNgaNa, 2 guru. ratnamAlA-4 pAda, 32, 32, 32, 32. mAtrI. 1-1 TaeNgaNa, 2 guru, cAra vakhata-32 1-2-3-7 gaNa, 2 guru-32. 1 kSiptaka-4 pAda. 16, 16, 16, 16. 1 gaNe, 2 gaNa, 1 guru. rajo zikSaka-- 4 pAda, 16, 16, 16, 12, (rathoddhatA) 1 gaNa, 1 mNa, 1 gaNa, 1 laghu, 1 guru. dIpaka-4 pAda, 16, 16, 16, 16, mAtrA yamukamaya pahelo kSiptaka teja dIpaka, maMDila paNa nAma che. citrAlarA-4 pAda, yamakavALA, 24, 26, 26, 24. 1-4-5 TagaNa, 2 guru. 2-3-6 TagaNa, 1 guru. 2 jo nArAcaka- D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 11 gaNa, 1 guru, 14 gaNa, 1 gaNe 16 gaNa. 1 gaNa, 3 cagaNa. nanditaka- 4 pAda. 10, 10, 10, 10, 2 ladhu, 1 guru, 2 laghu, 1 guru, 1 guru. bhAsuraka sArAyati, ane anuprAsavALo chaMda-104 mAtrA. 1 tANa, 1 gaNa. 1 tagaNa, 1 TagaNa, 1 tagaNa. 1 maNa, 1 tagaNa, 1 TaeNgaNa, 1 guru, 1 garNa, 1 gaNa, 1 guru, 12 zaNa. 3 jo nArAcaka- 13 cagaNa, 1 gaNa, 9 gaNa, 1 nagaNa, 30 cagaNa, 1 guru. 18 gaNa. 2 jo lalitaka-4 pAda. 21, 21, 21, 21, 1 cagaNa, 4 TaeNgaNa, 1 guru, vAnavAsika-4 pAda. 16, 16, 16, 16. 4 gaNa, 9 mI 12 mI laghu darekamAM. aparAntikA-4 pAda. 16, 16, 16, 16, 8 mAtrI, 1. raMgaNa, 1 laghu, 1 guru. 350 T nA. sevA (olagaDI) thAya nAnya, cokInuM thANuM. +mata nAnya. pANIno mela. ina. brAhmaNa dina. sAra na. lApasI, kaMsAra. vira3 nahAthI na. kutaro. nirAra [4] kri. vi. mahenata kudI nA. kutarI. vinA. #oTTa | na. killo. pa3ra vi. ghaNuM pravura. kuTTa pasthiva na. rAjA pAthad. vRd dhA. rokAvuM, khaMcAvuM. parvaH dhA. poDhavuM vRddha vi. ghaNuM. patta vi. pramAdI pramatta vekAnuga vi. nabaLuM. pADava+jJAnaya nAnya, pAyakhAnuM ravo nA. dAsI. pAyukSAlana rosana vi. bahAra nIkaLelA madhava na. indra madhavana - dAMtavALuM. mAma avya sakhinuM AmaMtraNa guniyA nA. goLI, tri mAdaUT na. brAhmaNa nona na. savAra. san dhA. roSa karavo rum mi9ta na. kAdava. nema dhA. rucavuM karyuM TakSarI nA dhakkA dhakko, Takoro. vitaha vi.sRhuM vitatha TAra na. TAraDo ghoDo. sanmAve na. kharI vAta sAva TAra nAnya. TAraDApaNuM. samosa dhA. khasavuM tarI [] nA. hoDI. sa+apa+y tAnapuTa [4] nAnya. jhera. satyaya vi. samaju sahRtha tithi vi. tRSAtura tUSita thi vi. lIluM ti [brAhmaNa pachI 12 mA koSamAM nIce pramANe vAMco...] rya, hiM, tra no 2 Da, rya no la-llA vAra nAnya, brahmacarya hatnI nA. kohalI rasAra na. vasudeva vagere daza DhodI vorA yAdavo. zArda so 33 nAnya. suMvALapa dhArI nA. dhAImAtA dhAtrI. saukumArya. koSa. AmAM keTalAka dezya zabdo vadhAre che. 3 vAva nAnya. vArtA - vikiche vi. davA na thAya khyAnaka tevuM . eDavaDaVT nAnya. aDavuM, ttiva nA. uttaravaDa. aTakavuM. sahu vi. ulI gayeluM. Adu vi. ADuM. chattamA nA. sAmrAjaya maUAtha na. anIti manatha ekacchatratA. pazumana na. pAchaLa pAchaLa mafujha vi. opela, ujALelA javuM anumAna. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 prAkRta vAkyo. pamattassa savvao bhayaM, appamattassa na kutto vi bhayaM. kiM vA saccamasaccaM paccakkhamasaccavAiNo ? duha-jalahi-nivaDiyANaM dhuvaM pavahaNaM suvayaNaM pi. nannahA saMtabhAsiaM. avigiccho musA - doso. paccakkhe vi ya diTThe juttAjuttaM viyArijjA. mahAkajje vi ajjo vi vitahaM na vAhare. turayA va paristA aDavaDaNaM kAumAraddhA. so kohADao aDDo AvaDio. evaM cintayantI aNumaggeNeva caliA haM. phoDe birAlo lolayAe sAraM vi uttiriviDiM. ullUhaM ca nalavaNaM hariyaM jAyaM. niva-mauDoppiya-paya-Naho cakkavaTTI tittha yaraM paNamai. kareu devo pasAyaM mama olaggAe. tA kareUNa kaMsAraM tAlapuTasaMjuyaM cegaM visa- moyagaM gose uvaNemi eyANaM. kukkehi kukkIhi ya vukkaaMte. dijjaMti kavADAIM, koTTAvari bhaDA Thavijjanti. tA gaccha turiyaM turiyaM, turayaM mA khaMca, muMca muklayaM. ai sikkhio vi na muai aNayaM TAravva TArataM. khaddhe bhavadukkhajale tarar3a viNA neva sugurutaraM. " bhayANayA aDavi" tti nivaTTAI thANayAI 352 jAva rAyA pavaDDar3a, tAva kahehi kiMci akkhANayaM. ThAi ceva eso pAukkhAlayammi rayaNIe. rayaNIe pAukkhAlaya-nimittamuTThio. niya-piyaraM bhaNasu, tumaM mokkalar3a jeNa sigdhaM pi. puratthimAo vA disAo Agao ahaM aMsi. vodraha- drahammi paDiA. hayaM nANaM kiyA-hINaM. huM nillajja ! samosara, hu sAhasu sabbhAvaM. U kiM mae bhaNiyaM ? U kaha muNiA ahayaM ? ajja mmi hAsiA mAmi ! teNa rusiuM sakkaM. sUsaire gAma - cikkhilo. na maraM. jaM jaM te roitthA, taM taM karemi sA undiraM hamma. hAsAvio jaNo sAmalIe. deviMdo iNamabbavI. savvANa vi patthivANa esa mahI. teNa lahejja. aha Ne hiyaeNa hasar3a mArua-taNao. appahiyaM kAyavvaM. aho dhammegacchattayA ! uvajjante kai - hiyaya- sAyare kavva rayaNAI. logassujjoyagarA jiNA vandiA. jaM kiM ci majjha viNaya-parihINaM suhumaM vA bAyaraM vA, tubbhe jANaha, ahaM na yANAmi. sirasA maNasA matthaeNa vandAmi. haM hiyo hojja, tumaM suve hojja, sA ahuNA hojja, tava kallANaM hojja, puvvammi kAle kaMsa- nivo hojja. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 pari si TuM-1 maGgalaM 353 maNasi kAuM guliyaM khAi. pucchisu samaNa-mAhaNA. bAramaI nayarI hotthA. kammuNA baMbhaNo hoi, kammuNA hoi khattio. cauvIsaM vi jiNavarA titthayarA me pasIyantu / tAlA jAaMti guNA jAlA te sa-hiehiM gheppanti / ravi-kiraNANuggahiAI huMti ka-malAI kamalAI // re ! kheAlua ! khosala ! imANa khoTTINa mjjhmaavddio| chuTTissasi kaha va tuma akuTTio TakkarAhi phuDaM // jhallari-paure gAme illa-puliMdANa suvvae saho / taha sajjijjai ciccI suheNa jaha volae tuMgI // guru-lahua-payatthANaM tagguNamullaM havai savvesi / chuhia-tisiANa bhojjaM jala-pANaM taM amulaM khu // atthAloaNa-taralA iyara-kaINaM bhamanti buddhIo / atthaccea nirArambhamenti hiaaM kaIndANaM // bhoccA sayalaM picchi, vijjaM bujjhA, aNaNNaya-ggAmicaiUNa, tavaM kAuM santI patto sivaM paramaM // namo viNaya-paNaya-suriMda-viMda-vandiya-'kamAra-vidANaM arahaMtANaM. namo parisuddha-nANa-daMsaNa-samiddhANaM siddhANaM. namo jiNa-paNIya-''yAra-vihi-viyakkhaNANaM AyariyANaM. namo sIsa-gaNa-parama-suya-saMpaya-'jjhAvayANaM uvajjhAyANaM. namo siddhi-vasahi-gamaNa-kAraNa-joga-sAhagANaM sAhUNaM. jaya ! jaMtu-kappa-pAvaya ! candA-''yava ! rAga-paMkaya-vaNassa / sayala-muNi-gAma-gAmaNI ! tiloa-cUDA-maNi ! namo te // 1 // kallANa-kandaM paDhama jiNidaM, saMti tao nemijiNaM muNirda, / pAsaM payAsaM su-guNikka-ThANaM bhattIi vande siri-baddhamANaM // 1 // apAra-saMsAra-samudda-pAraM pattA sivaM dintu su-ikka-ThANaM / savve jiNidA suraviMdA-vaMdA kallANa-vallINa visAla-kaMdA // 2 // nivvANa-magge vara-jANa-kappaM paNAsiyA-'sesa-kuvAi-'dappaM / mayaM jiNANaM saraNaM buhANaM namAmi NiccaM ti-jagappahANaM // 3 // 'kundindu-go-kkhIra-tusAra-vanA saroja-hatthA kamale NisannA / vAesirI putthaya-vagga-hatthA suhAya sA amha sayA pasatthA // 4 // jeNa viNA logassa vi vavahAro savvahA Na NivvaDai / tassa bhuvaNekkaguruNo Namo aNegantavAyassa' // 1 // D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 pari si TuM-2 pAiya-bhAsA-guNAI 356 1"ujjhau sakkaya-kavvaM sakkaya-kavvaM ca nimmiyaM jeNa / vaMsa-haraM va palittaM taDayataTTattaNaM kuNai // 10 // pAiya-kavvammi raso jo jAyai taha va cheya-bhaNiehiM / uyayassa u vAsiya-sIyalassa8 titiM na vaccAmo // 11 / / lalie mahura-kkharae juvaI-jaNa-vallahe sa-siMgAre / saMte pAiya-kavve ko sakkai "sakkayaM paDhiuM // 12 // pari si TuM-3 gAhA-sattasaIe gAhAo. aha pAiArhi bhAsAhi saMsayaM bahulaM ArasiM taM taM / avaharamANaM siri-vaddhamANa-sAmi namasAmo // 1 // sayalAo imaM vAyA visaMti, etto ya aiti vAyAo / eMti samudaM ciya, aiti sAyarAo cciya jalAI // 2 // amiyaM pAua-kavvaM paDhiuM souM ca je Na jANaMti / kAmassa tatta-tatti kuNaMti, te kaha Na lajjaMti ? // 3 // 'ummillai lAyaNNaM payaya-cchAyAe sakkaya-payANaM / sakkaya-sakArukkarisaNeNa payayassa vi pahAvo // 4 // Navamattha-dasaNaM saMnivesa-sisirAo baMdha-riddhio / aviralamiNamo' A-bhavaNa-baMdhamiha Navara payayammi // 5 // harisa-viseso viyasAvayo ya "maulAvayo ya acchINa / iha 'bahi-hutto aMto-''muho ya hiyayassa viSphurai3 // 6 // 1"paruso sakkaya-bandho, pAua-baMdho vi hoi suumAro, / purisa-mahilANaM jettiamihaMtaraM tettiamimANaM // 7 // sakkaya-kavvassa'tthaM jeNa na yANaMti maMda-buddhIyA / savvANa vi suha-bohaM teNemaM pAyayaM raiyaM // 8|| guDha-uttha-desi-rahiaM sulaliya-vannehiM viraiyaM rammaM / pAyaya-kavvaM loe kassa na hiyayaM suhAvei? ||9|| maragaya-sUI-viddhaM mottiyaM piai Ayaya-ggIvo / moro pAusa-yAle taNagga-laggaM uaa-binduM // 1 // alia-kuvipi kaya-maMtuaMva meM jesu suhaya ! "aNuNento / tANa diahANa "haraNe ruAmi, Na uNo ahaM kuviA // 2 // jhaMjhA-vAuttiNa-ghara-vivara- palodta-salila-dhArAhi / "kur3a-lihiohi-diahaM rakkhai ajjA kara-yalehi / / 3 / / "ajjaM gao"tti, "ajjaM gao"tti, "ajjaM gao"tti gaNirIe / paDhamavvia diahaddhe kuDDo lehArhi cittalio // 4 // taha mehAgama-saMsi-AgamaNANaM paINa muddhAo / maggamavaloyamANIo raNiai pAusiya-daiAo // 5 // so Natthi ettha gAme, jo eyaM "mahamahaMta-lAyaNNaM / taruNANa hiyaya-"lUrDi parisakkaMti nivArei // 6 // D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357 parisi TThe-4 subhAsiAI aNAgayamapassaMtA 'paccupanna- gavesagA / te pacchA paritappaMti khINe Aummi jovvaNe // 1 // dhannA bahiraMdharaA taccia jIaMti mANuse loe / Na sugaMti khala-vayaNaM khalANa 'addhi na pekkhanti ||2|| nArAya* ! nirakkhara ! lohavanta ! domuha ! ya tujjha kiM bhaNimo ? | guJjAe samaM kaNagaM tolanto kaha na lajjesi ? // 3 // uho tti samatthijjai dAheNa saroruhANa hemaMto / cariehi Najjai jaNo saMgovaMto vi appANaM // 4 // alameva vicchuANaM, muhameva ahINaM, taha ya maMdassa / diTTi biaM, pisANANaM savvaM, savvassa bhaya-jaNayaM // 5 // gabbha- ppabhiimAvIci salila-cchee saraM va sUtaM / aNusamayaM maramANe, jIyaMti jaNo kahaM bhaNai ? ||6|| savvo parovayAraM karei niya-kajja-sijjhaNA'bhirao4 / niravikkho niya-kajje parovayArI havai dhanno // 7 // haMsANa sarehiM sirI "sArijjai aha sarANa haMsehiM / aNNoNaM cia ee appANa Navara garuaMti // 8 // patthareNAhao " kivo pattharaM Dakkumicchai / migArio saraM pappa saruppatti vimaggai ||9|| 358 dhannA vi te dhannA purisA nissIma satti-saMjuttA | je visama-saMkaDesu vi paDiA vi cayaMti No dhammaM // 10 // sayaNo, dujjaNo, vidUsio, "lahaDio tahA, / gahilo, vimhiro, bhIrU sakkhI NUNaM Na kijjae // 11 // vaTTeti vase No jassa iMdiyAi kasAya vaggo ya / nicchayao annANI nANA - satthe suNato vi // 12 // vaNiANaM vaNijjammi, mAhaNANaM muhammi ya, / khattiyANaM sirI khagge, kArUNaM sippa kammasu || 13|| vihalaM jo avalaMbai, Avai-paDiaM ca jo samuddharai / saraNAgayaM ca rakkhai tisu tesu alaMkiyA puhavI ||14|| jaM AruggamudaggamappaDiyaM // 24 ANesarataM phuDaM, rUvaM appaDirUvamujjalatarA kittI, dhaNaM, juvvaNaM / dIhaM Au, avaMcaNo pariNo, puttA su-puNNA''sayA, taM savvaM sacarAcaramma vijae nRNaM dayAe phalaM // 16 // parisi TThe-5 uvaeso bahaM suNei kannehiM bahu acchihi picchai / na ya diTTaM suyaM savvaM bhikkhU 'akkhAumarihaI ||1|| D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 359 payAsiyavvaM na parassa chiddaM kammaM karijjA na kayA viruddhaM / mitteNa tullaM ca gaNijja khudaM, jeNaM bhavijjA tuha jIva ! bhadaM // 2 // rogehi sogehi na jAva dehaM pIDijjae vAhi sahassa-gehaM / tAvajjayA dhammapahe rameha buhA ! muhA mA diyahe gameha ||3|| jayA udiNNo na ko'vi vAhIM tayA paNaTThA maNaso samAhI / tIe viNA dhamma- maIvasijjA citte kahaM dukkha bharaM tarijjA // 4 // viratta - cittassa sayA vi sukkhaM rAgANurattassa aIva - dukkhaM / evaM muNittA paramaM hi tattaM nIrAga-maggammi dhareha cittaM ||5|| bhAsijjae neva asacca bhAsA na kijjae bhoga-suhe pivAsA / khaMDijjae neva parassa AsA dhammo ya kittI iya sappayAsA // ANaM gurUNaM sirasA vahissaM, suttattha-sikkhaM viulaM lahissaM / kohaM virohaM sayalaM caissaM, kayA ahaM maddavamAyarissaM? // 7 // paropahAsaM na kahiMpi kujjA lahuttaNaM jeNa jaNo lahijjA / parassa dosesu maNaM na dijjA, dhImaM naro dhamma- -dhuraM dharejjA // 8 // davvANurUvaM viraijja vesaM, kujjA na annassa ghare pavesaM / sAhUNa'sAhUNa tahA visesaM jANijja, jaMpijja na dosa-lesaM // 9 // dhIreNavi mariyavvaM, kAuriseNavi avassa mariyavvaM / duhaM pi hu mariyavve, varaM khu dhIrataNe mariDaM // 10 // sIleNavi mariyavvaM, nissIleNa vi avassa mariyavvaM / duhaM pi hu mariyavve, varaM khu sIlattaNe mariDaM ||11|| 360 parisi-6 viviha-chandANi. siri- ajia - saMti- jiNa thuI ajiaM jia savva-bhayaM saMtiM ca pasaMta-savva-gaya-pAvaM / jaya gurU saMti-guNakare dovi jiNavare paNivayAmi ||1|| gAhA vavagaya-maMgala-bhAve te haM viula-tava-nimmala-sahAve / niruvama - mahappabhAve thosAmi sudiTTha sabbhAve // 2 // gAhA savva- dukkha ppasaMtINaM savva pAva-ppasaMtINaM / sayA ajia saMtINaM namo ajia saMtiNaM ||3|| silogo ajia ! jiNa ! suha- ppavattaNaM tava purisuttama ! nAma- kittaNaM / taha ya dhii-mai ppavattaNaM tava ya jiNuttama ! saMti ! kittaNaM // 4 // mAhiA // purisA ! jai dukkha-vAraNaM jai ya vimaggaha sukkha kAraNaM / ajiaM saMtiM ca bhAvao abhayakare saraNaM pavajjahA ||6|| mAgahiA siri- ajia jiNa thuI arai - rai - timira - virahiamuvaraya-jara-maraNaM sura-asura- 'garula-bhuyaga- vai payaya-paNivaiaM / ajiamamavia sunaya -naya-niuNamabhaya-karaM saraNamuvasaria "bhuvi - divi - ja - mahiaM sayayamuvaName ||7|| saMgayayaM sAvacchi- puvva-patthivaM ca vara- hatthi-matthaya-pasattha-vicchinna saMtthiyaM / thira- saricchavacchaM maya-gala lIlAyamANavara- gandhahatthi - patthANa- patthiyaM saMthavArihaM / D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 hatthi- hattha-bAhuM dhaMta-kaNaga-ruaga-niruvahaya"-piMjaraM pavara-lakkhaNovacia-soma-cAru-rUvaM / 2"sui-suha-maNAbhirAma-parama-ramaNijja-vara-deva-"duMduhi ninAya-mahurayara-suha-giraM // 9 // veDDao // ajiaM jiAri-gaNaM jia-savva-bhayaM bhavoha-riuM / paNamAmi ahaM payao pAvaM pasameu me bhayavaM // 10 // rAsAlubdhao 2"ikkhAga ! videha-narIsara ! nara-vasahA ! muNi-vasahA ! nava-sAraya-sasi-sakalANaNa ! vigaya-tamA ! vihua5-rayA ! ajiuttama ! tea-guNehi, mahA-muNi ! amia-balA ! viula kulA ! paNamAmi te bhava-bhaya-mUraNa ! jaga-saraNA ! mama saraNaM // 13 // cittalehA siri-saMti-jiNa-thuI deva-dANaviMda-caMda-sUra-vaMda ! haTTha-tuTTha-jiTTha-paramalaTra-rUva ! dhaMta-rUppa-pa-seya-saddha-niddha-dhavaladaMta-paMti ! saMti ! satti-kitti-mutti-jutti-gutti-pavara ! ditta-tea-vaMda ! 29dheya ! sabva-loa-bhAvia-ppabhAva ! Ne! paisa me samAhi // 14|| nArAyao // siri-ajia-jiNa-thuI vimala-sasi-kalA-'irea-somaM vitimira sUra-karA-'irea-teaM ti-3 asa-vai-gaNA-'irea-rUvaM dharaNi-dhara-ppavarA-'irea-sAraM / / 15 / / kusuma-layA // 362 satte a sayA ajiaM sArIre ya bale ajiaM / tava-saMjame ya ajiaM esa thuNAmi jiNaM ajiaM // 16 // bhuaga-pari-riMgiaM [ jummaM ] siri-saMti-jiNa-thuI 3"soma-guNehi~ pAvai na taM nava-saraya-sasI tea-guNehiM pAvai na taM nava-saraya-rakhI / rUva-guNehi~ pAvai na taM ti-asa-gaNa-baI sAra-guNehi~ pAvai na taM dharaNi-dhara-vaI // 17 // khijjiayaM / / tittha-vara-pavattayaM tama-raya-rahiaM dhIra-jaNa-thua-'cciaM cua5-kali-kalusaM saMti-suha-ppavattayaM ti-garaNa-payao saMtimahaM mahA-muNi-saraNamuvaName // 18|| laliayaM / / siri-ajia-jiNa-thuI viNaoNaya-sira-raiya-'Jjali-risi-gaNa-saMthuaM thimiaM vibuhA -'hiva-dhaNa-vai-nara-vai-thua-mahia-'cciaM bahuso / +ai-ruggaya-saraya-divA-yara-samahia-sappabhaM tavasA gayaNaMgaNa-viyaraNa-samuia-cAraNa-vaMdiaM sirasA // 19 // ||kisly-maalaa // asura-garula-parivandiaM kinnaroraga 2-nmNsiaN| deva-koDi-saya-saMthuaM smnn-sNgh-privndiaN||20|| sumuhaM / abhayaM aNahaM arayaM aruyaM ajiyaM ajiaMpayao paNamo // 11 // vijju-vilasiaM [visesa] ___D:mishratsadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 vara-"khikhiNi-neura-satilaya-"valaya-vibhUsaNiArhi rai-kara-caura-maNo-hara-suMdara-daMsaNiArhi // 27 // cittakkharA // devasundarIhi~ pAya-vaMdiAhi~, vaMdiA ya jassa te "suvikkamA kmaa| appaNo "niDAlaehi maMDaNoDaNa-ppagAraehi~ kehi~ kehi vi / avaMga-tilaya-patta-leha-"nAmaehi~ "cillaehi~ saMgayaM gayAhi~ bhatti- sanniviTTha-vaMdaNA-gayAhi~ hu~ti te vaMdiA puNo puNo // 28 // nArAyao // tamahaM jiNa-caMdaM ajiaM jia-mohaM / 75dhua-savva-kilesaM payao paNamAmi // 29 // naMdiayaM // [kalAvayaM] 363 siri-saMti-jiNa-thuI AgayA vara-vimANa-divva-kaNaga-raha-turaya-"pahakara-saehiM huli / sasaMbhamoaraNa-kkhubhia-lulia-cala-kuNDalaM-gaya-tirIDa sohaMta-mauli-mAlA // 22 // veDDao // jaM surasaMghA sA-'sura-saMghA vera-viuttA bhatti-su-juttA Ayara-bhUsia-saMbhama-piMDia-suTTha-su-vimhia-savva-baloghA / uttama-kaJcaNa-raNa- paruvia-bhAsura-bhUsaNa-bhAsuriaMgA 5 gAya-samoNaya-bhatti-vasA''gaya-paMjali-pesiya-sIsa paNAmA // 23|| rayaNa-mAlA // vaMdiUNa thoUNa to jiNaM ti-guNameva ya puNo "payAhiNaM / paNamiUNa ya jiNaM surA'surA pamuiA sa-bhavaNAI to gyaa||24|| khittayaM. taM mahA-muNimahaM pi paMjalI rAga-dosa-bhaya-moha-vajjiyaM / deva-dANava-nariMda-vaMdiyaM saMtimuttamaM mahAtavaM-name // 25 // // khittayaM // siri-ajia-jiNa-thuI 5 ambara-'ntara-viAraNiArhi lalia-haMsa-vahU-gAmiNiArhi pINa-soNi "thaNa-sAliNiAhiM sakala-kamala-dala loaNiAhi // 26 // // dIvayaM // pINa-nirantara-thaNa-bhara-viNamia-gAya-layAhiM maNi-kaMcaNa-pasiDhila-mehala -sohia-soNi-taDAhiM siri-saMti-jiNa-thuI thua-vaMdiassA risi-gaNa-deva-gaNehi~ to deva-vahUhi~ payao paNamiassA jassa -jaguttama-sAsaNayassA bhatti-vasAgaya piMDiayAhi~ / deva-varaccharasA bahuyAhiM sura-vara-rai-guNa-paMDiayAhi~ // 30 // bhAsurayaM // vaMsa-saha-taMti -tAla-melie "tiukkharA'bhirAma-sadda-mIsae kaea sui-samANa-Neya-suddha-sajja-gIya-pAya-jAla '-ghaMTiArhi valaya-mehalA-kalAva-neurA-'bhirAma-sadda-mIsae kaea deva-naTTiArhi 2 hAva-bhAva-vibbhama-ppagAraehiM nacciUNa aMga-hAraehi D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 366 liMgi5-vesa-paricchaNNA, baMbhaNa-vesa-dhAriNo vivaha-sippa-kusalA ya vigaya-visarUvayAe ya bhamaMti" / 365 vaMdiyA ya jassa te suvikkamA kamA, tayaM ti-loya-savva-satta-saMti-kArayaM pasaMta-savva-pAva-dosamesa haM namAmi saMtimuttamaM jiNaM // 31|| // naaraayo|| doNhaM thuI chatta-cAmara-paDAga-juva-java-maMDiA / jhaya-vara-magara-turaya-siri-vaccha-sulaMcchaNA dIva-samudda-maMdara-disA''gaya-sohiA satthi -vasaha-sIha-raha-cakka-varaMkiA // 32 // laliyayaM jo paDhai jo a nisuNai +ubhaokAlaM pi ajia-saMti-thayaM na hu huMti tassa rogA puvvuppannA viNAsaMti // 39 // gAhA // jai icchaha parama-payaM ahavA kirti sa-vitthaDaM bhavaNe / tA te-lukuddharaNe jiNa-vayaNe AyaraM kuNaha // 40 // gAhA // tato ahaM eAI ThANAI appaNA cAra-purisehiM ya maggAvemi cArAvemi cArAveUNa ya uvAya-kasalo niggao / nihAiUNa ikkao ceva ahaM ekassa nava-hariya-pallava-bahusAha-sIalacchAyassa sahayAra-pAyavassa heTThA niviTTho dubbala-maila-vattho coraggahaNovAyaM cintayanto acchAmi / navari ya dhAu-ratta-vattha-parihio ega-sADiAra"-uttarAsaMgo saMkha-khaMDia-baddha-parikaro20 tidaMDa-kuMDiolaia-vAma-hatthakhaMdha-paeso gaNettiA2-vAvaDa-dAhiNa-karo nava-raiya-kesamaMsUkammo23 ki vi muNa-2"muNAyaMto taM ceva sahayAra-pAyavacchAyamuvagato privvaayo| pari si eM-7 vivitta25-bhUmi-bhAge ti-daMDaM avalaMbeUNa aMba-pallava-sAha bhaMjiUNa ya uvaviTTho / cora-ggahaNa-sattha-kusalo pecchAmi ya NaM padIha-rUDha-nAsaM ukuDiya-sirA-5'veDhiacalaNaM ubbaddha-piDiA-dIha-jaMghaM / "tato haM haTTha-mANaso raNNo calaNesu paNamiUNa niggao rAyakulAo / cintiaM ca mayA sattha-'niddiDhehiM uvAehi "pAeNa' duTTha-purisa-'takkarA "pANA-''gAra-jUya-sAlAsu kulla-riyAvaNa-paMDaga-parivAyaga-'vasaha'-rattaMbara-1 vaTTha-"koTrayadAsI-ghara-ArAmujjANa-12-sabhA-pavAsu suNNa-deula-vihAresa saMsiA acchaMti / tattha ya corA ummatta-parivAyaga-nANAviha AsaMkiaM ca me hiyayaM taM daTThaNa-"takkara-jaNa-pAva-kammasUyagAi ca se imAi jArisayAI liMgAI dIsaMti, nUNamesa coro pAvakAri"tti. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 pa ri si TuM-8 chabAla-mittANi / (harisIha-varAha-gomuha-tamaMgata-marubhUiNo, cArudatto ya) kayAI ca komuiyA -cAumAsiNIe koUhalleNa jiNapupphA''haraNa-nimittaM niggao mi savayaMso aMga-mandiraM ujjANaM / tattha ceiyamahimA vaTTae / ANA-kara-dAraya-puSpha-caya-kumArasahio ya pAdacAreNa passAmi uvavaNANi' ramaNIyANi passavaNANi' ya / vaNa-rAIo meha-niuraMba-bhUAo sunn'-gnn-mhurbhaasinniio| dasaNa-loluyAe dUrammi gayA rukkha-guccha-layA-gahaNaM 'pasanna-salila-vAhiNI-"sAhiNadhavala-'vAluyaM rayata-vAluyaM nAma nadI-tIraM pattAmo. gahiyANi puSpANi icchiyANi, visajjiyA dAsa-ceDA "vaccaha aMga-mandire ujjANe, AyataNa-samIve paDivAleha''tti te gayA. ahamavi savayaMso nadI-tIre Thito. maru-bhUI uiNNo bhaNai-"uyaraha, kIsa vilaMbaha ?" tti. go-muheNa bhaNio-"tumaM na jANasi kAraNaM" / so bhaNai-"kiM ti NaM ?" go-muheNa bhaNiyaM-"tigicchagA vaNNanti,-"1 addhANaM parikkamiya Na sahasA jalamavariyavvaM, duve kira pAya-tala 368 saMsiyAo5 sirAo uDDa-gAmiNIo gIvaM pAuNiya "bhijjante, tattha duve netta-gAmiNIo, tArsi rakkhaNaTThA usiNAbhitatta-19-sarIreNa nAvayaritvaM jalaM, avataranto vA viruddhayAe "khujjataM, badhirataM, aMdhattaM vA pAvijja''tti / / eeNa kAraNeNa vIsamaMteNa uyariyavvaM''ti / tato bhaNai maru-bhUI-"bahu-"kuDumbio gomuho, uyaraha, dhovaha pAe"ti / tato amhe pakkhAliya-calaNA kIliuM pavattA / ega-desaharita-saMsiyANi2 paumAhi gaheUNa pattANi ya, sa-cchanda-maiviyappiya-patta-chijjehiM rmimo|| tato aNNaM naI-sotaM aigayA mo, gihIyaM go-muheNa paumapattamabbhantarayaM5 pANipuDAbhoga-saMThiyaM, nikkhittaM soe", diNNA ettha jutta-"pamANA "sikayA, vaccai ya nAvA viva sigdhaM / maru-bhUieNa vi pauma-pittaM gahiyaM, chUDhA'" bahu-sikayA, bhAreNa ya nibbur3A tassa kamala-patta-nAvA, hasio vayaMsehiM / / "tato laddhovAeNa anna kamala-pattaM nikkhittaM, sotta-sigghayAe ya jio go-maho / na pAvai maru-bhaI pauma-etta-nAvaM. 32aivayaMtI dUraM gato / pahariseNa vAharati so Ne "eha eha sigdhaM, dacchaha acchariyaM"ti tato mayA bhaNiyaM-"sundara ! sAhasu kerisayaM"ti / tato bhaNai-"cAru-sAmi ! me na diTTha-puvvaM, jaittha TukAmA, ihamAgayA dacchihi"tti / D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 tato bhaNio go-muheNa-"na ettha acchariyaM, dhuvaM eeNa 3"uvalaMtara-viNiggayaM pAyava-mUlaM diTuM hohiti, tato se buddhI upaNNA-"3"evaM-komaleNa kahaM bhiNNo pAsANo ?"tti / ahavA, marAlI "pillakANi cAritI diTThA hojja, tato bahuttayAe vimhio| ___ athavA, jhilligA -vaM nisuya "DahariyAe "evaM -mahaMto saddo?" tti accheraM maNNae / " tato pucchio mayA-"etto annataraM hojja? ti" / so bhaNai-"jaM accherANaM pi accheraM, evaM kiM bhe vicAreNaM ? dacchihiha" tti / tassa ya bahu-mANeNa gayA mo taM paesaM / dAei ya maru-bhUtio soya-salila-42parikkhittaM accantasuhama-sikayA-52puliNaM pAvaraNaMtara-viNiggayamiva jAvaya-rasapaMDuraM juvati-"paoharaM / tato go-muheNa bhaNio-"jamettha accheraM, taM passaha"ttipayANi daMsei duve / tato bhaNio-"jai eyANi accherayaM, tato amhaM jAo payavIhIo, tAo accheraga-sayANi"tti / tato bhaNati-"eyANi sANubandhANi'" bahUNi payANi, imANi puNa vocchiNNa-maggANi" tti / tato tANi AyareNa passimo / tato hari-sIho bhaNati-"kA ettha cintA ? jai puNa koi puriso eyaM tIra-5jAyaM rukkhamAruhiya sAhAo sAhaM saMkamaMto layAmauyAe puliNaM avaiNNo, puNo pAyavaM ceva ArUDho" tti / tato go-muheNa bhaNiyaM viyAreUNa-"na evaM jujjai, jai pAyavAo avaiNNo honto, tato hattha-pAya-saMghaTTaNA55 55parisaDieNa taruNa-jaraDha-pariNaeNadeg patta-puphpha-phaleNa puliNaM salilaM ca aphuNNaM hontaM" / tato bhaNio has-isIheNa-"kassa u imANi payANi ? tti| tato bhaNiyaM go-muheNa-"AgAsa-gAmissa payANi" tti / tato bhaNiyaM hari-sIheNa-"kiM devassa ? rakkhasassa ? cAraNa-samaNassa? + riddhi-mato risissa?" bhaNiyaM go-muheNa-"devA kira cauraMgula-bhUmi na chivanti, rakkhasA mahA-bondI tersi maha-ppamANANi padANi, pisAyANi jalabahula-padesa-bhIrUNi, Na viyaraMti imammi padese, risI tava-sosiasarIrA,tersi kisayAe 9 majjha-desuNNayANi honti, cAraNA dagatIre jalacara-sattara-parittAsaM pariharaMtA na sNcrnti"| bhaNiyaM hari-sIheNa-"jai na eesi padANi, kassa NaM imANi payANi?" tti / go-muheNa bhaNiaM-"vijjA-harassa" tti / D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 hari-sIheNa bhaNiyaM - "jai puNa, vijjAharI hojja ?" tato bhaNiyaM go-muheNa -- "purisA sattavaMto / ucchAha-gAmiNo, tesiM hiyaya-garuyAe purao payANi pIliyANi bhavaMti, itthINaM puNa kalatta guruyatAe panhiyAsu uviddhANi bhavaMti teNa kAraNeNa Na imANi vijjAharIe / puNo bhaNati go-muho-- "cAru - sAmi ! tassa vijjAharassa bhAro atthi" / pucchio hari-sIheNa "kiM pavvao so ? jeNa bhAro hojja ? "udAhu-sajja - juvvaNo pAyavo ? Au-puvvAvarAhI chi 6 AsAio arI hojja ?" / bhaNiyaM go-muheNa - "jar3a giri- siharaM hojja, tao guruyayAe NimaggANi padANi hojja, jai pAyavo hojjA, tato mahI-yala-pattAhiM sAhAhiM bahu nikkhevo hojjA, na ya arIrammaM avakAsamANijjati / tato bhaNiyaM hari-sIheNa - "jai vi hu etto "ekkataraM pi kAraNaM Na hoi, ko hu se bhAro atthi ?" tti / bhaNiyaM go-muheNa - "ammayaM " ti / hari-sIheNa bhaNiyaM "na jujjai "esa bhAro" tti, vijjAharIo vi AgAsagAmiNIu" tti / bhaNiyaM go-muheNa - "sA dharaNI goyarI" piyA tassa, tti tato tIe saha ramaNIyANi thANANi saMcarati" / bhaNiyaM hari-sIheNa -- "jar3a se piA, kIsa NaM vijjAo na gAhei ?" tti / 372 bhaNiyaM ca go-muheNa - "maccharI savvAhisaMkiya kAmo- "mA sAhINa- vijjA sa-cchaMda-gamaNA hohiti" tti na gAhei NaM vijjAo" / bhaNiyaM hari-sIheNa - " eyaM puNa kahaM jANasi ? " ammagA se asthi a-vijjAharI ya" tti ?" bhaNai go-muho- " itthIo adho- kAya - guruIo, paNayagahaNa-daccho ya vAma-hattho, tato eyaM kiMci ubiddhaM-vAmapAdaM / hari-sIheNa bhaNiyaM "jai itthI sahio, kIsa NeNa imaM 78 ovaiUNa mukkamaparibhuttA ?" go-muho bhaNai "imaM puliNaM Aloka ramaNIyaM salilaparikkhevaM pAyabaMdhakAreNa ya hariya-maNi- veiyAlaMbaNa-parikkhevamiva "patteNaM cintiyaM-"ajoggaM ratIe avikiNNamappayAe 81 avassaM teNa 82 AsaNeNa hoyavvaM, ramaNIo ayaM paeso dukkhaM paricaiDaM, maggejjara se bIho "tti / diANi ya aNNattha avagAse cattAri padANi daMsiyANi se| vibhattANi gomuheNa "imANi itthi payANi khikhiNi-muhanivaDiyANi hattha - NUpura- kiMci - bibANi ya dIsaMti, imANi vibhattANi purisassa" tti / tato taM mihuNa-paya-paMti aNusajjamANA go-muha-vayaNavimhiyA vaccAmo / diTTho ya hi kusumio satti - "vo pAva bhamara - bhario aMjaNa dhAu - kummAso iva rayaya-pavvao sarayakAla- sassirIo / D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 bhaNiyaM ca go-muheNa - "cAru - sAmi ! imaM pattAe satti-vaNNaM tIe itthIe imIe sAhAe "guluko picchio, apAvaMtIe pio paNaio" / mayA bhaNio - "kiha eyaM ?" ti / bhaNati - "imANi se payANi mukka pahiyANi gulukaM kaMkhaMtIe, tti / vijjA-haro ya "varArohI, gahio NeNa ayatteNa guluko, jamhA se abhiNNa- lehANi padANi puliNe dIsaMti / so ya dANi aNeNa bhattuNA Na dinno tIse / na ya cira-kAla- vaikkaMto lakkhijjara, jeNettha payara-bhaMjaNa-pavattA ajja vi khIraM muyaMti puppha-viTa" tti / tato bhaNio hari-sIheNa "go-muha ! jujjar3a kAraNaM acirabhaggassa "thavagassa, Na u "tIse ammagAe Na diNNo tti" / kahaM piyAe paNaio na dAhiti ?" bhaNiyaM go-muheNa - "kAmo paNayara-lolo, tIe ya maNNe Na kiMci paNaiya - puvvo, tato NaM ramate jAyaNA-lolaM passamANo / sAvi NaM savvao parIi "dehi me piya!" tti jAyamANI / eyANi tassa payANi tIse paya parikkhittANi dIsaMti / cAru - sAmi ! sA tassa vijjA-harassa avijjA- harI kuviA paDiya4 paNaya" tti / hari-sIheNa bhaNio- "eyaM kiha jANasi ?" tti / bhaNai go-muho- " eyANi tIse padANi koha- samutthANi viNikkhittANi, imANi ya vijjA harassa aNudhAvamANassa taM esA 374 viki-paya- saMcArA paya paddhatI tIse ya paMthaM ruddhaMtassa, 9 osakkiya vIsamaNa 99pIlieNa ya paMtho ruddho, imaM ca sA aigayA sahAsa - 100 niruddhaM gaya-paccAgayA vANI ( ? ) | 97. aNNaM ca mayA cAru- sAmi ! madhu bhaNiyaM "sA ammagA avijjA- hari" tti eyANi se padANi gaya-paccAgayANi, ja vijjA - harI hoMtI, kuviyA AgAseNa vaccaMtI. diNNo ya se teNa koha- samutthANe sati vaNNa-gulukko, so ya NAe gaheUNa tasseva ure 101pupphoDio, samaM ca koNa 102 avakiNNo, paDio ya se pAesu, esa se dIsae - tIse padasamIve mauDa-gaMThi-nipIlio sikayA saMcao, sAya sakumAlakopaA, jaM ca lahuM se pasaNNa, tti lakkhijjai, jao se ar3aMtANaM puliNe ahilihiyANi 104 vi ya payANi dIsaMti pada-pajjA / cAru - sAmi ! tIse 105 sakkarAa pAo parikkhitto vijjA- haraM passamANIa / sA ca "veyaNA parigaya"tti teNa saMbhameNa se u10 kkhitto caraNo, tIa vi ya veyaNA guruyayAe aMse'valaMbio, evaM dIsae-- ammagAya evaM padaM, duve vijjA- harassa tti, tato NeNa avaNIyA sA saruhirA sakkarA" / bhaNio hari-sIheNa "jai puNa keNai 108 alattaga-rasasammoiyA 109 110 avachUDha ? tti" / go-muho bhaNati - " kaDuo alattaga-raso, na tattha macchiAo D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 375 nIliti, 11 vissaM madhuraM maMsa-112nissaMda-113sajja-11kkhayasoNiyaM, tato mahura-kavalayamiva esA sakkarA gahiyA macchigAhiM / cAru-sAmi ! teNa vijjA-hareNa sA ukkhittA ammagA bAhUhiM" hari-sIheNa-"kiha jANasi?" tti / bhaNiyaM ca go-muheNa-"vocchiNNANi eyANi payANi itthIe, pusisa-payANi dIsaMti tti / 376 tato bhaNati-"esa moro nimviyAro nikkhaMto / jai maNusso ettha honto, tato bhayatthayAe 16 sa-viyAro Neto" / tato haM go-muha-vayaNaM pamANaM karento gato layA-haraM svyNso| passAmi ya tattha 11 maMdaramaNIyaM kusuma-11"sattharaM acirakAla-bhuttattayAe abbhusa-sattamiva (?) tato bhaNiyaM go-muheNa-"acira-kAla-nikkhaMto io vijjAharo, eyANi se dIsaMti tassa patthiyassa padANi avassa kha teNa ihA''gaMtavvaM, imaM se pAdava-khaMdha-laggaM dIvi-camma-kosa-rayaNaM khaggaM, eesiM 12 kajje avassa nivattiyavvaM" / kiM ca, cAru-sAmi ! esa mama buddhI taM ca pada-paddhati nijjhAyaMto go-muho bhaNai-"cAru-sAmi ! mahaMte hu 12saMsae vattae so vijjAharo, aviNAma154 na jIvejja" tti| "jo eso amhaM purao bhamara-guMjamANa-kusuma-layA-parikkhitto sama-bhUmi-bhAga-tthio AvAso viva sirIe layA-gharao, ettha teNa vijjA-hareNa sa-juvaieNa bhaviyavvaM" iheva TThiyA bhavAmu, "na jujjee raho-115gato duTuM"ti / "ThiAmo" tti / tao ya kassai kAlassa layA-gharAo bahuvaNNapichA''cchAdito mayUro niggato saha saha-cAriNIe vnn-pricynnissNko| tato bhaNiyaM go-muheNa-"cAru-sAmi ! na ettha layA-harae vijjA-haro' / bhaNio hari-sIheNa-"ettiyaM velaM "sadutIu' tti vottUNa, bhaNasi-"natthi" ti?" | pucchio mayA go-muho-"kahaM ti?" | bhaNati-"eyANi kiNNa passaha adIsamANa-"125niggamANi AgAsa-uppayaNeNa 126UsiyasikayANi avarANi duve payANi ? so naNaM vijjA-haro esa pADio. esa se akkhitta-paDiyassa sarIra-biMba-1278saNa-kao avagAso, doNha vi magga-sUyago ya sikayA-vikkhevo dIsae io pakaDio / imANi itthi-padANi 12 uvayaMtANi dIsaMti" tato sANukaMpA aNuvayAmu 12 kaTThaNi-maggaM / D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 pa ri si TuM-9 ArisaM pAyayaM [daDha-paiNNo kevalI] 377 divANi ya pakiNNANi130 bhUsaNANi, mAruyA''kaMpiyaM 13 sabbhAvoccheo ya iva 132pIyakaM khomaM933 / tato bhaNati go-muho-"aho ! cAru-sAmi ! so vijjAharo pacchA avareNa ariNA samAsAio 12"visattho / sA ya bhAriyA se avijjAharI asamatthA 12"paikAre dharaNi-goyaraeNaM bhAveNa" ti / bhaNio ya mayA maru-bhUio-"geNhasu eANi khomabhUsaNANi, eyaM ca camma-rayaNaM khaggaM, jahiM dacchIhAmo, tahiM se apparisAmo" ti / patthiyA mo "kaTThaNi aNusajjaMtA / aNNattha 12 sallai-koTTare diTThA laggA 13 muddhjaa| bhaNio go-muheNa hari-sIho-"agghAyasu539" tti / tato teNa agghAiA-"thira-gaMdhA ya te, Ayava-tattA ya 150NIhAri" ti / go-muheNa bhaNiyaM-"cAru-sAmi ! ime kesa-vatthatthAiNo gaMdhA dIhAuNo samuppaNNassa, ime ya muddhayA sugaMdhA siNiddhA aNukkhayamUlA142 ya, teNa kAraNeNa so vijjA-haro dIhAU uttamo ya, aNeNa rAyAhiseo pAviyavvo, taM aNumaggAmu NaM" | tato amhe patthiyA / diTTho ya vijjA-haro kayaMba953-pAyavasaMsio paMcarhi 154AyasehiM khIlehiM viddho paMcarhi iMdiyatthehi aMtarAyA'55,-ekko mauDa-saMdhimmi, do dosu hatthesu, do dosu pAesu / tassa ya dukkhaM daTTaNa attaNo me dukkhaM jAyaM / / "se NaM bhante ! + ammaDe deve +tAo deva-logAo AukkhaeNaM bhava-kkhaeNa Thii-kkhaeNaM aNaMtaraM 'cayaM caittA kahi gacchihiti ? kahiM uvavajjihiti ?" "goyamA ! mahAvidehe vAse jAI kulAI bhavanti aDDAI dittAI "vittAI vicchiNNa-viula-bhavaNa-sayaNA-5'saNa-jANavAhaNAI bahu-dhaNa-jAyarUva-rayayAI Aoga-paoga-saMpauttAI "vicchaDDia-paura-bhatta-pANAI bahu-dAsI-dAsa-go-mahisagavela ppabhUyAI bahujaNassa aparibhUyAI / taha-ppagAresa kulesa pumattAe "paccAyAhiti / + tae NaM tassa dAragassa gabbhatthassa ceva samANassa ammApiINaM dhamme daDhA paiNNA bhavissai / se NaM tattha NavaNhaM mAsANaM 'bahu-paDipuNNANaM aTThamANarAI-diyANaM vIikkaMtANaM sukumAla-pANi-pAe ahINa-paDipuNNapaMcidiya-sarIre lakkhaNa13-14vaMjaNa-guNovavee mANummANappamANa-paDipuNNa-sujAya-savvaMgasuMdaraMge sasi-somA''kAre kaMte piya-dasaNe su-rUve dArae payAhiti / taeNaM tassa dAragassa ammA-piyaro paDhame divase "Thii-vaDiyaM kAhiti, biiya-divase caMda-sUra-daMsaNiyaM kArhiti, chaThe divase D:Amishralsadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 379 jAgariyaM kAhiMti, ekkArasame divase vIikaMte Nivvitte asui-jAyakamma- karaNe, saMpatte bArasAhe + divase ammA-piyaro iM eArUvaM goNaM-guNa- NipphaNNaM nAma ghejjaM kAhiti : " jamhA NaM amhaM imaMsi dAragaMsi gabbhatthaMsi ceva sabhANaMsi dhamme daDha-paiNNA, taM hou NaM amhaM dArae daDha-paiNNe NAmeNaM" / tae NaM tassa dAragassa ammA-piyaro NAma ghejjaM karehiMti " daDha par3aNNe" ti / paMca-dhAI - pariggahie, hatthA hatthaM saMharijjamANe 20 uvaNacci - jjamANe, 21 uvalAlijjamANe, uvagRhijjamANe, avayAsijjamANe, parivaMdijjamANe, paricuMbijjamANe, paraMgijjamANe nivvAghAyaM 5 parivaDi / taM daDha-paiNNaM dAragaM ammA-piyaro sAirega-'- vAsajAtagaM jANittA sobhasi tihi karaNa Nakkhatta-muhuttaMsi kalA - ''yariyassa uvaNerhiti / tae NaM se kalA - ''yarie taM daDha-paiNNaM dAragaM lehA''iyAo gaNiya- ppahANAo sauNa ruya pajjavasANAo29 bAvattari-kalAo suttato ya atthatto ya karaNatto ya sehAvihiti sikkhAvihiti / taM jahA "lehaM, gaNiyaM, rUvaM, NaTTaM, gIyaM, vAiyaM, sara-gayaM, pukkara -gayaM sama-tAlaM, jUyaM jaNa-vAyaM, pAsakaM, aTThA-vayaM, pore kaccaM dagamaTTiyaM, aNNa-vihi, pANa-vihi, vilevaNa-vihi, sayaNa-vihi, ajjaM, 24 paheliyaM, 35 mAgahiyaM gAhaM gIiyaM, siloyaM, hiraNNajutti, suvaNNajutti, gaMdha-jutti, AbharaNa-vihi, taruNI 380 paDikammaM, itthi - lakkhaNaM, purisalakkhaNaM, haya-lakkhaNaM, gayalakkhaNaM, goNa- lakkhaNaM, kukkuDa-lakkhaNaM, cakka - lakkhaNaM, chattalakkhaNaM, camma lakkhaNaM, daMDa-lakkhaNaM, asilakkhaNaM, maNilakkhaNaM, kAkaNi- lakkhaNaM, gavatthu-vijjaM, 40khaMdhAra-mANaM, vatthunivesaNaM, vahaM paDivUhaM cAraM paDicAraM cakka vUhaM, garula-vUhaM, sagaDa- vUhaM, juddhaM, nijuddhaM, juddhA'tijuddhaM, muTThi-juddhaM, bAhu-juddhaM, layAjuddhaM, "isatthaM, charuppavAyaM, dhaNu-vveyaM, 46 hiraNNa - pAgaM, suvaNNa- pAgaM, 40 vaTTa- kheDaM, "khuttA''kheDaM, "NAliyA''kheDaM, pattacchejjaM, kaDava-cchejjaM, sajjIvaM, nijjIvaM, sauNa-rutaM" iti bAvattari-kalA sehAviti / sikkhAvettA ammA piINaM uvaNehiti / tae Na tassa daDha paiNNassa dAragassa ammA-piyaro taM kalA''yariyaM vipuleNaM asaNa- pANa - 51khAima - 52 sAhameNa vattha-gaMdhamallA- 'laMkAreNaM ya sakkArerhiti sammANerhiti / sakkArettA sammANettA vipulaM jIviyA'rihaM pIi - dANaM dalaissai / vipulaM jIviyA 'rihaM pIi dANaM dalaittA paDivisajjerhiti / tae NaM se daDha -paiNNe dArae bAvattari-kalA-paMDie navaMgasuttapaDibohie aTThArasa - desI bhAsA visArae gIya- rai-gaMdhavva-naTTakusale haya - johI gaya - johI raha johI bAhu-johI bAhuppamaddI viyAla 4 - cArI sAhasie alaMbhoga samatthe yAvi bhavissai / tae NaM daDha paiNNaM dAragaM ammA-piyaro bAvattari-kalA- paMDiyaM navaMga- sutta paDibohiaM aTThArasa desI bhAsA visArayaM gIya-raigaMdhavva NaTTa-kusalaM haya-johiM gaya-johiM raha johiM bAhu-johiM bAhuppamaddi viAla cAriM sAhasiaM alaMbhoga samatthaM viyANittA viulehi aNNa- bhogehi pANa- bhogehiM leNa 5- bhogehiM vattha - bhogehiM D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 kevali-pariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe, appANaM "jhUsittA saTThi bhattAI aNasaNAe ccheettA 1 jassa-TThAe kIrai / ___ Nagga-bhAve muMDa-mAve a-pahANae a-daMtavaNae kesaloe baMbha-ceravAse a-cchattagaM aNovAhaNakaM bhUmi-sejjA phalaha-sejjA kaTTha-sejjA para-ghara-pavesA laddhA-5'valaddhaM parehiM hilaNAo parikhisaNAo NidaNAo garahaNAo tAlaNAo tajjamANo paribhavaNAo pavvahaNAo uccAvayA gAma-kaMTakA bAvIsaM parisahovasaggA ahiyAsiMjaMti / tamaTThamArAhittA carimehiM ussAsa-NissAsehi sijjhihiti bujjhihiti muccihiti pariNivvAhiti savva-dukkhANamaMtaM karehiti" 381 saNa-bhogehiM kAmabhogehiM 5 uvaNimaMtehiti / / tae NaM se daDha-paiNNe dArae tehiM viulehi aNNa bhogehi pANabhogehi, leNa-bhogehiM vattha-bhogehi sayaNa-bhogehi kAma-bhogehiM No 5degsajjihAti No "jjihiti No gijjhihiti 9 No ajjhovavajjihiti / se jahA-NAmae-uppa 'lle ivA, paume i vA, kusume i vA, naliNe i vA, subhage i vA, sugaMdhe i vA, poMDarie i vA, mahApoMDarie i vA, sayapatte i vA, sahassa-patte i vA, saya-sahassa-patte ivA, paMke jAe jale saMvuDDhe Novalippai paMka-rayeNa Novalippai jala-rayeNa, evameva daDha-paiNNe vidArae kAmehi jAe, bhogehiM saMvuDDe Novalippihiti kAma-rayeNaM, Novalippihiti bhoga-raeNaM, Novalippihiti mitta-NAi-Niyaga-sayaNa-saMbaMdhi-parijaNeNaM / se NaM tahArUvANaM therANaM aMtie kevalaM bohiM bujjhihiti / kevala-bohiM bujjhittA agArAo aNagAriyaM pavvaihiti / se NaM bhavissai aNagAre bhagavaMte IriyA-samie bhAsA-samie esaNA-samie AdANa-bhaMDa-64matta-nikkhevaNA-samie uccAra"pAsavaNa-"khela-"siMghANa-"jalla- parihAvaNiyA-samie maNa-gutte vaya-gutte kAya-gutte "gutte gutta-baMbhayArI / ___ tassa NaM bhagavaMtassa eteNaM vihAreNaM viharamANassa aNaMte 7 aNuttare "NivvAghAe "nirAvaraNe "kasiNe paDipuNNe kevala-varaNANa-dasaNe samuppajihiti / tae NaM se daDha-paiNNe kevalI bahUI vAsAI kevali-pariyAgaM pAuNihiti / pari si TuM-10 sAhuNo mahAppANAo saMsAra-bhauvviggA, bhIA, jammaNa-jara-maraNa-karaNa'-gaMbhIradukkha-pakkhubbhia-upara-salilaM saMjoga-vioga-vIcI-cintApasaMga-pasaria-vaha-bandha-mahalla-viula-kallola-kaluNavilavia-lobha-kalakalantabola-bahulaM avamANaNa-pheNa-tivvakhisaNa-'pulaMpula-"ppabhUa-roga-veaNa-paribhava-viNivAya-pharusagharisaNA-'samAvaDia-kaDhiNa-kamma-patthara-"taraMga-raMgata-nicca D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 maccu-bhaya-toya-paTuM kasAya-pAyAla-saMkulaM bhavasaya-sahassakalusa-jala-saMcayaM pati-bhayaM aparimia-mahiccha'-kalusa-mativAu-vega-uddhamamANadaga'2-raya-rayaMdhayAra-vara-pheNa-paura-AsApivAsadhavalaM moha-mahAvatta-bhoga-bhamamANa-15guppamANucchalantapaccoNiatta-pANia-pamAya-caMDa-bahu-duTTha-sAvaya-samAha - uddhAyamANa-pabbhAra8-ghora-kaM diya-mahA-ravaravaMta-bherava-ravaM aNNANa-bhamaMta-maccha-parihattha -2 aNihuntindiya-mahA-magara-turiyacariyara-khokhunbhamANa-naccaMta-cavalaya-caMcala-calaMta-ghummata-jalasamUhaM arati-bhaya-visAya-soga-micchatta-rasela-saMkaDaM aNAisaMtANa-kamma-baMdhaNa-kilesa-cikkhillasa-duttAraM amara-nara-tiriyaniraya-gai-gamaNa-kuDila-parivatta-viula-velaM cauraMta-mahaMta20aNavadaggaM ruI saMsAra-sAgaraM bhIma-darisaNijjaM taraMti dhII28dhaNia-nippakaMpeNa turiya-cavalaM saMvara-verAga-tuMga-kUvayasusaMpautteNaM NANa-sia-vimalama-UsieNaM" sammatta-visaddhaladdha-mijjAmae2 NaM dhIrA, saMjama-poeNa sIla-kaliA pasatthajjhANa-tava-vAya-"paNolliya-pahAvieNaM-ujjama-vavasAya-gahiyaNijjaraNa -jayaNa-uvaoga-NANa-daMsaNa-visuddha-vaya-bhaMDa-bhariyasArA, jiNa-vara-vayaNovadiTu-maggeNaM akuDileNa siddhi-mahA-paTTaNA'bhimuhA, samaNa-vara-satthavAhA, su-sui-su-saMbhAsa-su-"paNha-sAsA, gAme gAme egaM rAyaM Nagare Nagare paMca rAyaM dUijjantA,8 jiiMdiyA, NibbhayA, gaya-bhayA, sacittA-'citta-misiesa davvesu virAgayaM gayA, saMjayA, virayA, muttA, "lahuA, NiravakaMkhA, sAhU, NihuA caraMti dhamma / 384 pariziSTa 11muM. naga-bhayaMtI. 1. bhImaka naradevanI damayaMtI nAme dIkarI haMsa pAsethI prazaMsA suNIne manathI naLarAyane varI. 2. svayaMvaranI moTI sabhAmAM sura-narAdikane tajI naLa nRpa taNe kaMThe teNe vhAlathI varamALA sajI. 3. hivyAMganA-sama-hItI-mayaMtIthI na-bhUpane 14-35ne zobhAvatA zubha-stanatanayA sAMpaDyA. 4. sura-pura-samAna-mana-bhAvatAM bahu-sarasa-suma bhogavyai, qNI yaza prasarAvatAM puNya'-zloka banI prajAne pALI. 5. are ! na suza thani -is-pu42thI gaI 2bhyo. 6. ne zi2-52 IzA 33, 4 . 7. pu72-62 ni4-245 gayuM, saMtAna re bhosANe 50yA. 8. bhayaMtI-na -vastre nagara choDI nAlyA. 9. subhA2-5ma zUga-sial-si820 paDU 4 vAyA. TekarA caDhatAM utaratAM ati Akaro thAka lAgyo. traNa dinanA upavAsa thayA, AMkho ghaNI uMDI gaI, mukha-kAMti phIkI paDI, tanamAM utAkAta nA rahI. 10. tyAM bhU-pare beThela ghaNA pakSI dUrathI dIThA, sudhAnI zAMti karavA nRpa te para vasa 'pAthare, vasa laI khaga uDI jatAM daMpatI eka ja paTa dharatAM. 11, AvuM durbhAgya dekhIne naLanI mati sthira rahI nahIM. D:\mishra sadhulprakrta.pm5/3rd proof Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 385 12. du:khothI bacavA, piyara paLavA, damayaMtIne bahu kahyuM, paNa prANathI aLagI thavAnuM guNavaMtIne nava gamyuM. 13. rAnamAM bahu herAna thaI, rajanI thatAM uMghI gayA. 14. ardha-rAte ardha-paTa phADI, dayA choDI, naLa gayo. 15. satI jAgI, pati nava dITho, bebhAna thaI nIce paDI. 16. 'o nAtha ! o jIvana ! kyAM gayA ?". 17. ema naLane zodhatI vikaLa thaI ajagara-mukhe AvI paDI. 18, du:khe valavalatI vaidarbhane vyAdhe yuktithI ugArI. 19. jyama yama karI nija-mAzIne tyAM gaI, sukha duHkhe kaMI dIna rahI. 20. kuLa-guru sudevanI zodhathI saluNI piyara pahoMcI sahI. pariziSTa 12muM. gujarAtI bhASAmAM utarI AvelA keTalAka dezya prAkRta zabdo. bALa nAnya. ANuM uota nA. aMghoLa karavuM, hAvuM umaTTa na. kayAro 3nA nA, aNI, dhAra, aNI 3mattA nA. mAtA, sakhI, sAr vi. bahu uMDuM asthAI | baddha vi. uMce, chUpuM paNa na. ApA, bApa bAvI | nAnya. AvalAM, mA 34 | kArIgaranA hathIyAro. ugavAnu nA. AvaLuM kauttiga vi. ukaLeluM 3kriDama vi. okeluM, vameluM. 39 vi. uMDuM saMta na. madhye-vaTTa (khoLo). kaMvI nA. DuMDI. 36 na. ukaraDo. kSet dhA. ukelavuM, ukheLavuM. phona na. ukaLATa, dhAma. 32 na. ujAgaro 3na8 vi. ujaDa, verAna af na. aDada 3 | na. oDajAti | vi. khodanAra. A na. oDhavAnI cAdara. uttara na. utAro 3ttAvata nAnya. utAvaLa. uttaravida nA. utarevaDa. uttivaDA bho che A bhaTTa vi. sADAtraNa A ttina na. (ADatIo ?) mAro dhA. ArogavuM. Avu na. banevI basIva na. darajI D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 sthatra nA. utthalo 3sthA-pasthatA nA. uthalapAthala 3ii nA. uddhai ddha nA. udha (gADInI) 3MAi nAnya. utkaMThA (upAsaNa) 30NirItavana | vi. upaseluM, 3punaga | jhATakeluM. 3HTga nAnya. uMbADIyuM 34 vi. ulaTAveluM sarjava vi. lAdeluM, (bhAra) 3ii nA. cUlo (olo) 3nhAvaDA vi. olaveluM sanhA dho. olAvuM. fssava vi. suMdheluM T vi. khATuM raMr dhA. pAtaLuM karavuM. (raMdhAthI). mauta T nA. sevA (olagaDI) aundar dhA. olavavuM strI nA. Ula (jIbha uparanI) bosa na, barapha, hima. mosanna avya. prAyaH, ghaNuM karIne 3mA nA. ozarI. hALa nAnya.avadhAna, dhyAna smaraNa ka jhoDutta avya. kyAMthI ? hurta | saMyeta | na. kaMkoDo, kaMTolo. jaivuM? | saMsAra na. kaMsAra, lApazI sArI nA. te nAmanuM jIvaDuM. chaThThA | nA. laMgoTI, chorI | kacchoTI. * jIra na. kacaro #Aro nA. kaTAra, chUrI H3 na. nAnya. kaMTALo, kaNamaNa cheDe nA. kaDachI nA | nA. | nAnya. | kaDhI. 388 nisa nAnya. 1 kaNasaluM, 2 kaNasalAno cheDo rayaMvara na. khAkharAnuM jhADa. kasara na. nAnya. koI paNa rarvanara na. sUkuM jhADa. eka jAtano roga laMDanA nA. khAMDI (2.maNa) +Aya | zaMpAya nAnya. khAMpaNa, vastra #Ava | na. kAvaDa vadhura na. khAkharo (khAvAno) kAvaDa vaTTa | nAnya. kaDhI (khATIyuM) sAiThThI nA. kaDAI, kahalI kuMvA | nA. kuMcI. ravaTTI na. khATakI viT | hu nA. bArI, khaDakI i | na. kUtaro. hUba na. khaDio kutta tta nAnya. ijAro. ravI | nA. khaDI, dhoLI | mATI rDa . kulaDo, loTako. churI nA. kulera. ravRtta nAnya. khAtara (core haf nA. koNI. pADeluM) rU nA. | rAddha vi. 1 khAdhuM, 2 ghaNuM. DArca nAnya. | koyalo ravarizna nAca. khAreka fjha vi. ramatIyALa (koDA- "vatra na. khIlanI phoDakI. maNuM). vatA vi. khAlI sthita | na. koThI, ravRttapan dhA. khaLabhaLavuM, | kothaLo vaDha nA. khAla, cAmaDI vanima na. koLI na. 1 ziyALa,kohalo ravam | dhA. khasavuM junA 2 cicoDo, carakho khis vAtta nA. nAnya. khALa, morI ! pattora avya. ahiMthI o vikrama vi. okeluM gokuLa | nAnya. oDhaNuM moDhA WAra na. utsAha oSya na. opa, caLakATa, vi. opa caDAveluM D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 389 390 vizva | na. | khIcaDo rivurva: | nAnya. khIcaDuM fgvaDI | nA. | khIcaDI ravuM' | na. khUMTI, voTaDA | nAnya.| khUMTo DuMTI na. kuTTa nA. khUTI gayeluM. putrAya vi. khalAsI huM bleya nAnya. khobo, 2 pAMdaDAno paDo veda na. nAnya. raja, dhULa vorDa na. sUkuM lAkaDuM vona na.|1 nAnuM gadheDuM, kholakuM para khoLo, 3 khoLa Tqii nA. bakarI 3 nAnya. gADuM gii na. gADI TDha no killo ttinA nA. japamALA TOPsUrizmA nA. ozIkuM (gAla masoriyuM vatta nAnya. ghAsa (marAThImAM) vara na. gavAra (zAka) vAra | vi. gAmaDio, mAra | gamAra hiTsa vi. gheluM, gAMDuM. ITR na. ghAgharo rAmArI | nA. gAgara TyarI | (pANI bharavAnI) fifbA | nA. geDI jI | (daDe ramavAnI) TDhavaDa nAnya. zuM davaDuM (khAvAnuM) nAnya. gophaNa noLI nA. | izvara | nAnya. ghAgharo na. ghogharo (avAja) raTTa nA. gharavAlI gharoillI dharonI | nA. giroLI dhAna na. ghANI dhAraNa nAnya. mUrchA dhAriyA nA. ghArI (mAvA meMdAnI) pAsa nAnya. dhAsa uMTa na. ghuMTaDo paiDara | na. nAce. pevara | ghebara (mIThAI) thona nAca. ghoLavuM. dahIM. dhonava6nAca. gholavaDuM, dahIMvaDuM vapUST nAnya. | cApaDo, | (copaDI mUkavA) 2 be lAkaDA joDavAno vaktavata nAnya. caLavaLa vinaya | veta | na. cokhA cAvala vAta na. cAsa (khetaramAM lIM) vaLoTTI nA. caNoThI viSNu dhA. cAMpavuM, dAbavuM. virya na. cIlo (gADAno) curima na. vRrima nAnya. | cUramuM vRddhi | nA. cUlo cullI ro] vi. cokhkhuM voTTI nA. coTalI na na. | ghAsanI gaMjI, anAjano gaMja, paDatI | nA. gaMDerI, zeraDInA mAMeI | mAdaLIyA ifdharma na. gAMdhI Tnara na. gAjara fkuma nA. gAMThaDI TvarDa nA. gaDabaDa kurabA nA. gADara, gheTI. vaDara, na. coro (besavAno) vakarI nA. corI (paraNavAnI) vaMza vi. suMdara, sAruM. ghaDapa dhA. caDabhaDavuM (takarAra) vaTTa | dhA. cATavuM iphalsa vi. catura, chelachabIlo OM dhA. chAMTavuM chaMTa na. chAMTo cheTV | nAnya. choNa chANa chApI nA. chANuM chappattinA nA. capaTI. roTalI (capATikA) dhRtara vi. ghaghalAveluM, Thapako apAyeluM ghaMvaDa na. ghAMcI vaTuMba na. cATavo 1 nAnya.cADu (dIvo mUkavAnuM) vaikuttarinAM nA. caDautara bolAcAlI D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 kuMvara nAca. jhUmaNuM (dAgIno) sutrA nAnya. nA. jhUlaNA chaMda voDaL na. caNA vagerenuM zAka (teno-vaghAra-jhora) TirinA nA. ThIMkarI na. nAce. jhADanuM ThuMThuM 391 chevI nA. cAmaDI na dhA. jaDavuM. chaThThI nA. chAla nara na. nAnya. vastra (jAdara SMT nAnya. chANavuM, gaLavuM kAMcaLI paraNatI kanyAne chAya | nA. chAvaNI paherAve che) chIyAgA nannI nA. | jAna chAtI | nA. chALI, bakarI nAnA nAnya. | (lagananI) chAliA nAtava nA. jALavaNa , chINI nA. chAza sAcavaNa fche nA. chIMDI nA nAnya. jIna (ghoDA para izna nAnya. | chIMka nAMkhavAnuM) fchI nA. | gumAri | nA. jAra uchAtI nA. chinALa (kharAba nIvari | strI) nodhAra na. jayajayakAra, fchara nAca. khAbociyuM, chIcharuM jejekAra hiMdu3 nAnya. zikhaMDa (dahIMno) nemAra vi. jamaNuM (bAju) nonI nAnya. AMkha, jovAnuM jI vi. choTuM, nAnuM nIhAra na. praNAma tti nA. chUta, (apavitra). nI dhA. joDavuM, sAMdhavuM nA. chIMDI chokarI nA. chokarI zvezvara nAnya. jhAMkharuM choDarUma vi. nAnuM, choTuM ghaMTI nA. jheTIA nA. nAnI chokarI rUDaL avya. utAvaLa cho dhA. choDavuM haDapa nAnya. utAvaLuM rUDI nA. varasAdanI jhaDI llAmata na. jhAmaro (roga) na/ST nA. jagaDo vrupa nA. jhuMpaDI ra33 nA. Tauko (bolAvavuM) TaMka na. 1 TAMkuM (pANInuM). 2 TAMkaNuM, (ghaMTI TAMkavA vagerenuM) dara nA. | TarI nAkhya. | Thokara TTa nA. TaTTI, paDado rastavat dhA. TaLavaLavuM taya vi. TaLelo (gayelo) Tariya vi. kAnanI Taharo caDAveluM divasa nA. TIMbaruM di nAnya. | TIko, tilaka, TipI nA. | TIpakI phuTa vi. kuTuM. viya na. TuMbo (meNuM) paDamA nA. TopI yeta nAnya. ToLuM ThaMda na. DaMkha kuM nA. DAMga, lAkaDI. STman dhA. DagamagavuM hAni na. DagaLo, upalo mALa, dAdaro Stra nAca. DAlu TopalI heltha | na. DAbo (hAtha) have | vi. | DAbuM DuMgara na. parvata huM nAnya. | zIveluM kapaDuM ff: nA. | (DAMDIyuM) DunanAnya. DUco roga | na. Doco seva | (pANI bharavAne) kora 1. doro hota na. DoLo (AMkhano) hRjana nAnya. DhAMkaNuM DhaMkhI nA. DhAMkaNI hatuM dhA. DhaLavuM, namavuM. dvAn dhA. DhALavuM. (sonuM vagere) DaTTAra na. Thaka Thaka karanAra, kaMsAra D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 394 thara na. 1 tara, 2 malAI tharathara tharam | dhA. tharatharavuM tharahara triyA nA. thALI (chAlIyuM). thALa nAnya. thANuM (cokInuM). fthati nAnya. thigaDuM thoDhara na. nAnya. thora dhanavAjha vi. dhagAvyuM, dhagAveluM dha6 nAnya. gaLAnI nIcenuM zarIra dhaDava nAce. dhaDadhaDATa dhAma | nA. dhaNIANI, dhaLo | patnI dhAva na. vega, dho dhasada na. prAsako dhAma -. dhADapADu dhANA nA. dhAha, pokAra dhAgi vi. doDeluM 393 Dhi4 dhA. gAjavuM (DhIMka mAratAM) hibrU vi. DhIluM taMvekSa nAnya. traMbALuM, trAMsuM diva dhA. TUMkavuM, hAjara thavuM nAme vAjIMtra avA nA. DhIMkavo (kUvAno) taf na. trAka DhosTa na. 1 Dhola, 2 priya pati tariyA nA. dUdhanI tara I [] taraTTa vi. taraDo, karaDo tatafma nA. taLeTI uM na. nAka tAviThThI nA. tAlAvelI sthA nA. nAtha tavALI nA. tavI UsI nA. nasa, nADI fiutaLI nA. titAlIpaNuM, haraLI nA. neraNI baDabaDATa TrLa% nAca. nANuM ti6 na. tIDa mata vi. nakkara tuvaravAra na. uttama jAtano ghoDo fNapaTTa nAnya. lapaTAvuM (gADha) sukha nAnya. ghI (marAThImAM) fbarasa vi. naphaTa, nirdaya te dhA. bolAvavA javuM fjAranI nA. dhuMdhuTa teDavA javuM raNa nAnya. ghAsa, niraNa toDara nAnya. phUlano tAro sarakhI nA. nisaraNI tha fNasAnA. vATavAno patthara thanA nA. thelI, kothaLI fkhassA | nisAha tha na. thAka cheltha na. nesti vANiyo bdha na. govazva vi. nokhuM thasthA nA. | pANIno tAga thaDa na. 1 jhADanuM thaDa. gotra nA. nALacuM thaDa | 2 samUha. taMtavana | nAnya. dAtaNa daMtavaNNa DhaMtAna na. nAnya. daMtALa, daMtALI, drava avya. jaldI, daDadaDa sthara na. dastara, rUmAla, hAthanuM vara | na. doro dora vA , nA. dorI dorI hitthara na. dahIMtharuM dvArikA nA. dADhI DhALa nA. dANa, jakAta vAmana | nAca. DamaNa TrAva | (page bAMdhavAnuM) Tuddhiba nAca. dUdhinuM zAka paTTa vi. paiTheluM, mokaleluM paMti nA. pAMthI (mAthAnI) paMsutinA nA. pAMsaLI pa vi. pAko, hoMziyAra pakSa ta vi. samartha, pAkela, pokaTa pavaravara nAnya. pAkhara, ghoDAnuM vidhurI nA. bizvara pAya nA.... paga pata | na. paTela paTTamAM nA. pATuM paDAtI nA. paDALI (chAparAnI) D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 395 396 pazya na. pADo pIyA | nA. pADI 1 nA. phUMka FT-TI| nAnya. phagaphagatuM Dumasa nAnya. phephasuM nA. huMphADo paDI ! puSkasa nAnya. phephasuM puSka | punA | nA. phoI puSka | pUyastI nA. pUrI. poLI pULa nA. rUnI pUNI peTa | nAnya. peTa peTTa peAta na. paTAro petu nA. rUnI pola ponna vi. pocuM pokRta nAnya. poTaluM poti nA. poTalI poTTaliA| patta nAnya. kapaDuM pattA | nA. dhotIyuM, patti | potaDI niDA nA. pUrI pItI nA. poLa poTsa vi. poluM maphata vi. thayeluM baMDa nAnya. bhAMDavuM (gALo devI) jaDa na. ADaMbara, bhapako baltha na. nA. bhAthuM (bANanuM) makoDa na. nAce. bhAluM, bANa, bhAlo bArDa na. nAnya. moTo cUlo fbaTuM dhA. bheTavuM umaTTa nAnya. bheTachuM fma | dhA. bhIDavuM bI | pattALu dhA. patAvaTa karavI patthArI nA. pathArI paddhara vi. pAdharuM pauIjha na. bapaiyo patasu nA. paLazI, sevA (khuzAmata) pADosa na. pADozI pAm dhA. pAmavuM pAriThThI nA. ghaNA vakhatathI viyAyelI bheMsa (pAroTha). pArI nA. dUdha dohavAnuM vAsaNa pAtI nA.dhAnya mApavAnI pAlI pAsa nAnya. mizraNa, pAsa besavo ffzvama vi. paceluM fpaTTa nAnya. peTa pIDhI nA. piDhIyuM (makAnanuM) paMgNa nAnya. poMkhaNuM jna na. nAnya. pUMjo-kacaro putra ne. nAnya. poTaluM putinA nA. poTalI puDapurvI nA. papUDI fpara nAnya. aMdara, bhIMtara. gItA | vastra na. | bela vaita na. baLada vaidrara nAnya. baMdara (vahANanuM) vappIDha na. bapaiyo vadhu vi. bApaDuM vai3 nAnya. berU (kalama mATenuM). vAgyA nA. 1 bAI, 2 mAM viITT? nA. bagAI vIDI nA. pAnanI bIDI vana nAnya. pAnanuM bIDuM varI nA. zarIra vvI nA. bUma vvuM na. | zna nA. bUkaDo voDa | na. bokaDo, bakaro vorDa | voTuM dhA. boTavuM vauDa vi. boDakuM, boDuM gau 1 nAnya. bolavuM te, DubAvavuM. fmasA nA.... bhIMsavuM te na nAnya. bhUMgaLa muMH na. suara, bhUMDa "vizvajha vi. bhUkhyuM bol dhA. bhoLavavuM banavuM dhA. bhoLavAvuM bota vi. bhoLuM Fg | na. nAnya. phADIyuM lfIya nAnya. phaLIyuM fiLa nA. pheNI-sATo maMi na. mAMkaDa maMjasa nanoLIo (marAThImAM) D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 397 398 mufma nA. marakI (mIThAI) mUDa | na. mUDo mUDha | (nALIeranuM mApa) meDaDa na. meDo, majalo moja | dhA. mokalavuM mokSet | maMt dhA. mAMDavuM, racavuM. moTu na. maMkoDo madda vi. mAThuM, ochuM. maDhaDera vi. maDheluM mattavAta vi. mattavALuM, mada vALuM, mammI mAmI nA. mAmI mAma | maya na. mAlapUo mad dhA. mahAlavuM madara vi. maharo, asamartha mahastra na. mahelo (dharono samUha) mAnuM dhA. mANavuM, lhera karavI mAma na. mAmo mAta na. mALo (maDIno) masiDanA nA. mAzI fmad dhA. maTavuM. fma vi. mIThuM mukSata vi. mokaLuM muTTika | nA. moTAI moTTima | na. muL | na. mobha (gharano) mobbha muriba vi. moreluM, bhAMgeluM huma nAnya. rAMDhavuM, doraDuM dhA. raDavuM, ALoTavuM. raNa na. rAphaDo hRthvI nA. rAba vaya na. ravaiyo fsaDanI tA. rasI, paruM rajU dhA. rahevuM fzALI nA. rIMgaNIno choDa TTinA | nA. roTalI ruTTiA fsTa nA. rela, pravAha je na. rojha, (pazu) zeTTa na. loTa, ATo zeTTa na. roTalo zeta na. jhagaDo, kAgArola seva na. ropo ta ina. lalakAra tarU3 vi. lagADeluM, pahereluM tanvI nA. lAMca tanAnya. lAkaDI takuma nAca. lADA tattA nA. lAte tad dhA. lAdavuM, bhAra bharavo taddI nA. lAdavuM taDe nAnya. lIMDuM, lAda tappasina nA. lApazI nA. khuzAmata, lalopato tA na. lAgo, karo liMdanA nA. lIMDI ullavIhatI nA. lIMboLI tilTara vi. bhInuM, lIluM tisaya vi. lIluM tuMDana vi. loMThuM, durjana tUvI nA. uMbI, ThaMDI tot dhA. loDhavuM, (kapAsa loDhavo). vaMda na. vAMka, kalaMka vaM na. vAMDho vavavAra na. vakhAra vaDI nA. vADa vaTTa na. nAnya. vATako vaTTa na. baTTo, kalaMka, ghATI kaDhI vaTTa nA. vATa, rasto vaTTa | nA. vATa, dIveTa vaTTI | varitra vi. vATeluM vaDI nA. vaDI (khAvAnI) as vi. moTuM, vageruM vakRta vi. vaDila, moTeruM varta nAnya. vAdaLa vara: nA. vaMDI varlDa na. vAla vavA na. nAnya. rU, vaNa vahinA nA. vahI (khAtAvahI) vaha8 vi. vaheluM vahIta na. vaheLo (pANIno) voDakya na. nAnya. bAvaluM vAtuMnuya na. vANiyo vAyA nAnya. vAyaNA (jamaNa) vAvAra na. vAyaro va nA. vadI (pakhavADIyuM) vaDuM nAnya. veMgaNa, rIMgaNuM, D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAhanAra vi. vAlesarI vigara na. viyaDo (pANIno) viJAtika nAnya.vALuM (sAMjanuM) vijJAna. vijaNo viT dhA. vIMTavuM viTaliA nA. vIMTalo (kapaDAno) viMTI nA. vIMTI vid dhA. vakhoDavuM, niMdavuM vacce nAnya. vacce vioya | na. viyoga vicchoha vidyat dhA. vaTalAvavuM viThThala na. vaTALa, AbhaDachiTTa viALa nAnya. vahANuM (savAra) nAnya. vaNavuM vaNaNa vuNaNa veta vi. vegaLuM, cheTuM lekhkha vi. AkramaNathI gherAyela sugaranI vaija voA na. bojo, bhAra. 399 sa saMchitra vi. saMkeleluM saMpArikA nA. sAMgarI saMdI nA. sAMDhaNI san dhA. sajavuM, taiyAra thavuM sara nAnya. musApharI sarAmA nA. sarabhara (khAtuM) savAra nAnya. prAtaHkALa sAvaya na. sAvo (jaMtu) siI nA. sIDI siDDI si nA. ziMga sivALa na. siMcANo (pakSI) savaNI nA. soya sivviNA sIsama na. nAnya. sIsamanuM jhADa sudh dhA. saMghavuM saMvata nAnya. saMcaLa sudhALayanAnya. sukAna(vahANanuM) haMsala hAMsala ha na. hAMsaDI hama dhA. hAMkavuM haDappa na. haDapho (paisA nAMkhavAno) haDappha dAla na. prema (hADohADa) TUDAhaDa vi. atyanta ghaNuM chu nAnya. hADakuM, hADa hanthiyAra nAnya. hathiyAra nRtyoDI nA. hathoDI sthateva na. hathevALo 6 dhA. hAlavuM, kaMpavuM hasohisA nA. spardhA, hiMsohiMsa jju nA. na. hoDa rola na. hole pariziSTa 13muM. saMskRta dhAtuonA vikalpe dezya prAkRta Adezo kath [ka] vajjar, pajjar uppAl, vimuLa, sutra, vor, vava, khaMt, saur sAd, kahevuM. nir [duHkha kahevuM] khuzupta [guDI zuLa, vastu, zu, sUga caDAvavI. [ pi ] piA, jIma, paTTu, codU pIvuM. sthA aa, yuddha, vi, nirakh, ut uddu, Thakkukkura zrI viSNu, vighna vize, vividha], chauna, fkhalIjha, frg, niri, tu, eil, fi, chupAvavuM. 400 smar [sara] jhar jhUra, bhar bhala, lad vimhara, sumar payar, pamhuha, yAda karavuM. D:\mishra\sadhu\prakrta.pm5/3rd proof mutra [muLa] nu, avade, mesa, msi, reDavu, su, dhaMsAd, zivat [duHkhathI ghUMTavuM] ghUMTavuM. vajra [va vedav, velavuM, nUravuM, macchu chetaravuM. rakh ya] sAd, gavad, vivi, racavuM. sam+A, uvahatth, sAv, samAr yu. sudhAravuM. rAkh [rAs] akh, chA, sad ii, 6. zobhavuM. masj [majj] AuDu NiuDDu, buDDu ghughna DUbavuM. mRt [mA dhuma nu, pu puMsa s, pus tu, patna rosALu, [rohANa vALyuM] sApha karavuM. bhaJja vemay, musumUra, mUra, sUra, sUDa, vir pivarakha kara, nIraj bhAMgavuM. yuna gujJa, gukhta, gun joDavuM. mu mu%, nim, gem, m aNha, samANa, cam, caDD khAvuM. +vi+, pamhus, vimhara, vIsar bhUlavuM. vi[vAr] jovA pok bolavuM. maiM prazna, [pasar] payam, vek mA~ [gaMdha phelAvavI phelAvuM ni+, [nausa ] gaura, nItu, dhADuM, vahAr nIkaLavuM. + A nizAnI vALA dhAtuonA Adeza nitya samajavA. Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 maNDa ciJca, ciJcaa, ciJcila, roD, bhram TiriTilla, DhuNDalla, DhaNDhAla, TiviDik, His. cakkam, bhammaDa, bhamaDa, bhamADa, tuDa toDa, tuTTa, khuTTa, khuDa, ukkhuDa, talaaNTa jhaNTa jhamma, bhum, ullukka, Niluk, lukka, ullUra. gum, phum, phus, dum, husa, tosj. parI, para, bhabha. +ghUrNa ghula, ghola, ghumm, pahalla. gam aI, aiccha, aNuvajja, aNuchid [chid] duhAva, Nicchalla, jjasa, ukusa, akus, paccaDa, NijjhoDa, Nivvara, NillUra, lUra, pacchand, Nimmaha, NI, NINa, cha. A oand, uddAla NIlukka, padaa, raMbha, pariAlla, +mRd mala, maDha, parihaTTa, khaDDu, caDDa, vola, pariala, NiriNAsa, Nivaha, maDa, pannADa bhain 32. avaseha, avahar, 4. vid vi+saM+viaTTa, villoTU, phaMsa A+,ahipaccua, bhAva. vilo. sam, abbhiDa bhaNa. abhi tan taDa, taDa, taDDava, viralla, +A+, ummattha sAme vistAravuM bhAvaj. prati+A+ ,palloTTa kSip [khiv] galattha, aDDakkha, pAvaNaj [paccAgaccha] solcha, pella, Nolla, chuha, hula, ram saMkhu, kheDa, ubbhAva, parI ghatta, 37j. ut| gula- kilikiJca, koTTam, moTTAya, guJcha, utthaGgha, allattha, ubbhut NIsara, vella, 2bha. ussika, hakkhuva. ga. pUr agghADa, agghava, udhdhUmA, ANIkha [mAkSe5 42vo] aGgum, ahirem pUra. svap [sua] kamavasa, lisa, loTTa, +kSar khira, jhar, pajjara, paccaDa, Niccala, giTTaa, ara, 12 dIp pra. [palIva] teava, sundum, bhraMz [bhaMs] phiDa, phiTTa, phuDa, sandhukka, abbhutta saNa . phuTTa, cukka, bhulla bhraSya . labh upa+, jhaGkha, paccAra, velava, naz [nissa] NiraNAsa, Nivaha, [uvAlambha] 648o Apako.. avaseha, paDisA, seh avahar kram A+,ohAva, utthAra, chund nAza pAmavo, humalo karavo. dRz niaccha, peccha, avayaccha, 402 avayajj, vajja, savvav, lasa ut +, Usala, Usumbha, dekkha, oakkha, avakh, Nillasa, pulaAa, guJjolla, avaakkha, puloa, pulaa, AroalAsa pAsavo. nia, avaAsa, pAsate. ___+graha vala, geha, har, paGga, niruvAra, spRz phAsa, phaMsa, pharisa, chin, ahipaccua hA 2j. chiha, Alukha, Aliha, sparza bubhukSa bahukkha, bhUmyA thaj. NIvar 12vA. vIja vojja piS [pIs] Nivaha, NiriNAsa, +dhyA jhA, dhyAna 32, NijjhA NiriNajja, roca, caDa, iNa. bhaS bhukk bhasa +gai gA gAI kRS [karis] kaDDU, sAaDDa, az +dhmA ud +uddhamA Rsj aNaccha, ayaJcha, AiJcha +dhA zradsaddaha zraddhA zamavI. j. vA ud+uvvA, orummA, vasuA akkhoDa [talavAra DAvI] drA ni+, [niddA] ohIra, uGgha, gaveS DhuNDala, DhaNDhola, gamesa, ghatta, +ghra A+, agdhA Aiggha zodha. snA [NhA] abbhutta zliS (silesa] sAmagga, avayAsa, +styA sam +. saMkhA. parianta, yog. +mlai [milA] vA, pavvAya. kAkSa Aha, ahilaGgha, ahilaGka, +mA nira+, nimmANa, Nimmava. vacc, vampha, mah, siha, / kSi [jhi] Nijjhar vilumm 7. +bhI bIha, bhA, bhI, IkSa prati+, [paDikkha] sAmaya, +lI A+, allI. vihIra, viramAla rAvA . vi+, virA, vilI, takSa taccha, caccha, rampa, rampha, ru [ruva] ruMja, ruMTa. chaeg. zru [suNa] haNa. tras Dara, vojja, vajja, trAsa dhU [dhuNa] dhuva. Apavo bhU ho, huva, hava, NivvaDa [657, +asa pari, palloTTa, pallaTa, palhattha spara tha] pa huppa [samartha 3.pu. +ni-Nim, Num bhUvu tha.] hu [5 thAyacha.] D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 404 kR [kara] kuNa 42. NiAr lasj [lajja] joha. lapa vi+jhaMkha, vahavaDa. mrakSa [makkh] coppaDa. [sall ing.] Niha tij [tea] osukka. -lip limpa. kasa vi+koAsa, vosaTTa. [sthira 2] saMdANa [hI vraj anu+, [aNuvacca] paDiagga gup vira, NaDa. hasa guJja. savo] vAvampha [bhanata a [ajj] viDhava +kRp avahAva. [24] sraMsa lhasa, Dimbha. 12vI] Nivvola [ogharI bhuj [bhujja] upa+, kammava. lubh [lubbha] saMbhAva. zvasa ni:+, jhaMkha. [nIsasa] Doha 31vo] payalla [hIj ghaTa gaDha, sam+, saMgala kSubh [khubbha] khaura, paDDaha. bhAsa bhisa 32,428] NIluJcha sphuT mur [bhoM nesavu.] rabh A+Arambha, ADhava. grasa ghisa [4tsj, sieg.] kamm [Mmata 32vI.] gulala vRt vi., [vivaTTa] DhaMsa +jRmbh jambhA, vi-viambha gAha ava+, ovAha [muzAmata 32vI.] +kvath [kaDha] aTTa. nam nisuDha (bhArathI nabha) ruha A+,caDa valagga. granth gaNTha. zram vi [vIsAm] NivvA. jAga [jagAra] jagga. muha gumma, gummaDa. zam paDisA, parisAm. manth Nusala, virola. daha ahiUla, AluGa pR vi A+, [vAvara] AaGgu, +hAd avaaccha. + tvara tuvara, jaaDa. [tUra, tura] +chid chinda. vR sam, [saMvara sAhara, sAhaTTa. sad ni+,Numajja. +chal ut+, utthAna, +bhid bhind dR A+, [Adar] sannAma. spand [phaMd] culucula. gal vi+thippa, Niha. +yudha yujjha hapra+, [pahara] sAr, pad nira-[nipajja] nivvala dal visaTTa. +budha bujjha. tU ava+, [oara] oha, orasa. +zad jhaDa, pakkhoDa val vampha. +gRdha gijjha. zak [sak.] caya, tara, tIr, pAra. krand A+, Nihara, [akkanda] +kAs ava+, ovAsa. +krudha kujjha +phak thakka. khid [khijja] jUra, visura. diz sam+, appAha. +sidha sijjha, +zlAgh salaha rudh [ruMdha] uttha. viz pra+, ria. +muha mujjha. khac [khac] veaDa Sedha ni+,haka. +kAz ava+, ovAsa. +rudha rundha, rumbha, rujjha, paca solla, paula. krudh [kujjha] jUra. diz sam, appAha. +sad saD +jan jA, jamm. sic [sea] siMca, siMpa. viz pra+, ria. +pat paD +tRpa thippa. praccha [paccha] puccha. +kvatha kaD +yij ud+uvviv +vardha vaDDa +mRza garja [gajja] bukka sRpa upa+, allia. [uvasam] pra.+, mhusa. Dhikka +veSTa veDha sam+, saMvella [anugAyu.] tap sam+, jhaMkha. [saMtapp] sRja sira puJja Arola, vamAla. Ap vi., oagga, sam samANa [khAsa svarAnta sivAyanA dareka zabdo vyaMjanAnta samajavAnA che. A vep [Ayamba] Ayajjha. [ ] thiDna sabhA kSepArnu cha.] D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 16. vadhArAya che. 17. kevaLa. 18. halakI jAtano-tuccha svabhAvano. 19. rUkhaDAu. 20. ghelo. 21. kArIgara, 22, du:khI, 23. UMcA prakAranuM. 24. AjJA mAnyapaNuM. 25, vizva-jagatuM. 5. 405 pariziSTa 14muM. TippaNa 1. 1. caraNa kamaLa, 2, samRddha. 3. racelA. 4. vAhana jevuM. 5. garva. 6. macakundanuM phUla. 7barapha. 8. beThelI. 9. anekAntavAdanuM. 2, 1. khIle che. 2, lAvaNya. 3. prAkRta. 4, saMskRtanI saMskAranI khUbI. 5. navIna artha darzana. 6. racanAsaundarya, 7, A (avya.) 8. sRSTinI racanAthI mAMDIne. 9. vikasAvanAra-praphulla karanAra. 10. mIMcAvanAra. 11. bahirmukha-bahAra jaNAto. 12. aMdara rahelo. 13. vistare che. 14. kaThora, 15, choDo. 16, saLagAveluM. 17. khUbIdAra uktio-kahevato. 18. ThaMDakathI vAsita, 19, saMskRta. 1. kahevAne. 2. hAtha nIcenA mANasone. 3. sAvaceta-jAgatuM. 4. utpanna thayo. 5. komaLatA. 6. buddhimAna. 7. bAyalo-kAya. 1. vIMdhAyeluM. 2. lAMbI DokavALo. 3. kopa karanArI. 4. manAvato. 5. smaraNamAM, 6, vaMToLIyAvaDe chAparAnA ghAsa vagaranuM thayeluM 7. paDatI. 8. jhUMpaDInI bhIMta. 9. paradezathI AvavAnI mudatano divasa. 10, sUcavela. 11, joI rahe che. 12. pravAsI. 13. strIo. 14. maghamaghatuM-phelAtuM. 15, lUMTArI. 16. Amatema 1. roga. 2. gayelo che. 3. amaMgaLa bhAva jethI. 4. pAmo. 5. nAza pAmyA che. 6, garuDa-suparNakumAra bhavanapatinA devo. 7. bhUmimAM utpanna thayela ane svargamAM utpanna thayela. 8. vistAravALuM. 9. sArA AkAravALuM. 10. jevuM, 11. chAtI. 12. chaTAthI cAlato. 13. prasthAna-prayANa. 14, prayANa jenuM. 15. stuti karavA yogya. 16. sUMDha. 17. dhameluM. 18. kAMtivALuM. 19, AghAta vagaranuM. 20. zruti-kAnane sukha ApanAra. 21. duMdubhi-nAmanuM devonuM vAjIMtra. 22. zabda. 23, bhavanA samUhanA ripu-zatru. 24, aizrvAka-IkvAku vaMzanA. 25. nAza pAmela che-raja-karmamaLa jeno. 26, nAza karanAra, 27. vanya-vaMdana karavA yogya. 28. dhameluM. 29, dhyAna karavA yogyadhyeya. 30. zaya-jANavA yogya. 31, atireka-vadhAro. 32. aMdhakAra vagarano-divaso. 33. tridaza-deva. 34. saumya-zAMta. 35. zrutanAza pAmela che. 36. trikaraNa-mana-vacana-kAyA. 37. vinayavaDe namela. 38. sthira. 39. 1. deva. 2. paMDito. 40. taratano ugelo zaradano sUrya. 41, kAMti sahita-saMprabha. 42. uraga-nAgakumAra bhavanapatinA devo. 43. anagha-pAparahita. 44. samUha. 45. jaldI-utAvaLathI 46, utAvaLathI utaravA vaDe. 47, laTakatA. 48. mukuTa. 49. vaira vagaranA. 50. parovelA-(jaDatara karelA) 51. dhumatI. 1. thaI gayeluM. 2. pazcAttApa kare che. 3. Rddhi. 4. trAjavuM. 5. abhaNa. 6. lokhaMDanuM. 7. be moDhAvALuM-cADIyuM. 8. sAbita karI zakAya che. 9. AMkaDo. 10. anADI. 11. be AMkho. 12, cADIyo. 13. niraMtara. 14. sAdhanAmAM macelo. 15. nirapekSa-niHsvArthI. D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 407 408 dedIpyamAna aMgavALA. para. gAtra-avayavo. pa3. namelA. 54. hAtha joDavA vaDe. 55. dakSiNA Apela pa6 , khuzI thayelA. 57. AkAzanA madhya bhAgamAM. 58moTuM, pa9, keDanI nIceno eka bhAga. peDuM 60. stana. 61. zobhanArI. 62. kaMdoro. 63. keDa nIceno peDu pAseno eka bhAga. 64. ghugharI. 65. cUDIo. 66, rati-utpanna karanAra. 67. sArA parAkramI 68. lalATa. 69, kevA kevA dAgInA paheravAnI khUbIdAra racanAnA prakAro vaDe. 70-71-72-AMkhanA khUNAnA patra lekha nAmanI racanAo vaDe. 73. ekaThI maLelI athavA saMgata aMgovALI. 74. bhaktinA bharAvA vaDe. 75. nAza karyA che. 76. jAsya-mokSa ApanAra. 77. ekaThI maLelI. 78. paMDitAo. 79. vINA. 80. tripuSkara nAmanuM vAjIMtra. 81. jAla-paganuM eka jAtanuM AbhUSaNa. 82. deva nartakIo vaDe. 83. hAva mukhanA abhinayo ane bhAva = mananA bhAva pramANe abhinaya. 84. vilAsa. 85. aMgonI zRMgArika vikSepa ceSTAo. 86. patAkA, ane yupa-thAMbhalo. 87. zrIvatsa. 88. svastika. 1. caturmAsanI pUnema. 2. bagIcA. 3. jharaNAM. 4. samUha. pa. pakSinA samUha vaDe madhura bolanArI. 6. lAlaca. 7. choDavA. 8. ghATuM jaMgala. 9. zuddha 10. phINa sahita. 11. dhoLI-retIvALuM. 12. rAha jovI. 13. kimiti tatu-te zuM ? 14. rasto. 15, sAthe saMbaMdha dharAvatI. 16. nADIo. 17. Doka sudhI pahoMcIne. 18. judI paDe che. 19. tapI gayela. 20. kubaDApaNuM. 21. bahu kuTuMbavALo-arthAt vahemI. 22. lIlA raMganAM 23. patra-chedya nAmanI kaLA-kaLAyukta rIte pAMdaDA kApIne kaMIka banAvaTo karavI. 24. srota-pravAha, 25. aMdarano bhAga. 26. hAthanA paDIyAnA-Abhoga-vistAranA AkAranuM raheluM. 27. pravAhamAM. 28. mApasara. 29, retI. 30. nAMkhI. 31. pravAhanI zIvratA vaDe 32, valle jatInI pAchaLa pAchaLa. 33. pahelAM kadI na joyeluM. 34. jovAnI icchAvALA. 35, pattharanI vacamAMthI 36. AvA komalavaDe ! 37. baccAM. 38. taraMgono zabda. 39. bIkathI 40. Avo moTo ! 41. bIjuM kAMIpaNa. 42. vIMTAyeluM. 43. retIvALo kinAro. 44. kapaDAnI aMdara. 45. aLatAnA rasa vaDe. 46. pILAza paDatA raMganuM. 47. yuvAna strInuM stana. 48. pANIthI vIMTAyelA. 49. pagalAMonI hAro. 50. ApaNA pagalAM hAra tuTyA vagaranA 51. aTakI gayelA mArgavALA. para. kinArA para ugelA. 53. suMvALapa. 54. saMghaTTanathI-athaDAmaNIthI. 55. saDI gayela. pa6, junA pa7. pAkI gayelA. 58, moTA zarIravALA. 59. dubaLApaNI vaDe. 60. vaccemAM UMcAM. 61. jaLAzayane kinAre. 62. prANIo. niyafor = pIDita = dabAyela. 63. pAchalA bhAganI. 64. dabAyelA. 5. athavA. 67. prathamanA aparAdhI. 68. pakaDelo. 69, koIpaNa eka. 70. pAchaLa pAchaLa cAlanArI strI.. 71. jamIna para janmelI mAnava strI. 72. adekho. 73. cAre 1. batAvelI. 2. ghaNuM karIne. 3. coro. 4. dArUnuM pIThuM. 5. jugaTuM ramavAno akhADo. 6, kaMdoI-halavAInI dukAne. 7. pAvaIAo. 8. parivrAjaka-nApasa. 9, maTha. 10. bauddhonuM sthAna 11, koTaDI-koTho. 12. sabhA-meLAvaDo. 13. pANInI paraba. 14. Azrita thaIne rahelA. 15. sAdhu veSadhArI. 16. vikRta ane visvarUpapaNe. 17. vicArIne. 18. AMbo. 19. sAMdhA vagaranuM eka zATakanuM-eka panAvALuM-uttarAMga-khesa. (ekapaTTo-dupaTTo nahIM) 20. keDe bAMdhavAnuM. 21. laTakatuM. 22. mALA. 23. kezakarma-maMsukarma-mAthAnA vALa ane dADhI mUchanA vALa samAravA. 24. gaNagaNato. 25. ekAMta. 26. upasI AvelI. 27. bAMdhelI. D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 410 loDhAnA. 145. aMtarAtmA. taraphathI abhizaMkA rAkhavAvALo. 74, svAdhIna-vighA = vidyA jene svAdhIna karI hoya tevI. 75, prema. 76. Atura. 77. UMDo gayelo. 78. utarIne bhogavyA vinA A teNe kema choDI dIdhuM ? 79. maNivedikA maNimaya oTalo. 80. AvI poMcelAvaDe. 81, nAnuM ane sAMkaDuM hovAthI. 82. najIka. 83-84. DhIlA paDelA jhAMjharanA kAMIka pratibiMbovALA. 85. saptaparNanuM jhADa, 86-87. aMjanadhAtukakALo suramo ane kulmASa=aDada jevo. 88. guccho. 89. sArI rIte UMco hovAthI laI zake tevo. 90. bANa. 91. stabaka=guccho. 92. premamAM lAlacu. 93, phare che. 94. jeNIno prema ghavAyo che. 95, utAvaLathI jema jema chuTA chavAyA pheMkelA-pADelA. 96, vikRSTa-ADAavaLA, 97. pAchA pharavuM. 98, vIsAmo. 99. pIDita. 1che. hasatAM hasatAM rokelo. 101, aphaLAvIne phoDyo. 102. gherAI gayo. 103. dabAyelo. 104. citrelA.-korAI gayelA 105. kAMkarI. 106. utAvaLa vaDe. 107, UMce upADyo. 108. aLato-meMdI. 109. khoLelI. 110. kharaDAyelI. 111, vRSya (?) baLa ApanAruM, 112. jharaNuM-TapakavuM. 113. tarata ja, 114. ghA. 115. ekAMtamAM rahelo. 116, bhayArthatA-bIkavaDe. 117, 118. phUlanI pathArI. 119. 120. dIvya, 121, myAna, 122, kAjemATe. 123. kaSTamAM. 124, pa nAma-kharekhara, 125. adezya che kyAMkathI AvavAnI zarUAta jenI. 126, uchALelI. 127. zarIranI AkRtio karela. 128. nIce paDatAM 129. ghasaDavAno mArga. 130. verAyelA. 131. 132. pILuM. 133. rezamI varA, 134. vizvAsamAM paDelo. 135. upAya karavAmAM. 136. ghasaDavAno lIMTo. 137. sallakInuM jhADa. 138, vALa, 139. suMdhI jo, 14). cAre tarapha sugaMdha phelAI jatAM. 141, vA vagere padArtho. 142. jenA mULa kapAyelA nathI. 143, kadaMbanAM jhADe bAMdhelo. 144. 1. have 2. zarIra choDIne athavA cyavIne. 3, ADhaya samRddha. 4. dIpatAM. 5. dhanavALAM. 6, rAcaracIlAthI samRddha. 7. udAratApUrvaka devAya che. 8. uMTa, 9, puruSapaNe. 10. janma leze. pratyAnathati 11, saMpUrNa pUrA thaye. 12. sADAATha. 13. lakSaNa-chatra, cAmara vagere AkAro. 14. vyaMjana tala, masa vagere. 15. mAna=mApa. 16, unmAna=UMcAI. 17. pramANa=tola. 18, sthitipatitatA=rIvAja mujaba putra janmotsava. 19. gauNa-guNapramANe. 20, eka hAthamAMthI bIjA hAthamAM saMcAra karAto. 21, nacAvAto. 22. chAtI saraso caMpAto. 23, nirbhaya karAto. 24. calAvAto.-pA pagalI calAvAto. 25, pakSionA zabda uparathI nimitte jANavAnI kaLA sudhInI kaLIo. 29, prayogathI 30. puSkara nAmanuM vAjIMtra. (samatAla-tAlanA sama sthAna para AvI javAnI kaLA) 31. aSTApada=zetruMjano khela. 32. eka jAtanI kaLA 33. AryA chaMda. 34. prahelikA=gUDha samasyA. 35. mAgadhikA chaMda. 36, gAthA chaMda. 37. gati chaMda. 38, baLadanA lakSaNo. 39. vAstu zAstra 40. lazkarI chAvaNI. 41. vastuo goThavatA AvaDavI 42. chupAcaronI sAme chupAcaronI goThavaNa. 43. kustI, 44. bANavighA. 45. talavAranI mUTha pakaDI paTTA khelavAnI kaLA. 46. hiraNya-pAka=sonuM rUpuM banAvavAnI kaLA. 47-48-49. A traNeya judI judI ramato che. 50. eka jAtanI kaLA che, 51, khAdima=mevA vagere. para, sAimasvAdima-mukhavAsa. pa3. nava aMga-AMkho, kAna, nAkanA be chidra, jIbha, cAmaDI ane mana e nava aMga-je bALapaNamAM sUtelAM hatAM, te juvAnImAM jAgrata thAya che. pa4, aMdhArI rAtre paNa nirbhayapaNe pharanAra, 55. parvatapara pattharanAM pAkAM makAnamAM havA khAvA javuM, ne D:\mishralsadhu\prakrta.pm5/3rd proof Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 411 tyAM sahela mAravI, 56. AmaMtraNa Apaze. 57. Asakta thavuM. 58. raMjita thavuM. 59. vRddha thavuM. 60. tanmaya citta parovavuM. 61. utpala=kALuM kamaLa. (ru vAkayane zobhAvanAra avyaya che.) 62. suMdara 63. irSA samiti yukta. cAlatAM cAlatAM sAA hAtha najara rAkhI ahiMsaka bhAvanA upayogathI cAlavavuM 64. mAtraka-zakoruM-kuMDI. 65. jhADo. 66. pezAba. 67. zleSma-laLakhA. 68. nAkanI lIMTa. 69. parasevo. 70. e vagere pheMkI devAmAM paNa uttama prakAranI rIta bhAta rAkhavI, te. 71, saMyamI, 72. brahmacaryanuM rakSaNa karanAra. 73. sarvottama. 74. vyAghAta vagaranuM kayAMya na aTake evuM. 75, AvaraNa vagaranuM. 76. pUrNa-kR77. kevalI-paryAya. 78. pAlana karaze. 79, eka mAsanI saMlekhanA, zarIranA tyAganI aMtima ArAdhanA. 80. yukta=bhAvita karIne. 81. chedIne. 85. cIja maLI-nuM maLI. 86. hilanA janma saMbaMdhI ayogya vAta, parikhrisanA jAhera niMdA. 87. pIDAo. 88. atyanta bhAre. 89, indriyonI muzkelIo. 90. sahana karaze-temAMthI pasAra thaze. 10. 1. mahAprANavALA-mahAtmAo 2. sAdhano. 3. khaLabhaLela. 4. taraMga. 5. lAMbA. 6. niraMtara. 7. utpanna thayela. 8. tiraskAra. 9. bAMdhelA. 10. kaThina karmarUpa poSaNavaDe karIne taraMgo vaDe uchaLatuM. 11, moTI moTI icchAovALA loko. 12. utpanna thatuM. 13. udakarajanA vega vaDe aMdhakAra. 14. mahA Avarta-cakrAvo. 15. vyAkuLa thatuM. 16. pratyavanapati nIce paDatuM. 17. athaDAyeluM. 17. ucchaLatA18, samUha, 19. moTA moTA zabdonA avAjothI bhayaMkara zabda che jeno. 20. catura-hoMziyAra, 21. nirAMta vagaranI-caMcaLa. 22. khUba khaLabhaLato. 23. zaila-parvata vaDe guMcavaNavALA mArgovALo. 24. paraMparA. ra5. parivarta-gamanAgamana. 26. cAra 412 prakAranuM, athavA cAra dizAo jenA cheDA che, evo. 27. ananta. 28, atyanta. 29. sthira. 30. UMcA thAMbhalA vaDe yukta. 31. jJAnIrUpI vimaLazaDha jenA upara caDhAvelo che. 32. khalAsI. 33. pota-vahANa. 34. prerita. 35. khUba doDatAM. 36. nirjaraNa-karmano nAza. 37. sArA prazno ane sArI AzA ke zikSAvALA. 38. rahetA. 39, halakA-koIpaNa jAtanA mAnasika bojA vagaranA. 40. nimRtA-nikhAlasa. (ahIM sAdhuone mATe ekanAM eka vizeSaNo vAraMvAra Ave che, paraMtu judI judI jAtanAM varNananI dRSTithI judA judA Ave che.) 11, 1. paUT-sinoma, 2. mA3-sAniM. 3. Tema. 4. pAMDura. 5. tti. 6, 5+3+2=pAtharU. 7. fmahamata. 8. fbannemaUTT. 9. manAthaUTT=satAvaLyA. 9. piyara=fpatuIfpaya=4. 10. I fi. D:\mishra sadhu prakrta.pm5/3rd proof