Page Text
________________
२९७
ए गा व नो पा ढो.
સમજૂતી :- પ્રાકૃત ભાષામાં ધાતુઓ વિષે :૧. કેટલાક ધાતુઓ એવા છે કે –
૧. સંસ્કૃત ધાતુઓ પ્રાકૃતમાં વપરાયા હોય છે. બUTE. ૨. સંસ્કૃત ધાતુઓમાં અક્ષર પરિવર્તનના નિયમ પ્રમાણે ફેરફાર પામ્યા હોય છે.
વ . ધડ. ૩. કેટલાક દેશ્ય પ્રાકૃત ધાતુઓ છે : તે બે રીતે છે :
૧. કેટલાક તદ્દન દેશ્યરૂપ છે. જરૂ. ઉપાડવું, કહેવું. ૨. ત્યારે કેટલાક સંસ્કૃત ધાતુઓના આદેશરૂપ છે. તે
નીચે પ્રમાણે :૧. કેટલાક સંસ્કૃત ધાતુઓના વિકલ્પ આદેશરૂપ છે.
દફ, સાફ. [મ કોષ ] ૨. કેટલાક સંસ્કૃત ધાતુઓના નિત્ય આદેશરૂપ છે.
TUઃ ગુંથે છે. [મ કોષ ] ૩. કેટલાક પ્રેરક ધાતુઓના વિકલ્પ આદેશરૂપ છે.
૮, છાવે. ટૂંકાવે છે. [પાઠ ૪૭] ૪. કેટલાક જુદા જુદા ખાસ અર્થોમાં આદેશ થાય છે.
મંડું. હજામત કરે છે. [મ કોષ ] ૫. કેટલાક જુદા જુદા ઉપસર્ગોને યોગે આદેશો પામે
છે. નિવ્ર, funjન, સારડું-પટ્ટ. ૬. જુદા જુદા કૃદન્તોના પ્રત્યયો પર છતાં કેટલાક
આદેશ થાય છે. [; કોષ ઘેલું, ધેનૂપ, ઘેરાબં. ૭. કેટલાક ધાતુઓ કર્મણિ-ભાવે પ્રયોગમાં વિકલ્પ જુદા પ્રકારના થાય છે. [ પાઠ ૪૯ ]
નિબં;, fiાનરુ.
२९८ ૮. કર્મણિભૂતકૃદન્તમાં કેટલાક જુદી જાતના વપરાય છે.
મUો . [કોષ ] ૯. કેટલાક ધાતુઓ પોતાના મૂળ અર્થ ઉપરાંત જુદા ખાસ અર્થમાં પણ વપરાય છે.
[મેં કોષ]. ૧૦. કેટલાક ધાતુઓના જુદા જુદા અક્ષરોમાં ફેરફાર થાય છે:
૧. અન્ય વ્યંજનોમાં જુદા જુદા ફેરફાર છે :૧. એક વ્યંજનને બદલે બીજો વ્યંજન મૂકાય છે.
ન-નવ. [૧, ૩. કોષ ] ૨. અંત્યવ્યંજન બેવડાય છે. રૂ. [ ૨, ૩ કોષ ] ૩. વધારાનો વ્યંજન ઉમેરાય છે. નિપારૂ. મુનિ
[૩. ૩. કોષ ] ૨. સ્વરોમાં જુદા જુદા ફેરફાર થાય છે. ૧. અન્ય ૩ વર્ણનો અવ થાય છે. જૂ -પસવડું.
જન્મ આપે છે. [૧. # કોષ ] ૨. અન્ય ત્ર વર્ણનો ગર થાય છે. =ર.
તૃ-તરફ [ ૨. * કોષ] ૩. કેટલાકમાં ઉપન્ય ત્ર નો અરિ થાય છે. વર્ષ=
વસિરૂ. [૩. ૪. કોષ ] ૪. કેટલાકમાં ઉપાજ્ય સ્વર દીર્ઘ થાય છે. —
સ. ૪. કે. કોષ ૫. કેટલાકમાં અન્ય અને ઉપાન્ય રૂ વર્ણ તથા ૩ વર્ણનો
ગુણ થાય છે. નેરુ, ને, સોળ,
મોજૂળ [૫. ઝ.] ૬. કોઈ વખત સ્વરને સ્થાને કોઈ પણ પ્રાકૃત સ્વર થાય છે. હૃવ, દિવ, [તથા ફુવ, ટો, દુનિન, વરુ,
૩મુમ ] ને, તે, ધાવડું,
D:\mishra sadhu\prakrta.pm5/3rd proof
| SR No. | 009097 |
| Book Title | Prakrit Praveshika 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Prabhudas Bechardas Parekh, Prashamrativijay |
| Publisher | Pravachan Prakashan Puna |
| Publication Year | 2006 |
| Total Pages | 219 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Grammar |
| File Size | 1 MB |