Book Title: Jivan Vaibhav
Author(s): Vachaspativijay
Publisher: Nandan Nandan Sahitya Prakashan Samiti
Catalog link: https://jainqq.org/explore/005947/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jIvana vaibhava, zrI nandana nandana sAhitya graMthamAlA graMthAMka - 3 pUjyapAda zAsana samrATa zrI vijayanemisUrIzvarajInA addabhuta jIvanaprasaMgono saMgraha lekhaka : pUjya siddhAntamAtaDa AcAryadevazrI vijayanandanasurIzvarajI mahArAjazrInA ziSya munizrI vAcaspativijayajI (nandana nandana) Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pUjyapAda zAsana samrATa zrI vijayanemisUrIzvarajInA abhuta jIvanaprasaMgono saMgraha 3) C]] ]C] zrI nandana nandana sAhitya graMthamAlA - thAMka - 3 saMgrAhaka pUjya siddhAMtamArtaDa AcAryadevazrI vijayanandanasUrIzvarajI mahArAjazrInA ziSya munizrI vAcaspativijayajI (nandana nandana) 09 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrInandana nandana sAhitya prakAzana samiti ke. ke. zAha 'gurukRpA' juhUskIma roDa naM.-3, vilepArlA vesTa, muMbai - 400 056 prakAzaka jItubhAi kApaDiyA ajantA prinTarsa jezIMgabhAinI vADI - ghIkAMTA amadAvAda 380 001. vi.saM.-2054 sane - 1998 : nakula : 1000 H mUlya H 25-00 prApti sthAna zaradabhAi izvaralAla zAha bI/1 vI.TI. epArTamenTa kALA nALA, bhAvanagara-364 002. mudraka kompyu ArTa 521, sTAra cembarsa, hirahara coka, rAjakoTa - 1 phona : 0281 239396 phekasa : 0281 294319 Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mArI paNa thoDIka vAta A jagatane akaLa eTalA ja mATe kahevAmAM Ave che ke emAM nita avanavI ghaTanAo banyA kare che. mArA jIvananI vAta karuM to temAM paNa evuM banyuM che ke je sAMbhaLI koine paNa Azcarya thayA vagara nahi rahe. karmAdhIna mAre mArA bAlya kAlanA cAra pAMca varSa eka prakAMDa vidvAna brAhmaNane tyAM vitAvavA paDyA, paNa e pachI koIka nimitta saMyoge amadAvAdanA mIlamAlIka zeTha mANekalAla manasukhabhAI (mAkubhAi) ne tyAM rahevAnuM thayuM. ne te daramyAna pUrvanA koI prabala puNyodaye khArApATamAM tRSAturane jema mIThI vITaDI maLI jAya tema mane pUjaya zAsana samrATazrInuM zaraNuM maLI gayuM ne tenA dvArA mAruM jIvana dhanya banI gayuM. saMskRtamAM AvatI ukti mApa yAti revatvam (patthara paNa deva paNAne pAme che) anusAra pUjaya zAsana samrATazrInA kaDaka anazAsane mAruM jIvana palTI nAMkhyuM. teonI pUrNa kRpAdRSTi meLavavA huM bhAgyazALI banyo. mAre khullA hRdaye Aje kabula karavuM ja joIe ke huM je paNa kAMI chuM te pUjaya zAsana samrAzrInA kaDaka anuzAsananA pratApe ja A thaI mArI pUrvabhUmikA - te pachI kuTila karmano bhoga mAre paNa keTalAka varSo banavuM paDayuM paNa eTaluM sadbhAgya mAnavuM joIe ke pharI e mArganI prApti thaI A gaI. Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je kALanA vaheNanI sAthe varSonA varSo vItI gayA paraMtu jIvanamAM paDelA gADha saMskAronA saMbhAraNA visaryA visarAtA ja nathI. vartamAna samudAyAgraNI pUjaya AcArya zrI vijaya devasUrIzvarajI mahArAja zrI vigere eka jamAnAmAM aMgata mitro jevA hatAM. ane eja kAraNe varSo pachI teonA sAMnidhyamAM paNa cAra varSa rahevAno avasara Avyo. sonAmAM sugaMdhanI jema saMskRta bhASAnA prakAMDa vidvAna pUjaya AcArya zrI vijaya hemacandrasUri mahArAja sAthe paNa rahevAno yoga Avyo. phurasadanA samaye kyAreka kyAreka eozrInI sAthe vArtA-vinoda karatAM junAM saMsmaraNo raju thatAM. emAM paNa kayAreka pU. zAsanasamrATa zrInA romAMcaka adabhuta prasaMgo vAgoLatAM. tyAre pU. hemacaMdrasUri. mahArAjazrI kahe ke - pU. zAsana samrATazrInA samayanA jUnAmAM jUnA jogI jevA tamo vighadhana cho. ane zAsana devanI parama kRpAe e badhuM ya tamArI smRtimAM jaLavAI rahayuM hoya ema lAge che. to pU. zAsanasamrAzrInA abhUtapUrva prabhAvaka je je prasaMgo tamone smRtimAM hoya te tamo lakhI Apo to janatA AgaLa to mUkI zakAya. ane pU. zAsana samrATazrInI kevI prabhAvaktA hatI te loko jANI zake. A varSanA cAturmAsanI zarUAtamAMja e aMge mU. hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAjazrIe AgrahapUrvaka e kArya karavA mane preryo. paryuSaNa pachI enI zarUAta karI. apUrva prasaMgoto ghaNAghaNA mArI smRtimAM che. paraMtu e badhAM jo lakhavA besuM to koI pAraja na Ave. eTale me mArA saMsmaraNonI vakhAramAMthI thoDAka prasaMgo lakhyA che. 2030mAM pU.zAsana samrATazrInI janmazatAbdi samaye sidhdharasta lekhaka pU. zIlacaMdravijayajI che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAzrInA e apUrva zrame ghaNAkharAM prasaMgo ekatrita karI "zAsana samrATa' nA nAme graMtha saMpAdita karyo. pU.zIlacaMdravijayajI mahArAjazrI je je prasaMgo meLavI zakayA e sarva prasaMgone pU. zAsanasamrAzrInA jIvana caritra rUpe emAM rajukaravA apUrva prayAsa karyo che e kabula karyA sivAya rahIzakAtuM nathI. jayAre meM to mArAM jIvananAM saMbhAraNAM tarIkeja keTalAMka prasaMgo lakhavA prayAsa karyo che. eka paNa prasaMga atizayokti bharyo nathI ja, AMkhe dekhyA ahevAlanI jema meM zabda citranI jema ja lakhyuM che ane e pU. zAsana samrAzrInI savAsomI janma zatAbdi prasaMge rajukaravAnuM sadbhAgya mane prApta thayuM che. * A prasaMgomAM pU. zAsanasamrATazrInI IgiyAkAra saMpannatA, tIrtharakSAkAje samarpita bhAva ane emanuM apUrva anubhavajJAna, vyakta thayA sivAya rahI zakatuM nathI. mArI uMmaranA kAraNe ke matidoSanA kAraNe prasaMgo AlekhatAM vAcakane kyAreka hakikata doSa jevuM lAge to udArabhAve avazya kSamya gaNI upakRta kare. muni vAcaspati vijaya (nandana nandana) - saM.2054-vai.su.3 Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAzakIya pUjayapAda zAsana samrATu tapAgacchAdhipati aneka tIrthodhdhAraka AcArya mahArAjAdhirAja zrImavijayanemisUrIzvarajI mahArAjazrI vIsamI sadInA mahAna samartha jayotirdhara puruSa thaI gayA. vi.saM. 1929mAM saurASTranA kAzmIra tarIke prasidhdha mahuvA zaheramAM janma dhAraNa karanAra A mahApuruSe 16 varSanI uMmare bhAvanagaramAM pUjayapAda zAntamUrti gurumahArAjazrI vRdhdhicaMdrajI mahArAjanA varada haste vi. saM. 1945mAM saMyama svIkArI saMyamanA kaDakapAlana pUrvaka aneka zAstronuM gahana adhyayana karI gaNipacAsa pada prApta karI vi.saM. 1964mAM bhAvanagara zaheramAM gItArtha ziromaNi pUjayapAda paMnyAsajI zrI gaMbhIravijayajI ma. nA varadahaste AcArya padavIthI alaMkRta thaI jaina zAsananI mahAna prabhAvanA karI. 50 varSa jevA dIrdhakALa paryata jainazAsananuM Adhipatya bhogavanAra teozrInI chApAmAM jaina zAsananA sAte aMgo phUlyA phAlyA ane paryAptapaNe pragatinA zikhare pahoMcyA. "zAsana samrATa'' graMthamAM pU. muni zrI zItavijayajI mahArAja (hAla AcAryazrI vijaya zIla candrasUrijI) e tathA nemi saurabha bhA... 1-2 mAM pU. pravartaka munirAja zrI niraMjana vijayajI mahArAje pUjayapAda zAsana samrATazrInA jIvanacaritrane vistAra pUrvaka varNavela hovA chatAM keTalAka prasaMgo AlekhavA jevA lAgavAthI pU. munirAjazrI vAcaspati vijayajI mahArAje sAdI saraLa bhASAmAM lakhyA che. lakhelA e prasaMgonA pustakane "jIvana vaibhava" nA nAme vAcakonA karakamalamAM arpaNa karatAM ame Ananda anubhavIe chIe. prauDha pratibhAzAlI e mahApuruSanA jIvanamAM banelA che te prasaMgomAMthI preraNA meLavI sau koI potAnA jIvanane guNasaMpanna banAve eja zubhAbhilASA Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'zAsanamrATa !: * akabara ane ke ke mI che kathe 1 " -- .d, ka Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kalAka saMghanAyaka sva. pUjya AcArya zrI vijaya nandana sUrIzvarajI mahArAja'' Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anukramaNikA) pAnA-naMbara 1 thI 11 12 thI 18 19 thI 23 24 thI 28 29 thI 30 31 thI 36 33 thI 35 $ 3 thI 38 1. bhAvItIrtha AzAtanA nivAraNa 2. zrI kAparaDAjIno tIrthodhdhAra 3. apUrva brahmateja 4. zerIsAtIrthamAM prabhu praveza-prasaMga-1 5. IgiyAkArasaMpannatA-prasaMga-2 6. anubhavonA mahAsAgara-prasaMga-3 7. anubhavonA mahAnabhaMDAra zAsanasamrATazrI-prasaMga-4 vartamAna kALanA anubhavonA mahAsAgara-prasaMga-5 9. zAsanasamrAzrInI igiyAkAra saMpannatA-prasaMga10. goMDalanA rAjavIno durAgraha 11. ati ubhaTa veza na paherIe re 12. zAsana samrAT zrInI IgiyAkAra saMpannatA-prasaMga-7 13. prAcIna tIrthodhdhArano prasaMga 14. jIrNodhAra - (khaMbhAta-sakarapura) 15. apUrva agamavANI praNetA-prasaMga-1 16. apUrva vacanasidhdhi-prasaMga-2 17. apUrva vacanasidhdhi-prasaMga-3 18. apUrva vacanasidhdhi-prasaMga-4 39 thI 44 75 thI 76 ; Page #11 -------------------------------------------------------------------------- Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pitIrtha AzAtanA nivAraNa tIzI AzAtanA navikarIe samayaH vi. saM. 1961 sthaLa : pAlitANA viSaya : pAlitANA ThAkora sAheba mAnasiMhajInI tumAkhI ane eno sajjaDa pratikAra zeTha ANaMdajI kalyANanI peDhIe briTiza sarakAra sAthe karela kolakarAra mujaba girirAja uparanI vAghaNa poLanA daravAjAnI aMdara temaja jainamaMdiromAM bUTa ke joDA ke anya koI pagarakhAM paherIne na javuM. peDhI enI badalImAM kapaDAnA ke makhamalI pagarakhAno baMdobasta rAkhe. A aMge jAhera spaSTa cetavaNI borDa mUkayAM chatAM eka divasa ThAkora mAnasiMhajI tumAkhImAM ne tumAkhImAM bUTa paherI TheTha dAdAnA darabAramAM ghusI gayA. ghusI gayA eTaluM ja nahIM paraMtu moDhAmAM saLagatI cirUTa paNa rAkhI ane dAdAnA darabAramAM jaIne dAdAnA darabAranA gabhArAnI baMdha jALImAM e cirUTano dama kheMcI dhumADo paNa jALInI aMdara pheMkyo. ThAkora sAhebanA AvA vartanathI jainomAM khUbaja khaLabhaLATa macI gayo. dAdAnI AvI ghora AzAtanA thatI joI samagra jaino ukaLI uThyA. peDhI taraphathI temaja pAlitANA samasta mahAjana taraphathI rAjakoTa polITikala ejanTa upara TelIgrAmo karI dhA nAkhI. pAlitANAnA ekalAnA nahIM. paraMtu AjubAjunA bhAvanagara--taLAjA-mahuvA vigere aneka gAmonA jainoe rAjakoTa polITikala ejanTa upara TelIgrAmo 1 Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI bhAre virodha darzAvyo. virodha darzAvyo eTaluM ja nahIM paNa A aMge nyAya paNa mAMgyo. polITikala ejanTa taraphathI A aMge pAlitANA ThAkora sAheba mAnasiMhajInI pAse khulAso mAMgavAmAM Avyo. Ama thavAthI mAnasiMhajIno pitto AsamAne pahoMcyo ane peDhIne jaNAvyuM ke have to huM IgArazApIra upara musalamAnonI pAse bakarA vadherAvI enuM lohI tamArA Adesara upara na chAMTuM to mAruM nAma mAnasiMha nahIM. A jANI samagra jaina samAja hacamacI gayo. dareka gacchanA jaina sAdhuo paNa ukaLI uThyA. Ama darabAra kare e kema joyuM jAya. badhAya sAdhuonI najara zAsana samrAzrInI upara TharI. emanA upara badhAyane vizvAsa hato. jarUra e kAMIka A bAbatamAM karI zakaze. pU. zAsana samrAzrIne to jyArathI A prakaraNa zarU thayuM tyArathI khAvuM-pIvuM harAma thaI gayuM hatuM. pUjyazrI gAmanA mukhya derAsaranI bAjumAM Avela hemAbhAI zeThanI havelIe padhAryA. pU. sAgarajI mahArAja ane pU. maNivijayajI mahArAja paNa tyAM AvI gayA. maMtraNAo zarU thaI. pU. zAsanasamrATazrI bharayuvAnImAM eTale pachI pUchavuM ja zuM? zAma-dAma-daMDa-bheda cAre nItie kAma levA nakkI karyuM. gAmamAM eka bhAIcaMdabhAI nAmanA sagRhastha rahe. e ghaNA ja bAhoza-mutsadI paNa kharA. peDhI paNa emano ghaNI vakhata sAtha letI ane e paNa utsAhapUrvaka dareka kAryomAM rasa letA. pU. zrI e emano saMparka sAdhyo ane samajAvyA ke kaI rIte kAma ka levuM. e ghaNA ja bAhoza ane cAre nItinA jANakAra hatA. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNe mahAna jainamunioe maLI A kArya zarU karyuM. bhAIcaMdabhAIne samagra kAryavAhI samajAvavAmAM AvI. bhAIcaMdabhAIe paNa prANanA bhoge A kArya pAra pADavA jhaMpalAvyuM pUjyazrIe bhAIcaMdabhAIne paheluM kArya e soMpyuM ke tamAre pAlitANAnA pahADanI pAchaLanA coka-dAThA ejansI hakumatanA pradezamAM jyAM kAmaLIAo vase che tyAM jaI pracAra kArya zarU karavuM. kAmaLIAo eka jAtanA rabArI. e loko hajAra-pAMcaso bakarAMo rAkhe; koIka vaLI bheMso rAkhe ane e DuMgarAomAM carAvI jIvana nirvAha calAve. bhAIcaMdabhAIe tyAM ja e lokamAM pracAra zarU karyo ke pAlitANAnA ThAkora zetruMjAnA DuMgara upara katalakhAnuM zarU karavAnA che ane tamArA bakarAMo tyAM kapAze. bakarAMo kapAI gayA pachI tamo zenA para rojagArI calAvI roTalo raLazo? e abudha loko to A sAMbhaLI samasamI gayA emAM pAchaLathI ApaNA pU.zrI e paNa tyAM jaI upadeza dvArA A pracAra kArya zarU karyuM. dhArI asara pracAranI thaI. e loko ghAsanA bAMdhela jhuMpaDAmAM 20-25nA juthamAM rahe. e jagyA nesa kahevAmAM Avato evA sAtAnAnesa. bodAnAnesa vijAnAnesa. vigere gAmo ane bhaMDArIA moracupaNAnA paNa kAmaLIAo A sAMbhaLI ukaLI uThayA. ane pU.zrI pAse pANI mUkahyuM ke bhale lohI reDAya paraMtu zetruMjAnA upara ThAkorane koIpaNa bhoge katalakhAnuM nahIM ja karavA daIe. A bAju hArela jugArI bamaNuM rame ema mAnasiMhajIe zatruMjayanI upara IgArazApIranI barAbara sAme pUrvadizAmAM jyAM eka medAna jevuM che tyAM katalakhAnuM bAMdhavA manasubo karyo ane e aMge taiyArIo paNa che Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dikarI. pU.zrI AvI gayA pAlitANAmAM. havelIe badhAya sAthe ja UtaryA. bhAIcaMdabhAI kAmaLIAonA gAmomAM phare ane paLepaLanA samAcAro e kAmaLIAone pahoMcADe. pU.zrIe samAcAro meLavavA mATe goThavaNa karI lIdhI. pU.zrI havelIe rahe, pU. sAgarajI mahArAja kaMkubhAInI dharmazALA ke jyAM junI taLeTI tarIkenI pANInI TAMkI pAse AdIzvara prabhunA pagalAnI daherI che tyAM divase rahe. maNivijayajI mahArAja kalyANa vimalanI daherIe bese ane pU. zrInA eka jAmanagaranA vatanI ane saMsAramAM sAteya vyasane pUrA ane mAthAbhAre mAnavI. emaNe pU.zrI pAse dIkSA lIdhela. emanuM nAma sumati vijayajI hatuM te munirAja hAthamAM dhokA jevA bAMbunA banAvelA dAMDA sAthe taLeTIe rahe. Ama badhuMya goThavAI gayeluM. nakkI karyA mujaba zatruMjaya upara katalakhAnuM bAMdhavA mATeno (ITa, cUno, mATI, chAparA mATenA patarAM-lAkaDAM vigere) IgArazApIra sAme nIcenA bhAganA medAnamAM bheguM karAyuM. kAmaLIAone A vAvaDa pahoMcI gayA ke AvatIkAle savAre katalakhAnuM bAMdhavAnuM kArya zarU thanAra che eTale e loko (lagabhaga 100 mANaso) kaDIALI DAMgo bArIA vigerethI hathiyAro laI jIvAparAnI gALImAM bharAI beThA. sUrajadAdA vAma jeTalA AkAzamAM AvyA ane kaDIAo vigere e medAnamAM AvI gayA. sAthe be paTAvALAne darabAre mokalAvela. ThAkora sAhebane zaMkA to hatI ja ke nakkI jaino tophAna karaze ja eTale ThAkora sAheba pAlitANA rAjyanA gAriAdhAra mukAme pharavAnA bahAne jatA rahyA. gAmamAM cImanalAla divAnane mAhitIo mokalavA pAlitANA gAmamAM kacerI cha khAte mUkatA gayA. Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A bAju DuMgara upara kaDIA vigeree jaI kAmanI zarUAta karI che thoDo pAyo paNa khodyo. ane have cUno pAtharI patharAo goThavavAnI zarUAta karatA hatA tyAM gALImAMthI eka juvAna kAmaLIo DAMga laIne Avyo ane caNatara Upara sUI gayo ane jorathI bolavA mAMDyo ke amArA bakarA kApavA amo ahIM kAMIpaNa thavA daIzuM nahIM, Ama jyAM bole che tyAM darabAranA e paTAvALAoe e kAmaLIAnA juvAnane DhasaDI Agho karyo. basa thaI rahyuM dArUmAM cinagArI paDI. e jorajorathI moTemoTethI rADo pADavA lAgyo, bacAvo bacAvo mane mArI nAMkhyo, A avAja thatAM ja gALImAMthI badhAya kAmaLIA lAkaDIo kaDIyALI DAMgo sAthe bahAra AvI gayA ane tUTI paDyA e kaDIA ane darabAranA mANaso upara. thaI gayuM jabaruM dhIMgANuM. saMkhyAbaLa joI e badhAya bhAgI gayA. kAmaLIAoe katalakhAnuM bAMdhavA lAvela badhoya sarasAmAna DuMgaranI khINamAM Amatema pheMkI dIdho. sarasAmAnanuM nAmanizAna paNa na ja rahevA dIdhuM. prathama tabakko oparezana blyusTArano pUro thayo. vAyuvege gAmamAM samAcAro pharI vaLyA ke DuMgara upara tophAna thayuM che. havelIe badhAya samAcAro AvatA hatA. pU.zrIe sAgarajI mahArAja ane maNivijayajI mahArAja sAthe bhegA maLI vicAra vinimaya karyo. A badhAya pariNAma lakSI hatA. pU.zrIe rajuAta karI ke ThAkora sAheba gAriyAdhAra che. divAna jarUra rIporTa mokalaze ja. zuM riporTa mokalaze e jANavuM jarUrI hatuM ane e mATe pU.zrIe paatra racyuM. pU.zrI nA eka ananya bhakta amadAvAdanA pADApoLanA gokaladAsa AmathA zAha hatA.e e vakhatanA meTrika pAsa e samayanuM meTrika eTale - AjanA ema.e. paNa enI AgaLa pANI bhare. e ghaNA ja bAhoza che Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. pU.zrIe emane bolAvyA ane masalata karI bhedanIti apanAvavA jaNAvyuM. ane e gokaLadAse lIdho aghorI bAvAno veza ane gArIAdhAranA mArga upara eka jhADanI nIce be cAra lAkaDA-chANA saLagAvI barAbara dhUNI dhakhAvI beThA. zarIra upara barAbara rAkha paNa lagAvI dIdhI ane khoTekhoTI eka calama paNa rAkhI lIdhI. jamIna upara lAMbo cIpIo paNa khosI dIdho, kayAMkathI kamaMDaLa paNa meLavI lIdhuM ane beThA jhADanI nIce dhUNI dhakhAvI. - baporanA roMDhAno TAIma patyo ane dUrathI khepIo Avato dekhAyo. dhAraNA sAcI paDI. bAvAjInI najIka AvatAM khepIAe jorathI bApu rAmarAma bAvAjI rAmarAma ane bAvAjI bhAMgI tuTI hindI bhASAmAM bolyA ke kayo Isa kaDI dhUpa meM kahA jA rahe ho? epIo bApu kayA karuM Isa pApI peTake liye saba kucha karanA paDatA he, darabArakI naukarI meM ne? jaba kahe taba karanA paDe. kahAvata hai ne naukara bicArA kayA kare anna parAyA khAya. bAvAjI-acchA acchA lekIna kahAM jA rahe ho kisaliye jA rahe ho? epIo-bApu! divAna sAhaba kA yaha kAgaja lekara gAriyAdhAra bApuko dene jA rahA hUM. bAvAjI-kayA bApu gArIAdhArameM hai? khepIo-hA mahArAja. bAvAjIe khepIAne ThaMDu pANI pAyuM. dhomatApamAM e paNa akaLAI gayo hato tethI thoDo poro khAvA e rokANo. bAvAjIe vAtano dora jArI rAkhyo, kayA kAgaja hai. khepI-khabara nahIM muje, ema karI thelAmAMthI kAgaLa kADhI batAvyo. bAvAjIe jhINI najare joI lIdhuM kavara sIdhu sAduM hatuM. che AnA upara koI lAkhanA sIla bIla na hatA. kAma saraLa lAgyuM ane ke Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvAjI e jhoLImAMthI pAMcanuM patAku kADhyuM ane khepIAnA hAthamAM seravI lIdhuM. kahevata che ke ''jisake hAthameM dAma usako kare bIbI salAma,'' khepIo pIgaLI gayo. bAvAjI-jarA dekhuM to yaha kAgaja, ora IsameM kayA likhA hai, dekhuM to sahI., khepIAe gabharAtAM parabIDIyuM bAvAjInA hAthamAM ApyuM. bAvAjI--baccA gabharAnA nahI, meM Isa taraha IsakuM kholuMgAkI kIsI ko khabara bhI nA paDe ane bAvAjIe kamaMDaLamAMthI pANI kADhI AMgaLIthI kavara Upara copaDyuM guMdara ogaLyo ane parabIDIyuM UghaDI gayuM kholIne vAMcyu to emAM lakheluM ke sAdara salAma sAthe jaNAvavAnuM ke DuMgara Upara chAparuM banAvavA gayela ApaNA mANasone A bAjunA kAmaLIAe khUba mAryAM che jabarU tophAna thaI gayuM chAparAno mAlasAmAna paNa e lokoe vage karI nAkhyo che have zuM karavuM ? javAba jaNAvavA vinaMti. lI. divAna cImanabhAI kAgaLa vAMcI pAcho hato te parabIDIAmAM mUkI thoranA dUdhathI e barAbara peka karI tApaNa upara zekI koro karI nAkhyo. kAma eTalI siphatathI karyuM ke jarAya vahema na Ave. bAvAjIe khepIAne lAlaca ApI ke pAchA vaLatA ahIMthI jajo tane khUba rAjI karIza. paisAthI zuM na thaI zake ? khepIAe gArIyAdhAra jaI bApune parabIDIyuM ApyuM bApue paNa utAvaLamAM parabIDIyuM phADI samAcAra jANI lIdhA manamAM dhAraNA hatI tema ja thayuM. khera, vaLI ko'ka vakhata vAta. sekreTarIe Ano javAba lakhyo ke jo tophAna thayuM hoya to hamaNAM e kAma baMdha rAkhazo., huM pAMca divasa ahIM rokAIza. lI. hajurahukamathI nAnabhA 7 Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ javAba laI khepIo pAcho Avyo ane lAlace pAcho bAvAjInI pAse AvI beTho bolyo, bApu, rAma rAma ! bAvAjI-rAma rAma, bolo kayA samAcAra he? epIAe khalatAmAMthI parabIDIyuM kADhayuM. bAvAjIe to dasanI noTa taiyAra ja rAkhI hatI. dhImethI eno hAthamAM seravI dIdhI. basa thaI rahyuM. bAvAjIe nirAMte pahelAnI jema parabIDIyuM kholyuM. emAM lakhela ke jo tophAna thayuM hoya to hamaNAM kAma mulatvI rAkhavuM. vAMcI bAvAjIne TADhaka vaLI. parabIDIyuM hatuM ema pAchuM peka karI dIdhuM. khepI ravAnA thayo. bAvAjI laMgoTa baMgoTa pheMkI hatA evA kapaDA paherI AvyA pU.zrI pAse ane badhoya ahevAla Apyo. pU.zrIe vAMso thAbaDayo, zAbAzI ApI vAha gokaLadAsa. badhAyane nirAMta vaLI hAzakAro khAdho gAmamAM to soMpo paDI gayela. aThavADIA pachI mAnasiMhajI pAlItANA AvI gayA ane tapAsa zarU karI. pUchaparachamAM bhAIcaMdabhAInI gaMdha AvI. bApue ene pakaDI maMgAvyo. damadATI mArI paNa e ekano be na ja thayo. bApu-e ema nahIM mAne. maMgAvo khANIo ane dasto ane e kamabakhata vANIAnA AMgaLA kacarI nAkho eTale jhakha mArI badhuMya bolaze. ane bApue potAnI najara sAme ja bhAIcaMdabhAInA hAtha khANIAmAM nakhAvyA ane hukama thatAM ja nokare jora jorathI dastA khANIAmAM jhIMkyA. bhAIcaMdanA AMgaLA chuMdAI gayA; lohIluhANa thaI gayo paNa pUrNa e vaphAdAra rahyo peTanuM pANI na hAlyuM te na ja hAlyuM. chevaTa bApue ene choDI mUkyo. pAlitANA AkhAya gAmamAM bApunA atyAcAranI vAta phelANI. lokoe bApu upara phiTakAra varasAvyA. - peDhIe ane pAlItANA mahAjane rAjakoTa polITikala ejanTa upara Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di uparA uparI TelIgrAmono (judA judA nAme) varasAda varasAvI dIdho. polITikala ejanTa taraphathI tapAsa cAlI. bApu gabharANA. eTale bhUlacUke peDhI paNa bhAIcaMdane rAjakoTa laI jaI purAvArUpe polITikala ejanTa samakSa hAjara kare to AvI bane. eTale e bhAIcaMdane rAjakoTa na laI javAya ane pAlItANAnI bahAra paNa ene na laI javAya ene mATe enA paherA mATe be paTAvALAne rAkhelA. bhAIcaMdabhAI to roja pU.zrIne vaMdana karavA havelIe acUka Ave. paTAvALA paNa enI pAchaLa pAchaLa Ave. bhAIcaMdabhAI havelImAM dAkhala thAya ane paTAvALAo havelInA daravAje oTA upara besI rahe. Ama rojano krama raheto. pU.zrI ane peDhIe pAMca-cha divasa javA dIdhA. badhuM ThaMDu paDI gayuM ane chUpI goThavaNa karI. bhAIcaMda havelImAM vaMdanArthe dAkhala thayA ane havelInA pAchaLanA bhAgamAM peDhI taraphathI khAnagI moTara AvI UbhI. bhAIcaMdane bArImAMthI nIsaraNI mUkI pAchaLa utArI moTaramAM besADI ravAnA karI dIdhA. sAthe peDhInA munImasAheba harIbhAI gayA. harIbhAI ghaNA bAhoza hatA. moTara mArI mUkI sonagaDhanA raste. paTAvALo to oTe besI bIDIo pIto rahyo, ardho poNo kalAka thayo ane bhAIcaMdabhAI bahAra na AvyA eTale e aMdara tapAsa karavA gayo. paNa bhAIcaMdabhAI na dekhANA. paTAvALAe pU.zrIne pUchayuM paNa kharuM ! pU.zrI e jaNAvyuM ke bhAI jo tapAsa kara. amone vaMdana karIne kayAranoya gayo. paTAvALAne pAkI khAtrI thaI ke bhAIcaMda havelImAM nathI, e gabharANo ane sIdho upayo havAmahele bApune khabara ApavA bhairavanAthanI ghaDIyALa sADA navano TAIma dekhADatI hatI. havAmahela bhairavanAthathI lagabhaga eka mAIla - jeTalo dUra. paTAvALAne jatAM saheje pA kalAka 20 miniTa to thAya che. Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja ne. e pahoMcyo bApunI pAse ane jaNAvyuM ke bApu bhAIcaMda kyAMya nathI. e gharmazALAmAM gayo. huM bahAra oTe pahero bharato hato. ardhokalAka thayo ane bahAra na Avyo eTale meM aMdara badheya tapAsa karI mahArAjazrIne paNa pUchI joyuM paNa e kayAMya maLyA nathI. vahema che ke mahArAjazrIe ja ene kyAMka bhagADI dIdho hoya. A sAMbhaLI mAnasiMhajI to dhuMAphaMA thaI gayA. paTAvALAnI khabara laI nAkhI ane pote moTara laI sonagaDha raste UpaDayA. sonagaDha pahoMcyA to bhAvanagarameIla sonagaDha choDayAne lagabhaga 10 miniTa thaI gayela. meIle barAbara 9-55 samaye sonagaDha choDela. bApunA hAtha heThA paDyA. vIle moDhe AvyA pAchA. have emane cena paDatuM no'tuM. zuM karavuM? khUba khUba muMjhAyA ane yAda karyA bhagavAnane. amadAvAdanA zeTha manasukhabhAI bhagubhAI ane nagarazeTha cImanabhAI lAlabhAIe A aMge pracAra karavA tattvavivecaka sabhA taraphathI eka vartamAnapatra kADhavAnuM zarU karela. enuM nAma "jaina eDavokeTa' rAkhela ane enA taMtrI tarIke gokaladAsa amathAzAhane rAkhela, gokaladAsa Ama to meTrIkapAsa paNa e vakhatanuM meTrIka eTale AjanA yuganuM ema.e. eonuM IglIza khUba ja pAvaraphula. eDavokeTa chApAmAM eAgajharatI bhASAmAM ThAkora sAheba viruddha lekho lakhe. kahevAtuM ke eDavokeTa pepara vAMce to ja ThAkora sAhebe saMDAsa javuM paDatuM. e khUba ja khIjAyela. emaNe pUzAsanasamrATazrInA mAthA mATe rUA. 20,0OO vIsa hajAranuM InAma jAhera karela ane gokaLadAsanA mAthA mATe rUA. pAMca hajAra jAhera karelA. A bAju munama sAheba harIbhAI bhAIcaMdabhAIne rAjakoTa laI jaI polITikala ejanTanI A samakSa purAvA rUpe rajU karyo. polITikala ejanTayuropIyana hatA, jainonA pha 10 Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ virodhonA tAro ane A purAvo joI chathaI gayA ane turata eDIsIne hukama karyo ke simalA nAmadAra vAIsaroyane riporTa karo ane tema thayuM. nAmadAra vAIsaroye hukama karyo ke mAnasiMhajIne khabara Apo ke tatkALa atre hAjara thAya. mAnasiMhajIne rAjakoTa polITikala ejanTano orDara maLyo ke tamo vahelI take simalA nAmadAra vAIsaroyane samakSa hAjara thAo. mAnasiMhajI khUba ja gabharAI gayA ane zuM thaze tenI kalpanAo karatA ravAnA thayA simalA tarapha. rastAmAM TreInamAM emane chAtImAM sakhata duHkhAvo upaDatAM e bhagavAnanA darabAramAM karela duSkRtyonI sajA bhogavavA pahoMcI gayA. badalo bhalA burAno ahIMno ahIM ja maLe che'' e sAcuM paDayuM. atyujhapuNyapApAnAM Irdhava phalamanUte" artha : ati ugra puNya pAponA phaLa ahIM ja bhogavAya che. ha noMdha pU. A. udayasUrIzvarajI mahArAja sAhebanA moDhethI maLela mAhitI anusAra ja 11 Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjasthAnanA ati prAcIna kAparaDAjI tIrthano punaruddhAra samaya : vi. saM. 1905 sthaLa : kAparaDAjI jI. : jodhapura tA. : bilADA (rAjasthAna) pU.zAsanasamrATa zrI rAjasthAnanA pradezamAM vicaratA hatA. vicaratA vicaratA pIpADa siTI thaI bilADA gAme padhAryA. A gAmanA zrImaMta zeTha panAlAlajI gajarAjajI zropha pU.zrInA paramabhakta hatA. pAlaDI zivagaMjanA zeTha gulAbacaMdajI amicaMdajI ane pannAlAlajI zropha banne mitro hatA. pU. zAsanasamrATa zrI 1974nuM comAsu phalodhImAM karI bikAnera nAgora meDatA jaitAraNa thaI bilADA gAme padhAryA. bilADAnA AgevAna zeTha panAlAlajI zarApha vagere jainone lAgyuM ke pUjya zAsanasamrATa zrI eka mahApuruSa che emAM zaMkA jevuM che ja nahIM. kAparaDAjIno punaruddhAra emanA sivAya thavo azakya che. pU. mohanalAlajI mahArAja paNa eka vakhata AvI gayA ane prayatna karI joyo paNa kAMI thayuM nahIM. bilADAnA pAMca-cha zrAvakonI sAthe panAlAlajI zarApha pU.zrI pAse AvyA ane kAparaDAjInA uddhAra aMge vinaMti karI. have Apa zrI kAparaDA padhAro ane uddhAranuM kArya zarU karAvo. A agAu harSamunijI atre Avela ane tIrthanI AzAtanA joI emanuM hRdaya dravita thaI gayela. jIrNoddhAranA apUrvapremI zeTha lallubhAIne upadeza ApI rUA. 10 hajAra apAvela paNa kharA. paraMtu ethI dharamULathI koI uddhAra na ja thaI zakayo. temaja je AzAtanAo thatI hatI te paNa dUra na thaI zakI. A mahAna kArya ApazrI vinA koI paNa rIte thaI zake tema nathI mATe Apa zrI 12 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAparaDAjI padhAro. be-cAra divasa rokAI pU. zrI kAparaDAjI pahoMcyA. jamInathI 95 phuTa uMcAivALA sAtamALanA A bhavya jinAlayanI AvI hAlata joI emanuM haiyuM hacamacI gayuM. kALabaLe e mahAnuM jinAlaya ghaNI dhorI vinAnuM banI gayela. e jinAlayamAM eka bAju baTukajI bhairavanI mUrti besADavAmAM Avela bIjI tarapha oTalA upara cAmuMDA-kALakAmAtA-hanumAnajI vigere devonA sthAno thayelAM gAmanA ane gAmanI AjubAju 10-10gAunA loko tyAM Ave bAdhA AkhaDI choDe-nAnA chokarAonA bhairavajInI sAme vALa utAre ane kayAreka cAmuMDA-kALakAdevI sAme bakarAnA bhoga paNa caDhe. A badhuM joI pU.zrInI AMkho AMsuothI bhIMjAI gaI. are AvA mahAnatIrthanI AvI ghora AzAtanA ! kALano ja prabhAva samajavo. eka ukti che ke - vada pachI suda jarUra Ave chAyA pachI taDako paNa jarUra Ave rAta pachI divasa paNa Ave che. A vakhate jodhapurathI vakIla jAlamacaMdajI vakIla kAnamalajI paTavA zrIsamaratha malajI vigere AgevAno pU.zrI ne vaMdana karavA AvelA. pU.zrI sAthe 25 jaina sagRhastho hatA. bAjunA bhAvi gAmanA eka gRhastha jAvaMtarAjajI paNa vaMdanA arthe tyAM AvyAM. emaNe pU.zrI ane emanI sAthenA samudAyanI bhArobhAra prazaMsA sAMbhaLela. kAparaDAjI derAsaranI cAre tarapha majabuta UMco gaDha hato. gAmanA taLAvanA tarapha eka moTo daravAjo hato paNa e baMdha raheto hato. pUrvadizAno daravAjo cAlu hato. daravAjA pAse be divAnakhAnA ane aMdaranA bhAgamAM daravAjAnI banne tarapha moTA oTalA jevuM hatuM. paraMtu pUrvadizAmAM be praderI ane emAM cAmuMDAdevI ane bhairavanAtha ghaNA samaya pahelA koIe 13 Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nIlavarNanA padharAvelA paraMtu pachIthI jhATalokoe ene kALA karela pU.zrI derAsaramAM bIrAjamAna svayaMbhU pArzvanAtha prabhunA darzana ane caityavaMdana karI bahAra AvyA. be traNa divasa pahelA koI yAtrALuo darzanArthe AvyA haze. teoe karela cAMdInA varakhanI AMgI jemanI tema ja hatI. caDhAvela phulo paNa karamAI gayelAM. A joI saheje samajI zakANuM ke prabhunA prakSAla vigere koI karatuM hoya ema lAgatuM ja nathI. pU.zrI e pahelAM to sarvapratimAjI mahArAjane prakSAla vigere vyavasthA sAthe Avela bhAIo pAse karAvI aSTa prakArI pUjAmAM je je te vakhate thaI zakayuM te te karAvyuM. ane eka pUjArInI tAtkAlika vyavasthA karAvI dIdhI. A arasAmAM amadAvAdathI pU.zrInA ananya bhakta mAkubhAI zeTha moTara laI vAMdavA AvyA. pU.zrIe uddhAra aMge vAta karatAM turata pAMca hajAra sAthenA zrAvako (pannAlAlajI)ne ApI dIdhA. prathama to bilADAvALA zrAvako pAse derAsara temaja bAjunI jIrNa dharmazALAno kabbo levarAvI lIdho. kabbo letI vakhate jodhapuranA jAlamacaMdajI vakIla ane bilADA gAmanA hAkema zrI bAdaramala vigere hAjara hatA eTale gAmanuM koI sAmano na karI zakavuM. pAlitANAthI somapurA mistrIo bolAvI jIrNoddhAra kArya zarU karAvyuM. A bAju pU.zrIe jhATa lokone bolAvI samajAvavA prayAso zarU karyA. paNa samaje to e jhATa zenA? pUrajozamAM kAma cAlu thaI gayuM. jhATa lokono virodhavaMToLa upaDyo. Dare e bIjA. pU.zrIe panAlAlajI vigerene bolAvI pUchI joyuM ke A loko tophAna kare to zuM karavuM? panAlAlajI kahe ke have DaravAthI zuM kAma? bilADAnA hAkema bAdaramalajIe taLAva upara taMbu nAkhI tyAM ja rahevAnuM zarU karyuM che 14 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pinAlAlajI vigere gharethI potapotAnI baMduko talavAro vagere hathiyAro che dArUgoLo vigare kAparaDAjI laI AvyA. mahAsuda-5 pratiSThAno divasa nakkI thayo. aThThAI mahotsavo zarU thayA. derAsaramAM poSavada-13 naMdyAvarta pUjana cAlatuM hatuM te vakhate koI jhATa potAnA bALakanA vALa utarAvavA bhairavajI pAse AvyA. A joI pU.zrIe bAdaramalajI ane panAlAlajIne bolAvI kahyuM ke eka bAjuM AvuM pavitra vidhividhAna cAle che ane bIjI bAju derAsaramAM AvI ghora AzAtanA thAya e kema cAlI zake? bAdaramalajIe jhATane te kArya karatAM rokavA prayAsa karyo. paNa e tophAne caDhyo. baLa vAparI hAkema sAhebe ene tyAMthI dUra karyo. vAtAvaraNa ugra banyuM. pU.zrIe jyAM sudhI goLathI marato hoya tyAM sudhI jhera zA mATe vAparavuM ema vicArI rAtre gAmanA jhATa lokonA AgevAnone bolAvI ekatra karyA. upadeza dvArA samajAvaTanuM kArya zarU karyuM paraMtu enI koI ja asara na thaI. pU.zrIe loko samakSa rajUAta karI ke - A amAruM jaina maMdira che. emAM AvA kAryo thAya e barAbara nathI. tamo kaho te jagyAe amo tamone e devadevIonA maMdira baMdhAvI ApIe, tyAre jhATa loko kahe ke ahIMthI e amArA devadevIo koI rIte paNa khasI zakaze nahIM. jo tame e haTAvavA prayAsa karazo to bhairavajI tamo koIne paNa jIvatA nahI choDe, vigere vAto karI pU.zrIne DarAvavA lAgyA. pU.zrIe pachI spaSTa rIte cetavaNI uccArI ke poSa vadi 14nA rAtanA 10 pahelAM e deva-devIo tamo anyatra laI jajo. jo e samaya sudhImAM nahIM thAya to e pachI je kAMI thAya tenA tamo javAbadAra cho. kema bAdaramalajI! barAbara che ne? bAdaramalajI hAkema sAheba-hA bApajI barAbara che. e lokone eja rIte alTImeTama ApavuM AthI bhArelA agnino jyAre bhaDako thAya eka 15 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja kAMI kahI zakAya nahIM. e pachI pU.zrI e rUpavijayajI nAmanA eka sAdhune bolAvyA(rUpavijayajI mULa sthAnakavAsImAMthI Avela ane mevADapradezanA relanagarA gAmanA vatanI. e mevADI eTale vIratA bharelA) ane kahyuM ke e rUpavijaya, tAre A rAtre 12 vAgye A cAmuMDA-bhairava-kAlakA vigerene koza-kodALIthI ukheDI e badhAyane kothaLAmAM nAMkhI dUra dUra jaMgalamAM nAkhI AvavAnA che, bola taiyAra cho ne? rUpavijayajI-bApajI, jevo Apano hukama. pU.zrI-ane tArI sAthe A nAraNajI paNa Avaze. badho plAna goThavAI gayo. rAtanA dasa sudhI rAha joI e jhATa lokonI. koI paNa dekhANuM nahIM eTale bAdaramalajI hAkemazrIne bolAvyA ane kahyuM ke kema hAkemasAheba TAIma thaI gayo. have ApaNe ApaNuM kAma zarU karIe ne? bAdaramalajInhA sAheba badhIya taiyArI che. emaNe 10-12 polIsone AjubAju goThavI dIdhA ane bAranA Takore e cAmuMDA-kALakA-bhairavane upADI kothaLAmAM nAMkhI dUra dUra jaMgalanA kUvAmAM nAMkhI AvyA. kArya to patI gayuM. paraMtu savAra paDatAM ja gAmamAM samAcAra phelAI gayA ane jhATa lokonA ToLeToLAM hathiyAro laI jaMge caDayA. A bAju derAsaranA daravAjA majabUta rIte baMdha karI dIdhA. daravAjAnA oTA upara pU.zrI beThA ane badhAyane kahyuM ke jo daravAjo tuTe to pahelo huM marIza. panAlAlajI vigere potapotAnA hathiyAro laI koTa upara caDhI gayA ane thavA mAMDayA sAmasAme baMdukonA kaDAkA-bhaDAkA; macI gayuM barobaranuM dhiMgANu. badhAya koTamA gherAelA hatAM. dhiMgANAne eka divasa thayo, bIjo divasa thayo. bahAra jhATalokonuM jarAya jora narama nahotuM paDyuM. trIjA divase pU.zrIe pannAlAlajI vagerene bolAvI jaNAvyuM ke have zuM karavuM? jodhapuranA - jAlamacaMda vakIla upara patra lakhI jaNAvIe ke amo sau tophAnamAM, 16 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gherAyA chIe. rAjyane vinaMtI karI baMdobasta karo to sAruM. pannAlAlajI kahe ke sAheba e barAbara che paNa kAgaLa kaI rIte jodhapura pahoMcADavo? daravAjA ughaDI zake ema che ja nahIM. pU.zrI e jaNAvyuM ke-A nAraNajI strIveza paheraze ane derAsaranI pAchaLanA bhAgamAM pANInA nikAla mATe moTI gaTara jevuM che emAMthI e zauca javAne bahAne rAtre bahAra nIkaLI game te rIte jodhapura pahoMcI javA taiyAra che. bolo ema karavuM che? pannAlAlajI-bApajI, barAbara che ane nAraNane bolAvyo. eNe barAbara strIveza paherI lIdho ane kAgaLa aMdaranA vastramAM barAbara saMtADI e pAchaLanI khALavATe loTo laI bahAra nIkaLI paNa gayo ane paDyo nirvine jodhapuranA raste. eNe jodhapura jaI jAlamacaMda vakIlane savAranA pahoramAM patra Apyo. patra vAMcatAnI sAthe ja kapaDAM paherI e jodhapura narezanA mahele javA ravAnA thaI gayA. jodhapura rAjyamAM emanI ghaNI ja lAgavaga hatI. rAjyamAM emanuM mobhAnuM sthAna hatuM jodhapuranareza kAgaLa vAMcatAnI sAthe pI.esa.ne bolAvavA hukama karyo. pI.esa. hAjara thayA. mahArAjAe pI.esa.ne orDara karyo ke 50 UMTa savAronI palTana kAparaDAjI turata ravAnA karo ane game te bhoge mAmalo kAbumAM laI lo. orDara thatAM ja 50 uMTa savAronuM lazkara kAparaDAjI ravAnA thaI gayuM. UMTasavAra lazkarane tyAM pahoMcatA zI vAra? pahoMcatAnI sAthe ja lazkaranAyake mArzala lo jAhera karyo ane dhaDAdhaDa goLIono varasAda zarU karyo. 10 thI 15 miniTamAM to badhAya kabUtaro UDe ema bhAgI gayA. cAretarapha sopo paDI gayo. AphatanA vAdaLa vikharAI gayA. kalAkamAM to mAmalo ekadama thALe paDI gayo. vidhividhAno nirvine patI gayA ane mahAsuda pAMcamanA 17. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhadivase zubha muhUrta pU.zrInA hAthe puna:pratiSThA thaI. sAMje mAkubhAI zeTha taraphathI navakArazI paNa thaI. lazkaranI hAjarInA kAraNe ghaNAbadhA loko AjubAjunI bhAvi-pIpADa-bilADAthI AvyA hatA. pratiSThAnuM maMgaLakArya patyAbAda jhATa loko taraphathI dhoLI dhajA laI eka jaNa suleha arthe Avyo. eka tarapha sulehanI vATAghATo e lokoe zarU karI jyAre bIjI tarapha e jhATa lokoe maMdiramAMthI bhairava vigere mUrti haTAvavA viruddha bilADAnI korTamAM kesa dAkhala karyo. hAkema sAheba bAdaramalajIe jaino tarapha cukAdo jAhera karyo. paraMtu ethI saMtoSa na thatAM jodhapuranI korTamAM pharI kesa dAkhala karyo ane rajUAta karI ke jainone bhairavajI vagere devonI mUrtio haTAvavAno koI ja adhikAra nathI. banne pakSanI dalIlo sAMbhaLyA bAda nyAyadhIza sAhebe cukAdo jAhera karyo ke maMdira jainonuM ja che emAM bemata nathI. bhairavajI vigere devo paNa eonA ja deva che ema puravAra thAya che ethI jenI jagyA hoya e emanI cIjavastuo pheravavA e loko kulamukhatyAra che jhATa lokonA hAtha heThA paDayA. jainono yazasvI vijaya thayo. A rIte prANAMta kaSTa veThIne zrIkAparaDAjI tIrthano punaruddhAra karyo ane kAyama mATe e jhATa lokono upadrava kAyadAnI rIte paNa dUra karyo. chevaTe samAdhAna upara AvatAM pahelAMnI je rajUAta hatI te mujaba barAbara derAsaranA pUrva taraphanA daravAjAnI sAme gAmanA rAjamArganI pelI bAju sAruM evuM maMdira paNa baMdhAvI ApyuM. Ajeya e maMdira hayAta che. jaya kAparaDAjI-jaya svayaMbhUpArzvanAtha-jayazAsanasamrATa !" noMdhaH A samagra vRttAMta pU.zrInA paTTadhara pU. udayasUrijI mahArAja sAheba zrI tathA pU. vijJAnasUrijI mahArAja zrI pAsethI sAMbhaLelI vAto uparathI rajU karavAmAM Avela che. 18 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5. zAsanasamrATTInuM apUrva brahmateja ane teno apUrva prabhAva samaya : 1980 lagabhaga 4. vada sthaLa : haThisiMha kesarI siMhanI vADI dillI daravAjAnI bahAra amadAvAda 1980nuM cAturmAsa pU.zAsanasamrATazrIe haThIbhAInI vADIe karyu. zeThanA baMgalAnA dakSINa taraphanA moTAholamAM pU.zrIe sthiratA karela. barAbara A holanI nIcenA bhAgamAM kavisamrATa zrI nAnAlAlabhAI sakuTuMba rahe. ane teo pU.zrI no satsaMga karavA roja eka thI doDha kalAka niyamita AvatA. emano moTo putra manaharabhAI DaoNkaTara thayela. e jarA AryasamAja vicArasaraNI dharAvato hato 1977nA arasAmAM kavizrIe eka suMdara pradarzananuM tyAM Ayojana karela evo Acho pAtaLo khyAla che. Aje je pUjya zAsanasamrATazrInA UbhA phoTAo dekhAya che teno asala phoTogrApha A ja samaye e baMgalAnI uttara dizAnA AMgaNAmAM bhAvanagaranA maganabhAI harajIvanadAse pADela ane utara taraphanA cheDA uparanI nAnI baMgalI je vADInA derAsara daravAjAnI barAbara sAme che tyAM ja amadAvAdanA kamiznara prAT sAhebanI mulAkAta thayela. mArI uMmara(lekhaka) te samaye sAteka varasanI haze, baporanA be vAge te kamiznara sAheba ane sArAbhAI DAhyAbhAI acAnaka AvI gayela. vADIlAla bApulAla e samaye pU.zrInA paga dabAvatA hatA. e vakhate prATsAhebane besADavA tyAM koI jAjama vigere kazuMya nahotuM eTale e samaye mArI potAnI oDhavAnI sAla pAtharIne enA upara besADela huM(lekhaka) te 19 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samaye saMsArI hato. A thaI A muddAnI pUrvabhUmikA. vaizAkha mAsamAM pATaNanA vatanI popaTalAla dIkSA arthe AvyA. umara paNa pAkaTa hatI. khAsa kAMI vAMdho na dekhAtA IzvaradAsa mULacaMda je pUjyazrInA ananya bhakta hatA. ane 24 kalAkamAMthI lagabhaga 18 kalAka lagabhaga to pUjyazrInI sevAmAM rahetA eone ane tyAM pAchaLa parAmAM rahetA phalodhInA khyAtanAma padamacaMdajI tathA temanA putra saMpatalAlajI kocara tathA sAMgalInA vatanI ane goLanA vepArI zrI goviMdajIbhAI vagere ane vADIvALA pratApasiMha moho lAlabhAI vigerenI salAha laI popaTalAlanI dIkSAnuM nakkI karyuM. muhUrta vai.va. 10nuM pU.udayasUrijI mahArAje sUcavyuM. ane dIkSA thaI. prakAzavijayajI nAme pU. pahmasUrijInA A pahelAM ziSya thayA. - pUjyazrIne e samaye masAno bhayaMkara vyAdhi paDato hato. kyAreka kyAreka to ardhI bAladI jeTaluM lohI sthaDilamArga maLamAMthI vahI jatuM. AthI azakti ghaNI ja AvI gayela. mAkubhAI zeTha taraphathI pUzrInA saMsArIbhAI bAlacaMda vagaDAnA sauthI moTA putra choTAlAla ke je zeThanI mIlamAM nokarIe hatA. te 10 thI 6 sudhI ja mIlamAM nokarIe jAya ane bAkIno samaya pUjyazrInI sevAmAM rahe. uparAMta kapaDavaMjanA DAhyAbhAI nAmanA eka gRhasthane paNa sevArthe rokela, pAlItANAnA nAraNajI suMdarajI to kAyamanA ja hatA. manasukhabhAIzeTha nA vakhatathI be paMDito ane eka mANasa ema traNeyano pagAra zeTha ApatA hatA. pUjya zAsanasamrATazrInuM svAstha barAbara nathI e sAMbhaLI jhaverIvADanA AMbalIpoLanA upAzrayathI pU.buddhisAgarajI mahArAjazrI che. pUjyazrInI khabara kADhavA ane sukhazAtA pUchavA Avela ane A che 20 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samayamAM pUjya sUrisamrATazrInA paTTadhara pUjyaudayasUrijI ma.zrInA vidvAna ziSya nandanavijayajI ma.zrI(pachIthI nandana sU. ma.) ne tathA pUjyazrInA vallabhIpuranA vatanI pU.siddhivijayajI mahArAjazrI A bannene zrIbhagavatIsUtranA yoga cAlatA hatA. pATaNanA popaTalAlanI vai.va. 10 nI dIkSA nakkI thaI. vadI 9 nI sAMje choTAlAla ane DAhyAbhAI zAhIbAga jamanAbhAI bhagubhAI zeThane baMgale dIkSA prasaMge joItAM zrIphaLa cokhA-thI (dIpaka mATe) vigere levA gayA. choTAlAlanI pAse sAIkala hatI. jatI vakhate to banneya sAthe gayA. paraMtu pAchA vaLatA dIkSA vidhi aMgenA zrIphaLa-cokhA vigere sAIkala upara lIdhA eTale sAIkala upara bIjAne besavAnI jagyA na rahI tethI DAhyAlAlane cAlIne vADIe AvavAnuM thayuM. baMgalethI vADIe AvavAnA be rastA eka to saDake phATaka oLaMgIne ane bIjA baMgalAnA pAchaLanA bhAgathI relvepATA oLaMgI musalamAna lokonA kabrastAnamAMthI vADIe avAtuM. DAhyAbhAI e raste AvyA. rAta paDI pUjyazrI pAse udayasUrimahArAja beThA hatA. vAto cAlatI hatI ane choTAlAla paga dabAvatA hatA. rAtrinA lagabhaga 10no Azare samaya thayo eTale pUjyazrIe choTAlAlane kahyuM ke tuM sUI jA. pU.udayasUrimahArAjane kahyuM ke pelA DAhyAne uThADI bolAvI lAva. DAhyAbhAI e moTA holanI dakSiNataraphanI agAzImAM javAnA bAraNA pAse pathArI karI sUtelA. pUjya udayasUrijI mahArAjazrIe DAhyAnI pathArI pAse jaI DAhyAne uThADavA be traNa bUmo pADI paNa javAba na maLatAM udayasUrimahArAje oDhela cAdara enA moDhA UparathI kheMcI dUra karI eTale DAhyAlAla udayasUrijI mahArAjazrI sAme AMkho kADhI joto 21 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ joto rahi huhu avAjo karavA lAgyo. udayasUri mahArAja to DarI gayA ane AvyA pUjyazrI pAse ane vigata jaNAvI eTale mAravADa ghANerAvanA vatanI munizrI kamaLavijayajIne bolAvI DAhyAne UThADI lAvavA sUcavyuM. kamaLavijayajI mahArAjanuM zarIra sazakta ane mAravADInA kAraNe kasAyela paNa kharuM. kamalavijayajI DAhyAnI pathArI pAse gayA to pahelAnI jema ja te avAja karavA lAgyo. kamaLavijayajIe cAdara ghIrethI kheMcI kADhI to e jamIna upara ALoTato ALoTato cheka e agAzInA cheDe pahoMcyo ane pAcho e ja rIte Avyo. e jagyAnI nIce lagabhaga 10 dukAno eTale agAzI lagabhaga 50 phuTa jeTalI lAMbI hatI. kamaLavijayajI paNa bhaya pAmI gayA. eTale pUjyazrIe choTAlAlane nIcethI cAra pAMca bhaiyAo je paherAmAM pharatA teone bolAvI lAvavA kahyuM. ane pUjyazrIe bhaiyAone kahyuM ke ''unako pakaDa lAo'' bhaiyAo pakaDavA gayA to kharA paraMtu enIya sAme DAhyAe DAcIyA karavA mAMDayA. eo paNa DarI gayA ane pU.zrI pAse AvIne kahe ke '"sAheba vo bahota jora karatA hai pakaDA nahI jAtA.'' pUjyazrIe bulaMda avAje e bhaiyAone khakhaDAvyA 'kayA Darate ho khAlI cakkIkA ATA bigADate ho. jAo pakaDa lo usa kamabakhata ko'' ane bhaiyAone jora caDhayuM. badhAye eka sAthe e DAhyA Upara caDhI beThA ane hAthapaga pakaDI ghasaDIne laI AvyA pUjyazrInI sAme. pUjyazrI pATa Upara palAMThIvALI beThA hatA. nIcethI kavizrI ane enA putra DaoN. paNa AvI gayela. bhaiyAo jora karI DAhyAne ghasaDI pATa pAse lAvI mUkayo. pUjyazrIne jotAM ja te bUma mAravA lAgyo ke ''mai ApakA teja se jalatA hUM muje choDa do. meM calA jAtA " 22 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hUM mujhe pAnI pIlAo'' tarata choTAlAla kavIzvaranA gharethI loTAmAM pANI laI Avyo. pUjyazrIe paDakAra karatAM pharI pUchyuM ke tuma kauna ho ? aise karyo Inko parezAna karate ho ? DAhyAe javAba Apyo ke yaha AdamIne merI kabra ke pAsa pIsAba kriyA Isaliye meM AyA hUM abameM calA jAtA huM Apa kA teja merese sahana nahI ho sakatA muje pAnI pIlAo.'' bhaiyAe loTAmAMthI pANI glAsamAM kADhI DAhyAne pANI pAyuM. pANI pIdhA pachI DAhyo jamIna upara DhaLI paDayo. pAMceka miniTa pachI te bhAnamAM Avyo. pU.zrIe puchyuM ke DAhyA tane zuM thayuM hatuM ? DAhyAlAla-sAheba mane kazI khabara nathI, pachI pUchayuM ke baMgalethI kabrastAna raste AvatAM tuM kyAMya pezAba karavA beTho hato ? DAhyAlAla kahe ke hA sAheba ! eka kabrastAnanA eka khUNAmAM meM tema karela pachI to te barAbara zuddhimAM ja rahyo. A hatI pU.zAsanasamrATazrInA brahmatejanI prabhAvaktA jaya zAsanasamrAT noMdha : A Akhoya prasaMga meM (lekhake) najaronajara joyela ane anubhavela che. AmAM koI ja atizayokti nathI. 23 Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ serIsAtIrthamAM nUtanajinAlayamAM prabhu praveza prasaMga pahelo samaya : 1980 lagabhaga poSavada sthaLa : serIsAtIrtha vi.saM. 1987nA arasAmAM pUjyazAsanasamrATazrI kalola DAMgaravA vigere gAmomAM vicaratA hatA. kalola gAyakavADa sTeTanuM gAma. emAM eka mAthAbhAre goradhana amulakhabhAI vakIla karIne rahe. e loko mULasthAnakavAsI paraMtu zAsanasamrATazrInI amodhavANIe mUrtipUjaka banela. kalolamAM bIjA paNa 60 jeTalA gharo mUrtipUjaka banelA. pUjyazrInA upadezathI amadAvAdanA zeTha jamanAbhAI bhagubhAIe nAnuM evuM suMdara jinAlaya paNa baMdhAvela. goradhanabhAI vakIla pUjyazrInA ananya bhakta banI gayelA. emaNe pUjyazrIne serIsAnI vAta karI. pU.zrI tyAM gayA ane gAmanA taLAvanA kAMThA upara paDela pArzvanAtha prabhujInI AzAtanA thatI joI hRdaya dravI UThayuM. pratimAjI taLAvanI pALa upara paDela. gAmaloko enA upara chANA thApe to koI bIjI pratimAnI upara kapaDA dhove. pUjyazrIe badhIya pratimAjIo tyAMthI upaDAvI junA khaMDera derAsara pAse bhegA karyA. junA derAsara pAsethI zAsanadevIzrI aMbikAjInI bhavyamUrti paNa maLI AvI. zodhAzodha karatAM cArapAMca pratimA ne bekAussagIAjI vigere maLyuM ane eka zilAlekha maLyo. pU.udayasUrijI mahArAjazrIe emAMthI pUjyazrIne jaNAvyuM ke A koI se2IsA nAmanuM mahAtIrtha pahelAM hovuM joIe. tIrthakalpamAMthI ItihAsa maLyo. khAtrI 24 Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja thaI. A vakhate amadAvAda tattva vivecaka sabhAnA keTalAka sabhyo ane sArAbhAI, DAhyAbhAI, mAkubhAI zeTha vigere paNa pUjyazrIne vaMdanArthe AvyA. pUjyazrIe turata eka rabArInuM ghara bhADe levaDAvyuM ane te badhAya pratimAjI mahArAja tyAM padharAvyA. amadAvAda vidyAzALAnA zAstravidhinA jANakAra kuzaLa vidhikArako ke jemAM bhogIlAla gulAbacaMda mukhya hatA. teone bolAvI zAstrokatavidhi anusAra sarve pratimAjI mahArAjanA 18 abhiSeka dvArA zuddhikaraNa karAvI pUjA vagere cAlu karAvI dIdhuM. ekAda pUjArInI paNa vyavasthA thaI gaI. mAkubhAI zeTha ane sArAbhAI A baMnee A derAsarano jIrNoddhAra karavAnA badale dharamULathI navo ja mahAprAsAda banAvavA bhAvanA vyakta karI. chevaTe sArAbhAI DAhyAbhAIe e Adeza mAthe caDhAvyo. e vakhatanA vaDodarA rAjyanA mahAna zilpI narmadAzaMkarabhAI je maMdiro kevA hovA joIe e viSayanuM UMDuM jJAna dharAvatA hatA teone bolAvI jinAlaya bAMdhavAnuM kArya zarU karavAmAM AvyuM. jodhapuranA lAla paththarathI AkhuMya jinAlaya zikharabaMdhI mahAprAsAda tarIke baMdhAvavAnuM zarU thayuM. lagabhaga sAta-ATha varSe e taiyAra thavA AvyuM. derAsaranI AsapAsa vizALa dharmazALA, upAzraya, peDhI mATe moTA cAra pAMca hola vigere baMdhAvavAmAM AvyuM ane e derAsaramAM pratimAjI mahArAjanA praveza mahotsavanI taiyArIo taDAmAra thavA lAgI. mahAsudi panA vasaMta paMcamInA divase pratimAjI mahArAjano e nUtana mahAprAsAdamAM praveza nizcita thayo. jIrNa jinAlayamAM ane enI AsapAsa tapAsa karatA pArzvanAtha prabhujInA traNa moTA biMba hAtha lAgela. vividha tIrthakalpanA AdhAre che. 1200nAsaikAmAM ayodhyA pAsenA kAMtipurathI vimalezvaradevanI sahAyathI che N 25 Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pArzvanAtha prabhuno caturmukhaprAsAda ane pratimAjI AkAzamArge gujarAtamAM lAvavAmAM Avela. traNa pratimAjI to AvI gayA ane eka lAvatAM sUryodaya thaI javAnA kAraNe ghArAsaNa nAmanA gAmanA pAdaramAM ja te rahI gayA. A traNa pratimAjImAM eka pratimAjI kammaranA bhAgathI khaMDita hatA. ane be akhaMDa hatI. pratimAjI sADA pAMca phuTa lagabhaga moTA hatA. khaMDita pratimAjI pUjana mATe ayogya eTale e pratimAjI peDhInA holamAM khADo khodI bhaMDArI devAmAM AvyA. have A be ekasarakhA pratimAjImAMthI kaI pratimAjIne mULanAyaka banAvavA e samasyA UbhI thaI. mAkubhAI zeTha, sArAbhAI zeTha, cunibhAI, bhagubhAI, pratApasiMha ane somapurA mahAzilpI narmadAzaMkara A badhAya A aMge vicAravimarza karavA pUjyazrInI nizrAmAM ekatrita thayA. carcA-vicAraNA karatAM eka evA nirNaya upara sarva AvyA ke baMne pratimAjI nI paloMThImAM 1-2 naMbara lakhI ciThThI mUkavI. bIjI evI ja ciThThIo rUpAnI thALImAM rAkhavI ane bhoLA bhalA nAnakaDA pAMca varSanI aMdaranA bALaka pAse ciThThI upaDAvavI. ane emAM je Ave tene mULanAyakajI nizcita karavA. thALImAM ciThThIo rAkhavAmAM AvI ane eka bALakane bolAvavAmAM Avyo ane ene nakkI karyA mujaba sUcana karyuM. sUcana karyA mujaba e bALakane sAta navakAra gaNavA cAlu karAvyA ane sAtamo navakAra jyAM pUro thayo ke pavananA jore eka ciThThI thALImAMthI uDIne bahAra paDI. pUjyazrIe tarata kahyuM ke zAsanadeve pote ja pheMsalo ApI dIdho che. bahAra Apela ciThThI ughADo ane je A naMbara hoya te nirNaya karo to 1 naMbara ciThThIno Avyo ane je pratimAjI ke 26 Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA khoLAmAM 1 naMbaranI ciThThI hatI te pratimAjIne mULanAyaka ja banAvavAmAM AvyA. pravezane haju traNa cAra divasanI vAra hatI eTale pU.zrIe IcchA vyakta karI ke cAlo, vAmaja yAtrA karI AvIye ane mahA zudi bIjanI sAMje cAra vAge vAmaja tarapha prayANa zarU karyuM. sAthe pAMca cha zrAvako pU.udayasUrijI mahArAja pU.nandanasUrijI, pU.amRtavijayajI, pU.lAvaNyavijayajI Adi saparivAra vAmaja tarapha vihAra zarU karyo. Ama vAmaja serIsAthI traNa sADAtraNa gAu dUra thAya. ghaNA varSo agAu eka paTelanA gharano pAyo khodatAM paTelanA khetaramAMthI sapheda pASANanA rUpAMca lagabhaga saMprati mahArAjanA samayanA zrI AdIzvara paramAtmAnI bhavya pratimAjI pragaTa thayela. sArAbhAI zeThane vicAra Avyo ke e pratimAjI serIsA lAvIe ane eka sAruM suMdara nAnuM zikharabaMdhI jinAlaya baMdhAvI emAM mULa nAyakajI tarIke sthApIe paraMtu gAmanA paTelIAono Agraha ke vAmajamAM ja rAkhavA. ahIM derAsara amane baMdhAvI Apo gAmamAM eka paNa jainanuM ghara nahIM. derAsarane koNa saMbhALa ane bhakti kare ? paTelIAone khUba khUba samajAvavA prayatno karyA. paraMtu samaje to paTela zAnA? chevaTasArAbhAIe chelluM zastra ugAmyuM ane jaNAvyuM ke tamo sIdhI rIte nahIM mAno to huM polIsapArTI bolAvI bhagavAna laI jaIza vigere. pU.zAsanasamrATazrIne A vAtanI sahaja paNa khabara nahIM ane darzana karavA pahoMcyA vAmaja. vAmaja artho eka gAu dUra haze ne DholanagArAnA avAjo AvavA mAMDyA. pU.naMdanasUri mahArAje pUjyazrIne - jaNAvyuM ke sAhebajI gAmavALo sAmaiyuM laIne AvatA hoya ema lAge che Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che. A sAMbhaLI anubhavonA bhaMDAra pUjyazrI bolyA ke alyA naMdana A sAmaiyuM nathI. A to tophAnanA buMgiyAno Dhola che. UbhA raho ane atre badhA bhegA thaI javA do. pAMceka miniTamAM badhAya sAdhuo AvI gayA. eTale pUjyazrI samudAya sAthe gAma tarapha AgaLa vadhyA. gAmanA pAdaramAM pahoMcatA sAme 100 thI 150 mANasonuM moTuM ToLuM hAthamAM dhArIA lAkaDIo laIne ghasI AvyuM. pUjyazrI barAbara makkama thaIne ubhA rahyA. ToLAe najIka AvI mahArAjazrIne paDakAryA ke zuM amArA gAmamAMthI bhagavAna levA AvyA cho ? jo bhagavAnane laI javA AgaLa vadhazo to lohI reDAze. A sAMbhaLI jarAya DaryA vagara pU.zrIe kahyuM--ame to bhagavAnanA phakta darzana karavA mATe ja AvyA chIe. jo darzana karavA do to vadhu sAruM nahIM to ahIMthI ja amo pAchA jaIzuM. amAro evo koI ja IrAdo nathI. tamo kaho to jainone upadeza ApI tamArA gAmamAM maMdira baMdhAvI ApIe. A sAMbhaLI paTelo ThaMDA paDI gayA ane badhAya eka avAje bolyA ke bApajI darzana karavA hoya to bhale padhAro. amo tamAruM bhAvabharyuM svAgata karIzuM. je loko DholanagArA laI pUjyazrInI upara humalo karavA AvyA hatA te badhAye e ja Dhola--nagArA-zaraNAIo vaDe pUjyazrI vagare sarve munirAjonuM umaLakAbhera sAmaiyu karI gAmanI dharmazALAe sAmaiyA sahita gayA. pUjyazrIe hRdayasparzI samayocita dezanA pharamAvI ane badhAya paTelIyAonA AgrahathI tyAM eka divasa rokAyA. pUjyazrIe amadAvAdanA zeTha karamacaMda phUlacaMdanA jasIbahenane upadeza ApI vAmajamAMja zikharabaMdhI suMdara derAsara baMdhAvI ApI AdinAtha prabhunI pratiSThA paNa karAvI ApI. anubhavasamrAT pUjyazrI jayavaMtA varto. 28 Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( IMgiyAvAra saMpanna anubhavonA bhaMDAra ) prasaMga bIjo pU. zAsanasamrATazrInI agamacetInI apUrva satyaghaTanAo samayaH vi.saM. 1980 lagabhaga vaizAkha mAsa. sthaLaH lallurAyajInI boDIMga Azrama roDa, amadAvAda bharaunALAnA e divaso hatA. sAMjano samaya. pU.zAsanasamrATazrI boDIMganA oTalA upara sAMjanuM pratikramaNa karavAnI taiyArImAM hatA. ane pU.zrInA ananya bhakta kezavalAla amathAzAvakIla ane jesiMgabhAI kALidAsa zeradalAlanA putra zrIsArAbhAI pU.zrI ne vaMdana karavA mATe AvyA. vaMdana karIne pATa pAse beThA. ane pU.zrIe sArAbhAIne kahyuM ke alyA sArAbhAI! kezavalAlane jaldI ghare laIjA. ane ghare mUkI pAchA AvI ane samAcAra je hoya te ApI jA. sArAbhAI ane vakIla vicAramAM paDI gayA ke Aje mahArAjazrI Ama kema kahe che. be traNa miniTa thaI eTale pAchA pU.zrIe sArAbhAIne kahyuM ke huM kahuM chuM tethI jaldI UbhA thAo ane kezavalAlane ghoDAgADImAM ghera laI jA. turata baMne UbhA thayA. ghoDAgADI karI baMne jhAMpaDAnI poLe gayA ane ghare pahoMcyA. unALAno samaya. eTale gharamAM ThaMDaka mATe AIskrIma banAvela. banne khurazI Tebala upara goThavAyA. AIskrIma Avyo. bannee ene InsApha Apyo. kezubhAI-kema sArAbhAI bIjI pleTo maMgAvIe ne garamI sakhata che. bIjI pleTo AvI AIskrIma khAtAM khAtAM acAnaka vakIla khurazImAMthI nIce phasaDAI paDyA. moDhethI vamana thayuM. sArAbhAI gabharAI gayA. 29 Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke pU.zrInA zabdo vAgoLavA lAgyA. gharanA svajanoe turaMta DokaTara bolAvyA Do.e tapAsI abhiprAya jaNAvyo ke perelIsIsa (lakavA)nI asara che hamaNAM ne hamaNAM hospITalamAM dAkhala karavA paDaze. breIna hemarejanI zaMkA che : jo A boMtera kalAka kADhI nAkhe to vAMdho nahIM ja Ave paNa e IzvaranA hAthamAM che. abhiprAya jANI badhAya svajano to DaghAI ja gayA. hospITalamAM vakIlane laI javAyA. sArAbhAI turata ghoDAgADI karI pAchA borDIMge pU.zrIne samAcAra ApavA AvyA. rAtanA sADA dasa thayA hatA. pU.zrIe jaNAvyuM ke meM eTale ja tane vakIlane jaldI ghare laI javA jaNAvela. have to AyuSyabaLa hoya ane zAsanadevanI kRpA hoya to vAMdho nahIM Ave. pU.zAsanasamrATazrIne kyA prakAranuM ajaba jJAna! A banAva aMge haju paNa koIne ya samajANuM ja nathI ke pU.zrIne A agamya AgAhI kevI rIte thaI. A aNaukelyo koyaDo haju paNa amone vicAra karatA mUkI de che. s Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A kALano anabhavonA hasAgara ne chezikSausAra A prasaMga trIjo samayaH vi.saM. 1908 lagabhaga vaizAkha mAsa sthaLaH pAyacaMda gaccha upAzraya dharmazALA (nAgaravADA pAse) khaMbhAta pU.zAsanasamrATazrInA paTTadhara pU.udayasUrimahArAjanA eka ziSya ke jenuM nAma munizrI kIrtivijayajI mahArAja. mULa e kapaDavaMjanA vatanI bharayuvAnImAM saMsArano tyAga karI pUzrInA caraNe jIvana samarpita karI cAritra aMgIkAra karela. - azAtAvedanIya karmodaye emane kSaya roga (TI.bI.) lAgu paDela divase divase zarIrasaMpatti kSINa thatI jatI hatI. pU.zrIne paNa masAnA vyAdhie e arasAmAM dekhAva dIdhela. samAcAro maLatAM mAkubhAI zeTha amadAvAdanA sivila sarjana Do. karnala Tuka ane potAnA phemilI Do. chAyAne laI khaMbhAta AvyA. pU.zrIne tapAsyA. prosTeTanI gAMThano vahema hato paraMtu tapAsamAM e zaMkA dUra thaI. anya yogya, UpacArothI rAhata anubhavAI. bIjI bAju kSayarogathI pIDAtA munizrI kirtivijayajI ma.ne DokaTaroe tapAsyA Do. karnala Tuke abhiprAya darzAvyo ke A mahArAjazrIne AMtaraDAmAM rasI thaI hoya evuM lAge che. siriMjathI tapAsavuM paDaze. pU.zrIe to sakhata virodha karyo ane jaNAvyuM ke nAhaka zA mATe peTamAM siriMja khosI kANAM pADo cho. rasI basI kAMI nathI. A to kSaya roga che. paNa lokasamUha AgaLa pU.zrInuM kAMI ja cAlyuM nahIM. te Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zeTha kasturabhAI amaracaMda, nAnajIbhAI, zeTha cImanabhAI, gAMdhI motIlAla, gAMdhI bhikhAbhAI, ThAkarazI ghIyA, ane zeTha A badhAyanA Agrahe pU.zrI mauna rahyA. paNa cetavaNI uccArI ke jo A sAdhune peTamAM IjaMkazananI soya nAkhavAmAM Avaze to AMtaraDAmAM kANuM paDI jaze ane mArA e sAdhu e pachI eka mahino ya jIvI nahIM zake. zA mATe nAhaka sAdhune mArI nAkho cho? paraMtu koIe paNa mahArAjanI vAta gaNakArI nahIM ane Do. karnala Tuke sirija (Ijekazana)no sUyo e mahArAjanA peTamAM khosI dIdho. mahArAjazrI cIsa pADI gayA. siriMjamAM rasIne badale lohIja AvyuM ane Do. karnala Tuka te sirija pheMkatA bolyA ke "meM pheIla huA' ane Do. vi. badhAya cAlyA gayA. pU.zrI ne AthI ghaNuM ja duHkha thayuM. bhAvi AgaLa koInuM kazuM ja cAlatuM nathI - pU.zrInA bhaviSya kathana anusAra e kIrtivijayajI mahArAja barAbara eka mahinA pachI jainazALAmAM rAtrinA nava vAge samAdhi bhAvamAM kALadharma pAmI gayA. pU. zAsanasamrATazrInI AgAhI have badhAne sAcI jaNAI. paraMtu have e ghaNuM ja moDuM thaI gayuM hatuM bhAvi bhAva. Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAvALA ja ja che zAsanasamrATa zrI A prasaMga cotho ja samayaH vi.saM. 1981 lagabhaga poSamahino sthaLaH DAMgaravA tA. : kalola jI. : mahesANA vi.saM. 1980nuM cAturmAsa pUrNa thayuM ane nAgajI bhUdaranI poLanA bhadrika AtmA zeTha jamanAdAsa hirAcaMda ghebarIAe pU.zrInA upadezathI zrI serIsAtIrthano chari pAlita saMgha kADhavAno Adeza lIdho. mAgazara su.11 (mauna ekAdazIe) saMghe amadAvAdathI prayANa zarU karyuM. paheluM mukAma zeTha lAlabhAI thobhAvALAne baMgale, bIjuM mukAma ogaNaja ane trIje mukAme serIsAtIrthe saMgha patie juhArI saMghamALa paherI. pU. zrI tyAMthI kalola thaI pAnasaratIrthe padhAryA. pAnasaratIrtha hamaNAM ja udaya pAmyuM hatuM. upAzrayanuM makAna suratamAM ja taiyAra thayela. jamIna upara tAMdula pattharo paNa tAjAja besADela eTale sakhata ThaMDaka tyAM hatI. pU.zrIno utAro tyAM rakhAyo. eka bAju poSa mahinAnI kAtila ThaMDI ane emAMya navo ja upAzraya, tAjI lAdI besADela eTale ThaMDInuM pUchavuM ja zuM? paNa A to duSkara cAritramArga 22 parISaho sahana karavAno avasara. pU.zrI keTalAka sAdhuone yogohananI kriyA karAvatA hatA. yogohanamAM rAtre kALagrahaNa levAnA hoya che. sAMje notarA ane savAramAM cAra vAge uThI kALagrahaNanI kaparI kriyA karavAnI hoya che. - A kriyAnA samaye zarIra upara colapaTTA sivAya koI paNa jAtanuM vastra che 33 Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dihotuM ja nathI. e kriyAmAM be sAdhuo hoya che emAM eka kAlagrAhI jyAre bIjA dAMDIdhara. boTAdathI 1969mAM cArajaNAe bhAgaMbhAga karI dIkSA levA prayAso zarU karela. emAM mukhya pUjya naMdanasUrI ma, bIjA desAI kuTuMbamAMthI pUamRtasUri mahArAja, nAgara pAnAnA zrIguNavijayajI mahArAja ane bagaDIyA kuTuMbanA lAvaNya sUri mahArAja hatA. A cAreya boTAdanA rAjA jevA. mahAna vidvAna paNa kharA, emAMnA guNavijayajI mahArAja kALagrAhI banela. navA upAzrayamAM e munirAja rAtre phakta eka saMthArIyA Upara ja eka pAtaLI kAmaLI oDhI TUMTiyuM vALI suI gayela. savAre cAra vAge ughADA zarIre eoe be kALa grahaNanI vidhi paNa apUrva sahanazaktie karI kharI. paraMtu vedanIyakarmanA prabaLa udaye eone savArathI ja tAva Avavo zarU thaI gayo-jo ke kALagrahaNanI kriyA paNa tAvamAM ja karela. mULa soraThIsiMha jevI mAbhomanA eTale harapha, paNa moMmAMthI kADhyA vagara sarvakriyAo pAra pADela, paraMtu bapora pachI tAve ugra rUpa pakaDyuM. tharmomiTara 104 DigrI batAvatuM hatuM. rAtre tAva Utaryo eTale pU.zrIe DAMgaravA tarapha vihAra zarU karyo. pAnasaramAM jainonuM eka paNa dhara nahIM bhojanazALAnA asUrNatA AhAra pANI bane tyAM sudhI na vAparavA. A kaDaka siddhAMtane pALanAra pU.zrI nAchUTake pAnasarathI DAMgaravA padhAryA. tyAM 15-20 jainonA bhAvika gharo hatA. pU.guNavijayajI ma.zrIne punaH tAva zarU thayo. pU.udayasUri A mahArAja paNa anubhavonA mahAn bhaMDAra ane AyurvedanA prakhara himAyatI che 34 Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane sacoTa nADI parIkSaka. eoe pU.guNavijayajI mahArAja zrInI nADI tapAsI abhiprAya kahyo ke-sAhebajI ! guNavijayajIne tridoSa lAge che. pU.zrIe amadAvAda nAraNajIne mokalI mAkubhAI zeThane samAcAra mokalAvyA. zeTha paNa potAnA phemilI Do. chAyAne laI turata mAratI moTare DAMgaravA AvI gayA. DaoNkaTara pU.guNavijayajIne barAbara tapAsyA ane jaNAvyuM ke A mahArAjazrInA peTamAM maLano sakhata bharAvo che. enImA prayogathI te dUra karavo paDaze. pU.zrIe A vAtano sakhata virodha karyo ane abhiprAya vyakta karyo ke jo enImAnA prayoge kAcomaLa kADhavAmAM Avaze to kesa jarUra bagaDI jaze ane sannipAta upaDaze ane traNa divasamAM ja mArA A sAdhune huM khoI besIza. pU.zrInA A vidhAnane koIe gaNakAryuM ja nahIM. Do. ane gAmanA badhAya zrAvako AgaLa emanuM kAMIpaNa cAlyuM ja nahIM. chevaTe Do. chAyAe pU.guNavijayajI mahArAjazrIne enImA Apyo, maLa kADhavAmAM Avyo. Do. vigere to jatA rahyA ane pU.zrInA bhaviSya kathanAnusAra rAtre guNavijayajI ma.ne sannipAta zarU thaI gayo. be divasa vedanA bhogavI ane trIjA ja divase savAre cAra vAge teo zrI namaskAramaMtranA nAdone zravaNa karatAM samAdhibhAve kALadharma pAmI gayA. pU.zrInuM bhAvikathana sAcuM paDyuM. paNa have ghaNuM ja moDuM thaI gayuM hatuM e gAma lokone samajANuM. jaba ciDIyA cuna gaI kheta phira pachatAye kayA hue ? A hatI pU.zAsanasamrATa zrInI anubhavasiddhatA 35 35 Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vartamAnakALanA mahAnaanubhavonAmahAsagara 5. zAsanasamrATInI igiyAkAra saMpannatA prasaMga pAMcamo samaya : vikrama saMvata 1980 lagabhaga bhAdaravo mAsa sthaLa : vijayanemisUrijI jJAnazALA pAMjarApoLa amadAvAda pU.zAsanasamrAT zrI sAMjanA samaye jJAnazALAnA trIjAmALe pazcimadizA taraphanA varaMDAmAM besatA ane saMthAro paNa tyAMja karatA. tyAM dakSiNa--pazcima bannenI dizAmAMthI pavana Avato ane ThaMDaka rahetI. pU.zrInI pAse paMdara vIza zrAvako to beThA ja hoya. sAMjanA 7-30 pachI no samaya hato pU.udayasUri. mahArAjazrI vigere thoDA sAdhuo nIcenA holamAM besatA. thoDA bIjA mALe rahetA. pratikramaNano samaya thaI gayo hato. evAmAM pU.subhadravijayajI ma.zrIe pU.udayasUrIzvarajI ma.zrI AgaLa phariyAda karI ke sAhebajI ! mane chAtImAM sakhata duHkhe che. moTA hovA chatAM sevAno maMtra temanA jIvanamAM vaNAI gayela te pU.udayasU. ma.zrIe subhadravijayajI ma.nI nADI tapAsI. nADI sarpAkAre vakragatie cAlatI hatI. eo paNa anubhavonA mahAna bhaMDAra hatA. bApa evA beTA e ukti ahIM yathArtha hatI. bAhya yogya upacAro, TarpinTAina telanuM mAlIsa, kothaLIno zeka vagere karyA. pU.udayasUrimahArAjazrIne vyAdhimAM zaMkA lAgatAM sArAbhAI jesiMgabhAI je pU.zrI pAse beThA hatA temane trIje mALa jaI pU.moTA mahArAjazrIne samAcAra ApavAnuM jaNAvyuM. sArAbhAIe upara jaI 3 Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ripU.zrI AgaLa samAcAra jaNAvyA. te vakhate pU.zrInI pAse pratApasiMha che mohanalAla, cImanalAla, lAlabhAI, jagAbhAI, bhogIlAla bhagubhAI sutariyA, mohanabhAI gokaLadAsa, vidyAzAkhAnA TrasTI cImanabhAI gokaLadAsa, (subhadravijayanA saMsArI putro) vigere beThA hatA. pU.zrI e TarpinTAIna tela coLavA garamapANIno zeka vigere upacAro karavA sUcavyuM. sArAbhAI e nIce AvI samAcAra jaNAvyA. subhadra vi. ma.nA putra paNa nIce AvI gayA. upacAro zarU to karyA paNa koI rAhata na jaNAI. duHkhAvAe ugra svarUpa dhAraNa karyuM. vaLI pAchA sArAbhAIne pU.udayasUri mahArAje mokalyA ane kahevarAvyuM ke moTA mahArAjazrIne jaNAvo ke subhadravijayajInI tabiyata barAbara nathI. Apa nIce padhAro. - sArAbhAI e samAcAra moTAmahArAjazrIne jaNAvatAM eozrI turata nIce AvyA ane bolyA ke mAre subhadravijayajInuM moDhuM jovuM che. prakAzano upayoga thAya to sAruM. ema kahetAMnI sAthe ja puMjIrAva nAmano mANasa phAnasa laIne Avyo. phAnasa subhadra vi.mahArAjazrI pAse dharyuM. moTA mahArAje kahyuM subhadravijayajI kema che? sAhebajI ! ThIka chesubhadravijayajI mahArAje javAba ApatAM potAnuM mAthuM mahArAjazrI sanmukha UMcuM karyuM. pU.moTAmahArAja zrIsubhadravijayajIno cahero joI bolI uThayA ke emanAbhAI Do. trikamalAlane zeTha tathA bIjA je koI che teone jaldI bolAvavA vyavasthA thavI ucita che. kesa kharAba che. turata ja sArAbhAI ane vADIlAla bApulAle bahAra jaI TelIphonathI zeThane tathA Do. trikamalAla vagerene samAcAro jaNAvyA. eo paNa mAratI moTare AvI gayA. Do. trikamalAla ke jeo nyuyorkanA ema.DI. ane homiyopethInA mahAna anubhavI Do. hatA teoe "bretheskopathI chAtI 37 Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vigere tapAsI lIdhA. Do. chAyAe paNa pUrepUrI rIte tapAsyA ane .zrIne jaNAvyuM ke sAhebajI ! gabharAvAnI koI jarUrata nathI. A to garamInA kAraNe gabharAmaNa che. moTAmahArAjazrIe makkama rIte abhiprAya vyakta karyo ke kesa khoTo che. 10 thI 15 miniTa A mAMDa kADhaze. je koIne bolAvavA ghaTe teone bolAvI lo ane koI sArA DokaTarane paNa. Do. trikamalAla-sAhebajI Apa nakAmA gabharAo cho. evuM kazuM ja nathI. paraMtu mahArAjazrI temanA maMtavyamAM makkama ja rahyA ane pharI vakhata kahyuM ke DokaTara ! tamArI bhUla thAya che aMdhArAmAM rahezo to pastAzo. koI sArA bIjA DokaTarane bolAvavAmAM zo vAMdho che? jAo jaldI karo. pU.moTA mahArAjanA Agraha Do. trikamalAla hArTanA niSNAta Do.ne bolAvavA ravAnA thayA. e moTaramAM besI pAMjarApoLanA daravAje pahoMcyA tyAM subhadravijayajInI AMkho miMcAvA lAgI. pU.zrIe turata namaskAra mahAmaMtrano uccAra zarU karyo ane be ke traNa miniTamAM ja pU.subhadravijayajI mahArAje mAthuM DhALI dIdhuM ane temano AtmA paralokanA mArge vicarI gayo. pU.zAsanasamrATazrInI sacoTa anubhavavANI sAcI paDatAM badhAMyanA mastako eozrInA caraNe namI paDayA. dhanya che e mahAnuM anubhava sAgara sUrisamrATazrIne 28 Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kAgaLa . . . anubhavonA mahAsAMgarazI zAsana samrATakIne IgiyAkArasaMpanatI che. * prasaMga chaThTho samayaH 1988 lagabhaga aSADha sudino samaya sthaLaH amadAvAdavALA zeTha ratilAlabhAInuM jIna, boTAda baporanA lagabhaga be vAgyA haze ane eka bhAIe AvIne pUjyazrIne vaMdana karyuM ane sAme beThA. pU.zrIe pUchayuM ke-bhAI, kyAMthI Avo cho ? AgaMtuka-sAhebajI, amadAvAdano chuM ane cAritranI bhAvanA che. pU.zrI-kema bhAI ! vairAgyanuM koI kAraNa ? AgaMtuka-sAhebajI, saMsAranA ghaNAya kaDavA-mIThA meM anubhavo anubhavyA ne vairAgya Avyo. manamAM thayuM ke have chellI jiMdagI dharmArAdhanA ane Atma uddhAramAM vItAvuM. pU.zrI-ghaNI ja sArI vAta che. evAmAM jananA mAlika je pAchaLa baMgalAmAM sahakuTuMba rahetA hatA te vaMdanArthe AvyA. AgaMtukane mahemAna samajI viveka karyo. cAlo padhAro cA-pANI karavA. ane e bhAI taiyAra thaI gayA. anubhavonA sAgara pUjyazrIe eTalI ja vAtamAM AvanArane oLakhI lIdho. manamAM-nakkI A mANasa koI jANabhedu Thaga che vigere. A samaye pUjya zAsanasamrATazrInA aneka peinTIMgo banAvanAra vaDhavANa zaheranA vatanI chabIladAsa zivazaMkarabhAI kudaratI rIte tyAM ja hatA. e jJAtie brAhmaNa hatA. kapALamAM tripuMDa tilaka hatuM. AgaMtuka gayA bAda pUjyazrIe chabIladAsabhAIne kahyuM ke, chabIladAsabhAI ! A AvanAra koI badamAza mANasa lAge che. enI carcA upara dhyAna ke 39 Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkhajo. chabIladAsabhAI paNa pAkaTa uMmaranA hatA. eoe paNa kaIka taDakA-chAMyA joyela. e UbhA thaI baMgalAmAM gayA. baMgalAnA oTA upara hIMDoLo hato tyAM chabIladAsa jaIne beThA. eone pAnano jarA zokha eTale e pAnanA DabAmAMthI pAna kADhI pote ja pAna banAvatA hatA. AgaMtuka cA-pANI karI e ja hiMDoLe AvIne beTho. chabIladAsabhAI brAhmaNa che e AgaMtuke eonA zarIra para rahela TIlAM-TapakAMthI jANI lIdhuM ane beTho hiMDoLA upara chabIladAsanI bAjumAM. chabIladAsabhAIe viveka karyo ke pAna banAvuM? cAlaze ne? AgaMtuka-hA hA cAlaze. chabIladAsabhAI-pAnamAM tamAku? e paNa cAlaze ane 120 tamAkunuM pAna taiyAra karI AgaMtukane ApyuM. eNe moMmAM mUkyuM ane pAse beThela brAhmaNa che eTale haze koI baMgalAnA mahemAna ke koI bIjA ema samajI nirbhaya rIte eNe koTanA khIssAmAMthI tAjachApasigAreTanuM pAkITa kADhayuM. emAMthI sigAreTa kADhI AjubAju najara karI lIdhI ane khAtrI karI ke koI jotuM nathI ane sigAreTa saLagAvI ArAmathI dama kheMcavA lAgyo. bAjumAM beThela chabIladAsane manamAM thayuM ke pUjyazrIe AgaMtukane sahajavAramAM barAbara oLakhI lIdho lAge che. dIkSAnI vAto kare che ane sigAreTa. e paNa pote jANe kAMI ja jANatA nathI ema rahyA. AgaMtuka vAreghaDIe baMgalAnA kampAunDanA daravAjA tarapha jue ane ekAda be cakkara paNa daravAje lagADI Ave. chabIladAsabhAIe pUchayuM kema bhAI ! Ama ajaMpA jevuM zuM che? AgaMtuka-mane vahema che ke nakkI mane zodhavA koI ne koI Avaze. A badho riporTa chabIladAse pUjyazrIne jaNAvyo. pUjyazrI-chabIladAsa, e beTho ane ene jotAM ja mane manamAM vahema peTho ke nakkI A koI jANabhedu mANasa che. ThIka che 40 Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja che. eka kAma karo chabIladAsabhAI ! ahIM najIkamAM ja narottamabhAI desAI rahe che. tame oLakho chone? jAo emanI pAse ane kaho ke mahArAjazrI hamaNAM ja bolAve che. chabIladAsabhAI mAthe pheMTo mUkI gayA desAIne bolAvavA. narottamadAsa Ama to pU.amRtasUrIzvarajI mahArAjazrInA bhAInA ciraMjIvI. ghaNA ghaNA bAhoza ane boTAda saMghamAM emanuM anokhuM sthAna. narottamadAsa AvyA. pU.zrIe AgaMtuka aMge TUMkamAM vAta karI eTalAmAM AgaMtuka paNa pUjyazrInI pAse AvIne beTho. narottamadAse paNa ene joI lIdho. e paNa ene joIne oLakhI gayA ane manamAM vicAryuM ke pUjyazrIe kharekhara Ane barAbara oLakhI lIdho che. jANe kAMI jANatA ja nathI ema AgaMtukanI AgatA-svAgatA karI. sAMje jamavA AvavAnuM AmaMtraNa paNa ApyuM. paraMtu pUjyazrIe jaNAvyuM ke-e vyavasthA ratibhAIe ja karI lIdhI che vigere ane desAI gayA. sAMje pAMca vAgavAne thoDI vAra hatI. tyAM bIjA eka bhAI AvyA. ane prathama AgaMtukane laI e pUjyazrInI pAse AvyA. baMnee vaMdana karyuM. prathama AgaMtuka-sAhebajI, mane vahema ja hato ke nakkI mane zodhavA koI ne koI Avaze ja. A bhAI mane zodhavA AvyA che. dUranA sagA paNa che. have zuM thaze mAruM? pUjyazrI-bhAI ! gabharAvAnI koI ja jarUra nathI. jyAM tamane meM saMtADyA che? saMsAranA mArga evA ja hoya che. emanI saMmati vinA amo tamane dIkSA kaI rIte ApI zakIe? jAo samajAvavA prayAsa karo. zAsanadeva badhuMya pAra pADaze. ane ratibhAI bIjA AgaMtukanI sAthe prathamane jamavA laI gayA. pUjyazrIe chabIladAsane kahyuM chabIladAsa! nakkI A banne bhegA ja AvyA che che evo mane vahema che. e bannenI vAtacIta upara barAbara dhyAna rAkhajo. huM 41 Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ narottama desAIne ane bIjA AgevAno sAMje 7 vAgye AvavA sUcavyuM che e ratibhAInA jananI bAjumAM ja boTAda hAIkorTa-polIsathANuM vigere hatA. sAmAnya rIte pUjyazrI pratye ghaNAkharA rAjavIone apUrva mAna. emAM paNa bhAvanagara rAjya to eone gurujI ja mAnatA. rAjyanA lagabhaga badhAya amaladAro paNa pUjyazrInI pratye atyaMta AdarabhAva rAkhatA. boTAdanA phojadAra jIvaNadAdA to ananya bhakta banI gayelA. Ama to te brAhmaNa, paNa jainadharma pratye eone anahada mAna. pUjya zAsanasamrAzrIe dhanAjI nAmanA mAravADI sevakane kahyuM ke vicAryuM ke tuM bAjumAM jaI phojadAra sAhebane kahI Ava ke sAMjanA 7 vAgye sAdA vezamAM ahIM Ave ane be-traNane sAthe letA Ave. A bAjA bane AgaMtuko ratibhAIne tyAM jamI oTA uparanA hiMDoLe AvI beThA. chabIladAsabhAI paNa sAthe ja hiMDoLe beThA. e brAhmaNa che evI eone khAtrI thayela eTale e nirbhaya hatA. hiMDoLo khAtA khAtA AgaMtuke pAchaLathI Avela AgaMtukanI pAse mukhavAsa mATe sopArI mAMgI. (chabIladAsanuM dhyAna barAbara hatuM, tyAre pAchaLathI Avela AgaMtuke kahyuM ke bapore sTezanamAM to tane be sopArI ApI hatI ne? zuM baneya khAI gayo? prathama AgaMtuka-khIssAmAM mUkatAM eka kyAMka paDI gaI lAge che vigere, A sAMbhaLI chabIladAsabhAIe pAMca cha miniTa samaya Amatema vItAvI pUjyazrI pAse AvI vigatavAra mAhitI ApI. pUjyazrI-"no' to kaheto ke A banne bhegA ja che" vigere. chabIladAsane pUjyazrInI apUrva buddhi upara bhAre mAna uparyuM. sAtano samaya thayo. pUjyazrI baMgalAnA oTalA upara pATa che bichAvIne beThA. narottamabhAI desAI, dalIcaMda parazottamabhAI, harilAla che 42 Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ piraSottama, caMpakalAla bagaDIyA vagere 7-8 zrAvako AvI gayA. ane te jIvaNadAdA phojadArasAheba paNa sapheda khamIza, leMgho paherI mAthA upara vALavALI kALI TopI paherI AvI gayA. ane pelA banne paNa AvI beThA. eka tarapha chabIladAsabhAI paNa AvI beThA ane ratibhAI to tyAM hatA ja. pUjya zAsanasamrATazrI, pU.udayasUri mahArAja, pU.naMdanasUri mahArAja, pU.lAvaNyavijayajI gaNI Adi paNa AvI beThA. pUjya zAsanasamrATazrIe zrAvakone (narottamadAsabhAIne) uddezI vAta mUkI ke A bhAI be vAge amArI pAse dIkSA mATe Avela che, jyAre A bIjA bhAI 4thI 4 vAge AvyA che. A kahe che ke e mane zodhavA Avela che vigere. pUjayazrI nI AmarmabharI vANI sAMbhaLI cANakaya buddhi narottamadAsa AvI bannenI puchaparacha cAlu karI. pahelA AMgatuka ne tamo kayAre AvyA? bapore desAI AvI gayela eTale AMgatuke oLakhI javAvabamAM jaNAvyuM ke zeTha huM be savAbe vAge Avyo chuM. bIjA AgaMtukane pachayuM to kahe ke4, 4-15nA samaye. narotamadAsa bhAI kayAMthI AvyA to kahe ke amadAvAda thI. narotamadAsa boTAdamAM 4 savA cAre koI gADI amadAvAda thI AvatI nathI. ra-30 no meila pachI koI gADI ja nathI to tamo AvyA kayAMthI? bIjo AgaMtuka manamAM samajI gayo ke kharekhara phasAI gayo chuM eTale eNe gallA tallA karavA mAMDayAM. narotamadAsa ane dalIcaMdabhAI banne e sAthe maLI bIjA AgaMtuka che ne puchayu ke bhAio sAcu kaho ke kayAMthI AvyA cho? AthI e che 43 Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gabharAI gayA ane hAryo bamaNuM rame tema zuM amone khoTA samajo cho? zuM amo jUThuM bolIe chIe? pUjayazrIe jIvaNadAdA tarapha najara noMdhI eTale jIvaNadAdAe bannene karaDAkIthI pUchayuM bhAIo je hoya te kahIdo ne kayAMthI AvyA cho? eTale e banne tADukayA. zuM amo jUThA chIe ne amone Ama zA mATe dabaDAvo cho ? jIvaNadAdAe bAlavALI TopI mAthe mUkatAM hAthamAM lIdho soTo ane karaDAithI eya sAcuM kahI do ApoApa ane phojadAra chuM. ane be sIpAIone phojadAre hukama karyo ke A bane ne pakaDI nIce utAro ane lagAvo be be phaTakA soTAnA toja e sAcuM bolaze. A sAMbhaLI e tharathara dhrujavA lAgyA. polIsoe bAvaDuM pakaDI utAryA oTalAnI nIce ane be traNa moTA ThapakAvI dIdhA. eTale banne ye mArazo nahI sAheba! amo sAcuM kahI daIe chIye. phojadAra sAheba sAcuM bolo kayAMthI AvyA cho? tyAre tharathara kAMpatA avAje bannee kahyuM ke amo vaDhavANa thI AvyA chIe. tyAMnA be traNa jaNAe atre tophAna karI A mahArAjazrInuM cAturmArA bagADavA mATe mokalyA che. phojadAra sAheba keTalA keTalA nakkI karyA che? AgaMtuko-sAheba sosonI pAMca noTo ? ane vAta upara paDado paDI gayo. banne ne choDI mukavAmAM AvyAM ane prakaraNano aMta Avyo. dhanya che pU. zAsanasamrATazrInI kuzAgra buddhine ane dhanya che emanI oLakhazaktine. jaya zAsanasamrA. 44 Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ goDalanA rAjavIno daragAhI chevaTe namatuM jokhavuM paDayuM vi. saM. 1991nI sAlamAM varSonI taiyArI pachI amadAvAdanA mahardhika zrI mANekalAla manasukhabhAI (mAkubhAI) zeThe amadAvAdathI zrI giranArajI thaI zrI zatruMjya tIrthAdhirAjanI yAtrArthe cha'rI pAlita mahAna saMgha kADhela. e mahAna saMgha vize AjasudhI koIe paNa enuM tAdRzya varNana karato itihAsa lakhavA prayAsa karyo nathI. A paNa eka kamanasIba ghaTanA ja kahI zakAya. vartamAnakALamAM eka ajoDa lekhakanI gaNanAmAM gaNI zakAya tevA zAsana samrATazrInA samudAyanA navayuvAna samartha lekhaka munirAja zrI zIlacaMdravijayajI ma. (vartamAna A.zrI zIlacaMdra sU. ma.zrI) jo dhAre to enuM AbehUba varNana jarUra lakhI zake. e mahAna saMgha prAcIna itihAsanA mahArAjA kumALapALa-vastupALatejapALa maMtrIzvaronA saMghanI yAda tAjI karAve tevo hato. e vakhate bhAratanA aMgrejI bhASAnA prazaMsanIya vartamAnapatra "TAImsa opha InDiyA"nAmanA vartamAnapatre e mahAna saMghane kumArapALa rAjAnA saMgha sAthe sarakhAvela. e saMghamAM - 400 lagabhaga sAdhu bhagavaMto hatA. 700 lagabhaga sAdhvIjI mahArAja, 900 lagabhaga taMbu - rAvaTI, 1200 baLada-gADAM, 40 moTara-khaTArA (sAdhananI heraphera mATe), eka cAMdInuM zikharabaMdhI derAsara e paNa pholDiMga. jamInathI 35 phuTa UMcAI dharAvatuM hatuM. cAMdIno ratha, cAMdInI IndradhajA, aSTamaMgaLanI gADI vigere - puSkaLa sAmagrI hatI. ane e mahAna saMghe amadAvAdathI prayANa zarU ka 45 Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja karyuM tyAre Azare 40,000(cAlIsa hajAra) jeTalo mAnavasamudAya hato; paraMtu lIMbaDInA mukAme sakhata himavarSA thatAM keTalAka loko e saMghamAMthI pAchA vaLI gayA. Ama chatAM paNa 21,000 (ekavIsa hajAra) to TheTha sudhI sAthe ja rahela. 12,000(bArahajAra) charI pALanArAo hatA. saMghane tamAma prakAranI sagavaDa rahe e mATe amadAvAdanA gavarnara pUrepUrI bAMhedharI Apela. e saMghane pAlItANA pahoMcatA lagabhaga be mahinAno samaya lAgela. briTiza sarakAra taraphathI saMghanA rakSaNArthe 100 polIso ane bhAvanagara sTeTa taraphathI 25 ghoDesvAra polIso vagere hatA. A apUrva saMghano eka suvarNAkSare lakhI zakAya tevo prasaMga banI gayela e hato goMDalanA rAjavI bhagavatasiMhanI bApuzAhInI akkaDatA. hakIkatamAM-e saMgha lIMbaDI pachI giranArajI jatAM jo goMDala Ave to bApue jakAta levAnI jAherAta karI. jakAtamAM mUMDakAvero, beDAvero ane cuMgI vero (roDavero) Ama traNa verA jAhera karyA hatA. pU.zAsanasamrAzrI ane mAkubhAI zeThane A vAtanI jANa thaI. zeTha AvyA pU.zrI pAse ane pUchayuM: "A bAbatamAM ApaNe zuM karavuM?' pUjya zAsanasamrAzrIe zeThane jaNAvyuM ke-A to kAThiyAvADa che, emAM ThAMsI-ThAMsIne rajavADAo bharela che. ekane tamo Apazo eTale badhAya lalacAze ane e kema kabUlI zakAya? kahevata che ke-DozI mare to bhale mare, paNa jamarAjAne ghara na ja dekhADAya. zeTha tamane khabara che ne? ghaNA varSo agAu eka AcArya mahArAjazrI Aja amadAvAdathI saMgha laI mahAprabhAvI zrIzaMkhezvara dAdAnI yAtrArthe zaMkhezvara gayelA. . e vakhate zaMkhezvaranA ThAkoranI dADha saLakI. Avo saMgha Ave che to ke 46 Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paisA puSkaLa maLaze ane ApaNane ghI-keLAM thaI jaze. saMgha zaMkhezva pahoMcyo ane darabAre jAhera karyuM ke mAthAdITha rUpiyo ApavA kabUla thAo to zaMkhezvara pArzvanAthanA tamone darzana karavA dauM. Ama jAhera karI oTalA uparanA moTA paTArAmAM zaMkhezvaradAdAnI pratimAjIne padharAvI paTArAnuM bAraNuM baMdha karI tALuM lagAvI dIdhuM. A sAMbhaLI saMghavI hatAza thaI gayA. paNa AcArya mahArAjazrI to mahAna prabhAvazALI. eoe zeThane bolAvI kahyuM ke - bhalene ThAkore bhagavAnane paTArAmAM pUryA. ApaNe badhAye e darabAranA gharanA cokamAM sAthe besIe. e paTArAnI sanmukha jema savAramAM mahA videhakSetramAM vicaratAM sImaMdhara paramAtmAne uddezI caityavaMdana karIe chIe, ema ja e paTArAnI sAme besI bhAvapUrvaka caityavaMdana karIzuM. ApaNI bhAvanA jo barAbara haze to darabAranI zI tAkAta che ke bhagavAnanI pratimAne paTArAmAM rAkhI zake? AcAryazrI mahArAjanI jozIlI preraNAe saghaLo saMgha e ThAkoranA ghera pahoMcyo. gharanA AMgaNAmAM besI mana-vacanakAyA traNe eka karI caityavaMdana zarU karyuM ane stavana AvatAM pU.AcArya mahArAjazrIe bhAvavAhI svare pArzva zaMkhezvarA sArakara sevakA'' bolavuM zarU karyuM ane saMghanA AbAla-vRddho paNa e stavana hradayanA umaLakAthI bolavA mAMDayA. zabdavargaNAnA pudgalomAM paNa adbhuta tAkAta samAyela che. itihAsa enI sAkSI pUre che. siddhasena divAkarasUri mahArAje klyANa maMdirano agiyAramo zloka bolatA ja avaMti pArzvanAtha prabhu pragaTa thaI gayA. AcArya mAnatuMgasUri mahArAja bhaktAmaranA eka eka zloka bolatA gayA ne eka eka beDI tUTatI gaI ane abhayadevasUri mahArAja ''jaya ti sphUyaNastrota bolatA zrIstaMbhana pArzvanAtha pragaTa thayA. tevI 47 Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di ja rIte AcArya mahArAja zaMkhezvara pArzvanAtha stavananI "khalakanAnAthajI baMdha kholo" e kaDI bolatAnI sAthe ja ThAkore tALA mArI baMdha karelA paTArAno daravAjo khaTAka karatokane ughaDI gayAno camatkAra sarjANo. A apUrva itihAsa zuM tamArI jANamAM nathI? e AcArya mahArAje ThAkorane eka phUTI damaDI paNa na parakhAvI to zuM ApaNe ApI devuM?. zeTha kahe ke sAhebajI! ApazrInI AjJA mAre pramANa che. bhalene e bApu kahe ke huM dhArA-dhoraNa pramANe ja vartIza. to huM paNa ene celenja phekuM chuM ke huM paNa mArA dhArA-dhoraNa pramANe ja vartIza. eka paiso paNa nahIM maLe. jo tamAro A Agraha haze to amo tamArA rAjyane ekabAju rAkhI thANA-devaDInA raste thaI giranArajI pahoMcIzuM. eka bAju rAjyasattA ane bIjI bAju gharmasattA-AvI gayA bane sAmasAmA. amadAvAdathI A mArge ravAnA thayela e mahAna saMgha lIMbaDI thaI jasadaNa pahoMcyo. dareka jagyAe e saMghanA mAna-sanmAnapUrvaka svAgata thavA lAgyA. goMDala najadIka AvatuM gayuM. jasadaNamAM goMDala zaheranuM mahAjana goMDala padhAravA vinaMtI karavA AvyuM. paraMtu goMDala rAjavInA TekSanI vAta Ave ne nirAzA sAMpaDatI. pachI to dareka mukAme goMDala mahAjana Ave ane saMghane goMDalanI dharatI pAvana karavA AgrahabharI vinaMtI kare; aMte goMDala mahAjananI sAthe goMDalabApunA eDIsI mahamadazeTha AvavA lAgyA. Ama karatAM mAyApAdara gAma AvyuM. ahIM goMDala mahAjane ghaNA AgrahapUrvaka vinaMtI karI ane bApune samajAvavA vacana ApyuM ane mAyApAdaramAM eka divasa vadhu rokAvA Agraha karyo. pUjya zAsanasamrATazrIe ke emanI udAratA darzAvavA upadeza paNa Apyo ane saMdhe mAyApAdaramAM 48 Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Rbe divasanuM rokANa jAhera karyuM. goMDala mahAjana ane mahamada zeTha saMghavIzrI pAse mahetala mAgI ke AvatI kAle bapore bAra sudhI amArI rAha jozo. ame pUrepUrI mahenate bApune samajAvavA prayatna karIe chIe. vigere. goMDala mahAjana mAyAvadara divasamAM be vakhata AvyuM. saMghavIjIe emanI vAta svIkArI, bIjA divasanA baporanA 12 vAgyA sudhInI mahetala ApI. rAtre mahAjana-mahamada zeTha goMDala gayA. bApune bane eTalA prayatne samajAvavA koziza karI. paNa samaje to e bApu zAnA? "sIMdarI baLe paNa vaLa na mUke'. bApue Agraha na ja choDayo. ane mahAjanane jarAya macaka na ApI. - bIjA divasanA baporanA bAre ghaDiyALamAM TakorA dIdhA. goMDalanA mArge koI ja nA pharakyuM. eTale saMghavIjI AvyA pU. zAsanasamrATazrInA taMbue-vaMdana karIne beThA. ane hAtha joDI bolyA ke sAhebajI! 12no samaya pUro thaI gayo. have huM TelIyo pheravI dauM chuM ke ApaNo saMgha AvatIkAle goMDalano mArga mUkI thANA-devaDInA raste giranArajI javA ravAnA thaze. ane AvatIkAlano mukAma khoDIyAra gAme che, vigere. - pU.zAsanasamrATazrIe zeThane samajAvyA ke-bhAI ! goMDala ahIMthI 21-22 mAIla dUra che AvanAra mahAjanane pArakA page (moTara mAraphata) AvavAnuM hoya che. rastAmAM kaMIka vighna naDyuM paNa hoya to paNa ApaNe eka kalAkanI udAratA rAkhIe to kema? zeTha kahe bhale gurudeva ApanuM vacana tahatti. zeTha gayA; ane goMDala taraphanA koI ja samAcAra na maLatA barAbara eka vAge zeThe TelIyAne bolAvI-ApaNo saMgha AvatIkAle goMDalano mArga mUkI thANA-devaDInA raste zrI giranArajI tarapha AgaLa vadhaze. AvatIkAle saMghano mukAma khoDIyAra gAme che. ema Tahela pADI paDAvamAM jAherAta karAvI. 49 Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMghavIzeTha taraphathI AjJA maLatA TelIyAe baporanA 1-15miniTe samagra saMghanA paDAvamAM Tahela pADI upara mujabanI jAherAta karI dIdhI. ane bIjA divase savAranA cAra vAge DaMkA nizAna zaraNAInA sUronA nAde saMghe thANA-devaDInA raste khIjaDIA gAmanA mArge prayANa AdaryuM che evA samAcAra maLatAM ja AkhA goMDala zaheramAM hAhAkAra macI gayo ane bapora sudhImAM to rAjyabharamAM jabara khaLabhaLATa macI gayo. goMDalabApu bhagavatasiMhajI upara phiTakArono varasAda varasavA lAgyo, paNa e to kAThI bApu. jamAnAnA khAdhela. badhuMya ghoLIne pI gayA. ghaNI vakhata evuM bane che ke badheya siMha jevo thaIne pharato mANasa gharamAM miyAMnI miMdaDI jevo banI jAya che. ahIM paNa ema ja banyuM. mUcha upara tAva denArA bhagAbApu mahArANI gulAbakuMvaranI pAse miyAMnI niMdaDI jevA thaI gayA. mahArANI gulAbakuMvarabAe trIjuM netra kholyuM ane bhagAbApune AMkho phADIne kahyuM ke AryAvartano A deza ane A soraThanI dharatI jAtrAe nIkaLela yAtrALuonA pagathAre pAvana thAya. tyAM tame paisAnA lobhe yAtrAe nIkaLela e mahAna saMgha moTA putye ApaNI dharatIne pAvana karavA Avato hato ne jAkAro Apyo. AthI mArI AMtaraDI kakaLI UThI che. jyAM sudhI e saMgha ApaNI dharatI upara paga nahIM mUke tyAM sudhI mAre anna-pANI harAma che. A mAro aphara nirNaya che. mahArANI gulAbakuMvarabAe bApunI sAme baMDa pokAryuM ane bApu DhIlA paDI gayA. bIjI bAju polITikala ejanTanuM dabANa AvyuM ke tame saMghane tamArA rAjyamAM Avato kema rokyo? trIjI bAju bhAvanagaranA mahAna cANakya sara prabhAzaMkara paTTaNI sAhebanuM paNa evuM ja kaheNa AvyuM. chevaTe goMDala bApue namatuM jokhyuM ane mahamadazeTha tathA goMDala zaheranA mahAjanane bolavI vinaMtI karI ke tame 50 Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ khoDIyAra hamaNAM ne hamaNAM jAo ane zeThane tathA temanA gurujIne e mArAvatI namra vinaMtI karo ke goMDala padhAre. kAMI paNa TekSa to levAze nahIM paraMtu saMgha jyAM sudhI goMDala rAjyanI dharatI upara rahe tyAM sudhI tamAma kharca rAjaya bhogavaze. Ama chatAMya jo eo ApaNI vinaMtI na svIkAre to tamo mArI pAghaDI vatI tamArI TopI emanA page mUkI vinaMtI karajo. jAo, hamaNAM ne hamaNAM moTara laIne jAo. bApuno hukama thatAM ja goMDalanuM samagra mahAjana mahamada zeTha vigere cAra-pAMca moTaronA kAphalA sAthe khoDIyAra gAme baporanA be vAge pahoMcI gayA. goMDala mahAjana vigere ghaNA badhA loko AvyA che e samAcAra jANI pU.sAgarajI mahArAja, pU. mohanasUri mahArAja, jJAna-darzana-nyAya tripuTI. A badhAya pU. zAsanasamrATazrInA taMbue AvI pahoMcyA. goMDala mahAjana zrI saMghavIjInA taMbu kacerIe gayuM. saMghavIzrIne bApunA saMdezAnI vinayapUrvaka jANa karI. ane pote paNa eTalA ja AgrahapUrvaka vinaMtI karI ke rAjya koIpaNa jAtano TekSa to nahIM ja le paraMtu tamAma prakAranI sagavaDo rAjya pUrI pADaze. kRpA karI padhAro, goMDalanI dharatI pAvana karo. saMghavajI - bhAIo have huM 18 kilomITara A bAju AvI gayo chuM. tame jANo cho ja ke saMghamAM sAdhu-mahArAjAo sAdhvIjI mahArAjAo ane saMghanA lagabhaga 12,000(bArahajAra) bhAI-baheno pagapALA ja pravAsa kare che. have e banavuM zakya nathI. . goMDala mahAjana - mahamada zeTha pharI enI e ja vinaMtI jArI rAkhatAM bolyA kezeTha sAheba koIpaNa upAye Apane goMDala padhAravuM ja paDaze. Apa kaho to TheTha goMDala sudhI atrethI lAla rezamI jAjamo patharAvI daIe ane mahamada zeThe potAnI TopI utArI zeThanA paga AgaLa mUkatA mahamada zeTha bolyA ke saMghavajI A mArI TopI nathI paraMtu goMDalanA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAjavInI A pAghaDI che ema samajajo. bolo padhAro cho ne goMDala ! zeThe kahyuM ke bhAIo, cAlo gurujInI pAse. eo zo abhiprAya Ape che e sAMbhaLIe pachI AgaLa vAta. mahAjana vigere AvyA pU.zrInA taMbumAM. pU.zrI vigerene vaMdana karI sAme beThA ane ane AvavAnuM prayojana saMbhaLAvyuM. pU.zrI--bhAIo huM to saMghamAM yAtrI chuM. saMgha kADhanArane manAvo to kAMIka rasto nIkaLI zake. badhAya AgaMtuko-mahArAjazrI amo tyAM jaIne ja AvyA chIe. emane Apa hukama karo to kAma saraLa bane. Apa pharamAvo to emane ahIM bolAvI lAvIe. pU.zAsanasamrATazrI sAgarajI mahArAja tarapha joI-kema bhAI zuM karavuM ? pU.sAgarajI--mahArAja paNa saMghavIzrIno abhiprAya jANyA vinA ApaNe kema kAMI paNa kahI zakIe ? A sAMbhaLI badhAya saMghavIjInI kacerIe pahoMcyA ane vinaMtI karI zeThane bolAvyA. pU.zrIe pUchyuM ke kema zeTha zuM karavuM ? zeTha--mahArAja sAheba saMgha 18-20 kilomITara Ama dUra AvI gayo che ane ApazrI badhAyane to vihAra ja karavAno hoya eTale e kema banI zake ? goMDala mahAjana ane mahamada zeThe enI e ja vAta pharI doharAvI ke sAheba koIpaNa bhoge saMghane goMDala padhAravuM ja paDaze. jayAM sudhI saMtoSakAraka javAba laIne amo emanI pAse nahIM jaIe tyAM sudhI eoe annajaLa harAma karela che. rAjya koIpaNa jAtano TekSa to nahIM le paraMtu tamAma prakAranI rAjya sagavaDo potAnA taraphathI pUrI pADaze. ahIMthI kaho to rezamI jAjama TheTha goMDala sudhI bichAvIe paNa koIpaNa bhoge goMDalanI dharatI padhArI pAvana karo. ema kahI mahamada zeThe pharI potAnI TopI pU.zrInA paga pAse mUkatAM jaNAvyuM ke A mArI TopI nathI paraMtu goMDala rAjyanA rAjavI bhagavatasiMhajI bApunI pAghaDI che. ema kahI 52 Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mauna rahyA ane javAbanI rAha jotAM hAtha joDI pU.zrI-saMghavI sAme besI gayA. pU.zrIe sAgarajI mahArAja sAme joyuM. zuM karavuM sAgarajI mahArAja ! sAgarajI mahArAja-eka rAjavI Avo Agraha kare che to rAjavIne nArAja karavA ucita nathI, kema mahArAjajI?" mauna chavAI gayuM. ekAda miniTa pachI-pU.zrIe saMghavI zeTha tarapha najara pheravI jaNAvyuM ke zeTha saurASTranA eka mahArAjavI A rIte vinaMtI kare che to amArI musIbatono vicAra paDato mUkI eone saMtoSa thAya tema karo to sAruM karyuM kahevAze. ane zeTha saMghavIe hAtha joDI tatti kahetA AgaMtukone javAba jaNAvyo ke-bhale bhAIo, tamArI ane rAjyanI AvI premabharI lAgaNI che to AvatIkAle A zrIsaMgha tamArA tarapha AvavA prayANa zarU karaze. kahetAMnI sAthe ja badhAye moTA avAje AdIzvaradAdAnI ane zAsanasamrATazrInI jaya bolAvI. badhAya AgaMtukonA haiyA harakhathI nAcI UThayAM. - rAtre saMghanA paDAvamAM saMghavIjInI AjJAthI Tahela pADI dIdhI ke-ApaNo zrIsaMgha goMDala mahArAjAnI vinaMtIthI goMDala tarapha prayANa karaze ane kAlanuM mukAma rojaDI raheze. bIjA divasanI vahelI savAre cAra vAge Dhola-zaraNAI DaMkAnizAnanA saroda vacce rojaDI gAma tarapha prayANa AraMbhya. rastAmAM goMDala rAjyanI hadamAM paga mUkatAM ja beDA bharela kumArikAoe saMghane cokhAthI vadhAvI lIdho. cArebAju AnaMda AnaMda varatAto hato. lokonA ToLeToLAM saMghanA darzanArthe paDApaDI karatAM hatA. barAbara 10vAge goMDalanA bApunA yuvarAja zrI bhojarAjajI ane nAnA kuMvara mULarAjasiMhajI (jeo pAlItANA sTeTanA dIvAna sAheba hatA te) saMghanuM svAgata karavA AvI pahoMcyA. saMghanI kacerIe jaI saMghavIzrInuM kaMku-cokhAthI tilaka karI rAjya 53 Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ taraphathI bhAre sAla oDhADI bahumAna karyuM. ane pachI pUzrInA taMbue rAjavI sUri samrATazrIne vaMdana karI sAme beThA. pU.zrIe samayocita TUMkI dezanA paNa ApI sarvatra jaya jayakAra bolAI gayo. trIjA mukAme saMgha goMDalanA pAdare pahoMcyo ane rAjyanI tamAma sAmagrI polIsa-benDa, pAyadaLa TUkaDI, ghoDezvAra TUkaDI bIjuM paNa pAIpa benDa ane sonAcAMdInI aMbADIvALA hAthI sameta sAmaiyuM zarU thayuM. cAra ghoDAnI khullI bagI-gADImAM bhagavatasiMhajI bApu, gulAbakuMvarabA mahArANI vigere rAjakuTuMba goMDala zaheranA daravAje darzana karavA AvyuM. pU. zAsanasamrATvI vigere zramaNavRMdane jotAM ja mahArANI sAhebAe zAsanasamrATTI vigerene motIe vadhAvyA. lagabhaga beeka kalAke sAmaiyuM saMghanA paDAve pahoMcyuM. pU. zAsanasamrAzrIe samayocita TUMkI dezanA paNa ApI. bIjA divase paNa saMghane rokAvA vinaMtI karatAM tyAM rokAyo ane sarvatra jaya jayakAra chavAI gayo. rAjya taraphathI saMghavIzrInuM punaH zAla oDhADI cAMdInA thALamAM zuddha cAMdInA rANIchApanA 1001(eka hajAra eka)rU. thI saMghavIzrInuM bahumAna karavAmAM AvyuM. ane saMghavIzrI taraphathI evo ja sanmAnano pratibhAva thayo. goMDala zahera ane jainasaMghanA sAdhAraNa khAtAmAM zeThazrIe udAra sakhAvato paNa jAhera karI. - trIjA divasanI vahelI savAre jUnAgaDhanA raste zrIsaMghe prayANa AraMbhya ane paheluM mukAma vIrapura gAme karyuM. tyAMnA rAjavI vIrapura darabAre paNa saMghanuM ane saMghavIjInuM umaLakAbhera svAgata karyuM. Akhare dharmasattA AgaLa rAjyasattAne jhukavuM ja paDayuM-A hatI zAsanasamrAzrInI mahAna mutsaddIgari. jaya zAsana samrA. ' da | Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atiuddabhaTavezanapaherIe.... paMDita vIravijarAja sAre che noMdha : A prasaMganI vi.saM. ke mAsa yAda nathI. paraMtu pU. udayasUri mahArAjazrInA mukhethI jANela hakIkatanA AdhAre. noMdha :- zAsanasamrATa graMthamAM nagarazeTha kastUrabAIe perIsathI ane sTImaramAM eDanathI pU.zAsanasamrATvI upara je lakhela tenI noMdha emAM che ane emAM san 1914 lakhela che eTale e pachIno ja A prasaMga haze ema mAnavuM rahyuM. - lekhaka samaya : baporanA lagabhaga cAra. sthaLa : pAMjarApoLanA upAzrayano bIjo mALa nagarazeTha zrI kastUrabhAI maNIbhAI ANaMdajI kalyANajInI peDhInA pramukhazrI uparAMta hindustAna jaina saMghanA agraNI ane rAjanagara saMghanA nagarazeTha tarIke emanI khyAti ghaNI ja. eo zeTha hemAbhAI premAbhAInA vaMzaja gaNAtA hatA. ane eono iglenDa-perIsa hIrAno moTo vepAra te samayamAM hato. perIsathI sTImara mAraphata eo bhArata AvyA. muMbaI sTImarathI utarI TreIna mAraphata amadAvAda sTezane utarI sIdhA ja pAMjarApoLa upAzraye pU.zrInI pAse Avela. e vakhate eoe eka sAsakInano zuTa paherela. sAsakInanuM pATaluna jAkiTa, Dabala presano hApha koTa, Dabala ghoDAnI boskInuM rezamI zarTa pagamAM mojA ane heTa A yuropIyana vezamAM e pUjyazrI pAse Ave che. bUTa to nIce ja utArelA. bAjumAM mUkela heTa nerokaTa pATalUnanA kAraNe paloMThI vALI zakAya evI na hovAthI e ubhaDaka page pU.zrInI ke 55 Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAse vaMdana karI beThelA. e vakhate zrI giranArajI tIrtha aMge digaMbaronI sAthe cAlatA kesa aMge vAtacItamAM hatA. carcA cAlatI hatI. ANaMdajI kalyANajInI peDhIno pU.zrI upara pUrNa vizvAsa hato. eonI salAha vinA eka DagaluM paNa AgaLa na ja vadhe. tIrtha aMgenI carcAmAM banne evA mazagUla ke bIjA koI tarapha eonuM lakSya ja nahIM. uparanA vyAkhyAna holamAM nagara zeTha ane pUjyazrI sivAya anya koI ja nahi. e arasAmAM eka bhAI vaMdana karavA AvyA. pUjyazrIne vaMdana karI namunthuNaMnI mudrAmAM e besI rahyA. pUjyazrIe sAme joI pUchyuM-kema bhAI khAsa kAMI kAma che ? AgaMtuke vinayapUrvaka nA kahI. paNa besI rahyA. tyAre pUjyazrIe teone kahyuM ke bhAI tIrtha aMgenI vATAghATo cAle che. khAsa koI prayojana na hoya to dharmalAbha. tyAre AgaMtuka bhAIe nagarazeTha tarapha joI pUjyazrIne prazna karyo ke, sAhebajI ! A bhAI kayAM nokarI kare che ? nagara zeTha to sAMbhaLI rahyA. e bhAre vicakSaNa hatA. pUjyazrIne paNa A prazne sahaja khaTako to lAgyo paNa eo to mahAna buddhinidhAna eTale manamAM samajyA ke A bhAIno Avo prazna karavA pAchaLa nakkI koI Azaya che. gaMbhIratApUrvaka javAba vALyo ke bhAI Amane oLakho cho ke nahIM ? A ApaNA zrI saMghanA pramukha ane rAjanagara zrIsaMghanA nagarazeTha kastUrabhAI che. AgaMtuka hA mahArAja sAheba barAbara oLakhuM chuM eo nagarazeTha che paNa nokarI cAM kare che ? AgaMtukanA A punaHprazne mahArAjazrIne ane nagarazeThane vicAra karatA karI mUkyAM ane pharI AgaMtuke vAta cheDI ke mahArAjazrI ane nagarazeTha sAheba ! kSamA sAthe mAre na chUTake jaNAvavuM paDe che 56 Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke pU. zubhavIra vijayajI mahArAje pUjAnI DhALamAM pharamAvyuM che ke ati ubhaTa veza na paherIe re. deva-gurunI pAse zrAvakane chAje tevo veza paherI avAya to e ucita lAge che. nagarazeTha mApha karajo, koI avinaya thayo hoya to micchAmi dukkaDam kahI e UbhA thaI cAlavA lAgyA. nagara zeThe UbhA thaI e AgaMtukane vinayapUrvaka kahyuM ke bhAI ! tamoe mArI AMkha ughADI nAMkhI. Apano mahAn upakAra. havethI koI divasa A vezamAM pUjyazrI pAse nahIM ja AvuM enI khAtrI rAkhajo. dhanya che AvA guNagrAhI narone. 57 Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. zAsanasamrAzrInI ImiyAkAra saMpamtI" A prasaMgasAtamo ja samayaH vi. saM. 191 aSADha suda-10 lagabhaga sthaLaH vizAzrImALI jaina vADI, ghobIcakalA-mahuvA. aSADhI caudazane traNa-cAra divasanI vAra hatI. vyAkhyAna-samApti bAda pU.zrInI pAse mahuvA saMghanA AgevAno beThA hatA. khAsa karIne lallu paTaNI, lakSmIcaMda dhAmI, harajIvana chagana, hIrA umeda, gulAbacaMda viThThala vagere hatA. evAmAM eka mAravADI gRhastha vaMdanArthe AvyA. pU.zrIne vaMdana karIne beThA. pUjyazrIe AgaMtukane pUchyuM ke bhAI kyAMthI Avo cho? kayAMnA cho? AvavAnuM prayojana? vigere. AgaMtuke-bApajI, mALavAmAM rAjagaDhano chuM. cAritranI bhAvanA che. A sAMbhaLI paTaNIe trAMsI AMkhe eo sAme joI sAhebajI ! yogya lAge to vicAro. pUjya mahArAjazrI-paTaNI ema utAvaLe AMbA na pAke. e atre rahe, sUtro bhaNe ane comAsA pachI vAta. paTaNI dhAmI-hA sAheba, e barAbara che. e cAturmAsamAM abhyAsa karI taiyAra thaI jAya e pachI ja yogya lAge to ApazrI dIkSA Apajo. ane AgaMtukane rahevA vigerenI vyavasthA aMge ghaTatuM karavA AgevAnone jaNAvyuM. moTA derAsara sAme junI dharmazALA che emAM ene eka oraDI ane yogya lAge te rIte bhojanAdino prabaMdha karavo. sUcanAnusAra saMghanI peDhInA mahetAjIzrI vIracaMdabhAIne te aMge paTaNIe yogya sUcanAo paNa ApI dIdhI. 58 Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AgaMtuka mAravADIne moTA derAsara sAmenI jUnI dharmazALAmAM eka rUma ApavAmAM AvI. Aja dharmazALAmAM e rUmanI bAjunI rUmamAM derAsaranA pUjArI saMtokarAma paNa rahetA hatA. pUjArI ghaNA ja jUnAvRddha-ene paNa saMtAna vigerenuM sukha hatuM. pUjyazrIe saMtokarAmane bolAvI thoDI ghaNI sUcanAo paNa ApI. enI sAthe sAthe enI pravRttio upara dhyAna rAkhavA paNa sUcavyuM. AvanAra mumukSu parvatithiye vyAkhyAna samaye upavAsa AyaMbila kayAreka chaTha vigerenA paccakmANa paNa le. sAmAyika-pratikramaNAdi paNa kare; paryuSaNamAM chaThTha aThThama tapazcaryAo paNa karI. saMghanA sabhyo upara eNe ghaNI ja sArI chApa UbhI karI dIdhI. ema karatAM cAturmAsa pUrNa thayuM. mahuvA saMghamAM kasaLacaMda kamaLazI sAthe kAMIka matabheda hato enuM nivAraNa pUjyazrIe karyuM. A samAdhAna aMge moTA derAsaranI bAjumAM dAnazALA nAmanA sthAnamAM badhAya ekaThA thayA hatA. kazaLacaMda kamaLazI, zAsanasamrATazrInA paTTadhara pU.AcArya vijayadarzanasUrIzvarajI mahArAjazrInA saMsArI bhAI thatA hatA. e kula cAra bhAIo hatA. suMdarajIbhAI (eTale pU. darzanasUrI mahArAja), bIjA kazaLacaMdabhAI, trIjA jIvarAjabhAI ane cothA hemacaMdabhAI. saMgha sAthenA vivAdanuM nirAkaraNa thayAnI khuzAlImAM pU.zrInA upadezathI zrI girirAjazrIno charI pALato saMgha kADhavAno emaNe Adeza mAthe lIdho. Ama badhuMya vAtAvaraNa ullAsamaya hatuM. ane pUjyazrIe mumukSu vaktAvaramalanA saMbaMdha bAbata vAta cheDI ke paTaNI ! A mAravADIne have dIkSA ApazuM ne? cAturmAsa pUrNa thaI gayuM che. paTaNI-sAheba ! ApazrIne yogya che 59 Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ lAge to kaDhAvo dIkSAnuM muhUrta, pUjyazrI-paTaNI tamane badhAyane e barAbara yogya dekhAya che ne? paTaNI, dhAmI, vAsA vigere are sAheba ! cAra cAra mahinA ApaNe enI yogyatA jovA pasAra karyA have zuM bAkI rahe. pUjyazrI-ThIka che paTaNI. vaktAmara tyAM ja beThA hatA. ene paTaNIe AgaLa bolAvyA. alyA nAraNajI pelA saMtokarAma pUjArIne bolAva jouM. e enA pADozanI rUmamAM ja rahe eTale ene yogya ayogya bAbata vadhAre khabara hoya. saMtokarAma pUjArI AvyA. ane pUjyazrIe enI sAme joI pUchayuM ke kema saMtokarAma A bhAIne dIkSA ApIzuM ne? tame enI bAjAnI rUmamAM raho cho eTale enI yogyatA-ayogyatA vize vadhAre mAhitI hoya. saMghanA badhAyanI najara saMtokarAma tarapha hatI. saMtokarAme saMghanA badhAya bhAI-baheno tarapha najara karI mauna UbhA rahyA. pUjayazrIsaMtokarAma gabharAva nahIM. je hoya te sApha jaNAva - A badhAyane khabara paDe. sau AzcaryathI saMtokarAma tarapha ja javAbanI rAha joI rahyA hatA. saMtokarAme dhaDAko karyo-sAhebajI! A mahA Thaga che. dIkSA mATe jarAya e yogya nathI. badhAyane mAthe to ThIka paNa vatAvaranA mAthe to ghoLe dADe ja vIja paDavA jevuM thayuM pUjyazrI-kema saMtokarAma ! evuM te zuM che? saMtokarAma-sAhebajI ! A vyAkhyAna vakhate moTA moTA paccakkANo to le che paraMtu ekeya pALato nathI. divase upavAsa kare ane rAte bhAdaroDanA jhAMpe jyAM eka paNa jainanI vasatI nathI tyAMnI musalamAnI hoTalomAM na khAvAnuM khAya che. paTaNI kahe-huM zuM kahe che saMtokarAma! hA paTaNI. paTaNIe mAravADInI sAme karaDI AMkhe joyu. che ane mAravADI rAto pILo thaI gayo. saMtokarAma sAme-bhaI, mArA upara so Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avo khoTo Aropa zA mATe tamo karo cho? bhAIo, sAhebajI A taddana juThThA che mAre ane ene kAMIka bAbatamAM manaduHkha thayuM che eTale e AvA badhA Aropo mArI sAme mUkI mane badanAma kare che. paTaNI--e bhAI ! cUpa raho. eto amAro jUnAmAM jUno vizvAsapAtra mANasa che. e kadApi asatya kahe ja nahIM. saMtokarAma tarapha joI paTaNI-bhAI saMtokarAma, A badhuM zuM sAcuM che? hA, paTaNI khAtrI karavI hoya to bolAvuM mArA dIkarAne-gaIkAle rAtre ja e ene laI hoTalamAM gayela. paNa amo brAhmaNa, amone jovuMya na game. paraMtu A to cakAsaNI karavA ja meM enI sAthe mokalyo hato ane eNe je kAMI khAdhuM enA paisA cUkavatAM paisA khUTyA te mArA dIkarAe ja ApyA hatA. bolAvuM dIkarAne ? badhAya DaghAI gayA. mAmalo garabaDavALo thayo hato tyAM eka bahena tyAM vaMdana karavA AvyA. e bahene A vakatAvarane joyo eTale e bahena kahe ke-mahArAja sAheba ! A bhAI ahIM che? mahArAja sAheba-kema bahena ! tamo ene oLakho cho? badhAyanI najara e bahena tarapha maMDANI. AgaMtuka bahena kahe ke-hA, sAheba. A lucco cora che. eNe comAsA pahelAM cha-sAta divasa agAu ja dIkSA choDI tyAMthI kapaDAM vigere corI bhAgI gayela che. mAravADI-sAhebajI, evuM nathI, bahenanI kAMIka bhUla thatI haze. paTaNI kahe eya cUpa rahe. mahArAjazrI-tamo ene barobara oLakho cho? bahena kahe ke, hA sAheba ! e roja mArA gharethI savAramAM dUdhanI tarapaNI bharIne laI jatA hatA. kema nA oLakhuM ene ? pU. mahArAjazrI-eya nAraNa! pelA harIlAla phoTogrApharane bolAva. Ano , phoTo pADI mAratI ghoDAgADIe taLAjA jA ane mahArAjazrIne phoTo ke 61 Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ batAvI khAtrI kara ke e e ja che ke bIjo ? bAra vAgavA AvyA hatA. sahu vikharAyA. nAraNabhAI ene harIlAla phoTogrApharanI pAse laI gayA. eno phoTo paNa paDAvI lIdho. ane harIlAle kalAka pachI AvI phoTo laI javA jaNAvyuM ane jamavA jatA rahyA. ane vakatAvara mAravADI kayAre dharmazALAmAMthI bega laI raphucakkara thaI gayo enI koIneya khabara na paDI ! tapAsa karI paNa patto na ja lAgyo. A hatI pUjyazrInI mANasane oLakhavAnI apUrva zakti. jaya zAsana samrAT 62 Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pIna tIthoddhArano prasaMga che noMdha- A prasaMganA samayanI ane sAlanI pUrI mAhitI nathI. paraMtu pU. moTA mahArAjazrI tathA pU. udayasUrijI ma. zrInA mukhethI sAMbhaLela hakIkatanA AdhAre. -lekhaka. prAcIna tIrthono punarUddhAra ane tIrthonI prANanA bhoge rakSA karavI. eja jeno jIvanamaMtra che, evA pU. zrInA hAthe thaela e prAcIna tIrthoddhAra prasaMganI A ghaTanA che. mAravADanI aMdara Avela aravallInA pahADonI vacce aMbAjI tIrthathI be aDhI ki.mi. dUra Avela zrI kuMbhArIAjI mahAtIrthanI A vAta che. taDakA pachI chAMyo , ane chAMyaDA pachI taDako A kahevata anusAra kuMbhArIAjItIrtha pUrvanA samayamAM ati ucca jAhojalAlInA zikhare hatuM. pAMca pAMca mahAjinAlayothI zobhatuM A tIrtha hatuM. avasarpiNI (paDatInA) kALa prabhAve e tIrtha jIrNaprAya dazAmAM AvI gayela. aDagazradhdhAvAna bhAvavibhora jaino pU. zramaNa bhagavaMtonA amogha upadezathI apUrvollAse AvA AvA aneka mahAna jinAlayonuM nirmANa karatA hatA ane vartamAna samayamAM kare paNa che. e nirmANa kAryaprasaMge eone svapaneya khyAla na hoya ke bhaviSyamAM A sthApatyone koNa saMbhALaze. jo koI salAha Apeto "zAsana deva jAgatA hAjarAhajura che" evo dilAso ApavAmAM Ave che. jayAre bhAvi baLavAna eTale evA aneka prAcIna tIrtho luptaprAya dazAmAM AvI jAya che. A tIrthanuM E paNa emaja banyuM ane kALa baLe mArganI vikaTa samasyAo janasaMkhyAnI che 63 Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ di avarajavara ochI thatI gaI. ane e mahAtIrthanA jinAlayomAM birAjamAna jinapratimAjIonI pUjAvigere paNa duSkara thavA lAgI. - hiMdUstAna saMdhanuM pratinidhitva dharAvatI amadAvAdamAM Avela zrI ANaMdajI kalyANajInI peDhInA sUtradhAroe dukhI hRdaye kaDavA jheranA ghUMTaDAnI jema evo nirNaya levA vicAryuM ke e mahAjinAlayonA pratimAjI mahArAjanA biMbone AbujI, tAraMgAjI ke amadAvAdanA jinAlayomAM padharAvI devA. joke TharAvarUpe nirNaya levANo na hato paraMtu sabaLa vicAraNAmAM hatuM tyAM pU. zAsana zrIne A vAtanI kayAMkathI jANa thaI. ANaMdajI kalyANajInI peDhInI sthApanA thaI tyArathI ApaNA zAsanasamrATa zrInA satata saMparkamAM rahetI ane eone pUchayA sivAya koI paNa jAtanA e peDhI nirNaya letI nathI. varSo pahelAM A peDhInuM baMdhAraNa paNa pU. zrInI salAha sUcanAnusAra ghaDAyela eTale pU. zrIe peDhInA sUtradhArone bolAvyA. peDhInA sUtradhAroe vyathita daye amAre nirupAye A nirNaya levA aMge vicAryuM che ema jaNAvyuM. pU. zrIe e nirNaya levA aMgenuM mULazodhatAM Arthika prazna che ema jaNAyuM ane e javAbadArI pote svIkArI tIrthoddhArakArya aMge jhaDapI nirNaya levANo. A kArya mATe zilpazAstranA jANakAra koI ne rokavo e vicAratAM e samaye pAlItANAnA navodita zilpI prabhAzaMkara oghaDabhAI sthapati upara najara TharI ane emane niyukta karavAmAM AvyA. jINoddhAra kArya aMge plAno (nakazAo) banAvatAM jo koI zilpa zAstrAnusAra kSati jaNAyato pU. zrI prabhAzaMkarabhAIne khakhaDAvI nAkhatA ane e apUrva dhairyathI sahana karI letAM kahevata che ne ke "sahe tejasa 64 Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahe"Apa zrI kuMbhArIAjI tIrthanuM punaruddhAra kArya pUrajozamAM cAlu thaI gayuM. pU. zAsana samrATazrInoto prAcIna tIrthano punarUddhAra eja jIvanamaMtra hato. tadanusAra zrI kadaMbagiri tIrthanA punaruddhAra nuM mahAna kArya AraMbhya. vi. saM. 1985 nI sAlamAM. pU. zrInuM cAturmAsa potAnI janmabhUmimAM tyAMnA saMghanA atyAgrahathI thayela. prabhAzaMkarabhAI kadaMbagiri gAmamAM baMdhAtA caramatIrtha pati prabhumahAvIra svAmInA nUtana jinAlayanA plAno pU. zrI pAse rahine ja eonA mArgadarzana mujaba banAvatA hatA. plAnomAM (nakazAomAM) zilpazAstranA anusAra jo koI kSati jaNAya to pU. udayasUri mahArAjazrIne lAgeto e aMge prabhAzaMkarabhAInuM dhyAna dore. e nUtana jinAlayanA dareka plAno (nakazAo) pU. udayasUri mahArAjazrI tapAsa ane pachI ja te mujaba kArya thatuM. plAnomAM (nakazAomAM) jo koI kSati jaNAya to pU. udayasUri mahArAjazrI jaNAve eo zilpazAstranA ajoDa jJAtA. ane kSati jaNAtAM pU. zAsana samrATa zrI prabhAzaMkarabhAInI AkarI vANImAM khakhaDAvI nAMkhe. ane e vakhate guNagrAhI prabhAzaMkarabhAInI AMkhomAMthI bora jevA AMsuo paDatAM. (A meM najaro najara joyela che. lekhaka) A emanI apUrva sahanazIlatAnA kAraNe e prabhAzaMkarabhAI bhAratanA ajoDa zilpI banI gayA. bhArata sarakAre eone khItAbothI navAjayA paNa kharA. eTaluM ja nahI paraMtu pAzcimAtya mahAna zilpIo (ijanero) je kArya na karI zakyAM e kArya eoe nirvighnane pAra pADyuM paNa kharuM. Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saurASTranA zaiva dharmanuM mahAna sthaLa somanAtha mahAdevanA mahAprasAda banAvavAnuM kArya saurASTra ekamanA sarjaka zrI DhebarabhAI ane saradAra vallabhabhAI paTele paNa zrI prabhAzaMkarabhAI upara e kAryanI javAbadArI nAMkhI. pAzcimAtya mahA ijaneroe jaNAvela ke arabI samudranA vizALa taTa uparanA mahA jhaMjhAvAtI sAme mahAprAsAda Takavo atimuzkela che. maMdironI aMdara pavana bharAvAne kAraNe e paDI javAnI pUrI saMbhAvanA che. vigere. paraMtu pAzcimAtya saMskRtinI AgaLa paurvAtya saMskRti sabaLa puravAra thaI cUkI. prabhAzaMkarabhAIe potAnA apUrva buddhi kauzalya e mahAprAsAdanA nirmANanuM kArya nirvighna apUrvollAsathI pAra pADayuM. prAcIna saMskRta bhASAnA prakAMDa vidvAna kavi zrI jagannAthe bhAminI vilAsa nAmanA graMthamAM eka zloka TAMkyo che ke - " gIrbhirgusUNAM paruSAkSaraistiraskRtA yAnti narA mahatvam " artha guruonA kaThora vacanothI tiraskAra pAmela mANaso mahAna bane che. gu. padyaH- moTAonA kaTuvacanane hoMzathI sAMbhaLaje teto nice jagatabharamAM khUba moTA bane che." A taddana satya hakIkta prabhAzaMkarabhAie pUrI pADI emAM be mata che ja nahI. sArAMza Ajeya e tIrtha kuMbhArIAjI potAnI yazogAthA gAtuM aravallInA pahADonI hAramALAo vacce potAnuM astitva dharAve che. vartamAna samaye e mahAtIrthanI je vidyamAnatA che te pU. zAsana samrATa zrI nA punaruddhAra pratApeja che. jaya kuMbhArIAjI tIrtha jaya zAsana samrATa. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNadhAthI karI samayaH 1908 sthaLaH khaMbhAta zakarapura. vi.saMvat 1978 nI sAlanI A vAta che. khaMbhAta zrI saMghanA atiAgrahathI pU. zAsana samrATa zrInuM cAturmAsa khaMbhAta jainazALA TekarI e thaela A arasAmAM pU. zrI nA vidvAna ziSya munirAja zrI kIrti vijaya mahArAjazrIne azAtA vedanIyodaye kSayaroga lAgu paDela.A comAsAmAM dinapratidina zarIra kSINa thatAM AyuSya pUrNa thatAM namaskAra mahAmaMtranuM smaraNa karatAM kALadharma pAmela. jaina zALAnA saMghe eozrInA agnisaMskAra mATe khaMbhAta zaheranI pUrvatarapha Avela zakarapuranI vADI pAsenI jagyA pasaMda karI. ane tyAM agni saMskAra karyo e mahApuruSanI smRti mATe ekagurumaMdira bAMdhavA aMge paNa vicAraNA thaI A zakarapuramAM Avela vADInI aMdara be jinAlaya ane khaMDera jevI dharmazALA hatI. A vADImAM Avela zrI ciMtAmaNI pArzvanAtha prabhu ane zrI simaMdhara svAmInA lAkaDAnA derAsaro ati jIrNa thaI javAnA kAraNe tyAMthI pratimAjI mahArAja nA biMbonuM utthApana karI zaheranA jIrAvaLA pADAmAM Avela ciMtAmaNijInA daherAsaromAM laI javA aMge khaMbhAtano saMgha vicAraNAmAM hato. pU. zrInI e vAtanI jANa thatAM jaina zALA agraNI vahIvaTakartA zeTha zrI kastUrabhAI amaracaMdane bolAvyA. ane e derAsaronA jIrNoddhAra karavA aMge upadeza Apyo ane e banne derAsaronI pAse khAlI jamInamAM pU. kIrtivijaya mahArAjanI smRti arthe guru maMdira bAMdhavAno RpaNa upadeza Apyo. 67 Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke uparyukata lAkaDAnA banne jinAlayo eTalA badhA jIrNa thaI gayelI ke varasAdanA pANInA mArAnA kAraNe lAkaDAo saDI gayela ane polANa paDI gayela. A polANamAM cAmAciDiyA nAmanA puSkaLa janAvaroe vAsa karela. enA maLa-mUtranA kAraNe tyAM sakhata durgadha rahetI.pahelI take pUjaya zrI e potAnI sevAmAM sAthe rahetA pAlitANAnA nAraNajI suMdarajIne A kArya sopyuM. nAraNajI eka kANA pADela moTA ghaDAmAM e cAmAciDIyAone jayaNA pUrvaka rUmAlathI pakaDI e mATInA ghaDAmAM mUkI upara kANAvALI cAraNI vaDe DhAMkI detA. ane dUra dUra jaMgalamAM jaI e ghaDAnuM mo kholI emAM rahela cAmAciDIyAone jaMgalamAM choDI mUkato, lagabhaga 40 thI 45 ghaDAbharI cAmAcIDIyAone jaMgalamAM mUkI AvavAmAM AvyAM. ane khaMbhAtamAM rahetA zilpazAstranA jANakAra zrI tribhovanadAsa mistrIe e banne derAsaronA jirNoddhAranuM kArya pAra pADayuM. zrI sImaMdhara svAmI mahArAja nI pratimAjI mahArAja nA parikaranA phoTA paDAvIne e mujaba ghaNA parikaro banAvarAvela, A daherAsarano daravAjo pazcima sanmukha che. zrI sImaMdhara svAmI paramAtmAnA gabhArAnI bahAra raMgamaMDapamAM uttara dizA taraphanI bhIMtamAM eka nAnuM sarakhuM bhItIyuM kapATa che emAM sauthI nIcenA khAnAnAM lAkaDAnA pATIyAne dUra karatAM bhoMyarAmAM utaravAno mArga che. lokokita anusAra e raste kumArapALa khaMbhAtamAM birAjamAna pU.zrI hemacaMdrAcArya zrI pAse AvatA jatA. A vADInA banne jinAlayonA jirNoddhAra to thayA navuM eka guru maMdira paNa baMdhAyuM ane khaMDera jevI jUnI dharmazALAno paNa jIrNoddhAra na thayo eTaluMja nahI paraMtu AnI sAme ciMtAmaNI pArzvanAtha jinAlayanA nava 68 Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAchaLanA nA bhAgamAM pethApuranA vatanI ane zeTha mAdhubhAInA moTA munima zrI amathAlAla jAmakharAmabhAIe navI dharmazALA paNa baMdhAvI e dharmazALAnI ane derAsaranI vacce eka daravAjo che. e daravAjAnI bAjUpaNa (dakSiNa tarapha) thoDI jamIna A daherAsaranI ja che.jayAM kIrti vijaya mahArAja nIno agni saMskAra thayela kALabaLe vahivaTadAronI bekALajI nA kAraNe e pAchaLanI jamInamAMthI pUrva taraphanI ardhI jamIna jatI rahI che. khera ! jevI bhavitavyatA. 69 Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Apad ogaNI thatA, dIpa zAha Eii sI prasaMga- 11 pUrva bhUmikAH- bArasonA saikAmAM thaela pU. AcArya devendrasUrIzvarajI mahArAjazrInA samayanI vAta che. ayodhyA pAse Avela kAMtipuramAM birAjamAna pU. devendrasUrIzvarajI mahArAjazrI vyAkhyAna bAda roja niyamita gAma bahAra Avela eka jhADImAM paDela zilA pAse besI apUrva dhyAna dharatA A joI zrAvakoe A viSe jANavA icchA pradarzita karI. AcAryazrIe jaNAvyuM ke A zilA apUrva prabhAvazALI che. AmAMthI jo pratimAjInuM nirmANa thAya to te mahA prabhAvika pratimAjI banI zake. zrAvakoe e aMge vinaMti karatAM pU.zrIe jaNAvyuM ke. sopArakapuramAM hAlanuM muMbaI pAsenuM "nAlAsopArA'' gAma che tyAMnA aMdhazilpI che tene bahumAnapUrvaka bolAvI e aThThamatapArAdhana karavApUrvaka aMtima upavAse saMdhyA pachI ane sUryodaya pahelAMja e pratimAjInA nirmANanuM kArya jo pUrNa kare to e mahAprabhAvazALI pratimAjI banI zake evI zAsanadevanI vANI che. eTale zrAvako sopArakapura jaI e aMgha zilpIne bahumAna pUrvaka laI AvyA ane AcArya mahArAjazrInA kathanAnusAra pratimAjInuM nirmANa karAvyuM ane eja pratimAjI AjanA zrI serisA pArzvanAtha che. eja vAtanuM saMsmaraNa karAvatI zrI kalikuMDa pArzvanAtha bhagavaMtanI A vAta che. ' prAyaH saMvata barAbara yAda nathI vi.saM. 1986 mAM pU. zAsanamAM 7) Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samrAT zrI mahuvAthI vihAra karI mAkubhAi zeThanI vinaMti thI amadAvAda tarapha padhArI rahyA hatA. rastAmAM dhoLakA gAma AvyuM. tyAM gAmamAM Avela daherAsaranA bhoMyarAmAM birAjamAna zrI kalikuMDa pArzvanAtha paramAtmA sanmukha roja ekAda kalAka jeTalo samaya apUrva dhyAnamAM lIna thatA. A joi tyAMnA zrAvakoe Ama karavA pAchaLanuM rahasya jaNAvavA pU. zAsanasamrAT zrIne vinaMti karatAM pU. zAsana samrAT zrIe gaMbhIratA pUrvaka jaNAvyuM ke A mahA prabhAvika pArzvanAtha prabhu pratimAjI che. pArzvanAtha paMcakalyANaka pUjAmAM je Ave che ke 'vanahAthItihAM eka Ave, jaLa sUMDha bharI navarAve'' ityAdi teja A pratimAjI mahArAja che. ''A pratimAjI mahArAja zrI mULanAyaka thavApUrvaka eka mahAtIrtha svarUpa bhaviSyamAM pUjAze. ane A kArya eka sAmAnya sAdhunA hAthe thaze.'' ityAdi A agamavANI anusAra vartamAna pU.AcAryazrI rAjendrasUrIzvarajInA punita haste thayuM. A uddhAranA kAryAraMbha vakhate pU. rAjendrasUrIzvarajI mahArAja koi padavIdhAraka paNa na hatA. ane AtmavizvAse A mahAna kAryano AraMbha karela. pU. rAjendra sUrIzvarajI mahArAjazrIe A akSarazaH hakIkata ghaNA varSa pUrve eozrInA upadeza dvArA prakaTa thatA ''zAMti saurabha'' sAmayikamAM prakaTa karela paNa che. A hatI pU. zAsana samrATnInI agama apUrvavANI. 71 Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU.zAsana samrATazrInI apUrva vacana sidi prasaMga-2 samayaH 1990 sthaLaH- amadAvAda sAbaramatI-rAmanagara. vi. saMvat 1990 nI sAlanuM aitihAsika muni samelana nuM vikaTa kArya pU. zAsanasamrATnInI kunehathI nirvighne pAra paDayA pachI pU. zrIe mAravADa tarapha vihAra zarU karela. sAthe. dIrghadraSTA yugavIra pU.A.zrI vallabhasUrijI ma. zrI paNa svasamudAya saha hatA. prathama mukAma amadAvAda sAbaramatI rAmanagara hatuM. e samaye e eka nAnA gAmaDA jevuM hatuM. tyAM na hatuM jinAlaya ke na hato upAzraya tyAMnA saMdhe pU. zrIone koika sthaLe utArelA. baporanA samaye lagabhaga aDhI traNa nA arasAmAM tyAMnA saMghanA AgevAna zrI popaTabhAi (pU. AM siMhasena sU. jI nA pitAzrI) zrI cimanabhAi Adi cArapAMca gRhasthoe AvI pU.zrIne vinaMti karI ke amAre eka nAnuM jina maMdira karavA bhAvanA che. jamIna vigere jovA mATe pU. udayasUrIzvarajI mahArAjazrIne Apa mokalAvo to sAruM. pU. zrIe pU. udayasUrIzvarajI mahArAjane AjJA karI eTale teo padhAryA ane jamIna vigere joi AvI e aMge pU. zAsana samrAT zrIne vAta karI. zrI popaTabhAiAdie jaNAvyuM ke amAre to sAhebajI nAnuM evuM gRha maMdira karavAnI bhAvanA che. moTA mahArAja zrIe pharamAvyuM ke nAnuM gRhamaMdira zA mATe? zikharabaMdhI daherAsara banAvo. zrIpopaTabhAi Adi kahe ke sAhebajI atre zrAvakonA 15-16 dharaja che. eTale gRhamaMdira aMge amAro vicAra che. pU. zAsanasamrATazrIe pharamAvyuM 72 Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ke. "alyA popaTabhAI! Aje 15-16dhara bhale hoya paraMtu bhaviSyamAM Aja sAbaramatI mAM paMdarathI vIsa hajAra jainonAM ghara haze. jAo zikhara baMdhI ja banAvo." ane popaTabhAI Adi e "tahatti'' kahyuM pU. zAsanasamrAzrI nA paDatAM bolane harakhabhera vadhAvI lIdho. . kharekhara e prabhAvazALI pU. zAsana samrATazrInI apUrva vacana siddhatAe Aje sAbaramatI rAmanagaramAM 20 hajAra upara jainonI vastI vidyamAna che. jaya zAsana samrA. 73 Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 5 zAsana samrAhmInI. ne ApavA vacanasika A prasaMga-3 prasaMga (3)samaya-1985 sthaLaH mahuvA pU. zAsana samrAzrInA saMsArI pakSe eka ja bhAI zrI bAlacaMdabhAI lakSmIcaMda vagaDA tarIke prakhyAta. emanA cAra saMtAna hatA. prathama choTAlAla, bIjA jayaMtilAla, trIjA kapUracaMda ane sarvathI nAnA hatA caMpakabhAI. e samaye caMpakabhAI nI umara 10thI 11 sAla lagabhaga nI haze. eka divasa vAta vAtamAM pU. zrI e bhaviSyavANI uccArI ke A choTAlAla nokarI ja karaze. A jayaMti kadAca nAno vepAra karaze. A kapUracaMda to mAMDa mAMDa jIvananirvAha karaze. jayAre A caMpaka no rAjayamAM ane mahuvAmAM moTo mANasa kahevAze. enI kuMDaLImAM be graho ucca sthAne che. e vakhate bAlacaMdabhAIne ane amane saMtAnone mahArAja no. caMpakanonA che tethI vhAlo lAge che. saMsAramAM nAnA upara vadhu lADa hoya che. paraMtu Aje e pU. zAsana samrATu zrInA e amodha vacano satya TharyA che. emanA bhaviSya kathanAnusAraja traNe bhAI o jIvana jIvI gayAM. jayAre Aje e caMpakabhAI e samaye bhale nAnA hatA paNa atyAre samagra mahuvAnagaramAM moTA ane sarvamAnya jevA che. A hatI zAsanasamrATazrInI vacanasiddhi. AvA AvA to aneka prasaMgo che. je lakhavA besuM to pAra ja na Ave. 74 Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aparvavacanasiddhi A prasaMga-4 samayaH-1986 sthaLaH mahuvA vi.saM.1985 nI sAlanuM cAturmAsa pUrNa thatAM mahuvAnA saMghe judA judA divase traNa sthaLe pU. zAsanasamrATazrInuM cAturmAsa parivartana karAvela che. prathama lAbha-caramatIrtha pati zrI jIvana svAmI jinAlayanI sAmenI zerImAM zrI gulAbacaMda viThalabhAIe lIdhela. jayAre bIjo lAbha zeTha zrI harajIvanadAsa chaganalAle te ja lattAmAM emanuM ghara hatuM tyAM lIdhela. ane trIjo lAbha pU. zAsana samrATazrInA laghubaMdhu zrI bAlacaMda lakSmIcaMda vagaDAe lIdhela. eo toraNIAkuvA pAse rahetA hatA. zeThazrI harajIvanadAsa chaganalAla nuM ghara ghaNuM ja moTuM hatuM. e samaye pU. zrInI sAthe lagabhaga 45 sAdhuono vizALa parivAra hato. eka holamAM pU. zrI pATa upara birAjela. baporano samaya hato. najadIka nA eka rUmamAM pU. A. zrI vijJAnasUrIzvarajI mahArAja svaziSyo sAthe beThA hatA. e samaye eozrInA be mukhya ziSyo hatA. eka to hatA. pU. kastUravijayajI ma. zrI. (pU. kasUra sU.ma.) ane bIjA hatA muni zrI vallabhavijayajI ma. emanuM zarIrasauSThava suMdara hatu. pracaMDakAyA, prabhAvazALI vyaktitva paNa hatuM. e rAjasthAnI hatA. eTale hIndIbhASAmAM ja emano ghaNo kharo vyavahAra hato. baporanA lagabhaga traNa sADA traNano samaya haze. pU. vijJAna sU. ma. zrI potAnA prathama ziSyane (te samaye) vAraMvAra e kastUra e kasUra ema karI bolAve. pU. vallabhavijayajIne khAsa prasaMgeja Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bolAve. e. pU.kastUravijayajI nI dIkSA kALe vadhu paDatA eo zrI mAravADamAMja vicarela. emanA upara vizeSa kRpA draSTi e svAbhAvika hatuM eTale pU.vallabhavijayajI tADukyA ke sAre dina kastUra kastUra kayA karate ho vaha bobaDA kayA karegA? (pU kastUra vijayajI ma. zrI ne jIhavA doSa sahaja hato eTale e samaye e thoDuM totaDuM bolI jatA) pU. zAsana samrAzrIe sAMbhaLyuM eTale pU. zrI moTethI bolyA ke e vallabhA! jema A tema zuM bola bola kare che? "e bobaDA kastUranoja samudAya khUbaja vadhaze. tane ekAda celo thAya to basa" pU. vallabhavijayajI cUpa to thaI gayA paraMtu pU. e zAsanasamrAzrInuM bhaviSyakathana soe so TakA sAcuM ja puravAra thayuM. e pU. kastUrasUrIzvarajI mahArAja zrIno 75 thI 80 sAdhuono vizALa parivAra vidyamAna che. ane emAM (prAyaH) 10 thI 12 to AcArya bhagavaMtoja che. A hatI pU. zAsanasamrAT zrInI vacanasiddhi. 76 Page #88 -------------------------------------------------------------------------- _