Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaina zAstronA cUMTelA zloko arthasahita paM. candrazekharavijyajI bhAga-1
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ************* jaina zAstronA cUMTelA zloko (artha sahita) (bhAga-1) preraka : paM. candrazekharavijayajI saMgrAhaka : munizrI guNahaMsavijayajI 332 kmala prakAzana TrasTa Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi Mi
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka: kamala prakAzana . jIvatalAla pratApazI saMskRti bhavana 2777, nizA poLa, jhaverIvADa, rilIpharoDa, amadAvAda-1 phonaH pa355823, pa356033 lekhaka - paricayaH siddhAnta mahodadhi, saccAritracUDAmaNi, sva. pUjyapAda A. bhagavaMta zrImavijaya premasUrIzvarajI mahArAjA sAhebanA vineya pU. paM. zrI candrazekharavijayajI. AvRtti: prathama saMskaraNa : nakala : 2000 tA. 25-10-2003, vi. saM. 2059 mUlya rUA. 40/ TAIpaseTiMga : arihaMta grAphiksa khADiyA cAra rastA, amadAvAda mutaka : navaprabhAta prinTIMga presa ghIkAMTA roDa, amadAvAda. phona: 5508631, 8046219 je sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMtone "jana zAstronA cUMTelA zloko" nA be bhAgo joItA hoya teo kamala prakAzana TrasTanA saranAme jANa kare. sAdhu-sAdhvIjIone bheTa ApavAmAM Avaze. mumukSuo mATe rUA. 60- rAkhela che.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA vi.saM. 2059nI sAlanuM cAturmAsa meM pAlItANAnI tIrthabhUmimAM karyuM. zramaNa-zramaNIo ane dIkSArthI bhAI-benone zAstrIya vAcanAo ApIne saMyamajIvananuM UrdhIkaraNa karavAno mAro udeza hato. apekSA mujabanuM suMdara pariNAma maLyuM. vAcanAonuM cAturmAsa pUrNa thayA pachI kAyama mATe AMtara jAgRti jaLavAI rahe ane te vadhatI rahe, te mATe be bAbato vicArAI. (1) "saMyamadUta" jevA nAmanuM mAsika pragaTa thAya jemAM nakarI Atmahitakara vAto hoya, jeno svAdhyAya thato rahe. vi.saM. 2060nA besatA varSe teno pahelo aMka pragaTa thaze. .. (2) bArathI paMdara zAstromAMthI eka hajAra jeTalA atyanta suMdara zloko uddhata karavA, be bhAgamAM pustakAkAre pragaTa karavA. (anuvAda sahita) jo te eka hajAra zloko (rojano eka zloka gokhAya to ya traNa varSe purA gokhAI jAya.) kaThastha karI levAya ane yathAzakya roja 300 thI 500 zlokono arthaciMtana sAthe pATha thAya to rojabaroja tAjo vairAgyabhAva AvirbhAva thato jAya. saMyama-jIvanano AnaMda vardhamAna banato rahe. eka hajAra zlokonA be bhAga karavAmAM Ave, jethI vihArAdimAM sAthe rAkhavAmAM saraLatA paDe. deva-gurunI kRpAthI A kArya kamala prakAzana TrasTe eka ja mAsamAM pUrNa karyAthI cAturmAsanI pUrNAhUti pUrve A be bhAga "jaina zAstronA cUMTelA zloko" evA nAmakaraNa sAthe pragaTa thaI zakyA ane vAcanArthIonA hAthamAM arpaNa thayA. jemane te joIe te sahu dIkSito, dIkSArthIo tathA paMDito "kamala prakAzana TrasTane patra lakhIne (vinA mUlya) maMgAvI zakaze. bhinna bhinna granthomAMthI zloko uddhata karIne saMgRhIta karavAnuM kArya mArA suvinIta ziSya guNavaMtavijayajIe karyuM che. pUpha rIDIMganuM kArya mArA ziSya jinapadmavijayajIe karyuM che. A kArya karavA badala temane mArA aMtaHkaraNanA AziSa pAThavuM chuM.. pAlItANA 2059, Aso suda 7mI gurupAdapadmaraNa tA. 3-10-2003 5. candrazekharavijaya li.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aje ja joDAI jAo... Aje ja bekArInI ciMtAmAMthI mukta thAo lAkho DigrIdhArI bedAronI sAme jaina yuvAnone 100% nokarInI gereMTI ApatI AcAryadeva zrImadvijaya premasUrIzvarajI saMskRta pAThazALA preraNAdAtA-pU.pAda paM. pravara zrI candrazekharavijayajI ma.sA. tathA pU. mahAnaMdAzrIjI ma.sA. saujanya : sva. subhadrAbena kAMtilAla pratApasI. saMyojaka : munizrI jitarakSitavijayajI saMskRta pAThazALA(sAbaramatI pAse)nI A che keTalIka vizeSatAo haMmeza vidvAna gurubhagavaMtono satsaMga vidvAna paMDito ane sAdhubhagavaMto dvArA paMcapratikramaNa, navasmaraNa, prakaraNa, bhASya, karmagraMtha, saMskRta, prAkRtabuka, vyAkaraNa, nyAyadarzana vagereno abhyAsa mAsika viziSTa spardhAo tathA abhyAsa upara AkarSaka puraskAro (skolarazIpa) kampyUTara klAsIsa aMgrejI, nAmuM, vividha spardhAo, pUjano, sAMskRtika kAryakramo vagere zikhavADAze. 7 7 kSetronI vyavasthA 7 rahevA-jamavAnuM saMpUrNa phrI. pAThazALAno zikSaka badhA kSetramAM hoziyAra banAvIne saMghano sAro kAryakara banaze. khUba ja maryAdata saMkhyAmAM praveza ApavAno che. * phorma meLavavAnuM sthaLa H tapovana saMskArapITha mu amiyApura, po. : sughaDa, tA.ji. gAMdhInagara - 382 424. - akhila bhAratIya saMskRti rakSakadaLa 2777, nizA poLa, rIlipha roDa, amadAvAda. phona H 5356033, 5355823 H pAThazALAnuM sthaLa :: tapovana saMskArapITha mu. amiyApura, po. : sughaDa, tA.ji. gAMdhInagara - 382 424. phona : (079) 3276273, 3276341 mobAIla : 9426060093
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ 0000000000000000000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 'umaLakAbhaya heye ame svIkArIe chIe 'ApanuM snehabharyuM saujanya pUjyapAda paM. candrazekharavijayajI ma.sAhebanA nutana pustakomAMthI Ape A pustaka pasaMda karyuM. 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 00000000000000000000000000000000000000000000000000000 khUba khUba dhanyavAda pUjyazrI taraphTI ApanA parivArane khUba khUba AzIrvAda : saujanya : pUjya paMnyAsa gurudeva zrI candrazekharavijayajI ma.sA.nA ziSya jayabhUSaNa ma.sA.nI preraNAthI "AziSa jayaMtIbhAI mahetA" 0000000000000000000000000000000000000vA
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tamArAM vahAlAM bALakone chevaTe traNa varSa mATe to 'tapovana'mAM mUko ja jUna mAsathI zarU thatuM satra cAre bAju vikRtinA vAyarA vIMjhAI rahyA che. khUba ja nAnIdasathI cauda varSathI ja bALakomAM kharAba saMskAro paDavA lAgyA che. 'gaMduM' kahevAya te badhuM temanA jIvanamAM pesavA lAgyuM che. samAja tarapha sUkSma najara karatAM A ati kaDavuM darzana koI paNa saMskRtipremIne thaze ane te tIkhI cIsa pADI deze. saMsArI jIvonI vahAlAmAM vahAlI cIja temanA saMtAno gaNAya. jo temanuM ja jIvanagulAba khIlyuM na khIlyuM tyAM ja karamAvA lAge; temAM doSonA kIDA paDavA lAge ane karamAI jAya to e mA-bApoe kyAM javuM ? kyAM rovuM ? zuM ApaghAta karI nAkhavo ? potAnA gharamAM ke game tevAM borDiMga vageremAM rAkhIne bALakone zikSaNa ApI zakAze, paraMtu saMskAro to nahi ja ApI zakAya. gharamAM mA-bApo ja TI.vI. vagerethI samayanI barabAdI karatAM cakkaromAM ja jo phasAyA hoya ane borDiMgonA saMcAlakone ja bALa-saMskaraNa mATenI koI gaMbhIratA na hoya to saMskAra tyAM zI rIte maLaze ? tapovanamAM dhArmika ane vyAvahArika - banne prakAranuM zikSaNa che. e zikSaNa paNa UMcI guNavattAvALuM che; paraMtu tenI sAthosAtha ahIM bALakonA jIvanabAgamAM susaMskAronA choDonuM vAvetara karavAnuM kArya temaja zArIrika, zaikSaNika, sAmAjika vagere rIte suvyavasthita karavAnI sAthe tene mAnasika ane AdhyAtmika rIte atyanta suMdara banAvavAnuM sauthI pradhAna lakSa che. te vaDIlono ane devaguruno bhakta bane; sahuno mitra bane, jAtano pavitra bane... ane e badhuM banIne e zUravIra bane; jethI rASTrarakSA,
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskRtirakSA ane dharmarakSAno e sabaLa yoddho bane e ja A tapovananuM ekamAtra lakSa che. enAmAM dhArmiktA, mAnavatA ane rASTrIyatA (rASTradAjha) jo lAvI na zakAya to tapovanane nIcuM jovAnuM thAya evuM tamAma kAryakaraNanuM maMtavya che. jo A badhI vicAraNAmAM ane enA AdhAre goThavAyelA tapovananA mALakhAmAM mA-bApone rasa paDato hoya to temanAM bALakone vikRtionAM jhaMjhAvAtamAMthI ugArI levA mATe tapovanamAM (dhoraNa 5 thI 12nI zALA mATe) kamase kama traNa varSa mATe to mUkavAM ja joIe. bALaka to nAdAna che. enA bhAvinA ghaDataranA A kAmamAM ane kyAMka agavaDatA paDe; enI ghareluM svachaMdatAne ahIM poSaNa na maLe tethI te tapovanamAM dAkhala thavAmAM aruci batAve to kaThaNa kALajAnA banIne paNa mA-bApoe bALakonA samagra jIvananA hitamAM tene ochAmAM ochuM traNa varSanuM saMskaraNa tapovanamAM ApavAno nirNaya karavo ja joIe. | ( yAda rAkho ) lADamAM ke lAgaNImAM mA-bApo taNAze to bALakonA jIvanane AraMbhamAM ja evuM moTuM nukasAna thaI jaze je jIvanabharamAM bharapAI thaze nahi; jenAthI AkhuM kuTuMba trAhimAma pokArI jaze. nA... have zA mATe kriDyAniTIno ja pracAra karavAnI nemavALI konvenTa-skUlamAM ApaNAM bALako jAya ? dho. 4 sudhI konvenTamAM bhaNanArA bALakone tapovanamAM jarUra mUkI zakAze. have to mAtra tapovana e ja ApaNAM saMtAnono taraNopAya.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAnavIro ! bIjA tapovanamAM ApanuM moTuM audArya dAkhavo. rUA. eka lAkhanuM dAna ApIne tapovananA pravezadvAranI sAme UbhA thanArA virATa-mArabala upara jIvanadAtA tarIke ApanuM nAma lakhAvo. ApanuM dAna kalama 80-jI mujaba karamukta raheze. jIvana jAgRti TrasTa e nAmathI Apano ceka ke DrAphaTa nIcenA saranAme mokalo. jI.pra. saMskRti bhavana, 2777, nizA poLa, jhaverIvADa, rilIpha roDa, amadAvAda-1. phonaH 5355823, 15356033
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI adhyAtmasAra adhikAra-1lo prabaMdha-1lo (9) jagadAnandanaH svAmI, jayati jJAtanandanaH upajIvanti yadvAcamadyApi vibudhAH sudhAm // 5 // artha : samagra jagatane AnaMda ApavAnuM sAmarthya dharAvatAM bhagavAna jJAtanandana-mahAvIra paramAtmA sarvotkRSTatAne pAme che, jemanI sudhAsamI vANIne DAhyA puruSo Aje ya sevI rahyA che. (2) kAntAdharasudhAsvAdAdhUnAM yajjAyate sukham / bindu: pArzve tadadhyAtmazAstrAsvAdasukhodadheH / / 9 / / artha : raMgIlA yuvAnone lalanAnA ocuMbanamAM je sukhada saMvedana thAya che te to adhyAtmazAstronA AsvAdanI mastInA sAgara pAse bindu mAtra gaNAya. sAva vAmaNuM gaNAya. nirdayaH kAmacaNDAlaH paNDitAnapi pIDayet / yadi nAdhyAtmazAstrArthabodhayodhakRpA bhavet / / 15 / / (3) artha : are ! jo A adhyAtmazAstranA arthanA bodharUpI yoddhAnI kRpA na utare to caturdaza vidyAnA pAragAmI dhuraMdhara paMDitane ya pelo krUra kAmacaMDAla 'trAhimAm' pokarAvI de hoM ! bhujAsphAlanahastAsyavikArAbhinayAH pare / (4) adhyAtmazAstravijJAstu vadantyavikRtekSaNAH / / 19 / / artha : jemaNe adhyAtmazAstra jANyuM nathI e vaktAo jyAre bhASaNo kare che tyAre bAhuonuM AsphAlana kare che, hAthanA aneka cALAM kare che, moM malakAve che ke khaDakhaDATa hasavAno abhinaya kare che. jyAre adhyanRtmazAstrane pIne pacAvI gayelA mahAtmA to evo koI cALo karatA nathI. re ! AMkhanI kIkIne calavicala thavA detA nathI ! emanI vANI eTale jANe gaMgotrInA nirmaLa zItala nIranA khaLakhaLa vahI jatA pravAha ja joI lo ! //////////////////////////////////////M//124443++++9////////////!?***////////644$44$$$4/////////IT jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 1
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) dhvaninAM putravAhi yathA saMsAravRddhaye | tathA pANDityadRptAnAM zAstramadhyAtmavarjitam / / 23 / / artha : eka to moTo koTAnakoTi dhanano svAmI hoya ane vaLI putra, patnI vagere parivArathI sajja hoya, pachI to eno saMsAra kUdake ne bhUsake vadhato ja jAya ne ? A ya paMDitAInA abhimAnathI chATako banyo hoya ane adhurAmAM pUruM, adhyAtmabhAvavarjita pothAono pAragAmI hoya, pachI saMsAra na vadhe to bIjuM thAya zuM ? adhikAra-2jo (6) gatamohAdhikArANAmAtmAnamadhikRtya yA / pravartate kriyA zuddhA tadadhyAtmaM jagurjinAH / / 2 // artha : je AtmA upara have mohano baLavAna adhikAra rahyo nathI te AtmAnI, AtmAne anulakSIne karAtI je zuddha kriyA, tene jinezvara bhagavaMtoe adhyAtma kahyo che. (7) azuddhAvitti zuddhAyA: yiAhetu: savAzayAt | tAmra rasAnuvedhena svarNatvamadhigacchati / / 16 / / artha : azuddha kriyA paNa mokSAbhilASanA suMdara Azaya sAthe hoya to bezaka te paNa zuddha kriyAno hetu banI jAya. tAMbA jevA tAMbAne ya dhAtuvAdazAstramAM kahyA mujaba suvarNarasa caDAvavAmAM Ave to te kyAM sonuM nathI thaI jatuM ? azuddha kriyA che tAMbu, mokSAbhilASa che suvarNarasa ane zuddha kriyA che suvarNa. (8) yo yuvA bhavaneukhya dhIra: svAr vratapAtane / sa yogyo bhAvabhedastu durlakSyo nopayujyate / / 18 / / artha : ApaNA jevA chadmasthane mATe AMtara-bhAvavizeSane (amuka bhAvane) jANavAnuM ghaNuM muzkela che, eTale vratanI yogyatA jANavA mATe AMtarabhAvano upayoga thaI zake tema nathI. mATe je AtmA (1) ++++++++++++++||||||| 2 +?///////!/////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhavanI nisAratAne jANato hoya, ane tethI (2) vratonA pAlanamAM dhIra bane tevo hoya te AtmAne vratanuM dAna thaI zake. (1) zuddha nAnurAga rAThAnAM jA tu zuddhatA ! guNavatparatantrANAM sA na kvApi vihanyate / / 21 / / artha: je gurU (1) zuddhamArganA-jinAjJAnA-kTara anurAgI ane ArAdhaka che, (2) jeo daMbhamukta che, (3) ane jeo potAnA guNiyala gurUne paratatra che evA gurUmAM je zuddhatA che e game tevA prasaMgamAM paNa haNAtI nathI. evA gurumAM mRSAvAdAdi doSarUpa azuddhi saMbhavatI nathI. (10) gurvAlAparavacce vyavakSA rAkhe vIryollAsakramAtprAptA bahavaH paramaM pdm|| 27 / / artha : jemanAmAM mAtra gurUpAratanyano sadAzaya hato e sadAzayapUrvaka jemaNe agaNita azuddhivALI dravyadIkSA lIdhI hatI, chatAM pelA sadAzayane lIdhe apUrva varSollAsa kyAreka jAgI gayo ane ananta AtmAo zuddha kriyAne pAmIne muktinA maMgaLadhAme pahoMcI gayA. I adhikAra-3jo (11) dambhena vratamAsthAya yo vAJchati paraM padam / lohanAvaM samAruhya so'bdheH pAraM yiyAsati / / 3 / / artha : re ! daMbhapUrvaka vrato laIne parama padanI prAptinI abhilASA! nA, nA, daMbhIne vaLI parama pada kevuM? loDhAnI nAvamAM caDIne samudrane pele pAra javAnI IcchA ! kevI vAhiyAta vAta ! (12) kiM vratena tapobhirvA dambhazcenna nirAkRtaH / kimAdarzana kiM dIpairyadyAndhyaM na dRzorgatam / / 4 / / artha : re ! saryuM e vratothI ane tapa-japathI, jo jIvanamAMthI daMbhano pagadaMDo ukheDI nAMkhyo na hoya ! zI jarUra che olA darpaNanI ke moTA dIvaDAnI, jo AMkhe ja aMdhApo hoya to ! jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra)
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ (13) kezalocadharAzayyA-bhikSAbrahmavratAdikam / dambhena dUSyate sarva trAseneva mahAmaNiH / / 5 / / artha: hAya ! A daMbhathI to badhuM ya kharaDAI jAya ! kezaloca, dharatIe saMthAro, bhikSA ane brahmacaryAdi vrato ! badhuM ya nakAmuM thaI jAya ! bhalene mahAmUlo maNi hoya paNa ene ya chAMTa (maNino doSa) lAgI jAya pachI enA mUla zA rahe? (14) sutyajaM rasalAmpaTyaM sutyajaM dehabhUSaNam / sutyajA: kAmabhogAdyA dustyajaM dambhasevanam / / 6 / / artha : hajI bahu sahelo che rasanI lolupatAno tyAga. re ! saraLa che dehanI vibhUSAno bahiSkAra ! ane suzakya che kAmabhogono InkAra ! paNa... loDhAnA caNA cAvavAthI ya vadhu muzkela che dAMbhikatAno dhikkAra! (11) voSanino topUnA cak noravuM tathA ! iyataiva kadarthyante dambhena bata bAlizAH / / 7 / / artha: are ! A mUrkhAonI jamAta to juo ! e loko daMbhano AMcaLo oDhe eTale emanA doSo DhaMkAI jAya. loko thoDo pUjA-satkAra kare ane A rIte duniyAmAM thoDuM mAnapAnanuM gaurava paNa maLI jAya ! basa, ATalI ja emanI siddhi ! (16) vasatInAM yathA zInamazInacaiva vRddha / dambhenAvratavRddhyarthaM vrataM veSabhRtAM tathA / / 8 / / artha : asatInA zIla (parane AkarSavA mATenA) azIlanI ja vRddhi kare che ne? tema veSadhArIonA vrata paNa daMbha dvArA pApanI ja vRddhi kare che. (17) jAnAnA api dambhasya sphuritaM bAlizA janAH / tatraiva dhRtavidhAsA: praskhalanti pade pade / / 9 / / artha: re ! kevA nAdAna loko ! prapaMcI jIvananA AgAmI kaTu vipAkonA bhaDakAone jANavA chatAM tevA ja jIvanamAM potAnA sukhanI daDha kalpanA karatA Dagale ne pagale Thokaro khAtA rahe che. jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ (18) aho mohasya mAhAtmyaM dIkSAM bhAgavatImapi / dambhena yadvilumpanti kajjaleneva rupakam / / 10 / / artha : re ! mohanI to A kevI akaLa lIlA ! ke te pAramezvarI ujjavala pravrajyAne paNa daMbhanA doSathI kharaDI nAMkhe che. kAjaLathI citra kharaDAya tema ! (93) sanne dine, tanI rogo, vane viirvane nizA - granthe mauyaM kaliH saukhye dharme dambha upaplavaH / / 11 / / artha : zatadala kamala upara himanuM patana e trAsarUpa che. zarIramAM roga e upadrava che. vanamAM Aga lAgavI ke bharabapore aMdhakAra chAI javo ke granthalekhanamAM mUrkhatAnuM pradarzana thavuM ke sukhasabhara snehIjanomAM leza macavo-e badhA ya upadravo che. to dharmacaryAmAM dAMbhitA hovI e ya trAsa ja nathI zuM? (20) ata eva na yo dhartuM mUlottaraguNAnalam / yuktA suzrAddhatA tasya na tu dambhena jIvanam / / 12 / / artha : daMbhanI bhayAnakatA ATalI badhI che mATe ja ema kahI zakAya ke jeo caraNasittarI rUpa mUlaguNone ane karaNasittarI rUpa uttaraguNone sArI peThe dhAraNa karavAne samartha nathI temaNe to suMdara evuM zrAvakapaNuM svIkArI levuM e ja yogya che. parantu daMbhano mahoro paherIne sAdhu tarIke jIvavuM e to bilakula ucita nathI. (21) parihartuM na yo liGgamapyalaM dRDharAgavAn / saMvijJapAkSikaH sa syAnirdambhaH sAdhusevakaH / / 13 / / artha : jeo sAdhuveSa upara daDha rAga dharAve che ane tethI sAdhuveSa mUkI devAnuM temanI tAkAta bahAranuM kArya banI jAya che. bhale, to paNa AvA sAdhuoe "saMvijJa sAdhu' tarIke jagatamAM paMkAvAnuM tyAgI daIne "saMvijJa-pAkSika tarIke potAne jAhera karavA joIe ane daMbhamukta banIne suvihita sAdhunA sevaka banI rahevuM joIe. (22) nirdambhasyAvasannasyApyasya zuddhArthabhASiNaH / / nirnarAM yatinA tatte puniE | 94 jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra)
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: AvA sAdhusevaka saMvijJapAkSika "avasagna kahevAya che. (1) Avo sAdhu paNa daMbhatyAga karIne rahe.(2) AcAramAM zaithilya chatAM jinavacananI zuddha prarUpaNA karatA kadI ya pAcho na haTe. (3) ane guNarAgI hoya to tenI thoDI paNa yatanA karmanirjarAne karAvanArI banI rahe che. (23) vratabhArAsahatvaM ye vidanto'pyAtmanaH sphuTam / dambhAdhatitvamAkhyAnti teSAM nAmApi pApmane / / 15 / / artha: parantu "vratano merUbhAra sahavAne potAno AtmA taddana asamartha che evuM sArI rIte jANavA chatAM paNa je veSadhArIo vizvanA bhAvuka AtmAo sAthe prapaMcanA khela khelI potAnI jAtane "suvihita yati' tarIke biradAve che temanuM to nAma levuM e ya pApa che. (24) gurta re yatanAM sacava zrAvitAmaNi | tairaho yatinAmnaiva dAmbhikairvaJcyate jagat / / 16 / / artha : te te kALane ucita evI yatanAyukta Avazyaka kriyAne paNa jeo karatA nathI te dhUrtoe to "yati'nA nAmathI ja AkhA vizvane ThagyuM! (25) dharmIti khyAtilobhena pracchAditanijAzravaH / tRNAya manyate vidhaM hIno'pi dhRtakaitavaH / / 17 / / artha: re ! kapaTI duniyAnI A kevI durdazA ! lokomAM potAne dharmI kahevaDAvavAnI mahattvAkAMkSAthI potAnA pAponA melane DhAMkI rAkhe che! ane e daMbhI pote ja taNakhalAM jevA dIna, hIna hovA chatAM AkhA vizvane taNakhalA jevuM mAne che !!! (ra6) rAsnottato "ii pareSAM vAparavAtiH | badhnAti kaThinaM karma bAdhakaM yogajanmanaH / / 18 / / artha: daMbhI AtmA AtmazlAghA ane paranindA karI karIne kALA karma bAMdhe che, je karma muktinI yogasAdhanAnA paripUrNa jIvananI prAptine aTakAvI rAkhanAra bane che. (27) AtmArthinA tatastyAjyo dambho'narthanibandhanam / zuddhiH syAdRjubhUtasyetyAgame pratipAditam / / 19 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha mATe ja AtmArthI jIve, agaNita anarthonA utpAdaka A daMbhano tyAga karI devo joIe. zrI uttarAdhyayana sUtramAM kahyuM che ke, "Atmazuddhi to saraLa AtmAnI ja thAya ane saraLa AtmAmAM ja dharma sthira thAya che." (28) ninanukti iinniSiddha vA na sarvathA | kArye bhAvyamadambhenetyeSA''jJA pAramezvarI / / 20 / / artha : jinezvara bhagavaMtoe nathI to koI dharmanuM ekAMte vidhAna karyuM, nathI to koI bAbatano ekAMte niSedha karyo ! e paramatArakonI to e ja AjJA che ke vihita badhuM karo, niSiddha badhuM tyAgo paNa daMbhamukta banIne ja. (29) adhyAtmaratacittAnAM dambhaH svalpo'pi nocitaH / chidralezo'pi potasya sindhuM laGghayatAmiva / / 21 / / artha : adhyAtma-bhAvamAM jemanA citta mastAna banI gayA che e AtmAone to daMbhano lavaleza paNa sparzavAnuM ucita nathI. re ! daMbhane e sparzI zakatAM ja nathI. samaMdarane pAra utaratA musApharonI hoDImAM eka nAnakaDuM paNa chidra kema nabhAvI levAya? (30) dambhalezo'pi mallyAdeH strItvAnarthanibandhanam / atastatparihArAya yatitavyaM mahAtmanA / / 22 / / artha : re ! A rahyuM sAkSAt daSTAnta daMbhanI jIvaleNa khataranAkatAnuM ! mallinAtha bhagavaMtano eka pUrvabhava! daMbhano kaNiyo ja aDI gayo hato ne ? ane tenuM pariNAma ? khuda tIrthakaranA bhavamAM ja strI tarIke janma levo paDyo ! A gaMbhIra bAbatane lakSyamAM rAkhIne mahAtmAoe potAnA jIvanamAMthI daMbhanA pApane dUra karavA satata yatnazIla banI rahevuM joIe. adhikAra-4tho (31) janA labdhvA dharmadraviNalavabhikSAM kathamapi / prayAnto vAmAkSIstanaviSamadurgasthitikRtA / jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 7
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ viluTyante yasyAM kusumazarabhillena balinA / bhavATavyAM nAsyAmucitamasahAyasya gamanam / / 6 / / artha : are ! gajaba thaI gayo, sAMbhaLo. keTalAka mANaso koI gurU bhomiyAnI sahAya vinA ja saMsAravanane pAra karavAnuM sAhasa karavA taiyAra thayA ! game te rIte thoDA dharmarUpI dhananI bhikSA mahAmusIbate meLavIne cAlavA lAgyA. cAlatA cAlatA rastAmAM eka vikaTa killo Avyo. enuM nAma hatuM lalanAstana. A baMdAo tyAM beThA ! paNa thoDI ja vAra thaI tyAM to mahAbaLavAna kAma-bhilla Avyo ane e badhAne sAva lUMTI lIdhA ! aMga upara eka cIMdaraDI ya na rahevA dIdhI ! mATe he musApharo ! samajI rAkhajo ke A bhavATavImAM koInI paNa sahAya vinA javAnuM bilakula cita nathI. (32) danti jInti kSaLamaya = linti vahudhA | rudanti krandanti kSaNamapi vivAdaM vidadhate / palAyante modaM dadhati parinRtyanti vivazAH / bhave mohonmAdaM kamapi tanubhAjaH parigatAH / / 20 / / artha : saMsAramAM cAre bAju rahelA A dehadhArIo to juo ! keTalAka khaDakhaDATa hase che, AnaMda-pramoda kare che, paNa paLa-bepaLamAM ja teo zI khabara ! zeMgIyA moMvALA thaI jAya che ! keTalAka vaLI poka mUkIne raDe che, rADo pADe che ane ekadama vaLI laDavA ya maMDI jAya che ! keTalAka nAsabhAga karatA dekhAya che, to keTalAka amana-camana uDAvatA jaNAya che, keTalAka vaLI nAcatAnamAM paloTAI gayA jaNAya che. oha ! karmane paravaza A jIvo vividha prakAranA mohanA unmAdamAM kevA phasaDAI paDyA che ! (33) priyAvANIvINAzayanatanusambAdhanasukha bhavo'yaM pIyUSairghaTita iti pUrvaM matirabhUt / ++++++++++++++++++++++++ *Elllllllllllllllll jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ akasmAdasmAkaM parikalitatattvopaniSadA- / midAnImetasminna ratirapi tu svAtmani ratiH / / 23 / / artha : priyAnI madhura vANInI vINA, zayana ane zarIramardana vagere sukhothI pahelAM to amane ema ja lAgatuM hatuM ke vidhAtAe A saMsAra amRtamAMthI ja banAvyo che. paNa tattvonA rahasyane jANyA pachI to ekAeka amane A saMsAramAMthI rati sAva UDI gaI che. have to amArA AtmAmAM ja rati lAgI che. (34) bhave yA rAjyazrIrgajaturagagosaGgrahakRtA / na sA jJAnadhyAnaprazamajanitA kiM svamanasi / bahiryAH preyasyaH kimu manasi tA nAtmaratayaH / tataH svAdhInaM kastyajati sukhamicchatyatha param / / 25 / / artha : saMsAramAM hAthI, ghoDA, gAya vagerenA saMgrahavALI rAjyalakSmI che, to zuM potAnA cittamAM ja jJAna, dhyAna ane prathamathI utpanna thayelI tevI jJAnalakSmI nathI ? bAhya jagatamAM vahAlI kahevAtI strIo che, to zuM cittamAM vahAlI Atmarati nathI ? jo che, to pachI svAdhIna evuM sukha jatuM karIne parAdhIna sukhanI IcchA koNa kare? (35) parAdhInaM zarma kSayi viSayakAjhaughamalinam / bhave bhIte: sthAnaM tadapi kumatistatra ramate / budhAstu svAdhIne'kSayiNi karaNautsukyarahite / nilInAstiSThanti pragalitabhayAdhyAtmikasukhe / / 26 / / artha : saMsArasukhamAM te keTalA doSo beThA che? te parAdhIna che, vinazvara che, viSayAsaktithI malina baneluM che, bhayanuM kAraNa che. Ama chatAM ya malina mativALA mANasone emAM ja AnaMda Ave che. jyAre jJAnI AtmA to je svAdhIna che, zAzvata che, IndriyonI utsukatAthI mukta hoIne nirmaLa che ane je sarva bhayathI mukta che tevA AdhyAtmika sukhamAM ja layalIna banI rahe che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra)
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ : prabaMdha-rejo adhikArapamo (36) bhavasvarUpavijJAnAd dveSAnnairguNyadRSTijAt / tadicchocchedarUpaM drAg vairAgyamupajAyate / / 1 / / artha : saMsAranA svarUpanuM jJAna thavAthI "saMsAra nirguNa che evI spaSTa) daSTi prApta thAya. evI daSTi prApta thayA pachI e saMsAra upara dveSa (arUci) utpanna thAya. ane e napharatamAMthI saMsArabhoganI IcchAno nAza thAya. A "bhavecchAnAza e ja vairAgya che. TUMkamAM anAsakti e ja vairAgya. (37) viSaH kSIya mAno nesthariva pAva ! pratyuta prollasacchaktirbhUya evopavarddhate / / 4 / / artha: re ! viSayonA bhoga mANavAthI te zuM kAmarAga nAza pAmI jato haze? nAza pAmavAnI vAta to dUra rahI paNa agnimAM Indhana nAMkhatA jema agni vadhu ne vadhu bhaDake baLe tema A kAma paNa viSaya bhogathI to vadhu baLavAna banI jaIne vadhu ne vadhu prajvaLe che. (38) saumyatvamiva siMhAnAM pannagAnAmiva kSamA / viSayeSu pravRttAnAM vairAgyaM khalu durlabham / / 5 / / artha: nahi, nahi. viSayasukhanI siddhithI vairAgya saMbhave ja nahi. viSayamAM pravRtta hoya ane viSayothI virakta hoya ? e zI rIte bane? jo vanakesarImAM saumyatA jovA maLe, jo kALotarA nAgamAM kSamA jovA maLe to viSayomAM pravRtta banelA AtmAmAM vairAgya maLe ! re ! viSayabhogIne vairAgya ! ati durlabha ghaTanA ! (32) kRtvA viSayatyA po verA vidhati apathyamaparityajya sa rogocchedamicchati / / 6 / / artha : viSayanA bhoga choDyA vinA vairAgyanI sAdhanA karavAnI IcchA rAkhanAro kupathyane choDyA vinA roganAzane IcchatA daradI jevo kahevAya ! jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 10
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ (40) dharmazaktiM na hantyatra bhogayogo balIyasIM / hanti dIpApaho vAyurvvalantaM na davAnalam / / 20 / / artha : nAnakaDA agnine vAyu haNI zake paNa e agni pracaMDa dAvAnala banI jAya to ? tene to na ja haNI zake ne ! e ja rIte eka vakhatanI nAnakaDI dharmazaktine je bhogayoga haNI zakavA samartha hato te, have khUba baLavAna banI gaelI virATa dharmazaktine to na ja haNI zake ne ? (41) vAlInirodhAryanivRttiIra ravin | nivRttiriva no duSTA yogAnubhavazAlinAm / / 22 / / artha : vaLI viSayomAM pravRtti (anivRtti) paNa keTalIka vAra to moTA doSonA nivAraNa karavAnI dRSTie paNa karavAmAM Ave che. eTale jema moTA doSanI nivRtti e sArI vastu che tema keTalIka vAra yoganA svAmIone viSayomAM pravRtti paNa eTalI ja sArI banI rahe che. viSayomAM pravRtti karavA chatAM e AtmAo vairAgya (anAsakti)thI vAsita banI rahe che. (42) balena preryamANAni karaNAni banebhavat / na jAtu vazatAM yAnti pratyutAnarthavRddhaye / / 29 / / artha : baLapUrvaka manane mArI daIne IndriyonA Avegone dabAvavAthI te kyAreya paNa vaza thaI zakatI nathI. ulaTuM, jaMgalI hAthInI jema bhayaMkara utpAta macAvanArI bane che. (43) pazyanti lajjayA nIcai?AnaM ca prayuJjate / AtmAnaM dhArmikAbhAsAH kSipanti narakAvaTe / / 30 / / artha: sAcI samajaNa vinA ja Indriyo upara koro balAtkAra karanArA AtmAo dhArmikatAno DoLa ja karatA hoya che. re ! cAle che to jANe bhAre lajjAthI, sAva nIcuM joIne, paraMtu aMtaramAM to vikAronA ArtadhyAnanI hoLI bhabhUkatI hoya che ! AvA jIvo pote ja potAnI jAtane nArakanA kuvAmAM pheMkI de che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 11
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ja) vazva varaNAnAM tarivara vartumati | sadbhAvaviniyogena sadA svAnyavibhAgavit / / 31 / / artha : eTale IndriyonI upara kazI sUjha vinAno balAtkAra karavo e vairAgyano mArga nathI. virakta AtmA to anityAdi sadbhAvanAothI bhAvita bane. e bhAvanAono AtmA sAthe saMbaMdha thAya eTale avazyameva e AtmA potIkuM zuM? ane pArakuM zuM? eno vibhAga sArI rIte karI jANe. ema thatAM je AhArAdi dravyo para che tene parAyA tarIke vicArato Indriyone kahe ke, "A parAyI vastumAM tAre zA mATe rAga karavo joIe? javA de enI mahobbata !" Ama samajAvIne IndriyonI bhogayAcanAne zAnta karI de. AnuM nAma Indriyo sAthenI virakta AtmAnI ThagabAjI ! athavA to bIjo artha e paNa thaI zake ke je indriyone AhArAdinI lAlasA thaI che tene vItarAgadevamAM ke jinavANI vagere sadUbhAvomAM joDI devI. Ama viSayanI pherabadalI karI devA dvArA sadaiva Indriyone ThagavI. AvI hoziyArI virakta AtmA ja batAvI zake, kemake te sva-paranA bhedajJAnano svAmI banyo hoya che. adhikAra-chaThTho (45) tadvairAgyaM smRtaM duHkhamohajJAnAnvayAtridhA / tatrAdyaM viSayAprApteH saMsArodvegalakSaNam / / 1 / / artha: vairAgyanA traNa prakAra cheH (1) duHkhagarbha vairAgya. (2) mohagarbha vairAgya. (3) jJAnagarbha vairAgya. jemAM duHkha kAraNa bane che tevo je vairAgya te duHkhagarbhita kahevAya. sAMsArika viSayonI aprAptithI saMsAra upara uga thaI javo te du:khagarbhita vairAgya kahevAya. (46) atrAGgamanasoH khedo jJAnamApyAyakaM na yat / nijAbhIpsitalAbhe ca vinipAto'pi jAyate / / 2 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 12
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : duHkhagarbha vairAgyathI saMsAra choDatA jIvane loca, vihArAdithI kAyAne ane gurvajJApAlanathI manane satata kheda rahyA kare che ! duHkhathI trAselAne A du:kho ya zeM game ? vaLI ene je kAMI thoDuM paNa zAstrajJAna prApta thAya che te paNa tenA AtmAne tRpta karI zakatuM nathI. AvA AtmAne jo potAne managamatuM kazuMka kyAMka maLI jAya to tenuM bAhya patana thaI jatA paNa vAra lAgatI nathI. (47) duHkhAdviraktAH prAgevecchanti pratyAgateH padam / adhIrA iva saGgrAme, pravizanto vanAdikam / / 3 / / artha : duHkhathI kaMTALIne bhAgI chUTelA e AtmAo sAdhuveSa svIkAravA pUrve ja sAdhuveSamAM ya vaLI kaSTa paDe to tyAMthI pAchA AvI javA mATenuM eka sthAna zodhI rAkhatA hoya che. na chUTake yuddhe caDhatA kAyara puruSo yogya taka maLatA ja tyAMthI nAsI chUTIne kyAMka saMtAI javA mATe jema kamalavanAdinA sthAnane pahelethI ja nakkI karI rAkhe che tema. (48) zuSkatarkAdikaM kiJcidvaidyakAdikamapyaho / paThanti te zamanadIM, na tu siddhAntapaddhatim / / 4 / / artha : AvA vairAgyavALA jIvo thoDA lukhkhA tarka vagere bhaNI le che, kAMIka vaidaka, jyotiSa vagere paNa jANI rAkhe che. paraMtu e bicArA, zamanA nIrathI bharelI nadI jevA zAstramArgane to aDatA ya nathI. (41) pragnyapatttavavothena, narvokhALa = viSrati| tatvAntaM naiva gacchanti prazamAmRtanirjharam / / 5 / / artha : ekAda granthanuM adhakacarUM jJAna prApta thaI jAya eTalAmAM to abhimAnamAM AvI jaIne dhamadhamI UThe che. paraMtu prazama amRtanA jharaNA samo zAstrano pAra to kadI pAmI zakatA nathI. (50) veSamAtrabhRto'pyete, gRhasthAnnAtizerate / na pUrvotthAyino yasmAnnApi pazcAnnipAtinaH / / 6 / / ************** jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 13
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : sAdhuveSane dhAraNa karavA chatAM paNa A jIvo gRhasthathI jarAya caDiyAtA nathI hotA, kemake gRhastha dharmathI teo UDyA ja nathI ane sAdhudharmamAM (aMtarathI) pravezyA ja nathI. (51) gRhe'nnamAtradaurlabhyaM, labhyante modakA vrate / vairAgyasyAyamartho hi, duHkhagarbhasya lakSaNam / / 7 / / artha: gharamAM khAvAnA ya phAMphA che ane sAdhu thaIe to roja lADu khAvA maLe che !" AvI samajaNa je vairAgyamAM che te duHkhagarbha vairAgya kahevAya. (52) utsarge vA'pavAde vA, vyavahAre'tha nizcaye / jJAne karmaNi vA'yaM cenna tadA jJAnagarbhatA / / 35 / / artha : jo koI virakta jaNAto muni utsarga ke apavAdanA viSayamAM, vyavahAra ke nizcayanA viSayamAM, jJAna ke kriyAnA viSayamAM - kyAMya paNa ekAnta Agraha, kadAgraha seve to te munino vairAgya jJAnagarbha to na ja kahevAya. (53) svAgame'nyAgamArthAnAM zatasyeva parAya'ke / nAvatArabudhatvaM cenna tadA jJAnagarbhatA / / 36 / / artha : jema parArdhamAM so samAI jAya che tema jinAgamamAM anya AgamonA artha samAvI devAnuM kauzala jo na hoya to te munino vairAgya jJAnagarbha na kahevAya. (54) nayeSu svArthasatyeSu mogheSu paracAlane / mAdhyasthyaM yadi nAyAtaM na tadA jJAnagarbhatA / / 37 / / artha : dareka naya potAne abhipreta arthanuM pratipAdana karavA lAge tyAre tenuM pratipAdana sAcuM ja lAge paNa jyAre tenI sAme teno virodhI naya, tenuM khaMDana karavA lAge tyAre te naya niSphaLa, nakAmo, asatya TharI jato lAge. nizcayanaya potAnA mantavyane jorazorathI raju kare tyAre te ja sAco lAge paNa vyavahAra (para) naya taraphathI tenuM khaMDana thavA lAge eTale 14 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ te nizcayanaya sAva khoTo lAge. A vakhate te te nayane ekAtte vaLagI jaIne ke ekAnta tiraskArI daIne je AtmA te nayonA mantavya pratye mAdhyacyabhAva dhAraNa karI zakato nathI te AtmAno vairAgya jJAnagarbha vairAgya kahevAya nahi. (55) AjJayAgamikArthAnAM, yauktikAnAM ca yuktitaH / na sthAne yojakatvaM cenna tadA jJAnagarbhatA / / 38 / / artha: vAdanA be prakAra che : hetuvAda ane AgamavAda. yuktithI (pratyakSAdi pramANa ApavA dvArA) padArthanI siddhi karavA mATe thato vAda te hetuvAda (yuktivAda) kahevAya ane mAtra Agamavacanane ja pramANa mAnavA dvArA padArthanI siddhi je vAdathI thAya che te AgamavAda kahevAya. tethI ulaTuM kare - ucita sthAne ucita vAdanI yojanA na kare - to te AtmAno vairAgya jJAnagarbha na kahevAya. (56) gItArthasyaiva vairAgyaM jJAnagarbha tataH sthitam / upacArAdagItasyApyabhISTaM tasya nizrayA / / 39 / / artha : uparokta vAdonI ucita sthAne yojanA vagere karavAnI tAkAta svapara-samayanA jJAtA-gItArthamAM ja hoI zake. eTale have e ja vAta sthira thAya che ke jJAnagarbha vairAgya gItArthane ja hoI zake. vyavahAranayathI to gItArthanI nizrAmAM rahetA agItArthane paNa jJAnagarbha vairAgya kahI zakAya. (27) sUvi ra mAdhyaa, sarvatra hitacintana | kriyAyAmAdaro bhUyAn, dharme lokasya yojanam / / 40 / / (58) ceSTA parasya vRttAnte, muukaandhbdhiropmaa| utsAhaH svaguNAbhyAse, duHsthasyeva dhanArjane / / 41 / / (12) bhavanonnAvavamana, mavasamparvartana sUtinuvicchevA, samatAmRtagninA 4ra ! (60) svamAvAnaiva vana divAnandamAtsalA ! vairAgyasya tRtIyasya, smRteyaM lakSaNAvalI / / 43 / / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 15
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : jJAnagarbha vairAgyavALA mahAtmAnA lakSaNo : (1) sUkSma dRSTi. (2) mAdhyasthya. (3) sarvatra hitacintA. (4) kriyAmAM bhAre Adara. (5) bhavya jIvone dharmasanmukha banAvavAnI pravRtti. (6) pArakI vAtomAM mUMgA, AMdhaLA ane baherA mANasa jevI potAnI ceSTA hoya. (7) svaguNanA abhyAsamAM utsAha, nirdhanane paiso kamAvavAmAM hoya che tevo. (8) kAmanA unmAdanuM vamana. (9) abhimAnanuM mardana. (10) asUyAnA tattuno cheda. (11) samatAsAgaramAM gaLAbUDa lInatA. (12) cidAnaMdamaya svabhAvamAM nizcalatA. (61) jJAnAmihAvetha, postu svopamarvataH / upayogaH kadAcit syAnnijAdhyAtmaprasAdataH / / 44 / / artha : traNa prakAranA virAgamAM vastutaH jJAnagarbha virAga ja Adeya che. bAkInA be prakAranA-duHkhagarbha ane mohagarbha-virAga paNa kyAreka upayogI banI jAya kharA. eka AtmA du:khathI ke mohathI saMsAra-virakta thAya ane pachI tene jo jJAnagarbha virAga thaI jAya to te duHkhagarbha ke mohagarbha virAga dUra thaI jAya. Ama duHkhAdi garbhita virAgathI paNa dIkSA lIdhI to te AtmAne jJAnagarbha vairAgya prApta thavAno avasara sAMpaDyo. eTale A rIte du:khAdigarbha virAga paNa kyAreka keTalAkane ArAdhanA-mArge caDavAmAM upayogI banI jAya kharA. paNa e mATe potAnA adhyAtmabhAva rUpI rAjAnI kRpA to Avazyaka che ja. adhikAra-7mo (62) madhura rasamApta nibbatedrasanAto rasanominAM nanam / paribhAvya vipAkasAdhvasaM, viratAnAM tu tato dRzorjalam / / 13 / / artha : madhura rasane pAme che to be ya; rAgI ane virAgI ! be ya ne pANI ya chUTe che ! rasarAgIne jIbhamAMthI pANI cAlyuM jAya che ! 16 +++++++++++++++++++++++++++?!!!////||||||||||||||||||||||||||| mananananananana+ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ rasavirAgIne AMkhomAMthI pANI vahyuM jAya che ! e vicAre che, rasarAganA te kevA kevA karUNa aMjAmo! (63) vipuladipulAkacAraNa-pravalAzIviSamukhyalabdhayaH / na madAya viraktacetasAmanuSagopanatAH palAlavat / / 23 / / artha : vipulaRddhi svarUpa pulAkalabdhi, cAraNalabdhi, prabaLa AzIviSa labdhi vagere vagere prApta thavA chatAM virAgI AtmAone tenuM abhimAna thatuM nathI. dANA meLavavAnA lakSyathI khetI karatA kheDUtane sAthe sAthe ghAsa prApta thaI jAya tenuM kheDUtane kAMI abhimAna hotuM nathI. prabaMdha-3o. adhikAra-8mo (64) viSaH viM parivarti mamatA ! tyAgAtkaJcukamAtrasya bhujaGgo na hi nirviSaH / / 2 / / artha : jo aMtaramAM mamatA jIvatI beThI che to bAhya viSayono tyAga mAtra karI devAthI kazuM vaLavAnuM nathI. kAMcaLIno tyAga karI devA mAtrathI sarSa nirviSa thaI jato nathI. (65) mamatAndho hi yannAsti, tatpazyati, na pazyati / jAtyandhastu yadastyetadbheda ityanayormahAn / / 12 / / artha : jAtithI aMdha ane mamatAthI aMdha-e be mAM keTaluM moTuM aMtara che? jAtya% to A vizvamAM je che tene joI zakato nathI ane mamatAnya to je nathI tene juve che. (svajano vagere potAnA nathI chatAM temane potAnA tarIke jue che.) adhikAra-mo (66) viMda tuma samatAM sAtho svArthaprabhutA vairANi nityavairANAmapi hantyupatasthuSAm / / 11 / / artha : potAnA ja hita mATe jene vadhu ne vadhu puSTa karavAmAM Ave che te samatAnI to zI vAto karavI? evA muninI pAse upasthita thayelA jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 17
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ nityavairI prANIonA vairane paNa te dUra karI de che. (sva mATe karAtI sAdhanA paranA vairano nAza karI devA samartha bane che !) (67) iyAnena tomirjA, yamezya niyamezya vim / / thaiva samatA sevyA, tarike saMsAravariyo ||12|| artha : re ! zI jarUra che dAnanI ? zAne khapa paDe che tapano ? yama ane niyama paNa zA upayoganA ? eka mAtra samatA-nAvaDIne ja pakaDI lyo! ekalI te bhavasamudrane AbAda pAra utArI deze. (68) dUre svargasukhaM muktipadavI sA davIyasI / manaHsanihita dRSTa, spaSTa tu samatAnum ||1|| artha : : dUra che svarganA sukha, muktisukha to vaLI ethI ya dUra che, paNa manamAM raheluM samatAnuM sukha to A rahyuM : taddana pratyakSa ja che. (69) kSaNaM cetaH samAkRSya, samatA yadi sevyate / svAttA mulamanvastra, cakravatuM naiva pArvate / / 16 / / artha : eka paLabhara paNa cittane rAga-roSathI pAchuM kheMcI laIne samatAnuM sevana karavAmAM Ave to AMtarasukhano evo koI camakAro anubhavavA maLe ke jenuM varNana bIjAne karI na zakAya ! (70) mArI na thavA vRtti, sua vitamozanam / ' na khAnAti tathA bhoLo, cozinAM samatAsulam / / 20 / / artha : pati sAthenA bhogasukhanI kumArikAne zI khabara paDe ? yogIonA samatvabhAvanA aphATa sukhanI saMsArI jIvone gaMdha paNa kyAMthI Ave ? (71) cAritrapuruSaprAnA:, samatAhyA tA vi| janAnudhAvanAvezastadA tanmaraNotsavaH / / 25 / artha : jyAre cAritrapuruSanA samatA nAmanA prANa cAlI jAya che tyAra pachI loko doDatA Ave che, te rakhe samajatA ke temane vaMdanA karavA mATe Ave che ! e to temanA prANavihoNA kalevarano maraNotsava karavA mATe AvelA hoya che. 18 ||||||||| //////++ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) gharodhadavinonuM, zamara sazakta viricaya | capala eSa manaHkapirakhaccakaiH, rasavaNig vidadhAtu munistu kim // 4 // artha: rasano vepArI vaNimuni bicAro zuM kare ? cAritrya yogarUpI enA ghaDAone UMdhA pADI daIne emAM bharelo * badho ya zamarasa caMcaLa pelo mana-markaTa dharatI upara ekadama DhoLI nAMkhe che ! (73) caraNagopurabhaGgaparaH sphurat samayabodhatarUnapi pAtayan / bhramati yadyatimattamanogajaH, kva kuzalaM zivarAjapathe tadA / / 7 / / artha : munivarane loko pUche che ke, "mokSanagaranA rAjamArge tamane kuzaLatA che ne?' paNa kuzaLatAnI to zI vAta karavI ? A manarUpI gajarAja have gAMDotUra banyo che. re ! cAritryarUpI killAnA daravAjA toDI nAMkhavA e kaTibaddha banyo che ! zAstrabodharUpI vRkSone jaDamULathI ukheDI daIne dharatI upara DhALI rahyo che ! (74) anigRhItamanA vidadhatparAM na vapuSA vacasA ca zubhakriyAm / guNamupaiti virAdhanayA'nayA, bata durantabhavabhramamaJcati / / 9 / / artha : je mumukSu potAnA manano nigraha karato nathI te game teTalI kriyAo - vANIthI ke kAyAthI - bhale ne karato rahe to paNa tene koI lAbha to na ja thAya, paratu "manano nigraha na karavA svarUpa virAdhanA karavAthI ane virATa A bhavarAnamAM bhaTakyA ja karavuM paDe. (75) manasi lolatare viparItatAM, vacananetrakareGgitagopanA / vrajati dhUrtatayA hyanayA'khilaM, nibiDadambhaparairmuSitaM jagat / / 11 / / artha : jyAre mana vadhu caMcaLa (asthira) bane che tyAre e AtmA vANImAM je gupti rAkhe che, netramAM je nirvikAritA jALave che ane hAthanI ceSTAmAM paNa je yatanA jALave che te badhuM ya tene to sadgatinuM phaLa ApavAne badale durgatinA phaLa cakhADavA dvArA UMdhuM ja paDe che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 19
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ aho ! Ama potAno AtmA to ThagAyo paNa A dhUrtatAthI to A bhayaMkara dAMbhikoe AkhA jagatane ya ThagyuM ! - prabaMdha-jayo adhikAra-12mo (76) manAzuddhizca samyaktve satyeva paramArthataH / / tadvinA mohagarbhA sA, pratyapAyAnubandhinI / / 1 / / artha : nizcayanayanI dRSTie pUrvokta manazuddhi samyagdarzananI hAjarImAM ja hoI zake che. tenI gerahAjarImAM je manazuddhi jaNAya che te to moha(ajJAna)garbhita hoya che, jenAthI aneka ApattionI paraMparAnuM sarjana thAya che. (77) tattvazradAnane vya, jarita binarAjane ! | sarve nIvA na devya sUtre tasvImatIrtha | dA artha: zrI jinezvaradevanA zAsanamAM "tattvanuM zraddhAna' e samyakatva kahyuM che. ahIM tattva zuM? enA uttaramAM kahe che ke "sarva jIvo (koI paNa jIva) haNavA yogya nathI evuM je jJAna tene sUtramAM tattvazraddhAna kahe che. te jJAna uparanI zraddhA te samyakta che. (78) arthoDayamaparoDanartha, rUti nirdhAra hari | AstikyaM paramaM cihna samyaktvasya jagurjinAH / / 57 / / artha : A zuddha ahiMsA e ja tattva che. enuM zraddhAna e ja samyaktva che. A samyakatvanuM mukhya lakSaNa Astikya che. Astikya eTale jinokta vacana e ja artha che, e ja paramArtha che, bAkInuM badhuM anartharUpa che evo sacoTa aMtarano nirdhAra, vizvAsa, nizcaya. + adhikAra-14mAM (79) adhItya kiJcicca nizamya kiJcidasadgrahAtpaNDitamAnino ye / mukhaM sukhaM cumbitamastu vAco, lIlArahasyaM tu na tairjagrAhe / / 3 / / artha: thoDuMka bhaNI laIne, thoDuM ghaNuM sAMbhaLI laIne koI vAtano kadAgraha 20 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ pakaDIne jeo potAnI jAtane "paMDita mAne che temane vANInA mukhane cuMbana karavAnuM sukha bhale maLe, paNa vANInA saMganI lIlAnuM rahasya to teo kadI paNa pAmI na zake. (80) vratAni cIrNAni tapo'pi taptaM, kRtA prayatnena ca piNDazuddhiH / abhUtphalaM yattu na nihnavAnAmasadgrahasyaiva hi so'parAdhaH / / 8 / / artha : nihunavoe mahAvrato AdaryA, ghora tapa paNa tapyA, khUba prayatnapUrvaka piNDazuddhi paNa karI, chatAM tenA mIThAM phaLa temane na maLyA temAM temanA kadAgrahano ja vAMka che. (81) guruprasAdIkriyamANamarthaM gRhNAti nAsadgrahavA~stataH kiM / drAkSA hi sAkSAdupanIyamAnAH kramelakaH kaNTakabhuGna bhuGkate / / 10 / / artha : gurUkRpAthI prApta thatA arthone kadAgrahI mANasa svIkArato nathI. paNa tethI zuM thaI gayuM? UMTanI sAme drAkSanI AkhI luma dharavAmAM Ave paNa kAMTA ja khAvAne TevAyelA UMTa drAkSane aDe ya nahi temAM drAkSano doSa thoDo ja kahevAya ? (82) kacchatyiArasaMtiM ye purvatti teSAM na tirthazeSa ! viSTAsu puSTAH kila vAyasA no miSTAnnaniSThAH prasabhaM bhavanti / / 11 / / artha : kadAgrahane lIdhe jeo halakA mANasonI sobata kare che temane jJAnI puruSo upara prema thato nathI. viSThAmAM ja puSTa thatA kAgaDA baLAtkAre paNa miSTAnnanI prItivALA thatA nathI. (83) Ame ghaTe vAri dhRtaM yathA sadvinAzayet svaM ca ghaTaM ca sdyH| asadgrahagrastamatestathaiva zrutAtpradattAdubhayorvinAzaH / / 14 / / artha : kadAgrahathI grasta banelI mativALAne zrutajJAna ApavAmAM Ave to te zrutano nAza thAya, eTaluM ja nahi paNa teno durupayoga karavA dvArA te kadAgrahI jIvano ya nAza thAya che. saMsAramAM anaMtavAra maryA kare che.) eka to ghaDo kAco hoya ane pachI temAM pANI bharyuM hoya to zuM thAya? jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 21
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ pANI to jAya ane sAthe ghaDo paNa jAya ! (84) asadgrahagrastamateH pradatte, hitopadezaM khalu yo vimUDhaH / zunIzarIre sa mahopakArI kastUrikAlepanamAdadhAti / / 15 / / artha: je mUDhAtmA kadAgrahIne hitopadeza Ape che te mahopakArI (!) kutarInA zarIre kasturIno lepa kare che ! (85) dambhAya cAturyamaghAya zAstraM, pratAraNAya pratibhApaTutvam / garvAya dhIratvamaho guNAnAmasadgrahasthe viparItasRSTiH / / 18 / / artha: kadAgrahInI duniyAmAM sadgaNonA bIja paNa viSaphaLane janma Ape che. enuM cAturya daMbha mATe, zAstrAdhyayana pApo karavA mATe, pratibhA ane paTutA lokone ThagavA mATe ane zairya ahaMkAra mATe ja bane che! kadAgrahInI duniyAmAM guNonuM jabaruM zIrSAsana thAya che ! (86) vidyA viveko vinayo vizuddhiH siddhAntavAllabhyamudAratA ca / asadgrahAdhAnti vinAzamete guNAstRNAnIva kaNAddavAgneH / / 20 / / artha: vidyA, viveka, vinaya, cittavizuddhi, siddhAntapriyatA, udAratA vagere saghaLA ya guNo kadAgrahane kAraNe ja nAza pAmI jAya che. dAvAnaLanA eka kaNiyAthI ghAsanI gaMjI bhaDabhaDa baLatI nAza pAmI jAya che tema. (87) svArthaH priyo no guNavA~stu kazcinmUDheSu maitrI na tu tttvvitsu| asadgrahApAditavizramANAM sthitiH kilAsAvadhamAdhamAnAm / / 21 / / artha : kadAgrahIne svArtha priya hoya che, guNavAna AtmA nahi. e mUDha mANaso sAthe maitrI kare che, tatvajJa puruSo sAthe nahi. kadAgrahane lIdhe jeNe potAnI sAdhanAnI ItizrI AvI gayAnuM mAnI lIdhuM che te adhamAdhama jIvonI AvI vicitra sthiti hoya che ! adhikAra-1pamo. (88) zrutvA paizAcikI vArtA kulavadhvAzca rakSaNam / nityaM saMyamayogeSu, vyApRtAtmA bhavedyatiH / / 18 / / 22 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : pizAcanuM kathana ane kulavadhUnA rakSaNano prasaMga sAMbhaLIne yatie haMmezA saMyamayogomAM dattacitta banI rahevuM joIe. (1) zeTha upara prasanna thayelA pizAce zeThane kahyuM, "je divase kAma nahi Apo te divase tamane ja khAI jaIza." eka divasa kAma khUTyuM. zeTha gabharAyA, paNa zeTha buddhimAna hatA. sIDI lAvIne mUkI dIdhI. bhUtane kahyuM, "bIjuM kAma na soMpuM tyAM sudhI A sIDI upara caDa utara karyA kara." (2) pati bahAragAma gayo. ghaNA mahinAo pasAra thayA. navoDhAne kAmavAsanA jAgI. sasarAne khabara paDI. gharanI tamAma dAsIone rajA ApIne badhuM kAma vahu upara nAMkhyuM. rAta paDe to ya kAma pUruM na thAya. thAkIne lotha thaIne sUI javA lAgI. vAsanA kyAMya nAsI gaI. muni paNa A rIte ja AvazyakAdi kriyAo svarUpa saMyamayogomAM otaprota rahe. (89) vidyAvinayasampanne brAhmaNe gavi hastini / zuni caiva zvapAke ca paNDitAH samadarzinaH / / 43 / / artha : jeo AtmAnA yathArthajJAnane prApta kare che e AtmajJAnI mahAtmA vidyA-vinayavALA brAhmaNa ke kSatriya, gAya, hAthI, kUtaro ke cAMDAla - badhAyamAM - samabhAvathI avasthita brahmano sAkSAtkAra kare che. (10) nA vijJAsuratha jJAnI reti caturvidha | upAsakAstrayastatra dhanyA vastuvizeSata: / / 77 / / artha : IzvaranA upAsakonA cAra prakAra che. (1) Arta (duHkhI) : saMsAranA duHkhothI trasta jIvo. (2) tattvajijJAsu du:khanAza, sukhaprAptinI abhilASA vinAnA : paramAtma-anugraha meLavIne ja paramAtmatattvanA jijJAsu. (3) dhanecchaH dhanAdinI kAmanAvALA jIvo. (4) jJAnI : karmayoga ane bhaktiyoga vaDe paramAtmAne ja parama satya mAnI temanuM ja astitva jagatamAM che evA jJAnavALA. A cAramAMnA pahelAM traNa upAsako dhanya che, kemake te traNeyanuM vastu jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 23
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ . . paramAtmA" (lakSyarUpe) che. eTale A vastuvizeSane lIdhe pahelA traNeya dhanya che. * (91) jJAnI tu zAntavikSepo nityabhaktirviziSyate / atyAsanno hyasau bharturantarAtmA sadAzayaH / / 78 / / artha: cothA naMbarano upAsaka jJAnI to rAgAdi vikSeponI zAntivALo, sarvajJa paramAtmAnI nitya yogabhakti karato pUrvokta traNa prakAranA upAsakothI judo ja tarI Ave che. e atyanta viziSTa koTino upAsaka che, kemake dehAdine viSe sAkSI tarIke rahelo eno attarAtmA sadAzayavALo hoIne brahmasvarUpanI atyanta najadIka AvI pahoMcyo hoya che. prabaMdha-po adhikAra 1damo (92) krandanaM rudanaM proccaiH zocanaM paridevanam / tADanaM luJcanaM ceti liGgAnyasya vidurbudhAH / / 7 / / artha : ArtadhyAnanA liMga (cihno) : jyAM ArtadhyAna che tyAM krandana hoya, rUdana hoya, zoka hoya ane punaH punaH kaThora vacanano pralApa hoya. e jIva mAthuM vagere pachADato hoya, mAthAnA vALa kheMcato hoya ane chAtI phUTato hoya. (93) moghaM nindanijaM kRtyaM prazaMsanparasampadaH / vismitaH prArthayannetAH prasaktazcaitadarjane / / 8 / / artha : zilpa, vANijya vagere saMbaMdhita potAnA kRtyomAM khAsa kAMI phaLa na nipajatAM tenI vyartha nindA karato hoya, sAMsArika parasaMpattinI prazaMsA karato hoya, vismita thayelo hoya, tenI abhilASA karato hoya ane te aizvarya meLavavAmAM Asakta hoya. A badhA ya ArtadhyAnanA kAryaliMgo che. (94) pramattazcendriyArtheSu gRddho dharmaparAGmukhaH / jinoktamapuraskurvannArtadhyAne pravartate / / 9 / / 24 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: ArtadhyAnanA hetuH indriyonA viSayabhoganI vAsanAmAM je pramAdI hoya, bhogomAM Asakta hoya, dharmathI parAThukha hoya ane je jinavacanane AgaLa karavAmAM udAsa jaNAto hoya tevo AtmA vAraMvAra ArtadhyAnane pAme che. (ArtadhyAnathI dUra rahevA IcchanAre tenA A vizeSa kAraNo dUra karavA joIe.) (95) caJcalaM hi manaH kRSNa ! pramAthi balavad dRDham / tasyAhaM nigrahaM manye vAyoriva suduSkaram / / 22 / / (96) asaMzayaM mahAbAho ! mano durnigrahaM calam / abhyAsena tu kaunteya ! vairAgyeNa ca gRhyate / / 23 / / artha: arjuna : he kRSNa ! mana to atIva caMcaLa che, AtmAne valovI nAMkhanAruM che, atyanta daDha ane baLavAna che. eTale mane to lAge che ke teno nigraha karavo e to vAyuno nigraha karavA jeTaluM atyanta duSkara kArya che pachI AgaLanA yoganI to vAta ja zI karavI? ane sthira mana vinA vaLI yoga kevo? kRSNa : he mahAbAhu arjuna ! caMcaLa manano nigraha kharekhara suduSkara che paNa chatAM te kuntIputra arjuna! abhyAsathI ane vairAgyathI eno nigraha jarUra thaI zake che. (97) prajahAti yadA kAmAn sarvAnpArtha ! manogatAn / / AtmanyevAtmanA tuSTaH sthitaprajJastadocyate / / 64 / / artha : bIjA dArzanikone sthitaprajJa AtmAnuM ja svarUpa ISTa che te saghaLuM ya dharmadhyAnanA dhyAtAmAM ghaTI jAya che. mATe dharmadhyAnI sthitaprajJa kahevAya.) zrI bhagavadgItAmAM arjunane saMbodhIne kRSNa kahe che ke, he arjuna ! manogata saghaLA kAmabhogone jyAre sAdhaka dUra karI de che ane cittAtmAthI potAnA AtmAmAM ja je tuSTa rahe che te sthitaprajJa kahevAya che. (98) duHkheSvanudvignamanAH sukheSu vigataspRhaH / vItarAgabhayakrodhaH sthitadhIrmunirucyate / / 65 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 25
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : duHkhamAM je dIna banato nathI, sukhanI jene spRhA nathI, jenA cittamAMthI rAga, bhaya ane krodhAdi kaSAyo cAlI gayA che te muni sthitaprajJa kahevAya che. (99) yaH sarvatrAnabhisnehastattatprApya zubhAzubham / nAminanvati na aSTi, tasya prajJA pratiSThitA || 66 / / artha : te te zubhAzubha vastu prApta karIne paNa AtmA te badhAyamAM udAsIna rahe-na hoya tyAM AnaMda ke na hoya tyAM dveSa-te AtmAnI prajJA potAnA AtmAmAM sthita che. arthAt te AtmA sthitaprajJa kahevAya. adhikAra-17mo (100) yA nizA sakalabhUtagaNAnAM dhyAnino dinamahotsava eSaH / yatra jAgrati ca te'bhiniviSTA, dhyAnino bhavati tatra suSuptiH / / 3 / / artha : sarva prANIgaNane tattvadaSTi (AdhyAtmika dRSTi) aMdhakArarUpa banI che mATe ema kahI zakAya ke teo tattvadaSTimAM UMghatA ja rahe che. paNa te ja tattvadRSTimAM saMyamI AtmA jAgato hovAthI tene mATe to te divasa samI che. ane je mithyASTimAM saMsArI AtmA jAgRta rahe che tyAM saMyamI AtmA parAEkha banI rahe che. jANe ke tyAM UMghato ja rahe che. adhikAra-18mo prabaMdha do ( 101 ) jalUkA: sukhamAninyaH pibantyo rudhiraM yathA / bhuJjAnA viSayAnyAnti dazAmante'tidAruNAm / / 66 / / artha : zarIramAM rahelA kharAba lohIne bahAra kADhavA mATe te sthAne jaLo besADavAmAM Ave che. te jaLo peluM kharAba lohI pI jAya che. e vakhate to ene khUba sukha thAya che paNa lohI pIne jADI thaI gayelI jaLone jyAre nIcovI nAMkhavAmAM Ave tyAre to tene bhAre duHkha ja thAya ne ? lohI pIvAnA sukhanuM ja A pariNAmane ? A rIte viSayone bhogavatI vakhate sukha mAnatA jIvo anne (pariNAme) nArakAdimAM ati bhayaMkara dazAne anubhave che mATe ja 26 nanananananana+ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNyanA phaLarUpe maLatA sukhamAM pariNAmathI to duHkhatA ja che. (202) tIvrAnasAsaMzuSyan payasAyimiva yatrautsukyAtsadA'kSANAM taptatA tatra kiM sukham / / 67 / / artha: tIvra agninA saMgathI tapIne lAlacoLa thaI gayelA loDhA upara pANI chAMTavAmAM Ave to ekadama zoSAI jAya ane loDhuM to jANe evuM ne evuM ja tapeluM rahe. A ja rIte viSayonI tIvra utsuktA (bhoganI tIvra kAmanA) svarUpa agnithI tapIne lAlacoLa thayelI Indriyone jarAka ratinuM jaLa maLe paNa te to kyAMya zoSAI jAya ane pelo tapAro to evo ne evo ja anubhavAto hoya ! alpa sukhAnubhavanA kALamAM paNa IndriyonA kAramA tapArAmAM te sukha kema kahevAya ? (103) kruddhanAgaphaNAbhogopamo bhogodbhavo'khilaH / vilAsazcitrarUpo'pi bhayaheturvivekinAm / / 72 / / artha : krodhAyamAna thayelA nAganI phaNAno vistAra dekhAvamAM to bhavya lAge, paNa hoya che atyanta bhayajanakaduHkhajanaka ! zabdAdi bhogothI utpanna thayelo citravicitra sukhAnubhavano vilAsa dekhAvamAM bhale suMdara hoya kintu vivekI puruSane to temAM bhayAnaka duHkhonI kAraNatA dekhAtAM te atyanta bhayaMkara lAge che. (104) cittameva hi saMsAro rAgaklezAdivAsitam / tadeva tairvinirmuktaM bhavAnta iti kathyate / / 83 / / artha: rAgAdi klezothI vAsita citta e ja saMsAra che ane tenAthI mukta evuM citta e ja mokSa che. eTale jema jema e kalezAdithI rahita cetanA thatI jAya tema tema AtmA zuddha bhAvono kartA thato jAya che. (105) yatra rodhaH kaSAyANAM, brahmadhyAnaM jinasya ca / jJAtavyaM tattapaH zuddhamavaziSTaM tu laGghanam / / 157 / / artha : jyAM kaSAyono nirodha che, jinezvaradevanuM brahmadhyAna che te ja tapa zuddha jANavo, bAkInA to lAMghaNa ja kahevAya. jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 27
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ (106) bubhukSA dehakAryaM vA tapaso nAsti lakSaNam / __ titikSAbrahmaguptyAdisthAnaM jJAnaM tu tadvapuH / / 158 / / artha : mAtra bhUkhamaro veThavo ke mAtra zarIrane zoSI nAMkhavuM e kAMI tapanuM | svarUpa nathI. parantu kSamA, brahmacarya, gupti vagerethI yukta evuM jJAna te ja tapanuM lakSaNa (zarIra) che. (107) zarmatAparuM jJAnaM tapastamaiva vetti : | prApnotu sa hatasvAnto vipulAM nirjarAM katham / / 161 / / artha : "je jJAna karmane tapAve te jJAna ja tapa che. AvuM ja jANato nathI te haNAyelA cittavALo AtmA tapa karIne paNa vipula nirjarA zI rIte karI zake? (108) ajJAnI tapasA janmakoTibhiH karma yannayet / antaM jJAnatapoyuktastat kSaNenaiva saMharet / / 162 / / artha : koTAnakoTi janamanA tapathI jeTaluM karma ajJAnI AtmA kSINa kare teTalA karmano jJAnatapathI yukta mahAtmA eka ja kSaNamAM nAza karI zake che. - prabaMdha-7mo [ adhikAra-20mo (109) AlambanaiH prazastaiH prAyo bhAvaH prazasta eva yataH / iti sAlambanayogI, manaH zubhAlambanaM dadhyAt / / 15 / / artha : jo AlaMbana prazasta hoya to prAya: bhAva prazasta ja hoya, mATe ja AlaMbanayukta yogIe manane zubhAlaMbanamAM joDavuM joIe. (110) zokamadamadanamatsara-kalahakadAgrahaviSAdavairANi / kSIyante zAntahadAmanubhava evAtra sAkSI naH / / 18 / / artha : je yogI zAntacitta banI gayA che tenA zoka, abhimAna, kAma, dveSa, kalaha, kadAgraha, kheda ane vairanA bhAvo nAza pAmI jAya che. A viSayamAM amAro anubhava ja sAkSI che. (111) avalambyecchAyogaM, pUrNAcArAsahiSNavazca vayam / bhaktyA paramamunInAM tadIyapadavImanusarAmaH / / 29 / / 28 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : ame to pUrNa AcArane (zAsrayoganI sAdhanAne) pALavA asamartha chIe eTale IcchAyogane avalaMbIne e parama munio pratyenI bhaktithI temanA mArgane anusarIe chIe. (112) annAni cADatra yatanA, nirvammA sA gumAnuvancarI / ajJAnaviSavyayakRdvivecanaM cAtmabhAvAnAm / / 30 / / artha : : A IcchAyogamAM je thoDI paNa yatanA thAya che te jo nirdabhAvavALI hoya to avazya zubha puNyakarmano anubandha karanArI bane che. vaLI cittamAM AtmAnA zubha bhAvonuM A IcchAyogamAM vizada avadhAraNa thAya che te pelA ajJAnaviSano kSaya kare che. Ama A IcchAyogamAM zubhakarmano anubaMdha ane azubha ajJAnano kSaya be ya prApta thAya che. (113) siddhAntatadaGgAnAM zAstrANAmastu paricayaH zaktyA / paramAnanvanamUto, varzanapakSoDacamAm / / rU1|| artha : siddhAnta ane tenA aMgo rUpa zAstrono bodha to bhale amArI zakti mujaba amArI pAse ho parantu mokSa mATe amAre AlaMbanabhUta to A darzana (tattvazraddhAna) pakSa ja che. ( 114) vidhikathanaM vidhirAgo, vidhimArgasthApanaM vidhIcchUnAm / vidhiniSedhaeti, pravacanamatti: siddhA naH || rU2|| artha : te darzanapakSa A che. vidhimArga kahevo, te mArga pratye prIti-bhakti dhAraNa karavI, tenA jijJAsune te mArganI siddhi karI batADavI ane avidhino niSedha karavo. A ja amArI prasiddha pravacanabhakti che. pravacanAnusArI jIvana jIvavArUpa pravacanabhakti to amArAmAM nathI. (115) adhyAtmabhAvanojjvalacetovRtyocitaM hi naH kRtyam / pUrNakriyAbhilASazceti dvayamAtmazuddhikaram / / 33 // artha : vidhikathana vagere svarUpa je pravacanabhakti ame kahI e amAruM mRtya +++++++++++++++++++++++++++*|*|*|*| jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) ++++++##//////!!!/++++++++++++++++!/////I|||+ 29
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ IcchAyogavALA amArA mATe ucita ja che, kemake IcchAyogamAM adhyAtmayoga ane bhAvanAyoga hoya... ane te be yogathI ujjavaLa banatI jatI cittavRtti amArAmAM hovAthI tevI cittavRttithI yukta evuM amAre vidhikathanAdi katya ucita ja che. Ama IcchAyogamAM je vidhikathanAdi kRtya zakya che teno ame AraMbha (Adara) karIe chIe, eTaluM ja nahi paNa sAmarthyayoganI je pUrNa kriyA amArA mATe Aje azakya che tenA abhilASaka paNa chIe. A zakyAraMbha ane pUrNakriyAbhilASa-be ya-Atmazuddhine karanArA che. (116) dvayamiha zubhAnubandhaH zakyArambhazca zuddhapakSazca / ahito viparyayaH punarityanubhavasaGgataH panthAH / / 34 / / artha: zakyano AraMbha karavo ane je azakya hoya tevA zuddha saMpUrNa anuSThAnanA pakSapAtI banavuM A be ya zubha anubandhane utpanna karanArA che. AnAthI viparIta karavuM te AtmAne ahitakara nIvaDe che. A anubhavasiddha mokSamArga che. (117) ye tvanubhavAvinizcatamArgAzcAritrapariNatibhraSTAH / bAhyakriyayA caraNAbhimAnino jJAnino'pi na te / / 35 / / artha : jeo svAnubhavathI adhyAtmamArgano vinizcaya karI zakyA nathI ane tethI ja cAritrya-pariNAmathI bhraSTa thayA che te bAhya kriyAnA AcaraNathI ja potAne saMyamI tarIke mAnanArAo saMyamI to nathI kintu jJAnI paNa nathI. (118) nindyo na ko'pi loke, pApiSTheSvapi bhavasthitizcintyA / pUjyA guNagarimADhyA, dhAryo rAgo guNalave'pi / / 38 / / (119) nizcityAgamatattvaM tasmAdutsRjya lokasaMjJAM ca / zraddhAvivekasAraM yatitavyaM yoginA nityam / / 39 / / (120) grAhyaM hitamapi bAlAdAlAparna durjanasya dveSyam / tyaktavyA ca parAzA pAzA iva saGgamA jJeyAH / / 40 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 30
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ (121) stutyA yo na AryaH jopoDapi = nindrayA khane: vRtayA | sevyA dharmAcAryAstattvaM jijJAsanIyaM ca / / 41 / / (022) zaurya Dryamavo vairAvyuM yAtmaniprada: hArya / dRzyA bhavagatadoSAzcintyaM dehAdivairUpyam / / 42 / / (123) bhaktirbhagavati dhAryA sevyo dezaH sadA viviktazca / sthAtavyaM samyaktve vizvasyo na pramAdaripuH / / 43 / / (124) dhyeyA''tmabodhaniSThA sarvatraivAgamaH puraskArya: / tyaktavyAH kuvikalpAH stheyaM vRddhAnuvRtyA ca / / 44 / / (126) sAkSAtkArya tattva, cidrapAnattvamevurarmAvyam / hitakArI jJAnavatAmanubhavavedyaH prakAro'yam / / 45 / / artha : granthakArazrIne adhyAtmanA anubhavathI je nigUDha navanIta prApta thayuM te have hitazikSArUpe granthano upasaMhAra karatAM jaNAve che. (1) lokamAM koInI niMdA karavI nahi, (2) pApiTha AtmAno paNa tiraskAra na karatAM tenI tevI bhavasthiti vicAravI, (3) guNiyala puruSone pUjanIya mAnavA, (4) jyAM guNano leza paNa dekhAto hoya tyAM te vyakti upara prema rAkhavo, (5) Agama-tattvano nizcaya karIne lokasaMjJAno tyAga karavo ane pachI yogI purUSe zraddhA ane vivekanI zuddhipUrvaka saMyama-yogomAM udyamI banavuM, (6) bALaka pAsethI paNa hitakara tattva meLavavuM, (7) duSTa puruSonA bakavATathI temanI upara dveSa na karavo, (8) dehAdi tamAma padravyanI pAse koI AzA rAkhavI nahi, (9) saMyogo baMdhanasamA jANavA, (10) prazaMsAthI abhimAna na karavuM, (11) lokanindAthI kopa paNa na karavo, (12) dharmAcAryonI sevA karavI, (13) tattvanI jijJAsA rAkhavI, (14) corI karavI nahi, (15) saMyamanI zuddhi rAkhavI, (16) nirdambhapaNe jIvavuM, (17) virAgarasamAM taraboLa rahevuM, (18) Atmanigraha karatA rahevo, (19) saMsAranA doSonuM darzana karavuM, (20) dehAdinI azuci vagere vicAravA, (21) jinezvara |+++++++++++#++++++++!/+++++++++++++++++++|//////+++||////||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (adhyAtmasAra) 31
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ deva pratye bhakti-bahumAna rAkhavuM, (22) sarvadA strI, pazu, napuMsaka AdithI rahita sthAnamAM rahevuM, (23) zraddhAmAM sthira rahevuM, (24) pramAdazatruno kadI vizvAsa na karavo, (25) AtmAnA svarUpanI pUrNatA vicAravI, (26) sarvatra jinAjJAne ja AgaLa karavI, (27) kuvikalpono tyAga karavo, (28) Apta vRddha puruSone pagale cAlavuM, (29) Atmatattvano sAkSAtkAra karavo ane (30) cidAnandanI e anubhUtimAM sadaiva mastAna rahevuM. 32 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ upadezamALA (1) jai tA tiloganAho visahai bahuAI asarisajaNassa / ia jIaMtakarAI esa khamA savvasAhUNaM / / 4 // artha : jo te traNa lokanA nAtha devAdhideva paramAtmA mahAvIradeve halakA mANasonA jAnathI mArI nAMkhe tevA puSkaLa upasargone sahana karyA, te vakhate adbhuta kSamA dhAraNa karI te kSamA tamAma sAdhuoe cakhavI joIe. (2) bhaddo viNIyaviNao paDhamagaNaharo samattasuanANI / jANato vi tamatthaM vimhayahiyao suNai savvaM / / 6 / / artha : ekadama saraLa, atyanta vinayI, prathama gaNadhara, cauda pUrvasahita samasta dvAdazAMgInA dhAraka gautamasvAmIjI arthane jANavA chatAM vismita hRdayavALA thaIne prabhune artha pUche che, ane prabhue pharamAvelo saghaLo artha utkaMThita thaIne sAMbhaLe che. veso'vi appamANo asaMjamapaesa vaTTamANassa / kiM pariyattiyavesaM visaM na mArei khajjaMtaM / / 21 / / artha : bhalA, je sAdhu zithilAcArI che te sAdhuveSa pahere eTale zuM te mokSa pAmI jaze ? zuM koI mANasa amuka veSa paherIne jhera pIe to te jIvato raheze ? (3) (4) dhammaM rakkhai veso saMkai veseNa dikkhiomi ahaM / ummaggeNa paDataM rakkhai rAyA jaNavauvva / / 22 / / artha : veSa AMtaradharmanuM rakSaNa kare che. potAnA veSa upara najara paDatAM, 'are, huM to dIkSita sAdhu chuM' evuM bhAna karIne khoTuM karatAM aTakI jAya che. jema rAjA prajAne unmArge jatI aTakAve che tema veSa AtmAne dharmabhraSTa thato aTakAve che. (5) niyagamai vigappia ciMtieNa sacchaMdabuddhiraieNa / katto pArattahiyaM kIrai guru- aNuvaeseNaM / / 26 / / ++++++++++++///////////////////////+++///////+++++//////|++++++++++////////////////////|||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 33
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : jene gura pAsethI koI zAstrabodha ke hitazikSA maLI nathI, je potAnI svachaMda buddhithI ja badhuM goThavI le che ane cintana kare che te AtmAnuM paraloke hita (jinazAsanayukta sadgatinI prApti) zI rIte thAya? (6) paDivajjiuNa dose niyae sammaM ca pAyavaDiyAe / to kira migAvaie uppannaM kevalaM nANaM / / 34 / / artha : potAnA doSano sArI rIte svIkAra karelA, guru caMdanabALAjInA pagamAM paDI gayelA mRgAvatIjIne kaivalya utpanna thayuM. (7) sAhAre sukuM ya rAvalanuM rupALoNuM sAhUNa nAhigAro ahigAro dhammakajjesu / / 40 / / artha: suMdara AhAramAM, anukULa sukhomAM, suMdara AvAsomAM, udyAnomAM ane mohaka vastrAdimAM Asakti karavAno sAdhune adhikAra nathI. mAtra tapa, svAdhyAya, sAdhu-karaNI Adi dharmakAryomAM ja teno adhikAra che. (8) sa6 tAramahamaNu va navA vi muni ! avi te sarIrapIDaM sahaMti na lahaMti ya viruddhaM / / 41 / / artha : sAdhu jaMgalamAM hoya ke mahAbhayanI sthitimAM hoya to ya badhI tana mananI pIDA sahI le che paNa tene dUra karavA mATe aneSaNIya (doSita) to nathI ja letA. (1) utevarapuravaktavAhidi varasariddhi sidI ! kAmehiM bahuvihehiM ya chaMdijjaMtA vi necchanti / / 49 / / artha : antaHpura, nagaro, lazkaro, hAthI vagere vAhano, puSkaLa dhananA bhaMDAro ane ghaNI jAtanA pAMca IndriyonA bhogasukho mahAmunione samarpita karAya - khUba kAkaludIpUrvaka-to ya teo tene IcchatA nathI. (10) rAyakulesu vi jAyA bhIyA jaramaraNagabbhavasahINaM / sAhu sahaMti savvaM nIyANa vi pesapesANaM / / 56 / / artha : rAjakuLomAM utpanna thaIne vairAgya pAmelA puNyAtmAo tamAma 34 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAranA kaSTone sahana kare che. are ! potAnA nIcakakSAnA gaNAya tevA nokaronA apamAnone paNa sahe che. enuM kAraNa eka ja che ke teo ghaDapaNa, mota, garbhAvAsa vagerenA kAtIla du:khothI atyanta bhayabhIta hoya che. A duHkho na paDe te mATe jinAjJApAlana karavAmAM je sahevuM paDe te badhuM sahe che. (11) te dhannA te sAhU tersi namo je akajjapaDivirayA / dhIrA vayamasihAraM caraMti jaha thUlibhaddamuNI / / 59 / / artha: te munione dhanya che, te kharA sAdhu che, ame temane bhAvabharI vaMdanAo karIe chIe jeo jinAjJAnI virAdhanAnA pApathI sadA cheTA rahe che. jema sthUlibhadrajIe utkRSTa saMyamanuM pAlana karyuM tema jeo gaMbhIra banIne talavAranI dhAra upara cAlavA jevuM cAritra pALe che. (12) jo kuNai appamANaM guruvayaNaM na ya lahei uvaesaM / so pacchA taha soai uvakosaghare jaha tavassI / / 61 / / artha : je sAdhu guruvacanane apramANa gaNe, temanuM vacana na svIkAre temane pAchaLathI pastAvAno samaya Ave, upakozAnI havelIe doDI gayelA tapasvInI jema. (13) navuM TALI, navuM moLI, na mukI, napha va nI tavarasI vA ! pasthito sa sarvama, vaMmavi na roya manna darUA. artha: bhale te kAyotsarga karato hoya, maunI hoya, tenA mAthe muMDana hoya, te chAlIA vastro paherato hoya, ugra tapasvI hoya paNa jo te abrahmanI IcchA karato hoya to te brahmA hoya to ya mAro Adara nahi thAya. (14) to paDhiyaM to guNiyaM to muNiyaM, to a ceio appA / AvaDiyapelliyAmaMtio vi jai na kuNai akajjaM / / 64 / / artha: teNe bhaNya-gayuM kahevAya, zAstra jANyuM kahevAya, AtmAne oLakhyo gaNAya ke je kuzIla mANasanI jALamAM phasAyo chatAM, jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 35
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitroe kukarma karavAnI preraNA karI dIdhI hoya, koI strIe kharAba kAma karavAnuM AmaMtraNa ApyuM hoya chatAM te akArya na kare. (15) pagaDiyasavvasallo gurupAyamUlaMmi lahai sAhupayaM / avisuddhassa na vaDDhai guNaseDhI tattiyA ThAi / / 65 / / artha: je sAdhu gurucaraNe besIne potAnA tamAma pApone pragaTa karI de che te sAdhu sAdhupaNAthI patita thayo hoya to ya punaH sAdhupada pAme che. jo sAdhu Ama na kare to tenI azuddhine lIdhe tenAmAM guNavRddhi thatI nathI. je guNazreNi che te sthagita thAya che. (16) aisuDhiotti guNasamuio tti jo na sahai jaipasaMsaM / so parihAi parabhave jahA mahApIDha-pIDharisI / / 68 / / artha: koI '' nAmano sAdhu "nAmanA sAdhunI prazaMsA kare ke A sAdhu mUlottara guNomAM ekadama daDha che. te vaiyAvRtya vagere ghaNA guNothI saMpanna che." AvI "" sAdhue karelI "va sAdhunI prazaMsAne je sahana na kare te pITha ane mahApIThanI jema vaLate bhave strIpaNuM pAme. (17) paraparivAyaM giNhai aTThamayavirallaNe sayA ramai / Dajjhai parasirIe sakasAo dukkhio niccaM / / 69 / / artha : je bIjAonI nabaLI vAtone pakaDe che, ATha madonuM poSaNa kare che, bIjAno utkarSa joIne dAjhe baLe che te kaSAyavALo puruSa sadA duHkhI rahe che. (18) viggahavivAyaruiNo kulagaNasaMgheNa bAhirakayassa / natthi kira devaloe vi devasamiisu avagAso / / 70 / / artha : je sAdhune jhaghaDA karavAmAM ane vAte vAte vivAda karavAmAM rasa che, ethI je kuLa, gaNa ane saMghamAMthI bahiSkRta thayelo che tevA sAdhune devalokanI devasabhAmAM paNa praveza maLato nathI. ' (19) jai tA jaNasaMvavahAravajjiyamakajjamAyarai anno / jo taM puNo vikatthai parassa vasaNeNa so duhio / / 71 / / 36 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : je ziSTalokone amAnya doSo che tenuM sevana kare che te akArya karanAra AtmAne to Aloka-paraloke duHkha paDe ja che, paraMtu tevA pApI mANasanI nindA je mANasa kare te paNa duHkhI thAya che. (20) suThuvi ujjamamANaM paMceva kariti rittayaM sAmaNNaM / appathuI paranindA jibbhovatthA kasAyA ya / / 72 / / artha : je sAdhu tapa-japa-saMyamanuM ArAdhana khUba utkRSTa rIte kare che tenA sAdhupaNAne A pAMca vastuo kacaro karI nAMkhe che : pagalUchaNiyuM banAvI de che. (1) svaprazaMsA (2) paranindA (3) rasanAnI laMpaTatA (4) jAtIya-vAsanA ane (5) kaSAyo. (21) paraparivAyamaIo dUsai vayaNehiM jehiM jehiM paraM / te te pAvai dose paraparivAi ia apiccho / / 73 / / artha: bIjAonA chatAM ke achatAM doSone jAheramAM lAvIne lokomAM niMdA karanArA mANasamAM te doSo pesI jAya che. (22) thaddhA cchiddappehI avaNNavAi sayaMmai cavalA / vaMkA kohaNasIlA sIsA uvveagA guruNo / / 74 / / artha: guru sAme abhimAna karanArA, gurunA paNa doSo jonArA, guruniMdaka, svatanna mijAjanA, asthira cittavALA, vakra ane krodhI evA ziSyo gurune uga karAvanArA bane che. (23) jassa gurummi na bhatti na ya bahumANo na gauravaM na bhayaM / / na vi lajjA na vi neho gurukulavAseNa kiM tassa / / 75 / / artha : jenI guru pratye bhakti nathI, hArdika bahumAna nathI, sanmAnabhAva nathI, temanAthI koI bhaya nathI, lAja nathI, guru pratye sneha paNa nathI evo koI sAdhu gurukulavAsamAM hoya to ya tenAthI zuM phAyado? (24) egadivasaM pi jIvo pavvajjamuvagao anannamaNo / jai vi na pAvai mukkhaM avassaM vemANio hoi / / 90 / / artha : jo mananA atyanta zuddha adhyavasAyonI sAthe koI AtmA eka jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 37
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ divasa mATe paNa sAdhu thAya to avazya mokSa pAmI jAya. ane jo kadAca tene mokSa na maLe to te vaimAnika deva to avazya thAya. (25) jo caMdaNeNa bAhuM AliMpai vAsiNA vi tacchei / saMthuNai jo a niMdai maharisiNo tattha samabhAvA / / 92 / / artha: koI zarIra upara ThaMDuM caMdana lagADe ke zarIrane vAMsalInI dhArathI cholI nAMkhe. koI prazaMsA kare ke koI nindA kare... je mahAtmAo che te sahu pratye samabhAvavALA hoya che. (26) miNa goNasaMgulIhiM gaNehiM va daMtacakkalAI se / icchaMti bhANiuNaM kajjaM tu ta eva jANaMti / / 94 / / artha : "o ziSya ! AMgaLIothI sparzIne tuM sApane mApa athavA tenA dAMta (datasthAno) gaNI Apa." gurue ATaluM kahyuM ke tarata ziSya tahatti' (iccha) kahyuM ane te kArya karavA mATe nIkaLI gayo. kayuM kArya sAdhavA mATe gurue Ama kahyuM? teno vicAra paNa na karyo, kemake te jANato hato ke e badhI vAta guru jANe. ApaNane tenuM zuM kAma? (27) vAraviDa yA sevaM vArtha vayaMti lAyeriyA | taM tada sahiSNavyuM bhavia vAra tahiM ! 11 - artha: kyAreka-prayojanane samajanAra-guru jo ziSyane kahe ke, "vatsa ! kAgaDA dhoLA che." to ziSya te vAtane svIkAravI. ahIM evuM vicAravuM ke, "guru kadI khoTuM kahe nahi. temanI vAta pAchaLa cokkasa koI bheda rahelo haze eTale mAre zaMkA-kuzaMkA karavI joIe nahi." (28) jo giNhai guruvayaNaM bhaNNaMtaM bhAvao visuddhamaNo / osahamiva pijjaMtaM taM tassa suhAvahaM hoi / / 96 / / artha: gurunA mukhethI nIkaLatI AjJAne je ziSya tarata jhIlI le che te paNa atyaMta prasannatAthI ane nirmaLa manathI... tevA ziSyanI to zI vAta karavI? jema auSadha levAthI roga jAya tema AvA ziSyono karmaroga bhAgI jAya. (29) aNuvattagA viNIA bahukkhamA niccabhattimaMtA ya / gurukUlavAsI amuI dhannA sIsA iha susIlA / / 97 / / 18 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : gurunI IcchAne anusaranArA, vinayI, roSarahita, khUba kSamAvAna, haMmeza mATe gurubhakta, gurukUlamAM rahenArA, jJAnAdi kArya siddha thaI jAya pachI paNa guruno tyAga nahi karanArA ane sArA zIla (cAritra athavA svabhAva)vALA ziSyo A jagatamAM dhanya banI gayA kahevAya. (30) jIvaMtassa iha jaso kittI ya mayassa parabhave dhammo / saguNassa ya nigguNassa ya ajaso akittI ahammo ya / / 98 / / artha : je guNavaMta ziSya che tene A bhavamAM jIve tyAM sudhI yaza maLe che. mare te pachI parabhavamAM dharmanI prApti che. je nirguNa ziSya che tenA lalATamAM A loke apayaza ane apakIrti tathA parabhave adharmanI prApti lakhAyelI che. (31) AyariyabhattirAgo kassa sunakkhattamaharisI sariso / api jIviaM vavasina ceva guruparibhavo sahio / / 100 / / artha: pelA sunakSatra (ane sarvAnubhUti) maharSi jevo guru upara bhaktirAga kone haze? jeNe potAnA prANa daI dIdhA paNa gurunI tarjanA to na ja sahI. (32) puNNehiM coiA purakkaDehiM siribhAyaNaM bhaviasattA / gurumAgamesibhahA devayamiva pajjuvAsaMti / / 101 / / artha : jeo pUrve bAMdhelA puNyAnubaMdhI puNyakarmanA udayathI guru-sevA tarapha prerAelA che, jeo abhyantara lakSmInuM pAtra banyA che, najIkanA AgAmI kALamAM jemanuM Atmahita thavAnuM nizcita che te saraLa ziSyo potAnA gurunI sevA devanI jema karatA hoya che. (33) jo cayai uttaraguNe mUlaguNe'vi acireNa so cayai / jaha jaha kuNai pamAyaM pillijjai taha kasAehiM / / 117 / / artha : je sAdhu uttaraguNamAM garabaDa kare che te bahu jaldI mUlaguNo gumAve che. te jema jema pramAda kare che tema tema te kaSAyonI uttejanAthI pIsAto jAya che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 29
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ (34) bhavasayasahassadulahe jAijarAmaraNasAgaruttAre / jiNavayaNami guNAyara ! khaNamavi mA kAhisi pamAyaM / / 123 / / artha: he guNonA bhaMDAra puruSa ! lAkho bhavo pachI paNa jene pAmavAnuM muzkela che, vaLI janma, jarA, maraNanA sAgaramAMthI jIvane pAra utArI denAra che evA jinavacanane viSe kSaNamAtra paNa tuM pramAda karIza nahi. (35) akkosaNatajjaNatADaNA avamANahIlaNAo a / muNiNo muNiyaparabhavA dRDhapahArivya visahati / / 136 / / artha : jemaNe paralokane barobara lakSamAM laI lIdho che tevA munio bIjAo taraphathI thatA Akroza, tiraskAra, mArapITa-badhuM pelA daDhaprahArInI jema sahana kare che. (36) dujjaNamuhakodaMDA vayaNasarA puvvakammanimmAyA / sAhUNa te na laggA khaMtiphalayaMvahaMtANaM / / 138 / / artha: durjananuM mukha e bANa che. emAMthI kuvacanarUpI tIro chUTe che. A pUrve bAMdhelA azubhakarmonuM pariNAma che. paNa sAdhuone te tIra bhoMkAyuM nathI, kemake sAdhuo kSamAnI DhAla vahe che. (37) pattharehaNo jIvo patthara miska | migArio saraM pappa saruppattiM vimaggai / / 139 / / artha : (ja avivekI che tene ja krodha AvavAno saMbhava che) paththarathI haNAyelo kUtaro paththarane bacakAM bharavA Icche che tyAre siMha bANane pAmI (bANa nahi paNa) bANanI utpatti (bANano pheMkanAra) tarapha dRSTi laI jAya che. (38) taha puTviM kiM na kayaM na bAhae jeNa me samattho vi / iNDiM kiM kassa va kuppimutti dhIrA aNuSpicchA / / 140 / / artha : (muni vicAre che ke, meM pUrvajanmamAM sAruM karma karyuM hota to mAro puNyodaya hota. tethI samartha mANasa paNa mane pIDA ApI zakata nahi. eTale sAruM karma na karavA rUpa A mAro ja doSa che. to have 40 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyAre zA mATe (niSkAraNa) konA upara gusso karuM? A pramANe vicArIne dhIratAvALA mahAtmAo sAmI vyakti upara vihvaLa na bane. (39) amuNiaparamatthANaM baMdhujaNasiNehavaiyaro hoi / avagayasaMsArasahAva nicchayANaM samaM hiyayaM / / 143 / / artha: je AtmAoe saMsAra svarUpano paramArtha (badhuM asAra che.) jANyo nathI evA sAmAnya mANasone svajano pratye snehano saMbaMdha thAya che. jeNe saMsAranA svabhAvanuM nizcayAtmaka svarUpa jANyuM che tenuM hRdaya to sarvajano pratye samAna che. (40) avarupparasaMvAhaM sukkhaM tucchaM sarIrapIDA ya / sAraNa vAraNa coyaNa gurujaNaAyattayA ya gaNe / / 155 / / artha : gacchamAM rahevAthI parasparanuM (sAdharmika) milana thAya, sukha-bhautika sukha-sAmAnya nahivata) banI jAya, zarIrane pIDAo thAya, vaDIlo taraphathI sAraNA, vAraNA, coyaNA thatI rahe, gurune parAdhIna rahevAnuM thAya. (41) ikkassa kao dhammo sacchaMdagaimaipayArassa / kiM vA kareu ikko pariharau kahamakajjaM vA / / 156 / / artha: svacchaMdIpaNe vartavAnI gatimAM jenI matino phelAvo che tevA munine dharma kyAMthI saMbhave? vaLI te ekalo tapa, kriyA vagere zI rIte karI zakaze ? akAryono parihAra paNa kevI rIte karaze? (42) katto suttatthAgama paDipucchaNa coyaNA ya ikkassa / viNao veyAvaccaM ArAhaNayA ya maraNaMte / / 157 / / artha : ekalo sAdhu sUtra ane arthano lAbha konI pAsethI pAmaze ? vaLI emAM utpanna thatI zaMkAo kone pUchaze? tenI bhUlo badala koNa Thapako Apaze ? tene vaDIla ja nahi hoya to kono vinaya karaze? tenI sAthe sAdhuonuM vRnda nahi hoya to vaiyAvacca karavAno lAbha zI rIte meLavaze ? tene maratI vakhate nirdhAmaNA koNa karAve ? jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 41
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) pillijjesaNamikko painnapamayAjaNAu nicca bhayaM / kAuM maNo vi akajjaM na taraMi kAuNa bahumajjhe / / 158 / / artha : ekalo muni AhArazuddhinuM ullaMghana karI de, tene strIthI patana thavAno nitya bhaya rahe. jo ghaNA munio hoya to temanI vacce rahelo akArya karavA mAMge to paNa na karI zake. (44) egadivaseNa bahuA suhA ya asuhA ya jIvapariNAmA / ikko asuhapariNao caijja AlaMbaNaM laddhaM / / 160 / / artha : munijIvananA paryAyano eka divasa paNa aneka zubha ane azubha pariNAmothI bharapUra banI zake che. emAM ekAda azubha pariNAma jyAre jAge ane te vakhate azubhane uttejita karatuM AlaMbana maLI jAya to te AtmA cAritradharmano tyAga karI de te atyaMta zakya che (45) jo avikalaM tavasaMjamaM ca sAhU karijja pacchAvi / anniyasuyavva so niyagamaTThamacireNa sAhei / / 171 / / artha : je AtmA zarUAtanA-pUrvArdhanA-bhavamAM ghaNA pApo kare paNa jo pAchaLanA kALamAM tapa ane saMyamanI ArAdhanA niraticArapaNe kare (aticArAdinuM zuddha prAyazcitta kare to te sAdhupaNuM niraticAra kahevAya) to tenA te bhavonA pApo to saLagI jAya paNa -bhavobhavanA pApo bhegA baLIne jhapATAbaMdha khatama thaI jAya. lAga paDe to te AtmA paramAtmA banI jAya. (46) ghara-ra-turAvala matta phuvA vi nAma smRti | ikko navari na dammai niraMkuso appaNo appA / / 183 / / artha : gadheDA, UMTa, ghoDA ke baLada; are madonmatta hAthI paNa vaza karI zakAya kintu niraMkuza potAno AtmA vaza karI zakAto nathI. (47) vAM saMto saMnane taveLA ca | mA'haM parehiM dammato baMdhaNehiM vahehi ya / / 184 / / artha: (kharI vAta to e ja che ke bIjI bAbatomAM paDavA karatAM) AtmAnuM ja ugra tapa ane vizaddha cAritranuM pAlana karavArUpe niyatraNa karavuM. 42 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ama thAya to bIjAo-paramAdhAmI, mAlika vagere dvArA durgatiomAM baMdhano ane mArapITa karavArUpe niyatraMNamAMthI mukti maLe. (48) appA ceva dameyavvo appA hu khalu duimo / appA daMto suhI hoi assiM loe parattha ya / / 185 / / artha: mAnavajIvananuM kartavya A ja che ke temAM potAnA AtmAnuM damana karavuM. bAhya zatruonuM damana to hajI sahelAIthI karI zakAya paNa AMtarazatruonuM damana ati muzkela che. paNa jo AtmAnuM damana thaI jAya to Aloka ane paralokamAM te sAcA arthamAM sukhI thAya. (49) sIlavvayAiM jo bahuphalAI haMtUNa ya sukkhamahilasai / dhIidubbalo tavassI koDIe kAgiNiM kiNai / / 188 / / artha: bicAro sukhazIla AtmA ! sAdhuveSa pAmyo paNa temAM ya je zIla ane mahAvratonuM phaLa kalpI na zakAya eTaluM pracaMDa che tenI upekSA karIne tuccha evA bhautika AnaMdone cATe che. A jIva buddhimAM rahelI atRpti (asaMtoSa)ne lIdhe je indriyonA bhogAtirekathI zarIra khoI beTho che AthI evo dubaLo thayo che ke koka jonArAne tapasvI lAge. hAya ! eka paiso meLavavA jatAM eka kroDa sonAmahoro gumAve che ! (50) puraniddhamaNe jakkho mahurA maMgu taheva suyanihaso / vo suvidiyanAM visUrapha varlDa ra di / 999ii. artha: zrutajJAnanI cakAsaNI mATe kasoTInA patthara jevA mahAgrutadhara, mathurAmAM AcArya maMgu nagaranI khALanA yakSa thayA. potAnA suvihita ziSyone (jIbha batADIne) bodha devA lAgyA ane hRdayamAM khUba saMtApa pAmyA. (51) niggaMtUNa gharAo na kao dhammo mae jiNakkhAo / iDirasasAyaguruyattaNeNa na ya ceiyo appA / / 192 / / artha : "hAya ! gharavAsamAMthI nIkaLIne tAraka tIrthaMkaradevoe prarUpelo dharma meM sevyo nahi. UlaTuM RddhigArava, rasagArava ane zAtAgAravane khUba jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 43
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ sevyA. mArA AtmAne huM jANI zakyo nahi.' (AcArya maMguno jIva yakSa vicAre che.) (52) osannavihAreNaM hA jaha jhINaMmi Aue savve / kiM kAhAmi ahanno saMpai soyAmi appANaM / / 193 / / artha : hAya ! zithila cAritrathI huM evuM jIvyo ke mAruM Ayu kSINa thaI gayuM. have huM abhAgI zuM karIza ? have to mAre mArA AtmA upara ja zoka karavAno rahyo ne ?' (13) DhA nIva ! pAva niiisa nAnoLIsacArM vartugADuM / bhavasayasahassadullahaM pi jiNamayaM erisaM ladhuM / / 194 / / artha : o jIva ! tuM pApI ! durAtmA ! lAkho bhavoe paNa na maLe tevA jinAgamane pAmIne ya eno amala nahi karavAne lIdhe tuM bahu seMkaDo ekendriyAdi jAtimAM ane zIta, uSNa vagere yoniomAM rakhaDyA karIza. (54) paritappieNa taNuo sAhAro jai ghaNaM na ujjamai / seNiyarAyA taM taha paritappaMto gao narayaM / / 196 / / artha : jo jIva tapa ane saMyama viSe udyama na kare ane mAtra duSkRtonI gaha karavA rUpe aMtarathI tapyA kare : arthAt tapa-saMyamane sevavAne badale duSkRtagahano AdhAra le to tethI kAMI cAle nahi. hA, duSkRtagarhA karavAthI je zithIla karmabaMdho hoya te dUra thAya paNa cIMkaNA karmabaMdho haTe nahi. zreNika rAjAe prabhune pAmyA pachI keTalI badhI duSkRtagaha karI paNa to ya temane narakamAM to javuM ja paDyuM ! (55) jANijjai ciMtijjai jammajarAmaraNasaMbhavaM dukkhaM / na ya visaesa virajjai aho subaddho kavaDagaMThI / / 204 / / artha : sadguruno upadeza sAMbhaLIne jIva e vAta barobara jANe che ane tenI upara khUba ciMtana kare che ke janma, jarA, maraNa vagere duHkhothI saMsAra bharelo che. paNa hAya, to ya te viSayasukhothI vairAgya pAmato nathI. 44 ***** jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharekhara mohanI gAMTha AtmA sAthe barobara coMTI gaI lAge che. (56) jANai ya jahA marijjai amaraMtaM pi hu jarA viNAsei / na ya uvviggo logo aho rahassaM sunimmAyaM / / 205 / / artha : loko jANe che ke sarva prANIo potAnA AyukSaye nizcita karavAnA che. vaLI na mare to ya te pUrve ghaDapaNa to vaLagI ja paDavAnuM che. to ya loko saMsArathI udvega pAmatA nathI. A keTaluM moTuM Azcarya kahevAya ! vidhAtA vaDe gupta rIte A kevuM rahasya nirmANa karAyuM che! (17) no seva vi nA thAma sApha suno doDuM ! pAvei vemaNassaM dukkhANi a attadoseNaM / / 211 / / artha : je AtmA kAmanuM sevana kare che te zuM pAme che? bicAro, (1) zaktino kSaya kare che, (2) durbaLa thAya che, (3) cittamAM udvega rahe che ane (4) potAnA doSothI pote du:khI rahyA kare che. (58) je gharasaraNapasattA chakkAyariU sakiMcaNA ajayA / navaraM mottuNa gharaM gharasaMkamaNaM kayaM tehiM / / 220 / / artha : gharane tyAgelo sAdhu jo gharanI marAmatamAM lAgI paDelo hoya, ethI je SaDUjIvanakAyano hiMsaka banyo hoya, je dhana vagereno saMgraha karato hoya, jenAmAM jayaNAdharma jaNAto na hoya enA mATe to ema kahevuM paDe ke teNe eka ghara mUkIne bIjA gharamAM praveza karyo. (59) ussuttamAyaraMto baMdhai kammaM sucikkaNaM jIvo / saMsAraM ca pavaDDai mAyAmosaM ca kuvvai ya / / 221 / / artha : sUtraviruddha AcaraNa karato AtmA nikAcita karmabaMdha karI de che. ethI eno saMsAra khUba vadhI jAya che. bicAro, mAyA-mRSAno bhoga bane che. (60) kAnAvo saMvAso vIsamo saMthavo pano . hINAyArehiM samaM savvajiNiMdehiM paDikuTTho / / 223 / / artha : hina AcaraNavALA pAsatkAdikanI sAthe vAtacIta karavI, bhegA jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 45
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahevuM, vizvAsa karavo, paricaya karavo, levA-devAno vyavahAra karavo - A badhI vAtono jinezvaradevoe sApha niSedha karyo che. (9) suvidiya vaMdAvaMto nApha paDyuM tu suhAgo duvihapahavippamukko kahamappaM na yANai mUDho / / 229 / / artha: suvihita sAdhune vaMdana karatAM je aTakAve nahi te kusAdhu potAne bhaviSyamAM paNa satpatha upara mUkI zakato nathI. Ama te sAdhumArga ane zrAvakamArgathI bhraSTa thAya che. zuM te mUDha potAnI A avadazAne samajI zakyo nahi hoya ? (ghara) sInna vi a ta pi sIsA suni madurardi | magge ThavaMti puNaravi jaha selagapaMthago nAyaM / / 247 / / artha : evuM paNa kyAreka banI zake jyAre guru cAritradharmanA pAlanamAM zithila banyA hoya. AvA vakhate suziSyoe tarkabaddha ane madhura vacano dvArA gurune mArgastha banAvavA joIe. A mATe zAstramAM zelaka guru ane paMthaka ziSyanI vAta Ave che. (63) avi nAma cakkavaTTI caijja savvaM pi cakkavaTTisuhaM / na ya osannavihArI duhio osannayaM cayai / / 255 / / artha: hajI cakravartI cha khaMDanuM rAja tajIne uttamakakSAno sAdhu banI zakaze, paNa sAva zithila banelo sAdhu potAnI zithilatAone dUra nahi karI zake. (64) naralyo sasirIyA vahu mArU dattAtraphuhizo ! paDio mi bhae bhAu a to me jAeha taM dehaM / / 256 / / (65) ko teNa jIvarahieNa saMpayaM jAieNa hujja guNo ? jai si purA jAyaMto to narae neva nivaDato / / 257 / / artha : narakamAM rahelo zaziprabha rAjAno jIva (dharma karIne deva thayelA) potAnA bhAIne kahe che, "he bhAI! pUrvanA zarIranA lAlanapAlanathI AnaMdamaMgaLa mAnelo huM (narakathI udbhavatAM) bhayamAM paDyo chuM. mATe. mArA te zarIrane tuM kaSTa de." 46 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA uttaramAM teno bhAI sUraprabhano jIva kahe che, "jIvarahita banelA te zarIrane have vartamAnamAM kaSTa devAthI zo lAbha? jo pahelAM tuM jIvato hato tyAre) te zarIrane tapa vagerenA kaSTo ApyA hota to tuM A narakamAM AvI paData nahi." (66) jAvA''u sAvasesaM jAva ya thovo vi atthi vavasAo / tAva karijjappahi mA sasirAyA va soihisi / / 258 / / artha : jyAM sudhI AyuSya bAkI che, jyAM sudhI manamAM thoDoka paNa utsAha (vyavasAya) rahyo che tyAM sudhImAM Atmahita karI levuM joIe. zazirAjAnI jema pAchaLathI zoka karavAno prasaMga na Avavo joIe. (67) dhittuNa vi sAmannaM saMjamajogesu hoI jo siDhilo / paDai jai vayaNijje soai a gao kudevattaM / / 259 / / artha: sAdhupaNuM (sAdhuveSa) laIne paNa je AtmA saMyamanA yogomAM zithila bane che te sAdhu AlokamAM nindA (vacanIyatA) pAme che ane paraloke halakI devagati pAme che. have tyAM te pUrvabhave thayelI bhUlo upara pazcAttApa kare che. (68) succA te jIaloe jiNavayaNaM je narA na yANaMti / succANa vi te succA je nAuNa na vi karaMti / / 260 / / artha: A jIvalokamAM je sAdhuo jinAjJA zuM che? te jANatA nathI teo upara zoka karavo joIe. paNa teo upara to khUba vizeSa zoka karavo joIe ke je sAdhuo jinAjJAne jANyA pachI paNa tenuM pAlana karatA nathI. (69) jassa guruMmi paribhavo sAhusu aNAyaro khamA tucchA / dhamme ya aNahilAso ahilAso duggaie u / / 263 / / artha : je sAdhu guru pratye sadbhAva dharAvato nathI, jene sAdhuo pratye anAdara che, jenI kSamA halakI kakSAnI che, jene dharma karavAnI IcchA nathI te sAdhu durgatino icchuka che ema kahevuM paDe. - jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 47
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 70 ) sayalaMmi vi jIvaloe teNa iha ghosio amAghAo / ikkaM pi jo duhattaM sattaM boheGa jiNavayaNe / / 268 / / artha : A jagatamAM te jJAnadAtA guru eka paNa saMsArI jIvane jinavacananA viSayamAM 'atyanta upAdeya' tarIke bodha Ape che H tene sAdhu banAve che te guru cauda rAjalokamAM amAri (amAghAta) nI ghoSaNA kare che. (71) sammattadAyagANaM duppaDiyAraM bhavesu bahuesu / savvaguNameliyAhi vi uvayArasahassakoDihiM / / 269 / / artha : H guru upara ziSya ghaNA bhavomAM kroDo upakAro kare - gurue karelA sarva upakAronI sAme - samyaktvanA dAtA guruno upakAra vALavo ati muDesa che. ( 72 ) saMsAracArae cArae vva AvIliyassa baMdhehiM / uvvaggo jassa maNo so kira Asannasiddhipaho / / 289 / / (73) AsannakAlabhavasiddhiassa jIvassa lakkhaNaM iNamo / visayasuhesu na rajjai savvatthAmesu ujjamai / / 290 / / artha : H kArAgRha jevA saMsAranA cAra gatinA bhramaNamAM karmanA baMdhanothI parezAna thayelA je jIvanuM mana khinna rahetuM hoya te jIva najIkanA bhavamAM mokSa pAmaze tema jANavuM. evA jIvanuM lakSaNa e che ke tene viSayasukhanA bhogavaTAmAM rasa na hoya ane te pUrI tAkAtathI dharma karavAmAM tatpara hoya. (74) hujja va na dehabalaM dhiimaisatteNa jai na ujjamasiM / acchihisi ciraM kAlaM balaM ca kAlaM ca soaMto / / 291 / / (75) laddhilliyaM ca bohiM akarito'NAgayaM ca patthito / annaM dAI bohiM labbhihisi kayareNa mulleNa / / 292 / / (76) saMghayaNakAlabaladusamAi rUyAlaMbaNAI ghittuNaM / savvaM ciya niyama-dhuraM nirujjamAo pamucca'ti / / 293 / / /////////////////////////////////////////////::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::://///////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 48
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: he ziSya ! tArI pAse dehanuM baLa na hoya, tethI dhRti, buddhi ane sattvazAlitAthI tuM dharmamAM udyama nahi kare, ane tArA dehanI nirbaLatAne tathA kALanI viSamatAne AgaLa karyA karIza to dIrghakALa sudhI tuM zokamagna rahIza ke huM dharma hArI gayo. he mUrkha ! A bhave prApta karelA jinadharma (bodhi)ne tuM Acare nahi ane bhAvamAM tane jinadharma prApta thAya evuM Icchato tuM AgAmI bhavamAM jinadharma (bodhi)ne pAmIza to ya tenuM zuM mUlyAMkana karI zakIza ? pramAdI mANaso evuM bolatA hoya che ke, "A kALamAM zI rIte dharma thAya? kemake dharmane anukULa saMghayaNa-baLa kyAM che? kALa paNa kevo duHSamAkALa che? zarIra paNa kyAM nirogI rahe che ?" pramAdI mANaso AvA AlaMbano pakaDIne badhI dharma-niyamonI dhurAne choDI de che. (77) kAlassa ya parihANI saMjamajogAI natthi khettAI / jayaNAe vaTTiyavvaM na hu jayaNA bhaMjae aMgaM / / 294 / / artha: kALa uttarottara kSINa thato jAya che ane saMyamanA yogone supere ArAdhI zakAya tevA kSetro maLatA nathI. have A sthitimAM zI rIte saMyamAdi dharmone ArAdhI zakAya? granthakArazrI javAba Ape che ke, "A bacAva barobara nathI. yatanAthI vartavuM joIe. jo tema thAya to saMyamadharmano aMgabhaMga na thAya." (78) jugamittaMtaradiTThI payaM payaM cakkhuNA visohiMto / avvakkhittAutto iriyAsamio muNI hoi / / 296 / / artha : yuga (gADAnuM paiDuM lagabhaga cAra hAtha pramANa hoya) pramANa kSetramAM sAdhu daSTi rAkhIne cAle : pagale pagale cakSu vaDe dharatInuM sArI rIte nirIkSaNa karato, zabdAdika viSayomAM cittane nahi javA deto : jIvanirIkSaNamAM ja otaprota evo IryA (gamanAgamana) samitimAM sAdhu lIna hoya. , jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 49
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ (79) kajje bhAsai bhAsaM aNavajjamakAraNe na bhAsai a / viggahavisuttiyaparivajjio a jaI bhAsaNAsamio / / 297 / / artha: (1) jyAre Avazyaka kArya AvI paDyuM hoya tyAre niravadya bolavuM. (2) nirarthaka nahi bolavuM.... e bhASAsamiti che. bhASAsamitiyukta AtmA jhaghaDAothI ane ArtadhyAnathI mukta rahI zake che. (80) vAyAsaNo moyalo ya sohe ! so esaNAisamio AjIvI annahA hoi / / 298 / / artha : gocarI javAmAM betAlIsa doSo lAge ane gocarI vAparatAM pAMca doSo lAge. A suDatAlIza doSothI rahita jenuM jIvana hoya te sAdhu kahevAya. anyathA te peTa mATe carI khAnAro nakalI sAdhu kahevAya. (81) pubbiM carpA parikkhiya pamajjiuM jo Thavei giNhai vA / AyANabhaMDamattanikkhevaNAi samio muNI hoi / / 299 / / artha: pahelAM cakSuthI barobara sthAnane joI laIne pachI te sthAnane rajoharaNathI pUMjI levuM ane pachI te sthAne kAMIka paNa mUkavuM ke tyAMthI kAMIka levuM. A rIte grahaNa (AdAna) ane vastunuM mUkavuM (nikSepaNa) vagere je muni kare te A samitithI samita muni kahevAya. (82) uccAra-pAsavaNa-khela-jalla-siMghANae ca pANavihI / suvipha35Ne nisirato dopha taslamo / rU00 artha : aMDila, mAtru, kapha, zarIrano mela, nAkano mela(guMgA), "ca" zabdathI bhojana vagere visarjana karavA lAyaka vastuone atyanta jaMturahita, vanaspatirahita jagyAmAM visarjana karato sAdhu pAriSThApanikA samitithI samita kahevAya che. (83) guNadosabahuvisesaM payaM payaM jANiuNa nIsesaM / dosesu jaNo na virajjaitti kammANa ahigAro / / 315 / / artha? mokSaprApaka guNomAM ane saMsAravardhaka doSomAM je moTo pharaka che te 50. jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ barobara koI AtmA jANI le ane te pachI paNa te AtmA doSothI virakta na thAya to e vAta nakkI samajI levI ke A karmonuM tophAna che. karmo emanI upara trATake che. (84) jaha jaha bahussuo sammao a sIsagaNasaMparivuDo a / aviNicchiyao a samae taha taha siddhaMtapaDiNIo / / 323 / / artha: jIva jema jema bahuzruta (vidvAna) thayo tathA ghaNA (ajJAnI) jIvone mAnya thaI gayo, vaLI jene ghaNA ziSyo thaI gayA chatAM jo te siddhAntanA rahasyothI ajJAta hoya to te siddhAMtono zatru thaI jAya. (85) jo niccakAlaM tavasaMjamujjuo na vi karei sajjhAyaM / alasaM suhasIlajaNaM na vi taM ThAvei sAhupae / / 340 / / (86) viNao sAsaNe mUlaM viNIo saMjao bhave / viNayAo vippamukkassa kao dhammo ko tavo / / 341 / / artha : je sAdhu akhaMDitapaNe tapa ane saMyamadharmanuM sevana kare che paNa svAdhyAya bilakula karato nathI tevA ALasu ane sukhazIla sAdhune loko haiye munipada upara sthApita karatA nathI. svAdhyAyanI saphaLatA vinayamAM che. je vinIta che te ja saMyamI che. vinayathI cUkelo sAdhu game tevo tapa, saMyamAdi dharma kare paNa tenI koI gaNatarI gItArtho karatA nathI. (87) jai tA asakkaNijjaM na tarasi kAuNa to imaM kIsa / appAyattaM na kuNasi saMjamajayaNaM jaijogaM / / 344 / / artha : o ziSya! jo tuM ugra tapa vagere karavAne asamartha hoya to tArAthI thaI zake evA sAdhuone yogya saMyamane - krodhAdi doSo uparanA niyatraNane kema Acarato nathI ? (88) nAryAni vedasaMdaryAmi nAgaNa vidhi vinnA | aha puNa sajjo a nirujjamo a to saMjamo katto / / 345 / / artha : jo dehamAM saMdeha (rogAdino saMzaya) utpanna thAya to teNe Arogya prApti mATe apavAdonuM sevana karavuM paDe to tema karavuM. paNa jevo te jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 51
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirogI (sajja) banI jAya pachI tarata apavAdasevana dUra karavuM. jo have te nirdoSa jIvanacaryAmAM udyamI na bane to tenAmAM saMyama zI rIte kahevAze? (89) guNahINo guNarayaNAyaresu jo kuNai tullamappANaM / sutavassiNo ya hIlai sammattaM komalaM tassa / / 351 / / artha: je (cAritrAdi) guNahIna ('ame paNa sAdhu chIe" ema karI) potAne guNasAgara sAdhuonI tulya mAne-manAve che te uttama tapasvIone ('A to mAyAvI che. lokane ThaganArA che." ema karI) halakA pADe che. (te mithyAdaSTi ja che, kemake) tenuM samyakta nisAra che. (samyakta guNavAna pratye pramodathI sAdhya che.) (90) jaM jayai agIyattho jaM ca agIyatthanissio jayai / vaTTAvei gacchaM aNaMtasaMsArio hoi / / 398 / / artha : je agItArtha evo sAdhu svayaM jJAnAcArAdi tapa-kriyAnA anuSThAnomAM yatna (yatanA) kare che ane je agItArtha, agItArthanI nizrAmAM rahIne paNa A badhuM utkaTa rIte ArAdhe che : are, gaccha calAve che te agItArtha sAdhu anaMtasaMsArI thAya che. (39) aratiya parivA saMgamaragujjanama sImaMtA ! ' niggaMtUNa gaNAo hiMDaMti pamAyaraNNami / / 422 / / artha : je jJAnI rasAdi traNa gAravomAM phasAI gayA che ane saMyama kriyAdikamAM sIdAya che, temAM udyama karatA nathI, gaNamAMthI chUTA paDIne pramAda-araNyamAM bhaTake che te sAdhuo jJAnI chatAM mokSaphaLane pAmI zakatA nathI. (92) chajjIvanikAyamahavvayANa paripAlaNAi-jaidhammo / jai puNa tAI na rakkhai bhaNAhi ko nAma so dhammo / / 429 / / arthaH par3ajIvanikAyanI rakSA ane mahAvratonuM sArI rIte pAlana te sAdhupaNAno dharma che. jo tenuM pAlana na thAya to bIjo kayo dharma sevIne lAbha thAya ? para jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ (93) chajjIvanikAyadayAvivajjio neva dikkhio na gihI / jaidhammAo cukko cukkai gihIdANadhammAo / / 430 / / artha : je sAdhu jIvanikAyanI dayA karato nathI te dIkSita-dIkSA pAmelo sAdhu na kahevAya. vaLI te sAdhuveSa dhAraNa kare che mATe te gRhastha paNa na kahevAya. te sAdhudharmathI cUkelo che tema gRhastha dvArA thatA dAnAdi gRhasthadharmathI paNa cUkelo che. (sAdhuveSadhArI gRhasthanI jema dhanAdikanuM dAna zI rIte karI zakaze ?) (94) jaiyANeNaM cattaM appaNayaM nANadaMsaNacarittaM / taiyA tassa paresu aNukaMpA natthi jIvesu / / 434 / / artha : je nirbhAgI sAdhue potAnA jJAna-darzanacAritrarUpa AtmAno tyAga karyo potAnA AtmAnI dayA na pALI, tyAre tene bIjA jIvo upara dayA Ave kyAMthI ? (95) tavaniyamasuTThiANaM kallANaM jIvi pi maraNaM pi / jIvaMta'jjati guNA mayA vi puNa suggaiM jaMti / / 443 / / artha : tapa, niyama vageremAM jeonA tana-mana sthira che temanuM jIvana kalyANasvarUpa che. temanuM maraNa paNa kalyANa svarUpa che. jIvatA rahIne teo guNo pAme che. maryA bAda sagatine pAme che. emane to be hAthamAM lADavo che. (96) jai tA taNakaMcaNalaThTharayaNasarisovamo jaNo jAo / taiyA naNu vucchinno ahilAso davvaharaNammi / / 458 / / artha : jyAre taNakhaluM ane sonuM, DhekuM ane ratnamAM AtmAne samAna buddhi thAya tyAre ema kahI zakAya ke tenI dhananuM dravyanuM) apaharaNa karavAnI IcchA khatama thaI gaI che. (97) kuto ciMtA sucariyatavassa guNasuTThiassa sAhussa / sogaigamapaDihattho jo acchai niyamabhariyabharo / / 470 / / artha: je AtmA sadgatimAM javA mATe dakSa (pratihasta) che, aneka niyamo karavA vaDe jANe jIvanamAM dharmano bhaMDAra bharI dIdho che tevA tapasvI jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA). 53
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane guNIala tathA cAritradhara sAdhune maraNakALe durgati thavAnI koI ciMtA na hoya. (98) kaha kaha karemi kaha mA karemi kaha kaha kayaM bahukayaM me / jo hiyayasaMpasAraM karei so aha karei hiyaM / / 475 / / artha: "huM kevI kevI rIte dharma karuM? kevI rIte na karuM? kevI rIte kareluM dharmAnuSThAna mane bahu guNakArI thAya? A rIte je puruSanA haiye maMthana cAlatuM hoya te puruSa Atmahita karI zake. (99) siDhilo aNAyarakao avasavasakao tahA kayAvakao / sayayaM pamattasIlassa saMjamo keriso hojjA / / 476 / / artha: tene saMyama zI rIte kahevAya jemAM te jIva zithila hoya, anAdara sAthe saMyamanuM sevana karato hoya, gurnAdikanI paratatratAne vaza thaIne saMyama (parANe) paLAtuM hoya, thoDuMka pAlana kareluM hoya ane thoDuMka pAlana na paNa kareluM hoya (kaya-avaya), satata pramAda sevAto hoya to... (tevA sAdhune saMyamI zI rIte kahevo?) (100) na tahiM divasA pakkhA mAsA varisA vi saMgaNijjaMti / je mUlauttaraguNA akkhaliA te gaNijjati / / 479 / / artha: sAdhujIvananA pramAdAdi doSovALA te divaso, pakhavADiyAo, mahinAo ke varSo gaNatarImAM na levAya. je samaya mUla ane uttara-guNonI niraticAra ArAdhanAvALo pasAra thayo hoya tenI ja gaNanA thAya. (101) jo navi diNe diNe saMkalei ke ajja ajjiA mi guNA / aguNesu a na hu khalio kaha so karijja appahiaM / / 480 / / artha : je sAdhu haMmeza e vicAra karato nathI ke, "Aje meM kyA kayA guNone | vikasAvyA? koI doSamAM mArI skUlanA to nathI thaIne?" te sAdhu zI rIte Atmahita karI zakaze? (102) e tArI vavarta varAyA suvyiThThAii iMdassa devalogo na kahijjai jANamANassa / / 490 / / 54 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: cAritrapAlanamAM je sAdhu ALasu che ane buddha che tene vairAgyaprada bodha koNa de ? (potAne badhI vAte hoMziyAra gaNanAra buddha durvidagdha) kahevAya.) devalokanA svarUpane jANanAra Indra pAse devalokanuM varNana na thAya tema potAne badhI vAtanA jANakAra mAnanAra pramAdI sAdhune upadezadAna karAya nahi. e upadezadAtA paNa buddha kahevAya. (103) kaMcaNamaNi-sovANaM thaMbhasahassUsiaM suvaNNatalaM / jo kArija jiNaharaM tao vi tavasaMjamo ahio / / 494 / / artha : eka evuM derAsara ke je candrakAntAdi maNionA pagathiyAvALuM hoya, jemAM eka hajAra staMbho hoya, jenuM taLa sonAnuM hoya-AvA gaganacuMbI, nayanaramya jinAlayanuM nirmANa karanAra samakitI jIvanI zuddhiprApti ane puNyabaMdha karatAM khUba vadhu zuddhi ane puNya tapa-saMyamamAM nirata sarvaviratidhara sAdhu pedA kare. TUMkamAM, dravyapUjA karatAM bhAvapUjA ghaNI adhika che. (104) jai na tarasi dhAreuM mUlaguNabharaM sauttaraguNaM ca / muttUNa to tibhUmI susAvagattaM varatarAgaM / / 501 / / (105) arihaMtaceiANaM susAhUpUyArao daDhAyAro / susAvago varataraM na sAhuveseNa cuadhammo / / 502 / / (106) savvaM ti bhANiuNaM virai khalu jassa saviA natthi / so savvaviraivAi cukkai desaM ca savvaM ca / / 503 / / (107) jo jahavAyaM na kuNai micchadiTThi tao hu ko anno / vaDDhei a micchattaM parassa saMkaM jaNemANo / / 504 / / artha : o, sAdhu! jo tuM mUlottara guNone pALavAne samartha na hoya to tArI janmabhUmi, dIkSAbhUmi ane tAruM vihArakSetra choDIne khUba suMdara zrAvakapaNuM pALa. (traNa bhUmiomAM tenA thayelA patanane joIne loko adharma pAmavAnI saMbhAvanA rahe.) o sAdhu ! jo tuM sAdhupaNuM pALavAne asamartha ho to (1) jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) 55
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ arihaMtonI pUjA kara. (2) susAdhuonI sevAmAM tatpara rahe. (3) AcArapAlanamAM kaTTara bana. sAdhupaNAthI bhraSTa thaIne sAdhuveSamAM rahevA karatAM suzrAvaka banIne rahevuM sAruM. je sAdhuveSadhArIe savva sAvajja jogaM paccakjhAmi' bolIne dIkSA letA pratijJA karI che ane pachI te pramANe paDajIvanikAyanI hiMsA kare che : tenI rakSA karato nathI. Avo virati cUkelo viratidhArI dezavirati zrAvakapaNAne ane sarvavirati sAdhupaNAne-bannene-cUkI jAya che. jevuM bolyo che tevuM je sAdhu pALato nathI te satyavAdI nathI paNa mRSAvAdI che. te mithyAdaSTi che. AnA sivAya bIjo kyo moTo mithyAtvI haze? A sAdhu potAnA jIvanamAM bolavA-pALavA vacce visaMvAda khaDo karIne lokonA manamAM evI zaMkA utpanna karAve che ke zuM arihaMtoe AvuM jUThADuM sAdhujIvana prarUpyuM haze? jemAM bole te pramANe pALavAno niyama nahi hoya? jemAM badhI chUTa haze? jemAM mAyA ramAtI haze ? anekone A rIte mithyAtvanI lhANI karato sAdhu keTalo moTo mithyAtvI kahevAya ? (108) ANAe cciya caraNaM tabbhaMge kiM na bhaggaMti / ANaM ca aikkaMto kassAesA kuNae sesaM / / 505 / / artha : arihaMtanI AjJAnuM pAlanamAM (zakyanA pAlanamAM, azakyanA pakSapAtamAM) ja cAritradharmanuM pAlana che. jo AjJAno bhaMga karyo to zuM na bhAMgyuM? (badhuM bhAMgI nAMkhyuM) have te je koI tapa, japa kare che te konI AjJAthI kare che? (101) saMsAra mAM savaMto bhakurittasa tirAnI vista ! paMcamahavvayatuMgo pAgAro bhallio jeNa / / 506 / / artha: je sAdhu pAMca mahAvratonA pAlanarUpa killAne bhAMgI nAMkhe te bhraSTacAritrI ane mAtra sAdhuveSadhArI sAdhuno saMsAra anaMta banI jAya. eNe sAdhuveSa choDI devo joIe. paNa e jANe che ke te choDI jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 pa6
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ dIdhA pachI mArI AjIvikA muzkelImAM mukAI jaze eTale veSane pakaDI rAkhato hoya che. Avo sAdhu e bhikSu na kahevAya paNa bhikSuka (bhikhArI) hoya. (110) na karemi tti bhaNittA taM ceva nisevae puNo pAvaM / paccakkhamusAvAi mAyAniyaDIpasaMgo ya / / 507 / / artha : "huM A pApa nahi karuM ItyAdirUpe-trikaraNa yoga-pratijJA karIne pApa kare te sAdhu pratyakSa rIte mRSAvAdI kahevAya. bAhyathI mAyAvI ane aMdarathI kapaTI kahevAya. (111) loe vi jo sasUgo aliaM sahasA na bhAsae kiMci / aha dikkhio vi aliyaM bhAsai to kiMca dikkhAe / / 508 / / artha : lokamAM ya gRhastha thoDAka paNa komaLa cittapariNAmavALo hoya (sazUka) to ekAeka thoDuMka paNa jUThuM bolato nathI, arthAt je bole che te dhIrajapUrvaka vicArIne bole che, to je sAdhu che te zI rIte jUThuM bolavAnI alanA pAme ? ema kare to tenAmAM dIkSA kyAM rahI? (112) mahavvaya-aNuvvayAI chaMDeuM jo tavaM carai annaM / so annANI mUDho nAvAbuDDo muNeavyo / / 509 / / artha : mahAvrato (sAdhu) ke aNuvrato (zrAvaka)nA pAlanamAM zithila rahevuM ane ugra tapa vagere karavo tevo sAdhu mahAmUDha che, ajJAnI che. te hAthamAM nAvaDI AvI javA chatAM DUbI jAya che tema jANavuM. (113) subahuM pAsatthajaNaM nAuNa jo na hoi majjhattho / na ya sAhei sakajjaM kAgaM ca karei appANaM / / 510 / / artha : je sAdhu potAnI sAthe jyAM tyAM athaDAI jatAM zithilAcArI sAdhuo (pAsasthA)nI sAthe niMdAdika karavA lAgI jAya che paNa mauna (madhyasthabhAve) nathI raheto ane mauna rahIne svAtmahitamAM rata nathI raheto te sAdhu potAnI hAlata kAgaDA jevI karI de che. eTale ke te sAdhuonA doSonI vikkAmAM cAMca nAMkhavA dvArA pote kAgaDA jevo potAne banAvI de che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (upadezamALA) pa7
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ (114) pariciMtiuNa niuNaM jai niyamabharo na tIrae voDhuM / paracittaraMjaNeNa na vesamitteNa: sAhAro / / 511 / / artha: je koI sAdhu pote lIdhelA mahAvratono ane uttaraguNono bhAra barobara uThAvI zake tema na hoya to e bAbatamAM jAta sAthe ane guru sAthe pUrato vicAra karI levo. jo azakti jaNAya to veSa choDI devo. suzrAvaka banI javuM. bIjAone khuza rAkhavA mATe veSabhAra uThAvavo tethI kAMI jIvanI durgati aTakavAnI nathI. temAM mAtra veSa sahAyaka banI zakto nathI. (115) sujjhai jai sucaraNo sujjhai susAvao vi guNakalio / osannacaraNakaraNo sujjhai saMviggapakkhAi / / 513 / / artha : jinazAsanamAM su-cAritrI sAdhu bAvratadhArI zrAvaka ane zithila chatAM susAdhuonA jIvanano kaTTara pakSapAtI saMvignapAkSika sAdhu - A traNa avazya mokSa pAmI zake che. A traNeya mokSamArga che (116) osanno attaTThA paramappANaM ca haNai dikkhaMto / taM chuhai duggaie ahiyayaraM buDDai sayaM ca / / 517 / / (117) jaha saraNamuvagayANaM jIvANaM nikiMtae sire jo u / evaM Ayariyo vi hu ussuttaM pannavaMto ya / / 518 / / artha : saMvignapAkSika (zithila sAdhu) potAnI sevA vagerenA svArthathI jo koIne potAno ziSya banAve to sva-para ubhayanA bhAvaprANone hare. pelAne durgatibhego kare ane svayaM paNa bhavasAgaramAM vizeSa DUbe. jevI rIte zaraNArthInuM tAsakamAM teNe mUkIne ApeluM mAthuM kApI na levAya durgatimAM na mokalAya), tene hAra paherAvAya (sadgatimAM mokalAya) tema gurue ziSyane utsutra jIvana ane utsutra prarUpaNA na devAya. tethI te guru durgatimAM jAya. 58 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ * sthAna * * * _ aisiMhanI yogasAra prathama prakAre mAMkaDa - (9) cenevArathita mAvAnuM tacAro paripatra sarvajantusamasyAsya na parAtmavibhAgitA #i artha : paramAtmAne, "A mAro che, A pArako che." evo bhedabhAva hoto nathI. temane to sarva jIvo ekasarakhA che. eTale je jIva temanuM bhAvathI ArAdhanA kare che tenuM te avazya kalyANa kare che. kRtakRtyo'yamArAddhaH syAdAjJApAlanAt punaH / AjJA tu nirmalaM cittaM kartavyaM sphaTikopamam / / 21 / / (3). jJAnadarzanazIlAni poSaNIyAni sarvadA / rAgadveSAdayo doSA hantavyAzca kSaNe kSaNe / / 22 / / (4) etAvatyeva tasyAjJA karmadrumakuThArikA / samastadvAdazAMgArthasArabhUtA'tidurlabhA / / 23 / / artha: kRtakRtya banelA A paramAtmAnI ArAdhanA (pUjA) karavI hoya to temanI AjJAnuM akSarazaH pAlana karavuM joIe. bhagavAnanI mukhya eka ja AzA che ke, "he jIva! (1) tuM tAruM citta Tika jevuM nirmaLa rAkha, (2) AvI siddhi pAmavA mATe tuM samyagdarzana, samyagrajJAna ane samyaphacAritrarUpI ratnatrayIne tArA jIvanamAM AtmasAta kara, ane (3) te mATe tuM tArA rAgAdi doSone pratyeka paLe khatama karato rahe.' bhagavAnanI ATalI ja AjJA che. AjJA karmarUpI vRkSane jaDamULathI ukheDI nAMkhatI kuhADI che. samasta dvAdazAMgIno A sAra che. bhavacakramAM jIvane kvacita ja AjJApAlananI saubhAgyavaMtI taka prApta thatI hoya che. vidhasya vatsalenApi trailokyaprabhuNA'pi ca / sAkSAd viharamANena zrIvIreNa tadA kila / / 24 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 59
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) ta va rakSita rAkhavA avatAram | iyaM yaH svIkRtA bhaktinirbharairabhayAdibhiH / / 25 / / (7) yaistu pApabharAkrAntaiH kAlazaurikAdibhiH / | na svItA bhavAmothI te praSyitti tuhitA ! raddA artha : jyAre vizvavatsala trilokanAtha paramAtmA mahAvIradeva A dharatI upara sAkSAta vicaratA hatA tyAre duHkhonA astitvathI bhayAnaka banelA A bhavasAgaramAMthI te prabhubhakta abhayakumArAdi ja ugarI gayA ke jemaNe paramAtmAnI AjJAne zirasAvaMdya karI. puSkaLa pApanA poTalAM bAMdhI cUkelA kAlasaurika kasAI vagere je lokoe paramAtmAnI AjJAne svIkArI nahi te bicArAo A bhavasAgaramAM atyanta duHkhI thaIne bhaTakatA rahevAnA che. (8) sarvanantuhitAgaDavAva mokSetrapatiH | caritA''jJaiva cAritramAjaiva bhavabhaJjanI / / 27 / / artha : AjJA ja sarvajIvonuM hita karanArI che. AjJA ja mokSano ekamAtra mArga che. AcaraNamAM mUkelI AjJA ja cAritradharma che. AjJA ja bhavabhramaNane khatama karanArI che. (1) mad vitiratha yathAzakTri punahi ! tataH prakSaritaH siMhaH karmanirmathanaM prati / / 32 / / artha : jo dravyastava karatAM gRhasthane sarvaviratirUpa bhAvastava paNa prApta thaI jAya to to kamAla thaI gaI! te gRhastha karmono ghAta karavA mATe vipharelo siMha banI jAya. (10) zrAvako bahukarmA'pi pUjAdhaiH zubhabhAvataH / dalayitvA'khilaM karma zivamApnoti satvaram / / 33 / / artha: aDhaLaka azubha karmo karavA paDe che chatAM dezaviratidhara zrAvaka devAdhidevanI dravyastavarUpI bhaktinA zubhabhAvathI sakaLa karmono kSaya karIne satvara mokSa pAmI zake che. 60 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ (11) yenAjJA yAvadArAddhA sa tAvallabhate sukham / yAvad virAdhitA yena tAvad duHkhaM labheta saH / / 34 / / artha: je jIve jeTaluM AjJApAlana ArAdhyuM te jIva teTaluM sukha pAme. jeTalI teNe AjJAne virAdhI teTaluM te duHkha pAme. (12) savA tatyAnane strIne paramAtmAtmanAtmani | samyak sa jJAyate jJAto mokSaM ca kurute prabhuH / / 35 / / artha: je AtmAo bhagavAnanI AjJAone barobara pALe che, jeo AjJAmaya banI gayA che teo potAnAmAM paramAtmAne khUba sArI rIte nihALI zake che. A paramAtmadarzana te AtmAne mokSa Ape che. (13) mamaiva devo devaH syAt tava naiveti kevalam / matsarasphUrjitaM sarvamajJAnAnAM vijRmbhitam / / 37 / / artha : "mArA ja deva te deva che, tArA deva, deva nathI ja." A badhuM ajJAnatAnuM tophAna che. IrSyAthI nIkaLeluM vacana che. (14) svarUAM vItarI - punastI na rAtA | rAgo yadyatra taMtrAnye doSA dveSAdayo dhruvam / / 39 / / artha : paramAtmAnuM ja svarUpa che te vItarAgatA che. je paramAtmA hoya te sarAga hoI zake nahi. vaLI, jenAmAM rAga hoya tenAmAM dveSa vagere doSo nizcitapaNe hoya. (11) saiveSito revA yaM mavinumati | itthaM mAdhyasthyamAsthAya tattvabuddhyA'vadhAryatAm / / 40 / / artha : doSothI dUSita AtmAne paramAtmA kahI zakAya nahi. mAdhyazmabhAva dhAraNa karIne A vAta tattvabuddhithI sahue vicAravI joIe. (16) dhA rA'mi. sarvasaMvazora | dUSitena zubhenA'pi devenaiva hi tena kim / / 41 / / artha: sakaLa saMklezanA mULarUpa rAgAdi doSothI jemano AtmA dUSita banelo hoya te dava' (anya rIte) sArA hoya to paNa temane "deva" to zI rIte manAya ? " jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 61
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) vItarAgaM yato dhyAyan vItarAgo bhaved bhavI / ilikA bhramarIbhItA dhyAyantI bhramarI yathA / / 42 / / artha: vItarAgasvarUpanuM dhyAna dharato bhavyAtmA vItarAga bane, bhItithI bhamarInuM dhyAna karatI IyaLa bhamarI thAya che tema. (18) raviSita dhyAyanuM rAiivavazo bhavet | sAmu: minI sthApana thayA vAmaividyaH | 4rU artha: rAgAdi doSothI je AtmA dUSita che tenuM jo dhyAna dharAya to dhyAtAne paNa rAgAdi doSo jAgrata thAya. strInuM dhyAna karato kAmuka mANasa kAmavizvala ja thAya ne? (12) ya va vItarI ja tevo nizcIyatAM tata: | bhavinAM bhavadambholi: svatulyapadavIpradaH / / 46 / / artha : eTale have e vAtano nizcaya karavo joIe ke je vItarAga che te ja deva che. bhavyajIvonA saMsArarUpI parvatane khatama karatA vajasamA che. potAnA jevI ja padavInA dAtA che. - dvitIya prastAva (20) sarve'pi sAmprataM lokAH prAyastattvaparAGmukhAH / klizyante svAgrahagrastA dRSTirAgeNa mohitAH / / 47 / / artha : vartamAnakALamAM lagabhaga badhA jIvo tattvathI parAkkha banelA che. dRSTirAgathI gAMDA banelA kadAgrahathI pIDita te loko khUba saMklezamAM rahe che. (21) dRSTirAgo mahAmoho dRSTirAgo mahAbhavaH / dRSTirAgo mahAmAro dRSTirAgo mahAjvaraH / / 48 / / artha : dRSTirAga e bhayaMkara ajJAna che. te saMsArabhramaNanuM amogha kAraNa che. e bhayaMkara yamarAja che. e bhayaMkara koTino jvara che. (22) ghare hitamattimaitrI, muritA guno nam | upekSA doSamAdhyasthyaM, karuNA duHkhamokSadhIH / / 51 / / 62 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : potAnAthI bIjA-eTale sarvajIvonuM hita thAya tevI bhAvanA e maitrIbhAvanA che. je jIvomAM koI ne koI zaktinI, labdhinI, puSpAInI ke samajaNa vagerenI vizeSatA paDI che te joIne AnaMda pAmavo te muditA (pramoda) bhAvanA che. anya duHkhI jIvone joIne duHkhI thaI javuM e karUNAbhAvanA che. anya pApI jIvone joIne temanI upekSA karavI te mAdhyacya bhAvanA che. (23) maitrI nikhilasattveSu pramodo guNazAliSu / mAdhyasthyamavineyeSu karuNA duHkhadehiSu / / 52 / / (24) dharmavaDumasthatA mU mahemAvanAra / yairna jJAtA na cAbhyastAH sa teSAmatidurlabhaH / / 53 / / artha : sarva jIvo pratye maitrI, guNIjano pratye pramoda, duHkhito pratye karUNA ane uddhatAI vagere doSavALA jIvo pratye mAdhyacya bhAvanA rAkhavI joIe. dharmarUpI kalpavRkSanuM A bhAvanAo mULa che. jemaNe teNe jANI nathI ke jIvanamAM utArI nathI temane dharmanI prApti ati durlabha banI rahe che. (ra1) saho vicitra modIeM, tanveriyanmaH | doSA asanto'pIkSyante pare santo'pi nAtmani / / 54 / / artha : are, mohadazAno A aMdhApo kevo che ke tevA mANaso bIjAomAM na hoya tevA doSone jue che ane potAnAmAM rahelA doSone jotA nathI. (26) madIyaM darzanaM mukhyaM pAkhaNDAnyaparANi tu / madIya AgamaH sAraH parakIyAstvasArakAH / / 55 / / artha : mAruM ja darzana (mata) zreSTha che ane bIjA darzano pAkhaMDa che. mAruM ja zAstra sArabhUta che ane bIjAnA zAstro asAra che. (27) paraM patinaM patti na tu haM modamohitAH | kurvantaH paradoSANAM grahaNaM bhavakAraNam / / 58 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 63
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: mohadazAthI aMdha banelA jIvo bIjAne doSothI barabAda thato joI zake che paNa potAnI tevI barabAdIne joto nathI. bIjAnA doSone jovAmAM e bicAro saMsArabhramaNa vadhArI mUke che. (28) athA parastha patti rogAna adyAtmanastA | saivAjarAmaratvAya rasasiddhistadA nRNAm / / 59 / / artha : je rIte jIva bIjAnA doSone jue che te rIte jo te potAnA doSo jue to ghaNA badhA jIvone mokSapada pAmavA mATenI te dRSTi rasasiddhi banI jAya. (29) rAgadveSavinAbhUtaM sAmyaM tattvaM yaducyate / svazaMsinAM kva tat teSAM paradUSaNadAyinAm / / 60 / / artha: rAgadveSanA abhAvamAM je samatva pragaTa thAya che te svaprazaMsA ane paranindA karanArA jIvomAM to saMbhave ja kyAMthI? (30) mAne'pamAne nindAyAM stutau vA loSThukAJcane / jIvite maraNe lAbhAlAbhe rake mahardhike / / 61 / / (31) zatrau mitre sukhe duHkhe hRSIkArthe zubhAzubhe / sarvatrApi yadekatvaM tattvaM tad bhedyatAM param / / 62 / / artha : mAnamAM ke apamAnanI sthitimAM, svaniMdA ke svaprazaMsAmAM, mATI ke sonAnA darzanamAM, jIvana ke maraNanI sthitimAM, lAbha ke nukasAnamAM, garIba ke zrImaMtanA AgamanamAM, zatru ke mitramAM, sukhamAM ke duHkhamAM, IndriyonA ISTa ke aniSTa viSayanI prAptimAM sarvatra je samacittatA te sAdhanAno sAra che. bAkI badho asAra che. (32) adya kalye'pi kaivalyaM sAmyenAnena nAnyathA / pramAda: kSaNamapyatra tataH kartuM na sAmpratam / / 65 / / artha : Aje ke kAle-jyAre paNa jIvane kevaLajJAna prApta thavAnuM che tyAre samatA sAdhyA pachI ja thavAnuM che. eTale Aje ja samatA sAdhavAnI bAbatamAM pramAda karavo e ucita nathI. 64 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ (33) dvi yukrena vizmIrona viMda vAtrA viSNu viSNunA ' kiM jinendreNa rAgAdyairyadi svaM kaluSaM manaH / / 66 / / (34) kiM nAgnyena sitai raktaiH kiM paTaiH kiM jaTAbharaiH / kiM muNDamuNDanenApi sAmyaM sarvatra no yadi / / 67 / / (35) kiM vrataiH kiM vratAcAraiH kiM tapobhirjapaizca kim / kiM dhyAnaiH kiM tathA dhyeyairna cittaM yadi bhAsvaram / / 68 / / (36) kiM kliSTendriyarodhena kiM sadA paThanAdibhiH / kiM sarvasvapradAnena tattvaM nonmIlitaM yadi / / 69 / / artha : jo potAnuM citta rAga-dveSanI pariNatiothI kaluSita rahetuM hoya to: gautama buddhane ya zuM karavAnA ? mahAdevane bhajavAno ya zo artha? brahmA, viSNuthI paNa zuM Upajaze? are, tIrthakara bhagavAna paNa zA kAmanA ? jo ISTAniSTa padArthomAM samabhAvanI siddhi na thAya to : nagna rahevAthI zuM? ke dhoLA yA bhagavA kapaDAM paheravAthI zuM? jaTA vadhAravAthI zuM ? mAthuM mUMDAvavAthI ya zuM? jo citta nirmaLa rahetuM na hoya to : vrato ane vratonA AcArothI zuM? tapa, japa, dhyAna ane dhyAnanA AlaMbanothI paNa zuM? jo samatva nAmanuM tattva AtmAmAM pragaTyuM na hoya to : kaSTadAyI evA IndriyanigrahathI zuM ? satata jJAnAbhyAsano zo artha? sarvasvanuM dAna karI devAthI zo phAyado ? (37) nAgyo muvindra , rIvA vaturdazA | na zrAddhAdipratiSThA vA tattvaM kintvamalaM manaH / / 70 / / artha : vastra ke muhapatti, pUnama ke caudaza, zrAddhapratiSThA ke sAdhupratiSThA e kAMI tattva nathI. tattva eka ja che, manane nirmaLa karavuM. (38) dRSTvA zrIgautama buddhaistripaJcazatatApasaiH / bharatapramukhairvApi kva kRto bAhyakugrahaH ? / / 71 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 65
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: zrI gautama gaNadhara bhagavaMtane joIne bodha (kavaLajJAna) pAmelA paMdaraso tApasIe ane bharatacakrI, guNasAgara, pRthvIcandra, marudevA mAtA vageree bAhya vyavahAradharmanA pAlanano kadAgraha kyAM rAkhyo hato ? liMga ke kriyAkAMDarUpa ArAdhanAo vinA ja teo kevaLajJAna pAmyA hatA. ' (39) tathA cintyaM, tathA vAcyaM, ceSTitavyaM tathA tathA / malImasaM mano'tyarthaM yathA nirmalatAM vrajet / / 74 / / artha: tevuM vicAro, tevuM bolo, tevuM Acaro jethI malina evuM mana khUba nirmaLa banavA lAge. (40) caJcalasyAsya cittasya sadaivotpathacAriNaH / / upayogaparaiH stheyaM yogibhiryogakAGkSibhiH / / 75 / / artha : A citta ekadama caMcaLa che, sadA khoTA raste doDI janAruM che. jemane yoga"nI IcchA che tevA yogIoe satata sAvadhAna rahevuM joIe. (41) sukaraM maladhAritvaM, sukaraM dustapaM tapaH / sukaro'kSanirodhazca, duSkaraM cittazodhanam / / 76 / / artha : zarIra, vastra vagerene melAMdhANa rAkhavA hajI sahelAM che, ghora ane ugra tapa karavuM hajI saheluM che, indriyono nigraha karavo sahelo che paNa cittane pavitra rAkhavAnuM kArya duSkara duSkara che. (42) pApabuddhyA bhavetpApaM ko mugdho'pi na vettyadaH / dharmabuddhyA tu yatpApaM taccintyaM nipuNairbudhaiH / / 77 / / artha : pApabuddhithI pApa thAya che A vAta sAmAnya mANasa paNa samajI zake che. paraMtu dharmabuddhi hoya chatAM pApa thAya te vAta catura puruSoe vicAravI joIe. (43) aNumAtrA api guNA dRzyante svadhiyA''tmani / . doSAstu parvatasthUlA api naiva kathaJcana / / 78 / / (44) ta va veparInTena vijJAtivyA paraM vAH | diGmoha iva ko'pyeSa mahAmoho mahAbalaH / / 79 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 66
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : potAnAmAM aNu jeTalA guNo hoya to ya jIvane te dekhAya che ane pahADa jeTalA moTA doSo dekhAtA ja nathI. A to dizAmoha thavA jevo mahAbaLavAna bhrama che. kharekhara to AnAthI viparIta thavuM joIe ema Aptavacana kahe che. (45) dharmasya bahudhA'dhvAno loke vibhramahetavaH / teSu bAhyaphaTATopAttatvavibhrAntadRSTayaH / / 80 // artha : magajamAM bhramaNA utpanna karI de tevA kahevAtA dharmanA aneka rastAo lokamAM jovA maLe che. temAM jemane 'tattva' dekhAI gayuM te, te mArgane pakaDI le che ane temAM ja vAstavika dharma che evo bAhya mAhola Ubho karI de che. tRtIya prastAva (46) saddagAnantasAmyasya vimulA mUtyuddheyaH / icchanti duHkhadaM duHkhotpAdyaM vaiSayikaM sukham / / 85 / / artha : svAbhAvika rIte AnaMda denArA samatAbhAvathI vimukha thayelA mUDhabuddhivALA loko evA bhogasukhane Icche che je du:khamAMthI utpanna thayuM che ane duHkhane denAruM che. (47) kaSAyA viSayA duHkhamiti vetti janaH sphuTam / tathApi tanmukhaH kasmAd dhAvatIti na buddhyate / / 86 / / artha : kaSAyo ane viSayo duHkhanuM kAraNa che evuM spaSTapaNe jANavA chatAM jIva tenI ta2pha kema doDe che ? te samajAtuM nathI. (48) sarvasaGgaparityAgaH sukhamityapi vetti saH / sammukho'pi bhavet kiM na tasyetyapi na buddhyate / / 87 / / artha : 'sarva saMgono parityAga e ja sukha che' evuM jIva jANe che to paNa te sukhanI abhimukha te kema nahi thato hoya ? (49) sUkSmAH sUkSmatarA bhAvA bhedyante sUkSmabuddhibhiH / etad dvayaM tu durbhedaM teSAmapi hi kA gatiH / / 88 / ++++++++++++||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) ******* 67
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : je sUkSma buddhivALA mANaso sUkSma ane atisUkSma vastuone paNa jANI zake teone paNa A be bAbato bhAre muzkelIthI samajAya che. to have karavuM zuM ? (50) aparAdhAkSamA krodho mAno jAtyAdyahaMkRtiH / lobhaH padArthatRSNA ca mAyA kapaTaceSTitam / / 89 / / artha : bIjAnA aparAdho pratye asahiSNu banavuM te krodha che. jAti vagereno ahaMkAra te mAna che. kapaTapUrvakanI cAla te mAyA che. parapadArthanI tRSNA (Asakti) te lobha che. (51) nopendrasya na cendrasya tat sukhaM naiva cakriNaH / sAmyAmRtavinirmagno yogI prApnoti yatsukham / / 91 / / artha : samatArUpI amRtamAM magna thayelo yogI je AtmAnaMdane prApta kare che te AnaMda nathI maLato viSNune, Indrane ke cakravartIne. (52) rAgo'bhISTeSu sarveSu dveSo'niSTeSu vastuSu / krodhaH kRtAparAdheSu mAnaH paraparAbhave / / 92 / / (53) lobhaH parArthasaMprAptau mAyA ca paravaJcane / gate mRte tathA zoko harSazcAgatajAtayoH / / 93 / / (54) aratirviSayagrAme yA'zubhe ca zubhe ratiH / caurAdibhyo bhayaM caiva kutsAkutsitavastuSu / / 94 / / (55) vedodayazca saMbhoge vyalIyeta muneryadA / antaHzuddhikaraM sAmyAmRtamujjRmbhate tadA / / 95 / / artha : jyAre muninA cittamAMthI nIce jaNAvelI vastuo nAza pAme tyAre aMtaHkaraNanI zuddhi karatuM samatA nAmanuM amRta vikAsa pAme che. (1) ISTa vastuomAMthI rAga, (2) aniSTa vastuo taraphano dveSa, (3) aparAdhIo upara krodha, (4) bIjA dvArA thatAM apamAna vakhate abhimAna, (5) vastunI prAptimAM lobha, (6) bIjAne ThagavAmAM mAyA, (7) vastu jatAM ke mRtyu thatAM zoka, (8) vastu prApta thatAM ke janma thatAM AnaMda, (9) azubha viSayomAM ati, (10) zubha 68 *************** jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayomAM rati, (11) cora vagerethI bhaya, (12) bIbhatsa vastuomAM jugupsA, (13) saMbhoga karIne vedano udaya. (56) yadi tvaM sAmyasaMtuSTo vidhaM tuSTaM tadA tava / tallokasyAnuvRtyA kiM svamevaikaM samaM kuru / / 102 / / artha : jo tuM samabhAvathI tRpta thaI gayo hoya to AkhuM vizva paNa tArAthI tRpta thaze. have lokone rIjhavavAthI tane zuM lAbha che? tuM tane ja samabhAvavALo kara. (57) zrutazrAmaNyayogAnAM prapaJcaH sAmyahetave / tathApi tattvatastasmAjjano'yaM plavate bahiH / / 103 / / artha : zAstro, sAdhupaNuM ane yogAbhyAsano vistAra samabhAvane siddha karavA mATe che. Ama chatAM te loko tenAthI samabhAvane pAmI zakatA nathI, kemake teo bahirbhAvamAM ja kUdakA mAratA hoya che. (58) svAdhInaM svaM parityajya viSamaM doSamandiram / asvAdhInaM paraM mUDha ! samIkartuM kimAgrahaH / / 104 / / artha: doSothI bharelA ane viSamabhAvavALA chatAM svAdhIna tane potAne tyajIne he mUDha Atman ! je tAre AdhIna nathI tevAne samabhAvavALA karavA mATe kema Agraha rAkhe che ? (59) yathA guDAdidAnena yatkiJcit tyAjyate zizuH / calaM cittaM zubhadhyAnenAzubhaM tyAjyate tathA / / 107 / / artha : jema goLa vagere daIne bALaka pAsethI koI (azubha) vastu choDAvI zakAya che tema zubha dhyAna vaDe caMcaLa cittamAMthI azubha dhyAna choDAvI zakAya che. toSaNIyo jagannAthastoSaNIyazca sadguruH / toSaNIyastathA svAtmA kimanyairvata toSitaiH / / 110 / / (67) vaSAviSayAntio vahiriye nana: | kiM tena ruSTatuSTena toSaroSau ca tatra kim / / 111 / / (20) jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 69
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: A jagatamAM paramAtmA, sadguru ane potAno AtmA ja prasanna karavA lAyaka che. bIjAone khuza karavAnI koI jarUra nathI. vaLI, A loka viSaya-kaSAyamAM gaLAbUDa DUbelo che, tethI bahirdaSTivALo che. te khuza thAya ke nAkhuza thAya tethI zuM pharaka paDe che? tenI upara ApaNe toSa, roSa zA mATe karavA joIe? (dhara) sasarAvArikha prAyo novAka srAnanumAvetara ! dveSasteSu na kartavyaH saMvibhAvya bhavasthitim / / 112 / / artha : kALanA prabhAvathI prAya: loko sadAcArasaMpanna nathI. temanI bhavasthiti ja tevI che tema vicArIne temanA pratye dveSa karavo nahi. - caturtha prastAva (63) DhIno thato nannurvAdhino viSayamika | bADhaM patati saMsAre svapratijJAvilopanAt / / 117 / / artha: sattvahIna sAdhu viSaya-vAsanAdithI pIDAya che tethI pote lIdhelI pratijJAono bhaMga kare che. pariNAme bhayAnaka saMsAramAM paTakAya che. (64) tAvadguruvacaH zAstraM tAvat tAvacca bhAvanAH / kaSAyaviSayairyAvad na manastaralIbhavet / / 119 / / artha : jyAM sudhI mana viSayavAsanAthI ke kaSAyonI pariNatithI calita na thAya tyAM sudhI ja guruvacana mAnya rahe che ane zAstrAjJAo tathA zubha bhAvanAomAM mana ramyA kare che. (65) RSAviSayazAne thAvajotipurNayam | - yameva nayatve sa vIratina : || 120 artha : viSayo ane kaSAyo jItI na zakAya tevA durjaya che. te tarapha jIva doDI rahyo che. jo koI jIva temanI upara vijaya meLavI le to vijayI vIra lokomAM te tilaka samAna zreSTha vIra che. (66) upasarge sudhIratvaM subhIrutvamasaMyame / lokAtigaM dvayamidaM muneH syAd yadi kasyacit / / 122 / / na 70 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : upasargomAM puSkaLa dhIratA ane asaMyamanA AcaraNamAM khUba DarapokapaNuM - A be lokottara vastuo to koka munimAM ja hoI zake. (67) kusadA viSayAstAva vavAyA tihusa: | parISahopasargAzcAdhikadussahadussahAH / / 123 / / artha : viSayo du:saha che paNa kaSAyo to atiduHsaha che ane parISaho tathA upasargo to ethI ya vadhu atidusaha che. (68) na trivamarzva vana rena vinIyate | munivIraM vinA kaJciccittanigrahakAriNam / / 124 / / artha : traNa jagatamAM je advitIya kakSAno malla gaNAya te kAmarAja konAthI jItI zakAya? hA, cittano nigraha karanAra koI vIra muni ja tene jItI zake. (69) dUre dUratare vA'stu khaDgadhAropamaM vratam / hInasattvasya hI cintA svodarasyApi pUraNe / / 131 / / artha : satvahIna sAdhune talavAranI dhAra upara cAlavA jevuM mahAvratapAlana to zuM thavAnuM che? ene to potAnuM peTa bharavAnI ja cintA rahetI hoya che. (70) yat tadarthaM gRhasthAnAM bahucATuzatAni saH / bahudhA ca karotyuccaiH zveva dainyaM pradarzayan / / 132 / / artha : kemake te potAno nirvAha karavA mATe kUtarAnI jema dInatA darzAvato (pUchaDI paTapaTAvato) seMkaDo jAtanI khuzAmata kare che. (71) sAme yonAM yA tu meMdI vRttiH praritA | tasyAstrasyati nAmnApi kA kathA'caraNe punaH / / 136 / / artha : AgamazAstramAM sAdhuone siha jevI (adIna) vRtti rAkhavAnuM jaNAvAyuM che tenuM to varNana sAMbhaLIne ja A zithIla) sAdhu dhrUjavA lAge che to tenuM AcaraNa karavAnI to vAta ja kyAM rahI? (72) vinu sAtisu ja vastrAdarimUjIMyA | kurvANo mantratantrAdi gRhavyAptiM ca gehinAm / / 137 / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) ##### ### : ::: ######### ########## 71
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ (73) kathayaMzca nimittAdyaM lAbhAlAbhaM zubhAzubham / koTi kAkiNimAtreNa hArayet svaM vrataM tyajan / / 138 / / artha: paraMtu te bhautika sukhanI ja abhilASAvALo banIne vastra, AhAra AdinI Asaktine poSavA mATe dorA, dhAgA kare che. gRhasthonA ghara saMbaMdhita ciMtA kare che. nimitta vagerene tathA lAbha-hAni, zubhAzubha vagerene kahe che. Ama potAnA vratano tyAga karato te eka nayA paisA mATe karoDa rUpiyA khoI bese che ! (74) cAritraizvaryasaMpannaM puNyaprAgbhArabhAjanam / mUDhabuddhirna vetti svaM trailokyoparivartinam / / 139 / / (75) tatazca bhikSukaprAyaM manyamAno viparyayAt / bhAvaniHsvadhanezAnAM lalanAni karotyasau / / 140 / / artha: bicAro mUDhabuddhi! eTaluM ya samajato nathI ke pote cAritrasaMpanna che, mahAna puNyano svAmI che ane traNeya lokanA jIvothI ghaNI UMcI kakSAe beThelo che ! vaLI, buddhi UMdhI thatAM potAne bhikhArI jevo mAnato e sAdhu bhAvarUpI dhana vinAnA dhanavAnonI khuzAmata karato rahe che. (76) prazAntasya nirIhasya sadAnandasya yoginaH / indrAdayo'pi te raGkaprAyAH syuH kimutAparAH / / 141 / / artha : jenI AMtaravRttio zAMta thaI che, jene koI spRhA nathI ane je sadA AnaMdamAM magna che tevA yogI AgaLa Indra vagere paNa raMka jevA che to bIjAonI to zI vAta karavI? (77) sukhAbhilASiNo'tyarthaM grastA RLyAdigAravaiH / pravAhavAhino hyatra dRzyante sarvajantavaH / / 148 / / artha : je bhogasukhanA atyanta icchuka che te jIvo Rddhi, rasa ane zAtAnA gAravathI grasta hoya che, eTale ja bIjA jIvonI pAchaLa teo taNAtA rahetA hoya che. 72 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ (78) mAnuSyaM durlabhaM labdhvA ye na lokottaraM phalam / gRNanti sukhamAyatyAM pazavaste narA api / / 155 / / artha : jeo durlabha mAnavabhava pAmIne bhaviSyamAM sukha denArA lokottara phaLane grahaNa karatA nathI te manuSya hovA chatAM paNa pazu che. pAMcamo prastAva (79) azubhaM vA zubhaM vApi svasvakarmaphalodayam / bhuJjAnAnAM hi jIvAnAM hartA kartA na kazcana / / 160 / / artha : potapotAnA karmonA phalanA udayone - pachI te azubha hoIne duHkha denArA hoya ke zubha hoIne sukha denArA hoya temane - jIva bhogavato hoya che. A sukhadu:khano kartA pote ja che, anya koI nathI. (80) AjanmAjJAnaceSTAH svA nindyAstAH prAkRtairapi / vicintya mUDha ! vaidagdhyagarvaM kurvanna lajjase / / 162 / / artha : he mUrkha ! sAmAnya manuSyo paNa nindA kare tevI halakI ajJAnagata ceSTAo-janmathI mAMDIne Aja sudhInI-teM karI che, je tArA khyAlamAM ja che, chatAM tuM tArI paMDitAI duniyAmAM dekhADavA nIkaLyo che ? (81) citya ke vijJAnanti sarvArthevu siddhitam / sarvapriyaMkarA ye ca te narA viralA jane / / 167 / / (82) vityaM paramo vanyurodhitva paramaM mulam / dharmAdimUlamaucityaM aucityaM janamAnyatA / / 168 / / artha : sarva kAryomAM siddhi apAvatA aucityadharmane jeo jANe che ane jeo sarvanuM priya kare che tevA manuSyo A lokamAM virala hoya che. aucitya e paramabaMdhu che, paramasukha che, dharmAdikanuM mULa che, lokamAnyatAnuM prabaLa kAraNa che. (83) bhairavezyAnotsuyamanotnuMvacAvya mukhyatA | susthatA ca parAnandastadapekSAM kSayed muniH / / 176 / / artha : koIpaNa vastunI apekSA choDI devAthI utsukatAno (adhIrAIno) ++++++++///////////////////// #////|//////////||||///////////////////|//////////////////////++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 73
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAza thAya che. utsukatAno nAza thavAthI svasthatA pragaTe che. A svasthatA e ja zreSTha AtmAnaMda che, mATe munie sahu prathama apekSAno nAza karavo joIe. (84) adharmo jihmatA yAvad dharmaH syAt yAvadArjavam / adharmadharmayoretad dvayamAdimakAraNam / / 177 / / artha : jyAM sudhI vakratA (kapaTa) che tyAM sudhI adharma che, jyAM sudhI saraLatA che tyAM sudhI dharma che. adharma ane dharmanA A be mukhya kAraNo che. (85) sukhamArjavazIlatvaM sukhaM nIcaizca varttanam / sukhamindriyasaMtoSaH sukhaM sarvatra maitryakam / / 178 / / artha : saraLa svabhAva te sukha che. namra vartana te sukha che. IndriyonA viSayomAM saMtoSa te sukha che. sarvatra maitrIbhAva te sukha che. (86) anantAn pujAvartAnAtmanendriyAvig | bhrAnto'si cchedabhedAdivedanAbhirabhidrutaH / / 184 / (87) sAmprata tu tRTImUva sarvavuM:havAnanam / vrataduHkhaM kiyatkAlaM saha mA mA viSIda bhoH / / 185 / / artha : he Atman ! ekendriyAdi yoniomAM ananta pudgalaparAvarto paryanta tuM rakhaDyo che. tyAM chedana-bhedana Adi vedanAo teM sahI che. have makkama banIne sarvaduHkhone bALI devA mATe dAvAnaLa jevA vratonA kaSTane thoDAka kALa mATe tuM sahI le. temAM viSAda na kara. (88) upadezAdinA kiJcit kathaJcit kAryate paraH / svAtmA tu svahite yoktuM munIndrairapi duSkaraH / / 186 / / artha : bIjA jIvane upadeza daIne koIpaNa rIte kAMIka paNa dharma hajI karAvI zakAya, paNa potAnI jAtane hitamAM joDavI ke ahitathI choDAvavI e to mahAmunio mATe paNa muzkela banatuM hoya che. (89) yadA duHkhaM sukhatvena duHkhatvena sukhaM yadA / munirvetti tadA tasya mokSalakSmI: svayaMvarA / / 187 / / nananana+nanana+ 74 ++++++++++ [++++!!!!||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : jyAre munine duHkhamAM sukha anubhavAya ane sukhamAM du:khanI anubhUti thAya tyAre teNe jANavuM ke mokSalakSmI sAmethI cAlI AvIne tenA gaLAmAM varamALA nAMkhI devAnI che. (90) janmabhUtvAt pulindAnAM vanavAse yathA ratiH / tathA viditatattvAnAM yadi syAt kimataH param / / 192 / / artha : jema bhIla vagere lokone potAnI janmabhUmi hovAnA kAraNe vanavAsamAM AnaMda maLe che tema tattvanA jJAnI yogIne paNa jo vanavAsamAM AnaMda AvI jAya to tene bIjuM joIe paNa zuM? (39) zarIramAnarvidughA vahudinaH | saMyojya sAmprataM jIva ! bhaviSyasi kathaM svayam / / 197 / / artha: he Atman ! ghaNA jIvone ghaNI rIte tuM zArIrika ane mAnasika duHkho sAthe joDe che. hAya ! to du:kha denArA tAruM bhAvi zuM? (92) dharmaM na kuruSe mUrkha ! pramAdasya vazaMvadaH / kalye hi trAsyate kastvAM narake duHkhavihvalam / / 198 / / artha : he mUrkha ! pramAdane vaza paDelo tuM atyAre dharma (tyAga, tapa vagere) karato nathI to pachI narakamAM duHkhathI trAsI gayelA tane kAle koNa bacAvaze ? (93) kandharAvaddhapApAzmA bhavAbdhau yadyadhogataH / kva dharmarajjusaMprAptiH punarucchalanAya te / / 199 / / artha : jo tuM gaLAmAM pAparUpI paththara bAMdhIne bhavasAgaranA taLiye jato rahIza to bahAra AvavA mATe tane dharmarUpI doraDuM zI rIte maLaze? (94) du:khakUpe'tra saMsAre sukhalezabhramo'pi yaH / / so'pi duHkhasahasreNAnuviddho'taH kutaH sukham / / 200 / / artha: duHkhanA kuvA jevA A saMsAramAM sukhanA lezano je bhrama thAya che te paNa hajAro duHkhothI vIMTAyela che. tethI saMsAramAM sukha kyAMthI lAvavuM? jaina zAstronA cUMTelA zloko (yogasAra) 75
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ (95) duHkhitAnakhilAn jantUn pazyatIha yathA yathA / tathA tathA bhavasyAsya vizuddhAtmA virajyati / / 201 / / artha: vizuddha AtmA jema jema duHkhI jIvone jue che tema tema A saMsArathI te virakta thato jAya che. 76 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ kulakasaMgraha (1) guNAnurAga kulakam ( 1 ) uttamaguNANurAo nivasai hiyayaMmi jassa purisassa / AtitthayarapayAo na dullahA tassa riddhIo / / artha : je puruSanA hRdayamAM brahmacarya, kSamA vagere uttama guNo pratye anurAga che e puruSane to tIrthaMkarapada sudhInI Rddhio paNa durlabha nathI. (2) te pannA te punA, telu pagAmo vipna mA~ niSyaM / jesiM guNANurAo, akittimo hoi aNavarayaM // artha : e AtmAo dhanya che, e mahAtmAo puNyavAna che, teone mAro nitya namaskAra thAo ke je AtmAonI pAse satata akRtrima= vAstavika guNAnurAga che. (3) kiM bahuNA bhaNieNaM, kiM vA tavieNa kiM va dANeNaM / ikkaM guNANurAyaM, sikkhaha sukkhANa kulabhavaNaM // artha : vadhAre bhaNIne zuM kAma che ? vadhAre tapa karIne paNa zuM kAma che ? vadhAre dAna ApavAnuM paNa zuM kAma che ? o bhavyajIvo ! tame tamAma sukhonA kulabhavana evA ekamAtra guNAnurAgane zIkho, AtmasAt karo. (4) jaivi carasi tavaM viulaM paDhasi suyaM karisi vivihakaTThAI / na dharasi guNANurAyaM, paresu tA niSphalaM sayalaM / / artha : o Atman ! tuM kadAca vipula tapa karaze, puSkaLa zAstro bhaNaze, loca, vihArAdi vividha kaSTo paNa karaze. paNa yAda rAkha, jo tuM bIjAone vize guNAnurAga dhAraNa nahi kare, bIjAonA guNone joIne harSa nahi pAme, IrSyA karaze to tAruM badhuM ja tapAdi niSphaLa thaze. (4) soUNa guNukkarisaM annassa karesi maccharaM jaivi / tA nUNaM saMsAre parAbhavaM sahasi savvattha / / !!!!!!!!!!!L++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ #++++++++/////|||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 77
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : bIjAnA guNonA utkarSane sAMbhaLIne jo tuM IrSyA karaze, hRdayamAM baLaze to nakkI mAnaje ke A saMsAramAM tAre badhe ja parAbhavane= tiraskArane sahana karavo paDaze. kemake IrSALuonA puNyo baLI jAya che.) (6) guNavaMtANa narANaM IsAbharatimirapUrio bhaNasi / jai kahavi dosalesaM tA bhamasi bhave apArammi / / artha: IrSAnA samUharUpI aMdhakArathI bharelo evo tuM jo koI paNa rIte e guNavAn AtmAonA doSono leza paNa bolIza, emanI leza paNa niMdA karIza to apAra samudramAM tuM bhamIza. (7) = sanmasepha nIvo, gui ra houM 2 nami | taM paraloe pAvaI abbhAseNaM puNo teNaM / / artha : jIva A janmamAM guNo ke doSo jeno abhyAsa kare, jene vAraMvAra seve e ja guNa ke doSa e abhyAsanA kAraNe ene AvatA bhavamAM maLe. mATe ja krodhIo sApa thAya, IrSALuo kUtarA thAya.) (8) jo jaMpai paradose guNasayabhario vi maccharabhareNaM / so viusANamasAro palAlapuMja bva paDibhAi / / artha : seMkaDo guNono bhaMDAra evo paNa je jIva eka mAtra ISpadoSane lIdhe pArakAnA doSo ja bolyA kare che e jIva vidvAnone to ghAsanA pULAnI jema tuccha-asAra lAge che. enA seMkaDo guNonI e vidvAno koI ja kiMmata karatA nathI. (1) no paravoe ziSTa, saMtADasaMtavi gumAvege ! so appANaM baMdhai, pAveNa niratthaeNAvi / / artha: bIjAmAM doSo hoya ke na hoya, paNa je AtmA ISya vagere duSTabhAvone lIdhe pArakAnA chatAM-achatAM doSone grahaNa kare che e to bicAro nakAmo potAnA AtmAne pApathI bAMdhe che. (10) taM niyamA muttavvaM jatto uppajjae kasAyaggI / taM vatthu dhArijjA jeNuvasamo kasAyANaM / / 78 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : te vastu avazya choDI devI ke jenAthI hRdayamAM kaSAyarUpI agni utpanna thAya. (pachI e kaSAya krodha, mAna, mAyA ke lobha cAramAMthI koIpaNa hoya.) te ja vastu dhAraNa karavI ke jenAthI kaSAyono upazama thAya. (11) jai icchaha guruyattaM, tihuyaNamajjhammi appaNo niyamA / tA savvapayatteNaM paradosavivajjaNaM kuNaha / / artha : he Atmana ! zuM tuM ema Icche che ke, A traNa lokanI aMdara tArA AtmAnI moTAI thAya, tArI sarvatra yaza-kIrti phelAya, to eka kAma kara ! tArI tamAma zakti lagADI daI paradoSadarzana-paradoSaniMdA choDI de. (12) je ahamaahama ahamA, gurukammA dhammavajjiyA purisA / te viya na niMdaNijjA, kiMtu dayA tesu kAyavvA / / artha: A jagatamAM je jIvo adhama che, adhamAdhama che, bhArekarmI che, dharma vinAnA che. o jIva ! tuM emanI paNa niMdA na karIza. tuM mAtra teo upara karUNA ja dhAraNa karaje. (13) pAsatthAisu ahuNA saMjamasiDhilesu mukkajogesu / no garihA kAyavvA, neva pasaMsA sahAmajjhe / / artha: A huMDA avasarpiNI duHSamAkALamAM zithIla saMyamajIvana jIvanArA, mana-vacana-kAyAnA zubhayogone pheMkI denArA ghaNA pAsatyAdi sAdhuo hovAnA ja. tuM emanI niMdA na karIza. ane sabhAmAM - jAheramAM emanI prazaMsA paNa na karIza. (loko emanA tarapha kheMcAya to lokonuM ahita thAya.) (14) kAUNa tesu karuNaM jai mannai to payAsae maggaM / aha rusai to niyamA na tesiM dosaM payAsei / / artha : teo upara karUNA karaje ane jo tane lAge ke teo tArI vAta mAnaze to emane sAco mArga batAvaje. paNa tAro upadeza sAMbhaLI e zithila sAdhuo gusse thaI jAya to paNa emanA doSone ughADA na jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 79
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ pADIza. (paNa mauna thaI jaje.) (15) saMpai dUsamasamae dIsai thovo vi jassa dhammaguNo / bahumANo kAyavvo, tassa sayA dhammabuddhIe / / artha : he Atman ! A to huMDA avasarpiNIno duHSamAkALa-atibhayaMkara kALa che. A kALamAM tane je koImAM thoDoka paNa dharmaguNa dekhAya to tuM sadA dharmabuddhithI enA upara bahumAna karaje. (16) jau paragaccha sagacche, je saMviggA bahussuyA muNiNo / tesiM guNANurAyaM mA muMsu maccharappahao / / artha : pArakA gacchamAM ke svagacchamAM je sAdhuo saMvigna=vairAgI, bahuzruta=vidvAna=jJAnI hoya teo pratyeno guNAnurAga mAtra IrSyAnA pApe na choDIza. (17) guNarayaNamaMDiyANaM bahumANaM jo karei suddhamaNo / sulahA annabhavaMmi ya, tassa guNA huMti niyameNaM / / artha : zuddha manavALo je AtmA guNorUpI ratnothI zobhI rahelA bIjAo upara bahumAnabhAvane dhAraNa kare che e AtmAne e tamAma guNo AvatA bhavamAM sulabha thaI jAya che. he jIva ! AmAM leza paNa zaMkA na rAkhIza. (2) gurupradakSiNA kulakan (18) golama-suhamma-navu-mo-sikhkhamavAJAriyA / annevi jugappahANA taiM diTThe suguru te diTThA / / artha : he bhavodadhitAraka gurudeva ! A zAsanamAM je gautamasvAmI, sudharmAsvAmI, jaMbUsvAmI, prabhavasvAmI, zasthaMbhavasUri vagere AcAryo-mahApuruSo thaI gayA ane e sivAya paNa je kalikAlasarvajJa hemacandrasUri vagere yugapradhAno thaI gayA, ApanA darzana mAtrathI mane e tamAmanA darzanano lAbha thaI gayo. (arthAt Apa ja mArA mATe gautamAdi mahAmunio jevA cho.) :::::::::::////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 80
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ (19) ajja kayattho jammo ajjakayatthaM ca jIviyaM kAma jeNa tuha daMsaNAmaya-raseNa sittAI nayaNAI / / artha : o gurumAtA ! Aje mAro janma kRtArtha-saphaLa thayo. Aje mAruM jIvana paNa saphaLa thaI gayuM, kemake Aje ApanA darzanarUpI amRtarasa vaDe mArI AMkho siMcAI. (ra0) so so tuM nAraM so no so sAmano thano | jattha pahu ! tumha pAyA, viharaMti sayAvi supasannA / / artha : he patitapAvana guruvara! te deza dhanya che, te nagara dhanya che, te gAma dhanya che, te Azrama-upAzraya paNa dhanya che ke jyAM sadAya suprasanna evI Apa vicaro cho, jyAM ApanA pAvana pagalAo paDe che. (21) hatthA te sukayatthA, je kiIkammaM kuNaMti tuha calaNe / vANI bahuguNakhANI, suguruguNA vaNNiA jIe / / artha : o vizuddha brahmacaryanA dhAraka gurudeva ! te hAtha sukRtArtha che, saphaLa che, dhanya che ke jeo ApanA caraNono sparza kare che, ApanA caraNonI sevA kare che. e vANI ghaNA guNonI khANa che ke je vANI vaDe sadguru evA ApanA guNo gavAya che. (22) avayariyA suradheNU saMjAyA maha gihe kaNayabuTThI / dAridaM ajja gayaM, diDhe tuha suguru muhakamale / / artha: he kSamAbhaMDAra ! Aje to mArA ghare kAmadhenu gAya utarI, Aje mArA ghare suvarNanI vRSTi thaI, Aje mArI daridratA bhAMgI gaI, kemake Aje mane ApanA mukhakamaLanA darzana thayA. (23) ciMtAmaLisariSTha, sanmatta paviyaM mag sanna | saMsAro dUrIkao, diDhe tuha suguru muhakamale / artha : o guNanidhi ! Aje mane ciMtAmaNi ratna tulya samyagdarzananI prApti thaI, Aje mAro saMsAra dUra thaI gayo, kemake Aje mane ApanA mukhakamaLanA darzana thayA. jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulasaMgraha) 81
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ (ra4) nA riddhI samarA muMnaMtA piyatamasaMguttA | sA puNa kittiyamittA, diDhe tuha suguru muhakamale / / artha: o niHspRha ziromaNi! pelA devalokanA devo potAnI priyatamAo sAthe puSkaLa devatAI sukho bhogave che, paNa ApanA mukhakamaLanA darzanathI mane je AnaMda thayo che enI AgaLa to e devatAI sukhonI zI visAta? bicArA tRNamAtra jeTalA mane lAge che. (ra1) mana-va-verA ima gaM parva kjhirtha sayA bhavaM ! taM sayalaM ajja gayaM, diDhe tuha suguru muhakamale / / artha : o karUNAjaladhi ! Aja sudhI meM mana, vacana, kAyAthI jeTalA pApo karyA che e badhA ja pApo ApanA mukhakamaLanA darzana mAtrathI nAza pAmI gayA. (26) dullaho jiNiMdadhammo dullaho jIvANa mANuso jammo / laddhevi maNuajamme, aidullahA sugurusAmaggI / / artha: he zAsanaprabhAvaka gurudeva ! A jagatmAM jinezvaroe sthApelo jainadharma durlabha che ema manuSyajanmanI prApti paNa durlabha che. kadAca A manuSyajanma maLI jAya, paNa ApanA jevA sadguruonI prApti to atidurlabha che. (27) jattha na dIsaMti suguru paccUse uTThiehiM supasannA / tattha kahaM jANijjai jiNavayaNaM amiasAricchaM / / artha : je ziSyone savAre uThatAnI sAthe potAnA suprasanna gurunuM darzana prApta thatuM nathI e ziSyo amRta sarIkhA jinavacanone zI rIte jANaze? (sadguru hoya to jinavacana jaNAve, e to nathI.) (28) jaha pAusaMmi morA, diNayaraudayammi kamalavaNasaMDA / vidati teja tacciA (?) tada akhta vaMsane tu che artha : jema pelA moralAo varSARtumAM AnaMda pAme che, jema sUryano udaya thatAMnI sAthe kamaLo khIlI uThe che tema ApanA darzanathI ame paNa khUba AnaMda pAmIe chIe. 82 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) saMvigna sAdhuyogya niyamakulakama (29) bhuvaNikkapaIvasamaM vIraM niyagurupae a namiUNaM / cirai aradikkhi ANaM jugge niyame pavakkhAmi // artha : : traNa bhuvanamAM eka mAtra pradIpa samAna evA vIrasvAmIne ane mArA gurudevanA caraNone namaskAra karIne lAMbA dIkSAparyAyavALA ke nUtana dIkSita be ya prakAranA sAdhuone yogya evA niyamo batAvIza. (30) niauarapUraNaphalA, AjIviamittaM hoi pavajjA / dhUlihaDIrAyattaNa- sarisA savvesiM hasaNijjA / / artha : je sAdhuo nIce batAvelA niyamo na pALe teonI dIkSA mAtra potAnA peTa bharavA pUratI ja thaI rahe che. eTale ke emanI dIkSA AjIvikArUpa ja banI rahe che. ane jema pelo hoLIno rAjA badhAne hAsyAspada bane che ema A sAdhuonI dIkSA paNa badhAne hAsyAspada, mazkarI karavA yogya banI rahe che. (31) tamhA paMcAyArArAhaNaheuM gahijja ia niame / loAikaTTharuvA, pavvajjA jaha bhave saphalA / artha : (AvuM na thAya) te mATe pAMce ya AcAronA pAlana mATe A nIce batAvAtA niyamo grahaNa karavA joIe ke jethI loca, vihArAdi kaSTa rUpa A dIkSA saphaLa bane. (nahi to e dIkSA niSphaLa ja banaze.) (32) nALADaDarAdaLaheDa, pavitra, paMcAdavanAM maiM / parivADio giNhe, paNagAhANaM ca saTTA ya / / artha : jJAnanI ArAdhanA mATe huM roja navI pAMca gAthA gokhIza. (chevaTe 4,3,2,1 no paNa niyama levAya.) ane mArA gurudeva pAse kramazaH e gAthAono artha paNa grahaNa karIza. (33) vAsAsu paMcasayA, aTTha ya sisire a tinni gimhaMmi / paidiyahaM sajjhAyaM karemi siddhaMtaguNaNeNaM / / artha : huM comAsAmAM roja pa N gAthAno svAdhyAya karIza. ziyALAmAM +++++++++////////++////+++++/////////////////////////////////////////////////////////|||||++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 83
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ roja 800 gAthAno svAdhyAya karIza. unALAmAM roja 300 gAthAno svAdhyAya karIza. svAdhyAya eTale gAthAonuM punarAvartana ! (sAmAnyathI divasanA samayamAM navo navo abhyAsa karAya eTale jUnI gAthAono pATha rAtre thAya. ziyALAmAM rAtri moTI mATe 800 gAthA kahI che. zakti pramANe ocho paNa niyama levAya.) (34) paramiTThanavapayANaM sayamegaM paidiNaM samarAmi ahaM / aha daMsaNaAyAre, gahemi niyame ime sammaM // artha : : huM roja 108 navakAra gaNIza tathA darzanAcAramAM A pramANe samyak niyamo laIza. (koIpaNa yogya japano niyama levAya.) (35) aTThamIcauddassIsuM savvAiM vi ceiAI baMdijjA / savve vi tahA muNiNo sesa diNe ceiaM ikkaM / / artha : AThama-caudasanA divase saghaLAM derAsaroe darzana karIza, vaMdana karIza ane A be tithiomAM judA judA upAzraye rahelA tamAma munione vaMdana karIza. bAkInA divase eka eka derAsare vaMdana karIza. (36) ada cArittAyAre, nigama daLa remi bhAvenaM / bahibhUgamaNAIsuM vajje vattAI IriyatthaM // artha : have cAritrAcAramAM bhAvathI niyamono svIkAra karIza. bahAra sthaMDila jatA, vihAra karatA, derAsarAdi jatAM IryAsamiti pALavA mATe bIjA sAdhu vagere sAthe leza paNa vAtacIta nahi karuM. (37) apamajjiyagamaNammi a saMDAsA pamajjiuM ca uvavisaNe / pAuMchaNayaM ca viNA uvavisaNe paMcanamukkArA / artha : (rAtri vagere samaye) pUMjyA-pramArjhA vinA nahi cAluM, besatI vakhate paganI vacceno bhAga vagere pUMjIne besIza. ane e paNa Asana upara besIza. sIdho jamIna para nahi besuM. AmAM koIpaNa bhUla thAya to eka bhUla dITha pAMca navakAra gaNIza. (evuM game te prAyazcitta dhArI zakAya.) ++++++++++++++++++++++++++++++||||||||||| 84 +++++++++++////////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) ughADeNa muheNaM no bhAse ahava jattiyA vArA / bhAse tattiamittA logassa karemi ussaggaM / / artha : huM muhapattI vinA ughADA mukhe nahi boluM. jo bhUlathI, pramAdathI bolAI jAya to jeTalI vAra muhapattI vinA bolAze eTalA logassa gaNIza. ( 39 ) asaNe taha paDikkamaNe, vayaNaM vajje visesakajja viNA / sakkIyamuvahiM ca tahA paDilehaMto na bemi sayA / / artha : vAparatI vakhate ane pratikramaNamAM gADha kAraNa vinA huM bolIza nahi tathA mArI upadhinuM pratilekhana karatI vakhate huM kyAreya nahi boluM. (40) sakkIyamuvahimAi pamajjiuM nikkhivemi gimi / jai na pamajjemi tao, tattheva kahemi namukkAraM / / artha : dAMDo, pAtrA, pustaka, vastrAdi koIpaNa vastu mUkatA ke letA pahelA e mUkavAnI jagyA ane e vastu pUMjIne pachI mUkIza. (vastu mUkatI vakhate jyAM mUkavAnuM hoya te jagyA pUMjavI. vastu letI vakhate vastu jyAMthI pakaDavAnI hoya e sthAna pUMjavuM. nAnA-nAnA jIvo bacAvavA mATe A jayaNA che.) jo huM A pramArjanA na karuM, bhUlI jAuM to tyAM ja eka navakAra gaNIza. ( 41 ) jattha va tattha va ujjhaNi daMDagauvahINaM aMbilaM kuvve / sayamegaM sajjhAyaM ussagge vA gaNemi ahaM / / artha : dAMDo, kAmaLI, jhoLI vagere upadhi jo huM game tyAM mUkI dauM to e nimitte eka AMbila karIza. (vastu game tyAM mUkI dIdhA bAda e khovAI jAya, bIjAnA hAthamAM jAya to adhikaraNa bane) athavA to pachI kAussaggamAM 100 gAthAno pATha karIza. (42) mattagaparivaNammi a, jIvaviNAse karemi nivviyaM / avihIi vihariUNaM, pariThavaNe aMbilaM kuvve // artha : : mAtru, sthaMDila, kapha vagere paraThavatI vakhate pramAdAdithI jo jIva marI jaze to nIvI karIza. ane avidhithI AhAra-pANI vahorIne pachI #+++++++++++++++++++++++++++|||| ******** jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) ||||||||||||||||///////////////|||||| 85
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ e paraThavavA paDe to AMbila karIza. (AsaktithI vadhAre lAve, tapAsa karyA vinA AdhAkarmI ke sacittAdi vahorI lAve ane pachI paraThavavuM paDe.). (43) aNujANaha jassuggaha kahemi uccAramattagaTThANe / taha sannADagalagajoga kappatippAi vosire tiagaM / / artha : caMDila-mAtru paraThavatI vakhate e pyAlo nIce mUkI) "aNajANaha phuggaho' e pramANe bolIza. ane e paraThavyA pachI traNa vAra "vosire bolIza. (44) rAma mayaNe vive nizviyaM rema karuM ! kAyakucciTThAe puNo uvavAsaM aMvilaM vA vi / / artha : mAruM mana koIpaNa vastumAM Asakta thaze to eka nIvI karIza. ema huM mArI jIbhathI rAgabharelI vANI bolIza to eka nIvI karIza. (AjanI khIcaDI ghaNI sArI che) ane jo zarIra vaDe koIpaNa kuceSTA thaze to upavAsa ke AMbila karIza. (mukhyatve abrahma vagere saMbaMdhI kuceSTAo jANavI.) (46) vaidiyamALa vare, phurisaMvA rami nicciyathI ! bhayakohAivaseNaM aliyavayaNami aMbilayaM / / artha: beindriya vagere jIvo mArA pramAdathI maraze to jeTalI IndriyavALo jIva maraze eTalI nIvI karIza. tathA bhayathI, krodhathI ke hAsyAdithI jo khoTuM bolIza to eka AMbila karIza. (46) paDhamAliyAi na giNhe ghayAivatthUNa guruadiTThANaM / daMDagatappaNagAi, adinnagahaNe ya aMbilayaM / / artha: navakArazImAM gurue na joyelI ghI vagere vastuo na laIza. (gurudRSTithI pavitra na thayelI vigaIo nukasAna kare. emAM ya navakArazImAM vApare to vadhAre nukasAna thAya.) tathA koIpaNa sAdhunA dAMDA, tApaNI, pAtarA vagere upakaraNo emane pUchIne ja laIza. 86 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUchyA vinA, emanI rajA vinA jo lauM to eka AMbila karIza. (47) egitthIhiM vattiM, na kare parivADidANamavi tAsi / igavarisArihamuvahiM ThAve ahigaM na ThAvemi / / artha : ekalI strI sAthe (sAdhvIo mATe ekalA puruSa sAthe) vAtacIta nahi karuM. ekalI strIne paripATidAna-adhyApana paNa nahi karAvuM. arthAt ekalI strIone nahi bhaNAvuM. tathA eka varSa cAle eTalI upadhi rAkhIza. enAthI vadhAre nahi rAkhuM. (48) mahAroge vi a kADhaM, na karemi nisAi pANIyaM na pibe / sAyaM doghaDiyANaM, majjhe nIraMpi na pibemi || artha : moTo roga thAya to paNa kvAtha-AdhAkarmI ukALA vagere nahi karAvIza. rAtre pANI nahIM pIuM ane sAMje chellI be ghaDImAM pANI nahIM vAparuM. (chevaTe 20,10 miniTano niyama) (49) tavaAyAre giNhe, aha niyame kaivi sattIe / ', ogAhiyaM na kappai, chaTThAi tavaM viNA u jogaM ca / / artha : have tapAcAra vize huM zakti pramANe keTalAka niyamo grahaNa karIza. chaThTha vagere tapa vinA ke yogohana vinA huM avagAhimanIviyAtA pakvAnnAdi nahi vAparuM. (50) nivviyatigaM ca aMbila-dugaM viNu no karemi vigayamahaM / vigai diNe khaMDAI - NakAraniyamo a jAjIvaM // artha : ekasAthe traNa nIvI ke be AMbila karyA pachInA divase huM dUdha vagere vigaI laIza. e vinA vigaI nahi lauM. tathA je divase vigaI vAparuM e divase paNa e dUdha vageremAM khAMDAdi svAda utpanna karanArI vastu nahi lauM. A niyama yAvajjIva mATe lauM chuM. (51) aTThamIcaudasIsuM, kare ahaM nibbiyAI tinneva / aMbiladugaM ca kuvve, uvavAsaM vA jahAsatti artha : AThama-caudazanA divase huM traNa nIvI karIza athavA be AMbila ke 2llllllllll ++++++++++++++|||||||||||| 1111111111111111********************** jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 87
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka upavAsa mArI zakti pramANe karIza. (12) vaicittASAyA, viSe vize mihA maheJavyA | jIyammi jao bhaNiaM pacchittamabhiggahAbhAve / / artha : A pramANe dravya, kSetra, kALa ane bhAvane AzrayIne rojeroja avanavA abhigraho levA joIe, kemake jItakalpamAM A abhigraho na lenArAne prAyazcitta batAvyuM che. (53) viriyAyAraniyame gihe kaivi jahAsatti / diNa paNagAhAiNaM, atthaM gihe maNeNa sayA / / artha : vIryAcAranA keTalAka niyamo yathAzakti grahaNa karuM chuM. emAM roja pAMca gAthAonA artha grahaNa karIza, pachI manathI enuM ciMtana karIza. (54) paNavAraM diNamajjhe pamAyayaMtANa demi hiyasikkhaM / egaM pariThavemi a mattayaM savvasAhUNaM / / artha : AkhA divasamAM saMyamayogomAM te te pramAda karanArA mArA gurubhAI vagerene pAMca vAra hitazikSA ApIza. tathA tamAma sAdhuonuM ekavAra mAtraka (mAtrAdino pyAlo) paraThavIza. (55) nidhAipamAeNaM maMDalibhaMge karemi aMbilayaM / niyamA karemi egaM vissAmaNayaM ca sAhUNaM / / artha : nidrA vagere pramAdane lIdhe jo pratikramaNamAMDalIno bhaMga karUM, alaga pratikramaNa karuM to e nimitte eka AMbila karIza tathA roja sAdhuomAM ekavAra to vaiyAvacca karIza. (56) vasahIpavesi niggaMmi, nisIhiAvassiyANa vissaraNe / pAyA'pamajjaNe vi ya, tattheva kahemi navakAraM / / artha : upAzrayamAM praveza karatI vakhate jo nisIhi bolavAnuM bhUlI jAuM, upAzrayamAMthI nIkaLatI vakhate jo Avahi bolavAnuM bhUlI jAuM tathA gAmamAM pravezatA ke nIkaLatA paga pramArjavAnA bhUlI jAuM to tyAM ja eka navakAra gaNIza. (jyAre bhUla khyAla Ave tyAre.) +++++++++///////////////////////!//+////+++/////////////||||||||||i nanananana+** jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 88
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ (57) * bhayavaM pasAu kariuM icchAi abhAsaNammi kuThetuH / icchAkArA'karaNe lahusu sAhUsu kajjesu / / : ...-- artha : "he bhagavan! Apa ApanI anukULatA hoya to mArA upara kRpA karI A lAbha mane Apo" ItyAdi vacano vaDIlone vize jo huM na boluM tathA nAnA sAdhuone kAma soMpatI vakhate "ApanI IcchA anukULatA che ne ?" e rIte icchAkAra na karuM. (58) savvatthavi khaliesuM micchAkArassa akaraNe taha ya / sayamantrAu vi sarie, kahiyavvo paMca navakAro / / artha : koIpaNa bhUla thAya tyAre micchA mi dukkaDa karavAnuM bhUlI jAuM.AvA koIpaNa aparAdha mane jAte yAda Ave ke bIjA mane yAda karAve tyAre pAMca navakAra gaNIza. (59) vuDDhassa viNA pucchaM, visesavatthu na demi giNhe vA / annapi a mahakajjaM vuTuM pucchiya karemi sayA / / artha : vaDIlane pUchayA vinA bolapenAdi koIpaNa vizeSa vastu koIne ApIza nahi ke koInI pAsethI laIza nahi. bIjuM paNa moTuM kAma haMmezA vaDIlone pUchIne ja karIza. (kALa paDato gayo che eTale nAnA kAryo mATe vaDIlone pUchIne karavAnI bAdhA batAvI nathI.) (60) suvyasaMyAna vi, niyama suhAvida pADyuM che kiMcivi veraggeNaM gihivAso chaDDio jehiM / / artha: jeoe dIkSA letI vakhate thoDAka paNa vairAgyabhAvathI saMsAra choDyo hoya teo durbala saMghayaNavALA hoya, zarIranA nabaLA hoya to paNa A batAvelA niyamo emanA mATe prAyaH saraLa che, sahelA che. (61) saMpaikAle vi ime kAuM sakke karei no niame / so sAhutta-gihittaNa ubhayabhaTTho muNeyavyo / / artha : vartamAnakALamAM paNa A niyamonuM pAlana zakya che, chatAM je sAdhuo e niyamo karatA nathI teo sAdhupaNAthI ane zrAvakapaNAthI be ya thI bhraSTa thayelA jANavA. jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 89
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ (62) nassa hilammi mAvo, thovo vi na hoy niyama hami / tassa kahaNaM niratthayamasirAvaNi kUvakhaNaNaM va // artha : je sAdhune potAnA hRdayamAM A niyamo levAnI leza paNa bhAvanA na hoya tene A badhA niyamonI vAta karavI nirarthaka che. je jamInamAM nIce pANInuM jharaNuM vahetuM ja nathI tyAM khodakAma karavAthI zuM lAbha thAya ? (63) vucchinno jiNakappo paDimAkappo a saMpai natthi / suddho a therakappo, saMghayaNAINa hANIe / / artha : jinakalpa to viccheda pAmyo che. bAra pratimAono AcAra paNa vartamAnamAM nathI tathA saMghayaNa vagerenI hAni thavAthI zuddha evo sthavirakalpa paNa nathI. (64) tahavi jai ea niyamArAhaNavihie jajja caraNammi / sammamuvauttacitto, to niyamArAhago hoI / / artha : to paNa jo sAdhu A batAvelA niyamonI ArAdhanAnI vidhi dvArA cAritrapAlanamAM samyak upayogapUrvaka prayatna kare to e sAdhu niyamA ArAdhaka thAya. (68) ii savve niyamA, ne samma pALayaMti ve| tesiM dikkhA gahiA, saphalA sivasuhaphalaM dei / / artha : A batAvelA badhA niyamone je sAdhuo vairAgyabhAvathI samyak rIte pALe che teonI A lIdhelI dIkSA saphaLa thAya che ane mokSasukha rUpI phaLane Ape che. (4) puNya kulakam (66) jiNacalaNakamalasevA sugurupAyapajjuvAsaNaM ceva / sajjhAyavAyavaDattaM labdhaMti pabhUyapuNNehiM / / artha : he Atman ! ghaNuM badhuM puNya udayamAM Ave tyAre (1) jinezvaronA caraNakamaLanI sevA maLe. (2) sadguruonA caraNanI [++++!!!!!!!!!H jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 +++++++++////////////////////////+++////|||///////////// 90
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ pardhapAsanA maLe. (3) svAdhyAya + vAdamAM vaDAI = moTAI maLe. (67) suddho vodo suei saMpAno vasamuM cAlud dakkhiNNakaraNaM jaM labhaMti pabhUyapuNNehiM / / artha: zuddha bodha, sadguruo sAthe samAgama, upazamabhAva, dayALutA, dAkSiNyatA guNa-A badhuM puSkaLa puNya hoya to ja prApta thAya. (68) saMmatte niccalattaM vayANa paripAlaNaM amAyattaM / paDhaNaM guNaNaM viNao labhaMti pabhUyapuNNehiM / / artha : samyaktamAM nizcalatA, lIdhelA vratonuM sabhyapAlana, amAyAvitA =saraLatA, paThana, guNana, vinaya-A badhuM paNa puSkaLa puNya hoya to ja maLe. (69) aviyAraM tAruNNaM jiNANaM rAo parovayArattaM / nikkaMpayA ya jhANe, labhaMti pabhUyapuNNehiM / / artha : yauvana vikArabhAvo vinAnuM hoya, jinezvaro upara rAga, paropakAra, dhyAnamAM niSkapatA-A badhuM puSkaLa puNya vaDe prApta thAya. (70) pararnivAparihAro sapasaMsA sattaLo aA ve saMvego nivveo labhaMti pabhUyapuNNehiM / / artha : pArakAonI niMdAno tyAga, potAnA guNonI prazaMsAno tyAga, saMvega, nirveda-puSkaLa puNyodaya dvArA ja A badhI vastuo prApta thAya. (71) dukkaDagarihA sukaDANumoyaNaM pAyacchittatavacaraNaM / suhajhANanamukkAro, labbhaMti pabhUyapuNNehiM / / artha : potAnA pAponI gurusamakSa niMdA, bIjAonA sukRtonI bhArobhAra anumodanA, vizuddhatama prAyazcitta, tapanuM AcaraNa, zubha dhyAna, navakAra mahAmaMtra-A badhuM puSkaLa puNyodaye ja maLe che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 91
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ s - (ka) zIlakulakam (72) niyamittaM niyabhAyA niyajaNao niyapiyAmaho vA vi / niyaputto vi kusIlo, na vallaho hoi loANaM / / artha: potAno mitra, potAno bhAI, potAnA pitA, potAnA dAdA ke potAno putra paNa jo kharAba cAritravALo, brahmacaryamAM khAmIvALo hoya to lokone e priya banato nathI. (73) savvesi pi vayANaM, bhaggANaM atthi koi paDiAro / pakkaghaDassa va kannA, nA hoi sIlaM puNo bhaggaM / / artha: bAkInA koIpaNa vrato bhAMge to AlocanA, niMdA vagere dvArA e bhAMgelAne sAMdhavAnuM zakya che. paNa jema pAkI gayelA ghaDAne kAMTho nA lAge ema bhAMgI gayeluM brahmacarya pharI sAMdhavuM prAyaH azakya che. (11) zrI gautamakulakam, (74) te paMDiyA je virayA virohe, te sAhuNo je samayaM caraMti / te sattiNo je na calaMti dhammaM, te baMdhavA je vasaNe havaMti / / artha : jagatamAM paMDito to te kahevAya jeo kyAMya jhaghaDA-virodha karatA nathI. sAdhuo to te kahevAya jeo zAstra pramANe jIvana jIve che. zaktimAn to te kahevAya je kyAreya dharmathI calita nathI thato. ane bAMdhava to te kahevAya je ApattimAM khaDe page Ubho rahe che. (75) kohAbhibhUyA na suhaM lahaMti mANasiNo soyaparA havaMti / mAyAviNo huMti parassa pesA, luddhA mahicchA narayaM uviMti / / artha : krodhI jIvo kyAreya sukhI thatA nathI. abhimAnIo kAyama zokamAM ja DubelA rahe che. mAyAvIo bIjAonA nokara bane che. lobhIo, moTI IcchAvALAo narakagAmI bane che. (76) sohA bhave uggatavassa khaMti samAhijogo pasamassa sohA / nANaM sujhANaM caraNassa sohA, sIsassa sohA viNae pavittI / / artha : ugra tapa e kSamAthI zobhI UThe che. prazamanI zobhA samAdhiyoga che. cAritra e jJAna ane dhyAnathI dIpI UThe che. to ziSya vinayamAM jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 * 92
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravRtti karavA dvArA zobhe che. (77) abhUsaNo sohai baMbhayArI, akiMcaNo sohai dikkhadhArI / buddhijuo sohai rAyamaMti lajjAjuo sohai egapatti (ttI) / / artha : te ja brahmacArI zobhe che ke je AbhuSaNo nathI paherato. vibhuSA nathI karato. te ja dIkSita zobhe che ke je akiMcana che, aparigrahI che. te ja rAjamaMtrI zobhe che ke je buddhimAna che. te ja eka patnIvALo puruSa zobhe che ke je lajjALu che. (78) na dhammakajjA paramatthi kajjaM na pANihiMsA paramaM akajjaM / na pemarAgA paramatthi baMdho na bohilAbhA paramatthi lAbho / / artha : dharmakArya karatA koI utkRSTa kArya nathI. jIvonI hiMsA karatA koI moTuM pApa nathI. premarAga jevuM koI moTuM baMdhana nathI to bodhilAbha jevo koI lAbha nathI. (79) dANaM daridassa pahussa khaMti, icchA niroho ya suhoiyassa / tAruNNae iMdiyaniggaho ya cattAri eANi sudukkarANi / / artha : daridra vyakti dAna Ape, zaktizALI mANasa kSamA dhAraNa kare, sukhamAM ucharelo AtmA potAnI IcchAno nirodha kare, yuvAna yauvanamAM potAnI Indriyono nigraha kare. A cAra vastuo duSkara che. (12) AtmAvabodha kulakam (80) vadisaMtarAmecA vivida vadI viMti tarasa luhUM | guruvayaNAo jeNaM suhajhANarasAyaNaM pattaM / / artha : je ziSyo sadguruonI vANI dvArA zubhadhyAnarUpI rasAyaNane pAmI cUkyA che teone zArIrika ke mAnasika vyAdhio du:kha ApI zakatI nathI. (81) jiamappaciMtaNaparaM, na koi pIDei ahava pIDei / tA tassa natthi dukkhaM, riNamukkaM mannamANassa / / artha : je jIva potAnA AtmAnuM ciMtana karavAmAM lIna che ene koI ja pIDA karatuM nathI, parezAna karatuM nathI. chatAM koI e AtmArthIne jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 93
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIDA kare to paNa e AtmArthI jIvane duHkha thatuM nathI. e to ema ja mAne che ke, 'A pIDA dvArA mAro karmonA devAmAMthI chuTakAro thayo.' ( 82) dukkhANa khANI khalu rAgadosA te huMti cittammi calAcalam / ajjhappajogeNa caei cittaM calattamAlANia kuJjaruvva // artha : o Atman ! A tArA rAga-dveSa e ja tamAma duHkhonI khANa che. ane e rAga-dveSa caMcaLa manamAM utpanna thAya che. jo tuM adhyAtmayoga sAdhI le to enA dvArA mana caMcaLatAne choDI de. pachI sthira cittamAM rAga-dveSa nahi jAge. zuM AlAnastaMbhe bAMdhelo hAthI caMcaLa banI zake kharo ? (83) naMddhA suranarariddhI, visayA vi sayA nisevi oLa / puNa saMtoseNa viNA kiM kattha vi nivvuI jAyA artha : o jIva ! teM atyAra sudhI anaMtIvAra devalokanI ane manuSyalokanI Rdvi-saMpatti meLavI che ane sadA teM viSayasukho paNa sevyA che. paNa tuM bola, zuM tane saMtoSa na hovAthI kyAMya paNa AnaMda=nivRtti thaI che kharI ? (to have saMtoSa dhAraNa kara. atRpta na bana.) (84) jaM vAhivAlavesAnarANa tuha veriANa sAhINe / vede tatva mamatta, nitra ! LamALo vivi iti ? || artha : cetana ! A je deha upara tane khUba mamatA che e to tArA zatru evA vyAdhi, sApa, agnine AdhIna che. (arthAt e zatruo dvArA zarIra vinAza pAmavAnuM che.) to pachI A zarIramAM mamatA=rAga karIne paNa tuM zuM meLavIza ? (85) varabhattapANaNhANa ya siMgAravilevaNehiM puTTho vi / niapahuNo vihaDato, suNaeNa vi na sariso deho / / artha : o jIva ! A tAruM zarIra to kUtarA jeTalI paNa vaphAdArI dharAvatuM nathI. kUtaro to potAne sAcavanAra mAlikane kyAreya na choDe. jyAre A zarIra ! teM ene sAruM khavaDAvyuM, pIvaDAvyuM, ene navaDAvyuM, +++++++++++++++|||||||||||/////////////////////////|||||//////////////////////////|||||///////|+|+++ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 4
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaNagAryuM, enA upara attara, caMdanAdinA lepa karyA chatAM e zarIra enA svAmI evA tane choDIne jatuM ja rahevAnuM che. A zarIra to kUtarA jeTaluM ya sAruM=vaphAdAra nathI. (86) dvijJati cittamuddhi ratnati mahinAmu baha mUrtta nIlImilie vatthammi, dhavalimA kiM ciraM ThAi / / artha : o cetana ! A tArI mUDhatA kevI ? eka bAju tuM cittanI zuddhine icche che, bIjI bAju strIomAM rAga kare che. o mUrkha ! gaLInI sAthe maLelA vastramAM dhoLAza zuM lAMbo kALa TakI zake ? (87) sayameva si mAM, teLa ya vAhiti tuma yeva / re nIva ! aLaveri, annaksa ya vaizi viorsa artha : re jIva ! tuM ja tArI jAte ja pApakAryo kare che ane enA vaDe baMdhAyelA karmo vaDe tuM ja cAra gatimAM bhaTake che. eTale kharekhara to tuM ja tArA AtmAno zatru che. to pachI tArA upara AvI paDatA duHkhomAM tuM bIjAne zA mATe doSa de che ? (88) ittiakAlaM huMto pamAyaniddAigaliyace anno / jai jaggaosi saMpai, guruvayaNA tA na veesi / / artha : he Atman ! bhale ATalA kALa sudhI pramAdarUpI nidrAne lIdhe tuM bhAna vinAno rahyo. paNa have jo tuM atyAre gurunA vacanothI jAgelo che to pachI kema tArA mULa svarUpane nathI jANato ? (89) nANamao vi jaDo viva, pahU vi coru vva jattha jAosa / bhavaduggami kiM tattha vasasi sAhINa- sivanayare / / artha : arere ! A karmone lIdhe tuM anaMta jJAnamaya hovAchatAM jaDa jevo ja rahyo. tuM svAmI hovA chatAM cora jevI tArI hAlata thaI. AvA je saMsAramAM tuM AvI viSamatAne pAmyo che temAM tuM zA mATe rahe che ? tAre to zivanagaramAM vasavATa karavo svAdhIna che to tyAM kema nathI jato ? (90) subahu ahiaM jaha jaha, taha taha gavvegaM puriaM cittaM / hiaappaboharahi assa, osahAu uTThio vAhI / / ++++///////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 95
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : kevuM Azcarya ! jema jema A jIva vadhAre bhaNyo tema tema tenuM mana abhimAnathI purAvA lAgyuM. bicArA A hitakArI evA AtmajJAna vinAnA jIvane to zrutajJAnarUpI auSadhamAMthI roga maTavAne badale ahaMkAra rUpI vyAdhi utpanna thayo. (91) appANamabohaMtA, paraM vibohaMti kei te vi jaDA / bhaNa pariyaNammi chuhie, sattAgAreNa kiM kajjaM / / artha : te bicArAo jaDa che ke jeo potAnI jAtane=AtmAne to pratibodha pamADI zakatA nathI. ane chatAM teo pArakAone bodha pamADavA nIkaLyA che. are, e loko kema samajatA nathI ke, 'ApaNo parivAra jyAre bhUkhyo marato hoya tyAre dAnazALA kholavAthI zuM lAbha ?' (arthAt pahelA AtmAne sudhAra, pachI paropakAra kara.) (92) avaro na niMdiavvo pasaMsiavvo kayA vina hu appA / samabhAvo kAyavvo bohassa rahassamiNameva / / artha : AtmajJAnanuM rahasya mAtra ATaluM ja che ke, (1) pArakA koInI paNa niMdA na karavI. (2) kyAreya paNa potAnI prazaMsA na karavI. (3) sukha-du:kha, mAna-apamAna vagere sarvatra samabhAva dhAraNa karavo. (93) parasakkhittaM bhaMjasu raMjasu appANamappaNA ceva / vajjasu vivihakahAo, jai icchasi appavinnANaM / / artha : o cetana ! tuM zuM AtmajJAna Icche che ne ? to mArI traNa vAto svIkAra. (1) dareka jagyAe AtmAnI sAkSI rAkha. pArakAnI sAkSI choDa. (bIjAo zuM mAnaze ? ItyAdi vicAra choDa.) (2) tArA AtmAne ja tuM tArA AtmA dvArA ja prasanna kara. (3) vividha vAto =vikathAo badhI ja choDI de. (94) taM bhaNasu gaNasu vAyasu, jhAyasu uvaisasu Ayaresu jiA / khamittamapi viakkhaNa AyArAme ramasi jeNaM / / artha : vadhAre to zuM kahuM ? tuM e ja bhaNa, e ja gaNa, e ja vAMca, e ja dhyAna kara, e ja upadeza Apa, e ja AcAra pALa ke jenA dvArA kSaNavAra paNa tArA AtmAmAM lIna bane. +|||||||||||||++++++++++++ 96 ++||||||||///||||||++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI che (13) zrI jIvAnuzAsti kulA (11) re nIva ! ciMtari tuma, nimittamAM je pha tu ! asuhapariNAmajaNiyaM phalameyaM puvvakamANaM / / artha: re jIva ! tuM eTaluM vicAraje ke tane je kaMIpaNa duHkho paDe che emAM bIjAo to nimittamAtra che. hakIkatamAM tArA pUrvabhavanA kharAba pariNAmothI utpanna thayelA e pUrvakano ja A vipAkaphaLa che. (96) re jIva ! kammabhario uvaesaM kuNasi mUDha ! vivarIaM / duggaigamaNamaNANaM, esa cciya havai pariNAmo / / artha : o mUDha ! tuM A zuM kare che? guru tane je karavAno upadeza Ape che e karavAne badale bhArekarmI tuM UMdhuM ja kare che. paNa sAcI vAta che. jeo durgatimAM javAnI IcchAvALA hoya tene AvA UMdhuM karavAnA ja pariNAmo jAge. (97) re jIva ! mA visAyaM jAhi tumaM picchiUNa parariddhI / dhammarahiyANa kutto saMpajjai vivihasaMpattI / / artha: he jIva ! tane Rddhi-samRddhi nathI maLI ane eTale tuM bIjAonI Rddhi joIne viSAda-kheda kare che. paNa e kheda choDI de, kemake teM evo koI dharma karyo nathI ke karato nathI to pachI dharmarahita jIvone to zI rIte vividha saMpattio-samRddhio=sukho maLe ? (98) re jIva ! kiM na kAlo, tujjha gao paramuhaM nIyaMtassa / jaM icchiyaM na pattaM, taM asidhArAvayaM carasu / / artha : Atman ! khoTuM na lagADe to eka vAta karuM? sukho meLavavA mATe satata bIjAonA ja moDhAo jotA evA tAro kALa zuM nakAmo nathI gayo? arthAt tane emAM saphaLatA maLI nathI to have jo tane tArI Icchita vastu nathI ja maLI to mArI vAta mAna. ane A talavAranI dhAra jevA vratonuM pAlana kara. jaina zAstronA cUMTelA zloko (kulakasaMgraha) 97
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ (99) jIviaM maraNeNa samaM uppajjai juvvaNaM saha jarAe / riddhI viNAsasahiA harisavisAo na kAyavyo / / artha: dareka jIvana, maraNanI sAthe ja utpanna thAya che. dareka yauvana ghaDapaNanI sAthe ja janma le che. dareka Rddhio potAnA sarvanAzanI sAthe ja hoya che. eTale jIvana, yauvana ke RddhinI prAptimAM harSa karavA jevo nathI ke maraNa, ghaDapaNa, RddhinAzamAM viSAda paNa karavA jevo nathI. (14) InDiyAdivikAranirodha kulakama (100) jattha ya visayavirAo kasAyacAo guNesu aNurAo / kiriAsu appamAo, so dhammo sivasuho loe (vAo) / / artha: te ja dharma A jagamAM mokSasukha ApI zake che ke je dharmamAM (1) viSayo pratye vairAgyabhAva Tapake che. (2) kaSAyono tyAga camake che. (3) guNomAM anurAga che. (4) kriyAmAM apramAda che. 98 jaina zAstronA caMTelA zloko bhAga-1
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'uttarAdhyayana sUtrama (9) nAgadesare, guramurAri | iMgiyAgArasaMpaNNe, se viNIe tti vuccai / / artha: te sAdhuo vinayavAnuM kahevAya ke jeo (1) gurunI AjJAnuM pAlana kare che. (2) gurunI pAse, gurunI sAthe rahe che. (3) gurunA AMkhanA IzArAdi ane gurunA mukhanA AkAramAtrathI gurunA mananA abhiprAyane jANI le che. (2) jahA suNI pUikaNNI nikkasijjai savvaso / evaM dussIla paDiNIe muharI nikkasijjai / / artha : jema saDI gayelA kAnavALI kutarI badhethI haTu ha karI bahAra kaDhAya che ema cAritra na pALanArA, gurunA ja duzmana bananArA, gurunI sAme game tema bolanArA ziSyo paNa badhe ja haTTa har karAya che, anAdara pAme che. (3) julAsino na thaMA vaMtiM sevigna paMkig / khuDDehiM saha saMsagaM hAsaM kIDaM ca vajjae / / artha : o ziSya ! eka zikhAmaNa mAnIza? tArA guru tArA upara anuzAsana kare=Thapako Ape to tuM krodha na karIza. tuM to paMDita che. kSamAne dhAraNa karaje. ane kharAba sAdhuo sAthe paricayAdi na karIza tathA hAsya-mazkarI-krIDAno tyAga karaje. e. (4) Ahacca caNDAliyaM kaTu na ninhuvijja kayAivi / kaDaM kaDetti bhAsejjA, akaDaM no kaDettiya / / artha : kadAca krodhamAM AvIne tArAthI kaDavA-asatya vacana bolAI paNa jAya paNa e bolyA bAda kyAreya paNa e tArI bhUlane chupAvavAno prayatna na karIza ke, huM Ama bolyo ja nathI. ene badale teM je bhUla karI hoya te saraLa banIne svIkAraje. kaheje ke, "A bhUla meM karI che. ane je bhUla teM na karI hoya tyAM spaSTa nA pADaje ke, "A mArI bhUla nathI. ' jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama). GG
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ (1) mA niyaseva saM vayamicce punI puNo | kasaM va DhumAinne pAvagaM parivajjae / / artha : o ziSya ! tuM pelA gaLIyA baLada jevo na banIza, arthAt gurue vAraMvAra tane ekanI eka vAtamAM Thapako Apavo paDe, sUcanA karavI paDe evo na banIza. paNa tuM jAtimAnuM azva jevo banaje. jema e azva lagAmane jotAMnI sAthe potAno aparAdha sudhArI le che ema tuM paNa gurunA darzana mAtrathI, emanA ekAda vacana mAtrathI pApane choDI deje. (6) aNAsavA thUlavayA kusIlA miuMpi caNDaM pakarapti sIsA / cittANuyA lahu dakkhovaveyA pasAyae te hu durAsayaMpi / / artha : A to kevo AsamAna-jamInano pharaka ! je ziSyo gurunA vacanane mAnanArA nathI, jeo game tevA zabdo bolanArA che, jeo cAritra barAbara pALatA nathI te ziSyo to potAnA ekadama zAMta gurune paNa potAnA nimitte caMdrAcArya jevA krodhI banAvI de che. jyAre gurunA cittane ja anusaranArA, capaLa ane hoMziyArIvALA ziSyo to caMDarudra jevA potAnA duSTa AzayavALA gurune paNa prasanna karI de che. (7) nA puddo vApare vidhi muddo vA nAriyaM ca | kohaM asaccaM kubvijjA dhArijjA piyamappiyaM / / artha : jyAM sudhI guru tane kaMI na pUche tyAM sudhI (tArA ahaMkArathI, tAruM jJAnAdi dekhADavA) kaMIpaNa na bolIza. ane jyAre guru pUche tyAre khoTuM na bolIza. tane hRdayamAM krodha jAge to ene niSphaLa karaje. vacana ke kAyAmAM e krodha na AvavA daIza. priya-apriya badhuM ja dhAraNa karaje. rAga-dveSa na karIza. ..(8) paDINIyaM ca buddhANaM vAyA aduva kammaNA / / AvI vA jai vA rahasse, neva kujjA kayAi vi / / artha : dhyAna rAkhaje ! jAheramAM ke khAnagImAM guruo, vaDIlonI viruddha 100 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekapaNa vacana na bolIza. emanI viruddha koI kAma na karIza. kyAreya AvI rIte vacana kAyAthI emano zatru na banIza. (1) mArirvei vAditto susiLIyo re vArU vi . pasAyapehI niyAgaDhI uvaciDhe guruM sayA / / artha : jyAre guru tane bolAve tyAre kyAreya muMgo besI na rahIza. (paNa hA jI kahI tarata pAse jaje.) paNa gurunI prasannatA-kRpA meLavavA mokSArthI evo tuM kAyama gurunI pAse upasthita thaje. ('matyaeNa vaMdAmi bolaje.) (10) AsaNagao na pucchijjA neva sejjAgao kayAivi / AgammukkuDuo satto pucchijjA paMjalI uDo / / artha: tArA Asana upara beThA beThA gurune koI praznAdi na pUchIza. ema saMthArAmAM paDyo rahIne gurune kyAreya kaMI na pUchIza. paNa jyAre kaMIpaNa pUchavuM hoya to gurunI pAse jaI, ubhaDaka page besI, be hAtha joDI vinayapUrvaka pUchaje. (99) haDDayA ne veDA che, vAsA vahI ne kallANamaNusAsaMto pAvadidvitti mannaI / / artha : bicArA pApiSTha ziSyo ! potAnA guru potAnA ja hita mATe kaMIka sUcanA kare, Thapako Ape, lApho ya mAre tyAre e kuziSyo vicAre che ke, "A guru ane khoTI Takora kare che. mane lApho mAre che. khoTI rIte mane Thapako Ape che. mane dAMDAdithI mAre che." (12) vAri ruviyaM jagyA pariNA pasAyA | vijjhavijja paMjalIuDo vaejja na puNuttiya / / artha : o ziSya ! jyAre tane khabara paDe ke, tArA guru khUba gusse thayA che tyAre snehapUrvaka emane prasanna karaje. hAtha joDI emanI pAse jaI kaheje ke, "gurudeva ! mArI bhUla thaI. kSamA karo. pharIthI A bhUla nahi karuM." e rIte emanA krodhAgnine ThAraje. jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama) 101
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ (93) maLavArtha vArSi nArAthariyalsa 8 taM parigijjha vAyAe kammuNA uvavAyae / / artha : munivara ! gurunA hAvabhAva, IMgitAdithI gurunA manamAM zuM IcchA che? e jo tane khabara paDe to tarata emanI pAse jaI tuM kaheje ke, "ApanI IcchA A pramANe jANI, mArI ema ja karavAnI bhAvanA che. ane e rIte emanI IcchA svIkArI, pachI tarata eno amala karaje. ema gurunI vANI uparathI gurunI bhAvanA jANI, emanI pAse e ja pramANe karavAnI pratijJA karI tarata enuM AcaraNa karaje. (14) akkosijja paro bhikkhU na tesiM paDisaMjale / sariso hoi bAlANaM tamhA bhikkhU na saMjale / / artha: zakya che ke guru, gurubhAIo, zrAvako kadAca sAdhu upara Akroza kare, kaDavA vacano saMbhaLAve to paNa sAdhu emanA upara bilakula krodha na kare, kemake jo ema kare to sAdhu ajJAnI jevo ja banI jAya. mATe sAdhu krodha na kare. (15) soccA NaM pharusA bhAsA dAruNA gAmakaMTayA / tusiNIo uvehejjA na tAo maNasI kare / / artha: sAdhu to e zrotrejiyamAM kAMTAnI jema vAgatI, dArUNa, karkaza bhASA sAMbhaLyA pachI paNa mauna ja rahe. e vANInI upekSA ja kare. eTaluM ja nahi, potAnA manamAM paNa e bhASAnA zabdo yAda na kare, na vicAre. (16) dukkaraM khalu bho niccaM aNagArassa bhikSuNo / savvaM se jAiaM hoi natthi kiMci ajAiaM / / artha: ghara choDI cUkelA bhikSune mATe A eka vastu to ghaNI duSkara che ke, e jIve tyAM sudhI enI taNakhaluM, rAkha vagere tamAme tamAma vastuo bIjA pAse mAMgIne ja meLavelI hoya. yAcanA karyA vinA meLavela taNakhaluM paNa sAdhu pAse na hoya. 102 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17) cattAra para sunahALIda baMkho ! mANusattaM sui saddhA saMjamammi a vIrikaM / / artha: A jagatamAM jIvane cAra vastuo kramazaH vadhu ne vadhu durlabha che. (1) manuSyabhava (2) jinavacanazravaNa (3) jinavacanazraddhA (4) saMyamapAlanamAM varSollAsa. (18) suiM ca laddhaM saddhaM ca vIriaM puNa dullahaM / bahave roamANAvi no ya NaM paDivajjae / / artha : jinavacananuM zravaNa pAmyA pachI, jinavacano upara daDha zraddhA pAmyA pachI paNa saMyamapAlanamAM apUrva varSollAsa e to kharekhara durlabha che. juone ! zreNika vagere keTalAya AtmAo jinavacana upara rucivALA hovA chatAM saMyamadharmano svIkAra karI zakyA nathI. (19) sohI ujjuyabhUassa dhammo suddhassa ciTThai / nivvANaM paramaM jAi ghayasittivya pAvae / / artha : je AtmA saraLa che ene zuddhi maLe che ane je zuddhimAna bane che enAmAM dharma sthira thAya che. ghIthI sIMcelo agni jema dedIpyamAna bane ema e AtmA parama nirvANa pAme. (20) je kei sarIre sattA vaNNe sve a savvaso / maNasA kAyavakkeNaM savve te dukkhasaMbhavA / / artha : je AtmAo potAnA zarIramAM mamatAvALA che, Asakta che, ema varNa-rUpAdimAM Asakta che, mana-vacana-kAyAthI Asakta thayelA te jIvo nakkI paralokamAM duHkhI duHkhI thAya che. (21) adhuve asAsayammi saMsArammi dukkhapaurAe / kiM nAma hojjataM kammayaM jeNAhaM duggaI na gacchejjA / / artha : he bhagavaMta ! A kAyama na rahenArA, azAzvata, duHkhothI bharelA evA saMsAramAM evuM kyuM anuSThAna che ke je karavAthI huM durgatimAM na jAuM? Apa batAvazo ? jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) - 103
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ (22) vijahittu puvvasaMjogaM na siNehaM kahiMci kuvvijjA / asiNeha siNehakarehiM dosapaosehiM muccae bhikkhU / / artha : Atman ! sau prathama tuM tArA mAtA, pitA,bhAI, bahena vagere pUrvasvajano sAtheno saMbaMdha choDI dIkSA le ane dIkSA lIdhA bAda paNa kyAMya paNa koI paNa vastumAM sneha=rAga na karIza. tArA upara sneha karanArAo sAthe paNa tuM to sneha vinAno ja raheje. jo tuM Ama karIza to bhikSu evo tuM A lokanA mAnasika saMtApAdi doSo ane paralokanA durgati vagere pradoSomAMthI mukta banIza. (23) kasiNapi jo imaM logaM paDipuNNaM dalejja ikkassa / teNAvi se na saMtusse iha duSpUrae ime AyA / / A jIvanI tRSNA eTalI badhI bhayaMkara che ke, koI A jIvane A saMpUrNa traNa loka dAnamAM ApI de to paNa eTalAthI ya A jIva sarvathA saMtoSI nahi ja bane. A AtmAno tRSNAkhADo pUravo khUba ja muzkela che. artha : : (24) jahA lAho tahA loho lAhA loho pavaDDhai / do mAsakayaM kajjaM koDIe vi na nidviaM / / artha : jema jema ISTa vastuono lAbha thato jAya tema tema saMtoSa thavAne badale ISTa vastuono lobha vadhato ja jAya che. juo to kharA pelA kapilane ! be mAsA sonAnI ja IcchAthI nIkaLelo e kapila eka karoDa suvarNamudrAothI paNa saMtoSa na pAmyo. (25) suhaM vasAmo jIvAmo jesiMmo natthi kiMcaNaM / mihilAe DajjhamANIe na me ijjhai kiMcaNaM // artha : (namirAjarSi potAnA vairAgyanI parIkSA karavA AvelA, brAhmaNarUpamAM rahelA Indrane kahe che ke) ame amArA saMyamajIvanamAM sukhethI rahIe chIe. sukhethI jIvIe chIe. ame evA zramaNo chIe ke jeonI pAse kaMI ja nathI. arthAt jeone koIpaNa vastu upara leza paNa mamatA nathI. ane mATe ja mArI AkhI mithilA #+++++++++++|||++++++++?/////+++++++++++++++ mamamamamama |++++++++++++++++++++++++++tt jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 104
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagarI baLI jAya to paNa he brAhmaNa ! mArA AtmAnuM to kaMI ja baLatuM nathI. (26) caittaputtataMttasma nivvAvArassa millUno | piaM Na vijjaI kiMci appiaM pi Na vijjaI // artha : he brAhmaNa ! je munie putra, strI vagereno tyAga karI dIdho che ane je muni tamAme tamAma pApavyApArono tyAga karI cUkyo che ene have A jagatmAM koIpaNa vastu priya ke apriya nathI. badhI ja samAna che. (27) bahuM khu muNiNo bhadaM aNagArassa bhikkhUNo / savvao vippamukkassa egaMtamaNupassao / / artha : je muni bAhya ane abhyantara be ya prakAranA parigraho vinAno che, 'huM ekalo ja chuM, mAruM koI nathI' e rIte je potAnA AtmAne joI rahyo che evA ghara choDI cUkelA, nirdoSa AhAra karanAra munine to ghaNuM sukha che, kalyANa che. (28) no sahAM sahassAnuM saMgrAme lukhkhaNa nine / egaM jiNijja appANaM esa se paramo jao / / artha : he brAhmaNa ! tuM mane zatruo sAthe yuddha karIne rAjya vadhAravAnI zikhAmaNa Ape che. paNa tane khabara che ke je yuddhamAM vijaya meLavavo ati agharo hoya evA yuddhamAM je senApati 1 lAkha sainiko upara jvalaMta vijaya meLave enA karatAM eka AtmA viSaya-kaSAyAdi doSomAM phasAyelA potAnA AtmAne e doSomAMthI bacAvavA dvArA enA upara vijaya meLave to e vijaya pelA lAkha sainiko uparanA vijaya karatA paNa utkRSTa vijaya che. (29) appaNAmeva jujjhAhi kiM te jujjheNa bajjhao / appaNAmevamappANaM jaittA suhamehae / / artha : mATe ja he jIva ! tuM tArA AtmAnI sAthe ja yuddha kara. tAre A bAhya yuddha karIne zuM kAma che ? samajI rAkha ke tuM tArA AtmA vaDe tArA ke I///////////////////////////////////////////////// +||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 105
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne jItIne ja sukhane pAmIza. (30) jo sahassaM sahassANaM mAse mAse gavaM dae / tassavi saMjamo seo aditassavi kiMcaNaM / / artha : sarvaviratidharmano A kevo mahimA ! eka vyakti dara mahine 1 lAkha gAyonuM dAna karato hoya e vyaktine paNa e dAnadharmavALA saMsArano tyAga karI saMyamadharma-svIkAra e ja zreyaskara che. bhale e vyakti dIkSA lIdhA bAda eka ghAsanA taNakhalA jeTaluM paNa dAna na Ape. (pa000 rU.nI eka gAya gaNIe to dara mahine 5000 x 1 lAkha = pa00000000 = 50 karoDanuM dAna thAya. varSe 50 karoDa x 12=100 karoDa rUA.nuM dAna gaNAya. e rIte dhAro ke, 20 varSa sudhI dAna kare to 600 karoDa x 20=12000 karoDa rUA.nuM dAna thAya. AnA karatA paNa sarvaviratidharma zreyaskara che.) (31) mAse mAse u jo bAlo kusaggeNaM tu bhuMjae / na so suakkhAyadhammassa kalaM agghai solasiM / / artha : saMsAranA tamAme tamAma dharmo A sarvaviratidharmanI sAme kaMI ja visAtamAM nathI. te A pramANe : koI eka avivekI vyakti AkhI jiMdagI mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNa kare che ane pAraNe mAtra ghAsanA agrabhAgamAM jeTaluM bhojana rahe eTaluM ja vApare che. Avo ghora tapa paNa sAdhudharmarUpI caMdranI 16 kaLAomAMnI eka kaLA jeTalI kiMmata paNa dharAvato nathI. (32) suvaNNarUppassa u pavvayA bhave siA hu kelAsasamA asaMkhayA / narassa luddhassa na tehi kaMci icchA hu AgAsasamA aNaMtiA / / artha: A lobhI mANasonI IcchA ya kevI che? kailAsa parvata jeTalA moTA asaMkhya evA sonAnA ane rUpAnA parvato ApavAmAM Ave to ya A lobhI mANaso enA vaDe jarAya saMtoSa pAmatA nathI. kharekhara ! IcchA e to AkAzanI jema anaMtI che. (33) dumapattae paMDurae jahA nivaDai rAigaNANaM accae / evaM maNuyANa jIviaM samayaM goyama ! mA pamAyae / / jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 106
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : jema zvetavarNI banI gayeluM pAkuM vRkSanuM pAMdaDuM nIce paDI jAya che ema jema jema rAtri ane divaso pasAra thatA jAya che tema tema manuSyanuM jIvana paNa khalAsa thaI jAya che. mATe ja he gautama ! tuM kSaNamAtra paNa pramAda na karIza. (34) kusagge jaha osabiMdue thovaM ciTThai laMbamANae / evaM maNuANa jIviyaM samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : ghAsanA agrabhAga upara bAjheluM jhAkaLanuM biMdu alpakALa ja rahe che ema A manuSyonuM jIvana paNa jhAjhuM TakatuM nathI. mATe he gautama ! eka samaya paNa pramAda na karIza. (35) ii ittariammi Aue jiviae bahupaccavAyae / vihuNAhi rayaM purekaDaM samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : Ama jyAre A manuSyajIvana alpakALa ja TakanAruM che ane e ya pAchuM ghaNI badhI muzkelIothI bhareluM che to pachI tAre eka ja kAma karavuM joIe. pUrve bAMdhelA tArA karmono tuM khAtmo bolAva. he gautama ! AmAM eka kSaNa paNa pramAda na karIza. ( 36 ) dullahe khalu mANuse bhave cirakAleNa vi savvapANiNaM / gADhA ya vivAga kammuNo samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : kharekhara tamAma jIvone lAMbA kALe paNa A manuSyabhavanI prApti ati-durlabha che. ane vaLI A karmonA vipAko paNa kevA bhayaMkara che? mATe ja gautama ! jo tane A mAnavabhava maLyo che, karmanAza karavAnI taka maLI che to have samaya mAtra paNa pramAda na karIza. ( 37 ) ladhdhUNa vi mANusattaNaM AriattaM puNaravi dullahaM / bahave dassuA milakkhuA samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : ke gautama ! Avo durlabha mAnavabhava paNa maLI jAya paNa e maLyA pachI paNa AryadezamAM e manuSyabhava to ghaNo ja durlabha che. ghaNA coro, mleccho= anAryo dekhAya ja che. mATe ja tane to Aryadeza paNa maLyo che. to pachI have kSaNamAtra pramAda na karIza. ++++++++++++++++++++++y///////| ////////////////////////////////////////+++++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 107
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ (38) ladhdhUNa vi AriattaNaM ahINapaMciMdiayA hu dullahA / vigaliMdiayA hu dIsaI samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : are ! AyezamAM janma pAmyA pachI paNa pAMceya Indriyo sArI saMpUrNa maLavI e khUba durlabha che. jo to kharo ! A AdezamAM paNa keTalAya jIvo baherA-AMdhaLA-tulA-laMgaDA-rogI dekhAya ja che ne? tane to pAMca indriyo paNa sArI-saMpUrNa maLI che. to pachI gautama ! have kSaNa mAtra paNa pramAda na karIza. (39) ahINapaMciMdiattaM pi se lahe uttamadhammasuI u dullahA / kutitthinisevae jaNe samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : kadAca AdezamAM saMpUrNa Indriyo sAtheno mAnavabhava paNa hajI maLI jAya paNa emAM uttamadharmanuM jinavANInuM zravaNa to khUba ja durlabha che. jo to kharo ! badhA loko kutIrthikone=ajainone, kuguruone ja sevI rahyA che. he gautama ! tane to mArI pAse uttamadharmanuM zravaNa paNa maLyuM che. to have kSaNamAtra paNa pramAda na karIza. (40) nA vi uttama su sadA purI duerdA | micchattanisevae jaNe samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : uttamadharmanuM zravaNa to hajI ya maLe paNa e sAMbhaLyA pachI e jinavacanomAM akATya zraddhA vaLI ghaNI durlabha che. mATe ja to dharmazravaNa karanArAo paNa mithyAtvane sevanArA dekhAya che. (kuLadevI, gotradevI, rakSAbaMdhana vagere vagere) he gautama ! tane to jinavacanamAM avihaDa zraddhA che ja. mATe ja have eka kSaNa paNa pramAda na karIza. (41) dhammapi hu saddahatayA dullahayA kAeNa phAsayA / iha kAmaguNesu mucchiA samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : o gautama ! tuM kharekhara mahAbhAgyavAnuM che. are, jagatamAM jinavacana upara zraddhA karyA pachI paNa kAyA vaDe e jinavacananuM pAlana khUba ja durlabha che. mATe ja to mArA vacana upara agAdha 108 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ zraddhAvALA evA zreNikAdi lAkho loko saMsAranA sukhomAM mUcchita thayelA che. tuM to e badhuM ja tyAgI saMyamI banyo che. to gautama ! eka kSaNa paNa have pramAda na karIza. (42) parijUrai te sarIrayaM kesA pAMDurayA haveti te / se savvabale a hAyaI samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : ke gautama ! pratyeka kSaNe tAruM zarIra gharaDuM thatuM jAya che. tArA vALo dhoLA thaI rahyA che. tArI pAMceya Indriyo have nirbaLa banavA lAgI che. mATe ja have kSaNa paNa pramAda na karIza. (43) vocchiMda siNehamappaNo kumuaM sAraiaM vA pANiyaM / se savvasiNehavajjie samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : zaradaRtumAM ugeluM kamaLa jema pANIne choDIne upara AvI jAya che ema tuM tArA AtmAmAM paDelA snehane-rAgane chedI nAMkha. ane e rIte sarvasnehano tyAga karI vItarAga bana. gautama ! A saMbaMdhamAM kSaNavAra paNa pramAda na karIza. (44) ciccA dhaNaM ca bhAriaM pavvaIo hi si aNagAriaM / mA vaMttaM puNovi Avie samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : saMsAramAM puSkaLa dhana ane patnIne choDIne teM sAdhutAno svIkAra karyo che to have e vamI nAMkhelA viSayasukhone pharI cATavAnI bhUla na karIza. gautama ! kSaNavAra paNa pramAda na karIza. (45) avaujjhia mittavaMdhavaM viulaM ceva dhaNohasaMcayaM / mA taM biiaM gavesae samayaM goyama ! mA pamAyae / / artha : teM tArA mitro choDyA, bhAIo, svajano, mAta-pitAo paNa choDyA. tAro vipula dhanasaMcaya paNa choDI dIdho. have ahIM AvI pAcho e mAtApitAdi svajano tarapha, dhana tarapha naja2 na karIza. gautama ! kSaNamAtra paNa pramAda na karIza. ( 46 ) tinno hu si aNNavaM mahaM kiM puNa ciTThasi tIramAgao / abhiraM pAraMgamitta samayaM goyama ! mA pamAyae / / (uttarAdhyayana sUtram) - jaina zAstronA cUMTelA zloko |+||||||||///////++++++++//////////////////||||||||||| 109
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha H gautama ! tuM to vizALa bhavasamudrane tarI cUkyo che. paNa have e bhavasamudrane cheka kAMThe AvIne aTakI kema gayo che? e samudrano pAra pAmavA mATe utAvaLa kara. gautama ! kSaNa paNa pramAda na kara. (47) da vahiM TAdi vaTTamALo : saMnag | aviNIe vuccai so u nivvANaM ca na gacchai / / / (48) abhikkhaNaM kohI bhavai pabaMdhaM ca pakuvvai / mittijjamANo vamai suaM lakSUNa majjai / / (46) savi pAva-parivaphlevi, kavi mitte MDuM | suppiyassAvi mittassa, rahe bhAsai pAvagaM / / (50) paiNNavAI duhile thaddhe luddhe aniggahe / asaMvibhAgI aviyatte aviNIetti vuccai / / artha : cauda sthAno evA che ke jemAM vartato sAdhu avinIta kahevAya che. ane te sAdhu mokSa pAmato nathI. (1) kAraNasara ke vagara kAraNe vAraMvAra krodha kare. (2) gurvAdi ghaNuM samajAve to paNa potAnA krodhane, dveSane bilakula na choDe. vairabhAva jALavI rAkhe. (3) bIjA sAthenI maitrI vamI nAMkhI gametema varte. (4) zrutajJAna pAmIne abhimAna kare. (5) guru vagerenA doSo bolanAra hoya. (6) potAnA mitro upara paNa krodha kare. (7) atyaMta priya evA paNa mitranI gerahAjarImAM e mitranA doSo bole. (8) "jakArapUrvaka ekAMte vAta karanAra hoya. (9) drohI hoya. (10) "huM tapasvI chuM vagere abhimAnavALo (11) bhojana vageremAM Asakta (12) Indriyono nigraha na kare (13) potAne maLela gocarI-pANI vagere sAdhuone ApavAnI udAratA na dAkhave. (14) jenI sAthe vAtacIta karavI ke jenuM moDhuM jovuM lokone na game tevo hoya. Avo sAdhu avinIta kahevAya. (51) aha pannarasahiM ThANehiM suviNIetti vuccaI / nIAvattI acavale, amAI akuUhale / / (52) appaM ca ahikkhivai, pabandhaM ca na kuvvai / mittijjamANo bhayai suaM. laTuM na majjai / / 110 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ (3) ya paviparivavi ja ya mittaluM sukha appiassAvi mittassa, rahe kallANa bhAsai / (54) kalahaDamaravajjae, buddhe a abhijAie / dirimaM pasaMnIne, suviLatti vRdhyak | artha: paMdara sthAnamAM vartato sAdhu suvinIta kahevAya che. (1) guruo-vaDIlo pratye haMmezA namra banI rahenAra hoya, (2). capaLa na hoya, (3) mAyAvI na hoya, (4) kutUhala vinAno hoya, (5) koIno paNa tiraskAra na kare, krodha na kare, (6) krodha thaI jAya to paNa tarata kSamApanA karI le. paNa lAMbo kALa vairavRtti na rAkhe, (7) mitra vagere upakArInA upakArane yAda rAkhI emane sahAya kare, (8) zrutajJAna pAmIne abhimAna na kare, (9) guru-vaDIlAdinA doSo na jue, na bole. (10) mitro upara krodha na kare, (11) je mitra apriya thaI gayo hoya tenI gerahAjarImAM paNa tene mATe sAruM ja bole, (12) jhaghaDA-mArAmArI na kare, (13) uttama jAti vagerevALo hoya, (14) lajjAvALo hoya, arthAt manamAM kharAba vicAra Ave to paNa lajjAne lIdhe kharAba kAma karato aTake, (15) haMmezA gurunI pAse ja rahenAra hoya. kArya AvI paDe to ja gurvAjJAthI guruthI dUra janAra hoya. ' () vase gurUkutte nityaM norve DALad | piaMkare piaMvAI se sikkhaM ladhdhumarihaI / / artha : sAdhue haMmezA gurukulavAsamAM rahevuM joIe. mana-vacana-kAyAnA yogo zubha rAkhavA joIe. Agama-zAstro saMbaMdhI upadhAna, joga karavA joIe. badhAne priya kAma karavuM joIe. badhe priya bolavuM joIe. je sAdhu ATaluM kare che te ja zAstro bhaNavAne adhikArI che. e ja ArAdhanAno adhikArI che. (56) giri nahehiM khaNaha, ayaM daMtehiM khAyaha / jAyate pAehiM haNaha, je bhikkhuM avamannaha / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 111
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: o sAdhunuM apamAna, avagaNanA karanArAo! tame to nakha vaDe parvatane khaNavAnI pravRtti karo cho. dAMto vaDe lokhaMDa khAo cho. paga vaDe agnine haNo cho. (arthAt A badhuM karanArAo potAnuM ja ahita kare che ema sAdhuonuM apamAna, niMdA karanArAo potAnuM ahita kare che.) (57) imaM ca me atthi imaM ca natthi, imaM ca me kiccamimaM akiccaM / taM evameva lAlappamANaM harA haraMtitti kahaM pamAo ? / / artha : "A mAruM che, A mAruM nathI. mAre ATaluM kAma karavAnuM bAkI che. mAre A badhA kAryo karavAnA nathI." A pramANe bakavAsa karatA jIvane divasa ane rAta, A bhavamAMthI upADI bIjA bhavamAM laI jAya che. to pachI zI rIte pramAda karAya? (58) jassatthi maccuNA sakkhaM, jassa vatthi palAyaNaM / jo jANe na marissAmi, so hu kaMkhe suesiA / / artha : je jIva mRtyunI sAthe maitrI dharAvato hoya, mota Ave tyAre je jIva enAthI chaTakIne bhAgI javA samartha hoya, je jIva ema nakkI jANato hoya ke, "huM maravAno nathI." e bhale zAMtithI uMdhe. bAkI, bIjAne to zAMtithI uMghavuM koIpaNa hisAbe paravaDe ema nathI. (59) No sakkiamicchaI na pUaM no vi a vaMdaNagaM kao pasaMsaM / se saMjae suvvae tavassI sahie Ayagavesae sa bhikkhU / / artha : je sAdhu koInI pAsethI potAno satkAra na Icche, potAnI pUjA na Icche, "badhA mane vaMdana kare evI paNa IcchA na kare, "loko mArI prazaMsA kare evI abhilASA na kare te saMyamI, suMdara vratapAlaka, tapasvI, ratnatrayIdhAraka, AtmAnI ja gaveSaNA karanAro AtmA sAco bhikSu che. (60) gihiNo je pavvaieNa diTThA apavvaieNa va saMthuA havijjA / tesiM ihaloiaphalaTThA jo saMthavaM na karei sa bhikkhU / / artha : dIkSA pahelAnA paricita thayelA athavA dIkSA pachI paricita thayelA 112 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ gRhasthono je sAdhu vastra, pAtra vagere A lokanA phaLo meLavavA paricaya karato nathI te bhikSu kahevAya. (61) sayaNAsaNapANabhoaNaM, vivihaM khAimasAimaM paresiM / adae paDisehie nigaMThe, je tattha na padUsaI sa bhikkhU / / artha : zrAvako, gRhastho zayana, Asana, pAna, bhojana, vividha khAdima svAdima sAdhune na paNa Ape, sAdhune ApavAnI nA pADI de to paNa je nirjhantha teo upara dveSa na kare te sAco bhikSu kahevAya. (62) jaM kiMci AhArapANaM vivihaM khAimasAimaM paresiM larcha / jo taM tiviheNa nANukaMpe maNavayakAyasusaMvuDe sa bhikkhU / / artha: je sAdhu gocarImAM gRhastho pAsethI je kaMIka AhAra, pAna, vividha khAdima, svAdima meLavyA pachI mana-vacana-kAyAthI potAnA gacchanA bALa-vRddha-glAna-tapasvI vagerenI vaiyAvacca-bhakti na kare e sAdhu na kahevAya. paNa je mana-vacana-kAyAno saMvara karI vaiyAvacca-bhakti kare te kharo sAdhu kahevAya. (63) pAyAmAM veva navo va tI sovIra navo 2 | no hIlae piMDaM nIrasaM tu, paMtakulANi parivvae sa bhikkhU / / artha : gocarImAM osAmaNa, javanuM bhojana, ThaMDu bhojana, kAMjI, javanuM dhovANavALuM pANI vagere je nIrasa piMDa maLe, sAdhue te rasahIna piMDanI hIlanA na karavI joIe. ane evA daridra gharomAM bhikSA levA javuM joIe. to ja e kharo bhikSu gaNAya. (64) naM vivittamaUphanna rahiyaM thI nakha ya | baMbhacerassa rakkhaTThA, AlayaM tu nisevae / / artha : je upAzraya gRhasthonA gharo vagerethI gherAyela na hoya paNa alAyado hoya, lokonI vadhAre paDatI avarajavara vinAno hoya, je upAzrayamAM strIo na hoya. brahmacaryanI rakSA mATe sAdhu AvA upAzrayamAM rahe. (65) maNapalhAyajaNaNiM kAmarAgavivaDDhaNiM / baMbhacerarao bhikkhU, thIkahaM tu vivajjae / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 113
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : strI sAthe vAtacItarUpa strIkathA ke strI aMgenI vAtacItarUpa strIkathA e manamAM vikArarUpa AnaMdane utpanna karanArI che, kAmarAgane vadhAranArI che. brahmacaryamAM lIna sAdhu AvI strIkathA na kare. na y (66) samaM ca saMthavaM thIhiM saMkahaM ca abhikkhaNaM / baMbhararao bhikkhU, Niccaso parivajjae / / artha : strIo sAthe paricaya ane strIo sAthe vAraMvAra vArtAlApa A be ya vastune brahmacArI sAdhue kAyama mATe choDI devI joIe. (67) aMgapaccaMgasaMThANaM cArullaviya pehiyaM / baMbhacerarao thINaM cakkhugejjhaM vivajjae || artha : strIonA mastakAdi aMgo, vakSa:sthaLAdi upAMgo, dehanI racanArUpa saMsthAna, manohara vacana bolatuM mukha, kaTAkSa bharelI dRSTi A badhI vastuo cakSuthI joI zakAya evI che. paNa brahmacArI sAdhu strIonA A cakSugrAhya aMgAdine joto nathI. (68) kUiyaM ruiyaM gIyaM hasiyaM thaNiyaM kaMdiyaM / baMbhacerarao thINaM, soyagijjhaM vivajjae / artha : brahmacaryamAM lIna sAdhu strIonA kUjita, rUdana, gIta, hAsya, stanita ke AkraMdane sAMbhaLato nathI. (kUjita=maithunakALanA zabdo,stanita=bhoga samayanA ja aspaSTa zabdo. divAla vagerenI ADazathI saMbhaLAtA AvA zabdone sAdhu kadI na sAMbhaLe.) (61) pIya mattapALa tu, hipnuM maryAvavaDyAM | baMbhacerarao bhikkhu Niccaso parivajjae / artha : A vigaIbharapUra bhojana-pAna e zIghra kAmavAsanAne vadhAranArA che. mATe ja brahmacaryamAM lIna sAdhu kAyama mATe ene choDI de. ( 70 ) dhammaladdhaM miyaM kAle, jattatthaM paNihANavaM / nAimattaM tu bhuMjejjA, baMbhacerarao sayA / / artha : saMyamayAtrA sArI cAle evA eka mAtra AzayathI zAstroktavidhi pramANe meLavAyela evo pramANasara AhAra ja muni vApare. paNa +++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||++++++++++++++++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 114
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ cittanI samAdhivALo, brahmacaryamAM lIna evo A sAdhu kAyama mATe atimAtrAmAM na vApare, arthAt vadhAre na vApare. (71) vimUlaM parivangejhnA, sarIrarimaMDaLa | baMbhacerarao bhikkhU siMgAratthaM na dhArae / / artha : brahmacArI sAdhue cokkhA vastro paheravA, vAraMvAra kApa kADhavo ItyAdi rUpa vibhUSAne choDI devI joIe. tathA potAnA zarIrano zaNagAra thAya, pote dekhAvaDo lAge evA AzayathI vALa oLavA, moDhuM dhovuM vagere zarIramaMDana paNa brahmacArI sAdhu na kare. ( 72 ) devadAnavagaMdhavvA jakkharakkhasakiMnarA / baMbhayAriM namasaMti, dukkaraM je karaMti te / / artha : brahmacaryano mahimA aparaMpAra che. mATe ja je AtmAo duSkara evA brahmacaryane pALe che temane to devo, dAnavo, gaMdharvo, yakSo, rAkSaso ane kinnaro paNa namaskAra kare che. (73) je kei u pavvaie niyaMThe, dhammaM suNittA viNayovavaNe / sudullAhaM lahiuM bohilAbhaM viharejja pacchA ya jahAsuhaM tu / / artha : mohanIyakarmanI A te kevI tAkAta ? keTalAka AtmAo guru mukhe dharmazravaNa karI atyaMta durlabha evA bodhine-samyagdarzanane pAme che. guru pratye vinayavaMta banI sAcA vairAgyathI dIkSA le che. nirprantha bane che. paNa pachI koNa jANe zuM thAya che ke teo pachI sukhazIla banIne sAdhujIvana jIve che. zithilAcArI bane che. (74) sejjA daDhA pAuraNaM me atthi uppajjai bhottuM taheva pAuM / jANAmi jaM vaTTai Ausutti, kiM nAma kAhAmi sueNa bhaMte / / artha : guru ene bhaNavA karavAnI preraNA kare to A sAdhuo kahe che ke, gurudeva ! ApaNI pAse sArAmAM sArA upAzrayo che. paheravA mATe pUratAM vastro che. bhojana-pANI kevI rIte meLavavA ? e badhuM mane AvaDe che. eTale khAvApIvAnI koI takalIpha nathI. ane jIvAdi nava tattvo to huM jANuM ja chuM. Ama badhI rIte sAdhujIvana sIdhuM pasAra !+++++++++++++++++++++ ++++++++++||||+++++++++++++++++++++!!!+++++++++++?|////||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 115
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che to pachI A vadhAre zrutajJAna bhaNavA vagerenuM zuM kAma che ? (75) je kei pavvaie niddAsIle pagAmaso / bhoccA peccA suhaM suai, pAvasamaNetti vuccai / / artha : dIkSita banelA je koI sAdhuo vAraMvAra lAMbo kALa uMghavAnA svabhAvavALA bane che ane khAI-pIne sukhethI uMghavAnuM ja kAma kare che te pApazramaNa kahevAya che. (76) AyariyauvajjhAehiM suyaM viNayaM ca gAhie / te va khisaI bAle, pAvasamatti vacca / / artha : dIkSAdAtA guru ane vidyAdAtA gurue A sAdhune ghaNuM zrutajJAna bhaNAvyuM, ghaNo vinaya zIkhavADyo. A badhA upakArothI dabAyelo evo paNa e mUrkha sAdhu te ja guruonI niMdA kare che, jematema bole che e pApazramaNa kahevAya. (77) AyariyavannAyALuM, samaM na patippapu / appaDipUyae thaddhe, pAvasamaNetti vaccai / / artha : je sAdhuo potAnA A be guruonI-AcArya, upAdhyAyanI sArI rIte sevA-bhakti na kare, emanI pUjA na kare, akkaDa-abhimAnI banI rahe e pApazramaNa kahevAya. ( 78 ) sammamANe pApANi bIyANi hariyANI ya / asaMjae saMjayamannamANo, pAvasamaNetti vuccai || artha : arere ! A sAdhune jIvadayAno koI pariNAma nathI. mATe ja potAnA asaMyamI vartanathI kIDI vagere jIvone, vanaspatinA bIjone, lIlI vanaspati vagerene pIDA pahoMcADe che, mArI nAMkhe che. e to ThIka ! paNa pote asaMyamI hovA chatAM potAnI jAtane sAdhu tarIke mAne che. lokomAM potAne sAdhu tarIke oLakhAve che. A to pApazramaNa kahevAya. (79) saMthAraM phalagaM pIDhaM, nisijjaM pAyakaMbalaM / appamajjiyamAruhai, pAvasamaNetti vuccai / ?!????????????!/////////////////||||| 116 ||||||||||||||||||||||||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: saMthAro, pATa, pITha, Asana, pAdakebala vagere upara pUjyA vinA je caDe che, bese che e pApazramaNa kahevAya. (80) vavasa ghara, mitte ya samavasthai | ullaMghaNe ya caMDe ya, pAvasamaNetti buccai / / artha : je sAdhu jaldI jaldI cAle, vAraMvAra sAdhukriyAomAM pramAda kare, zAstrIya maryAdAonuM ullaMghana kare, krodha kare e pApazramaNa kahevAya. (80) pade mitte vaDa pavitta / paDilehaNA aNAutte, pAvasamaNetti vuccaI / / artha : je sAdhu pAtrA, vastrAdi upakaraNonuM pratilekhana vidhipUrvaka na kare, emAM pramAda kare ane pAtra, kAmaLI vagere upakaraNo game tyAM mUkI de, barAbara na sAcave, pratilekhanamAM upayoga na rAkhe e pApazramaNa kahevAya. (82) vahunAthI muri, yuddha sudde de ! asaMvibhAgI aciyatte pAvasamaNetti vuccai / / artha : je sAdhu (1) Dagale ne pagale mAyA kare. (2) vadhAre bakabaka kare. (3) akkaDa rahe, gurnAdi sAme paNa namra na bane. (4) khAvAmAMvastrAdimAM Asakta bane. () pAMca indriyono nigraha na kare. (6) potAne maLelI vastuo sahavartI sAdhuone na Ape, (7) guru vagere pratye aprItine dhAraNa kare e pApabhramaNa kahevAya. (83) vivArtha ya vIre, 3 sattAiURI | buggahe kalahe rate, pAvasamaNetti buccai / / artha : je sAdhu zAMta thayelA vivAda-jhaghaDAne ya pAcho Ubho kare, je adharmI hoya, hitakArI evI buddhine haNI nAMkhe, mArAmArI ane bolAcAlImAM ja jene rasa hoya e pApazramaNa kahevAya. (84) athirAsaNe kukkuie, jattha tattha nisIyai / AsaNammi aNAutte, pAvasamaNetti vuccai // : ::: : jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 117
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : eka Asane sthira besI rahevAne badale kAraNa vinA paNa je sAdhu Amatema pharyA kare, nATakIyADaeNDA kare, game tyAM besI jAya, Ama AsanamAM upayoga vinAno sAdhu pApabhramaNa kahevAya. (81) suddhI vino, sArA maLe rA ya tavone, pAsanaLatti luccak | artha : je sAdhu vAraMvAra dUdha-dahIM-ghI vagere vigaIo khAya, tapa karavAmAM kyAreya AnaMda na pAme e pApazramaNa kahevAya. (86) atyaMtammi ya sUrammi, AhArei abhikkhaNaM / coio paDicoei, pAvasamaNetti vuccai / / artha : je sAdhu sUryAsta thAya tyAM sudhI vAraMvAra niSkAraNa gocarI vApare, guru ene koIka preraNA kare, Thapako Ape to A sAdhu sAme bole, gurune toDI pADe e sAdhu pApabhramaNa kahevAya. (87) saMnArSa6 nene, niccha sAmuLiyaM gihinisijjaM ca vAhei pAvasamaNetti vuccai / / artha : je sAdhu potAnA svajana, bhaktAdinA gharanI ja sArI sArI gocarI vApare che. paNa mAMDalImAM AvelI sAdhAraNa gocarIne to Icchato paNa nathI ane gRhasthonA palaMga, khurazI vagere upara bese che, udhe che e pApazramaNa kahevAya. (88) dvArA 3 suvA deva, mittA tahAM vaMthavA ! jIvaMtamaNujIvaMti, mayaM nANuvvayaMti a / / artha : patnIo hoya ke putro hoya, mitro hoya ke bhAIo hoya. dareka jaNa jIvatA mANasane anusare che kharo, paNa e marI jAya to pachI e marelAne koI anusaratuM nathI. koI e marelAnI pAchaLa maratuM nathI. (86) rU zarIra vyaM, sukuM 3sumavuM ! asAsayAvAsamiNaM, dukkhakkesANa bhAyaNaM / / 118 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: he jIva! tane tArA zarIra upara khUba rAga thAya che. paNa tane khabara che ke A zarIra nAzavaMta che? A zarIra ukaraDA jevuM che. A zarIra mAtAnA lohI ane pitAnA vIryarUpa kharAba vastumAMthI utpanna thayeluM che. A zarIramAM tuM kAyama mATe rahI zakavAno nathI. ekalA duHkho ane saMklezonuM ja bhAjana A deha che. (90) addhANaM jo mahaMtaM tu, apAhejjo pavajjaI / gacchaMto so duhI hoi, chuhAtaNhAi pIDio / / artha : je musAphara moTI musApharI karavA nIkaLe paNa sAthe khAvA mATenuM bhAthuM na rAkhe to rastAmAM jato jato e chevaTe bhUkha-tarasathI pIDAya ane duHkhI thAya. (91) evaM dhammaM akAUNaM jo gacchai paraM bhava / gacchaMto so duhI hoi, vAhirogehi pIDio / / artha : ema A bhava choDI parabhavamAM janAro AtmA paNa ghaNI moTI musApharIe ja nIkaLelo che. e jo dharmakAryo rUpI bhAthuM bAMdhyA vinA ja parabhavamAM jAya to vyAdhi ane rogothI pIDA pAmelo te parabhavamAM duHkhI thAya che. (92) jahA gehe palittaMmi, tassa gehassa jo pahU / sArabhaMDANi nINei, asAraM avaujjhai / / (93) evaM loe palittaMmi jarAe maraNeNa ya / appANaM tAraissAmi, tubbhehiM aNumannio / / (yugmam) artha: jema gharamAM moTI Aga lAge to e gharano svAmI gharamAMthI ratno, jhaverAto vagere sArI vastuo sauprathama kADhI laI bacAvI le. gAdalA, lAkaDA vagere asAra vastuone choDI de che. (jo ene AgathI bacAvavA jAya to ratna vagere sArabhUta vastuo gumAvavI paDe.) ema svajano ! A loka paNa jarA ane maraNathI bhaDake baLe che. emAMthI huM atyaMta sArabhUta evA mArA AtmAne bahAra kADhI lauM. jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama) 119
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ ene bacAvI lauM. Apa mane anumati Apo eTalI ja vAra che. ( 94 ) samayA savvabhUesu sattumittesu vA jage / A pANAivAyaviraI jAvajjIvAya dukkaraM / / artha : A saMyamajIvananuM pAlana khUba khUba kaThina che. jagatnA tamAma jIvo upara samabhAva dhAraNa karavo paDe. koIkane pArakA ane koIkane potAnA tarIke na jovAya. zatru ane mitramAM samabhAva rAkhavo paDe. AkhI jIMdagI ekapaNa jIvane mArI na zakAya. A khUba duSkara che. (19) nighyAnapramatteLa, musAvAvivapnAM / bhAsiyavvaM hiyaM saccaM, niccAutteNa dukkaraM / / artha : sAdhupaNAmAM 24 kalAka apramatta rahIne hAsyathI, krodhathI, bhayathI ke lobhathI sUkSma paNa mRSAvAda na bolAI jAya enI kALajI rAkhavI paDe ane hitakArI tathA satya evuM ja vacana satata upayoga rAkhIne bolavuM paDe. e khUba duSkara che. (16) vaMtasohamAmsa, avattassa vivapna-| aNavajjesaNijjassa, giNhaNA avi dukkaraM / artha : dhanadhAnyAdinI vAta to dUra raho ! paNa dAMtamAM bharAyela dANAo kADhavA mATenI nAnakaDI saLI paNa koInA ApyA vinA jAte na levAya. tathA je kaMIpaNa bhakta-pAna-vastrAdi levAnA che e paNa anavadya ane 42 doSa vinAnA ja levAnA hoya che. A khUba duSkara che. (97) viraI abambhacerassa, kAmabhogarasannuNA / uggaM mahavvayaM bambhaM, dhAreyavvaM sudukkaraM / / H artha : saMsAramAM rahI kAmabhoganA sukhano rasAsvAda mANI cUkelAo mATe to A abrahmasevanathI virati ane ugra mahAvrata brahmacaryanuM pAlana e kharekhara duSkara che. 120 ************* jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ (28) ghadhannapesavo, pariNAvavAnuM ! savvArambhapariccAo, nimmamattaM sudukkaraM // artha : A sarvaviratI kevI ? emAM eka paisA jeTaluM paNa dhana sAthe na rakhAya. rAMdhelo ke kAco eka cokhAno dANo paNa pAse na rakhAya. kAma karanAra eka paNa nokara na rAkhI zakAya. tamAma AraMbhohiMsAkArI kAryono ahIM tyAga karavo paDe. koIpaNa vastumAM mamatA rAga na karAya. A badhuM khUba khUba duSkara che. (22) vAvIyA nA rUnA vitti, vesono lavALo | dukkhaM bambhavvayaM ghoraM, dhAreuM amahappaNo / / artha : jema kabUtaro anAjanA dANA zaMkA karI karIne khAya ema sAdhue paNa gocarImAM satata doSonI zaMkA karI karIne nirdoSa jaNAtI vastu ja vAparavAnI che. ane A mAthAnA vALono loca to atibhayaMkara che! vaLI, mahAtmAonI vAta javA do. nabaLA AtmAo mATe A nirmaLa, ghora brahmacaryanuM pAlana atikaThina che. (100) jAvajjIvamavissAmo, guNANaM tu mahabbharo / guruo lohabhArubva, jo putto ! hoi duvvaho / / artha: (svajano dIkSArthI putrane samajAve che ke, sAdhujIvanamAM kSamA, saraLatA, namratA, mArdava vagere hajAro-lAkho guNono ghaNo moTo bhAra jarAya thAka khAyA vinA AkhI jiMdagI upADavAno hoya che. zuM koI majUra AkhI jIMdagI vIsa maNa lokhaMDano bhAra uMcakI zake kharo? ema he putra ! tArA mATe paNa A guNono bhAra uMcakavo azakya prAya: che. (101) mANe soDavya, pakoDavya uttaro ! bAhAhiM sAgaro ceva, tariyavyo ya guNodahI / / artha : arjano kahe che ke AkAzamAM gaMgA nadI vahe che. e nadI je dizAmAM vahetI hoya e ja dizAmAMthI e nadIne pAra karavI, e nadInA dhasamasatA pravAhane sAmI dizAe oLaMgavI khUba agharo che. be jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama) 121
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAtha vaDe sAgara taravo agharo che ema sAdhujIvanamAM tIrthakaroe batAvela guNono samudra pAra karavo ati agharo che. (12) vALuvAvajo ceva, nirasAI saMgane ! asidhArAgamaNaM ceva, dukkaraM cariuM tavo / / artha : zuM kyAreya gaMgA kinAre paDelI retInA koLIyAo moDhAmAM mUkavAthI koI svAda Ave kharo? na ja Ave. ema A saMyamajIvana paNa nIrasa che. emAM koI sukhAsvAda che ja nahi. talavAranI dhAra upara cAlavuM jema agharuM che tema A cAritranuM pAlana khUba ja duSkara che. (103) jahA aggisihA dittA, pAuM hoi sudukkarA / taha dukkaraM kareuM je, tAruNNe samaNattaNaM / / artha : jema dedIpyamAna agninI jvALA moDhethI pI javI e atizaya duSkara che ema bharayauvanamAM pAMca mahAvratorUpa sAdhupaNuM pALavuM paNa atizaya duSkara che. (104) jahA dukkhaM bhareuM je, hoi vAyassa kutthalo / tahA dukkhaM kareuM je, kIveNaM samaNattaNaM / / artha : kAthAnI dorIno banelo kothaLo vAyuthI bharI rAkhavo zakya nathI ema satvahIna AtmAo mATe sAdhupaNuM pALavuM lagabhaga zakya nathI. (101) nadI tuNA, to , yuvara maMvaro ri | tahA nihuanIsaMka, dukkaraM samaNattaNaM / / artha : zuM meruparvatane A trAjavAmAM tolI zakAya kharo? nA, na ja tolI zakAya. ema nizcala manathI, niHzaMkapaNe sAdhupaNuM pALavuM paNa atizaya duSkara che. (106) so vitamUpiro, vanecaM nadIuM ! ihaloe nippivAsassa, natthi kiMci vi dukkaraM / / artha : mAtA-pitAnI zikhAmaNo bAda have mRgAputra pratyuttara Ape che ke Ape je kahyuM e taddana sAcuM ja che. paNa eka vAta samajI rAkho ke je AtmAne Aloka saMbaMdhI koIpaNa IcchA-pipAsA nathI, je jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 122
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAne mAtra paraloka ane paralokanI ja cita che ene mATe to kaMI ja duSkara nathI. (107) sArIramANasA ceva, veyaNA u aNaMtaso / mae soDhAo bhImAo, asaI dukkhabhayANi ya / / artha : he mAtA ! pitA ! tamane mArA anAdi saMsAranI zI khabara hoya? Aja sudhImAM meM anaMtIvAra atibhayAnaka zArIrika ane mAnasika vedanAo sahana karI che. Dagale ne pagale duHkho ane bhayone sahana karyA che. (108) jahA ihaM agaNI uNho, itto NantaguNo tahiM / naraesu veyaNA uNhA, assAyA veiyA mae / / artha : A lokamAM rahelo agni uSNa che. ene sparzavAnI paNa mArI taiyArI nathI. paNa enA karatA to anaMtagaNI uSNatA=garamI narakamAM che. ane enI azAtAvedanA meM anaMtIvAra sahana karI che. (106) nadI rU4 rUma lIvuM, rUtto banta tahiM ! narasuM vecAsIyA, rasAyA vephayA mA ! artha : mahA mAsanI bhayaMkara ThaMDImAM zarIra upara barapha sparze to ya e sahana karavAnI tAkAta nathI. jyAre enI zItaLatA karatA anaMtagaNI zItaLatA=ThaMDI narakomAM che. ane e meM anaMtIvAra sahana karI che. (99) vaMto vevasurI, uDDapAyo hosiro ! huyAsaNe jalantammi, pakkapuvvo aNaMtaso / / artha : e nArakomAM mArI zI dazA thaI hatI? e mane barAbara khabara che. lokhaMDanI moTI kaDhAI jevI kuMbhamAM mane upara udho laTakAvyo. mArA paga upara ane mastaka nIce ! nIce paramAdhAmIoe agni peTAvyo ane emAM mane pakAvyo. anaMtIvAra A vedanA huM sahI cUkyo chuM. huM cIso pADato rahyo paNa koIe mane na choDAvyo. (111) aitikkhakaNTagAiNNe, tuMge siMbalipAyave / kheviyaM pAsabadreNaM, kaDDhokaDDhAhiM dukkaraM / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 123
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : e narakanI duniyAmAM vaikriya pudgalonA zAlmalI vRkSo che ekalA kAMTAothI bharelA ! e paramadhAmIo mane doraDA vagere dvArA barAbara bAMdhI ane e kAMTAonA jhuMDamAM mane pheMkatA. tyAMthI mane kheMcatA. e vakhate AkhA zarIramAM ghUselA kAMTAonI ati-ati bhayaMkara vedanAo meM sahana karI. (112) mahAnaMnuttu chUvA, bAratano sumeravuM | pIliomi sakammehiM, pAvakammo aNaMtaso / / artha : : A vizvamAM jema moTA yaMtromAM zeraDIo pIlAya ema e paramAdhAmIo mane moTA yaMtromAM Akho ne Akho pIlI nAMkhatA. huM atibhayaMkara cIso pADato. paNa mAro AtmA puSkaLa pApakarmo bAMdhIne ja to narakamAM Avelo hato. e mArA potAnA karmono ja A vipAka hato. koNa mane bacAve ? AvI vedanA ya eka vAra nahi, anaMtIvAra meM sahana karI. (113) vaMto jovamuLaai, sAmeai savaihiM ca / pADio phAlio chinno, vipphuranto aNegaso || artha : zyAma ane zaMbala nAmanA paramAdhAmIo bhUMDa ane kutarAnuM rUpa dhAraNa karatA ane narakanA duHkhothI trAsIne raDI rahelA mArA upara tUTI paDatA. mane dharatI upara pachADI detA. ane pachI potAnA tIkSNa dAMto, nakho vaDe mAruM AkhuM zarIra phADI nAMkhatA. enA aMgeaMga chedI nAMkhatA. te vakhate asahya vedanAthI huM taraphaDato. mAruM zarIra paNa dhrUjatuM paNa e paramAdhAmIone to dayA Ave ja kyAMthI ? anaMtIvAra A ya vedanAo meM sahana karI. (114) vaso oharade khutto, khatte samiAnu! | coio tuttajuttehiM, rujjho vA jaha pADio || artha : ahIMnA bhavomAM svacchaMdI banIne evA to pApo karyA ke jenAthI huM narakomAM gayo. ane tyAM mArI svacchaMdatA chinavAI gaI. paramAdhAmIo sAme mAruM zuM cAle ? teo mane lokhaMDanA atibhAre 124 *********** ***************** jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ rathamAM baLadanA sthAne joDatA. ane rathanuM je lAkaDuM baLadanA mAthA upara Ave e lokhaMDano bhAga mArA gaLA upara Avyo. eTaluM ja nahi, agnithI tapAvelA lAlacoLa lokhaMDa jevo ati-ati garama bhAga mArA gaLe jhIMkAyo. ATaluM badhuM vajana ane A dAhanI vedanA ! huM cAlI na zakyo. tyAM to paramAdhAmIoe cAbUkAdi vaDe mane sakhata mAryo. gAmaDAnA rojhanI jema mane dharatI upara pADI dIdho. (11) haiyAsane nAMmi, viyAvu mahiso viva / daDDho pakko ya avaso, pAvakammehiM pAvio / / : artha : citAmAM jema pADAne saLagAve ema bhaDabhaDa baLatI jvALAomAM mane nAMkhyo, bALyo, pakAvyo. huM lAcAra hato. mArA ja pApakarmoe mane narakamAM pahoMcADyo hato. (116) tAAiMto thAvaMto, patto leyara inavuM / jalaM pAhaMti ciMtaMto, kharadhArAhiM vivAio // artha : ahIMnA sauthI vadhAre tarasyA mANasanI tarasa karatA anaMtagaNI tarasa nArakanA pratyeka jIvane AkhI jIMdagI mATe hoya. huM ya e tarasathI pIDAIne pANI zodhato hato. tyAM mane dUra vaitaraNI nadI dekhAI. huM doDyo, nadI pAse pahoMcyo. 'AnuM pANI pI laI tarasa chipAvuM' evo vicAra karato hato tyAM to tIkSNa charo mArA gaLAmAM mArI e paramAdhAmIe mane atizaya duHkhI karyo. (117) raddAmitatto saMvatto, sivatta mahAvAM / asipattehiM paDatehiM, chinnapuvyo aNegaso / artha : bhayaMkara garamIthI trAsIne huM kyAMka chAMyaDo zodhato hato tyAM to mane moTA pAMdaDAonA vRkSovALuM eka vizALa vana dekhAyuM. mane hAzakAro thayo. doDIne e vanamAM ghUsI gayo. eka jhADa nIce Ubho rahyo. paNa mane zI khabara ! mArA jevAone trAsa ApavA mATe ja paramAdhAmIoe e kRtrima vana UbhuM kareluM. jevo huM jhADa nIce Ubho rahyo ke uparathI eka moTuM pAMDuM paDyuM. talavAra karatAM ya vadhu /////////////////////////////////////////////| ******** #++++++++++++++++++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 125
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIkSNa! mArA zarIranA UbhA ne UbhA be phADacAM e parNa karI nAMkhyA. (118) tattArUM tambohArUM, tannArUM sIsALikaya / pAio kalakalaMtAI, Arasanto subheravaM / / artha : e paramAdhAmIo tapAvela tAMbu, loDhuM, trapu, sIsuM kAyama taiyAra ja rAkhatA. e pravAhIrUpa banI gayA hoya ane emAMthI varALa nIkaLatI hoya. khadabada thatAM, kaLakaLa karatA e pravAhI baLajabarIthI mAruM moDhuM kholAvI emAM nAMkhatA. huM bhayaMkara rADa pADI UThato. mAruM tALavuM, gaLuM phATI jatuM. (111) dukhiyArUM maMsArUM, haMkArUM munnAni ca / khAvio mi samaMsAI, aggivaNNAI Negaso / artha : "kema ? tane pUrvabhavamAM mAMsa khUba bhAvatuM hatuM ne ? agnimAM pakAvelA mAMsanA TukaDAo tuM AnaMdathI khAto hato ne ? to ahIM paNa khA." ema kahI mArA ja zarIranA aMgo kApI, enA TukaDAo karI, agnimAM peTAvI atigarama TukaDAo mane baLajabarIthI khavaDAvatA. (120) niSyaM mItte tatzekha, kuddipaLa rULa ya | paramA duhasaMbaddhA, veNA veiyA mae / / artha : he svajano ! zuM vadhAre kahuM ? e nArakanA bhavomAM mArI sekaMDa sekaMDa bhayamAM pasAra thatI. pratyeka samaya mAro trAsamAM vItato. huM atizaya duHkhI thato. khUba vyathAo anubhavI. meM ekalI duHkhathI bharelI vedanAo ja tyAM veThI. (12) narisA mAnuse topu, tAyA ! TIrkAnta veyaLA| ito anaMtaguNiyA, naraesa dukkhaveyaNA / / artha : mAtA-pitAo ! A manuSyalokamAM je sauthI utkRSTa vedanA dekhAya che enA karatAM anaMtaguNa duHkhavedanA nArakamAM che. +++++++++++++++++/////////////////////////|///////////////////////////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 126
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ (022) savvamavesu sassAyA, veLA vephayA mA ! nimisantaramittaMpi, jaM sAyA natthi veyaNA / / arthaH mAtra nArakabhavanI ja kyAM vAta karo cho ? tiryaMca, manuSya ane devanA bhavomAM paNa meM satata duHkhavedanA ja anubhavI che. AMkhanA palakArA jeTalo vakhata paNa meM zAtA anubhavI nathI. devalokanA sukho paNa IrSyA, atRpti vagerethI mizra hovAthI e daSTie azAtAvALA ja gaNyA che.) (123) jahA migassa AyaMko, mahAraNNammi jAyaI / / acchaMtaM rukkhamUlaMmi ko NaM tAhe tigicchaI / / artha: (mAtA-pitAe kahyuM ke dIkSA bAda roga vagere thAya to huM zuM karIza? enA praznano uttara Ape che ke, eka moTA jaMgalamAM koIka haraNiyAne zarIramAM roga thAya, bhayaMkara jvara thAya ane eTale e bicAruM haraNa koIka vRkSa nIce tharathara dhrUjatuM besI jAya to tyAre koNa enI sAravAra kare ? (124) ko vA se osahaM dei ? ko vA se pucchaI suhaM ? ko se bhattaM va pANaM vA ? Aharittu paNAmaI / / artha : tyAM kyo vaidya e haraNane auSadha Ape che? kyo svajana enI pAse jaI nehALa hAtha pheravI pUche che ke, "haraNa ! tuM sukhI che ne ? kaMI takalIpha nathI ne ?" bhUkhyA ane tarasyA thayelA, jAte bhojana lAvavA asamartha e haraNane koNa bhojana lAvI Ape che ? koNa pANI lAvI pIvaDAve che ?" (125) jayA ya se suhI hoi, tayA gacchai goyaraM / bhattapANassa aThAe, vallarANi sarANi ya / / artha : bicAruM e jaMgalanuM prANI ! divaso sudhI duHkha veThe ja che ne? je divase enI meLe roga maTI jAya, zarIra sAruM thaI jAya tyAre e haraNa cAlatuM cAlatuM bhojana ane pANI meLavavA vanamAM ane sarovaramAM cAlI nIkaLe che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama) 127
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ (126) khAittA pANiyaM pAuM, vallarehiM sarehi ya / migacAriyaM carittANaM, gacchaI migacAriyaM / / artha: vanamAM ghAsa khAIne ane sarovaromAMthI pANI pIne, mRgacaryA kudakA mAravA vagere) karIne yogya AzrayabhUmimAM e haraNa jatuM rahe che. (0ra7) vaM samudi viSNu, meva jANa | migacAriyaM carittANaM, UDDhaM pakkamaI disi / / artha : o svajano ! e ja pramANe saMyamAnuSThAnomAM yatnavALo sAdhu haraNanI jema aneka sthAnomAM phare che ane haraNanI jemaja caryA karIne, karmakSaya pAmIne urdhvadizAmAM mokSamAM jato rahe che. (128) 3Maa naDuM vekarI, pappA ne kanminI appA kAmaduhA gheNU, appA me naMdaNaM vaNaM / / artha : A AtmA ja narakanI vaitaraNI nadI che. A AtmA ja narakanA vajakaMTakavALA zAlmali vRkSa che. (AtmA pApo kare che mATe narakamAM jAya che eTale AvI upamA ApI che.) A AtmA ja kAmadhenu gAya che. (suMdara saMyama pALe to AtmA je Icche e pAmI zake. e kAraNathI e kAmadhenu che.) A AtmA ja devalokanuM naMdanavana che. (129) appA kattA vikattA ya, duhANa ya suhANa ya / appA mittamamittaM ca, duppaTThiyasupaTThiyao / / artha: A AtmA ja duHkho ane sukhono kartA che. A AtmA ja duHkho ane zokone dUra pheMkanAro che. mana-vacana-kAyAnA zubha yogovALo AtmA pote ja potAno mitra che ane mana-vacana-kAyAnA azubha yogovALo AtmA pote ja potAno zatru che. (130) imA hu annAvi aNAhayA nivA, tAmegacitto nihuo suNehi me| niyaMThadhamma lahiyANa vi jahA, sIdaMti ege bahukAyarA narA / / artha : (anAthI muni potAnI saMsArI jIvananI anAthatA batAvyA bAda have zreNikane kahe che ke, he rAjan ! A meM tane je anAthatA batAvI jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 manamamamamamamamamamamama 128
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ e to sAmAnya che. huM tane bIjI paNa eka anAmI zatAvuM chuM. tuM ekacitta banIne mArI vAta sAMbhaLa. je AtmAo nirjhanya-dharmano, sarvaviratino svIkAra karyA bAda atikAyara banI saMyamajIvanamAM sIdAya che, sukhazIla bane che, jinAjJApAlanamAM lAcAra bane che teo lokottara anAtha che. (131) je pavvaittANa mahabbayAI, sammaM ca no phAsayaI pamAyA / aNiggahappA ya rasesu giddhe, na mUlao chiMdai baMdhaNaM se / / artha: o rAjan ! je sAdhu hoMze hoMze pAMca mahAvrato lIdhA bAda mAtra pramAdane kAraNe e mahAvratonuM samyapha pAlana na kare, potAnA AtmAne doSo sevatA na aTakAve, mAtra AhAramAM laMpaTa-gRddhaAsakta banI rahe teo potAnA karmone mULathI chedI zakatA nathI. arthAt emano saMsAra dIrgha banI rahe che. (132) AuttayA jassa ya natthi kAI, iriyAi bhAsAi tahesaNAe / AyANanikkheva duguMchaNAe, na vIrajAyaM aNujAi maggaM / / artha : are, saMyamajIvananI moTI vAto bAju para mUko ! paNa je sAdhune saMyamajIvananI mULabhUta evI IryAsamiti, bhASAsamiti, e paNAsamiti, AdAna-bhaMDamA nikSepaNAsamiti ane pAriSThApanikAsamitimAM paNa upayoga nathI, enA pAlanamAM tatparatA nathI teo A mokSamArgamAM AgaLa jaI zakatA nathI. are ! A mArga to vIrapuruSo vaDe ja kaMDArAyelo che. emAM te vaLI AvA kAyaro zI rIte cAle? (133) ciraMpi se muNDaruI bhavittA, athirakhyae tavaniyamehiM bhaTThe / ciraMpi appANa kilesaittA, na pArae hoi hu saMparAe / / / artha : bhale ne e samitio na pALanArA sAdhuo veSa pakaDIne besI rahe. ane dara varSe be-traNa loca karAve. bhale ne teo vihAra vagere dvArA AkhI jiMdagI AtmAne leza pamADe to paNa pAMca mahAvratomAM asthira, tapa ane niyamothI bhraSTa thayelA e sAdhuo A saMsArano pAra pAmI zakatA nathI. : : : : jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sutra) 129
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ (134) kusIlaligaM iha dhAraittA, isijjhayaM jIviya vhaittA / asaMjae saMjayalappamANe, viNidhAyamAgacchai se ciraMpi / / artha: A bicArA zramaNo ! AkhI jiMdagI zithilAcArathI bharelA sAdhuveSane pakaDI rAkhe che. ane vaLI teo jANe che ke "AnA dvArA ja ApaNo jIvananirvAha thaze." eTale potAnI AjIvikA calAvavA e sAdhunA cihna samAna rajoharaNanI upabRhaNA paNa khUba kare che. A sAdhuveSa khUba mahAna che. ema bole che ane potAnI jAta asaMyamI hovA chatAM huM saMyamI chuM, sAdhu chuM e rIte potAnI jAtane oLakhAve che. AnuM pariNAma ? nArakAdi durgatiomAM cirakALa mATe teo vinighAta=vinAza-du:khone pAmanArA bane che. (135) visaM tu pIyaM jaha kAlakUDaM, haNAi satthaM jaha kuggahIyaM / eseva dhamme visaovavanno, haNAi veyAla ivAvivanno / / artha : kAlakUTa jhera pInAro jIvato zI rIte bace ? e jhera ene mArI ja nAMkhe. zastra pakaDatA na AvaDatuM hovAthI game te rIte pakaDeluM zastra, zatrune mAravAne badale zastra pakaDanAranA ja motanuM kAraNa bane. ema A sarvavirati dharma Ama to aSTakarmano kSaya karanAra che. paNa pAMca IndriyonA viSayasukhonA bhogavaTA sAtheno A ja viratidharma jIvane khatama karI nAMkhe che, durgatimAM mokalI Ape che. zastra ke maMtrAdithI vaza na thayela vetALa-bhUta sAdhakane ja mArI nAMkhe emAM zI navAI ? (136) uddesiaM kIagaDaM niAgaM, na muMbaI kiMci aNesaNijjaM / aggI vivA sabvabhakkhI bhavittA, io cuo gacchai kaTu pAvaM / / artha : arere ! je sAdhuo potAnA ja uddezathI banAvelI gocarI vApare che. potAnA mATe zrAvakoe kharIdelI vastuo svIkAre che. roja eka ja sthAnethI gocarI vahore che. 4ra doSomAMthI koIpaNa doSathI duSTa banelI koIpaNa vastu choDatA nathI. badhuM ja le che. A badhA to 130 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ agninI jema sarvabhakSI che. (agnimAM nAMkhelI badhI vastu agni svIkArI ja le che, khAI jAya che.) A sAdhuo ahIM pApa karI pachI durgatiomAM jAya che. (137) na taM arI kaMThachittA karei, jaM se kare appaNiA durappA / se nAhiI maccumuhaM tu patte, pacchANutAveNa dayAvihUNo / / artha : talavAranA eka jhATake gaLuM kApI nAMkhanAro zatru to zuM ahita kare? enA karatA potAno duSTa AtmA ja, zithilAcArI AtmA ja vadhu ahita karanAro bane che. paNa A nirdaya sAdhuone A vAtanuM zI rIte bhAna thAya? e to jyAre teo motanA mukhamAM praveza karaze tyAre ja emane A badhI vAta samajAze. pachI pazcAttApa karaze ke, "meM suMdara saMyama na pALyuM." paNa rAMDyA pachInuM DahApaNa zuM kAma Ave? (138) parIsahA duvvisahA aNege, sIyaMti jattha bahukAyarA narA / se tattha patte na vahijja bhikkhU, saMgAmasIse iva nAgarAyA / / artha: A ThaMDI-garamI-bhUkha-tarasa vagere 22 parISaho sahana karavA khUba agharA che. mATe ja kAyara mANaso to e parISadomAM sIdAya che, gabharAya che, pAchA paDe che. paNa sAco bhikSu to e 22 parISadomAM bilakula muMjhAto nathI, gabharAto nathI. yuddhanA mokhare rahelo gajarAja zatruothI gabharAya kharo? (139) sIosiNA daMsamasagA ya phAsA, AyaMkA vivihA phusanti dehaM / akukkuo tattha'hiyAsaijjA, rayAI khevijja purAkaDAI / / artha : ziyALAmAM bhayaMkara ThaMDI paDe, unALAmAM puSkaLa tApa paDe, DAMsa ane maccharo zarIranuM lohI pI jAya, zarIramAM jAtajAtanA rogo-AtaMko ya utpanna thAya paNa zramaNa konuM nAma ? e to koIpaNa jAtanuM ArtadhyAna karyA vinA badhuM ja sahana kare. ane e dvArA pote pUrve bAMdhelA karmone khapAvI de. (140) ane sarasA, mane vikRti jaNanA ! te a te abhigacchaMti, kahaM te NijjiA tume ? / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama) 131
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthaH kizI gaNadhara gautamasvAmIne prazna pUche che ne gautamasvAmI enA - uttaro Ape che.) he gautama ! hajAro zatruonI vacce tame raho che, te zatruo tamane mArI nAMkhavA mATe prayatnazIla che chatAM tame emane jItI lIdhA. e zI rIte ? (140) ane nig jigA paDya, panna ni ni rasa | dasahA u jiNittANaM, savvasatU jiNAmahaM / / artha : kezI gaNadhara ! meM mAtra eka ja zatru upara vijaya meLavI lIdho. e vijayathI ApoApa bIjA cAra zatru (kula pAMca) jItAI gayA. ane pAMcanA vijayathI vaLI bIjA pAMca paNa jItAI gayA. ane A dasa mukhya zatruone jItI laI, pachI bAkInA hajAro zatruone jItI lIdhA. (142) pASA ni: satta, vasAyA kuMjini ya te jiNittu jahANAyaM, viharAmi ahaM muNI / / artha: A mArA vaDe na jItAyelo mAro AtmA e ja mAro bhayaMkara zatru hato. e uparAMta cAra kaSAyo ane pAMca Indriyo mArI zatru hatI. paNa yathAyogya rIte te badhAyane jItIne huM zAMtithI jIvuM chuM, vicaruM chuM. (prathama meM mArA AtmA upara vijaya meLavyo. enAthI cAra kaSAyo jItAI gayA. enAthI pAMca Indriyo kAbumAM AvI gaI. ane enAthI badhA ja doSo upara vijaya meLavyo.) (14) kSaya sAthaLo vRttA, susInato narta ! suadhArAbhihayA saMtA, bhinnA hu na DahaMti me / / artha: krodhAdi cAra kaSAyo e agni che to zrutajJAna, zIla, saMyama, tapa e pANI che. e pANInI dhArAothI haNAyelo cAra kaSAyorUpI agni olavAI gayo che. ane eTale e mane have bALato nathI. (144) navi muMDiW samo, na kevaLa vamaLo ! na muNI raNNavAseNaM, kusacIreNa na tAvaso / / artha: mastaka upara muMDana karAvavA mAtrathI zramaNa na banI zakAya. 132 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ OMOMkAranA jApa mAtrathI brAhmaNa na kahevAya. jaMgalamAM nivAsa karavA mAtrathI muni na banAya. valAdinA vastra paheravA mAtrathI tApasa na banAya. (145) samayApu samano DhorDa, haMmaghere kaMmaLo| nANeNa ya muNI hoI, taveNaM hoi tAvaso / artha : je samatAne dhAraNa kare te zramaNa. je brahmacarya aNizuddha pALe te brAhmaNa. je samyajJAnano dhAraka hoya te muni. je tapa kare te tApasa. (146) paddhittedaLa AMto, miThTho ThThuM kharU naLavayaduM vA | dei va paccakkhANaM vAei sayaM paDicchai vA / / artha : je sAdhu pratilekhana karatA karatA paraspara ekabIjA sAthe vAtacIta kare, rAjakathA vagere kare, cAlu pratilekhanamAM bIjAne paccakkhANa Ape, bIjAne sUtrAdi vaMcAve-Ape, pote ja bIjA pAse sUtro vagere grahaNa kare. (147) puvi JADavALu, tevu vALa vaLastara tasAnuM | paDilehaNApamatto, chaNhaMpi virAhao hoI // artha : A pratilekhanAmAM pramatta sAdhu pRthvIkAya, aplAya, teukAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya ema SaTkAyano virAdhaka bane che. (148) puvi lADavALu, teDa yA vaLasatakALa | paDilehaNA Autto, chaNhaMpi ArAhao hoI / / artha : jyAre pratilekhanAmAM barAbara upayoga rAkhanAra, doSarahita pratilekhanA karanAra sAdhu e SaTkAyano ArAdhaka bane che. (14) vAJA saMzahiJA leva, mattAne sigA / jAyapakkhA jahA haMsA, pakkamaMti disodisiM / / artha : gacchamAM keTalAka kupAtra sAdhuo evA hoya che ke gurue emane sAruM bhaNAvyA hoya. gurue teone sArI rIte sAcavyA hoya. e bhaNAvelA padArtho dRDha karAvyA hoya. bhojana-pANI vagera dvArA *********** ***** 133 *********** jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram)
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyone poSyA hoya. paNa e kupAtra ziSyo ! paMkhIne=haMsane pAMkha Ave ane e potAnA mAtA-pitAne choDIne uDI jAya ema A ziSyo zaktimAna banatAMnI sAthe gurune choDIne cAre dizAmAM bhAgI jAya che. (150) paramatthasaMthavo vA sudiTThaparamatthasevaNA vA vi / vAvaNNakudasaNavajjaNA ya, sammattasaddahaNA / / artha : samyagdarzananI hAjarI sUcavatA cAra prakAranA samyakatvazraddhAna rUpa liMgo che. (1) jIvAdi padArthonA vAraMvAra ciMtanarUpa / paramArthasaMstava (2) jeoe A aNamola paramArtho-tattvo sArI rIte jANyA che tevA sadguruonI sevA (3) jeo samyaktathI bhraSTa thayelA che tevA kahevAtA jaina evA paNa zithilAcArI sAdhu vagerenA paricayAdino tyAga, (4) mithyAtvI ajaina saMnyAsI vagerenA paricayAdino tyAga. (151) nAdaMsaNissa nANaM, nANeNa viNA na honti caraNaguNA / aguNissa natthi mokkho, natthi amokkhassa nivvANaM / / arthaH samyagdarzana vinA jJAna hoI zakatuM nathI. ane e samyajJAna vinA cAritranA guNo saMbhavita nathI. ane cAritraguNo vinAnA jIvane to mokSa na ja maLe. ane mokSa vinA nirvANa anaMtasukhanI prApti zakya nathI. (mATe 246mI gAthAmAM batAvela cAra bhedarUpa samyagdarzana ja prathama prApta karavuM.) (152) gurusAhammiyasussUsaNayAe NaM bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? gurusAhammiyasussUsaNayAe NaM viNayapaDivatti jaNayai viNayapaDivaNNe a NaM jIve aNaccAsAyaNAsIle neraiatirikkhajoNiamaNussa-deva-duggaio niraMbhai vaNNasaMjalaNabhattibahumANayAemaNussadevasuggaio nibaMdhai siddhisoggaiM ca visohei, pasatthAI ca NaM viNayamUlAI savvakajjAI sAhei anne a bahave jIve viNaittA bhapha ! 134 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : he bhaMte ! guru ane gurubhAIo vagerenI zuzruSA-sevA karavA dvArA jIva zuM prApta kare ? he ziSya ! A zuzruSAthI jIva vinayanuM AcaraNa kare che. ane vinayavAnuM e jIva ati-AzAtanAno tyAga karanAra bane che. enA dvArA nAraka ane tiryaMcanI durgatione aTakAve che. manuSya ane devagatimAM paNa halakA bhavone aTakAve che. guru vagerenI prazaMsA, guru Ave tyAre UbhA thavuM, gurubhakti ane gurubahumAna dvArA e suMdara manuSyagati ke suMdara devagatine ja pAme che. mokSamArgarUpa samyagdarzanAdine vizuddha kare che. vinayamUlaka tamAma kAryo sAthe che. ane bIjA paNa ghaNA jIvo A sAdhune vinaya karato joIne vinayI bane che. (153) AloyaNayAe NaM bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? AloyaNayAeNaM mAyAniyANamicchAdasaNasallANaM moksAmaggavigghANaM aNaMtasaMsAravaddhaNANaM uddharaNaM karei ujjubhAvaM ca NaM jaNayai. ujjubhAvapaDivanne a NaM jIve amAI ithiveyaM napuMsagaveyaM ca na baMdhai, puvabaddhaM ca nimbaraDuM | he bhagavaMta ! guru pAse potAnA pApo pragaTa karavA rUpa AlocanA dvArA jIvane zuM lAbha thAya? he ziSya ! A AlocanAthI ghaNA lAbha thAya : (1) anaMtasaMsAra vadhAranArA, mokSamArgamAM viddhabhUta evA mAyAzalya, nidAnazalya ane mithyAtvazalyano uddhAra thAya che. arthAt jIva A traNa kAMTAo vinAno bane che. (2) saraLatA guNane pAme che. (3) saraLatAne pAmelo jIva amAyAvI hovAthI strIvedane ke napuMsakavedane na bAMdhe. ane pUrve bAMdhelA e be ya vedono kSaya kare che. (154) niMdaNayAe NaM bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? niMdaNayAe NaM pacchANutAvaM jaNayai, pacchANutAveNaM virajjamANe karaNaguNaseTiM paDivajjai, karaNaguNaseDhiM paDivanne a aNagAre mohaNijja kammaM ugghAei / / artha : he bhagavaMta jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtrama) 135
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: he bhagavaMta ! AtmasAkSIe potAnA AtmAnI niMdA, potAnA doSonI niMdA karavAthI jIvane zuM lAbha thAya ? he ziSya! A pramANe svadoSaniMdA karavAthI pazcAttApabhAva utpanna thAya. e pazcAttApabhAvathI vairAgya utpanna thAya. vairAgya utpanna thavAthI apUrvakaraNAdi guNasthAnovALI kSapakazreNI mAMDe che. ane enA dvArA e sAdhu mohanIyakarmano khAtmo kare che. (155) khamAvaNayAeNaM bhaMte ! jIve kiM jaNayai ? khamAvaNayAeNaM palhAyaNabhAvaM jaNayai, palhAyaNabhAvamuvagae a jIve savvapANabhUyajIvasattesu mittibhAvaM uppAei, mittAbhAvamupagae Avi jIve bhAvavisohiM kAUNa nibbhae bhavai / / artha : he bhagavaMta ! jIvo sAthe kSamApanA karavAthI, micchA mi dukkaDa karavAthI zuM lAbha thAya ? he ziSya ! kSamApanA dvArA jIvamAM prasannatA utpanna thAya che. prasannatAne pAmelo jIva sarvajIvo vize maitrIbhAvane pAme che. maitrIbhAvane pAmelo jIva potAnA bhAvonI vizuddhi karIne nirbhaya bane che. (jene badhA ja jIvo mitra ja che ene konAthI bhaya hoya? bhaya zatruthI hoya.) (16) vaiyAvaccenuM aMte ! nIve viM nAyaDu ? veyA0 titthayaranAmago kammaM nibaMdhai / / artha: he bhagavaMta! vaiyAvacca vaDe zuM lAbha thAya? ziSya ! vaiyAvacca vaDe tIrthakara nAmakarma baMdhAya. (157) nANassa savvassa pagAsaNAe, aNNANamohassa vivajjaNAe / rAgassa dosassa ya saMkhaeNaM, egaMtasokkhaM samuvei mokkhaM / / artha: AtmA jyAre (1) sarva jJAnano prakAza thAya, (2) ajJAna-mohano tyAga thAya, (3) rAga ane dveSano kSaya thAya tyAre ekAMte sukhathI bharelA evA mokSane pAme che. 136 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 158) tassesa maggo guruviddhasevA, vivajjaNA bAlajaNassa dUrA / sajjhAyaegaMtanisevaNA ya, suttatthasaMciMtaNayA dhiI ya // artha : e mokSane meLavavAno mArga A pramANe che. (1) gurujano, vayovRddho, vaDIlo, jJAnIonI sevA karavI, (2) zithilAcArI vagereno dUrathI ja tyAga karavo. emanI sAthe paricayAdi na karavA. (3) ekAntamAM besI svAdhyAya karavo (4) sUtranA arthonuM ciMtana karavuM, (5) dhIrajabhAva dhAraNa karavo. (159) AhAramicche miamesaNijjaM, sahAyamicche niuNaTTabuddhiM / nikeamicchejja vivegajogaM samAhikAme samaNe tavassI || artha : o zramaNa ! tapasvI ! tuM tArA jIvanamAM samAdhi, prasannatA, svasthatAne Icche che ne ? to traNa kAma karaje. (1) tuM 42 doSa vinAno, acitta, pramANasara ja AhAra vAparaje. (2) viziSTa jJAnI mahAtmAone ja tArA sahAyaka tarIke banAvaje. (3) strIpazu-paMDakAdi vinAnA upAzrayamAM ja tuM raheje. (160) yuvalluM caM nasya na hor moddo, moDho Dhago nassa na hor tannA | tanhA hayA jassa na hoi loho, loho hao jassa na kiMcaNAi || artha : je jIvane moha nathI enA duHkha nAza pAme che. (moha=ajJAnAdi) je jIvane tRSNA nathI eno moha nAza pAme che. je jIvane lobha nathI enI tRSNA nAza pAme che. je jIvanI pAse kaMI ja nathI eno lobha nAza pAme che. ( 161) rAgaM ca dosaM ca taheba mohaM uddhattukAmeNa samUlajAlaM / je je uvAyA paDivajjiyavvA te kittaissAmi ahANupuvviM / / artha : rAga, dveSa ane mohane mULathI ukheDavAnI IcchAvALAe kayA kayA upAyo ajamAvavA joIe e huM have tamane batAvIza. (162) rasA panAma (pAna) na nisevitravvA pAyaM rasA vittidharA narALa dittaM ca kAmA samabhiddavaMti, dumaM jahA sAduphalaM va pakkhI / / artha : o mokSAbhilASI zramaNo ! mArI pahelI vAta to A ja che ke tame ** [////$$//////////////| nanana+nananana+ jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 137
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ vigaIo=miSTAnno vadhAre paDatA, vAraMvAra na vAparazo, kemake A vigaIo prAyaH manuSyone kAmavikArI banAve che. ane aMdara vAsanA=vikArathI bharelAne e bAhya nimitto parezAna karyA vinA rahetA nathI. svAdiSTa phaLavALA vRkSa upara pakSIo tUTI paDe ema vigaIo khAvAthI aMdara kAmavikAronA dArUgoLAvALA jIvone strI vagere nimitto kSaNavAramAM pachADI denArA bane che. (162) nanhA vavanI paridhane vaLe, samAgo novasama ve / eviMdiaggI vi pagAmabhoiNo, na baMbhayArissa hiAya kassai / / artha : moTA bhayaMkara jaMgalamAM Aga lAgI. ene puSkaLa lAkaDAo, vRkSo, ghAsa rUpI IMdhaNa paNa maLI gayuM. ane vaLI pavana phuMphADA mArato vAya che. zI rIte e agni zAMta thAya ? na ja thAya. ema jeo khUba khAnArA che te bicArAonI IndriyorUpI agni emanA koInA paNa hitane mATe thatI nathI. emanA brahmacaryanI zuddhi TakI zakatI nathI. (164) nanhA virAbhAvasahasya mUtte, na mUsAnuM vasahI pasatyA / meva itthInilayassa majjhe, na baMbhayArissa khamo nivAso / / artha : are bhAI ! bilADAnA gharanI bAjumAM ja uMdaraDAo potAnuM ghara bAMdhe e zuM prazaMsanIya che ? e uMdaro jIvatA bace kharA ? ema strIonA gharanI vacce brahmacArI sAdhuno nivAsa bilakula yogya nathI. (jyAM strIo hoya, strIonI avarajavara hoya, strIonA zabda saMbhaLAtA hoya, AjubAjunA phleTomAM rahelI strIo dekhAtI hoya tevA tamAma sthAno mATe A lAlabattI che.) (165) na rUvalAvaNNavilAsahAsaM na jaMpiaM iMgia pehiaM vA / itthiNa cittaMsi nivesaittA, daThThe vavasse samaNe tavassI || artha : : A strInuM rUpa suMdara che, A strInuM lAvaNya manohara che, A strInA vilAsa, hAsya, vacano, ceSTAo, kaTAkSo adbhuta che. AvA prakAranA vicAro karIne e badhuM jovA mATeno prayatna sAdhue kadApi karavo na joIe. (strIonA rUpAdinuM smaraNa paNa na karavuM ane e nananananananana+ |||||||||||||||||||||||+++++++++++++++++|||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 +++ 138 .
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ jovAno prayatna paNa na karavo.) (166) adaMsaNaM ceva apatthaNaM ca, aciMttaNaM ceva akittaNaM ca / ___ itthIjaNassAriyajhANajuggaM, hi sayA baMbhacere rayANaM / / artha : je sAdhuo brahmacaryanA kaTTara pakSapAtI che teo mATe to strInuM mukha ja na jovuM, strInI prArthanA=IcchA ya na karavI, strIno manamAM vicAra paNa na karavo, strI saMbaMdhI koIpaNa vAta paNa na karavI e ja hitakArI che, e ja e sAdhune dharmadhyAna lAvI ApanAra che. (167) kAmaM tu devIhiM vibhUsiAhiM, na cAiA khobhaiuM tiguttA / tahAvi egaMtahiaMti naccA, vivittabhAvo muNiNaM pasattho / / artha : alabatta, e vAta amane kabUla che ke mana-vacana-kAyAnI guptivALA sAdhuone to soLa zaNagAra sajIne AvelI devAMganAo paNa calita karavA, patita karavA samartha nathI. paNa ethI kaMI e sAdhuone strIdarzanAdi karavAnI chUTa nathI maLatI, kemake strIthI taddana aLagA rahevuM e to ekAMte hitakArI che. ane e jANIne sAdhuo mATe A strIthI taddana aLagA rahevuM e ja prazaMsanIya che. (168) mokkhAbhikaMkhissa'vi mANavassa, saMsArabhIrussa Thiyassa dhamme / neyArisaM duttaramatthi loe, jahitthio bAlamaNoharAo / / artha : are ! ame zuM kahIe ? A saMsArathI bhaya pAmelA, mokSanI abhilASAvALA, dharmamAM daDha banelA evA manuSya mATe paNa A mUrNone manohara lAgatI strIo rUpI nadIo jeTalI dustara che eTaluM bIjuM kaMI ja dustara nathI. (dhasamasatA gaMgAnA pravAhamAM DubakI mArI be bAhunA baLathI e nadI hajI tarI zakAya. paNa A strIonA paricayAdi bAda paNa kAmavikArAdi na jAgavA e azakya prAyaH che.) (169) ee a saMge samaikkamitA suhattarA ceva havaMti sesA / jahA mahAsAgaramuttarittA, naI bhave avi gaGgA samANA / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) 139
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: je AtmAo A strInA saMgane oLaMgI cUkyA che, e strIrUpI nadIne pAra karI cUkyA che teo mATe bAkI badhuM ja sAva saraLa che. mahAsAgarane tarI gayA bAda gaMgA samAna nadI e sAgaranA taravaiyA mATe zI visAtamAM? (170) kAmANugiddhippabhavaM khu dukkhaM, savvassa logassa sadevagassa / jaM kAiaM mANasiaM ca kiMci tassaMtagaM gacchai vIarAgo / / artha: devalokanA devothI mAMDI A AkhuMya vizva kAmavAsanAothI utpanna thayelA je koI zArIrika ke mAnasika duHkho veThe che, vItarAgI AtmA e tamAma duHkhono vinAza kare che. (171) na kAmabhogA samayaM uviMti, na yAvi bhogA vigaI uviMti / je tappaosI a pariggahI a, so tesu mohA vigaI uvei / / artha: A kAmabhogo kaMI samatAne na lAvI Ape. (ema hota to kAmabhogavALA badhA ja samatAvALA hota.) ema kAmabhogo vikArone paNa utpanna karanAra nathI. (jo ema hota to kAmabhogazabdAdi viSayo tIrthaMkarAdine paNa vikAro utpanna karata.) to pachI A samatA ke viSamatA kone AbhArI ? je jIvo aniSTa kAmabhogomAM 'Sa kare che ane ISTa kAmabhogono parigraha kare che teo ja bicArA ajJAnathI vikRtine pAme che. (AvuM na karanArAo samatAne pAme che.) (972) manodazaM cittatha, madhULa vAsiSa | sakavADaM paMDarulloaM, maNasAvi na patthae / / (173) iMdiyANi u bhikkhussa, tArisammi uvassae / dukkArAI nivAreuM, kAmarAga vivaDaNe / / artha : je sthAna khUba AkarSaka hoya, je sthAnamAM jAtajAtanA citro hoya, je sthAna sugaMdhI vastuthI suvAsita hoya, je sthAnamAM bAraNAo hoya, je sthAnamAM sapheda caMdaravA laTakatA hoya. AvA prakAranA sthAnone sAdhu manathI paNa na Icche. jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 140
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAraNa ke AvA sthAno kAmarAgane vadhAranArA che. AvA prakAranA upAzrayamAM sAdhu mATe potAnI indriyo kAbUmAM rAkhavI e atikaparuM kAma che. (174) na sayaM nihArUM vinnA, neva nahiM jArave / gihakammasamArambhe, bhUANaM dissae vaho / / (175) tasANaM thAvarANaM ya, suhumANaM bAyarANa ca / tamhA gihakammasamArambhaM, saMjao parivajjae || artha : sAdhu pote jAte ghara, phaleTa na banAve, bIjA dvArA na banAvaDAve, kemake A ghara banAvavAdi kAryomAM je samAraMbha thAya che emAM puSkaLa trasa ane sthAvara nAnA ane moTA jIvono vadha thato dekhAya ja che. tethI saMyamI sAdhu ghara banAvavAdi koIpaNa samAraMbha na kare. (176) nanayananisiJA pALA, puviTTunisiyA / hammati bhattapANesu, tamhA bhikkhu na payAyae / artha : sAdhu jo potAnA mATe ja rasoI banAvaDAve to emAM to pANImAM ane anAjamAM rahelA jIvo marI jAya. e lAkaDA, mATI-pRthvI vageremAM rahelA jIvo paNa rasoI banAvavAmAM, pANI karAvavAmAM marI jAya. mATe sAdhu kyAreya AdhAkarmI na karAve. (177) visaLe satvo dhare, vaduvALivinAsane / natthi joisame satthe, tamhA joiM na dIvae / / artha : talavAra to ekasAthe eka ja dizAmAM sarake. agni to eka sAthe badhI dizAmAM AgaLa vadhe. talavArane eka bAju dhAra che. A agnimAM to badhI bAju dhAra ja che. mATe ja agni e ghaNA jIvonI hiMsA karanAra che. AthI ja vizvamAM agni jevuM koI hiMsaka zastra nathI. eTale ja sAdhu kyAreya agni na pragaTAve. (lAITa vagere paNa na karAve.) (178) hiranUM khAyAM haiM, maLasAvi na patthapu / samaleThukaMcaNe bhikkhU, virae kayavikkae / / ++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (uttarAdhyayana sUtram) |++++++++++++++++++++++!!!!!!!!!++++++++|||||||||||+++|++ 141
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : cAMdI, sonuM vagerene to sAdhu manathI paNa na Icche. sAdhu to patthara ane suvarNa be ya mAM samAna dRSTivALo hoya ane koIpaNa prakAranI vastuonA kharIda-vecANamAM sAdhu na paDe. (171) vivaMto vo do, vivigaMto * vALiyo | kayavikami vaTTato, bhikkhU na havai tArisI / artha : sAdhu jo koIpaNa vastunI kharIdImAM paDe to e krAyaka=kharIdI karanAra banI jAya. ane sAdhu jo koIpaNa vastunA vecANamAM paDe to e vANiyo ja banI jAya. mATe sAdhu kharIda-vecANanI pravRtti karavA dvArA krAyaka ke vANiyo na bane. (180) bhikkhiavvaM na keavvaM bhikkhuNA bhikkhavattiNA / kayavikkao mahAdoso bhikkhAvittI suhAvahA / / artha : sAdhue koIpaNa vastu bhikSA mAMgIne meLavavAnI che. kharIdIne, kharIdAvIne meLavavAnI nathI, kemake A kharIda-vecANa e ghaNo moTo doSa che. bhikSAvRtti e ja sukhadAyI che. * ************** 142 |||||||||||||++++++++ +++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka (1) bAhyaM liMgamasAraM tatpratibaddhA na dharmaniSpattiH / dhArayati kAryavazato yasmAcca viDaMvako'pyetat / / artha: o zramaNo ! sAdhuveSa maLI javA mAtrathI saMtoSa na mAnazo, kemake A bAhya liMga-sAdhuveSa to asAra che. dharmanI prApti e kaMI A bAhyaliMga sAthe joDAyelI nathI. are, pelA nATakIyAo paNa nATaka dekhADavAdi mATe sAdhuveSa dhAraNa kare ja che ne? teo kaMI eTalA mAtrathI dharmaprApti karI zakatA nathI. (2) bAhyagranthatyAgAnna cAru nanvatra taditarasyApi / kaMcukamAtratyAgAnna hi bhujago nirviSo bhavati / / artha : tame kadAca kahezo ke mAtra ame sAdhuveSa svIkAryo che eTaluM nathI. paNa ame dhana-dhAnya-svajanAdi ghaNuM badhuM choDyuM che to pachI ame kema sAcA zramaNa na kahevAIe ? paNa sAMbhaLI lo ! A dhana-dhAnya-svajanAdi rUpa bAhya granthiono tyAga karavA mAtrathI A sAdhuveSa e suMdara, prazaMsanIya banI zakato nathI, kemake bAhya granthiono tyAga to bIjAo paNa karI zake che. eTalA mAtrathI sAcA sAdhu na banAya. pelo sApa ! potAnA zarIra uparanI kAMcaLI utArI nAMkhe che. zuM eTalA mAtrathI e jhera vinAno banI jAya kharo? (3) juvopAramitA dhyarayatno nipuNadhImaH | saniMdAdezca tathA jJAyata etanniyogena / / artha : sarvavirati pAmI cUkelAonA tapa, vaiyAvacca, saMyama, svAdhyAyAdi anuSThAno mokSa meLavI ApanArA che ke nathI? e jANavAno upAya e che ke (1) jeo ekabAju nAnA nAnA doSo na sevavAmAM Adara kare ane bIjI bAjuM moTA doSo seve. (dA.ta. vanaspati jIvonI virAdhanArUpI nAnA doSane na sevavA aMDila-mAtru vagere kyAreya ghAsAdi upara na parave. paNa bIjI bAju evI rIte e paraThave ke jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) 143
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsanahIlanA thAya.) (2) sArA AtmAonI niMdA kare. A be doSavALAnA saMyamAdi anuSThAno azuddha jANavA. ka (4) bAhyacaraNapradhAnA kartavyA dezaneha bAlasya / svayamapi ca tadAcArastadagrato niyamataH sevyaH / / artha : guruoe bALajIvo AgaLa loca, vihArAdi bAhya cAritranI ja mukhyatayA dezanA ApavI joIe. eTaluM ja nahi paNa je AcAranuM nirUpaNa kare e AcAra te gurue paNa teonI AgaLa avazya Adaravo joIe. (1) 3STa sAthuminirAM mAtara rUva mAtira pravacanasya | niyamena na moktavyAH paramaM kalyANamicchadbhiH / / arthaH o sAdhuo ! tame parama kalyANabhUta evA mokSane Iccho cho ne? to khyAla rAkhajo ke kyAreya paNa aSTa pravacanamAtAono tyAga na karatA. koIpaNa bhoge e mAtAonuM pAlana karajo. bALaka jema mAtAne na choDe ema tame ya aSTapravacanamAtAne pakaDI rAkhajo. (6) etatsacivasya sadA sAdhorniyamAnna bhavabhayaM bhavati / bhavati ca hitamatyaMtaM phaladaM vidhinA''gamagraham / / artha : sadAya mATe aSTa pravacanamAtAnuM pAlana karanArA sAdhune saMsArano bhaya na ja hoya. e sAdhune to atyaMta hitakArI, phaladAyI evuM vidhipUrvaka AgamagrahaNa prApta thAya che. gurupAratantryameva ca tadbahumAnAtsadAzayAnugatam / paramaguruprApteriha bIjaM tasmAcca mokSa iti / / artha : "A guru mArA saMsAranAzanuM kAraNa che' evA prakAranA suMdara Azaya-pUrvakanuM, guru pratyenA bahumAnabhAva sahitanuM je gurupAratanya che e paramaguru-tIrthaMkaranI prAptinuM bIja che. ane e tIrthakaranI prApti dvArA mokSa maLe che. (7). LT VT 144 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ (8) vacanArAdhanayA khalu dharmastadvAdhyA tvam iti ra idamatra dharmaguhyaM sarvasvaM caitadevAsya / / artha : jinezvaradevonA vacanonI ArAdhanAthI ja dharma che. ane enA vacanone bAdhA pahoMcADavAthI ja adharma thAya che. A ja ahIM dharmanuM rahasya che. dharmanuM sarvasva paNa A jinavacana ja che. (3) min hRdayastha sati hRdayasparvato munIndra rUti | hRdayasthite ca tasminniyamAt sarvArthasaMsiddhiH / / artha : jo jinezvaradevanI AjJA hRdayamAM vaselI hoya to paramArthathI jinezvara ja hRdayamAM vaselA jANavA. ane jinezvara hRdayamAM hoya pachI to pUchavuM ja zuM? niyamathI sarva padArthonI siddhi thAya. - tRtIya (10) rAgAdayo malA: khalvAgamasadyogato vigama eSAm / tadayaM kriyA'ta eva hi puSTiH zuddhizca cittasya / / artha : (puSTi+zuddhivALuM citta e ja dharma che. zuddhi=malano nAza. e zI rIte thAya? e batAve che ke, rAga, dveSa, ajJAnAdi je doSo che e ja AtmA upara anAdikALathI coTelo maLa che. jo Agama-jinAjJA pramANe sadyoga-kriyAo karavAmAM Ave to avazya A maLa nAza pAme. jinAjJA pramANe vidhi-pratiSedhAtmaka pravRtti e ja maLanAzano rAmabANa upAya che. A jinAjJApUrvakano sadyoga e ja kriyA che. AnAthI ja cittanI puSTi + zuddhi thAya che. (11) puSTi: puSopacaya: zuddhiA pApaye nirmAtA ! anubaMdhini dvaye'smin krameNa muktiH parA jJeyA / / / artha: (paNa e puSTi vagereno artha zuM?) puNyAnubaMdhI puNyano baMdha e puSTi che ane pApano kSaya thavAthI AtmAmAM je nirmalatA utpanna thAya che e zuddhi che. (A be nI utpatti jinAjJA pramANe vidhipratiSedhAtmaka pravRtti karavAthI thAya che e vAta batAvI dIdhI.) A be kramazaH vadhatA ja jAya ane chevaTe mokSanI prApti thAya. jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) 145
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ (12) na praNidhAnAdhAzayasaMvidvyatirekato'nubandhi tat / bhinnagraMthenirmalabodhavata: syAdiyaM ca parA / / artha: paNa utpanna thayelI e zuddhi ane puSTi praNidhAna, pravRtti, vidhvajaya, siddhi, viniyoga e pAMca AzayonA saMvedana vinA vRddhi pAmatI nathI. A pAMcathI ja utpanna thayela zuddhi-puSTi kudake ne bhusake vadhavA mAMDe che. A praNidhAnAdi pAMca AzayonuM UMcA prakAranuM saMvedana to granthibheda karI cUkelA, nirmaLa bodhavALA samyagdaSTine ja hoya che. (mithyAtvIne e saMvedana maMdakakSAnuM hoya che.) (13) prathAnaM tatsamaye sthitimat taka pAnu vaiva niravadyavastuviSayaM parArthaniSpattisAraM ca / / artha: pahelo Azaya praNidhAna che. emAM cAra vastu samAyelI che. (1) dA.ta. 50mI oLI zarU karI to 50 divasa sudhI manamAM caMcaLatA na Ave. e oLI karavAnI daDhatA rahe. "koIpaNa bhoge oLI karavI che." evo saMkalpa nabaLo na paDe. (ra) jeo oLI karavAne badale navakArazI kare che evA sAdhuo pratye dveSabhAva na kare paNa karUNA kare. (3) oLI gurunI rajA vinA karavI, AdhAkarmI vAparIne karavI, cAra kalAka uMghavuM vagere sAvadya vastuvALI oLI na kare. paNa gurvAjJA hovI, nirdoSa vAparavuM vagere niravadya vastuvALI oLI kare. (4) paropakAra-karaNavALI oLI kare. sArI maLelI vastu bIjA tapasvIone vaparAvavI, ekalA khAI na javI, AMbila hovA chatAM vigaI khAnArAonI paNa bhakti karavI. (14) tatraiva tu pravRttiH zubhasAropAyasaGgatA'tyantam / ___adhikRtayatnAtizayAdautsukyavivarjitA caiva / / artha e 50mI oLImAM ja pravRtti karavI e pravRtti nAmano bIjo Azaya che. emAM traNa vastu samAyelI che. (1) zubha, sArabhUta upAyavALI pravRtti hoya. AdhAkarmI garamAgarama rasoI e oLI 146 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA mATeno sArabhUta upAya kharo, paNa zubha upAya na kahevAya. jyAre ekalA odana, eklA mamarA, eklA pauA ja vAparavA e zubha upAya kharo, paNa sArabhUta upAya nathI. 50 divasa AvI rIte AMbila thaI ja na zake. paNa nirdoSa ke gurvAjJA pramANe alpadoSavALA roTalI, dALa vagere zubha ane sArabhUta upAya gaNAya. e upAyovALI pravRtti 50mI oLImAM kare. (2) khUba ullAsa-AdarapUrvaka oLI kare. kheMcI kheMcIne na kare. (3) "kyAre A 50mI oLI pUrI thAya evI utsuktA na hoya, tema "A oLInuM phaLa to kaMI dekhAtuM ja nathI. phaLa kyAre maLaze." evI utsukatA paNa na hoya. (15) vighnajayastrividhaH khalu vijJeyo hInamadhyamotkRSTaH / mArga iha kaNTakajvaramohajayasamaH pravRttiphalaH / / artha : trIjo vidhvajaya nAmano Azaya che. (1) rastAmAM musApharane kAMTo vAge e kaMTakaviM gatine dhImI karI nAMkhe che, ema ahIM ThaMDIgaramI, svajanonI manAI, pAraNuM karAvavAnI jIda vagere kaMTakavipna che. bhayaMkara garamImAM AMbila agharA paDavAthI 50mI oLI adhavacce ja mUkI de. (2) rastAmAM musApharane tAva Ave to e jvaravipna vadhAre kharAba che. ema ahIM paNa mAthuM duHkhavuM, tAva Avavo, kabajIyAta thavI vagere rogo e jvaravipna jevA che, je A 50mI oLIne aTakAve che. (3) rastAmAM musAphara rasto ja bhUlI jAya e sauthI kharAba dilmoha vipna che. ema ahIM "AMbila karatA vigaI vAparI svAdhyAyAdi karavA sArA. zAstramAM ya managamatI vastu vAparI dharma karavAnI vAta karI che. AMbilamAM mana prasanna nathI rahetuM.' vagere vicAro e dilmoha che. A traNeya prakAranA vidgo upara vijaya meLave to e trIjo Azaya gaNAya. (16) siddhistattaddharmasthAnAvAptiriha tAttvikI jJeyA / adhike vinayAdiyutA hIne ca dayAdiguNasArA / / artha : 50mI oLI nirvine pUrI thavI e siddhi che. zarU karelA te te koIpaNa dharmasthAnanI prApti e siddhi gaNAya. paNa sAcI siddhi to jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) 147
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ : e ja gaNAya ke jemAM be vastu samAyelI hoya : (1) potAnAthI UMcA AtmAo vize vinaya, bahumAnAdi hoya, emanA pratye tiraskAra, IrSyA, hariphAI na hoya. dA.ta. 50mI oLI pUrI karanAro sAdhu 70mI oLInA ArAdhakano vinaya, vaiyAvacca, bahumAnAdi kare. (2) potAnAthI nIcA AtmAone vize dayA, vAtsalya vagere hoya. dA.ta. 50mI oLIvALo sAdhu oLI na karI zakanArAo pratye dayA rAkhe, vAtsalya rAkhe, emanI avagaNanA, hIlanA na kare. (17) siddhezcottarakAryaM viniyogo'vandhyametadetasmin / satyanvayasaMpattyA sundaramiti tat paraM yAvat / / artha : siddhi pachInA kALamAM thanAruM kArya e viniyoga che. potAne je oLI vagere dharmasthAnanI siddhi thaI che e oLI bIjA jIvane paNa AtmasAt karAve. bIjAne potAnuM dharmasthAna pamADe to e viniyoga che. A viniyoga thAya to siddha thayeluM dharmasthAna kyAreya niSphaLa na jAya. paraMtu upara-uparanA dharmasthAno apAvavA dvArA yAvat sauthI UMcuM dharmasthAna paNa apAve. dA.ta. 50mI oLIvALo sAdhu bIjAne paNa oLI vagere karAve to enI e 50mI oLI 51, 52, 53 vagere oLIo nirvighne pUrI thAya ane e rIte 100 oLI pUrI karAve. (A pAMca Azaya A rIte svAdhyAya, vaiyAvacca, ahiMsA vagere hajAro dharmasthAnomAM lagADavA.) (18) AzayabhedA ete sarve'pi hi tattvato'vagantavyAH / bhAvo'yamanena vinA ceSTA dravyakriyA tucchA // artha : A praNidhAnAdi pAMca vastuo dekhAvamAM bhale AcArasvarUpa hoya. paNa paramArthathI to e AzayanA ja =mAnasika vicAranA ja bhedo jANavA. ane A pAMca Azayo e ja bhAva zabdathI oLakhAya che. A bhAva vinAnI UMcAmAM UMcI kriyAo paNa dravyakriyA gaNAya che. ane e dravyakriyA tuccha che. (19) asmAcca sAnubandhAcchuddhyanto'vApyate drutaM kramaza: / etadiha dharmatattvaM paramo yogo vimuktirasaH / / ++++++++++//////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 148
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: A praNidhAnAdi pAMca bhAvo e jo anubaMdhavALA bane, vRddhi pAme to enA dvArA kramazaH jhaDapathI utkRSTa zuddhinI prApti thAya. mATe ja A pAMca Azayo e ja dharmatattva che. A ja paramayoga che. A bhAva ja mokSamAM prItivizeSa svarUpa che. (ra0) amRtarasAsvAjJi: sumavattarasanAnitoDa vahuzAstram | | tyaktvA tatkSaNamenaM vAJchatyuccairamRtameva / / artha : (pAMca Azayo dvArA jIva anAdikALathI sevelA pApone zI rIte choDI de? eno uttara Ape che ke, ghaNo kALa kharAba bhojanano rasa ja mANanAro paNa jyAre amRtarasano AsvAda mANe che tyAre te ja kSaNe lAMbA kALathI sevelA evA paNa kubhojanane choDIne amRtarasanI ja tIvra IcchA kare che. (21) evaM tvapUrvakaraNAt samyaktvAmRtarasajJa iha jIvaH / cirakAlAsevitamapi na jAtu bahu manyate pApam / / artha: ema apUrvakaraNa karIne samyagadarzana rUpI amRtarasanA AsvAdane mANI cUkelo AtmA pachI lAMbA kALathI sevelA evA paNa rAga, dveSa, kAma, krodhAdi pApone bahumAna Apato nathI. (22) yadyapi karmaniyogAt karoti tat tadapi bhAvazUnyamalam / ata eva dharmayogAt kSipraM tatsiddhimApnoti / / artha : jo ke cAritramohanIya karmonI baLajabarIne lIdhe e jIva samyakta pAmyA pachI paNa pApa kare kharo to paNa e bhAva vinA, tIvratA vinA ja kare ane mATe ja dharmanI prApti karIne te jhaDapathI mokSane pAme che. (23) audArya dAkSiNyaM pApajugupsA'tha nirmalo bodhaH / liMgAni dharmasiddheH prAyeNa janapriyatvaM ca / / artha: AtmAmAM puSTi+zuddhivALA cittarUpI dharmanI siddhi thaI che ke nahi? e jANavA mATenA pAMca cihno ligo che. (1) udAratA, (2) jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) 149
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ dAkSiNya, (3) pApajugupsA, (4) nirmaLa bodha, (5) prAyaH lokapriyatA. (ra4) mauvArya rAkhyatyA kinArAnaham | gurudInAdiSvaucittyavRtti kAryetadatyantam / / artha: kaMjusAI choDI daIne je cittanI vizALatA keLavavI e udAratA che. A udAratA hoya to e jIva mAtA-pitA, vidyAdAtA, dharmaguru vagere gurujanone vize ane dIna, anAtha vagerene vize atyantapaNe aucityanuM sevana kare. arthAt jyAre jyAM je ApavuM paDe te ApI de. emAM kaMjusAI na rAkhe, kaMjusAI cAra prakAre thAya. (1) paisA, vastrAdi na ApI zake e dravyathI, (2) gura, dInAdine ucita sthAna na ApI zake e kSetrathI, (3) teo mATe potAno ucita samaya na phALave e kALathI (4) saMkucitabhAva rAkhe e bhAvathI kaMjusAI) (25) pApajugupsA tu tathA samyakparizuddhacetasA satatam / pApodvego'karaNaM tadacintA cetyanukramataH / / artha : pApajugupsAnA traNa vibhAga che. (1) samyam zuddha manathI satata jIvanamAM thaI gayelA pApo badala bhArobhAra udvega, kheda, duHkhanI lAgaNI. (ra) vartamAnamAM pharIthI e pApo na karavA. (3) bhaviSyamAM "A pApa huM karIza." evo vicAra suddhA na karavo. (26) nirmalabodho'pyevaM zuzrUSAbhAvasaMbhavo jJeyaH / zamagarbhazAstrayogAt zrutacintAbhAvanAsAraH / / artha : AtmAmAM tattvazravaNanI tIvra IcchA paDI hoya ane samabhAvapradhAna evA zAstronA vAMcana, zravaNathI je bodha thAya e nirmalabodha kahevAya. e traNa prakArano hoI zake. (1) zrutajJAna, (2) cintAjJAna, (3) bhAvanAjJAna. (jIvanamAM utarI gayeluM jJAna.) (27) yuktaM janapriyatvaM zuddhaM taddharmasiddhiphaladamalam / dharmaprazaMsanAde/jAdhAnAdibhAvena / / artha : lokapriyatA e yogya ja che, e kaMI kharAba vastu nathI, kemake dharmI mANasa jo lokapriya hoya to loko enA dharmakAryanI prazaMsA vagere 150 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavAnA ja. enAthI te lokomAM AvatA bhavamAM jainadharmanI prAptinuM bIja paDI jAya. ane e bIjAdhAna dvArA A zuddha lokapriyatA atyaMtapaNe dharmasiddhinA phaLane ApanAra bane che. (28) Arogye sati yadvad vyAdhivikArA bhavanti no puMsAm / tadvaddharmArogye pApavikArA api jJeyAH / / artha : (dharmanI siddhi thaI gaI hoya to udAratAdi guNo pragaTe e vAta karyA pachI, dharmasiddhi thaI gayA pachI kayA doSo kema na hoya e batAvavA kahe che ke) jema ArogyanI prApti thayA bAda jvara vagere vyAdhithI utpanna thanArA dhrujArI, mAthAno duHkhAvo vagere vikAro na thAya ema dharmarUpI Arogya prApta thayA pachI jIvane pApa-vikAro paNa na thAya. (29) tatrAsya viSayatRSNA prabhavatyuccairna dRSTisammohaH / arucirna dharmapathye na ca pApA krodhakaNDUtiH / / artha : e dharmasiddhivALA jIvamAM ATalA pApavikAro na hoya. (1) viSayatRSNA, (2) dRSTisaMmoha, (3) dharmamAM arUci, (4) krodhanI khaMjavALa. (30) gamyAgamyavibhAgaM tyaktvA sarvatra vartate jantuH / viSayeSvavitRptAtmA yato bhRzaM viSayatRSNeyam / / artha : viSayatRSNA : svastrI, anAja, dUdha vagere gamya che jyAre parastrI, mAMsa vagere agamya che. paNa viSayasukhomAM atRpta evo je AtmA A gamya-agamyano vibhAga bAju para mUkI badhAyanuM sevana kare to e viSayatRSNA kahevAya. (viSayAsakti hovA chatAM nirdoSa vAparavuM, doSita na ja levuM ityAdi kaTTaratA hoya to sAdhuo viSayatRSNArahita gaNAya. paNa sAdhuo mATe agamya evI doSita gocarI, vijAtIyaparicayAdi jeo kare teo viSayatRSNAvALA gaNAya. temanAmAM dharmasiddhi mAnI na zakAya.) (31) guNatastulye tattve saMjJAbhedAgamAnyathAdRSTiH / bhavati yato'sAvadhamo doSaH khalu dRSTisaMmohaH / / ***+++++ nanananana jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) *********************llllllllllll 151
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : be padArtho guNanI apekSAe sarakhA hovA chatAM mAtra nAmabhedane AgaLa karIne jIva AgamathI viruddha dRSTivALo je doSane lIdhe thAya che e daSTisaMmoha nAmano adhama doSa che. (dA.ta. guru svayaM vijAtIya sAthe paricayAdi kare paNa e paropakAra, karUNA manAya. ane ziSya je vijAtIya paricaya kare e pApa=bahirmukhatA manAya. guNathI phaLanI apekSAe to be ya vastu sarakhI hovA chatAM paropakAra ane pApa e nAmabheda paDavAthI loko gurune paropakArI ane ziSyane pApI kahe che. A daSTisaMmoha che. AvA lAkho prakAranA daSTisaMmoha hoya che.) (32) dharmazravaNe'vajJA tattvarasAsvAivimukhatA caiva / dhArmikasattvAsaktizca dharmapathye'rucerliGgam / / artha: (1) dharmanuM zravaNa karavAmAM anAdara kare, (2) tAttvika padArthono rasAsvAda cAkhavAno bilakula na game, (3) dhArmika jIvo sAthe paricayAdi na kare e dharmarUpI pathya vastumAM aruci hovAnA cihno (33) satyetaradoSazrutibhAvAdantarbahizca yat sphuraNam / avicArya kAryatattvaM taccihna krodhakaNDUteH / / artha : pArakAonA sAcA ke khoTA doSo sAMbhaLIne hRdayamAM je kharAba vicAro jAge ane moDhA vagere upara je aprasannatAdi chavAI jAya ane vagara vicAryuM kaMIpaNa karI bese to e badhuM krodhakhaMjavALanuM cihna che. (koke kahyuM ke, "pelA sAdhue tamArI tarANI toDI che." e vAta sAcI hoya ke khoTI paNa e sAMbhaLI manamAM e sAdhu mATe game tevA vicAra Ave, mukhanI rekhAo taMga thaI jAya ane AgaLapAchaLano vicAra karyA vinA e sAdhu mATe game tevA asabhya vacano bolI de e krodhakaMDUtinI nizAnI che.) (34) ete pApavikArA na prabhavantyasya dhImataH satatam / dharmAmRtaprabhAvAd bhavanti maitryAdayazca guNAH / / #########################++++++++++++++++++++++++ ++++++++ 152 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : A cAra pApavikAro buddhimAna, dharmavAnuM A AtmAne kyAreya hotA nathI. ulyuM, enAmAM rahelA dharmanA prabhAvathI e jIvamAM maitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyacya e cAra guNo utpanna thAya che. (35) yeSAmeSA (avidhisevA) teSAmAgamavacanaM na pariNataM samyak / amRtarasAsvAdajJaH ko nAma viSe pravarteta ? / / artha : je jIvo avidhinuM sevana kare che teo bhale game eTalo Agamano bodha dharAvatA hoya to ya e Agamavacano emane samyapha pariNamyA nathI ja. sAva saraLa vAta che ke, amRtarasanA AsvAdane mANyA bAda koNa vaLI jhera pIvA jAya ? ema Agamavacanone samyapha pariNamAvI cUkelo AtmA avidhinuM sevana na kare. (36) udakapayo'mRtakalpaM puMsAM sajjJAnamevamAkhyAtam / vidhiyatnavattu gurubhirviSayatRDapahAri niyamena / / artha: zrutajJAna e pANI jevuM che. tarasa chipAve paNa bhUkha na maTADe. cintAjJAna e dUdha jevuM che. bhUkha maTADe paNa mota na maTADe. jyAre bhAvanAjJAna e amRta jevuM che. mota paNa maTADI de. gurujano kahe che ke. A traNeya jJAna avazya vidhimAM yatna karAve. arthAta je sAco zrutajJAnI, cintAjJAnI ke bhAvanAjJAnI hoya te potAnA jJAnathI jaNAyelI vidhimAM yatna kare ja. ane A jJAna viSayasukhonI tRSNAne haraNa karI lenAra che. (37) zrRNvannapi siddhAntaM viSayapipAsAtirekataH pApaH / prApnoti na saMvegaM tadA'pi yaH so'cikitsya iti / / artha : guru jyAre vairAgyano upadeza ApatA hoya, siddhAntanuM varNana karatA hoya e vakhate je pApI ziSya siddhAnta sAMbhaLato hovA chatAM e sAMbhaLatI vakhate paNa saMvegane na pAme e acikitsya-trIjA sTejanA jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka). 153
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ kensaravALo jANavo. (guru vigaInI bhayaMkaratA varNave te vakhate to ziSyane thAya ja ke, "mAre A badhuM choDI devuM joIe." paNa eTaluM paNa na thAya to e acikitsya bane.) (38) naivaMvidhasya zastaM maNDalyupavezanapradAnamapi / kurvannetad gururapi tadadhikadoSo'vagantavyaH / / artha: AvA prakAranA apAtra AtmAne sUtramAMDalI ke arthamAMDalImAM besavAnI paNa rajA ApavI e yogya nathI. je guru AvA apAtrone paNa sUtramAMDalI vageremAM besavAnI rajA Ape che e guru e apAtra ziSya karatA paNa vadhAre gunhegAra bane che. () yojAnAzivALavya sanAM mate rIti . sA jJAnino niyogAd yathoditasyaiva sAdhvIti / / artha: "dI eTale vizvane kalyANanuM dAna, "kSA eTale AtmAnA doSono, Apattiono kSaya. je dIkSA jagatane kalyANanuM dAna kare ane AtmAnA doSAdino kSaya kare te ja dIkSA sajjanone mAnya che. AvI jinezvaroe kahelI vAstavika dIkSA to jJAnInI pAse ja hoya. (40) yo niranubandhadoSAcchrAddho'nAbhogavAn vRjinabhIruH / gurubhakto graharahitaH so'pi jJAnyeva tatphalataH / / artha : 'to pachI jJAnI na banelA, abhaNa, maMdabuddhivALAo pAse sAcI dIkSA nahi ne? eno uttara Ape che ke, ajJAnI, alpajJAnI evA paNa je AtmAnA doSo anubaMdha vinAnA thaI gayA hoya ane mATe je zraddhAvALo banelo hoya, jene mAtra tIvra buddhinA abhAvane lIdhe ja zAstronA gUDha padArthonuM jJAna na hoya. (nahi ke mithyAtvanA udayathI, bhaNavA chatAM emAM zraddhA na besavAthI. ajJAnI anAbhogavAnuM) je pApabhIruM hoya, guruno bhakta hoya, kadAgraha vinAno hoya te paNa kharekhara to jJAnI ja kahevAya, kemake jJAnIne je phaLa maLe e ja Ane paNa maLe ane eTale AvA jJAnI AtmAne paNa sAcI dIkSA hoya. 154 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ (41) vyAdhyabhibhUto yadvannirviNNastena takiyAM katmAt / samyakkaroti tadvaddIkSita iha sAdhusacceSTA nA artha : moTA rogothI herAna-parezAna thayelo ane mATe ja khUba kaMTALI gayelo rogI jema vaidya kahelI e roga maTADavAnI badhI ja kriyAo ekadama prayatnapUrvaka kare che, pramAda nathI karato ema saMsArarogathI herAna thayelo, kaMTALelo dIkSita AtmA paNa sAdhujIvana saMbaMdhI zubha ceSTAo avazya sArI rIte kare. (42) guruvinayaH svAdhyAyo yogAbhyAsaH parArthakaraNaM ca / itikartavyatayA saha vijJeyA sAdhusacceSTA / / artha: dIkSita sAdhue pAMca zubha ceSTAo AcaravAnI cheH (1) guruvinaya, (2) svAdhyAya, (3) yogAbhyAsa, (4) parArthakaraNa, (5) ItikartavyatA. (43) aucityAd guruvRttirbahumAnastatkRtajJatAcittam / AjJAyogastatsatyakaraNatA ceti guruvinayaH / / artha : guruvinaya H (1) aucityapUrvaka gurunI bharapUra sevA karavA dvArA sUcita thato guru upara asIma bahumAnabhAva. (2) "gurue mArA upara kevA kevA upakAro karelA che ene barAbara jANato-samajato hoya. gurunA upakArone bhUlI na jAya. (3) gurunI AjJAno kyAreya asvIkAra na kare. saharSa svIkAre. (4) eTaluM ja nahi, barAbara e AjJAnuM pAlana kare. A cAra vastu hoya to guruvinaya kahevAya. (44) yattu khalu vAcanAderAsevanamatra bhavati vidhipUrvam / dharmakathAntaM kramazastatsvAdhyAyo vinirdiSTaH / / artha : vidhipUrvaka kramazaH je vAcanA, pRcchanA, parAvartana, anuprekSA ane dharmakathA e pAMca prakAranA svAdhyAyanuM Asevana karavAmAM Ave te svAdhyAya kahevAyelo che. jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) 155
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ (45) sthAnorNAlambanatadanyayogaparibhAvanaM samyak / paratattvayojanamalaM yogAbhyAsa iti tattvavidaH / / artha : pratikramaNAdi sarva kriyAomAM (1) yogamudrA, jinamudrAdi badhI mudrAo sAcave. (sthAna) (2) sUtrono uccAra spaSTa, zAstrIya vidhi mujaba kare. (uNa) (3) enA arthamAM upayoga rAkhe. (4) te te sUtronA AlaMbanabhUta arihaMtAdimAM upayoga rAkhe. (5) chelle AlaMbana paNa choDI ekAkAra banI jAya. A pAMca prakAranA yogonuM sArI rIte sevana jhaDapathI mokSane ApanAra che. ane A ja yogAbhyAsa kahevAya che. (46) vihitAnuSThAnaparasya tattvato yogazuddhisacivasya / bhikSATanAdi sarca parArthakaraNaM yate yam / / artha: je sAdhu paramAtmAe batAvelA sAdhujIvanane ucita anuSThAnamAM lIna banI gayo hoya, jenA mana-vacana-kAyAnA yogo zuddha hoya e sAdhunI bhikSATana, vihAra, caMDilabhUmigamana, locAdi tamAma kriyAo parArthakaraNa ja jANavuM. (47) sarvatrAnAkulatA yatibhAvAvyayaparA samAsena / kAlAdigrahaNavidhau kriyetikarttavyatA bhavati / / artha : cAlavuM, khAvuM, pratikramaNAdi tamAme tamAma kriyAomAM bilakula utAvaLa na kare ane ene lIdhe je samabhAvarUpI sAdhutA che eno leza paNa vyAghAta na thAya. tathA kAlagrahaNAdinI vidhimAM pravRtti kare e ItikartavyatA kahevAya. (48) iti ceSTAvata uccairvizuddhabhAvasya sadyateH kSipram / maitrIkaruNAmuditopekSAH kila siddhimupayAnti / / artha : A pramANe guruvinayAdi pAMca prakAranI ceSTAone je sAdhu sArI rIte Acare, vizuddha bhAvavALA evA te sAdhunA AtmAmAM khUba jhaDapathI maitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyazma e cAra bhAvanAo siddha thAya che. 156 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ (49) etA: caturvidhAH khalu bhavanti sAmAnyatazcatasro'pi / etad bhAvapariNatAvante muktirna tatraitAH / / artha : A cAra bhAvanAone sArI rIte AtmasAt karavI hoya to eno vAraMvAra abhyAsa karavo paDe. je AtmAo jinAjJA pramANe pravRtti kare che, jeo suMdara AcAravALA ane satata zraddhAvALA che te AtmAo A cAra bhAvanAone vAraMvAra bhAvIne AtmasAt kare che. (50) abhyAso'pi prAyaH prabhUtajanmAnugo bhavati zuddhaH / kulayogyAdInAmiha tanmUlAdhAnayuktAnAm / / artha : (ame paNa maityAdi bhAvanAno abhyAsa karIe chIe chatAM e bhAvanAo AtmasAt thatI dekhAtI nathI tenuM zuM kAraNa ?) azuddha abhyAsathI kAma na thAya. zuddha abhyAsathI kAma thAya. ane prAyaH karIne ghaNA badhA bhavomAM A maitryAdino abhyAsa karIe tyAre ghaNA bhavo pachI e zuddha bane. ane e paNa e maityAdinA bIjanA vAvetaravALA kulayogIo vagerene zuddha bane. (jainAdi kuTuMbomAM janmelA ane emanA suMdara dharmane anusaranArAo kulayogI kahevAya.) (51) avirAdhanayA yatate yastasyAyamiha siddhimupayAti / guruvinayaH zrutagarbho mUlaM cAsyA api jJeyaH / / artha,: vaLI, je sAdhuo koIpaNa jAtanI virAdhanAo karyA vinA saMyamamAM pravRtti kare che teone A maitryAdi bhAvanAono abhyAsa siddha thAya che. paNa e avirAdhanAnuM mULa koNa che ? e che, zrutagarbhita evo gurUvinaya. zAstrAnusArI guruvinaya tamAma virAdhanAone bhagADI mUkavA samartha che. (52) siddhAntakathA satsaGgamazca mRtyuparibhAvanaM caiva / duSkRtasukRtavipAkAlocanamaya mUlamasyApi / *////////////////////////////////////////////////////////////////// +++++++++++ manananananananana jaina zAstronA cUMTelA zloko (SoDazaka) 157
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : AvA caitryAdi bhAvanAonA abhyAsane zuddha karanAra zrutagarbhita vinayanuM mULa koNa ? koNa A vinaya apAve ? e guruvinaya apAvanAra cAra vastuo che. (1) siddhAntakathA-zAstrono svAdhyAya, (2) satpuruSo sAthe saMparka-sadguruono saMga, (3) potAnA motano vicAra, (4) pAponA ane puNyonA vipAkonuM ciMtana. (53) etasminkhalu yatno viduSA samyak sadaiva karttavyaH / AmUlamidaM paramaM sarvvasya hi yogamArgasya / / artha mATe buddhimAne haMmezA A siddhAntakathAdi cAra vastumAM ja sArI rIte prayatna karavo joIe. mokSa apAvanAra yogamArganuM mULa kAraNa A cAra vastu che. keTalo suMdara krama che ? (1) siddhAntakathAdi cAra vastuo sAdho, (2) enAthI zrutagarbhita guruvinaya pAmo, (3) enAthI maitryAdi bhAvanAonA abhyAsanI zuddhi pAmo, (4) enAthI maitryAdi bhAvanAone siddha karo, (5) enAthI mokSa pAmo. (54) dharmazravaNe yatnaH satataM kAryo bahuzrutasamIpe / hitakAGkSibhirnRsiMhairvacanaM nanu hAribhadramidam / / artha : sUripuraMdara haribhadrasUri mahArAjanuM A vacana che ke, "potAnA AtmAnuM hita icchatA evA uttamapuruSoe bahuzruta-jJAnI evA mahAtmAo pAse dharmanuM zravaNa karavAmAM satata prayatna karavo joIe." mananananana+ 158 *********** jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstasudhArasa (1) yadi bhavabhramakhedaparAGmukham, yadi ca cittamanantasukhonmukham / zrRNuta tatsudhiyaH zubhabhAvanA'mRtarasaM mama zAntasudhArasam / / artha : re Atman ! anaMtakALathI A saMsAramAM bhaTakI bhaTakIne tane khUba thAka lAgyo haze ja. zuM tuM e thAkathI trAsyo che? zuM tAruM mana anaMta sukhanI prApti mATe utsuka banyuM che ? jo hA, to pachI o buddhimAn! tuM zubha bhAvanAo rUpI amRtarasathI bharelA mArA zAnta sudhArasa granthane sAMbhaLa. (2) sukhamanuttarasurAvadhi yadatimeduram, kAlatastadapi kalayati virAmam / kataraditarattadA vastu sAMsArikam, sthirataraM bhavati cintaya nikAmam / / artha : aho ! pelA anuttaravAsI devonuM sukha ! 33 sAgaropama sudhI TakanAruM ! keTaluM badhuM manohara ! paNa bicAruM e sukha paNa 33 sAgaropamane aMte virAma pAme che, naSTa thAya che. to pachI Atman ! tuM khUba sArI rIte vicAra ke AvuM 33 sAgaropama jeTalo vizALa kALa TakanAra sukha paNa jo asthira hoya to saMsAranI bIjI kaI vastu vadhAre sthira hoI zake ? badhuM ja anitya che. (3) yaiH samaM krIDitA ye ca bhRzamIDitAH yaiH sahAkRSmahi prItivAdam / tAn janAn vIkSya bata bhasmabhUyaMgatAnirvizaGkAH sma iti dhika pramAdam / / artha : cetana ! je mitro, bhAIo sAthe bALapaNamAM tuM ramato hato, je mAtA-pitA, kalAcArya, vaDIlonI teM pUjA-bhakti khUba karI hatI, je svajanAdinI sAthe tuM mIThI, snehabharapUra vAto karato hato evA keTalAya mitro vagerene teM tArI AMkha sAme zmazAnanI bhaDabhaDa baLatI AgamAM rAkha banatA joyA che. zuM A joyA pachI paNa tArI AMkha ughaDatI nathI? tane tArA motano Dara lAgato nathI? kharekhara, tArA A pramAdane karoDo dhikkAra ho ! (4). kavalayannavirataM jaGgamAjaGgamam jagadaho naiva tRpyati kRtAntaH / mukhagatAn khAdatastasya karatalagatairna kathamupalapsyate'smAbhirantaH / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) 159
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : A nirdaya yamarAja ! jarAya thAkyA vinA satata A sthAvara-jaMgama vizvane, vizvamAM rahelI vastuone koLIyA banAvI khAI rahyo che. yamarAjanA moDhAmAM pahoMcI gayelA karoDo jaDa-cetana padArthone e cAvI rahyo che. ane ApaNe ? ApaNe atyAre enA hAthamAM koLIyA tarIke pahoMcI cUkyA chIe. e yamarAja ApaNane moDhAmAM mUke eTalI ja vAra che. AvI ApaNI dazA che to zuM ApaNe bacI zakazuM? zuM maraNa nahi pAmIe ? pAmazuM ja. (5) ye SaTkhaMDamahImahInatarasA nirjitya babhrAjire / ye ca svargabhujo bhujorjitamadA medurmudA medurA: / te'pi krUrakRtAntavaktraradanairnirdalyamAnA haThA datrANAH zaraNAya hA dazadizaH prekSanta dInAnanAH / / artha : pelA cakravartIo ! SakhaMDanI dharatIne potAnA amApa baLa vaDe jItIne vizvamAM zobhatA hatA. pelA svargane bhogavanArA devo ! potAnA bAhubaLanA bhAre abhimAnavALA teo AnaMdathI masta rahetA hatA. paNa jyAre yamarAje potAnA mukhanA dAMto vaDe emane cAvavAnI zarUAta karI ke e bicArAone bacAvanAra koI na rahyuM. rakSaNa vinAnA e cakravartIo ane devo bhikhArI jevA dIna mukhavALA banI zaraNa meLavavA dazeya dizAomAM jovA lAgyA. (6) tAvayeva mavibhramamALI, tAvaDeva muLauravazALI | yAvadakSamakRtAntakaTAkSainekSito vizaraNo narakITaH || artha : A bApaDo kIDA jevo manuSya tyAM sudhI ja ahaMkAranA vilAsavALo ane potAnA guNonA gauravavALo hoya che jyAM sudhI yamarAja potAnA asahya kaTAkSo vaDe e zaraNahIna kIDAne joto nathI. arthAt mota sAme Ave eTale badhI hoMziyArIo khalAsa thaI jAya che. (7) sahitvA santApAnazucijananI kukSikuhare, tato janma prApya pracuratarakaSTakramahataH / sukhAbhAsairyAvatspRzati kathamapyartiviratiM, jarA tAvatkAyaM kavalayati mRtyoH sahacarI / / ************** 160 |||||||||||| |////+++++++++++++++++++++++++ jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha: o jIva ! tuM tArA janmathI mAMDIne maraNa sudhInA jIvananuM saravaiyuM to kADha. sau prathama to te viSThAthI bharelI mAtAnI kuNirUpI guphAmAM UMdhe mAthe laTakIne puSkaLa saMtApa sahana karyo. tyArabAda puSkaLa kaSTone veThI, herAna-parezAna thaI tuM janma pAmyo. have khAvApIvA, strI vagere rUpa AbhAsika sukho vaDe jyAM tuM mAMDa mAMDa duHkhone dUra karI rahyo che tyAM to mRtyunI bahenapaNI jarA-ghaDapaNa ja tArA zarIrane koLIyo banAvI gaLI jaze. tuM zuM pAmyo? (8) vana vimA survamavanuM, saMtaraMtha sAva re vipralambhayati zizumiva janam, kAlabaTuko'yamatraiva re / / artha: A kALabaTuka kharekhara moTo Thaga che ! e kALa jIvane kaMIka dhana, strI, putrAdi sukhavaibhavane dekhADe che. jIva emAM lobhAya che. ane e hajI sukhane bhogave-na bhogave tyAM to kALa acAnaka ja e vaibhavane pAcho kheMcI le che. moTAo jema chokarAne lobhAvIne Thage ema A kALa lokone ThagI rahyo che. (3) kRtinAM sthiti cintana, pArevuM yathA vipatta ! vividhArtibhayAvahaM tathA, parabhAveSu mamatvabhAvanam / / artha: sajjano jo pArakAnI patnIone vize "A mArI patnI che evo vicAra paNa kare to emane ghaNI muzkelIo veThavAno vakhata Ave. to jema bIjAnI patnI e pArakI hovAthI vipattikAraka che tema AtmA mATe to jagatanA sarvapadArtho pArakA che. e pArakA padArthomAM mamatvabhAvanA-A mAruM ghara, mArA pitA, mArI mAtA... e vicAro jAtajAtanA duHkho ane bhayone noMtaranArA che. mATe kyAMya mamatA na karavI. (10) paraH praviSTaH kurute vinAzam, lokoktireSA na mRSeti manye / nirvizya karmANubhirasya kiM kiM jJAnAtmano no samapAdi kaSTam ? artha : evI eka lokavAyakA che ke, "pArako koI mANasa gharamAM pesI jAya to e gharanuM nakhkhoda kADhe." jo ke A to lokavAyakA che. paNa mane jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAnta sudhArasa) 161
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ to lAge che ke A vAta khoTI nathI, kemake mane eno sAkSAt anubhava thayo che. juone ! A pArakA karmapudgaloe mArA anaMtajJAnI AtmagRhamAM praveza karI bicArA e AtmAne kayA kayA kaSTo nathI ApyA ? karmoe AtmAnA gharamAM ghUsI e AtmAne adhamuo karI nAMkhyo. (11) yasmai tvaM yatase bibheSi ca yato yatrAnizaM modase / yadyacchocasi yadyadicchasi hRdA yatprApya peprIyase / snigdho yeSu nijasvabhAvamamalaM nirloThya lAlapyase / tatsarvaM parakIyameva bhagavannAtmanna kiJcittava || ', artha : cetana ! tuM je ziSya, upadhi, bhojanAdi meLavavAne mATe puSkaLa prayatno kare che. je sApa vagerethI khUba bhaya pAme che. je anukULa bhojana, saMthArAdimAM tuM AnaMda mANe che. je anukULa vastuo na maLavAthI tuM ene mATe zoka kare che. je iSTavastuone tuM satata jhaMkhe che. je vastuone pAmIne tuM khUba khUba rAjI thAya che. je viSayasukhomAM sneha karIne tuM tArA ja nirmaLa svabhAvane paNa bAju 52 mUkI game tema bola bola kare che e ziSyo, upadhi, bhojana, sarpa, viSayasukho vagere vagere badhuM ja pArakuM che. o bhagavan ! Atman ! emAM mAruM to kaMI ja nathI. (12) duSTAH kaSTakadarthanAH kati na tAH soDhAstvayA saMsRtau / tiryaGanArakayoniSu pratihatazchinno vibhinno muhuH / sarvaM tatparakIyadurvilasitaM vismRtya teSveva hA / rajyanmuhyasi mUDha ! tAnupacarannAtmanna kiM lajjase / / artha : Atman ! tuM e to vicAra ke A saMsAramAM te keTalA duSTa kaSTo, keTalI duSTa kadarthanAo sahana nathI karI ? badhuM ja sahyuM che. tiryaMca ane nArakanI yoniomAM to tuM anaMtIvAra chedAyo che, bhedAyo che, haNAyo che. e badhuM ja ekamAtra parapudgalonuM ja kArastAna che. e bhojana, strI vagere pArakA pudgaloe tane Asakta /++++++++||/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 162
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ banAvyo. enAthI te puSkaLa karmapudgalo bAMdhyA. ane e ya pArakA karmoe tArI A dazA karI. zuM tuM A badhuM ja bhUlI gayo? ane bhUlIne pAcho e ja pudgalomAM rANa kare che ? emAM mUDha bane che. o mUDha! e viSayasukhonuM sevana karatA tane zarama nathI AvatI ? (13) snAyaM snAyaM punarapi punaH snAnti zuddhAbhiradbhirvAraM vAraM bata malatanuM candanairarcayante / mUDhAtmAno vayamapamalA prItimityAzrayante no zudhyante kathamavakaraH zakyate zodhumevam / / artha : bicArA mUDha jIvo ! zuddha pANI vaDe nAhIne ya vAraMvAra snAna kare che. melA zarIrane navaDAve che. tyArabAda caMdana ane attaranA vilepana kare che. karUNApAtra e jIvo ema samaje che ke, 'ame mela vinAnA zuddha banI gayA' ane ema mAnI AnaMdita thAya che. hakIkata e che ke teo kyAreya zuddha banatA ja nathI. zarIra ekalI gaMdakIthI bhareluM ja che. bahAra paNa 9/12 dvArothI gaMdakI nIkaLyA ja kare che. A mUDha lokone koNa samajAve ke, ukaraDo zuddha karavo zI rIte zakya bane ? (14) yadIyasaMsargamavApya sadyo bhavecchucInAmazucitvamuccaiH / amedhyayonervapuSo'sya zaucasaGkalpamoho'yamaho mahIyAn / / artha : A zarIranI vicitratA to juo ! je je pavitra vastuo A zarIranA saMsargamAM Ave che te badhI ja vastuo azuci-apavitra banI jAya che. 32 pakavAno zarIrano saMbaMdha pAmI viSThA ane ulTI bane che. attara parasevA sAthe bhaLI chevaTe durgaMdhI bane che. pIdhelA dUdhapAka, sarabata mUtra ane parasevo bane che. arere ! A zarIra to gaMdakIonuM ja utpattisthAna che. A zarIrane pavitra mAnavuM, A zarIrane pavitra karavAno saMkalpa karavo e to ghaNuM moTuM ajJAna che. ++++++++++++////////////////////1 jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) +++++++++++++++++++++++||/////////++++++ 163
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ (15) yAvatkiJcidivAnubhUya tarasA karmeha nirjIryate / tAvaccAzravaMzatravo'nusamayaM siJcanti bhUyo'pi tat / hA kaSTaM kathamAzravapratibhaTAH zakyA niroddhaM mayA / saMsArAdatibhISaNAnmama hahA muktiH kathaM bhAvinI / / artha: o bhagavan! hajI to huM mArI zakti pramANe kaMI ne kaMI pApakarmone bhogavI bhogavIne khalAsa karuM tyAM to bIjI bAju AzravakarmabaMdhanA kAraNo-viSayakaSAyAdi pratyeka samaye bIjA anaMtA karmo mArA AtmAmAM nAMkhatA ja jAya che. o prabho! kaho to kharA ! A AzravarUpI zatrusainikone mAre zI rIte aTakAvavA? ane jo e nahi aTake to pachI A atibhayaMkara saMsAramAMthI mAro mokSa zI rIte thaze? (16) yasya prabhAvAdiha puSpadantau, vidhopakArAya sadodayete / grISmoSmabhISmAmuditastaDitvAn, kAle samAzvAsayati kSitiM ca / / artha : cAritradharmanA prabhAvathI ja A jagatamAM vizvanA jIvo upara upakAra karavA mATe roja sUrya-caMdra udaya pAme che. are, A AkAzamAM AvI gayelA vAdaLo unALAnI bhayaMkara garamIthI dhagI uThelI dharatIne pANI varasAvIne zItaLa banAvavAnuM je kAma kare che e paNa cAritradharmano ja prabhAva che ! (17) ullolakallolakalAvilAsairna plAvayatyambunidhiH kSitiM yat / na ghnanti yadvyAghramaruddavAdyA, dharmasya sarvo'pyanubhAva eSaH / / artha : UMcA uchaLatA mojAonA vilAso vaDe samudra A dharatIne DubADI nathI deto e paNa cAritradharmano ja prabhAva che. A jaMgalI pazuo, vaMToLIyAo, dAvAnaLo samagra vizvano nAza nathI karI detA e paNa cAritradharmano ja saghaLo prabhAva che. (18) yasminnaiva pitA hitAya yatate, bhrAtA ca mAtA sutaH / sainyaM dainyamupaiti cApacapalam, yatrA'phalaM dorbalam / tasmin kaSTadazAvipAkasamaye, dharmastu saMvarmitaH / sajjaH sajjana eSa sarvajagatastrANAya baddhodyamaH / / jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 164
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ : artha : jIvanamAM evI koI joradAra Aphato, muzkelIo AvI paDe ke jemAM sago bApa paNa ApaNA hita mATe prayatna na kare. bhAI, dIkaro ke bA paNa ApaNuM hita na karI zake. kadAca ApaNe rAjA hoIe to ya e muzkelImAM ApaNuM sainya paNa dIna banI jAya. ApaNuM bAhubaLa IndradhanuSyanA jevuM caMcaLa, niSphaLa banI jAya. evI atibhayaMkara AphatanA samaye koNa bacAve ? hA ! e vakhate A ArAdhelo cAritradharma ja ApaNI rakSA kare. jANe ke e dharmarAja bAra paherI ApaNI rakSA karavA mATe sajja banI jAya. are, e dharmarAja to AkhA vizvanuM rakSaNa karavA mATe udyamazALI sajjana puruSa che. (19) prAjyaM rAjyaM subhagadayitA, nandanA nandanAnAm / ramyaM rUpaM sarasakavitAcAturI susvaratvam / nIrogatvaM guNaparicayaH, sajjanatvaM subuddhim / kiM nu brUmaH phalapariNatim, dharmakalpadrumasya / / artha : : A cAritradharma to kalpavRkSa che. enA phaLonuM to ame zuM varNana karIe H (1) vizALa rAjya, (2) saubhAgyavaMtI patnI, (3) dIkarAone tyAM paNa dIkarAo, (4) manohara rUpa, (5) suMdara kavitAo racavAnI caturAI, (6) karNapriya bane evo madhura svara, (7) nIrogI zarIra, (8) AtmaguNono paricaya-abhyAsa, (9) sajjanatA, (10) satbuddhi A badhA cAritradharmanA phaLo che. (20) pAlaya pAlaya re pAlaya mAM jinadharma / maGgalakamalAkeliniketana, karuNAketana dhIra / zivasukhasAdhana bhavabhayabAdhana, jagadAdhAra gambhIra, pAla0 / / artha : o jinadharma ! o cAritradharma ! tuM mArI rakSA kara, rakSA kara, rakSA kara. tamAma maMgalorUpI lakSmInuM krIDAgRha ! karUNAnuM ghara ! dhIra ! zivasukhanuM sAdhana ! saMsAranA bhayono nAzaka ! jagatne mATe AdhAra ! gaMbhIra ! he jinadharma ! tuM mArI rakSA kara. *****~*~**~**~************* jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) +++++++!!!/////|////////////////////////////////////////////////++++ 165
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ (27) nirAtti niyamana dhArA, titi vasudhA yena ! taM vidhasthitimUlastambham, tvAM seve vinayena / / artha: A pRthvI koIpaNa jAtanA AlaMbana vinA, nirAdhAra banIne UbhI che e A jinadharmano ja prabhAva che. o A vizvanI sthitinA mUlastaMbha ! huM tArI vinayapUrvaka sevA karuM chuM. (22) dAnazIlazubhabhAvatapomukha-caritArthIkRtaloka / zaraNasmaraNakRtAmiha bhavinAma, dUrIkRtabhayazoka / / artha: o jinadharma! tArA cAra mukha cheH (1) dAna, (2) zIla, (3) tapa, (4) bhAva. A cAra vaDe tuM AkhAya lokane kRtArtha banAve che. tAruM zaraNa yAda karanArA bhavyajIvonA tamAma bhayo ane lokone tuM dUra dhakelI de che. (23) baMdhumavaMdhujanasya divAnizamasahAyasya sahAya / bhrAmyati bhIme bhavagahane'GgI, tvAM bAndhavamapahAya / / artha: o jinadharma ! jeone koI bAMdhava nathI, tArA zaraNe AvelA te loko mATe tuM bAMdhava samAna che. asahAya loko mATe tuM rAta ne di' sahAyaka che. A bicArA jIvo ! mUrkha banI tane choDI devAnI bhUla kare che ane mATe ja bhayAnaka saMsArarUpI jaMgalamAM bhaTake che. (ra4) drapati dina gati kRzAnu, ti nathiravina ! tava kRpayAkhilakAmitasiddhirbahunA kiM nu pareNa, pAla0 / / artha: jinadharma ! tArI kRpAthI to amArA mArgamAM AvelA jaMgala paNa nagara banI jAya che. tArI kRpAthI amane bALanArI Aga amane ThAranAra pANI banI jAya che. tArI kRpAthI samudra paNa jhaDapathI khulluM medAna thaI jAya che. zuM vadhAre kahuM? tArI kRpAthI amArI tamAme tamAma Icchita vastuonI siddhi thAya che. (25) iha yacchasi sukhamuditadazAGgam pretyendrAdipadAni / kramato jJAnAdIni ca vitarasi, niHzreyasasukhadAni / / artha : o jinadharma ! tuM to mArI mAtA che. amArI keTalI badhI kALajI kare 166 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ che ? A lokamAM to tuM amane dhana, dhAnya, mitra vagere daza sukhakArI vastuovALuM sukha Ape che. paralokamAM amane Indra vagere padavIo Ape che. ane kramazaH mokSasukhane lAvI ApanAra sabhyajJAnadarzana-cAritra paNa tuM ja amane lAvI Ape che. amAro Ihaloka, paraloka, paramaloka tArA thakI ja che. (26) banAvI niovanyape sthitAnAmanastra nanumRtyuduHhArvitAnAm| parINAmazuddhiH kutastAdRzI syAd, yayA hanta tasmAdviniryAnti jIvAH / / artha : jenI zarUAta-AraMbha ja nathI evA nigodarUpI aMdhakuvAmAM ja tamAma jIvo anAdi kALathI che. tyAM ja satata janma ane maraNanA duHkhothI du:khI thayelA che. have evA e jIvone tevA prakAranI pariNAmazuddhi to zI rIte prApta thAya ke jenA sahAre te jIvo nigodarUpI aMdhakuvAmAMthI bahAra nIkaLe ? (27) tato nirmAtAnApa sthAvaratvam, satyaM punarnuttama keHmAnAm / trasatve'pi paJcAkSaparyAptasaMjJi-sthirAyuSyavaddurlabhaM mAnuSatvam / / artha : re ! game tema karIne paNa nigodamAMthI to e jIvo bahAra nIkaLe, paNa e pachI paNa sthAvarapaNuM ja maLe che, trasapaNuM to durlabha ja che. trasapaNuM maLe to ya pAMca Indriyo durlabha che. paMcendriyatva maLe to paryAptapaNuM durlabha che. e maLe to ya saMkSipaNuM durlabha che. e maLe to ya chelle sthira-dIrgha AyuSyavALuM manuSyajIvana to ghaNuM durlabha che. (28) vetananuSyatvamAvyApi mULe mahAmodamithyAtvamAyopabhU: / bhraman dUramagno bhavAgAdhagarte, punaH kva prapadyeta tadbodhiratnam / / artha : : AvuM atyaMta durlabha manuSyajIvana pAmIne paNa mahAmoha mithyAtva ane mAyAthI bharelo A mUDha jIva bhamato bhamato pharI pAcho A saMsArarUpI UMDA khADAmAM ja khUba UMDe sudhI khuMpI jAya che. zI rIte ene bodhi-jinadharma rUpI ratnanI prApti thAya ? (29) vibhinnAH panthAnaH pratipadamanalpAzca matinaH / kuyuktivyAsaGgairnijanijamatollAsarasikAH / ||||||||||||||||//////////////////////////||||||||////// +|||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) 167
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ na devAH sAnnidhyaM vidadhati, na vA ko'pyatizaya- / stadevaM kAle'smin ya iha dRdadharmA sa sukRtI / / artha : A haLAhaLa kaLiyuga che. (1) emAM seMkaDo judA judA dharmo nIkaLyA che. (2) Dagale ne pagale UMdhuM-cattu samajAvI denArA, zraddhA DagAvI denArA puSkaLa buddhimAno bhaTakAya che. (3) badhA ja loko kutarkonA sahAre potapotAnA matane UMco lAvavAmAM, sAco sAbita karavAmAM ja rasa dharAve che. matarAgI A lokone satya sAthe, tattva sAthe, mokSa sAthe koI ja levAdevA nathI. (4) moTI muzkelI to e che ke A kALamAM devo sAnnidhya karatA nathI, devo AvatA hota to emanA dvArA jainadharmanI mahAnatA sthApita thavAthI enuM pAlana badhAne mATe saraLa thaI jAta. (5) jainadharmanI kriyAo, namaskAra mahAmaMtra vagerenA evA koI camatkAro paNa dekhAtA nathI, jenAthI jinadharmamAM zraddhA vadhe, ullAsa vadhe. AvA ativicitrakALamAM paNa jeo dRDhapaNe jinadharmanuM sevana kare che, cAritradharmane pALe che te kharA dharmI che. (30) vividhopadravaM dehamAyuzca kSaNabhaGguram / kAmAlambya dhRtiM mUDhaiH, svazreyasi vilambyate / / artha : : A zarIra jAtajAtanA upadravothI bhareluM che. game tyAre game te rogAdi thaI jAya. to bIjI bAju AyuSya paNa kSaNika che. kyAre, kaI paLe mRtyu thAya e khabara paNa na paDe. Ama hovA chatAM mane A ja samajAtuM nathI ke A mUDha jIvo evI te kaI dhIrajane dhAraNa karIne potAnuM hita karavAmAM vilaMba kare che ? (31) budhyatAM budhyatAM bodhiratidurlabhA, jaladhijalapatitasuraratnayuktyA / samyagArAdhyatAM svahitamiha sAdhyatAm, bAdhyatAmadharagatirAtmazaktyA / / artha : he Atman ! tuM bodha pAma, bodha pAma. A samyagdarzana rUpI bodhiratna atidurlabha che. hAthamAM AveluM ciMtAmaNi ratna pramAdathI chaTakIne bharadariyAmAM paDI jAya pachI zuM e sahelAIthI pAchuM maLe kharuM ? mATe A maLelA viratidharmanI, bodhinI samyag ArAdhanA ~~~~~~~~~~************************~~**~~*~********* ||||||||||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1 168
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI le. tArA AtmAnuM hita sAdhI le. ane tArI Atmazakti dvArA adhogatine aTakAvI de. (32) mionyAviriva naramavo durlamo, grAmyatAM thorasaMsAraze / bahunigodAdikAyasthitivyAyate, mohamithyAtvamukhacoralakSe || artha : cakravartInA rasoDAnuM bhojana bicArA bhikhArIne to keTaluM badhuM durlabha hoya ? ema A manuSyabhava paNa A ghora saMsAravanamAM bhamatA jIvane ati durlabha che. kAraNa ? kAraNa e ja ke A saMsAravanamAM nigodAdinI kAyasthitio ghaNI moTI che. jIva bicAro e vizALa kAyasthiti ja bhogavyA kare. vaLI lAkho mohanIya karma, mithyAtva vagere coro A saMsAravanamAM paDelA che. mATe jIvane manuSyabhavanI prApti durlabha che. (33) navya hRda naramavoDanAryavezejI ya, sa mati pratyutAnarthaoArI / jIvahiMsAdipApAzravavyasaninAm, mAghavatyAdimArgAnusArI / / artha : anaMtakALe manuSyabhava maLI paNa jAya. paNa e jo anAryadezomAM maLe to to e mAnavabhava ulTo anarthakArI ja bane, kemake tyAMnA manuSyo to jIvonI ghora hiMsA vagere pApo karavAnA vyasanavALA hoya che. eTale e anAryadezano mAnavabhava to bicArA e jIvone sAtamI nArakanA mArga upara ja dhakelI de che. (34) AryadezaspRzAmapi sukulajanmanAm, durlabhA vividiSA dharmatatve / rataparigrahabhayAhArasaMjJArtibhirhanta ! magnaM jagaduH sthitatve / / artha : vaLI ghaNA puNyo bhegA thavAthI AryadezamAM janma maLe. jaina kuTuMbamAM janma maLe paNa e pachI ya dharmatattvane jANavAnI IcchAtattvajijJAsA thavI durlabha che. A juone ! A jainothI mAMDIne AkhuM jagat abrahma, parigraha, bhaya ane bhojananI saMjJAnA duHkho vaDe durdazAmAM khUMpeluM che. (35) vividiSAyAmapi zravaNamatidurlabham dharmazAstrasya gurusannidhAne / vitathavikathAditattadrasAvezato, vividhavikSepamaline'vadhAne / / /////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////// jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) 169
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : kadAca tattvajijJAsA thAya paNa e jijJAsA saMtoSanAra tattvazravaNa ghaNuM durlabha che, kemake A dharmazAstronuM zravaNa to gurunI pAse ja thAya. evA guruo paNa che paNa jIvane khoTI vikathA vageremAM ja rasa che. ane e rasane lIdhe enuM mana jAtajAtanA vikSepothI malina hoya che. pachI zI rIte e sadguru pAse jaI dharmazravaNa kare? (36) dharmamAkarNya sambudhya tatrodyamam, kurvato vairivargo'ntaraGgaH / rAgadveSazramAlasyanidrAdiko, bAdhate nihatasukRtaprasaGgaH / / artha: AgaLa vadhIne tuM sadguru pAse dharma sAMbhaLIza, pratibodha pAmIza ane e cAritradharmamAM udyama karavA kaTibaddha banIza paNa tArA kaTTara AMtarazatruo-rAga, dveSa, thAka, ALasa, uMgha vagere tArA sukRta karavAnA avasare ja tane parezAna karaze. (dA.ta. rAtre be kalAka svAdhyAya karavAno samaya che. paNa ALasa, uMgha vagere e sukRta karavA nahi de.) (37) caturazItAvaho yonilakSeSviyam, kva tvayAkarNitA dharmavArtA / prAyazo jagati janatA mitho vivadate, RddhirasazAtagurugauravArtA / / artha : o jIva! tuM eka vAtano to javAba Apa ke, A caudarAjalokamAM, 84 lAkha yoniomAM tuM anaMtakALa bhaTakyo che. zuM tane kyAMya A dharmanI vAto sAMbhaLavA maLI che? are, A jagatamAM RddhigArava, rasagArava, zAtAgAravathI duHkhI thayelI janatA kAyama mATe paraspara vivAda-jhaghaDAo ja karyA kare che. emAM vaLI dharmavArtA to zI rIte sAMbhaLavA maLe ? (38) maitrI pareSAM hitacintanaM yadbhavetpramodo guNapakSapAtaH / kAruNyamArtAGgirujAM jihIrSetyupekSaNaM duSTadhiyAmupekSA / / artha : "jagatanA sarvajIvonuM hita thAo evuM ciMtana e maitrIbhAvanA che. mArgAnusArIthI mAMDIne tIrthakaro, siddho sudhInA guNavAnonA guNone vize pakSapAta-anurAga e pramodabhAvanA che. duHkhI jIvonA rogo, dukho, doSone dUra karavAnI IcchA e karUNAbhAvanA che. duSTa 170 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddhivALAo tarapha AMkhamiMcAmaNA karavA e upekSAbhAvanA che. ( 39 ) sarvatra maitrImupakalpayAtman, cintyo jagatyatra na ko'pi zatruH / kinisthAyini jIvite'smin kiM khidyase vairidhiyA parasmin / / artha : Atman ! tuM jagatnA pratyeka jIvo pratye maitrIbhAvane dhAraNa karaje. A jagamAM koIne paNa tuM tAro zatru, tAro dveSI na mAnIza. are bhAI ! tAre vaLI keTalA divasa jIvavAnuM che ? to thoDAka ja divasa sthira rahenAra A nAnakaDA mAnavabhavamAM bIjAone zatru mAnI, emanA upara dveSa karI tuM zA mATe duHkhI thAya che ? (40) sarve'pyamI bandhutayAnubhUtAH sahasrazo'smin bhavatA bhavAbdhau / jIvAstato bandhava eva sarve, na ko'pi te zatruriti pratIhi / / artha : anAdikALathI A saMsArasamudramAM bhamatA te tamAme tamAma jIvone hajAro vakhata tArA priya bhAI tarIke anubhavyA che. Aje tane jenA upara dveSa thAya che te badhA jIvo hajAro vakhata tArA priya bhAI banI cUkyA che. to have paramArthathI to Aje paNa te badhA tArA bhAIo ja che. koI tAro zatru nathI. A vAtane tuM svIkAra. pitRbhrAtRpitRvyamAtR-putrAGgajAstrIbhaginIsnuSAtvam / ( 41 ) sarve jIvAH prapannA bahuzastadetatkuTumbameveti paro na kazcit / / artha : badhA ja jIvo aneka vAra tArA pitA, bhAI, kAkA, bA, putra, putrI, patnI, bahena ane putravadhU banyA che. to eno artha ja e ke vizvanA sarva jIvo tArA kuTuMbanA ja sabhyo che. tArA atyaMta najIkanA svajano che. koI parajana-pArako nathI. (42) ndriyAghA padanta nIvA:, paJcendriyatvAdyadhigatya samyak I bodhaM samArAdhya kadA labhante, bhUyo bhavabhrAntibhiyA virAmam / / artha : mane to evA vicAra Ave che ke A nigodAdimAM paDelA ekendriya vagere anaMtA jIvo kyAre paMcendriyapaNAne pAmI, sArI rIte jinadharmanI ArAdhanA karI A vAraMvAra saMsAramAM bhaTakyA karavAnA bhayathI muktine pAmaze ? ++++++++++++ ||||||||||||| jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) ma 171
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ (43) vinaya vicintaya mitratAnuM, trinAni nanatANuM ! karmavicitratayA gatim, vividhAM gamitAsu / / artha : vinaya ! traNa jagatanI janatAone vize tuM maitrIbhAvanA bhAva ke je bicArI janatA karmanI vicitratAne lIdhe jAtajAtanI gatiomAM pahoMcI gaI che. (44) sarve te priyavAvAsa, ra di ripurida vojhari ! mA kuru kalikaluSaM mano, nijasukRtavilopi / / artha: badhA ja jIvo tArA priya bAMdhava che. ahIM koI tAro zatru nathI. vinaya ! tuM tArA manane kajIyA-jhaghaDA-saMklezathI malina na kara. AvuM mana to tArA badhA ja puNyakarmone khatama karI nAMkhaze. (46) vi vo lutte paro, ninavarmavazena ! api bhavatA kiM bhUyate, hRdi roSavazena / / artha : re! kadAca koI pArako mANasa tenA krodhamohanIya karmanA udayane lIdhe tArA upara krodha karI paNa bese. paNa eTale zuM tuM paNa hRdayamAM krodhane dhAraNa kare e yogya che? (46) anucitamiha kalahaM satAm, tyaja samarasamIna / bhaja vivekakalahaMsatAm, guNaparicayapIna / / artha : A mAnavabhavamAM, sAdhujIvanamAM paraspara jhaghaDo karavo e sArA AtmAo mATe to bilakula ucita nathI. Atman ! samatArasamAM taranArI mAchalI banIne tuM A kajIyA-kaMkAsane choDI de. enA badale vivekaguNathI manohara evo haMsapakSI bana. bIjAnA guNonA paricayathI puSTa bana. (47) zatrujanAH sukhinaH same, matsaramapahAya / santu gantumanaso'pyamI, zivasaukhyagRhAya / / artha: mArA kahevAtA tamAma zatruo krodhane, IrSyAne choDI sukhI thAo. teo paNa mokSaghara tarapha javA mATe utsuka bano. 172 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ (48) sakRdapi yadi samatAlavam, hRdayena lihanti / viditarasAstata iha ratim, svata eva vahanti / / artha : jagatanA jIvo jo ekavAra paNa potAnA hRdayathI samatArasane mANe to eno rasa mANyA pachI teo potAnI meLe ja e rasAsvAdamAM ja lIna banI jAya. ema thAya to ghaNuM sarasa ! (42) vibhuta gumatima mUcchitA, riteSa patti | jinavacanAni kathaM hahA, na rasAdupayanti / / artha : mane e ja samajAtuM nathI ke A khoTI mAnyatAonA ahaMkArathI mUchita thayelA, bhAna bhUlelA jIvo zA mATe pApakAryomAM paDatA haze? zA mATe teo rasapUrvaka A jinavacanane svIkAratA nahi hoya ? (50) dhanyAste vItarAgAH kSapakapathagatikSINakarmoparAgA strailokye gandhanAgA: sahajasamuditajJAnajAgradvirAgAH / adhyAruhyAtmazuddhayA sakalazazikalAnirmaladhyAnadhArA mArAnmukteH prapannAH kRtasukRtazatopArjitArhantyalakSmIm / / artha : pelA vItarAga bhagavaMto ! kSapakazreNInA mArga upara gamana karIne jemaNe ghAtI karmonA saMbaMdho toDI nAMkhyA ane tenI sAthe ja utpanna thayelA jJAnathI jemanAmAM vairAgya jAgRta che. mATe ja jeo traNa lokamAM gaMdhahastI samAna che. jeo Atmazuddhi vaDe tamAma caMdrakaLAo jevI nirmaLa evI dhyAnadhArAmAM ArUDha thaIne muktipadaprAptinI pUrve ja pUrvabhavomAM karelA seMkaDo sukRtothI upArjita karelI AIjyalakSmIne pAmyA e vItarAga bhagavaMto dhanya che. (51) teSAM karmakSayotthairatanuguNagaNairnirmalAtmasvabhAvai - yiM gAyaM punImaH stavanapariNatairaSTavarNAspadAni / dhanyAM manye rasajJAM jagati bhagavatastotravANIrasajJAmajJAM manye tadanyAM vitathajanakathAkAryamaukharyamagnAm / / jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) 173
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ artha : e vItarAga bhagavaMtonA AtmAmAM karmanA kSayane lIdhe ghaNA vizALa guNono rAzi pragaTa thayelo che. e guNone stavanamAM gUMthI laI, e stavano-stutio gAI gAIne mArA ATha varNasthAnone pavitra karuM chuM. (tALavuM, kaMTha, hoTha vagere). re ! A vizvamAM paramAtmAnA stotronI vANInA rasane jANanArI evI ja mArI jIbhane huM dhanya mAnuM chuM. e sivAya khoTI lokakathAo karavAmAM vAcALa bananArI mArI A jIbhane huM ajJAnI mAnuM chuM. (52) nirgranthAste'pi dhanyA girigahanaguhAgahvarAntarniviSTA / dharmadhyAnAvadhAnA samarasasuhitAH pakSamAsopavAsAH / ye'nye'pi jJAnavantaH zrutavitatadhiyo dattadharmopadezAH / zAntA dAntA jitAkSA jagati jinapateH zAsanaM bhAsayanti / / artha : pelA nircanho ! parvatanI UMDI guphAonI aMdara besI gayA che, dharmadhyAnamAM ekatAna banyA che, samarasano AsvAda mANe che. re ! paMdara divasanA, mahinAnA upavAso kare che emane mArA koTi koTi vaMdana che ! ane pelA jJAnI zAsanaprabhAvakone zuM bhUluM? ke jeo zrutajJAnathI vizALa buddhinA svAmI banyA che ane bhavyalokone dharmopadeza Ape che. zAMta, indriyavijetA evA teo vizvamAM paramAtmAnA zAsanane prakAzita kare che. teo ya dhanya che. (53) dAnaM zIlaM tapo ye vidaghati gRhiNo bhAvanAM bhAvayanti / dharmaM dhanyAzcaturdhA zrutasamupacitazraddhayArAdhayanti / sAdhvyaH zrAvyazca dhanyAH zrutavizadadhiyA zIlamudbhAvayantya stAnsarvAnmuktagarvAH pratidinamasakRdbhAgyabhAja: stuvanti / / artha : je zrAvako dAna, zIla ane tapanI ArAdhanA kare che, zubha bhAvanAo bhAve che ane A rIte zrutajJAnathI puSTa banelI daDhazraddhA vaDe cAra prakAranA dharmane ArAdhe che teo paNa dhanyavAdane pAtra che. to bIjI bAju sAdhvIo ane zrAvikAo paNa zrutajJAnathI 174 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirmaLa thayelI buddhinA baLe zIladharmanuM nirmaLa pAlana kare che. teo paNa dhanya che. A arihaMto, sAdhuo, zrAvako, sAdhvIo ane zrAvikAo vagere sarva dhanyAtmAonI bhAgyazALI AtmAo roja vAraMvAra potAnuM abhimAna choDI daIne stavanA kare che. (54) mithyAdRzAmapyupakArasAram, saMtoSasatyAdiguNaprasAram / vadAnyatA- vainayikaprakAram, mArgAnusArItyanumodayAmaH || artha : A badhA virati ane samyaktvathI zobhatA saMghanA sabhyonI vAta to dUra raho ! je mithyAtvI AtmAomAM paNa paropakArapradhAna evA saMtoSa, satyAdi guNono vistAra jovA maLe che, teomAM paNa je udAratA, vinayAdi jovA maLe che e badhA guNo mArgAnusArI hovAthI, mokSamAM laI janArA hovAthI huM e guNonI bhArobhAra anumodanA karuM chuM. (55) jihve ! pravIbhava tvaM sukRtisucaritoccAraNe suprasannA / bhUyAstAmanyakIrtizrutirasikatayA me'dya karNau sukarNI / vIkSyAnyaprauDhalakSmI drutamupacinutaM locane rocanatvaM / saMsAre'sminnasAre phalamiti bhavatAM janmano mukhyameva / / artha : o jIbha ! tuM taiyAra thA ! sajjanonA suMdara AcArone bolavAmAM tuM prasanna thA. ane A mArA be kAna Aje bIjAonA guNo, kIrti, prazaMsA sAMbhaLavAmAM rasika bano. e dvArA sAcA kAna bano. ane bIjAonI bharapUra lakSmI, sukhasAhyabI, guNavaibhavAdi joIne mArI AMkhomAM AnaMda, prasannatA utpanna thAo. kharekhara ! A asAra saMsAramAM je janma maLyo che tenuM mukhya phaLa A pramodabhAvanA ja che. (56) pramodamAsAdya guNaiH pareSAM yeSAM matirmajjati sAmyasindhau / dedIpyate teSu manaHprasAdo guNAstathaite vizadIbhavanti // artha : bIjAonA guNone joIne jeo khUba harSa pAme che, irSyA nathI ////////////////////////////// ++++++++++++++++++++|||||///////++++++++ ++++++++++++ittit++ jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) 175
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ karatA ane e harSa pAmyA bAda jemanI buddhi samatAsamudramAM DubI jAya che te AtmAomAM mAnasika prasannatA dIpI uThe che. ane je guNone joI teo harSa pAmyA e ja guNo te AtmAomAM khIlI uThe (57) yeSAM mana iha vigatavikAram, ye vidadhati bhuvi jagadupakAram / teSAM vayamucitAcaritAnAm, nAma japAmo vAraMvAram / / artha : sthUlabhadrajI, sudarzana zeTha vagere jevA ke mahAtmAonA mana strI bAbatamAM taddana nirvikArI che ane jeo A dharatI upara, loko upara upakAra kare che te ucita AcAravALA mahAtmAonuM nAma huM vAraMvAra japuM chuM. (58) ahaha titikSAguNamasamAnam, pazyata bhagavati muktinidAnam / yena ruSA saha lasadabhimAnam, jhaTiti vighaTate karmavitAnam / / artha : aho ! A paramAtmA mahAvIradevamAM rahelo apUrvakoTino sahanazIlatA guNa to juo ! mane to lAge che ke prabhunA hRdayamAM e guNano vAsa thavAthI prabhunA AtmAmAM je karmo rahelA teo abhimAnathI vicAravA lAgyA ke, "A sahanazIlatA guNanI sAthe rahevAnuM amane na phAve. ane eTale ja ahaMkArI karmo potAnI meLe ja jhaDapathI prabhunA AtmAne choDIne cAlyA gayA. (59) spardhante ke'pi kecid dadhati hRdi mitho matsaraM krodhadagdhA / yuddhyante kepyaruddhA dhanayuvatipazukSetrapadrAdihetoH / kecillobhAllabhante vipadamanupadaM dUradezAnaTantaH / kiM kurmaH kiM vadAmo bhRzamaratizatairvyAkulaM vidhametat / / artha : keTalAka mUDha jIvo paraspara spardhA kare che. krodhathI dAjhelA keTalAka loko paraspara ekabIjA pratye dveSa dhAraNa kare che. koIthI paNa nahi aTakAvAyelA keTalAka vaLI dhana, strI, pazu, pradeza vagere tuccha vastuo mATe khUMkhAra yuddho khele che. keTalAka vaLI puSkaLa dhana kamAI levAnA lobhathI dUra-dUra dezomAM bhaTake che ane Dagale ne pagale 176 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipattio pAme che. A badhuM joI amane khUba duHkha thAya che paNa ame zuM karIe ? zuM bolIe ? kharekhara A AkhuM ya vizva seMkaDo prakAranA duHkho, saMklezothI vyAkuLa baneluM che. (60) svayaM khanantaH svakaraNa gartAn, madhye svayaM tatra tathA patanti / yathA tato niSkramaNaM tu dUre'dho'dhaH prapAtAdviramanti naiva / / artha : bicArA A ajJAnI jIvo ! khoTA kAryo karavA dvArA teo potAnA ja hAthe moTo khADo khode che. ane pachI jAte ja e khADAmAM evA to paDe che ke emAMthI bahAra nIkaLavAnI vAta to dUra raho paNa nIce ne nIce paDatA aTaktA paNa nathI. vadhu ne vadhu aMdara paDyA ja kare (61) zRNvanti ye naiva hitopadezam, na dharmalezaM manasA spRzanti / rujaH kathaGakAramathApaneyAsteSAmupAyastvayameka eva / / artha : re ! jeo amArA vaDe apAtA hitopadezane ya sAMbhaLatA nathI, manathI ya nAnakaDA dharmane ya jeo sparzatA nathI teonA rogo, duHkho, doSo zI rIte amAre dUra karavA ? kemake hitopadezazravaNa, dharmArAdhanA e ja ekamAtra rogAdinAzano upAya che. e to A jIvo AcaratA ja nathI. (dara) paravuM pratIkAravaM dhyAtti ye ri | labhante nirvikAraM te sukhamAyatisundaram / / artha : A pramANe jeo pArakAnA duHkhono nAza karavAno vicAra potAnA hRdayamAM karyA kare che teo pariNAmamAM paNa suMdara evA nirvikAra, svaccha, zuddha sukhane pAme che. (63) varidaraLIyo gujaravivedI, zramati ro matimannam | suguruvacaH sakRdapi paripItam, prathayati paramAnandaM re / / artha : zuM karavuM ke zuM na karavuM? vagere vivekabuddhi je guru pAse nathI e avivekI guruno tyAga karavo joIe, kemake e guru to jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAntasudhArasa) 177
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMdabuddhivALAone saMsArasAgaramAM bhamAvanArA bane che. jyAre sadgurunuM vacanAmRta ekavAra paNa pIdhuM hoya to e parama AnaMdane vistAre che. (64) kumatatamobharamIlitanayanam, kimu pRcchata panthAnam / dadhibuddhyA nara jalamanthanyAm, kimu nidadhata manthAnaM re / / artha : o ziSya ! khoTI mAnyatArUpI aMdhakAranA samUhathI jenA netro gherAI gayelA che evA gurune kema mokSamArga pUche che? "are bhAI! A dahIM che." ema khoTuM samajIne pANImAM ravaiyo pheravanAra mANasa zuM kyAreya mAkhaNa pAme kharo? (65) aniruddhaM mana eva janAnAm, janayati vividhAtaGkam / sapadi sukhAni tadeva vidhatte, AtmArAmamazaGka re / / artha: A svacchaMdI mana ja jAtajAtanA AtaMko-upadravo-duHkhone utpanna karanAra che. jo e manane kAbUmAM laI AtmAmAM ja lIna karI devAmAM Ave to e ja mana khUba jhaDapathI badhA sukhonI bheTa dharI de. emAM zaMkAne koI sthAna nathI. (66) sahyata iha kiM bhavakAntAre, gadanikurambamapAram / anusaratA''hitajagadupakAram, jinapatimagadaGkAraM re / / artha : o mUrkha ! A saMsArarUpI jaMgalamAM jeno aMta ja na Ave evA AdhyAtmika rogonA DhagalAne tuM phogaTa kema sahana kare che? are, A vizvopakArI jinezvara nAmanA vaidyanA zaraNe jA. tArA tamAma rogo dUra thaI jaze. (67) mithyA zaMsan vIratIrthadhareNa, rorbu zeke na svaziSyo jamAliH / anyaH ko vA rotsyate kena pApAttasmAdaudAsInyamevAtmanInam / / artha: tuM bIjAone pratibodha pamADavA puSkaLa upadeza Ape che chatAM jyAre teo pratibodha nathI pAmatA tyAre tane AghAta lAge che, nirAzA jAge che, krodha jAge che. paNa tuM e vicAra ke) usUtraprarUpaNA karanArA potAnA ja ziSya, potAnA ja jamAI evA paNa jamAline 178 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ khuda tIrthapati prabhuvIra paNa usUtraprarUpaNA karatA aTakAvI zakyA nathI. mATe A viSayamAM to udAsInatA e ja AtmahitakArI che. (68) arhanto'pi prAjyazaktispRzaH kim, dharmodyogaM kArayeyuH prasahya / ___ dadhuH zuddhaM kintu dharmopadezam, yatkurvANA dustaraM nistaranti / / artha : AkhA vizvane muThThImAM coLI nAMkhavAnI zakti dharAvanArA arihaMto paNa zuM koInI paNa pAse baLajabarIthI dharma karAve che kharA ? nA, teo to mAtra zuddha dharmopadeza ja Ape che, je dharmopadezanuM AcaraNa karanArAo dastara bhavasamudrane tare che. na karanArAo Dube che. (69) parihara paracintAparivAram, cintaya nijamavikAraM re / tava kiM ko'pi cinoti karIram, cinute'nyaH sahakAraM re / / artha : o mana ! pArakAnI ciMtAonuM poTaluM mAthe laIne phare che. paNa e badhI pArakI ciMtAo choDI de. eka mAtra nirvikArI, zuddha tArA AtmAno vicAra kara. are ! koIka kAMTAo bhegA kare to bIjo koIka vaLI AMbA uparathI kerIo bhegI kare, paNa emAM tAre zuM? pArakAnA kAMTA ke kerIthI tane duHkha-sukha maLavAnA nathI. (70) yo'pi na sahate hitamupadezam, tadupari mA kuru kopaM re / niSphalayA kiM parajanataptyA, kuruSe nijasukhalopaM re / / artha : tuM bhale bhavyajIvone, ziSyone hitopadeza Apa. paNa je ziSyAdi tArA hitopadezane na svIkAre, sAme paDe tenI upara tuM krodha na karIza. A nakAmI pArakA lokonI ciMtA dvArA tuM tArA Atmasukhano lopa zA mATe kare che ? (71) sUtramapAsya jaDA bhASante, kecana matamutsUtraM re / kiM kurmaste parihatapayaso, yadi pIyante mUtraM re / / artha : keTalAka jaDa loko zAstrone bAju para mUkI usUtraprarUpaNA kare che. utsutrajIvana paNa jIve che. paNa ethI zuM ? dUdha choDIne badhA mUtra pIvA lAgI paDe to ame zuM karIe ? jaina zAstronA cUMTelA zloko (zAnta sudhArasa) 179
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ (72) pazyasi kiM na manaHpariNAmam, nijanijagatyanusAraM re / yena janena yathA bhavitavyam, tadbhavatA durvAraM re / / artha : eka vAta dhyAnamAM rAkha ke dareka AtmAnuM bhaviSya pahelethI nakkI ja che. eTale bhaviSyamAM jenI je gati thavAnI haze te ja pramANe te A bhavamAM pravRtti karaze. to potapotAnI bhaviSyanI gatine anusAra ja teonA mAnasika pariNAmo thAya che e tuM kema nathI joto? jenuM je bhAvi nakkI thaI cUkyuM che ene aTakAvavAnI tArI koI ja tAkAta nathI. bhAga-1 samApta 180 jaina zAstronA cUMTelA zloko bhAga-1
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ navI peDhInA zikSaNayukta saMskaraNano saphaLa prayoga tapovana saMskArapITha amIyApura, po. sughaDa, sAbaramatI pAse, preraka : pU. paM. zrI candrazekharavijayajI ma. sAheba sthaLaH sAbaramatI pAse 36 vIghA, sthApanA I.sa. 1994, jUna, dho. bAra. --- suMdaraH sudaDha zikSaNa vibhAgo bhAratIya prajA - khAsa karIne tenI navI peDhI - upara pazcimanI jherI jIvanazailInuM vAvAjhoDuM kAtIla vegathI dhasatuM rahyuM che. AmAMthI navI peDhIne ugArI levA mATe tapovananuM dharatI upara avataraNa thayuM che. mekole zikSaNa atyaMta beghAghaMTu hovA chatAM; saMskaraNa kSetre "zUnya' AMka dharAvatuM hovA chatAM eno gALIo bhAratIya prajAnA gaLe evo bhIMsAvAyo che ke tenAthI - kroDo saMtAnonA jIvanano amUlya samaya barabAda thavA chatAM te anivArya aniSTa tarIke prajAnI sAthe barobara ekarasa thaI gayuM che. AthI tapovanane e zikSaNa svIkAravuM paDyuM che. tenA vinA saMskaraNano velo caDavo lagabhaga muzkela banyo che. chatAM tapovananA saMcAlakonI evI bhAvanA kharI ke tene dUra karAya to sAruM, bAkI Aje to zikSaNa-vibhAgane paNa vadhune vadhu suMdara ane sudaDha karavAnI pharaja paDI che. AthI ja ahIM: (1) dho. pAMcathI aMgrejI vargo pharajiyAta che. (2) dho. pAMcathI bALako aMgrejImAM dhArAvAhI rUpe bolI zake te mATenA khAsa vargo lIMgvIsTIka leMgvaja leboreTarI tathA spokana IglIza rAkhavAmAM AvyA che. kaoNpyuTarano viziSTa korsa karavA mATe komyuTara senTara kholavAmAM Avela che.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ (AI.e.esa. kakSAnI viziSTa tAlIma sAbaramatI tapovanamAM dho. 11, 12 che temAM komarsa sTrIma rAkhavAmAM AvI che vaLI tyAM komyuTarano ekadama viziSTa korsa karAvAya che. dho. bAramAMthI nIkaLelA tejasvI vidyArthIone AI.e.esa. kakSAnA adhikArIo banAvavAnI tAlIma cAlu thaI che. saMbhavataH A tAlIma dilhI vidyAlayamAM ApavAmAM Avaze. evo spaSTa khyAla che ke jo dharmarakSA ane rASTrarakSA karavI haze to A tAlIma pAmelA ApaNA mANaso vinA cAlI zakaze nahi. paNa sabUra : A badhu zikSaNa tene ja phaLe je mANasa hoya. jene paraMparAgata mUlyo pratye Adara hoya; ane je paraMparAgata vyavasthAono tathA cAra puruSArthanI ahiMsaka saMskRtino kaTTara pakSapAtI hoya. A pAyA vinAnI pelI ImArata taddana nakAmI che. vartamAnamAM prajAnI je kharAba hAlata thaI che tenA mULamAM A bhUla che. tapovanamAM "mANasa taiyAra karAya che. e mATe dharmanA pavitra kriyAkAMDonuM custapaNe pAlana karAya che. vaLI rojanI prabhubhakti vaDe bALakone evA puNyavAnuM ane zuddhimAna banAvAya che. jethI temane duHkho jovA na maLe ane doSonA sevanathI bhraSTa thavuM na paDe. nA, AvI saphaLatA hAMsala karavAnI zakti mekole zikSaNamAM dharAra nathI. paryapaNaparva tAlIma tapovanI bALakone cUMTIne paryuSaNa parvanI tAlIma ApavAmAM Ave che. tethI kula 40 thI 50 bALako 3-3nAM jUthamAM vaheMcAI jaIne 15 jeTalA kSetromAM jyAM muni bhagavaMto vagere pahoMcI zakyA nathI tyAM parvAdhirAjanI ArAdhanA karAvavA jAya che. temanuM dhArmika vaktavya, kathAo uparanI pakaDa, kriyAomAM zuddhi, vidhi aMgenuM saMpUrNa jJAna, tathA vinaya-viveka joIne gAmegAmanAM saMgho stabdha bane che.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ evuM lAge che ke taiyAra thaIne, jIvaMta banIne, doDavA lAgeluM tapovananuM A moDela jo Thera Thera UbhuM thaI jAya to bhAratIya prajAnuM jIvana-stara badhI rIte unnata thAya. tapovananI " eTalI badhI ochI che ke tapovanane dara varSe 12 thI 20 lAkha rUA. no toTo Ave che. "korpasa karavA dvArA - vyAjamAMthI A toTAmAMthI jhaTa nIkaLI javAno prayatna cAlu che. tapovananA prerakapa.candrazekharavijayajInuM svapna hatuM ke tapovana dvArA vividha kSetromAM vibhUtio pedA karavI. dA.ta. (1) rAjakIya kSetre subhASacandra bojha ke candrazekhara AjhAda pedA thAya. (2) saMskRtirakSAnA kSetre svAmI vivekAnaMda pragaTa thAya. (3) dharmakSetre hemacandrAcAryajI ke gUrjarezvara kumArapALa janma pAme. AvI ATha dasa vibhUtio pedA thAya toya bhayobhayo ! AjanA viSamakALamAM to ATaluMya ghaNuM badhuM! hA, temane khabara che ke AMbAnI kalamavAvanArane AMbAnI kerIo khAvAnuM ke jovAnuM saubhAgya sAMpaDatuM nathI. paNa teno koI vAMdho nathI. bIja vAvavAnuM; pahelI IMTa mUkavAnuM saubhAgya paNa ati durlabha che. cAlo, ApaNe sahu-temanA bhakto-temanuM svapna dharatI upara avatArIe. temaNe AMkho mIMcI dIdhI haze to svargethI ApaNe meLavelA rUDA phaLone te joyA karaze. koI paNa prakAranI mAhitI meLavavAnuM saMparka sthaLa: tapovana saMskArapITha) amIyApura, po. sughaDa, tA. cAMdakheDA, ji. gAMdhInagara, (gujarAta) tapovana H phona = .T.D. (079) 3ra00ra03, 320341
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU paM. pravarazrI candrazekharavijayajI ma.sAhebanI preraNAne jhIlIne have.. | deza videzamAM parvAdhirAja paryuSaNanI ArAdhanA karAvavA mATe yuvAnonI sAthe tapovanIo susajja jaina saMghanA agraNI mAnanIya TrasTIva ! ApanA gAma ke nagaramAM je pavadhirAja paryuSaNa parvanI ArAdhanA karAvavA mATe pUjya sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto padhArI zakyA na hoya to te mATe amArA yuvAno tathA tapovanI bALakone dara varSe jarUrathI bolAvaje. A yuvAno tathA tapovanIo ApanA jaina saMghamAM (1) aSTAlikA tathA kalpasUtranI pratanuM suMdara vAMcana karaze. (2) rAtre paramAtmabhaktimAM badhAne rasataraboLa karI deze. (3) banne TAImanA pratikramaNa vidhi-zuddhipUrvaka karAvaze. (4) zrIsaMghanA ullAsa pramANe rasaprada vividha pravRttio karAvaze. jo ApanA saMghamAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto padhArI zakyA na hoya to ja nIcenA saranAmethI phorma maMgAvIne bharIne amane mokalI Apo. nasa sUcanA: phorma bharIne mokalavAnuM saranAmuM ArAdhanA karAvavA | paryuSaNa vibhAga saMcAlaka zrI zrIyuta lalitabhAI dhAmI | rAjubhAI AvanArane gADIbhADuM vagere || clo. tapovana saMskArapITha zrI saMghe bahumAnarUpe || mu. amIyApura, posTaH sughaDa gAMdhInagara - 382424. ApavAnuM raheze. phona : 079-3ra0ra03
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
_