Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 02 Q zrI jai na sa nya zrIkailAsasAgarasUri jJAnamandira bhImahAvIra jaina ArAdhanA ka 121 havA 111 11. * 2 3g, - amadAvAda varSa 3 eka 1 kramAMka 25 taMtrI:zAda.cImanalAla ll5LadArA For Private And Personal use only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza (mAsiva pUtra ) vi Sa ca-daza na 1 zrI ariSTanemi-stotra : AcArya mahArAja zrImad vijayapadmasUrijI : 1 2 diga'barAnI utpatti : AcArya mahArAja zrImat sAgarAnaMdasUrijI : 2 3 prabhuzrI mahAvIranuM tattvajJAna : AcArya mahArAja zrImad vijayalabdhisUrijIH 6. 4 samIkSAbhramAviSkaraNa : AcArya mahArAja zrImad vijayalAvaNyasUrijoH 10 5 digambara zAstra kaise bane : munirAja zrI darzanavijayajI 6 zrI hastinApurI tIrtha : munirAja zrI nyAyavijayajI 7 staMbhatIrthanA prAcIna jJAnabhaMDAra : zrIyuta mohanalAla dIpacaMda cekasI 8 uvasaggahara stotra : zrIyut sArAbhAI maNilAla navAba 9 mahAkavi dhanapAla : munirAja zrI suzIla vijayajI 10 jainone ahiMsAvAda ( ; munirAja zrI dazanavijayajI 11 paMDita indracandrajI se : munirAja zrI jJAnavijayajI 12 tIrthakara nAmakarma : AcArya mahArAja zrImad vijaya padmasUrijI : 38 13 tArApura mandira kA zilAlekha : zrIyut naMdalAlajI loDhA 14 saMpAdakIya vaktavya (1) trIjuM varSa (2) pAMcamanA badale paMdaramI tArIkha (3) " gItamabuddha " pustaka saMbaMdhI khulAso (4) zrImAna cunIlAla vardhamAna zAhanuM 'rAjahatyA ? 1pa samAcAra : ACHARYA SRI KAILASS, ARSURI GYANMANDIR ' SHREE MAHAVIR JAIN ARADHANA KENDRA Koba, Gandhinagar: 382 007. Ph. : (079) 2327 6252, 23276204-05 / Fax : (079) 23276249 For Private And Personal use only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza ICURE nAma nisAnA TAkalAvannAmavanamahanAyarAmAzivAya MalayAdaERanjannelyavanmAmAlana zrAmaNagAvAsAparalAmAkA RAPE0vimA viniyo kAvAsArAnIbAsadAnaviya rAjamAtAsanatA zrIvAsomAniyAdaramAkaralamAska vAivAdhavakArAmA HERDAMmAlaDAtIbadarAlAmAladarApamAnavANyAkAmAkSasa samAdhAnamA kalAnaMdadAminAsAvaraganImakAsarAjadhAnAzAUlAlakamamAtAlAmAsana avasthAmaDIyAvasayAmapAkarAvAmI hAtAbAhAvAdApayarakSakAnayAtanAyatanamAlA vaDagAvAcIvAdIdavArisatAnAzAsazrI bhaTavariyAdIvArapanA ttphnkaarkttaavtaa| gabanAyAkapaDAtrIvyAkanakAyamaNIyAnAzaratApamAnavyapAraNakArakanArapAsa nijAvAjApAtinimabATAbAGamasaphala karApanArAjagAdasatAmAmAlivinAsajanakanArA mAnasarAjaharAnApAva baDATA dinAvitAravaThApaTAnamaviNana chAdayAmA bAjhapAlanatatyArAlA kA vicAra mADImAlakA nijadarAmavidhAmanasudavAyA nayanayanamAkaraNani mApanAzrImanA yAvala nigamamaniTAnaharAyAlayAmapacyAtidakSaNAdazAvanAgAnanadA gAtArAbArA PHOTImAnAdAvinadAyama-jhinadAsarvakAhAnatAlAi samAtyAsAkaritA gAgAlajIlAlamavilamamAlAvi jhAvAmAnavazyakatAramAnAmA samAdhAna basavaNArA nayA nAmayikADalavizvamAzApuravAyA vinavAsasvatanasvAdhIrakhAva mAMDavagaDha ke tArApura maMdira kA zilAlekha. (dekho pRSTha 44-48) For Private And Personal use only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Namo tthu NaM bhagavao mahAvIrassa miri rAyanayara majjhe saMmIliya savyamAhusaMmaiyaM / pattaM mAsiyameyaM bhavvANaM maggayaM visayaM // 1 // pustaka 3 vikrama saMvat 1993 : zrAvaNa zuklA navamI zrI jaina satya prakAza : bhAM4 25 : aMka 1 Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir vIra saMvata 2463 ravivAra zrI ariSTanemi stotram kartA - AcArya mahArAja zrImad vijayapadmasUrijI [ AryAvRttam ] sagalasurAsurapUiya-payapommaM vissavissa bhavvahiyaM // saMsuddhasIlakaliyaM, vaMde tamarimihuM // 1 // kayapuNNakammasaMtiM, pasaMtamuhapaMkayaM parimayaM || divvapyAvasohaM vaMde tamapi // 2 // saMkiyabhavvataNaM, bhavasAyaratAragaM ca bhavatiSNaM // kuMduMjjalaja sakitti, vaMde tamarimihuM || 3 || viSNAyAhilabhAvaM, bhAvaDUNarAmarAvihiyabharti || NimmalaguNagaNasAli, vaMde tamarihamiSahuM // 4 // vikkhAyAmaladhammaM, dhammijaNANaMdadANaNiuNavaraM || hiyayAdayacariyaM vaMde tamarimihuM || 5 || dAvahAradakkha, dakkhavihANatthuyAisariddhiM // rojgaoharaviM vaMde tamarimihuM || 6 || je mijiNaM NicaM, paripUti moyabharabhariyA || puNNANubaMdhi puNNaM, baMdhaMti NarA mahApuNNA // 7 // sirimiNAmajavaNaM, sattiyabhAvaNNiyaM ca saMghagihe || kevalamaMgalamAlA, dei tao taM kuNaha bhavvA ! // 8 // For Private And Personal Use Only : sana 1937 ogasTa 15
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir digaMbaranI utpatti lekha A En] AcArya mahArAja zrImata sAgarAnaMdasUrijI ke (gatAMkathI cAlu) sarvAnA prakAra ane tenuM spaSTIkaraNa: jaina zAstrane jANanArA manuSya spaSTa rIte jANI zake tema che ke jainamAM kevalImahArAjA dareka utsarpiNI avasarpiNInA kAlamAM asaMkhyAtA thAya che, ane te sarve aSTa karmane kSaya karI siddhadazAne pAmavAvALA hoya che. ane siddhadazA pAmanAra jIvane janma, maraNa, vRddhatva, suddhA ke tRSA vagere dehasaMbaMdhamAM thanArA ane bhavamAM ja jenI hayAtI hoya tevA prakAro hatA nathI. eTale TuMkANamAM kahIe te - sudhA, tRSA, rAga, dveSa, janma, vRddhatva, maraNa, Azcarya, pIDA, roga, kheda, zaka, abhimAna, mehu, bhaya, nidrA, ciMtA, parase e pramANe digambaroe mAnelA A aDhAra doSo siddhapaNAmAM na hoya emAM kaI paNa jAtano matabheda thaI zake temaja nathI. ane A ja kAraNathI vetAmbaronA graMthamAM keTalAka kulaka evAM racAelAM che ke jemAM A kSudhA tRSA vagerene abhAve devapaNAne aMge jaNAvavAmAM Avelo che. paNa jene be prakAranA sarvajJo mAne che; eka kAyAthI rahita sarvajJa jeone siddha bhagavAna tarIke oLakhavAmAM Ave che, ane bIjA kAyAne dhAraNakaravAvALA so ke jeo bhavasthakevalI tarIke gaNavAmAM Ave che. temAM siddha paramAtmAne sudhA, tRSA, janma, maraNa, vRddhatva Adine abhAva hoya ane tethI temane apunarAvRttivALA eTale phera bhavamAM avatAra nahiM levAvALA mAnavAmAM Ave ane tethI ja zAstrakAro paNa, e siddha bhagavAnanuM sthAna je siddhizilA temAM siddha bhagavAnanA guNane upacAra karIne, spaSTa zabdomAM jaNAve che ke " 31,nAvitti iinAma kAja saMpattAnaM-' eTale ke siddha paramAtmAne mekSasthAnathI calAyamAna thavAnuM ja nathI. maraNanA abhAva sAthe acalatva kene saMbhave? kemake saMsArI jIne jyAre maraNadazA Ave che tyAre teone pitAnuM sthAna choDavuM paDe che, paNa siddha paramAtmAne maraNadazA kaI paNa kALe che ja nahi. saMsAramAM deha dhAraNa karIne pahelA tIrthakara, gaNadhara ke kevalI For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir a: 1 diga'marInI utpatti [3] mahArAjA hoya te paNa te sarvane jIvananA aMta anubhavavA paDe che ane tethI teone maraNudazA anubhavavI ja paDe che. ane tene mATe jaina zAstrakAro siddha yuddha mukta parinivRtta thaIne sarva duHkhanA aMta karanArA evA kevalI mahArAjanuM maraNa juduM jaNAvIne chadmastha maraNa ane kevalI maraNa evA e bhedo paNa jaNAve che. eTale cAmuM thayuM ke koI paNa tIrtha kara, gaNadhara ke kevalI maraNa vagarane hAya ja nahi. paNa jee aSTa karmanA kSaya karIne siddhidazAne prApta kare che tene AyuSya nAmanuM karyuM hatuM ja nathI ane tethI sarvathA AyuSyanA kSayarUpI je maraNa te siddhidazAne pAmelA mahA puruSane hAya ja nahi, mATe maraNurahitapaNAnuM lakSaNa tIrthaMkaradeva, kevalI mahArAjA ke gaNadhara mahArAjAmAM ghaTe ja nahi ane tethI maraNe karIne, rahita deva kahevAya evuM lakSaNa karavuM te kAI paNa prakAre vyAjakhI nathI. paraMtu maraNurahitane ja jo deva kahevA hoya te te mAtra siddha paramAtmArUpI devane ja lakSaNa lAgu paDI zake ane tene aMge zAstrakArAe paNa siddha paramAtmAne acala tarIke gaNelA ja che. zu nigeAdAdine acala kahevAya ? . jaina zAstranA UMDA abhyAsIe e vastu jarUra jANe che ane mAne che ke evA ana'tAnata thavA nigeAdamAM avyavahAra rAzi tarIke rahelA che ke jeo kAI kAle paNa trasapaNuM pAmyA nathI, pAmatA nathI ane pAmaze paNa nahi. te tevA jIvA kathaMcit nigeAdanI apekSAe agara anAdi vanaspatinI apekSAe athavA te sthAvara ke ekendriyapaNAnI apekSAe acalapaNAmAM rahelA gaNI zakAya. paNa tevA jIvAnuM, te te apekSAe, acalapaNuM chatAM paNa te te janmanA AyuSyanA nAzane lIdhe kSaya teA rahelA ja che. paNa AkhA cauda rAjaleAkamAM tapAsa karIe te AyuSyanA kSayanI apekSAe bhavathI kSaya pAmI maraNane pAmavAnI dazAne ALa'gI janAra jo kAI paNa hoya te te kevala siddha paramAtmA ja che. ane tethI te siddha paramAtmAne maraNurahitapaNAne lIdhe akSaya kahI zakAya. tIrthakara mahArAja, kevalI mahArAja ke gaNadhara mahArAja jevA AtmAo sa atyaMta pUjya che emAM kAI nA kahI zake nahi, paNa gaNadharapaNuM ke bhavasthakevalIpaNuM e cIjo kaI divasa nathI mATe te te jIvane te te apekSAe akSayapaNuM hAya ja nahi. akSayapaNAne dhAraNa karanAra eTale maraNu jemAM na thAya tevI dazAne dhAraNa karanAra jo kAI paNa hAya te te kebala siddha paramAtmA ja che. mATe janmarahitapaNuM ke maraNarahitapaNuM jo devanuM lakSaNa che, ema kahevAmAM Ave te vivekI puruSAne tI karapaNuM ke sadA rahevAvALI For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 kharekhara, siddha mahArAjane moTe bhAge te lakSaNavALo hovA chatAM bhavasthakevalIne jabare bhAga to tIrthakarapaNuMvALo hovAthI deva tarIke manAyA chatAM te lakSaNathI zUnya ja thAya ane tethI janmamaraNarahitapaNAnA lakSaNane apalakSaNa ja kahevuM paDe. lakSya devamAM digambara mAnya lakSaNane abhAva: ane tethI ema nahi kahevuM ke siddha paramAtmA anaMtA hoya che ane te darekane janma-maraNarahitapaNAnuM lakSaNa lAgu paDI zake che, te pachI AkhI avasarpiNI ke utsarpiNImAM thanArA cAvIsa tIrthaMkaro ke kevalI mahArAjA ke gaNadhara mahArAjA ke jeo bhavastha hoya che tyAMsudhI maraNarahita kahI zakAya nahi, paNa chatAM te mAtra gaNatrInA ja hoya che tethI janma-maraNarahitapaNArUpI devanuM lakSaNa karavAmAM aDacaNa nathI. ema nahi kahevAnuM kAraNa e che ke lakSya ane lakSaNanA adhikAramAM eka paNa jaga para alakSaNamAM lakSaNa jAya che ane lakSyamAM lakSaNa na Ave te te lakSaNane duSTa ja gaNavuM paDe. lakSya ane lakSaNanA adhikAramAM bahu ke apane vicAra karAya ja nahi, paNa tyAM to samavyApakapaNAne ja vicAra karavo paDe ane te daSTie deva tarIke manAyelA keI paNa jIvamAM janma-maraNarahitapaNuM ke maraNarahitapaNuM na hoya te te lakSaNane dUSita ja kahevuM paDe ane evA lakSaNanA kahenArane ajJAnI ja gaNa paDe. je sAmAnya rIte, brAhmaNa caturvedI che evA vAkyanI mAphaka, kevala devanuM vizeSa svarUpa laIne tenI apekSAe A kahevAmAM AvyuM hoya te pachI e sudhA tRSAdi aDhArane devapaNAnA deSa tarIke kahI zakAya nahi ane te aDhAra doSanA abhAve devapaNAnA lakSaNa tarIke kahI zakAya nahi ane e aDhAre doSa siddhapaNumAM na hoya emAM digambara ke vetAmbaramAM matabheda ja nathI. lakSya kuvAmAM lakSaNa tarIke aDhAra doSano abhAva: arthAt mithyAtva, ajJAnAdi doSanA abhAvane devapaNAnuM lakSaNa jaNAvatAM jaina matanA aMtargata kaI matane vyavaca cheda nathI, kemake samagra jainamatavALAo jinezvara maharAjane mithyAtva, ajJAnAdi dee rahita mAne ja che ane tethI sthAne sthAne ema kahevAya che ke A mithyAtva, ajJAnAdi aDhAra doSane abhAva eTalA ja mATe jaNAvavAmAM Ave che ke bIjAoe mAnelA kudevamAM e lakSaNo aMze aMze ke samudAye ke saMpUrNa paNe ke vyastapaNe rahelA che. tethI ja teone kudeva tarIke gaNavAmAM Ave che ane A mithyAtva, ajJAnAdine kudevanA lakSaNa tarIke gaNavAmAM Ave che ane jyAre mithyAtva, ajJAnAdi kudevanAM lakSaNa chete pachI te mithyAtva For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] digaMbarenI utpatti ajJAnAdi sudevamAM na ja hoya e svAbhAvika che. ane tethI mithyAtva ajJAnAdikanA abhAve bIjA lokoe mAnelA devamAM je kudevatvapaNuM che teno ahIM abhAva jaNAvIne kudevapaNAne vyucacheda karavAne che. tevI rIte siddhapaNAnI prApti thayA pachI kaI paNa jainamatavALAmAM siddha mahArAjane janma, maraNa, vRddhapaNuM, sudhA, tRSA vagere vastuone kaI paNa mAnatuM nathI, kemake samagra jainamatavALA mATe ja che ke janma, maraNAdika vastuo dehanA kAraNa tarIke ke dharma tarIke ja che ane siddha paramAtmadazAne jeo prApta thAya che teo kaI paNa prakAranA bAhya ke aMtara, sthUla ke sUkSma evA eke prakAranA zarIravALA hotA nathI. ane tethI teone janma maraNAdika na hoya e svAbhAvika ja che, paraMtu anyamatavALAo siddhapaNAnI prApti thayA chatAM paNa zanina dharmatIthI, tattaraH paramaM paDyuM ! gatvA''gacchanti bhUyo'pi, bhave tIrthanikArataH // 1 // AvI rIte dharmatIrthane karavAvALA jJAnIo paraMpade jaIne paNa pitAnA dharmanA tiraskArathI (tiraskAra agara bahumAnathI) phera saMsAramAM avatare che. AvuM mAnanArA hoIne te siddha mahArAjane siddhapaNuM chatAM paNa saMsAramAM AvanArA mAnI zarIra mATe agara tenA dharma mATe janma, maraNa, sudhA, tRSA vageremAM dAkhala thavAnuM teone mAnavuM ja paDe che. tevA anyamatanA siddhonA vyavadane mATe sudhArahita, tRSArahita, janmarahita, maraNarahita ane vRddhatvarahita vagere lakSaNo abhAvarUpe levAmAM Ave to te ayukta nahatuM, paNa te mAtra siddhatvanI apekSAe ja lakSaNa kahI zakAya, paNa devatvanI apekSAe lakSaNa kahevuM che ke prakAre vyAjabI nathI. mATe digambara bhAIoe sAmAna kevalI ane tIrthakara kevalIone AhAra nahi mAnavAnA kadAgrahane lIdhe siddhapaNAne lAyakanuM lakSaNa sAmAnya devapaNumAM joyuM che te koI paNa prakAre ucita nathI ane tethI ja sudhAtRSArahitapaNuM ane janma, maraNa, vRddhatva vagerethI rahitapaNuM je devapaNAnA lakSaNamAM levAmAM AvyuM che te kaI paNa rIte ghaTI zake tema nathI. paNa digambara bhAIone upakaraNa choDavAne aMge AvA anya anya avaLA rastAomAM javuM paDyuM che. AvI rIte guruonA svarUpamAM ane dharmanA varUpamAM paNa teone nagnatvAdika ane sAmAyika, piSadha Adina viparyAsa karavA paDayA che. upasaMhAra: A lekha che ke ghaNe lAMba thayo che te paNa jarUrI vastuone jaNAvyA sivAya chUTako na hato tethI teTalI vastuo jaNAvI che, ane chatAM (juo pRi chaThThInA nIce) For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tmwt ke prabhu zrI mahAvIranuM tattvajJAna che kakakakakakakaruM lekhaka-AcArya mahArAja zrImad vijyulabdhisUrijI kakakakakkakakakakakkakakakakakakakakakakakakA (gatAMkathI cAdhu ) prabhu mahAvIra svAmI kathita vItarAga darzanamAM nava tattvanuM nirUpaNa che ane te satyathI bharapUra che. navane aMka gaNitamAM abhaMga gaNAya che, kAraNa ke navane bamaNuM karIe to aDhAra thAya. aDhAranA aMkamAM ekaDo ane AThaDe che, te AThaDA ane ekaDAno saravALo karatAM navuM ja thAya che. navane traNaguNa karatAM sattAvIza thAya, tyAM paNa sAta ane beno saravALo karavAthI nava ne nava ja thAya. evI rIte navane game teTalAe guNIe to paNa saravALe karatAM navanA nava ja kAyama rahe che. tevI ja rIte duniyAnAM judA judA darzanano phelAvo pAmelAM tattvone game teTale vistAra thavA pAme chatAMye vicAranA saravALe te tamAma to nava tomAM ja samAI jAya che. vaLI mahAvIra prabhue kathana karelAM nava tattvanuM samyagajJAna kAyama rahe tyAMsudhI zraddhA bhuMsAtI nathI, paraMtu navanA gaNitanI jema pitAnuM sthAna kAyama bhogave che. ane te zraddhA dvArA AtmA avyayapadane bhoktA bane che, ane kevaLadarzana ane kevaLajJAna dvArA jagatanA carAcara bhAvone dekhe ane jue che. AvA apratipAti sthAnanI prAptimAM je tanuM samyajJAna asAdhAraNa kAraNa che te tone ApaNe jarUra jANavAM joIe. jIva, ajava, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mekSa e navA ta che. temAM paheluM tattva jIva che, te sAdhaka tattva che. ane eTaluM tatva mokSa che te sAdhya tattva che. jIva tatva sAdhaka na hoya to sAdhya tatva mokSa hoI zake ja nahI, mATe sarvathI prathama sAdhaka tattanuM nAma Ave te vyAjabI che, kAraNa ke pradhAnatA sAdhakanI che. ane sAdhya eTale phalarUpa mokSa cheluM hoya te paNa barAbara che, kemake sAdhanarUpa tamAma kriyAne aMte phaLanI prApti thAya che. vacamAM rahelAM to sAdhananI keTinA tathA te tatvane rukAvaTa pahoMcADanAra bAdhakanI koTinAM che. sAdhanane samajavAnI jeTalI jarUrIAta che tenAthI bAdhakane oLakhavAnI ochI jarUrIata che ema kAI paNa guru ane dharmanA svarUpanI bAbatamAM, digambaranI upakaraNa-tyAgane aMge thayelI utpattithI, ke ke viparyAsa thAya che te jaNAvavuM jarUrI che chatAM paNa atyAre tene vistAra nahi karatAM mAtra devapaNAne aMgenI mAnyatAnuM ane tene lIdhe thayele, pravartanamAM viparyAsa je digambareno hate te jaNAvI A lekha ATalethI saMpUrNa karavAmAM Ave che. samAsa For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1]. prabhu zrI mahAvIranuM tatvajJAna [7] - - rIte na kahI zakAya. bAdhakane oLakhI tene dUra karIne ja svIkRta sAdhana siddha sAdhya bane che. anyathA sAdhananI kiMmata nathI. mATe sAdhanathI paNa bAdhakane oLakhavAnI vadhAre jarUra che. e ja kAraNathI sAdhaka ane sAdhyanI vacce bIjAM sAta to goThavavAmAM AvyAM che. saMvara ane nirjarA nAmanAM be to muktinAM sAdhana che, mATe te be to sAdhyanI sAthe upAdeya che. bAkInAM reya ane heya che, puNya, pApa ane Azravane jANyA sivAya tathA baMdhanAM sthAno oLakhyA sivAya saMvara tathA nirja thaI zake nahI, mATe te te tane jANavAnI agatya che. jIvano pratipakSI padArtha ajIva hovAthI, jIva pachI turata ajIva tattva mUkyuM che. puNya, pApa ane AvanI sattAo saMvara hoI zake mATe te traNa to pachI saMvara Ave che. puNya ane pApamAM puNyanI priyatA jIvane hovAthI te prathama Ave che ane puNyanA pratipakSI tarIke pApa tattva che. ane te banne bhegA thaIne ja Azrava thAya che, eTale tyArapachI Azrava tattva Ave che. nirjarA vaDe baMdhane teDI mukti meLavI zakAya che, eTale baMdha pachI mokSa tattva che. A sivAya bIjA ghaNAM kAraNe kalpI zakAya che. paraMtu racanAkramanA siddhAntamAnya kAraNe hoya te ja vadhAre vizvasanIya banI zake che. have ApaNe prathama jIva tattva para vicAra karIe : 1. sUkSma 2. bAdara ekendriya, 3. kIndriya, 4. trIndriya, 5. caturindriya, 6. asanni7. sagni paMcendriya; e sAta bhedone paryAptA, ane aparyAptA e be bhedothI guNatAM jIvanA vaida bheda thAya che. vati rAmAvagrALAnuM gharatIti : " e vyutpattithI, prANone dhAraNa karanAra jIva kahevAya che. prANonAM 1. sparzendriya, 2. rasendriya, 3. dhrANendriya, 4. cakSurindriya, pa. Tovendriya, 6. manobaLa, 7, vacanabaLa, 8. kAyabaLa, 9. "vAsocchAsa ane 10. AyuSa; ema daza bhedo che. - sUma bAdara ekendriyane, 1. sparzendriya, 2. kAyabaLa, 3. zvAsarAsa ane 4. AyuSya; ema cAra praNi hoya che. beInidrAmAM 1. sparzendriya, 2. rabhi , 3. (bhASA hevAthI) vacana baLa, 4. kAyadaLa, 5. zvAsozvAsa ane 6. AyuSya; ema che prANa che. teIndriyamAM 1. sparzendriya, 2. rasendriya, 3. dhrANendriya, 4. cakSurindriya, pa. vacanabaLa, 6. kAcabaLa, 7. zvAsozvAsa ane 8. AyuSya; ema ATha prANa hoya che. agni paMcendriyamAM 1. spazendriya, 2. rasendriya, 3. dhrANendriya, 4. cakSurindriya, 5. zrovedriya, 6. vacanabaLa, 7. krAyabaLa, 8. zvAsa ane AyuSya; ema nava prANa che sagni paMcendriyamAM 1. sparzendriya, 2. rasendriya, 3. dhrANendriya, 4. cakSurindriya, 5. zrondriya, 6. (mana hovAthI) manabaLa; 7. vacanabaLa, 8. kA baLa, 9 zvAsocasa ane 10. AyuSya; ema daza prANo hoya che. jIva tattva dravyathI ane kSetrathI sAnta (aMtavALuM) hovA chatAMya kAla ane bhAvathI anaMta che. A vAtanuM bhagavatI sUtranA bIjA zatakanA pahelA uddezAmAM svayaM vIra-vardhamAna svAmI DhaMdhakajInA praznottaramAM nirUpaNa kare che, te pATha nIce mujaba che - For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 "je viya te khaMdayA ! jAva saante jIve aNante jIve, tassa viyaNaM ayabhaThe-evaM khalu jAva davvaoNaM ege jIve saante, khittaoNaM jIve asaMkhejapaesie asaMkhejjapadeso gADhe asthi puNa se ante, kAlaoNaM jIve na kayAvi na Asi jAva nicce natthi puNa se ante, bhAvaoNaM jIve aNantA NANapajjavA aNantA daMsaNapajavA aNaMtA carittapajjavA aNantA agurulahupajavA nasthi puNa se ante, se taM davvao jIve saante, khetao jIve saante, kAlao jIve aNante, mAvo nIve 3Lajo " uparyukta pAThamAM apekSAvAdanI AchI jhAMkhI che. A uparathI prabhuno apekSAvAda ja prabhu darzanA ati mahimAnuM kAraNa che, ema mAnI levAnuM nathI. temanA darzanane cAritravAda, zraddhAvAda, jJAnavAda jagatanA Itara darzananuM AbAda rIte atikramaNa kare che. zraddhAne mATe je svarUpa prabhudarzane vikasAvyuM che tevuM svarUpa bIje jovAmAM AvatuM nathI. cAritravAdamAM sAmAyikathI laI yathAkhyAta sudhInuM varNana bhalabhalAonAM aMtaHkaraNone AkarSe evuM che. sAdhuonA pratikramaNane vizada banAvanAra pAkSika satra jevuM eka ja sUtra laI e to tenI joDa duniyAmAM nathI. jJAnanA pAMca pAMca bhedonI naMdI sUtramAM karelI vyAkhyAo te vAMcanArane prabhu bhaktimAM lubdha banAve che. eTale prabhu mahAvIrano siddhAnta kevaLa apekSAvAdathI ja lokottaratA bhogavI rahyo che ema nathI, paraMtu tenuM koI paNa viSayamAM vivecana juo to ema ja kahevuM paDaze ke vItarAganA zuddha darzanamAM dareka viSayano suMdara sphoTa che. jIvanA cauda bheda tathA tenAmAM rahelI judI judI jAtane viSe ApelI prANonI abhyAdhika rAkhyAnuM svarUpa alpajJa kathita anya darzanane mAnavAvALA adyAvadhi rAmajI zakayA nathI. jIvanA saMkSepathI A cauda bheda batAvyA che. bAkI vistArathI pAMcaso tresaTha bheda paNa thAya che. vaLI "cetanA RkSa nIvaH" e hIsAbe eka bheda paNa hoI zake che. trasa sthAvaranI apekSAe be bheda, strI veda, puruSaveda, ane napuMsaka vedanI apekSAe traNa bheda narakagati, tiryaMcagati, manuSya gati ane devagati e cAra gatinA hisAbe cAra bheda; eka, be, traNa, cAra, ane pAMca indriyavALAnI apekSAe pAMca bheda, pRthvIkAya, apakAya, teukAya, vAukAya, vanaspatikAya ane trasakAyanI apekSAe ja bheda thAya che. AvI rIte judI judI apekSAo lagADI jinendra darzanamAM chevonuM svarUpa je rIte AlekhyuM che te rIte kaI paNa itara darzanamAM dekhAtuM nathI. vItarAga darzana jIvane nityanitya mAne che ane tema mAnavAthI baMdha muktinI vyavasthA TakI zake che. kevaLa anitya mAnanAranA mate koI paNa prakAranI dharmakaraNI karavAnI jarUrata rahetI nathI, kAraNake je manuSyakSa zubhakarma karyuM tene Abhaga devakSaNa laI zake che, tyAM kevaLa kSaNavAdIonA hIsAbe manuSyakSaNakRta zubha karmano bhoga kSaNabhaMgura hovAthI manuSyane na maLe eTale karelA karma nakAmAM gayAM ema siddha thayuM. ane je kSaNe zubha karma karyuM nathI teNe phaLa meLavyuM eTale keAI paNa zubha kAma karyA sivAya paNa sArUM phaLa maLe che ema siddha thayuM. evI rIte azubha karmamAM paNa samajI zakAya che. AvI sthitimAM dharmakaraNa karavAnI IcchA kaI paNa prakAre thaI zake ja nahi, ane pApakarma karanAra pApakarmathI kaI rIte pAcho haTI zake nathI, kAraNake viya vagerenI mA pote uDAve For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir prabhu zrI mahAvIranuM tatvajJAna ane duHkha enA pachInA anya kSaNane maLe. A hisAbe pApa choDavAnuM koIne paNa mana na thAya e svabhAvika che. A rItano kSaNavAda mAnatAM pApane pracAra dhamadhokAra cAlaze, ane dharmakaraNanuM jaDamULa jaze, A moTI Apatti alpajJanA darzanamAM ubhI thaI. AvI ja rIte ekAte nityamAnanArA paNa "matratAnutpasthiranavamA nitya:" AvA svarUpanuM nitya mAne che, arthAta je kadIe Tyuta tathA utpanna nathI thato ane eka ja svabhAvamAM sthita rahe che te nitya che, AvI rIte nitya mAnanAranA manamAM paNa svabhAvanA pheraphArane asvIkAra hovAthI dharmane zubha phaLano ane pApanA azubha phaLano saMga mAnI zakAya tema nathI. vaLI eka svabhAvamAM yA te baMdha yA te mokSa bemAMthI eka ja vastu manAya, be vastu siddha thaI zake nahI. AthI saMsArabhramaNa mokSa, sukha duHkhanA sAdhana puSya, pApa Adi kaI paNa vastu AtmA sAthe sabaMdha dharAvI zake nahI. Ama nitya anitya vAdionuM khaMDana "nyAya khaMDa khAdyamAM" upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAje ghaNI khubIthI karyuM che. teozrIe prabhu mahAvIrasvAmInI stuti karatAM trIjA kSekathI niyAyika dvArA kSaNikavAdI bauddhadharmanI khabara levI zarU karI che. A rahyo te kalekaH nairAtmyadRSTimiha sAdhanamAhureke, siddheH pare punaranAvilamAtmabodham / taistairnayairubhayapakSamamApite vA-gAdhaM nihanti vizadavyavahAra dRSTayA // 3 // mekSa-upAyanA vicAramAM bauddhoe mokSa mATe nairAbhyadRSTi (AtmA sthira che, nitya che ane eka che, evA prakAranA jJAnanA abhAva) ne kAraNa mAnyuM che. "huM" evA prakAranA vika5rahita Alaya vijJAnanI saMtatine teo AtmA ane anupliva (rAgAdi kaleza zunya) citta saMtAnane mokSa mAne che, kAraNa ke - cittameva hi saMsAro, rAgAdiklezavAsitam / / tadeva tairvinimuktaM, bhavAnta iti kathyate // rAgadveSAdithI vAsita thayela citta te ja saMsAra che, ane rAgadveSAdi kalezathI mukta thayela citta e ja mokSa che, ema bauddha zAstranuM vacana che. badhAya Avo AtmAne sthira mAnIne sukhAdinI IcchA kare che, ane manamAM ema ciMtave che ke - sukhI bhaveyaM duHkhI ca, mAbhUvamiti tRSyataH / yaivAhamiti dhIH saiva, sahajaM sattvadarzanam // huM sukhI thAuM ane duHkhI na thAuM evA tRSAturanI "huM" evI je buddhi che, te ja sahaja satvadarzana che. upara pramANe sukhAdinI IcchA karatAM thakA prANIo pitapotAnA zAstramAM kahela vidhi niSedha rUpa sAdhanene AcaraNa karatAM thakA karma upArjana kare che ane tethI ja janmamaraNAdikane anubhava kare che. paraMtu "huM koI cIja nathI, sthira nathI, koI paNa padArtha mAro nathI ane jagatanI koI vastu sthira nathI. badhAe kSaNamAM nAza pAme che; mATe mithyA che." AvA prakAranA nizcayane pAmyA pachI koI paNa padArthanI IcchA thatI nathI. ane IcachA nahI thavAthI badhI pravRttine mAMDI vALe che ane pravRttinA abhAvathI karbhAzayathI baMdhAto nathI, ane karbhAzayano nAza thatAM sukha duHkhAdinI saMbhAvanA paNa [ anusaMdhAna pRSTha 12mAnI nIce ] For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samIkSAbhramAviSkaraNa [ yAne digambaramatAnuyAyI ajitakumAra zAstrIe " zvetAmbaramatasamIkSA "mAM Akhela praznano pratyuttara ] lekhaka-AcArya mahArAja zrImad vijayalAvaNyamUrijI ( kramAMka 22 zrI cAlu ) sAdhu AhArapAna kitane vAra kare ? bIja bAbamA lekha sUcayuM hatuM ke -- 'be vAra AhAra karavo te sadoSa vastu che.' AnA javAbamAM jaNAvavAnuM je-be vAra AhAra sadoSa che ema jo mAnatA ho to tamAro, digambaramAnya eka bAra AhAra che te paNa tenA karatAM aDadhA doSavALo kharo ke nahi nahi ema kahezo to kAraNa batAvavuM paDaze. dharmakArya prayojana che ema kahetA ho to te prayojana to be vAramAM paNa che, mATe be vAramAM jo doSa to eka vAramAM paNa mAnavo paDaze, jo eka vAramAM doSa nathI to be vAramAM paNa nathI. dharmakArya banne sthalamAM lakSya che, kadAca ema kahevAmAM Ave ke to to tamArA matamAM eka vAra athavA aneka vAra phAve teTalI vAra khAo temAM kAMI doSa ja na rahyo AnA javAba mAM jaNAvavAnuMje, sAmAnyataH munie eka bAra vAparakuM. enAthI nirvAha cAle chatAM paNa svAdAdikane kAraNe aneka vAra vApare to doSanA bhAgI bane. eka vArathI nirvAha na cAlato hoya ane dharmakArya sodAtAM hoya to aneka vAra zuddha AhAra vAparavAmAM paNa doSa nathI. tojI bAbatamAM lekhake sUcavyuM hatuM ke - ' mahattvazAlI vyaktine aneka vAra AhAra va paravAnI zAstra chuTa Ape che te anucita che. ' AnA javAba mAM jaNAvavAnuM je tamAruM digambarazAstra eka bAra AhAra vAparavAnI chuTa Ape che te ucita che ke anucita che ! ucita che ema kahetA ho to zAthI ? dharmakArya sAdhavAnuM lakSya che mATe. to amAruM zAstra paNa dharmakAryane lakSIne ja aneka vAranI chuTa Ape che, nahi ke svAdAdikane mATe. baLI mahattvazAlIne ja chuTa Ape che tema nathI, parantu jene jarUrata jaNAtI hoya te darekane AzrIne. A vAta prathama amo ghaNA vistAra pUrvaka batAvI AvyA lIe. AgaLa cAlatAM kalpasUtranA pATane avalambIne digambara lekhaka jaNAve che ke For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir samIkSAzramavikaraNa " zvetAmbara, sthAnakavAsI sampradAya ko municaryA eka to vastra, pAtra, bichaunA Adi sAmAna rakhane ke kAraNa vaise hI sarala thI; kintu kucha AhAra pAnI ke viSaya meM kaSTa hotA so yahAM dUra kara diyA / " AnA javAbamAM jaNAvAnuM je -- zvetAmbara municaryA e Adhunika yA koI chadmasthanI kalpelI nathI, parantu jagadguru bhagavAn mahAvIradevanA samayanI ane mahAvIrAdi tIrthakaroe vargavelI che. paramAtmA mahAvIradevanA kAlamAM paNa vastra ane pAtrano upayoga nigraMtha munio karatA hatA. A vAta 'buddhacaryA' jonAra mAnavI vinA saMkoce kabula karI zake tevI che. taduparAMta rAjagrahI nagarInA parisarane zobhAvanAra giri upara nigraMtha munione ane bauddhane praznottaro thayA hatA e viSaya carcatA bauddhagrantha jaNAve che ke - "nirgratho potAnA sthAnamA Asano nAkhIne tApanA sthAne AtApanA le che." vaLI A sthale e paNa eka vAta dhyAnamA levA jevI che ke buddha tathA tenA anuyAyoo vastra, pAtra rAkhatA hatA, temaja baud ane nigraMthone carcA paNa thayelI che. have jo nirgratho ekAMta vastra, pAtranA abhAvane ja mAnanAra hota to, buddha yA buddhanA anuyAyIne nigraMtha yA nirgrathane aMge bIjAnI sAthe A carcA jarUra upADavI paData, parantu upADela nathI. ___ zvetAMbara municaryAmAM vastra, pAtra, Asana vagaire batAvelAM che. mATe ja vAstavika sAdhutAne teo sAdhI zake che. avadhijJAnAdi atizaya sivAyanA mANasane upakaraNa sivAya pAMca mahAvrato pALavAM mukela che. kAraNa ke tenI sAthe gADha sambandha dharAvanArI prathama to pAMca samiti ja pALI zakAtI nathI. A bAbata "digambaronI utpatti" zIrSaka lekhamA prathama AvI gayela che, chatAM paNa te viSaya prastutamA vizeSa upayogI hobAthI ahIM dAkhala karavAmAM Ave che. rajoharaNa sivAya IryAsamitino abhAva __ sAdhu koI jago para beThA hoya ane zarIra upara ke sthAna AgaLa je koI kIDI vagerenuM Avaq thAya tenu, vastra ke upakaraNa na hoya to, pramArjana na thaI zake te dIvA jevo vAta che. vaLI comAsAnA kAThamAM zaradIne lIdhe mAtrAnI adhika zaMkA thAya, ane teve vakhate jo mAtrA- pAtra na hoya to apkAyanI virAdhanAno pAra rahe nahi, temaja mAtru rokavAmAM Ave to AtmavirAdhanA ane chevaTe vega na rokAvAthI thatI saMyamavirAdhanA e upakaraNa ane vastrarahitabALAne mATe anivArya ja che. vaLI bAre mAsa rAtrinI vakhata sarvathA mAtrAnI zaMkA thAya ja nahi ke mAtru karavA javU paDe ja nahi ema mAnI zakAya nahi. ane jeo upakaraNa ke vastrarahita hoya teone makAnamAthI bahAra AvavAmAM IryAsamiti sAdhavAna bane ja nahi. vaLI stambha vagerethI AtmavirAdhanA na For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [12] zrI jana satya prakAza [varSa 3 thAya te mATe ubhA ubhA pramArjana thAya tevI rItanuM pramArjana karavAnuM sAdhana rAkhaq e jIvadayAnI lAgaNIvALAne mATe Avazyaka hoya te svAbhAvika ja che. vaLI rAtrinI vakhata aMdhArA vakhata aMdhArAvALA sthAnamAM paga melayA jeTalaM paNa pramArjana karavA mATe paganI paridhi jeTaluM sAdhana hovU ja joie. to ubhA pramArjana thAya tevaM ane paganI paridhi jeTaluM sAdhana ane te paNa jIvonI virAdhanA na kare tevU komala ane jIvo coTI paNa na jAya tevU madhyama komaLatAvALaM sAdhana hovU te IryAsamiti pALavAvAmAne mATe Avazyaka che. A uparathI saheje samajAze ke tebI sthitinA pramArjananA sAdhana vinAno sAdhu jIvanI jayaNA tarapha bedarakAra ane vAstavika sAdhutAe rahita che ema sujJone samajavAmAM Ave. mukhavastrikAnA abhAve bhASAnI sAgdhatA vaLI jeo mukhavastrikA jevo bhASAsamiti bakhate upayogI cIja mAnanArA nathI teo vAukAyarUpI ekendriyanuM rakSaNa temaja DAMsa, macchara vagere uDatA jIvo rUpI trasakAya, rakSaNa kevI rIte karI zakaze ? (9) (navamA pRSThanuM anusaMdhAna) nAza thAya che, te mATe mokSa prati nairAbhyadaSTi sAdhana che. A bauddhane mata che. naiyAyikAdi anAvila AtmajJAnane mokSanuM sAdhana kahe che. arthAta prathama vedAdi vacanonI mAraphata AtmAnuM zravaNa thAya che. tyArabAda jJAnAdi hetuothI sAMbhaLela AtmAnuM anumatirUpa manana thAya che. tyArapachI te ja AtmajJAnanuM vAraMvAra daDhI karaNAtmaka nididhyAsana thAya che. pachI AtmAno sAkSAtkAra thAya che. e AtmAnI sAkSAtkAranuM nAma anAvila che. eTale A jJAna baLavAna hovAthI mithyAjJAna vaDe tiraskRta thatuM nathI, kintu anAdithI zarIranI sAthe abheda vAsanAthI utpanna atattvajJAnarUpa nirbaLa "maTuM " huM sapheda chuM ityAdirUpa AtmajJAna mekSanuM sAdhana nathI, huM sukhI chuM ItyAdi svarUpa AtmajJAna paNa sAdhana nathI, kemake A jJAna kadAcika (kAI vakhate thanAruM che. eTalA mATe baLavAna mithyAjJAnathI tiraskRta thaI zake che. evI rIte je baddha che te ja mukta thAya che mATe sthira AtmajJAna mumukSoone AdaraNIya che, arthAta sAdhanarUpe grAhya che he prabhu! ApanI vANI dravyArthika ane paryAyArthika nayanA vicArathI banne pakSamAM udAsIna che te paNa prathama pakSane mekSanA prati upAyabhUta je pravRtti tene je anukuLa vyavahAra pakSa te pakSane avalaMbana karIne Adya pakSane haNe che. jo ke nyAyamata khaMDana karavA lAyaka to che ja, paraMtu kAMTAthI kATa kADhavAmAM Ave che tevI rIte athavA sarpAdikathI karaDAela AMgaLIne viSakaMTaka dvArA vinAza karatAM viSakaMTaka dUSika thato nathI, tevI rIte atyaMta kadAgrahI bauddha matanuM naiyAyika matadvArA khaMDana karAvavuM ucita che tathA ghaNA vyavahAranuM nAzaka hovAthI nairAmya jJAnanA sAdhaka paryAyArthika nAnuM khaMDana prathama karAvavuM te vyAjabI che. (apUrNa) For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir RA M - - - SaxaNMARAg LALI // / digambara zAstra kaise bane? lekhaka-munirAja zrI darzanavijayajI - - - - - - -Re- e - SUNRIMomen neranaamana -armmaNDRE - - (gatAMka se kramazaH) prakaraNa 14-A0 vIrasena aura A0 jayasena maiM sAtave prakaraNa meM likha cukA hUM ki-di0 A0 bhUtavali vagairaha ne banAye karma prAbhRta aura kaSAya prAbhRta hI digambara saMgha ke Agama haiN| inako AcAyogama mAno, jinAgama mAno yA kucha bhI mAno, magara saba se prAcIna digambara zAstra ye hI haiN| pazcAt kAlIna di0 AcAryoM ne zve0AgamoM ke sahAre se ina digambarIya zAstroM ko TIkA evaM vyAkhyAoM se alaMkRta kiye haiN| una sabhI meM A0 vIrasena aura A0 jayasena kA prayatna ciraMjIva banA hai| ye donoM AcArya guru ziSya haiM / ApakA paricaya isa prakAra hai : Apa digambarIya sena saMgha ke AcArya haiN| zrImAn nAzurAmajI premI likhate haiM ki---senasaMgha se do zAkhAeM calI; prathama zAkhA meM A0 samantabhadrasUri, A0 zivakoTi aura A0 vIrasena vagairaha hue| yaha kavi hastimalla ke vikrAntakauravIya nATaka kI prazasti se mAnA jAtA hai| dUsarI zAkhA meM harivaMza purANa ke nirmAtA A0 dUsare jinasena hue haiM, ( zaka saM0 705) * jinako prazasti harivaMza purANa meM hI upalabdha hai |--vidvdrtnmaalaa / Apake dIkSAguru kA nAma milatA nahIM hai| Apake jJAnaguru citrakUTa nivAsI palAcArya the| Apako samaya karibana vikrama kI navamI zatAbdI kA uttarArdha hai, kyoM ki---jayadhavalA kA samAptikAla zaka saM0 759 yAnI vikramAbda 895 hai| zrImAn premIjI ne vidvadUratnamAlA meM harivaMzapurANa kA samAptikAla za0saM0675 likhA hai| For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [14] zrI jaina satya prakAza [varSa 3 __pro0 e. em0 upAdhye M. A. likhate haiM ki -" vIrasenakRta dhavalA TIkA jagattuMga ke rAjya meM (749 se 808 ) samApta huI hai| usakI prazasti meM samaya diyA gayA hai, kintu solApura kI prati meM ve zloka bilkula bigaDa gaye haiM / dhavalATIkA meM aneka sthaloM para vIrasena ne akalaMka ke rAjavArtika se lambe lambe cunindA vAkya uddhRta kiye haiN|" vagairaha / -jainadarzana, va0 4 aM0 9, pRSTha-389 zrI0 upAdhye ke matAnusAra dhavalA kI racanA A0 akalaMka ke " rAjavArtika " ke bAda kI hai| A0 akalaMka kA samaya DaoN. satIzacandra vidyAbhUSaNa Adi ke nirNayAnusAra zakAbda 750 yAnI vikramAbda 885 ke kariba kA hai aura pro0 upAdhye ke matAnusAra vi0 saM0 700 ke kariba kA hai| --(jainadarzana, pR0 389) pro0 upAdhye ne dhavalA kA racanA-samaya 794 se 808 likhA hai, yaha galatI hai / zrImAn jugalakizorajI mukhtAra ne bhI dhavalagraMtha kI samApti zakAbda 738 meM mAnI hai (svA0 sa0 pR0 174) / asala graMtha kA darzana nasIba na hone ke kAraNa hI varSanirNaya meM aisA matabheda ho sakatA hai| A0 vIrasena ke pAMca ziSyoM ke nAma mile haiM |-(vidvdrtnmaalaa, pR0 16 ) 1. vinayasena-inake ziSya kumArasena se vi0 saM0 753 meM kASThAsaMgha kA -A0 devasenakRta darzanasAra, gAthA 39-40 inake kahane se A0 jinasena ne " pArzvabhyudaya" kAvya banAyA hai (pA0 zlo0 71) 2. jayasena----inhoMne jayadhavalA kI anupUrti kI hai| A0 jinasena ne inase zrutajJAna prApta kiyA hai| --( AdipurANa kI utthAnikA, zloka 58 yA 59) 3. jinasena-~-inhIMne pArzvabhyudaya kAvya aura AdipurANa kA nirmANa kiyA / A0 guNabhadra inhIMke ziSya hai, jinheAMne uttarapurANa vagairaha grantha banAye / ___* zrImAn premIjI kA mata hai ki-A. devasenajI ne, yahAM saMvat likhane meM galatI kI hai / vAstava meM yahAM vi0 saM0 753 ke sthAna para zakAbda 753 honA cAhie (vidvadUratnamAlA pR. 37) yA kASThAsaMgha ke vidhAtA vinayasena ke ziSya se bhinna koI dUsarA kumArasena honA cAhiya / ---jainagrantha ratnAkara kAryAlaya prakAzita darzanasAra prathamAvRtti prastAvanA pR. 39-40 For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ma1] digabara zAstra kese bane? 4. dazaratha---A0 guNabhadra ne inhIse jJAna sampAdana kiyA hai| -( uttarapurANa, prazasti, zloka-13 ) / 5. zrIpAla--- (2) vidvadaratnamAlA pR0 16 / A0 borasena ke pazcAt paTTAnukrama isa prakAra hai-- A0 vIrasena, tatpaTTe A0 padmanaMdI, tatpaTTe A0 vIrasena ziSya A0 jinasena, ta paTTe vRddha gurubhrAtA A0 vinayasena, tatpaTTe gurubhrAtA ke ziSya A0 guNabhadra / / --A0 devasenakRta darzanasAra, gAthA-31, 32 A0 vIrasena ne digambara saMgha ko " dhavala graMtha '' nAmaka mahAn siddhAMta grantha samarpita kiyA hai / isakA itihAsa A0 indranandI Adi ke likhane ke anusAra nimna prakAra milatA hai: citrakuTa nivAsI elAcArya siddhAMtatattva ke jJAtA the| A0 vIrasena ne unase saba siddhAMta kA adhyayana kiyA / bAda meM 8 nibandhanAdi adhikAra likhe / bAda meM Apa maTagrAma ( vaTagrAma-mAnyakheTa ) meM padhAre / yahAM Apane kaSAya prAbhRta mUla gA0 183, guNadhara munikRta vivaraNa sUtra zlo0 503 aura yativRSabha kRta cUrNi zlo0 6000 para A0 bappadeva ne kiye hue vArtika ( vyAkhyA prajJapti ) zlo0 60000 kA adhyayana kara liyA / aura karma prAbhUta ke chaThe satkarma khaMDa ke bandhanAdi 18 adhikAra saMkSipta kara diye, mAne chaThe khaMDa ko choTA kara diyA yA to satkarma khaMDa nayA banA liyaa| aura karmagrAbhRta ke 5 prAcIna aura chaThA svakRta una che khaMDoM para prAkRta saMskRta bhASA meM 72000 zloka pramANa dhavalA nAmakI TIkA banAI / tat pazcAt Apane kapAya prAbhUta kI 4 vibhakti para 20000 zloka pramANa jayadhavalA kI racanA kI aura ApakA svarga gamana huA / Apake hI ziSya A0 jayasena ne karma prAbhUta kI zeSa vibhaktiyoM kA vivaraNa likhane kA prayatna kiyA, aura kaSAya prAbhRta ke zeSa bhAga para 40000 zloka pramANa TIkA banAkara use jayadhavalA ke sAtha meM jor3a dI / jayadhavalA kI kula joDa 60000 zloka pramANa hai / isakA dUsarA nAma mahAdhavalA bhI kahA jAtA hai| -----zrutAvatAra zloka 176 se 183 / sUakhaMdho gA0 70-88 / svAmI samantabhadra vagairaha / (kramazaH). For Private And Personal Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI hastinApurI tIrtha lekhaka munirAja zrI nyAyavijayajI Adi yuganI A mahAna nagarInuM varNana itihAsamAM suvarNa akSare AlekhAyela che. vartamAna avasarpiNI kALamAM trIjA ArAmAM A nagarI vasI ane unnatinA zikhare pahoMcI. sauthI prathama A nagarInuM darzana ApaNane zrI RSabhadevaprabhujInA pAraNuM samaye thAya che. e Adi pRthvI pati, Adi nAtha, Adi bhikSAcara ane Adi dharmaprarUpaka bhagavAna RSabhadevajIe cAra hajAra rAjAo - bhUmipatio, rAjakumAro sAthe dIkSA lIdhI. bhagavAna zrI RSadevajIe potAnA se putrone rAjya vaheMcI ApyuM. e putranAM nAmathI aneka prAMtanAM nAma paNa paDyAM. temAM kurukSetrano paNa samAveza thaI gayo. kurupAMtanI rAjadhAnI banyuM hastinApura. Adi yuganI aDabhAgI nagarI: rAja pATa, gharabAra, mAtA-putra parivAra choDI nIkaLelA A prathama sAdhuzekhara adInapaNe bhUtalamAM vicarI rahyA hatA. sAthe cAra hajAra tejavI AtmavIra paNa vicaratA hatA. thoDA divasa to Ama cAlyuM. paNa sudhA devIe badhAne satAvavA mAMDavyA. yugalIyAnI prajA sAdhu zuM, bhikSAcara zuM, dAna zuM; e kAMI na jANatI. prabhu hatA mauna. sAthenA sAdhuo avAranavAra jaI jaIne pUcheH "bhilA kema levAya ?" Akhare prabhunA maunathI badhA akaLAyA. bhUkhyA rahevAya nahi ane ghare javAya nahi. Akhare temaNe jaMgalanAM phaphUla upara rahI tapa karavAno vicAra karyo. kramazaH badhA prabhujIthI judA paDI jaI jaMgalamAM ja tapa karavA lAgyA. zrI RSabhadeva prabhujI ghoTuM nathi che rU nA mahAna siddhAMta anusAre adInapaNe ekAkI vicaravA lAgyA. bhikSAthI ajANa mAnavIo dAnamAM senuM, rUpuM, hIrA, mANeka, metI, rAjya Adi ApavA tatpara banatA; kintu parama tyAgamUti, niSparigrahI prabhujI e koI paNa vastuno svIkAra na karatA. Ama bhUlamAM vicaratA eka varSa upara divaso thaI gayA. ane viharatA viharatA teo zrI hastinApurajI padhAryA. ahIM zrI RSabhadevajInA pautra zreyAMsakumAra yuvarAja hatA. rAtrinA samaye hastinApuranA mukhya zeTha, rAjA ane yuvarAja e traNene traNa bhinna bhinna svapnamAM AvyAM ke "(1) eka mahAyogIrAja karmazatru sAthe laDhe che temAM zreyAMsakumAranI sahAyatAthI temaNe zatrune harAvyo. (2) sUryanAM kiraNo vikharAI gayAM hatAM te zreyAMsakumAre ThIka karyA jethI savitAnArAyaNa punaH pUrvavat prakAzavA lAge. (3) girirAja zrI merUparvatane ujajavala banAvyo. bIje divase savAramAM rAjasabhAmAM traNe jaNAe potapotAnAM svapnAM jaNAvyAM ane aMte nirNaya karyo ke zreyAMsa kumArane mahAna lAbha thaze. zreyAMsakumAra pitAnA rAjamahelamAM beThA hatA tyAM kAlAhala sAMbhaLI pitAnA chajAmAM AvIne ubhA. dUra sudUra sudhI naramuMDa nAmuMDa ja dekhAtAM. e ToLuM For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] zrI haritanApurI tIrtha [17]. rAjadarabAra pAse AvyuM. tyAM vacamAM eka tejasvI divyarUpa saMpanna mahAtmAnAM darzana thayAM. zreyAMsakumAra vicAravA lAgyA ke A veSa meM kayAka jevo che. ema UhApoha karatAM tene jAtismaraNa jJAna thayuM. prabhujI sAthenA pitAnA ATha bhAno saMbaMdha jAmyA. devaloka pahelAMnA bhAvamAM svIkArela ArvatI dIkSAnuM smaraNa thayuM. te vakhatanI zuddha ujajavala kriyA, tyAga, tapa, kSamA, zAMti, mRdatA, saralatA Adi guNo yAda AvyA. beMtAlIsa doSa rahita zuddha AhAranI kriyA yAda AvI. ane prabhune zuddha AhAranI jarUra che ema samajayuM. A tyAgamUrtine ajJAnI leke hIrA, motI, mANeka Adi Ape che paNa e vastunI prabhujIne jarUra ja nathI. zuddha AhAra ja Apavo jarUrI che, ema vicAre che tyAM eka copadAre IrasathI bharelA 108 dhaDA lAvIne hAjara karyo. zrI zreyAMsakumAre vicAryuM, AthI bIjo zuddha, nirdoSa ahAra bIje kyAMthI maLavAne hato ? prabhujI rAjamahela padhAryA. zreyAM kumAre khuba ja bhakita, zraddhA ane zuddha sAtvika premapUrvaka prabhujIne nirdoSa ahAra - IkSarasa vahorAvyo. te ja vakhate kA rAna maNe sAnaM nI ghoSaNA thaI paMcanI vRSTi thaI. janatA A joI AzcaryamAM garakAva thaI gaI. A zuM ? Ate rAjAonA rAjA, devonA deva. temane AvuM apAya ? zreyAMsakumArane pUchayuM A zuM ? zreyAMsakumAra - sAdhue ne zuddha AhAranuM dAna karavuM joIe. temane atyAre bIjI koI paNa cIjano khapa nathI. janatA -- tame kema jANyuM ke zrI AdinAthane A ja vastu joItI hatI ane anya nahi? zreyAMsakumAra - sAdhuo gaucarI kare che. temAM zuddha AhArapANInI jarUra hoya che. temaja prabhujI sAthe mAre ATha bhavane saMbaMdha che. mane enuM jJAna thayuM che. AjathI trIjA bhavanI sAdhadazAno mane khyAla Ave che. A badhA vicAra karI mArI pAse je zuddha AhAra hato te meM prabhujIne vahorAvela che. tame paNa prabhujInI bhakta karavA mAMgatA ho te zuddha nirdoSa AhAra vahorAve. prabhujI tamAre tyAMthI paNa jarUra AhAra leze. sAdhune dhana, mAla, milkata, jamIna AdinuM dAna na apAya. A yuganuM A prathama dAna che. jenA zAsanamAM niyANa mAMgaNI karavAnI manAI che chatAM paNa yadi mAMgatAM kaI cIja maLatI hoya to A ja maLe ke "zreyAMsa "samAna utkaTa bhAvanA, zrI RSabhadevajI samAna pAtra ane dAnamAM chelpharasa jevo zuddha AhAra." A yugamAM zrI RSabhadevajI samAna pAtra ane zreyAMsakumAra jevI dAnanI zuddha utkaTa bhAvanA thaI nathI ane thaze paNa nahi" zrI RSabhadeva bhagavAne hastinApurImAM tera mahInA bAda keTalAka divaso pachI prathama pAraNuM karyuM. tera mahinAthI paNa vadhu divasa sudhI AhAra ane pANImAMthI kAMI paNa lIdhuM nathI. tera mahinA sudhI nira hAra nirjalA upavAsa karyA hatA. itihAsanA Adi yugamAM A nagarInuM A prathama darzana keTaluM bhavya, romAMcaka ane manohara che. A prathama darzane ja A nagarI ApaNane mugdha kare che. tyArapachI kramazaH A nagarI unnatinA zikhare pahoMce che. 1 risasasamaM pattaM niravajamivakhurasadANaM / sijjaMsasamo bhAvo, jai hojjA vaMchiyaM NiyamA // 1 // For Private And Personal Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org | [18] zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 aya tIrthapationI kalyANaka bhUmiH A pachI te ghaNo kALa vyatIta thaI gayo. zrI zAMtinAtha prabhujI, zrI kuMthunAtha prabhujI ane zrI aranAtha prabhujI vagere traNa cakravarti ane tIrthakara devanAM avana, janma, dIkSA ane kevalajJAna A cAra cAra kalyANa ke ahIM thayAM che. A traNe cakravatioe cha khaMDa dharatI jItI lIdhI. cha khaMDa dharatI upara ahIMthI sattAnAM sUtro cAlatAM. traNa traNa cakravationI rAjadhAnI ane traNa traNa tirthaMkaronAM cAra cAra kalyANakanI bhUmi, ema bevaDu mAna hastinApurI sivAya bIja garIonA lalATe nathI lakhAyuM. mahAbhAratanI mahAsamarAMgaNa bhUmi: pachI mahAbhArata yugamAM pAMDavo ane kauravonI janmabhUmi, kIDAbhUmi ane rAjabhUmi banelI e nagarI khare ja cirasmaraNIya banI che. saMsAra parivartanazIla che. unnati ane avanati eka DhAlanI be bAju mAM che. hastinApurI ne bhAgyaravi A yugamAM ja namavA mAMDe che ane ane astAcalanA Are utare che. kauravo ane pAMDavo ghata bele che, paTapaTu kauravo sAthenA dAvamAM pAMDavo hAre che. vinAza kADhe viparIta vRddhi" sujhe che. pAMDavo rAjapATa, ane strI sudhdhA dAvamAM mUke che ane anta parAjayanI kAlimA vahorI le che, ane vanavAsa svIkAre che. punaHrAjyanI yAcanA thAya che. gItAjInA sRSTA zrIkRSNajI dUta banI hastinApuranA rAjadvAre Ave che ane e paNa niSphaLa banI pAcho jAya che. jatAM jatAM astAcalanA ovAre utaratA hastinApurInA bhAgyaravinuM nirIkSaNa karI niHsAsA nAkhatA, punaHpunaH pAchuM vALIne jetA cAlyA jAya che. ane bhayaMkara kurukSetra AraMbhAya che, mahAbhArata maMDAya che. banne pakSanA hajAro, lAkho, karoDo mAnavIo raNakSetranA devatAnA khapparamAM homAya che. zrI hastinApurInA patana-are samasta bhAratanA patana-nA zrI gaNeza ahIMthI AraMbhAya che. na mAluma kurUkSetrano devatA keTalo narasaMhAra potAnA khapparamAM bharavA mAMgato haze ? jenA aNue aNumAM mAnava jAtinA rakatanA kaNIyA bharyA che, jenA aNue aNumAM narajAtinA saMhArane bhayaMkara itihAsa bharyo che ! chevaTe vijayamALA paherI pAMDe hastinApuramAM AvyA. paNa e smazAna bhUmi joI temanuM hRdaya dravyuM. ane Indraprastha "gara navuM vasAvI rAjadhAnI tyAM laI gayA. hastinApurInA saubhAgya ciho uThI gayAM; dhIme dhIme TuMka mudatamAM ja A saubhAgyazAlinI nagarI zrIhIna vidhavAnArI jevI banI gaI e nagarIne vistAra : zrI hastinApurIno vistAra jovA jaIe te adyAvadhi jenAM prAcIna smRti cinho hAtha Ave che, te sthAno prAcIna hastinApuranA ja bhAga che. jemake baranAvA. jyAM kauravoe pAMDavo mATe lAlA (lAkha) no mahela banAvyo hato ane rAtre jalAvI devAmAM Avyo hato. jyAMthI suraMgavATe pAMDavo jIvatA anyatra cAlyA gayA hatA. 1 A lekhane ane "hastinApura kalpane anuvAda ApIza jethI vAcakane ghaNuM jANavAnuM maLaze For Private And Personal Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1]. zrI haritanApurI tIrtha [19] Aje e sthAne batAvAya che. tyAM nIce nadI hatI ane suraMgadvAra tyAM hatuM ema manAya che. arthAta mahAbhAratanI e kathAnuM sthAna Aje pazu vidyamAna che. hajAro bhAvaka hinduo A sthAnane punita ane prAcIna mAne che. A daSTie hastinApurI TheTha baranAvA sudhI che ane vacala pradeza hastinApuranA ja bhAge ja che. temAM hAlamAM jaina dharma pracAranuM kendra saradhanA paNa AvI jAya che. temaja rADhadhanA, pArasI piThalekara, khaparANA ane baranAvA vagere sthAno paNa AvI jAya che ke jyAM e pracArakArya cAlu che. e badho pradeza prAcIna hastinApurInA ja avazeSa - smAraka cinho che. vAcake kadAca prazna karaze ke hastinApurI hatI keTalI moTI? to jaNAvavAnuM ke cAra yojana lAMbI caDI hatI. A dRSTie batrIsa batrIsa mAIlana cotarapha gherAvo joIe. to meM upara jaNAvela baranAlA hastinApurathI 32 mAIla dUra lagabhaga che. temaja upara gaNAvelAM bAna gAme paNa emAM ja samAI jAya che. meraTha 24-25 mAIla che. AvI rIte anyonya gAmo paNa temAM AvI jAya che. e nagarInI AsapAsa cAlatu dharmapracAra-kaya : - Aje keTalAka mahAnubhAvo vade che ke e tarapha cAlatu dharmapracAranuM kArya navIna che. parantu vastutaH evuM kazuM ja nathI. ahIM to A prAcIna gauravazAlinI tIrthabhUminA savistRta sthAnomAM enuM prAcIna gaurava yAda karAvI e gaurava punaH prApta thAya te mATe ja prayatna thAya che. emAM navIna zuM che? tIrthabhUminA uddhAranI zubha bhAvanA kayA bhavyAtmAne na thAya ? ame badhA ahIM je kAMI karIe chIe e tIrtha bhUminA ja pratApe che. AvI ja rIte meraTha paNa hastinApurano daravAjo ja manAya che dAnavIra, dharmavIra ane dharma premI janasamAja lagAra jAgRta thAya ane eka prAcInatama tIrthabhUminI unnatimAM bhakiAthI, phUla nahi te phUlanI pAMkhaDIrUpa, adhya ape to eka prAcIna jainapurImAM vItarAganA upAsako, bahoLA pramANamAM vadhI zake ema che. A kSetramAM jinabiMba ane jinamaMdiranI sthApanAnI, jivANInI paraba sthApavAnI, nAnI nAnI jaina pAThazALAo, vidyAlaya-gurU kula ane kayAMka kayAMka upAzrayanI khAsa jarUra che. vaLI tyAgamUrti vidvAna vyAkhyAtA sAdhu mahAtmAo A tarapha padhAre to to sonAmAM sugaMdha ja maLe. astu ! A kaMIka viSayAMtara thaI gaye, have punaH mUla viSaya ja carca. mahAbhAratanA bhISaNa yuddhanI saMtapta jvAlAothI bhasmIbhUta thayelA A mahAna nagare bAdamAM paNa saMsAranI aneka vAyarA joyA che. enuM yuddhakSetra-kurukSetra pANIpatanA nAme jAhera thayuM. rAjadhAnI bhale indraprastha sthapAI paNa bhAratanI yuddhanI rAjadhAnI te kurukSetra ja rahyuM ane te hastinApurathI najIkamAM ja che. prAcIna indraprastha e AjanuM dilhI che. vartamAna dilhI te arvAcIna che, je mukhya Indraprastha hatuM e to Aje bhISaNa jagalarUpa maujuda che. jemAM prAcIna khaMDiyera TIlAo mojuda che. pAMDavonI e Indraprastha nagarI to hastinApurathI thoDe ja dura che. (apUrNa) For Private And Personal Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir staMbhatIrthane prAcIna jJAna bhaMDAra lekhaka- zrIyuta mohanalAla dIpacaMda cokasI sthaMbhatIrtha yAne AjanuM khaMbhAta e eka prAcIna nagara che. aitihAsika daSTie enuM mahattama Aje paNa vicAraNIya che. eka kALe e mAtra baMdaramAM prathama paMktinuM baMdara hatuM eTaluM ja nahi paNa dhaMdhA-rojagAranuM jabaradasta mathaka hoI dhaMdhAnA dhIkatA dhAma tarIke enI kItipatAkA akhila bhAratavarSamAM uDI rahI hatI, ane enI sAtheno vepAra hiMdukuza ne himAlayanI maryAdA kudAvI pelI pAra ghaNe dUra sudhI vistaryo hatA. Aje e sabaMdhamAM vadhu vistAra na karatAM e purANA zaheranA eka jainabhaMDAra saMbaMdhamAM kaMIka vicArIzuM je jJAnabhaMDAranI vAta thAya che e Aje to bhoyarApADA nAmanA latAnA ekAda jIrNavizIrNa makAnamAM, ekAda khUNe saMgrahAyela, jarjarIta hAlatamAM paDyo che. khaMbhAtamAM AcArya mahArAja zrI vijayavallabhasUrijInA kadama na thayo hota to enA uddhAra saMbaMdhI je kAryAraMbha thaI cUkayo che ane makAnanI hAlata sudharI gaI che, tema navA kabATa Adino prabaMdha thaI cUkyo che te banata ke kema e paNa eka prazna raheta. paNa A purAtana nagarInA subhAgye, ekAMta pradezamAM - jana samUhanA moTA bhAganI dRSTithI tirohita - rahela e bhaMDAra janatAnI najare caDhI cUkayo che ane khaMbhAtane je kaMI prAcIna avazeSe daSTigocara thAya che emAM enuM sthAna gauravavaMtu hAI agrapade Ave che. sAhitya graMthomAM "zrI zAMtinAtha jJAnabhaMDAra" tarIke eno ullekha Dagale ne pagale najare paDe che. e uparathI anumA DI zakAya che ke te kALe enuM mahattva savizeSa haze. e sthAne mAtra pratane saMgraha ja nahi thato hoya paNa sAthosAtha tyAM rahI vidvAna ne prajJAsaMpanna sAdhu mahAtmAo navIna graMthanI racanA karatA, taiyAra thayelI pratonuM saMzodhana karatA ane tADapatra para jAte lakhatA kivA lahIAo mAraphate lakhAvatA. eka rIte kahIe to graMthanA saMgraha-sthAna uparAMta A sthaLa vidvAnonA saMgamasthAna tarIkeno bhAga bhajavatuM. e vAtanI pUrti rUpe nimra ulleNe rajU karavAmAM Ave che- navAMgIttikAra zrI abhayadevarinA ziSya zrI vardhamAnasUrie AdinAtha caritra racuM, saM. 1160 mAM. temaja e ja sAlamAM prakhyAta AcArya hemacaMdrasUrinA guru devacaMdrasUrie zAMtinAtha caritra prAkRtamAM gadyapadyamaya racyuM. ya samAsa para 7000 ka pramANu vivaraNa vRtti-tADapatra para lakhAyelI zAMtinAtha bhaMDAramAM che. tevI ja rIte AmradevasUri ane micaMdrasurikRta AkhyAnakamaNikAza paranI tADapatrIya vRtti, saMgrahagIrana nAmanuM prAkRta graMtha, temaja kSetra amAsa, dazavaikAlika, pAkSika sUtra ane ghaniyuktinI tADapatra para lakhAyelI prati uta bhaMDAramAM che. (pITarsana-3,5ra ). sthaMbhatIrthavAsI zrImAlavaMzIya Tha0 sADhA suna, ha0 kumArasiMhe nizIthacUrNanI prata For Private And Personal Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1 ] staMbhatIrthane prAcIna jJAna bhaMDAra [21] tADapatra para lakhAvI te temaja pAkSika pratikramaNa cUrNanI tADapatra para lakhAyelI prata paNa zAtinAtha bhaMDAramAM che. A rIte judA judA samayamAM la bAyela saMkhyAbaMdha tADapatra paranI prato saMbaMdhInA ane te sarva payukta zAntinAtha bhaMDAramAM hovA saMbaMdhInA ullekhe maujuda che, jemAM nIcenA nAme mukhya che. (1) mahAmAtya zrI tejapALanA samayamAM zIlAMka AcArAMgavRtti, (2) munidevasUrikRta zAntinAtha caritra, (3) pallIvAlA ( mahezvarasUrikRta kAlikAcArya kathA prAkRta tathA nAIlaga7nA samudrasUrinA hastAdIkSita ziSya vijayasiMhasUrinI racela bhuvanasuMdarI kathA, prAkR1. (4) he pAcArya kRta zabdAnuzAsana vRtti ane chaMdenuzAsana vRtti. (5) Avazyaka niryukti sahita tilakAcayanI TIkA. (6) zIlAcArya kRta sUtrakRtAMga TIkA ane uttarAdhyayana bRhaduvRtti, (7) vinayaprabhane gautamasvAmI rAsa () kumArapALa pratibodha. (9) hemakumAra caritra. (10) caMdraprApti TIkA. (11) Avazyaka paranI haribhadrasUrikRtaTIkA (12) siddhAMtaviSama padaparyAya TIkA. A to mAtra chuTI chavAI meLavelI vigate che. e sabaMdhamAM abhyAsake varga taraphathI saMzodhana ne gaSaNa cAlu rahe te jaina sAhityanA uddhAraNamAM ane saMgrahaNamAM zAntinAtha jJAna bhaMDAre kevo phALo Ape che tene tAga nIkaLI zake. upara mujaba je kephIya prApta thaI che te uparathI phalitArtha tAravI zakAya ke tADapatra para lakhAyela pratAno sArAmAM sAro saMgraha thaMbhatIrthamAM A bhaMDAra sivAya anyatra nahoto. eka sthaLethI evI noMdha maLI Ave che ke saM. 1942mAM bInyAyAbhonidhi AcArya mahArAja zrI vijayAnaMdasUri urphe AtmArAmajI mahArAja khaMbhAta padhArelA tyAre teozrIe prAcIna tADapatro paranAM dharma pustako vAMcyA hatAM. zaninAtha bhaMDAranI tADapatra paranI prato, AgaLa varNavelA gaurava ane mahatvane laI bahAra gAmathI mAMgaNI AvatAM, mekalavAmAM AvatI temaja jijJAsu munirAjone se pAtI paNa kharI. A jAtanI udAratAnuM pariNAma e AvyuM ke emAMnI keTalIka mahatvanI pratA jyAM gaI tyAM rahI, ane keTalIka je sAdhu mahArAje vAMcavA laI gayA te pAchI na AvatAM temanA saMgrahamAM bhaLI gaI. jyAre keTalIka AvI temAM pAnAne meLa na rahyo. Ama chellA thoDAM varSomAM yogya vyavasthA ane kaDaka paddhattinA abhAve eka samayanA A prasiddha bhaMDAre potAnI jJAna-samRddhimAM ghaNo ghaTADo karyo. Ama chatAM bhAgyuM toye bharUca" e janavAyakA pramANe hAla je prati jaLavAI rahI che tene prabaMdha evI vyavasthAsara banAvavAnI AvazyakatA che ke jethI jijJAsu varga chuTathI lAbha laI zake ane tenI sthiti lAMbA samaya sudhI sArI rahI zake. AcArya mahArAja pavitra hAtha lAgavAthI khUNe paDela bhaMDAra janatAnI cakSue caDhayo to che ane uddhAranA kAryamAM AgaLa vadhe che, chatAM prAcIna sthaMbhatIrthanA e anerA gauravasama hovAthI enI zobhA rAjavInA mugaTa tulya thaI rahe tevA dareka prayAsa satvara AdaravAnI pratyeka khaMbhAtavAsInI ane pratyeka jainanI prathama pharaja che. e ja sAcI jJAnabhakti che. For Private And Personal Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir uvasaggahara stotra lekhaka - zrIyuta sArAbhAI maNilAla navAba uvasaggaharaM thotaM, kAuNaM jeNa saMghakallANaM / karuNAyareNa vihiyaM, sa bhaddabAhu gurU jayau // je mahApue bhAre karUNA ANI "uvasaggaharaM stotra'nI racanA saMdhanA ka9yANa mATe karI te (mahApuruSa) bhadrabAhuvAmI jayavaMtA vartA uvasaggahara stotra e nAma A stotranA prAraMbhika pada uparathI paDeluM che. A nAma khuda tenA kartA zrI bhadrabAhusvAmIe rAkhyuM hatuM ke pAchaLanA kaI vidvAne AvuM nAma pADayuM hatuM eno nirNaya thaI zakatA nathI, paraMtu stotranA prAraMbhika pada uparathI paDelAM AvAM nAmo jaina sAhityamAM maLI Ave che. dA. ta. zrI munisuMdarasUrikata saMtikara stava, tijayapahunna stotra, zrImAnatuMgasUrikRta namakanuM stotra tathA bhaktAmara stotra, zrI siddhasena divAkarasUrikRta kalyANa maMdira stotra vagere vagere. A stotranI utpatti viSe daMtakathAH-pUrve zrI AryasaMbhUtivijayajInA upadezathI bhadrabAhu tathA varAhamihIra nAmanA be bhAIoe dIkSA lIdhI. gurUe bhadrabAhane AcArya padavIne yogya dhArI AcArya padavI ApI. bhadrabAhune AcArya padavI ApavAthI varAhamihIre matsaranA lIdhe sAdhunAM vastro tajI dIdhAM ane azubha karmanA udaye mithyAtvadharmane svIkAra karyo. pUrvAvasthA (sAdhupaNA)mAM jJAnAvaraNIya karmanA kSayopazamathI candraprastRpti vagere siddhAntonuM je avagAhana kareluM te yAda karI karIne tenA uparathI savAlakSa zloka pramANa jyotiSa zAstranI navIna racanA karI, jenuM nAma pitAnA nAma uparathI varAhatasaMhitA rAkhyuM ke je grantha hAlamAM paNa vidyamAna che ane te pratye siddhAMta vageremAMthI uddharela hovAthI moTe bhAge satya arthavALo che. tethI paraMparAe karIne brAhmaNa Adi loke dvArA Aje paNa tenuM paThana pAThana vizeSa karIne thatuM jovAmAM Ave che. varAhamihIra bAra varSa sudhI sAdhu avasthAmAM rahyo. tyAM rahIne teNe aMga, upAMga, pUrvAdi siddhAnta, sarva jyotiSa zAstra tathA bIjAM vidyA ma- gacUrNa vagerenuM jJAna meLavyuM te vAta chupAvIne tenA badale lokomAM brAhmaNoe viparIta kahevA mAMDayuM ke :-- he leke ! A varAhamihIra sakala zAstrono pAragAmI, caude vidyAno jANakAra, vazIkaraNa, parakAyapraveza tathA AkAzagAminI vidyA vagerenA sthAnabhUta che eTale ke badhI vidyAono jANakAra che tene lIdhe te gaganamaMDalamAM bAra varSa sudhI jyotiSacakranI sAthe vidyAnA balathI rahIne sUryAdi grA ane azvinyAdi nakSatrano saMcAra barAbara rIte joI ne, tenI barAbara dhAraNa karIne lokonA upara upakAra karavAne mATe mRtyu lekamAM utarI Avela che. tenI AvI prasiddhi sAMbhaLIne keTalAka meLA manuSya tenA ziSya thayA, ane e ziSya vagere tenI pAse abhyAsa karIne lokomAM tenI kItine phelAvo karavA lAgyA. For Private And Personal Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] usagahara stotra [23] Arya saMbhUtivijayajI kALadharma pAmatAM pahelAM potAne ga7no saghaLo bhAra A bhadrabAhunAmIne bhaLAvI anazana karIne svarge gayA. te pachI eka vakhate Arya bhadrabAhuvAmI vihAra karatAM karatAM kAIka gAmamAM padhAryA, te samaye ukta varAhamihIrano jIve sAdhu tathA zrAvake para dveSa rAkhata, mithyAtvanA udayavALo, ajJAna tapa vagere kriyA karIne kALadharma pAmIne vyaMtara jAtimAM utpanna thaelo hato, teNe vilaMgajJAnathI potAnA pUrva bhavanuM svarUpa joyuM ane te jotAM ja mithyAtvanA udaye karIne jaina pravacana pratye dveSa dharate thake te adhama A pramANe ciMtavavA lAgyo ke - jainadharmane sAdhuo pratye mArA pUrva bhavanA verano badale zI rIte levo joIe ? tethI te sapanI mAphaka sAdhuonAM chidro jevA lAgyo, paraMtu dhArmika kriyAmAM rata ane aprattama avasthAmAM rahetA evA sAdhuomAM koI paNa ThekANe chidra nahi maLI AvavAthI, te vilo thaze. sAdhuone mUkI daIne avirativALA zrAvakone bahu ja pramAdamAM paDI gaelA joIne te duSTa vyaMtare zrAvako pratye upasargo karavAnI zarUAta karI. te vakhate zrAvakoe paNa potAnI viziSTa buddhithI jANyuM ke A vyaMtarakRta upasarga che, tethI tenA nivAraNa mATe zrIbhadrabAhasvAmIne vinaMti karavI joIe, ema jANIne badho vRttAMta teonA upara vinaMti rUpe ekalAvyo. e vRttAMta sAMbhaLIne jJAnanA baLe karIne upasarganuM kAraNa jANI temaNe mahAprAbhAvika "upasargahara stotra navIna banAvI saMghane ApyuM, tethI sakala saMgha te stotranA smaraNanA prabhAvathI upadravathI mukata thayo. -zrI jinaprabhasUrikRta 'upasaggahara nI arthakalpalatA nAmanI vRtti uparathI.* A stotranA kartA mutakevalI zrI bhadrabAhusvAmI che evI mAnyatA paraMparAthI AjasudhI cAlI Ave che; paraMtu keTalAka vidvAnonuM evuM mAnavuM che ke tenA kartA bhutakevalI bhadrabAhu nahi paNa bIjA bhadrabAhu hovA joIe. A praznano uhApoha meM zrIyuta dhIrajalAla TokarazI zAhanA taMtrI paNa nIce prasiddha thatA jainoti' mAsikanA saMvat 1988nA Ase mAsanA 13mA aMkanA pAnA 13 thI 15 upara "uvasaggahare tAtranA kartA koNa?' e nAmane TuMka lekha lakhIne karyo hato ane temAM keTalAeka purAvAo ApIne tenA kartA bIjA bhadrabAhu nahi paNa mRtakevalI bhadrabAhu ja hovA joIe ema siddha karyuM hatuM, paraMtu mAre lekha lakhAyA pachI mArA taraphathI prasiddha thaelA "maMtrAdhirAja ciMtAmaNi" nAmanA graMthamAM tathA "AtmAnanda-janma-zatAbdI samAraka-granthamAM svargastha gurUdeva dakSiNa vihArI zrI amaravijayajInA ziSya virya zrI caturavijyajIe tenA kartA mRtakevalI bhadrabAhu nahi paNa bIjA bhadrabAhu hovA joIe tema sAbita karavA prayatna kareluM hovAthI A vistRta lekhamAM te stotra saMbaMdhI badhI carcAo-jevI ke tenuM gAthA pramANe tenA TIkAkAro, tene prabhAva ane tene krartA saMbaMdhI-karavAno mAro vicAra che. zrIyuta hIrAlAla rasikadAsa kApaDIAe pitAnA 'stuti-stotranuM paryAlayana" e nAmanA "jainayuga" mAsikanA pustaka 2 aMka 9mAM pRSTha * juo ane kArtha rana maMjuSA " nAmanA granthanI pAchaLa joDelA "sapta smaraNAni pRSTha. 7-8 pra zeTha. delA.zai.pu paMDa, granyAka 81. For Private And Personal Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [24] zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 450 para vikrama saMvata 1983nA vaizAkha mAsamAM nIce mujaba potAnI IcchA pradarzita karI hatI ke - "have pachI bIja maNakA tarIke samayAnusAra upasargahara stotra ne aMge thoDI ghaNI rUparekhA AlekhavAnI abhilASA pradarzita karatA huM atyAre to viramuM chuM." paraMtu huM jANuM chuM tyAMsudhI tenA taraphathI agara te bIna koI muni mahArAja athavA to vidvAna gRhastha taraphathI A stotra saMbaMdhI UhApoha karavAmAM Avyo hoya tevuM mArA khyAlamAM nathI. ane hoya to mAruM dhyAna kheMcavA A lekhanA vAcake pratye mArI namra vinaMti che tetranuM gAthA-pramANa: stotranI utpatti saMbaMdhInI daMtakathAno ullekha huM AgaLa karI gayo chuM, tevI ja eka daMtakathA A stotranI gAthAo saMbaMdhI jaina samAjamAM pracalita che je nIce mujaba hovAnuM meM keTalAka muni mahArAje tathA saddagRhastha pAsethI sAMbhaLyuM che - 'kahevAmAM Ave che ke, zrutakevalI zrI bhadrabAhusvAmIe prathama to A stotranI che athavA te sAta gAthAo banAvI hatI ane te gAthAo eTalI badhI prAmAyika hatI ke tenA smaraNa mAtrathI devatAo AvatA hatA ane te mATe kahevAya che ke te vakhatanA zrAvake ane zrAvikAo vAtavAtamAM tenuM smaraNa karatA hatA ane smaraNa karavA mAtrathI devatAone AvavuM paDatuM hatuM. kahevAmAM Ave che ke, tevI ja rIte eka zrAvikAe rasoI karatAM karatAM pitAnA bAlakanI viSTa devA mATe potAne uThavuM nA paDe te mATe stotranuM smaraNa karyuM ane smaraNa karatAMnI sAthe devane AvavuM paDayuM. devanA AvyA pachI zrAvikAe bAlikanA zarIranI vijhA levAnI AjJA devane karI. AvAM AvAM kAmothI trAsa pAmIne devatAoe, kahe che ke, zrI bhadrabAhunAmIne vinaMti karavAthI vadhArAnI gAthA ke jenA prabhAvathI devone turata ja AvavuM paDatuM hatuM te bhaMDArI dIdhI ane pAMca ja gAthAo kAyama rAkhI je Aje paNa pracalira che." uparanI daMtakathAnA vAMcanathI sAmAnya mANasa paNa samajI zakaze ke AvI vAta banavI asaMbhavita ja che, paraMtu janasamUha moTe bhAge kutUhalapriya ane maMtrA ya pratye zraddhAnI najare jone hovAthI koNa jANe kayA phalapa bhejAmAMthI A vAta banAvIne mUkavAmAM AvI ke jenAthI jaina samAjano moTo bhAga ema mAnatA thaI gayo ke 'uvasaggahara stotra'nI je prAbhAvika gAthAo hatI te takeLI zrIbhadrabAhusvAmIe bhaMDArI dIdhI hatI, tethI A pAMca gAthAomAM pahelAM jeTalI prAbhAvikatA rahI nathI. A pramANe lakhavAno mAro Azaya koInI niMdA karavAnuM nathI, paraMtu mAro Azaya e sAbita karavAno che ke mukevalI zrI bhadrabAhusvAmIe mULe 'uvasaggahara stotra'nI pAMca ja gAthAo banAvI hatI ke je Aje paNa jemanI tema kAyama che, jenA purAvA huM raju karuM te pahelAM A daMtakathAnI utpatti mULa zemAMthI thaI hovI joIe te zodhI kADhavAnA ullekho joI laIe, kAraNa ke mArI sAme eka prazna Ubho ja rahe che ke jo teoe pAMca ja gAthA banAvI hatI to Aje vIsa gAthAovALuM uvasaggahara je maLI Ave che te koNe banAvyuM ane te gAthAo kyAMthI AvI ? (apUrNa) For Private And Personal Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir paramahaMta mahAkavi zrI dhanapAlanuM Adarza jIvana lekhaka:-munirAja zrI suzIlavijayajI (gatAMkathI cAlu) kuTuMba-paricaya ane sthAna-pUrve, ghaNI ja samRddhivALI vizALa nagarImAM, madhya dezamAM AvelA sAMkAyara nAmanA nivezamAM (kAmAM) devarSi nAme brAhmaNa raheto hato. te ghaNe ja rAjamAnya vidvAna hato. pitAnI vidvattAne lIdhe teNe rAjAo pAsethI ghaNuM ja dravya prApta karyuM hatuM. asAdhAraNa parAkramI svaya (brahmA) samAna sarvadeva nAme teno putra hatuM. te vedAdhyayanamAM ghaNo ja pravINa hatA. tene dhanapAla: ane zobhana ema be putro hatA, ane suMdarI" nAmanI putrI hatI. A kuTuMba siMdhurAjanA samayamAM avaMtidezanA AbhUSaNarUpa dhArAnagarImAM AvyuM haze ema jaNAya che. A avaMti dezamAM navIna bhogIjano nivAsa karatA hatA. tyAM puruSArthone AdhAra rUpa dhArA nAmanI nagarI hatI. tyAM dAna ApavAmAM kalpavRkSa samAna ghaNuM dAtAra hevAthI amarAvatI asAra jevI lAgatI hatI. tyAM abhuta vaibhavazAlI, dAnezvarI temaja mahAparAkramI zrI bheja nAme rAjA hatA ke jenI mukha--kamalamAM bhAratI (sarasvatI) ane lakSmI kaleza vinA nivAsa karatI hatI ane jenI sabhA vidvAnonI lIlAnA mahA prAsAdarU5 tathA kaLArUpa nadIonA mahAsAgara tulya hatI. 1 AsIda dvijanmAkhilamadhyadeze, prakAzyasAGkAzyanivezajanmA // alabdhadevarSiriti prasiddhiM, yo dAnavaSitvavibhUSito'pi // 51 // tilakamaMjarI 2 sAMkAzya -saMyukta prAMtamAM pharUkAbAda jillAmAM saMkesa nAmanuM hAla gAma che tyAM, io iDiyana hisTorikala kaaTalI. mArca 1929 pR. 142. - jaina sAhityano ItihAsa [vi0 ke, pra0 1] pR. 21 3 ..................fpatA va: guthavAnamUta i8. rAjyapUjyastato laurdAnaM prAyadasau sadA ||-prbhaavk carit mahendrasUriprabandhe 4 zAstreSvadhItIkuzala: kulAsu, bandhe ca bodhe ca girAM prakRSTaH / tasyAtmajanmA samabhU-mahAtmA, devaH svayambhUriva sarvadevaH // 55 // tilakamaJjarI 5 tajanmA janakAGgripaGkajaraja:sevAptavidyAlayo, vipra: zrIdhanapAla ityavizadAmetAmabadhnAtkathAm // akSuNNo'pi viviktasUktiracane saH sarvavidyAbdhino zrImujjena sarasvatIti sadasi kSoNIbhUtA vyAhRtaH // 53 // tilakamaJjarI Adya: zrIdhanapAlAkhyo, dvitIyaH zobhana: punaH // 10 ma0 pra0 9 kajje kaNibahiNIe "suMdarI" nAmadhijAe // [kArya kaniSThabhaginyAH "sundarI' nAmadheyAyAH] pAialacchI nAmamAlA // che A hakikata paramahaMta mahAkavi zrI dhanapAlanI "tilakamaMjarI" uparathI taiyAra karanAra tilakamaMjarI kathA sArAMza" nAmanA pustakanI andara paM. prabhudAsa becaradAse jaNAvela che. For Private And Personal Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [26] zrI jaina satya prakAza A dhArAnagarImAM, paramahaMta kavi dhanapAla divase divase vRddhi pAmatAM, yauvana vanamAM praveza kare che, eTale temanuM dhanazrInI sAthe pANigrahaNa karavAmAM Ave che. A dhanapAla divase divase abhyAsa karatAM karatAM yAvid aneka zAstranA pAragAmI thayA. kAvyazAstra, vedazAstra, dharmazAstra vagere aneka zAstranI andara nipuNa banyA. te bheja rAjanI sabhAnA eka zaNagArarUpa thayA, eTaluM ja nahIM paNa pitAnI vidvattAthI zrI muMjane maMtramugdha banAvI dIdho hato. ane jayAre jyAre dhanapAla rAjasabhAmAM Ave tyAre tyAre tene " sarasatI" kahIne bolAvatA hatA. AvI apUrva vidattAne laIne zrI muMje tene "zrIkurcAla sarasvatI " nuM biruda ApyuM hatuM. zrI muMje dhanapAlane putra tarIke rAkhyo hato. te autpAtikI buddhinA nidhAna hatA, eTaluM ja nahIM paNa badhA kavione viSe ziromaNi hatA. pote kavi hatA temaja vedopaniSada, smRti, itihAsa vagere sarva zAstranA prakhara paMDita hatA, ane custa vedAnuyAyI brAhmaNa hatA. dhArAnagarImAM mahendrasUrinuM Agamana tathA saMkSipta jIvanavRttAMta: bhAgIrathInA bhavya taraMgothI pAvana thayelI, sadA AnaMdanI bahulatAthI amarAvatIne parAbhava pamADanArI, mahAsamartha vidvAnonA citkAza (jJAnabhaMDAra) rU5 vArANasI nAmanI nagarI che. tyAM kRSNagupta nAme eka brAhmaNa raheto hato. tene mahAna buddhizALI evA zrIdhara ane zrIpati nAme be putro hatA. te anukrame abhyAsa karatAM code vidyAmAM nipuNa banyA. eka vakhata banne bhAIone somezvara mahAdevanI tIrthayAtrA karavAno varSollAsa pragaTa thayA. yAtrA karavAne mATe prayANa karyuM. anukrame cAlatAM cAlatAM kalyANanA nidhAnarUpa zrI gurjaranAme dezamAM-jyAM nirabhimAnI ane vivekI ja vase che, tathA je azoka vRkSo ane tIrthasthAnothI zobhAyamAna che, vItarAgadevanI zuddha prarUpaNa karanAra kaMcana-kAminInA tyAgI evA munimahAtmAonI bahulatAthI jenuM ekAMza pratibiMba svargarUpa Adarza mAM rahela che evuM-vardhamAna nAmanuM nagara che tyAM AvIne nivAsa karyo. atyanta parizramane lIdhe banne baMdhuo gADha nidrAmAM paDayA. rAtrine dvitIya pahora cAlatuM hatuM. Rtu ziyALAnI hatI. ThaMDI sakhata paDatI hovAthI mAnava samUha nidrAmAM nivRttinuM sevana karI rahyo hato. pravRttiparAyaNa sarve prANio, pazuo ane pakSio A pramANe jyAre nivRttinuM sevana karatAM hatAM, tyAre nabhomaMDala (AkAza-maMDala) mAM birAjatA nizAkara (caMdra)patAno dharma bajAvI rahyo hato. tenAM snigdha ane rUperI ajavALAmAM samagra pRthvI snAna karI rahI hatI. rAtrine bIjo pahora pUro thatAM 1 tathA zrImuJjarAjasya, pratipannasuto'bhavat // zrIbhojabAlasauhArdabhUmibhUmisurohyahama // 44 // pra0 tha0 pra0 2 sAMkAzyasthAne saMkAzA vayaM varNeSu varNitAH // caturvedavidaH sAMgapArAyaNabhUtaH sadA // 43 // pra0 ma0 pa0 3. hAla je vaDhavANa tarIke prasiddha che. For Private And Personal Use Only
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] paramAta mahAkavi zrI dhanapAlanuM Adaza jIvana [27] ja eka dedIpyamAna mahAdevanI mUrti temanI samIpamAM AvI. te mUtie pitAnA zIrSa upara jaTArUpI mugaTa dhAraNa karyo hate, sage vibhUta (bhasma) lagAvI hatI, ane lalATapara tripuMDa tilaka dhAraNa karyuM hatuM, kaThane viSe nAgarUpa hAra zobhI rahyo hato, ardhAmAM pArvatI ane hastakamalamAM trizula dhAraNa kareluM hatuM ane mahApuSTa evA dhavala vRSabha para te besela hatA. AvI dedIpyamAna mahAdevanI mUttine dekhIne tatkALa bane bhAIo nidrAno tyAga karIne jAgrata thayA, ane paraspara vicAravA lAgyA ke ahA kevI manahara mRti ! kevuM anupama sauMdarya ! zuM A te brahmAnI mUrti haze ! AkAza maMDalamAM zazIne zaramAve tevI, svarga bhUvanamAM suraasurendrane lajajA pamADe tevI, A dedIpyamAna mUtI kevI manohara lAge che. A pramANe a nya vAdavivAda karatAM daMDavata praNAma karyo, ane hRdayanI andara AnaMda pAmatAM navA navA ke vaDe stuti karI. temanI AvI, bhakti-garbhita stutithI mahAdeva prasanna thayA, ane temane kahevA lAgyA ke - he bhakata ! tame mArI yAtrA karavA nIkaLyA cho, tamAro mArA para hArdika premabhAva joIne huM tamArI para prasanna thayo chuM,-harSita thayo chuM. tamAre kAMI paNa joIe te mAgI lyo. mahAdevanI mUrtinAM AvAM prasannatAyukta vacanothI teo ghaNA ja harSita thayAM- temanAM rAmarAya vikasvara thayAM. te banne baMdhuo harSa pUrvaka bolyA - he karuNadeva ! Apa amArA upara prasanna thayA che to amArA para dayA lAvIne amane A zarIrathI zivalAsa Ape. mahAdeva bolyA, je tamAre A padanI abhilASA hoya te A ja nagaramAM jainazAsanarUpa nandana vanamAM kalpavRkSa samAna, sarva bhUtanA anuyAga rUpa kaMdane vikasvara karavAmAM sUrya samAna, evA vardhamAnasUri birAjamAna che. temanI pAse jAo ane temanI sevA karo. tethI manovAMchita phaLanI prApti thaze ema kahIne mahAdevanI mUrti adazya thaI gaI (apUrNa) 2 sudhAre ? A mAsikanA gayA aMkamAM chapAyelA A lekhamAM parama pUjya AcArya mahArAja zrI vijayalAvayasUrijIe dharmakSA upara vja nAmanI TIkA banAvyAnuM lakhyuM che te bhUla che. A rrr TIkA tivamaMga uparanI samajavI. 1. saM. 105pamAM cAMdragacchanA vardhamAnasUrie haribhadrakRta upadezapada para TIkA (jesa.) racI, vaLI temaNe upamiti bhavaprapaMca nAma samasyaya (pI 3, 1), upadezamAla baharavRtti : kRtio racI jaNAya che. (jesa. 5. pR. 36) te sUri zaka saM -10 (vi. saM. 1045) ne pratimAlekha kaTiMgrAmamAM upalabdha che. sva. . 1088. - jaina sAhityano itihAsa [dhi. 3, pa0 1] pR. 207. For Private And Personal Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jainono ahiMsAvAda lekhaka--munirAja zrI dakSavijayajI ahiMsAnuM svarUpa--ahiMsA e sakala darzanane maulika siddhAMta che. ahiMsA AkAzavata vistIrNa che. ahiMsA e vizvapremI banavAno anokho maMtra che. ahiMsA e vizvavyApI dharma che. ahiMsA jIvane sarvathI nirbhaya kare che. ahiMsAthI ja tamAma dhamanI ArAdhanA thaI zake che. jenA hRdayamAM ahiMsA devIe nivAsa karyo che te ja khare zUravIra, dhIra ane gaMbhIra che. ahiMsAnI upAsanAthI ja maitrI, pramoda, kAruNya ane mAdhyasthAdi bhAve vikasAvI zakAya che. ahiMsA e muktinilayamAM pahoMcavAnuM suMdara sopAna che. ahiMsA e duHkharUpI dAvAnaLane zAMta karavAmAM varSA samAna che. kalikAlasarvajJa zrImad hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja, svapraNIta zrI cogazAstramAM nIce pramANe pratipAdana kare che. " zranA suvAvAgni-wivghanAdarI . mafmArtAnA-mAi paramadhA ja ! ahiMsA e dayArUpa pANInA nirmaLa pravAhathI vahetI mahAnadI samAne che, ane satya, asteyAdi avaziSTa azeSa dharmo, A ahiMsA mahAnadInA vizALa taTa upara ugelAM, tRNa aMkurAdi vanaspatinA sadazyane vahana karanArAM che. nadInuM pANI sukAI gayA pachI jema kinArA uparanAM tRNAdikano alpa samayamAM vinAza thaI jAya che, tema ahiMsA mahAnadIno pravAha sukANe ke tarata satya asteyAdi dharmone paNa vinAza thaI jAya che. mATe je avaziSTa dharmone TakAvavA hoya to ahiMsA devInuM ArAdhana e ja zreyaskara che. AvI ahiMsA mahAsaritAne vizALa ane pavitra taTa upara vicaranArA mahAtmAo, tenA adbhUta vAstavika svarUpanuM animeSa nayane punaH punaH nirIkSaNa karIne yathArtha AnaMdane pAmyA che. hiMsAnI pratipakSiNI ahiMsAH je samaye hiMsArAkSasI jagatanA khuNe khuNAmAM potAnuM sAmrAjya jamAvI beThI hatI, je samaye hiMsArAkSasIe vakIya dUra mAsathI pitAnA upAsakane niSphara temaja nirdaya hRdayavALA banAvI dIdhA hatA, je nirdayatAne laIne mAnavagaNa paraspara amAnuSI vRtti calAvI rAkSasIvRttine nirlajajatApUrvaka, madirApAnathI madonmata temaja pAgala banela vyakitanI mAphaka, vyakatarIte pradarzita karate hato, jenA pratApe aneka jIvo bicArA adhaHpatanA kaDA khADAmAM paDatA hatA, eTaluM ja nahi paraMtu dharmane nAme yajJAdikamAM hemAtA nirdoSa pazuo paNa trAsI trAsIne, rIbAI rIbAIne hRdayadrAvaka Akrada nAda karatA karatA A sRSTimAMthI vidAyagIrI letA hatA. AvI paristhitimAM hiMsAnA paMjhAmAM jakaDAyelI prajAne eka mahAna pratikArakanI atyaMta AvazyakatA jaNAtI hatI. te daramyAna teonA sabhAge te hiMsA rAkSasIne jaDamULathI nirmULa karanAra eka mahAvIra yoddhAne janma thayo. prajAmAM comera AnaMda AnaMda pravaryo, vIrasyoddhAe hiMsArAkSasI sAme saMgrAma Adaryo ane chevaTe "risA parA gharma" nAmanuM advitIya satra evA zaurya pUrvaka kahyuM, ke tenA pratApe For Private And Personal Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir jainadharmane ahiMsAvAda [29]. hiMsA satvara palAyana thaI gaI. tyArabAda A mahAvIra yoddhAe samagra vizvamAM hiMsAnI pratikSiNI ahiMsAno [eTale "ahiMsA vche dharma: " e sutro] DiDima nAda vagaDAvyo, ane ahiMsAne vizvavyApinI banAvavAnA IrAdAthI teno sAmrAjJI tarIke abhiSeka karyo, ke jethI dharmane nAme yajJayAgAdimAM homAtA nirdoSa prANIonI hiMsA meTe bhAge baMdha thaI gaI ane sarvatra zAMti phelAI. A ahiMsA sAmrAjJInA vizALa rAjyamAM rahelI prajA nirbhaya banI AtmakalyANanA punita paMthe prayANa karavA lAgI adyAvadhi dharmane nAme kALakA(kALA) devIne nAme yajJAdimAM thatI ghera hiMsAono pracAra 1. dharmanA aMgarUpa gaNAtI devInI AgaLa kevAM kevAM kAraNone laIne nirdoSa jenI hiMsA karavAmAM Ave che te madrAsathI nIkaLatA "ahiMsA" nAmaka eka aMgrejI patramAMnA nIcenA lekhathI samajAze - je kALIdevI vizvamAtA tarIke oLakhAyelI che tenA pavitra nAme kevAM, antaHkaraNane kaMpAvanArAM kRtya karAya che ! je devInA nAma upara bhAvI Apattiono pratikAra karavAnI khAtara, potAnA svAsthanI savara prAptine mATe, saMtatinI prAptine mATe, vistRta (phALelA) temaja dhAnyanI samRddhivALA pAkane mATe, evAM anya vividha kAraNone aMge; lAkha bakarAM, lAkhe maraghAM, lAkhA Dukkara ane lAkho bheMso ghaNI ja karatA pUrvaka mArI nAMkhavAmAM Ave che eTaluM ja nahi paraMtu keTaleka prasaMge mAnavone paNa nirdayatA pUrvaka haNavAmAM Ave che. AvA nirdoSa prANione mAravAnI A rIta kharekhara amAnuSI temaja hadayadrAvaka kRtya ja kahevAya. A badhI ane bIjI paNa ghaNI jAtanI karatA, nirdoSa muMgA ane azaraNabacAva vagaranA-praNIo upara devI mAtAnA nAmathI karavAmAM Ave che. badhA jIvana dhAraNa karanArA prANione devInA bALako tarIke oLakhavAmAM Ave che. je devIne ati premavALI (dayALu) kahevAmAM Ave che (te) devI pitAnAM ja bALakonuM mAMsa ane rUdhira mAMge che, ema mAnavuM e zuM akudaratI nathI ? keTalAka mAne che ke - prANionA jIva homIne potAnA jIva bacAvI zakAya che. paNuM je A zakya hoya to, hare rAjAo ane zahenazAho je marI gayo che ane A mAnava sRSTimAMthI cAlyA gayA che, teoe bakarAM, maraghAM ke hAthIo athavA evA anya kImatI prANIo paNa (jarUra jaNAta to) hemIne pitAnuM jIvana laMbAvyuM hota, ane ISTa sAdhyuM hota. (tethI) A mAtra mAnyatA temaja uMDI hemavALI aMdhazraddhA che. keTalAka evA che ke jeo, ema mAne che ke - rogo ane cepI vyAdhi (kALI) devI phelAve che. A paNa bIjI merI beTI vicAraNA che. buddhivALA ane bhaNelA mANase sArI rIte jANe che ja ke gaMdA raheThANathI, apathya temaja kusamayanA lIdhelA khorAkathI, zarIranI (AMtarika) khAmIone lIdhe, havAnA pheraphAro ItyAdika aneka kAraNe thI roganI utpatti thAya che. jyAre eka bALaka mAMdu thAya tyAre prathama kArya tenA mAbApe te karavAnuM che ke mArA dAkataranA upacAra levA. ema karavAne badale ghaNA mAbApa devI (kALI) ne prArthanA kare che, ane bALaka sAro thAya te, bakaruM ke marahyuM hovAnI bAdhA (pratijJA) kare che. yogya davAnA upacAra vagaranI mAtra pArthanA For Private And Personal Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [30] zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 jarjarita thayo hoya to te jainono ja pratApa che ane tethI ja jainetara aneka vidvAno ra jaina dharmanI ahiMsAne mukatakaMThe prazaMsI rahyA che. ahiMsA zabdane avayavArtha -ahiMsA zabdanA be avayava che. eka mAM ane bIjo udRnA. * ahiM niSedhavAcaka che arthAt mAM eTale abhAva (nahiM arthamAM); ane dinA zabda kalikAlasarvajJa zrImadda hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja viracita zrI siddhahemazabdAnuzAsana" nAmanA vyAkaraNane anusAre dhAyALa nA "diku fhaMsAcA" e hiMsArthaka dhAtuthI "Ta gurthanA[6 rU-10 ] e sUtrathI strIliMgamAM pratyaya thavAthI "dina' zabda bane che. sArAMza e AvyuM ke X ane hiMga e banne avayavono artha 'hiMsAne abhAva' e pramANe thAya che. ahiMsA zabdano vyapArtha-fenane unA, na fesA nA" A ahiMsA zabdano sAmAnya vyutpanyartha che, tene ja maLato zrImAna hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAje svapraNIta "midhAvittAmaNi " nAmaka kA zanA prathama kAMDanA 81 mAM lokanI paNa TIkAmAM gadA zabdane nIce pramANe vyutpajyartha karela che. jema ke hiMnA prAdhyApa, tamafhaMsA / " hiMsA eTale prANanuM vyaparopaga, ane ahiMsA eTale teno abhAva, arthAt AtmAne potAnA prANano viyoga karAvavo te hiMsA kahevAya che, ane AtmAne prANothI vimukta na kare te ahiMsA kahevAya che. ahiMsAnuM vAstavika lakSaNa :lekti pramANe koI paNa jIva ( AtmA ) ne mAravo te hiMsA, ane na mAravo te ahiMsA kahevAya che. have ahiM prazna e thAya che ke - AtmA to amara, nitya temaja avinAzI che. to tamArA mAnelA mata pramANe koI paNa jIvanI hiMsA saMbha kaI rIte ? arthAta koI paNa jIva marato nathI, mATe "ahiMsA nuM pratipAdana te kevaLa AkAzakusumanI mALA guMthavA jevuM zuM hAsyAspada nathI ? AnA pratyuttaramAM jaNAvavAnuM ke - yadyapi AtmA nitya tema ja amara hovAthI teno vinAza kadApi saMbhato nathI, chatAM paNa, ' AtmAne nirUpayogI nIvaDe che; paNa davAnA upacAra ja ekalA ghaNA kesamAM sArthaka nIvaDe che. devIne badhA vyAdhionI utpAdaka tarIke niMdavI, ane ema mAnavuM ke te vyAdhione maTADaze e satyathI uMdhI vicAraNuM ja che. [ pUjya munirAja zrI dakSavijayajIe AnuM mULa aMgrejI lakhANa paNa kahyuM hatuM, paraMtu sthaLa saMkecanA kAraNe ahIM tene anuvAda ja Apyo che. taMtrI. ]. 2. jainadharmanA "vahAlA dharmaH" nA udAra siddhAMte brAhmaNa dharma upara cirasmaraNIya chApa mArI che. ane yajJayAgAdikamAM thatI pazuhiMsA Aja kAla baMdha thaI che. pUrva kALamAM yajJayAgAdinA kAraNe asaMkhya pazuonI hiMsA thatI hatI. jenAM pramANe meghadUtakAvya ane bIjA graMthamAMthI maLI Ave che. brAhmaNadharma Aje ghera hiMsAthI mukta che eno yaza jainadharmane che. ahiMsAnA siddhAMta jainadharmamAM prAraMbhathI ja che. ane A tattvane samajavAnI khAmInA kAraNe bauddhadharma pitAnA cInI anuyAyIonA rUpamAM sarve bhalI thaI gayo che, bAdANa ane hiMdudharmamAM mAMsabhakSaNa ane madirApAna baMdha thayAM che te paNa jainadharmano ja pApa che.--sva lekamAnya bA. gaM. tilaka. For Private And Personal Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1 1 jainadharmane ahiMsAvAda prANathI judA kara " evuM ahiMsAnuM lakSaNa karela hovAthI AtmAno nAza nathI thato e vAtano virodha nathI Avate ane jIvanI hiMsA thAya che. mATe jJAnI bhagavaMtoe je ahiMsAnuM pratipAdana karyuM che te yathArtha ja che. A saMbaMdhamAM bIjo prazna e thAya che ke " AtmAne prANathI judo karavo " e pramANe ja je ahiMsAnuM lakSaNa hoya te, jaina munio ke jeoe sarvathA sarvadA hiMsAno tyAga karyo che. arthAta je sAdhuoe sarvata: ahiMsAtrata pALavAnI saMgha samakSa pratijJA karI che, tevA apramatta mahAtmAothI paNa cAlatAM cAlatAM, athavA evI koI paNa kriyAmAM, tIvra upayoga chatAM paNa Akasmika keIka jIvanI virAdhanA (hiMsA) thaI jAya te teonuM prathama prANAtipAtaviramaNa mahAvrata kaI rIte TakI zake ? uparyukta zaMkAne dhyAnamAM rAkhIne ja zrI dazavaikAlikasUtranI niyuktinI 45 mI gAthA upara nI, 1444 graMthanA praNetA zrI haribhadrarikRta bahavRttimAM ahiMsAnuM lakSaNa A pramANe karela che - "ta= prAthavpaLa , kyA: udRnAthA: ?i pratikUla : pakSa : pratipakSa :-apramattatayA zubhayogapUrvakaM prANAvyaparopaNamityarthaH, ?i mAhiti " artha :----temAM ( pramAdanA yogathI ) prANono je nAza karavo te hiMsA kahevAya che. (arthAta pramAdane laIne AtmAne pitAnA prANathI viyAga karAve - chuTo pADavo te hiMsA kahevAya che.) A hiMsAnuM zuM? javAbamAM pratikULa je pakSa te pratipakSa kahevAya arthAta hiMsAnI pratikSiNI te ahiMsA kahevAya. (sArAMza e Avyo ke-) " apramatta bhAvathI zubha gapUrvaka prANonuM je avya pare paNa (avinAza) te ahiMsA kahevAya che." uparyukta lakSaNanA anurodhathI aSamatta munimahAtmAothI kadAcita akasmAta koI paNa vavanI hiMsA thaI jAya te paNa temane lezamAtra paNa hiMsA nimittaka doSa lAgato nathI. ane eTalA ja mATe temanuM prathama prANAtipAta viramaNa vrata akhaMDa ja rahe che; kAraNa ke teo pratikSaNa apramatta temaja tIvra upayogI hoya che. 'rakhe ne kAI sUkSma jIvanI paNa virAdhanA (hiMsA ) mArAthI na thaI jAya ', A nirmaLa dayAne jharo temanA pavitra hRdayamAM niraMtara vahetA ja hoya che. eTalA ja mATe zrI dazavaikAlikasUtranA cothA adhyayananA mULamAM pratipAdana karyuM che ke- " jayaNApUrvaka (upayoga sahita) cAlanAra, jyaNa (yatanA) pUrvaka ubhA rahenAra (uThanAra ), jayaNApUrvaka besanAra, jayaNApUrvaka zayana karanAra, yatanApUrvaka bhajana karanAra ane yatanA pUrvaka bhASA bolanAra mahAtmA pApakarma bAMdhatA nathI." yadyapi apramatta mahAtmAothI kadAca koI jIvanI virAdhanA thaI jAya, te alabatta dravya hiMsA che, chatAM paNa pramAdano abhAva hovAthI ane bhAva hiMsAno abhAva hovAthI tagnimittaka doSanA kiMcita mAtra paNa teo bhAgI banatA nathI, jenA pramANe ahiMsAnA bhedamAM batAvavAmAM Avaze. (apUrNa) 3. "T: paridrayAnapurNAnA rU" | sparzanA, rasanA, nAsikA, zrotra ane cahna e pAMca iMdriya; manobaLa, vacanabaLa ane kAyabaLa e traNa baLa; zvAsocchavAsa ane AyuSya; ema daza prANa che. For Private And Personal Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org paMDita indracandrajI se -- Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir lekhaka - munirAja zrI jJAnavijayajI digambara paM0 ajitakumAra zAstrI ne zvetAmbara jainadharma ke lie yadvA tadvA likha diyA | paM0vIrendrakumAra ne bhI usakA kucha anukaraNa kiyA / aba paM0 indracandrajI ne di0 "jaina darzana" nAmaka mAsika ke varSa 4 ke antima aMkoM meM "zvetAmbarIya Agama" viSayaka lekhamAlA zurU kI hai| jinako mUla jainAgama dekhane kA jJAna nahIM hai-- sirpha bhASAnuvAda se hI Agamavit bananA hai unake sAtha adhika carcA karanI nirarthaka hai, phira bhI lekhaka ko apanI ajJatA kA mAna karAnA cAhiye, aise khyAla se saMkSiptarUpa meM prastuta lekha likhA jAtA hai / lekhaka ne "di0 3ve0 rUpa do vibhAga hone meM sAdhu aura Agama ye do pradhAna kAraNa haiM " aisA mAnA hai / avasya ! digambaroM ko aisA hI mAnanA caahie| kyoMki " digambara zAstra kaise bane ? " lekha meM spaSTa likhA gayA hai ki digambara zramaNa AjIvaka mata ke vaMzaja haiM ( satya prakAza va 0 1 ) aura bha0 mahAvIra svAmI ke nirvANa se karIba karIba teraha zatAbdI vyatIta hone ke bAda digambara zAstra kA nirmANa huA hai (sUa khaMdho ) ata eva ina donoM kAraNoM se 30 di0 kI bhinnatA spaSTa hai / jaina zramaNa aura AjIvika zramaNa kI caryA meM ekAnta nagnatA, strI sparza, aura pAnI puSpa va phala Adi kI prAsukatA ityAdi viSayoM kA matabheda thA / Aja bhI yahI matabheda hai / dekhie - 1 - jaina darzana meM nagnatA yA anagnatA kA ekAnta Agraha nahIM hai / digambara samAja meM ekAnta nagnatA kA hI Agraha hai, aura vaha bhAvaliMga ke bajAya dravyaliMga ko hI pradhAna mAnatA hai / jaina zramaNa vastra ke dhAraka the isake aneka pramANa 'tapagaccha zramaga vaMzavRkSa' meM chapa cuke haiM / For Private And Personal Use Only 2- - jaina sAdhu (20 sAdhu) strI kA sparza karate nahIM haiM / digambarI sAbu striyoM kI pUjA-caraNa sevA ko svIkArate haiM, strI unake zarIra ko sApha bhI kara detI hai / vinA strI sparza ke, striyoM ko digambara sammata dazadhA bhakti kA lAbha milatA nahIM / isa bAta ko pratyakSa dekhanI ho to di0 muni jahAM virAjamAna hoM vahAM jAkara harakoI manuSya dekha sakatA hai hai
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 5DiyA se [38] 3---ve samAja garama pAnI ko yA zastrahata pAnI ko hI acitta--prAmuka mAnatA hai| AjIvaka mata ke praNetA ne pAnI ke (apjIva apakAya apkAyika apa ityAdi ) aneka bheda batAkara aprAmuka ko prAmuka manAne kI koziza kI hai ("jaina satya prakAza, '' ba0 2, aM 8, pR0 436) digambara zAstra bhI kue ke lAne pAnI ko citta --prAsuka mAnate haiN| dekhiye pramANaviloDitaM yatra tatra vikSiptaM vakhAdigAlitaM jalaM / --(tatvArthagUtra kI digambarIya zrutasAgarI TokA ) kSaparNopari patitvA yajalaM munyupari patati tat pAsukaM / SaT prAbhRta, pR0 261 pASANasphoTitaM toyaM ghaTIyantreNa tADitaM / sadyaH saMtaptavApInAM. prAsukaM jlmucyte|| ......zivakoTi / jai0 pR0 155 atasAgarajI isa zloka meM pAnI ke cAra bhedoM meM sUcita prathama bheda ko yAnI kilohita ne hA jala ko acitta mAnate haiM / (jainadarzana va0 4, pR0 111-112) muharta gAlitaM toyaM, prAmukaM paharadvayaM / juSNodakamahorAtramataH sambhUmiM bhavet / / -- (snamAlA ) ne e jala meM muhUrta taka, prAmuka meM do prahara taka aura uSNa jala meM ahogA taka jIvo patti hotI nahIM hai, bAda meM sammUliMga rUpa se utpatti hotI hai / ityaadi| -- (jainadarzana, va0 4, aM0 3, pR0 116) atyaktAtmIyasadvarNa-saMmparzAdikamaMjasA / apAmukamathAtapta, nIraM tyAjyaM vratAnviteH // 69 // ......(prazottara zrAvakAcAra, saMdhI 22, zloka 69) brahmacArI jI isa gANa ko bhI bane hue jala ko acitta mAnane meM peza karate haiM / ityAdi / --(jai0 da0, va0 4, pR0 224) vyAvara ke brahmacArI mahendrasiMhajI nyAyatArtha Adi digambara vidvAnoM ne jaina bodhaka, khaMDelavAla hitecchu Adi meM " banaspati Adi para jaina siddhAMta" vagairaha lekhAM se sAbita kiyA hai ki---kue kA chanA huA jala acitta hai, darakhta se alaga huI For Private And Personal Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza [ 13 pratyeka vanaspati mAne phala vagairaha nirjIva hai-acitta hai / vizeSa jijJAsuoM ne una lekhoM ko paDhanA caahie| ina pramANoM se spaSTa hai ki jaina aura AjIvika meM jo pharaka thA vahI Aja zve aura di0 meM hai / AjIvika mata ke kucha anukula di0 zAstra bane heAMge / ata eva indracandrajI ne jaina samAja ke do vibhAga hone meM sAdhu aura Agama ko pradhAna kAraNa mAne haiN| unakI yaha mAnyatA hameM bhI jacatI hai| paM0 indracandrajI samrATa candragupta kI kalpita bAtoM kA va zravaNa belgula ke zilAlekha kI punarAvRtti karate haiN| magara aisI " bAbAvAkyaM pramANam" jaisI bAtoM meM kyA dharA hai ? digambara zAstra aura zilAlekha hI candragupta aura usakI dIkSA ke bAre meM ekamata nahIM hai jo "jaina satya prakAza" meM sapramANa chapa cukA hai, aura jisake liye mvayaM paM0 ajitakumArajI aba taka mauna haiM / to usakI punarAvRtti karane se kyA lAbha ? sambhavataH aisI digambarIya kathAoM kI makhaula uDa rahI hai| paM0 indracandrajI ko puruSa, strI vagairaha ke mokSA gamana meM baDA duHkha hotA hai| ve cAhate haiM ki strI aura ajaina (cAhe vaha bhAva jaina ho to bhI) mokSa meM nahIM jAnA cAhie / maiM bhI eka apekSA se lekhaka ko sahamata hUM ki digambara mata kI striyoM kA katai mokSa nahIM honA cAhie / kAraNa ? jo samAja, rAja aura yoga se para rahe hue tIrthaMkara ke aveditva, nirIhatA ityAdi ko jAnatA hI nahIM hai, sirpha tIrthaMkara kI mUrti ke upara rahI haI mAlA, cakSu yA mukuTa ko dekhate hI dhyAna se vicalita ho uThatA hai vaha samAja apane devaguru ityAdi kI nitAnta nagnatA se, dhyAna vicalita hokara mokSa ke lie ayogya banA rahe yaha bhI svAbhAvika hai / vAstava meM digambarIya striyoM ke mokSa niSedha kA kAraNa nagnatA kA ekAnta Agraha hI hai / isake bhinna digambara zAstra meM to strI mokSa ke bhI, 20 strI-siddha baneM, ityAdi pramANa milate haiN| digambaroya yApanIya saMgha nagnatA kA AgrahI hai, kintu strI-nirvANa kA bhI vaha pakSapAtI hai| ___ bhAva jainatva hone para bhI jainetara ke nirvANa meM virodha karanA yaha vAstava meM syAdvAda kA hI virodha karanA hai / saMskRta prAkRta se anabhijJa kisI vyakti se anuvAdita hindI jinAgama battIsI ko paDhakara ye digambara bhAI zve0 AgamoM kI carcA karane ko nikala paDe haiM / Azcarya ko bAta to yaha hai ki ve paDhate haiM jinAgama kI paMcAMgI ko For Private And Personal Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir patindraya-se [34) va jinAgama meM ullikhita jina mUrti ko nahIM mAnanevAle ke hindI pAThako, aura usakA uttara mAMgate haiM pU0 A0 zrI sAgarAnandasUrIzvarajI vagairaha se / paM0 indracandrajI ne bhI ina hindI pATha ko paDhakara aneka prazna uThAye haiM / jo prazna vAstava meM Agama para nahIM kintu usa bhASA-pATha para haiN| paM0 indracandra jI ne zurU meM kuragaDu RSi kI kathA para Apatti kI hai; jo kathA tapamada ke pariNAma aura bhAvanA ke phala kI bodhaka hai / kisa jIva ko kaba kauna nimitta se lAbha hogA usameM ekAMta niyama nahIM hai / yadi svayaM kevalI bhagavAn AhAra lete haiM to, AhAra lenevAle ko zubha bhAvanA se kevalajJAna ho usameM AhAra ke prazna ko sthAna hI nahIM hai / digambarIya samAja kevalI-bhukti nahIM mAnatA hai, ataH usako apane ekAnta Agraha meM yaha vastu Azcaryajanaka lage yaha svAbhAvika hai / jo samAja pAMcoM prakAra ke zarIra se bhinna aura kisI chaThe zarIra meM 13ve guNa sthAnaka kA astitva mAnatA hai, kapaDe ke sparza mAtra se kevalajJAna kA vilaya mAnatA hai aura AhAra se kevalajJAna kA daba jAnA mAnatA hai vaha samAja 13 veM guNasthAnaka meM caudahaveM guNasthAnaka kisI dazA mAna le to use kauna roka sakatA hai? kyoMki digambaroM kA mata hai ki---audArika, AhAraka, vaikriya, taijesa aura kArmaNa zarIra 13 veM guNasthAna ke lie nirupayogI haiM / jaba jIva 13 veM guNasthAna meM praveza karatA hai taba usakA audArika zarIra chUTa jAtA hai aura use paramaudArika zarIra prApta hotA hai| usa zarIra meM nakha keza bhI hote haiM jo audArika hote haiN| isa zarIra se lAbha yaha hotA hai ki tIrthakara bhagavAn sAkSarI vANI bola sakate nahIM haiM, kSudhA parisaha kI upasthiti meM AhAra le sakate nahIM haiN| aisI hAlata meM hI kevalajJAna va kevaladarzana Toka sakate haiM, aisA digambarIya khyAla hai / isI khyAla se paM0 indracandrajI kevalI ke lie bAhya kArya choDakara AtmadhyAna meM lIna honA ThIka mAnate haiN| indra candrajI kucha bhI mAne, kintu kevalI bhagavAn AtmadhyAna meM lIna haiM aura dravya mana, dravya vacana aura dravya zarIra se sAdhya, praznoM ke uttara, upadeza, vihAra, AhAra, nihAra zvAsozvAsa ityAdi saba kAma karate haiN| ekAnta Agraha ko choDa kara dekhA jAya to digambara zAstra meM bhI tIrthakara ke lie bAhya kAryoM kA sarvathA niSedha nahIM hai| hAM unake saba kArya nirIha bhAva se hote haiM, kintu jaba taka mana, vacana aura kAyA ke yoga haiM ----- sayogI kevalIdazA hai-- taba taka yoga nimana kArya jarUra hote haiM / paM0 kailAzavanta jI likhate haiM ki---- For Private And Personal Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [38] zrI jaina satya prakAza [43 " karmabaMdha ke do mukhya kAraNoM meM moha aura yoga meM se kevala yoga raha jAtA hai| ataH sayoga kevalI kahA jAtA hai / jaba jIvanmukta kevalI kA yoga bhI naSTa ho jAtA hai taba vaha ayoga kevalI kahalAtA hai" ___-- (jainadarzana, va0 4, aM0 5, pR0 202) arhan pada ko prApta kara ke sarvajJa sarvadarzI mahAn AtmA isa pRthvItala para vihAra (zarIra yoga kriyA) karate haiM aura sthAna sthAna para dharmopadeza dekara (vAga yoga kriyA se ) jIvoM ko kalyANa mArga meM lagAte haiM / * jaba unakI Ayu eka antarmuhUrta bAkI raha jAtI hai taba tIsare sUkSma kriya zukla dhyAna kA samaya AtA hai| isa dhyAna meM manoyoga, vacanayoga kA nigraha karake kAyayoga kI kriyA ko atyaMta sUkSma kara diyA jAtA hai, isIse isakA nAma sUkSma kiyA hai| samucchinna kriya nAga ke cauthe zukla dhyAna meM zvAsa ucchvAsa Adi kAyika kriyAeM samunchinna arthAta bilkula na ho jAtI hai| -- (jainadarzana, va0 4, aM0 5, pR0 201) sArAMza ----- tIrthaMkara ko tInoM yoga haiM, tajanya pravRtti hai, karmabandha hai, zyAmAdhAma vagairaha hai| ayogi kevalIdazA meM hI inakA kramaza: amAva hotA hai| svetAmbara mata to spaSTa hai ki..--tIrthakara ko tInAM yoga haiM, AhAra vagairaha saba paryApti hai, audArika zarIra hai, zarIra kI una ke anusAra vRddhi hotI hai, zubhA hai, AhAra pravRtti hai aura vedanIyAdi cAra karma haiN| yA gI gAnA aviruddha hai ki AhArapAnI ke svIkAra se yA vastra ke dhAraNa karane se 5 jA.na, 3 . 5 cAkiradAyAdi koI Atmika guNa davatA nahIM hai| * dharmopadeza-pradAna siddha hote hI AhAra vidhi kI bhI siddhi ho jAtI hai| ataH kitaneka vidvAn mAnate haiM ki tIrthaMkara bhagavAn upadeza dete nahIM haiM, kintu unake zarIra (yA brahmaraMca ) se svayaM aporuSeyasI avyakta nirakSarI vANI nikalatI hai jo arja mAgadhika, devakRta atizaya dvArA, samaja meM AtI hai (vijjana bodhaka vagairaha ) / java tIrthakara ke dharmApadeza nidhi meM hI doSAropaNa mAnA jAtA hai taba tIrthakara se praznottara honA mAnanA phijUla hI hai, kintu digambarIya zAstro meM sthAna sthAna para tIrthakara se praznottara ke ullekha milane hai / tAtparya yaha I ki-digambara vidvAnoM ne dravya vacana yoga aura dravya zarIra yAga ko ukhAne ke lie yaha eka nayA aDaMgA khar3A kara diyA hai| sI aisI vicitra lAnA kA vizeSa paricaya pAunako gaMga para karAyA jAyagA / For Private And Personal Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir bhA paMDita IndacandrajI se- [33] paM0 indracandrajI kA mata hai ki -"bhojana karanA pramAdajanya kArya hai jo ki chaThe guNasthAna meM hotA hai" (pR. 380) / isa di0 mata se hameM koI Apatti nahIM hai| kAraNa ! muje smaraNa hai ki paM0 baMzIdharajI zAstrI aura paM. hIrAlAlajI jaina zAstrI ne kisI sthAna para likhA hai ki - . " hamArI pUjA hI kalpanAmaya hai" "kAlabheda se yA mUla paramparA ke chinnabhinna ho jAne aura nAnA paraMparAoM ke utpanna ho jAne se Aja pracalita rUpa dikhAI par3atA hai" paramArtha yaha hai ki - digambarI vidhi meM asalI jaina paraMparA nahIM hai| jo kucha hai so kalpita hai| paM. kundanalAlajI ne bhI jainadarzana, ba0 4, a. 6, pR. 275 va 278 meM digambara paNDitoM kI paNDitAI dikhalAI hai| aisI sthiti meM paM0 indracandajI bhI eka nayA mata calAve yaha svAbhAvika hI hai| vastutaH digambara samAja, tirthaMkara ke liye vihAra, upadezadAna ityAdi pravRtti Avazyaka hai aisA mAnatA hai, jisameM pramAda nahIM hai| aura tIrthakara ko kSudhA hone para AhAra le to pramAda honA mAnatA hai vo kaise ? tIrthaMkara ko kSudhApariSaha hai, bhUkha lagatI hai, aMtarAya karma hai nahIM, phira bhI AhAra kA abhAva mAnanA yaha to nitAnta sampradAya --moha ho hai| paMDitajI soce ki-pramAda bhUkha ko tIvratA meM hotA hai ki kSudhA ko zAnti meM yAne tRptibhAva meM ? ata evaM digambaramatAmaNI AcArya samrATa zAkaTAyanAcArya bhI tIrthakara ko aura kevalI ko AhAra lenA sapramANa mAnate haiM: na digambarIya zAstra bhI tIrthaMkara--bhukti ko pramANa mArate haiN| jisakA vistRta rUpa prasaMga para likhA jAyagA / paM. indracandrajI apanI ina zaMkAoM kA uttara pR. A. zrI sAgaganandajI mUrIzvarajI Adi se gAMgate haiM vaha sarvathA anucita hai, yaha maiMne pahile dI limba diyA hai| ____paM0 indracandrajI ne pallIvAla samAja ke liye ye saba gappa likhI hai aura pallIvAla samAja ke netra kholanA hI dhyeya mAnA hai / itihAsa kahatA hai ki-pallIvAla samAja ke netra khulle hI the / antima varSoM meM uparyukta kAraNa se kiso ke netra baMda huye hoMge / ThIka hai, naimittika asara hoto hI hai / maiM mAnatA hUM ki pallIvAloM kA ajJAna paTa dUra ho jAyagA to Apa hI Apa netra khUla jaavNge| netroM ko khule ragbanA yaha zvetAmbarIya saMketa hai / paMDitajI netra khoTa kara unheM svetAmbarIya bAnA hA cAhate haina For Private And Personal Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir tIrthakara nAmakarma zrImada vijaya draSTi lekhaka-AcArya mahArAja zrImada vijayapadhasUrijI prabhu mahAvIra devanA samayamAM tIrthakara nAma- 1 karma upArjana karanAra bhane TUMka paricaya sammattaguNanimittaM / titthayara saMjameNa AhAraM // carama tIrthaMkara prabhuzrI mahAvIra deve cAra jJAnanA dhAka zrI gautama gaNadhara Adine uddezIne pharamAvyuM ke - jIva, ajIva Adi nava tattavomAM trIjuM puNya tatte kahyuM che. tenA kara bhedamAM tIrthaMkara nAmakarmane jaNAvyuM che. A tIrthaMkara nAmakarma, svaparopakAra karavAnuM eTale sarva jIvone zAsana rasika banAvavArUpa bhAva dayAne saMpUrNa rIte poSanAra che. AvuM tIrthakara nAmakarma zreSTa bhAvanA sahita nirmala samyakatva guNane jema jema viMzatisthAnakAdinI nirnidAna jJAnapUrvaka amRtArAdhanA karavAmAM Ave che, tema tema nikAcita baMdhAya che. AvA IrAdAthI ja jANe hoya nahi tema pUjyapAdana AcArya zrI malayagirijI mahArAje - karmanA apUrva tattvajJAna pratipAdaka zrI paMcasaMgrahamAM kahyuM che ke - pAchalA bhavamAM dravya tIrthakaranA jIvo - A nIce jaNAvelI bhAvanA bhAvI tIrthaMkara nAmakarma, upAje che - " aho! citrametat yat satyapi pAramezvare pravacane sphurattejami mahAmohAndhakAraviluptasatpathi duHkhaparitacetaso jatavaH paribhramati tadahametAnataH saMsArAta anena pravacanena yathAyogamuttArayAmoti evaM ca ciMtayitvA yathA yathA pareSAmupakArI bhavati tathA tathA ceSTate // ityAdi" spaSTatArtha e che ke - aho ! A to Azcarya kahevAya ke mahAmoharUpI aMdhakArathI jeno uttama mArga naSTa thayo che, ane prabhu zrI tIrthakara deva bhASita, cakATa mAratuM pravacana chatAM paNa duHkhathI bharelI mane vRttivALA A saMsArI jevo cAra gati maya saMsAramAM bhaTake che! athaDAmaNa athavA paribhramaNa aMdhakAramAM saMbhave paNa jyAM tejasvi kiraNa no pracAra hoya tyAM kaI rIte saMbhave? mATe A du:khI jIvone (du:khanA kAraNuM - hiMsAdi ane sukhanA kAraNe ahiMsAdi ema samajAvanAra ) pravacana vaDe A saMsArarUpa aTavIne pAra pamADuM, evI bhAvanAne vatana dvArA amalamAM mUkanArA puNyavaMtA jevo tirthaMkara nAma karma bAMdhe che. pUrve anaMtI covIzI thaI gaI, tamAM jema ghaNA chae e pramANe tIrthakara nAmakarma bAMdhI, dezanAdi dvArA saphala karI paramAnandamaya siddhi sukha meLavyuM, tema A vIzImAM paNa ghaNuM jIvoe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM che, te A pramANe - 1. A AcArya mahArAja eka dhuraMdhara vidvAna ane sarala TIkAkAra tarIke suvidita che. teozrIe Avazyaka, vAbhigama, prajJApanA, suryaprajJaptiAdinI tathA dharma saMgrahaNI, paMcasaMgraha, kama prakRtinI sarala TIkAo banAvI tattarasiko u5ra anahada upakAra karyo che. pUjya zrI hemacaMdrasUrijInI ane (kama 'thAdivRtti - sudarzana caritrAdinA banAvanAra) pUjya zrI devendrasUrijInI sAthe sarasvatInA sAdhaka ane " tamArI maherabAnIthI AgamAdi graMthonI TIkA banAvI zake" evuM varadAna meLavanAra hatA, ema bRhatakSetrasamAsa prastAvanAdIthI bhaNI zakAya che, For Private And Personal Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] tIrthakara nAmakarma [39] prabhuzrI rUSabhadevanA vakhatamAM tIrthakaranA jIva tarIke marIciAdi hatA. ane sAtamA zrI supArzvanAthanA vakhatamAM zrI varmatRpa Adi tathA dazamA zrI zItalanAthanA vakhatamAM zrI harirSaNa ane vizvabhUti ane agiyAramA zrI zreyAMsanAthanA vakhatamAM zrIkatu vagere jinajIva tarIke suprasiddha hatA. te ja pramANe bAramAM zrI vAsupUjya svAmInA samayamAM zrI naMdana vagere, munisuvratasvAmInA vakhatamAM rAvaNa tathA nArada, zrI neminAthanA vakhatamAM kRSNa vagere ane zrI pArzvanAthanA samayamAM aMbaDa ane satyakI vagere jema jinajIva tarIke prasiddha che, tema carama tIrthakara, zAsananAyaka. bhAvakarUNAnidhAna, prabhudeva zrI mahAvIra bhagavaMtanA vakhatamAM dravya jinajIva tarIke 1. zreNika, 2. supArzva; 3. udAyI, 4. piThThilaaNagAra, 5. daDhAyu, 6. zaMkha zrAvaka, 7. zataka zrAvaka, 8. sulasA zrAvikA, ane ane 9. revatI zrAvikA; ema nava bhavya jIvo suprasiddha che. ema zrI saptatizatasthAnaka prakaraNamAM kahyuM che. A graMthanA kartA mahApurUSa--jinajIvonI uparanI bInAthI ema jaNAve che ke-vI prabhunA tIrthe rAvaNa AdinI mAphaka zrIvIratIrthe zreNika Adi nava jaNAe tIrthakara nAmakarma bAMdhyuM, ema zrI sthAnAMga sUtranA navamA adhyayananA " samaNassa bhagavao mahAvIrassa tittha si navahi jIvehi nitthagaranAmagote kamme Nivyaie 1 seNieNa 2 supAseNa 3 udAiNA 4 poTTileNa aNagAreNa 5 daDhAuNA 6 saMkheNa 7 sayaeNa' 8 sulasAe sAviyAe 9 reviie||" A pAThathI jANI zakAya che. prabhu zrI mahAvIra devanA zAsanano alaukika prabhAva paNa uparanI bInAthI jANI zakAya che. upara jaNAvelA zreNikAdi nava ivenuM TuMka varNana 1. zreNika -teo rAjagRhI nagarInA rAjA hatA. maMtri abhayakumAranA pitA thAya. pahelAM e bauddhadhamAM hatA. jainadharmAnurAgiNI elanuM rANIe bauddha gurUnI dAMbhikatA Adi sAbIta karIne ane "jaina munio ja-nirdoSa AhAranI gaveSaNuM karI zaka" ema jaNAvIne jainadharmanA anurAgI banAvyA hatA. temaNe garbhiNI hariNIne bANathI mArI nAMkhI-be paMcendriya jI haNyA, tethI narakAyu bAMdhyuM. prabhudevanI Agama pharamAve che ke-eka paMcendriya jIvanI hiMsA karavAthI narakamAM upajavA lAyaka (AyuSyAdi ) karma baMdhAya, to be paMcendriyane haNanAra jIva, tevuM karma kema na bAMdhe ? 1. mahAAraMbhano karanAra, 2. dhanAdimAM tIvra mUcha karanAra, 3. mAMsAhAra karanAra, 4. paMcendriyano vadha karanAra jIva " jethI narakamAM javuM paDe " tevuM karma bAMdhe che. zreNikanI bAbatamAM paNa temaja banyuM. pAchaLathI prabhunA samAgamamAM AvI, te jainadharmamAM nirmaLa zraddhALu eTale sAyika samyagdaSTi thayA hatA. samyagdaSTi manuSyadevAyu bAMdhe, tema rAjA zreNikanI bAbatamAM na thayuM, kAraNake samyakatva guNa pAmyA pahelAM te narapatie narakAyuSya bAMdhyuM hatuM. rAja zreNike prabhuzrI mahAvIradevane kahyuM ke-he svAmina, jethI mArI narakagati na thAya e koI upAya kRpA karI jaNAvo! uttaramAM prabhudeve kahyuM ke tame mithyAtvapaNAmAM narakAyuSya bAMdhyuM che, tethI tene bhogavavA narakamAM javuM ja paDe. evo upAya ja nathI ke jethI tamAruM narakagamana nivArI zakAya. vastusthita tevI ja hovA chatAM rAjAe Agraha karyo For Private And Personal Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza tyAre kapilAdAsI AdinA dAtA ApI prabhudeve samajAvatAM kahyuM ke he zreNika, kapilA dAna de ja nahi, kasAI hiMsAthI aTakya ja nathI, tema tamAruM narakagamana mithyA thAya nema che ja nahi, paraMtu tyAMthI nIkaLIne AvatI covIzImAM mArA jevA pahelAM ' padmanAbha" nAme tIrthakara thaze. tIrthaMkara prabhunuM vacana satya ja hoya, jethI te ja pramANe banyuM. rAjA zreNikara--maraNa pAmI ratna prabhA nAmanI prathama narakamAM sImaMtaka narakAvAsamAM nArakapaNe upajyA. tyAM temanuM AyuSya 84 hajAra varSanuM che, prazna- prabhu zrI mahAvIra devanA nirvANathI keTalo samaya vItyA bAda rALa zreNika tIrthakara thaze? uttaraH- 84 0 07 varSa pAMca mAsa jItyA bAda tIrthakara thaze. te A pramANe : avasarpiNanA - cothA ArAnA 3 varSa ATha mAsa ane paMdara divasa, avasarpiNInA pagamAM chaTTA ArAnA 42 000 varSa, utsarpiNI pahelA ane bIjA ArAnA 42 000 varSa ane trIjA ArAnA 3 varSa 8 mAsa ane paMdara divasa ema kula 840 19 varSa ane pAMca mAsa thayA. bulamI vAma sahassA, vAmA satteva paMca mAmAya / vIramahApaumANaM, aMtarameyaM viyaannaahi-1|| // pravacanasArodvAra / / rAjA zreNika, naraka bhavamAMthI nIkaLI AvatI utsapiNamAM ja khUhIpanA bharatakSetre vaitADhaya giriyAdamUle muMDa nAmanA deze zatadAra nagaramAM sAtamA samuche ke kulakaranI bhadrArANInI kukSimAM putrapaNe Avaze-nava mahinA ane charA divasa vItyA bAda janma pAmaze. bhAra-kuMbha-pramANa-padma (kamala) AdinI vRSTi thavAthI mAtapitA bArame divase-mahApadma' evuM guNaniSpanna nAma pADaze. mAtapitA sAdhaka ATha varSanI uMmara thatAM mahApA kumArane gAdie besADaze-rAjA banAvaze. mahApA rAjA rAjyanuM pAlana karaze, te samaye pUrNa bhadra ane maNibhadra nAmanA be madirdhaka deva senAnuM kAma karaze. lakA A bInA joI Azcarya pAmI mahApadma rAjAnuM devasena" evuM bIjuM nAma pADaze. keTaloka samaya vItyA bAda cAra dAMtavALI hastiratna pragaTa thaze tenI upara rAnI savArI karI nIkaLaze. AthI Azcarya pAmI leka 'vimalavAhana" evuM trIjuM nAma pADaze. anukrame mAtApitA devaloka pAmyA bAda trIsa varSanI uMmare vaDilenI AjJA laI che aniyavALuM saMvacharI dAna daI mahotsava pUrvaka bagIcAmAM eka deva dUkhya vastra dhAraNa karI muMDa thaI saMyama grahaNa karaze. zeSa bInA prabhu zrI mahAvIranA jevI jANavI. sAdhika bAra varSa pramANa chaghakAla daramyAna devatAI Adi upasargo sahana karaze. aSTa pravacana mAtApAlaka, gupta brahmacAri, amama akiMcana, nirUpalepa, graMtha chedaka thaze. kaMse sakhe jIve, gagaNe vANya sArae malile // pukkhara patte kuMbhe, vihage khagge ya bhAraMDe // // 1. vi Sa bInA jANavA mATe-juo-upadeza prAsAda cothuM vyAkhyAna. 2. bhaMsAra-evuM bIjuM nAma che. 3. ratna saMcayamAM kahyuM che. 4. sumati kulakara-ema-upadezaprAsAdanA 209mAM vyAkhyAnamAM. 5. vanAdinI tithi-zrImahAvIranI mAphaka. For Private And Personal Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aka 1] tIthakara nAmaka [41] kAMsAnuM bhAjana--zaMkhAdinI jevA viziSTa guNAthI zAbhAyamAna-prabhuzrI mahApadma (padmanAbha)--dravyAdi prakAre vItarAga thaze. prabhuvIranI mAphaka chadmastha paryAya pUre thayAbAda kSepaka zreNImAM prathama mene haNyAbAda dhyAnAntarIya samaye zeSa traNa dhAti karmo haNI kevalajJAna-darzana pAmaze. tIrthaMkara nAmaka nA udaya thatAM aglAnie samavasaraNamAM dezanA ApI ghaNA jIvAne saMyamadAnAdirUpa deraDAthI saMsArarUpa kUvAmAMthI bahAra kahADaze, ane sAnA upapAtAdi jANavA pUrNAMka prasaMgeApAtta dezanAmAM bhAvanA sahita mahAvrata, cha jIvanikAya, prema dreSabaMdhana, maneAdaDAdi trividhadaMDa, cAra kaSAya, pAMca zabdAdi kAmaguNu, samiti, sAta bhayasthAna, AThe madasthAna, navavidha zIlagupti, darzavadha zramaNa dharmAM, AdinI (zrIvIraprabhunI mAphaka) prarUpaNA karaze. munivane-AcINu anAcICnuM svarUpa samajAvI zramaNAcAranA jJAtA banAvaze. AhAranA khetAlIsa daoNSa samajAvaze. davidha kalpane niyatAniyata vibhAga samajAvaze. zrAvakrane khara vratamaya zrAvaka dhamA~ samajAvaze. temane nava gaNa, 11 gaNadhara thaze. prabhuzrI mahAvIranI mAka gRhastha paryAya-30 varSI, chadmastha paryAya 12 varSa 13 pakSa, keliparyAya egaNatrIsa varasa pAMca mahinA-paMdara divasa pALI saMpUrNa-72 varSoMnuM Ayu pUrNa thatAM-adhAti karmo khapAvI paramAnandamaya siddhisthAnane pAmaze. jaMsIlasamAyAro arahA titthaMkaro mahAvIro // tassIlasamAyAro hoiu arahA mahApaume // 1 // pAMca kalyANakAnI tithi AdinI khInA zrI vIranA jevI ja jANavI. ( zrI sthAnAMga sUtranA navamA adhyayanamAMthI temaja prAkRta caritrAdinA AdhAre TuMkAmAM uparanI khInA jaNAvI che. ) 2. zrI supArzva rAjA -- prabhu zrI mahAvIra devanA kAkA thAya. hAla IzAna deva leAkamAM che. AvatI ceAvIzImAM bIjA ' suradeva ' nAme tIrthaMkara thaze. dehava, Ayu, laina, uMcAI, kalyANaka tithi AdinI bInA zrIpA'nI sarakhI jANavI, 3. uDhAcIrAjA ---- zreNikanA putra kANika thayA. temanA putra udAyIrAna kANikanA maraNa bAda, pATalIputra nagara vasAvI tyAM rahyA. peAtAnA mahelamAM nirdoSa sthaLe pa divase mAM gItA savisa sadgurune Ama traNa karI temanI bhaktimAM lIna anI parama sa Mvegane dhAraNa karavA pUrvaka sAmAyika pauSadhAdi zrAvakreAcita anuSThAna karavAmAM tatpara hatA. keTalAka samaya vItyA bAda dezamAMthI kADhI mUkela zatru rAjAne vinayaratna nAmanA putra sAdhu veSamAM bAra varasa rahI, acAnaka ahI Ave che. rAjA udAyie tenI pAse pe|Sadha grahaNa karyAM. rAte nidrAvaza rAjAnA gaLA upara charI mUkI, vinayaratna ( abhavyane jIva ) cAlyeA gayA. rAjA udAyI maraNa pAmI thayA.AvatI ceAvIzImAM te " supArzva " nAme trIjA tIrthaMkara rasanakumAra devalAkamAM deva . thaze. temanI cyavanAdinI ---- khInA zrI neminAthanA jevI jANavI. 4. peATTila aNugAra - A nAmanA eka aNugAranI khInA anuttarApapAtika sUtramAM Ave che. tyAM ema kahyuM che ke ~ te pATTila hastinAgapuranA rahIza hatA. temanI mAtAnuM nAma bhadrAsAvAhI hatuM. te pATTile khatrIza bhASA tyAga karI For Private And Personal Use Only
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 prabhu zrIvIranI pAse dIkSA grahaNa karI. ghaNA varSa saMyama pALI chevaTe eka mAsanuM anazana karI, sarvArthasiddha vimAne deva thayA. tyAMthI cyavI mahAvidehe deva thaze. A piTila aNagAra bIjA samajavA. ahIM navamAMnA cothA piTila aNagAra to hAla mAhendra devalokamAM che. te ahIM bharatakSetramAM AvatI covIzImAM "svayaMprabha" nAmanA cothA tIrthaMkara thaze. zrI naminAthanI jevA deha varNAdimAM jANavAM. 5. zrI daDhAyu zrAvaka-zrI mallinAtha prabhunA kAkA thAya. te hAla IzAna devaloke che. AvatI covIzImAM zrI munisuvratasvAmI jevA sarvAnubhUti nAmanA pAMcamA tIrthakara thaze. - 6, 7, zaMkha zrAvaka ane zataka zrAvaka-A bemAM je zaMkhanI bInA zrI bhagavatIjImAM Ave che tenAthI A judA zaMkha zrAvaka jANavA ane te ja paMcamAMgamAM kahela zataka zrAvaka te A ja zataka zrAvaka jANavA. baMne zrAvastinagarIne rahIza hatA. ananya dharma zraddhALu hatA. prabhu zrI mahAvIra deve zaMkha zrAvakanI bAbatamAM - zataka (puSkalI evuM bIjuM nAma che) zrAvakAdine jaNAvyuM ke- A zaMkha zrAvaka priyadharma, daDhadhama, sudaSTi nAgarika che. tenI niMdA na karavI joIe. A be zrAvake parvadine pauSadhAdi anuSThAnarUpI gADi maMtrathI mohanIya sarpanuM jhera utAratA hatA. zaMkha zrAvaka AvatI covIzImAM-"udayaprabha' nAme-sAtamA tIrthaMkara- aDhAramAM zrI aranAthanI jevA thaze. ane zataka zrAvaka AvatI covIzImAM zatakIrti nAme, zrI dharmanAthanI jevA tIrthaMkara thaze. hAla to te trIjI narakamAM che, tyAMthI nIkaLI tIrthakara thaze. 8 sulasA zrAvikA-rAjagRha nagaranA rAjA prasenajitanI pAse nAga nAme rathika hato tene sulo nAme strI hatI. eka vakhata sulatAna jANavAmAM AvyuM ke "mAre pati putra nimite IMdrAdine namaskAra (mAnatA) kare che." tyAre sulasAe bIjI strI paraNavAnI anumati ApI. te sAMbhaLI rathike kahyuM ke--mArI tema karavA IcchA nathI. bIjI tarapha IMdra vimAnamAM "sulasA - nirmala daDha samyakatva guNavALI che. tevI strI bhAgye ja bIjI kaI haze" A prazaMsA thaI A vacano sAMbhaLatAMnI sAthe, eka deva parIkSA karavA sAdhunuM rUpa laI sulasAne ghera AvyA. ajANu sulasAe muni che ema vaMdanA karI pUchayuM ke Apa kyA kAraNe padhAryA che? sAdhue (deve) kahyuM ke- "mAre vaidyanA kahyA pramANe lakSa pAka telanI jarUra che. ane te tamAre tyAM che. e sAMbhaLI sulatAe kahyuM ke, "huM ApuM chuM.ema kahI jemAM tela bharyuM che te vAsaNa nIce lAve che. eTalAmAM devatAI pragathI vAsaNa phUTavuM. bIjI vAra paNa vAsaNa utAratAM deve tema karyuM, ema traNa vAra tema thayuM chatAM sulatAne dAnadharmamAM utsAha aDaga rahyo jANI prazaMsA karI. deve 32 goLIo sulasAne ApI, ane kahyuM ke, "avasare ekeka goLI vAparavAthI tane 32 putro thaze. agatyanA kAraNe mane yAda karaje, jethI huM madada karIza." ema kahI deva svasthAne gayo. tyArabAda sulatAe vicAryuM ke - batrIze goLIo ekIsAthe khAuM te eka putra thaze. ema dhArI eka sAthe batrIse goLIo 1. abhayadevasUrijI mahArAja. "DhayuratItaH' ema kahe che. "vAMcanasAra" saMgrahamAM upara pramANe kahyuM che, For Private And Personal Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] tIrthakara nAmakama khAdhI jethI batrIse garbha (nA jIvo) vadhavA mAMDayA. piDA vizeSa thatAM devanI ArAdhanA nimitte kAussaga karyo. deve AvI pIDA dUra karI. 32 putro janamyA. prabhu zrI mahAvIradeve aMbaDanI mAraphata A sulasA zrAvikAne dharmalAbha kahevarAvyo hato. te AvatI covIzImAM zrI zItalanAthanI jevA nirmama nAme paMdaramA tIrthaMkara thaze. vizeSa bInA upadezaprAsAdi graMthomAMthI jANI levI. 9. revatI zrAvikA - prabhu zrI mahAvIradeva gAmAnugAma vicaratAM meDhikagrAma nAmanA nagaramAM padhAryA. tyAM temane adhika baLatarAnI vedanAvALo pittajvara ane lohitavarga vyAdhi (maraDo) thayo. temAM mUla kAraNa gozAlAe prabhunI upara tejalezyA mUkI te hatuM. A avasare loke ema bolavA lAgyA ke, gozAlAnI tejalezyAthI prabhunuM zarIra dAjhavuM, jethI cha mAsanI aMdara prabhu kAladharma pAmaze. A bInA sAMbhaLI ananya bhakta siMha munie vicAryuM ke "mArA dharmAcArya mahAvIrane tAva pIDA ApI rahyo che, tethI anya dharmIo ema kaheze ke - "zrI mahAvIra, gozAlAe tejo lemyA mUkI jethI ikvastha avasthAmAM kAladharma pAmyA." AvA IrAdAthI te munivarya, manamAM ghaNuM ja nArAja thaI mAlukaka7 nAmanA vanamAM jaI rUdana karavA lAgyA. prabhue sthavirane tyAM mokalI te munine bolAvyA, ne kahyuM ke - he siMhamuni ! je tame vicAryuM tema thavAnuM nathI. yAda rAkhajo ke - haju huM dezana seLa varSa sudhI kevalipaNe vicarIza. tame nagaramAM jAo ! tyAM revatI zrAvikAe mArA mATe kALApAka taiyAra karyo che, tenI jarUra nathI, paNa bIjorApAkanI jarUra che, te tame lA! siMhamuni nagaramAM revatI zrAvikAne ghera gayA. bIjorApAkane khapa (jarUrI) jaNAvyo. jethI revatI zrAvikoe svaAtmAne kRtArtha mAnI dAnanAM pAMce bhUSaNe sAcavI munine khapa pramANe te harAvyuM. munizrIe lAvIne prabhune hAthamAM Apo. vItarAgapaNe vAparavAthI prabhudeva narogI banyA. zrI saMdha ghaNo ja khUzI thaze. devAdI paNa harSathI nAcavA lAgyA. revatI kAladharma pAmI bAramA devaloke gaI tyAMthI AvI te jIve AvatI covIzImAM - zrI zItalanAthanI je - samAdhinAme sattarama tIrthakara thaze. lekha vadhI jAya A IrAdAthI uparanI bInA ghaNuM ja saMkSepamAM jaNAvI che. - zrI saMvegamAlA AdimAM tIrthakara nAmakarma bAMdhavAnAM kAraNo savistara jaNAvyAM che. bhavya A pramANe saMkSipta bInA jANI tIrthakara nAmakarma baMdhanAM zrI visakasthAnaka sAdhanAdi kAraNe sevI tevI uttama karmaprakRti bAMdhI - terame gusthAnake udaya pAmI ravaparopakAra karI muktipada pAme e ja hArdika bhAvanA ! : sUcanA : zrI paryuSaNuM mahAparva nimitte Avate aMka baMdha raheze ane te pachIne aMka vadhu pAnAne nIkaLaze. havethI mAsika pAMcamanA badale paMdaramI tArIkhe pragaTa thaze. For Private And Personal Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir mAMDavagaDha ke tArApura maMdira kA zilAlekha saMgrAhaka va saMpAdaka -- zrIyuta naMdalAlajI loDhA, badanAvara ( mAlavA ) : jisa zilAlekha kA citra isa aMka ke prArambha meM chapA hai :(1) ||80|| zrI jinAya namaH jayati paramatattvAnaMda kelIvilAsaH tribhuvanamahanIyaH sarvvasaMpannivAsaH (2) dalitaviSaya doSo riktajanmaprayAsaH / pracuranupamadhAmAlaMkRtaH zrI supAsaH // 1 saMvata 1551 varSe zAke (3) 1416 (pra) vaisAkha sudI SaSTI tithau zukravAsare punarvasu nakSatre khalacI vaMze suratANa zrIgyAsadIna vijaya ( 4 ) rAjye / tasya putra sulatAna zrI nAsirasA hi yuvarAjyA maMtrIzvara mApharala malika zrI puMjarAja bAMdhava muMjarAja ( 5 ) sahite || zrI zrImAlajJAtiya buharA gotre / buharA raNamallabhAryA rayaNAde / putra baharA zrI pArasabhAryA ubhayA (6) kulAnaMdadAyinI satputraratnagarbhA maTakU / satputra buharA gopAlA ubhaya kulAlaMkaraNA / suzIlA bhAryA punI (7) putra saMgrAma jIjhA / buharA saMgrAma bhAryA karamAI / jIjhAbhAryA jIvAde pramukha sakuTumba yutena // zrI bhinnamAla | (8) vaDagacche zrI vAdIdevasUri saMtAne / suguru zrI vIradevasUriH / tatpaTTe zrI amaraprabha sUriH tatpaTTAlaMkAra vijayavatAM (9) gaccha nAyaka pUjya zrI zrI kanakaprabha sUrIzvarANAM / upadezena || pragaTa pratApamallena | paropakArakaraNacaturega (10) nijabhujopArjita viktayaya puNya kArya sujanma saphalIkaraNena / rAjarAjendra sabhAsaMzobhitena / sajjana jana (11) mAnasa rAjahaMsena / zrI zatruMjayAdi tIrthAvatAra catuSTaya paTTanirmApaNena / zrI devaguru AjJA pAlana tatpareNa / sarva (12) kArya vidureNa / zrImAla jJAti buharAraMgA (2) vibhUSaNena / sarvadA zrI jinadharma sakarmakaraNa nirdUSaNena / zrIman / (13) maMDapAcala nivAsIya vijayavan buharA zrI gopAlena / maMDapapuryAt dakSiNa dig vibhAge / talahaTayAM / zrI tArApure (14) supuNyArthe | manovAMchita dAyaka saptama zrI supArzva jinendrasya sarvajanasaM janitAlhAdaH suprasAdaH --- prasAdaH kArita: (15) sa gopAla: zilAbharaNa vilasatvRttiramalo / vinItaH prajJAvAn vividha muktArambha nipuNaH || jinAdhInaH svAMtaH (16) sugurucaraNArAdhanaparaH punIbhAryAyukto nubhavati gRhasthAzramasukhaM // 1 // ciraM naMdatu // sarvazubhaM bhavatu || zrIrastu // saMkSipta artha zrI jinezvara prabhu ko namaskAra ho / parama tattvarUpI AnaMda kI krIDA meM vilAsa karanevAle, tInoM jagata ke pUjanIya, sarva saMpattiyoM ke sthAna bhUta, viSaya doSa kA cUrNa kiyA hai jisane aura janma kA prayAsa niSphala kiyA hai jisane, atyaMta anupama teja se For Private And Personal Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 1] mAMDavagaDha ke tArApura maMdira kA zilAlekha alaMkRta aise zrI supArzva prabhu-saMvat 1551 varSe zake 1416 vaisAkha zudI 6 tithI zukravAra punarvasu nakSatra ko khilajI vaMze suratANa gyAsadIna ke rAjya amala meM usakA putra suratANa nAsirasAhi yuvarAja jinakA maMtrI mApharala malika puMjarAja aura bandhu muMjarAja ke sAtha meM zrImAla jJAti boharA gotravAlA raNamalla patnI rayaNAde / raNamalla kA putra "pArasa" patnI jo donoM kula ko Ananda denevAlI aura satputra ke rana samAna "maTakU' / pArasa kA suputra boharA " gopAla" aura donoM kula ko zobhAnevAlI suzIlA patnI " punI" / gopAla ke do putra saMgrAma, jIjhA / saMgrAma kI patnI karamAI aura jIjhA kI patnI jIvAde-Adi kuTumba sahita / zrI bhinnamAla vaDagacche zrI vAdI devasUri jinhoM ke ziSya zrI vIradevamUri ke pATe amaraprabhasUri tinake pATe vijayavAna gacchanAyaka pUjya zrI kanakaprabhasUri ke upadeza se pragaTa, pratApa, bala hai jisakA, paropakAra karane meM catura apane sva bhujA se upArjita dhana ke vyaya karane se puNya kArya kA acchA janma saphala kiyA hai jisane aura rAjA indra kI sabhA jisane zobhAI huI hai va sajana manuSyoM ke manarUpI sarovara meM rAjahaMsa ke samAna, zrI zatrujaya Adi cAra tIrthoM ke paTTa ke nirmANa karanevAle, zrI devaguru kI AjJA pAlana meM tatpara, sarva kAryoM meM nipuNa aisA zrImAla jJAti boharA gotra ke AbhUSaNarUpa hamezA jainadharma kI kriyA kAMDa doSa rahita se karanevAle zrIman maMDapAcala nivAsI vijayavan boharA zrI gopAlane mAMDavagaDha ke dakSiNa dizA ko talahaTI meM tArApura nagara meM punya ke lie aura mana icchita vastu ko denevAle aise sAtave zrI supArzvanAtha bhagavAna kA jo sarva lokAM ko Ananda utpanna karanevAle aura atyanta prItivAlA maMdira batAyA hai aise gopAla, jinakA zIlarUpI AbhUSaNa aura zobhita nirmala AjIvikA jisakI tathA vinayavAna, buddhivAna, vividha prakAra ke AraMbha choDane meM nipuNa, jinezvara kI AjJA ke AdhIna, sarala hRdayavAlA, suguru ke caraNa meM tatpara aise apanI patnI punI ke sAtha meM gRhasthAzrama ke sukha bhoga rahe haiM, jyAde samaya taka AnandavartA, sarva zubha ho, kalyANa ho / lekha kA paricaya ukta zilAlekha mAMDavagaDha jaina zve. maMdira ke dakSiNa dizA meM karIba sAta ATha mIla kI dUrI para tArApura gAMva ke pAsa jaina maMdira meM sapheda pASANa ke Upara likhA huvA dIvAra meM lagA huvA hai / mAMDavagaDha se ravAnA hokara karIba do mIla taka saDaka ( roDa ) ke rAste tArApura-daravAje taka pahuMcane ke pazcAt kile (gaDha) kI hadabaMdI ke For Private And Personal Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza [443 tArApura nAmaka daravAje ko pAra kara pahADI kA dhATIvAlA khuzkI rAstA calanA par3atA hai| isa rAste para paidala hI jAne meM subhitA hai, savArI ke liye ghoDA jA sakatA hai, lekina rAste kI kuzAdagI ke sababa ghoDA bhI muzkila se utara sakatA hai| ye doDhAI mIla rAstA tai karane ke bAda pahADa kI talahaTI samApta hotI hai, vahAM para eka pAnI kA TAMkA (kuMDa ) sundara banA huvA bAI tarpha rAste ko najadIka para hai / pathikoM ko ghATI utarate hI yaha pAnI kI vizrAma bhUmi hai| yahAM se Age karIba doDhAI mIla calane para dAhinI tarapha rAste para hI eka pAnI kA kuMDa AtA hai jo ati sundara banA hai| isakA eka tarapha kA hissA TUTa phUTa gayA hai / isake aMdara utarane ke sAtha hI dAhinI tarapha eka zilAlekha lagA huvA hai usakI nakala Age ke aMka meM prakAzita kareMge, paraMtu itanA mAlUma kara denA jarUrI hai ki yaha kuMDa ukta maMdira banAnevAle gopAla ne hI banAyA aura sUryakuMDa nAma rkkhaa| vahAM se karIba Adhe mIla kI dUrIpara tArApura gAMva eka choTe va kucha UMcAIvAle Tekare pare basA hai| pacIsa tIsa gharoM kI AbAdI va bhIlAlA jJAti ke loga rahate haiN| isa gAMva ke najadIka pUrva tarapha eka jaina maMdira banA huvA hai jisakA dvAra uttara dizA meM hai| zuru dvAra ke AsapAsa oTale bane haiM jisa para patthara ke khaMbhevAlI cAMdanI (chata ) pakkI banI hai| isa oTale ke pUrvI, pazcimI divAra meM do tAkha (gokha) bane huve haiN| pUrvI tAkha meM siddhacakra, samavasaraNa vagairaha kI racanA kAle pASANa meM khudI huI hai / TUTa phUTa va ghisajAne kI vajaha jIrNa ho gaI hai / isa oTale para uttarI divAra meM eka zilAlekha jisakI laMbAI 20 // iMca va UMcAI 14 // iMca kI hai, solA paMktiyoM meM ukta zilAlekha likhA huvA hai; jisakI nakala hamane tA. 21 janavarI sana 1937 ko lii| zurU dvAra meM praveza karate sabhAmaMDapa (raMgamaMDapa) aMdara banA hai, jisa kI laMbAi cauDAI 18x18 phuTa kI caurasAI ke karIba hai| isa sabhAmaMDapa kI UparI chata ke bIcako polAI meM.lAla pASANa kI 12 putaliye nRtya, vAdana, vagairaha AkAra ko ati sundara lagI huI hai| eka putalI TUTa jAne se khAlI jagaha hai| isI zurU dvAra ke uttaraMga ke Upara kuMbhakalaza nikale haiN| sabhAmaMDapa ke bAda mUla gaMbhAre meM praveza ke liye tIna dvAra bane haiN| bIca ke mukhya dvAra ke uttaraMga ke Upara zrI jinezvara kI padmAsanavAlI mUrti va kuMbhakalaza va deviyoM kI mUrtiyeM haiM / AsapAsa ke dvAra ke uttaraMga para gaNapatI va kuMbhakalaza kA AkAra hai / mUla gaMbhAre ke aMdara lAla pASANa kI vedI pUrva se pazcima ke dIvAra taka laMbI banI hai, jisa para usa vakta dasa bAraha pratimA sthApita heAMgI, isa vakta khAlI hai| isa vedI ke pAsa pUrvI pazcimI divAra meM do gokha bane haiM, jinake toraNa AkAra ke bIca meM jinabiMba nikale huve haiM / isa maMdira kI pUrvI dIvAra kA hissA TUTa phUTa For Private And Personal Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] - mAMDavagaDha ke tArApura maMdira kA zilAlekha [47] gayA hai| Upara ghUmaTa vagairaha jIrNa ho gaye haiM aura bahuta hissA TUTa gayA hai| maMdira ke sAmane dasa phUTa ke karIba khulA cauka hokara usake Age eka makAna hai, jisakI dIvAra TUTI phuTI hAlata meM khar3I huI haiN| Upara se vulA ho gayA hai| makAna ke aMdara eka bhAyarA hai| aMdara patthara kA bAMdhakAma hai| pratimA vigairaha kucha nahIM hai khAlI par3A hai| isa maMdira ke AsapAsa makAnAta ke tamAma khaMDahara paDe huve haiM jo upAsare, dharmazAlA Adi va zrAvakoM kI bastI kA bhAna karAte haiN| maMdira ke pAsa eka pAnI kA TAMkA batAte haiM usameM akSaya tRtIyA ko aMdara se zveta sarpa nikalatA hai, va pAnI apane Apa Upara ubharAkara zAMta ho jAtA hai| yaha bAta hama zilAlekha kI nakala lekara vApisa Akara sUryakuMDa kI nakala le rahe the usa vakta tAgapura ke rahanevAle do cAra manuSyoM ne kahI thii| satyAsatya jJAnIgamyaM / akSaya tRtIyA ko vahAM jAne para hAla mAlUma ho sakatA hai| thoDe roja bAda phira mAMDavagaDha jAne para rA0 paMDita vizvanAtha zarmA itihAsa premI ke pAsa ukta zilAlekha kA phoTo unheAMne levAyA thA, vaha dekhA aura vaha "vANI" mAsika patra kharagona (nImAra) meM prakAzita karane kA jAhira kiyaa| hamane saMpAdaka "vANI' se bloka prApta karake isa patra meM prakAzita karAyA hai| zarmAjI ko kAphI madada milI hai aura zilAlekha kA saMkSipta artha paramapUjya dharmasAgarajI mahArAja se karavAyA hai ataH hama una sarva ke AbhArI haiN| hamArA abhimAya isa zilAlekha va sUrya kuMDa ke zilAlekha dekhane ke pazcAt khyAla AyA ki zrImAn svargIya rakhabadAsa kRta eka caityavaMdana " Ajadeva arihaMta namU, samarUM tAharUM nAma / jyAM jyAM pratimA jinataNI, tyAM tyAM karuM praNAma" | isake AkharI pada meM "mAMDavagaDhano rAjiyo, nAme deva supAsa / Sabha kahe jina samaratAM pahoMce mananI Aza // " isa pada ke vicAra karate yaha anumAna kiyA jA sakatA hai ki riSabhadAsajI yAtrArtha dezATana karate mAMDavagaDha Aye heAMge, kyoM ki mAMDavagaDha usa vakta khUba AbAdI se basA thA aura jainiyoM kI puSkala bastI thii| usa vakta jaina saMgha caitrI, kArtikI pUrNimA 1. riSabhadAsajI kA jIvana vRtAnta ThIka taura se mujhe mAlUma nahIM hai, paraMtu itanA mAlUma huvA hai ki zrImAn riSabhadAsajI akabbara bAdazAha ke vakta meM huve haiM, jo vikrama kI solahavIM zatAbdi kA samaya hai| inhoMne stavana, caityavaMdana, sttiyAM, sajjhAyoM, zloMka vagairaha bahuta banAye haiM aura jainAcAryoM ne unako mAna kI dRSTi se dekhA hai| For Private And Personal Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya praza [13 jaise paroM ko isa tArApura maMdira kI yAtrArtha Ate heAMge, kyoM ki zilAlekha meM zatrujayAti tIrthoM ke paTTa nirmANa kA spaSTa khulAsA hai| isake sivAya yaha bhI kAraNa paidA ho jAtA hai ki tArApura daravAje ke bAda ghATI utarate haiM usa vakta usa dRzya se yaha bhAva ho AtA hai ki zrI zatrujaya kI 'peTA kI' pAga utara rahe hoM aura prabhu kI yAtrA ko jA rahe hai / vahAM tArApura maMdira ke yAtrAlu parvo ke dina prabhu mahotsava kI savArI nikAla kara sUryakuMDa para pahuMcate hoNge| yaha sUryakuMDa usa vakta gAMva kI AbAdI ke najadIka hogaa| isa vakta AbAdI ghaTa jAne se kucha dUra jAna paDatA hai / siddhagiri para rahA huvA sUryakuMDa isa kuMDa ke nAma se spaSTa yAda divA detA hai| vahAM kuMDa ke pAsa rahI huI vADI (bagIcA) meM snAtra pUjA Adi prabhu bhakti pUrNa hone ke pazcAt bhAtA Adi se saMdhabhakti hotI hogI aura phira apane apane sthAna ko cale jAte heAMge / usa vakhta ke AnaMda aura yAtrA ke bhAva ko dekhakara ukta rakhabadAsajI ne yaha caityavaMdana racA hogA / caityavaMdana meM zatrujaya, giranAra, tAraMgA, AbU , aSTApada, sammeta zikhara, tIrthoM ko vaMdana karake AkharI mAMDavagaDha maMDana supArzva prabhu ko vaMdana kiyA hai| aura zilAlekha meM cAra paTTa nirmANa kA khulAsA hai to zatrujaya, giranAra, aSTApada, saMmetazikhara, prabhuvihAra va nirvANa ke sthAna hone se inakA paTTa rUpa meM nirmANa kiyA hogA aura bAkI paTTa sAdhAraNa rUpa se maMDana kiye heaaNge| usa vakta kA bhAva yAda karake yaha caityavaMdana kI racanA kI hogI aura jaba se mAMDavagaDha, tIrtha kI prakhyAti meM AyA ho| isa vakta mAMDavagaDha meM maMdira ke mUla nAyaka zAMtinAtha prabhu the| supAce prabhu kA biMba na hone se yAtrAluoM ko sahaja zaMkA utpanna ho jAtI hai, paraMtu ukta lekha dekhane se zaMkA kA kAraNa nahIM rahatA hai, kyoMki zilAlekha meM supArzvanAtha prabhu ke maMdira kA khulAsA ho gayA hai / mujhe to aba yahAM taka vizvAsa hotA hai ki supArzva Adi prabhu ke biMba usI tArApura ke maMdira ke AsapAsa surakSita dazA meM jamIna ( bhUgarbha ) meM praveza karA diye heAMge, kyoMki mugala jamAne meM mUrti, maMdira ke toDa phoDa kA kAma jora zora se calatA thA / usase bacAne ke liye buddhi nidhAna puruSoM ne yaha kArya avazya kiyA hogA / kisa puNyAtmA ke hAtha se prabhu darzana deMge yaha to jJAnI jAne / zrI saMgha va puNyAtmAoM, lakSmIvaMtoM se prArthanA hai ki isa maMdira ko TikA rakhanA ho to thoDe kharca se yaha kAyama raha sakatA hai / nahIM to thoDe dinoM pazcAt yaha bhI jamIna meM so jaaygaa| AzA hai zIghra hI dharmavaMta isa ora apanA dhyAna AkarSita kareMge / For Private And Personal Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org saMpAdakIya vakatavya trIjuM va gayA aMke bIjuM varSa pUrNa karIne varSAmAM praveza kare che. A * trIjI va * * pAMcamanA badale padaramI tArIkha. ''gautamabudda" pustaka sa MbaMdhI khulAsA. * zrImAn cunIlAla vardhamAna zAhanuM "rAjahatyA". ke Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir " zrI jaina satya prakAza trIna 6 zrI jaina satya ,, kaMIka muzkelIo, kaMIka agavaDA ane kaMIka UNapo chatAM prakAze 'peAtAnA uddeza pramANe pratIkAra karavAmAM ane itihAsa temaja sAhitya viSayaka vAcama samAja samakSa rajU karavAmAM potAthI zakya badhuM karavAne prayatna karyo che. A prayatnamAMne eka prayatna " zrI mahAvIra nirvANa vizeSAMka ''nI yojanA pUrI pADavAnA hatA. paramAtmA mahAvIradevanA jIvananI judI judI vigate pUrI pADatA aneka lekhAthI samRddha banelA A aMkanI aneka vidvAnA ane vartamAna patrAe praza'sA karI che. A ane A pachInAM khInna varSo daramyAna vadhu saMgIna kAya karavAnI ane banI zake te pramANe vadhu sarasa vAcana raju karI samAjanI sevA karavAnI bhAvanA sAthe ame navA varSImAM praveza karIe chIe. 29 gayA varSa daramyAna samitine ane mAsikane dareka rIte vadhu pagabhara karavAnA prayatna karavA mATe samitinA sabhya pAMce pUjya muni mahArAjonA ame ghaNA AbhAra mAnIe chIe. sAthe sAthe khIjA je pUjya munirAjoe ane vidvAnAe peAtAnA lekhA ApatA rahevAnI udAratA batAvI che temane, samitine Arthika madada karanAra udAra sakhA gRhasthAnA ane mAsikanA pracAra mATe prayatna karatA dareka pUjya munirAjane ame AbhAra mAnIe chIe. ane bhaviSyamAM paNa teo evA ja sahAkAra ApatA rahe ema prArthIe chIe. . For Private And Personal Use Only ApaNA sAhitya ane itihAsanA keTalAya pradeze! hajI A pradezAne kheDavA mATe jeTalA prayatna karavAmAM Ave teTalA amArAM zakti ane sAdhane pramANe, A kSetrA mATe banatuM karavAnI amArI bhAvanA che. ame te icchIe chIe ke dara varSe " zrI mahAvIra nirvANu vizeSAMka " jevA ekAda daLadAra vizeSAMka ame pragaTa karI zakIe. paNa amArI A badhI bhAvanAnI siddhine AdhAra amane maLatI Arthika sahAyatA ane ApaNA vidvAna pUjya anya lekhake| taraphathI maLatA sahakAra upara che. munirAje ane ApaNA pUjya munisamudAyamAM dareka viSayanA vidvAne maujUda che. tee dhAre te sArAmAM sArA lekhA taiyAra karI zake ema che. paNa hajI sudhI teeAmAM lakhavAnI patine bahu pracAra nathI thayA eTale pUratA pramANamAM " zrI jaina satya prakAza "te tenI vidvattAne lAbha nathI maLyA. paNa dhIme dhIme amane teone vadhu sahakAra avazya *maLaze evI amane khAtarI che. amane AzA che ke amArI A khAtarI saphaLa thaze ane samasta munisamudAye nimelI samitinuM A mAsika vadhune vadhu samRddha banatuM jaze ! aNakheDAyelA paDacA che. AchA che. dhIme dhIme
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org zrI jaina satya prakAza Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [pa] pAMcamanA badale paMdaramI tArIkha atyAra sudhI A mAsika dareka hiMdu mahinAnI sudI pAMcamanA divase pragaTa karavAmAM AvatuM hatuM, paNa A aMkathI, TapAlakhAtAnA khAsa dabANanA kAraNe, emAM thoDAka pheraphAra karavA paDayo che. ane pAMcamanA badale dareka aMgrejI mahinAnI paMdaramI tArIkhe mAsika pragaTa karavAnuM nakkI karavuM paDyu che. pAMcame ja mAsika pragaTa thaI zake te mATe ame TapAlakhAtA sAthe lAMkhe! patra vyavahAra karyo hate paNa tenuM kazuM iSTa pariNAma na AvyuM eTale chevaTe A pramANe paMdaramI tArIkha nakkI karavI paDI che " gaitamabuddha ?" pustaka saMbadhI khulAsA : [ la 3 ' zrImAna jI. pI. rAjaratnam ema. e. e kanaDI bhASAmAM gautamabuddha " nAmaka pustaka lakhyuM hatuM. A pustakanI pahelI AvRtti sana 1934mAM ane bIjI AvRtti 1936mAM prasiddha thaI hatI. A pustaka khaisura rAjyanA zikSaNa khAtAe abhyAsanA pustaka tarIke maMjura karyuM hatuM. chellA pAMca cha mahinA thayA jaina samAjamAM A pustaka saMbaMdhI keTaleka UhApAta zarU thayA che. ane A pustakamAM ApaNA tIrthaMkaronI niMdA karavAmAM AvI hAvAnuM jaNAvIne te pustaka mATe yogya pagalA levAnuM suranA sarakArI khAtAne lakhavAmAM Avyu che. * For Private And Personal Use Only A pustakanI khate AvRttie ame meLavI che ane bAvanamA ane sattAvanamA pAnA uparanA je lakhANa mATe jAheramAM carcA cAlI che te baMne pAnAmAMnA kathAnakAnuM akSarasa aMgrejI bhASAMtara e pustakanA mULa lekhaka zrImAn jI. pI. rAjaratname amane mekalI ApyuM che. A saMbaMdhamAM amAre potAnA kaMI paNa mata ApatAM pahelAM ame te aMgrejI bhASAMtara ane tene gujarAtI anuvAda ApIe chIe jethI enuM rahasya barAbara samajavAmAM anukULatA paDe. 1. Translation of the para on page 52 of the second edition of GAUTAMA BUDDHA ' "Buddha went from Sankasya to Jetavana at Sravasti. Seeing that Buddha was becoming famous, those of other faiths, called the Tirthakas, could not tolerate (it). They thought to soil the name of Buddha, somehow. At last, they instructed a scheme to A woman, cal!ed Cinca. She often used to come to Jetavana as a hearer of Dharma. One day she tied a wooden ball to her stomach, came (to the assembly), and in the full assembly said * Buddha, I am pregnant. You are the father of this child. Make me a place for my lying-in.' Seeing her tell a lie, Buddha pitied her. He said 'Sister, only we two know whether what you say is
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org a'ka 1] [51] false or true. Is it not?' Seeing him, hearing his words, Cinci's body shuddered. While she was shuddering with fear, the wooden ball she had tied slipped and fell down. Cinci was much ashamed. All the people drove her away with contempt, The fame of Buddha still increased." sapAdakIya vaktavya Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir 2. Translation of the para on page 57 of the second edition of " GAUTAMA BUDDHA ':-- "It is said above that the Tirthakas disliked Buddha. They had sent da woman Cinci to Jetavana and tried to defame Him. It happened in the seventh rainy season. As that attempt failed, the anger of the Tirthakas had increased. More, as days went by, the fame of Buddha increassed and all were becoming his deciples. So, they again tried to slander Buddha. They sent for some butchers and got murdered a Bhikshuni called Sundari. They brought the dead body of Sundari and hid it in a shrub near Jetavana. All came to know of the disappearance of Sundari. While searching, her body was found in the shrub near Jetavana. The Tirthakas came and describing in various ways that Gautama it is that has done this murder,' made all the people believe it. But, by that time, quarrel had come among the murderers. The Tirthakas had given them money for the murder of Sundari. During the quarrel they abused one another. While abusing like this, the secret of the murder of Sundari was published. The Tirthakas were put to shame. The love and compassion of Buddha protected Him and made His fame to grow." [ mudde sAMkAsyathI zrAvastinA jetAvanamAM gayA, buddhane prasiddha thatA joI te tIrthaMkA nAmanA bIjA dharmAMvALAe (te) sahana karI zakayA nahi. teoe kAI paNa rIte buddhanuM nAma badanAma karavAnA vicAra karyo. chevaTe teeAe cI'cA nAmaka eka strIne eka yeAjanA sUcavI. teNI ghaNIvAra, dharma sAMbhaLanAra tarIke, jetAvanamAM AvyA karatI hatI. eka divasa, eka lAkaDAneA daDA ( kakaDA ) peAtAnA peTa upara bAMdhIne teNI (sabhAmAM)AvI, ane bharasabhAmAM kahevA lAgI : " he mudde, huM sagarbhA chuM. tuM A bALakane pitA che. mArA mATe sUvAnI jagyAnI vyavasthAkara." teNIne asatya khelatI joI ne khuddhane tenA upara karUNA AvI. temaNe kahyuM : " bahena, te kahyuM te sAcu che ke khATuM che tuM ane huM ja jANIe chIe. krama kharU ne? temane ( muddate ) joi ne ane temanA zabdo sAMbhaLIne cIcInuM zarIra tharatharavA lAgyuM. jyAre For Private And Personal Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [52] zrI jaina satya prakAza ( varSa teNI tharatharatI hatI tyAre pelo lAkaDAno kakaDo, je teNIe bAMdhyo hato te, nIce sarI pa. cIMcI khUba zaramAI gaI badhAya lokoe ghaNApUrvaka teNIne hAMkI kADhI. buddhanI kIrti pahelAMthI vizeSa vadhavA lAgI."] bIjI AvRtti, pRSTha para. [ "upara kahevAmAM AvyuM che ke tIrthake buddhithI ghaNu karatA hatA. teoe cIMcI nAmaka strIne mokalIne temanI (buddhanI) apakIrti karavAno prayatna karyo hato. A bInA sAtamA caturmAsamAM banI. te prayatna niSphaLa javAthI tIrthane krodha vadhI gayo hato. jema jema vadhu divaso pasAra thatA hatA tema tema buddhanI kIrti vadhatI jatI hatI ane badhA temanA anuyAyI banatA jatA hatA. tethI teoe (tIrthakoe) pharIthI buddhane kalaMkita karavAno prayatna karyo. teoe keTalAka mArAone teDI maMgAvyA ane (temanI pAse) suMdarI nAmaka eka bhikSaNInuM khUna karAvyuM. teo suMdarInA zabane ucakI gayA ane jetAvana pAsenI jhADImAM saMtADI dIdhuM. suMdarI guma thayAnA samAcAra badhAe jANyA. gata karatAM, tenuM zarIra jetAvana pAsenI jhADImAMthI maLI AvyuM. tIthake AvI pahoMcyA ane "A khUnano karanAra gautama che," ema aneka rIte varNana karIne lokone te pramANe manAvavA lAgyA. parantu teTalAmAM, mArAmAM kajiyo ubhe thayo. tIrthakoe temane suMdarIno vadha karavA mATe paisA ApyA hatA. (e) paisAnI vaheMcaNI karatAM teo laDhI paDyA. A daramyAna teo eka bIjAne gALo devA lAgyA. A pramANe gALAgALI karatAM, suMdarInA vadhanuM rahasya jAhera thaI gayuM. tIthake zaramiMdA thayA. buddhanAM prema ane karUNAe buddhane bacAvI lIdhA ane temanI kItine vadhArI dIdhI."] bIjI AvRtti, pRSTha 57. mULa pustakanA A anuvAda uparathI joI zakAze ke emAM keTaleka ThekANe tIrthaka zabdano upayoga karavAmAM Avyo che. A pustakanA saMbaMdhamAM jaina samAjamAM je UhApoha karavAmAM Avyo che tenuM mukhya nimitta A tIrthaka zabda ja che. A tIrthaka zabdano artha tIrthakara karavAmAM Avyo ane tema karIne "e pustakamAM tIrthakaronI niMdA karavAmAM AvI che" e AdhAre e pustakano virodha karavAmAM Avyo. A virodha joine e pustakanA lekhaka zrImAnuM cha. pI. rAjaratname The World " Tirthaka " and the future of the " Buddha Vacana Madha" ("tIrthaka" zabda ane "buddha vAcana mAdhu " nAmaka saMsthAnuM bhAvI ") nAmaka eka 16 pAnAnI pustikA prakAzita karI ane temAM tIrthaka zabdane vAstavika artha zuM che ane pote te zabda kayA arthamAM vAparyo che te bahu ja khulAsA pUrvaka jaNAvyuM che. temaNe temAM jaNAvyuM che ke tIrthakano artha tIrthakara nathI thato paNa teno artha "bauddha dharma sivAyanA bIjA dharmane anuyAyI" e thAya che. teo lakhe che: " Gautama Buddha" was first printed in 1934 and I allowed the word " Tirthaka " explaining it as the "sects other than Buddhistic, 'sure of the fact that Tirthaka in kannada Literature has never meant a Jain Tirthakara". For Private And Personal Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir aMka 1] saMpAdakIya vaktavya pi [ "gautamabuddha pahelavaheluM 1934mAM chApavAmAM AvyuM hatuM, ane temAM meM tIrthaka zabdano upayoga karyo hato, ane tenI sAthe e zabda mATe khulAso Apyo hato ke teno artha "buddha sivAyanI bIjI jAtio " e thAya che, kAraNa ke mane khAtarI hatI ke kanaDI sAhityamAM tIrthakano artha kadI paNa tIrthaMkara nathI thato. ] vivAdAspada bhAgane je anuvAda upara ApavAmAM Avyo che temAM tIrthaka zadane cha ThekANe upayoga karavAmAM Avyo che, ane sauthI prathama jyAM e zabda AvyA che tyAM "tIrthake nAmanA bIjA dharmavALAo" ema spaSTa lakhyuM che. vaLI je tyAM vAparavAmAM Avela tIrthaka zabdano artha tIrthakara karIne ApaNuM tIrthakaranI niMdA karavI hota to te zabda bahu vacanamAM na mUkatAM eka vacanamAM mUkAyo hota, kAraNa ke te vakhate paramAtmA mahAvIra deva gautamabuddhanA samakAlIna tIrthakara hatA. A pustakamAM tIrthaka zabda badhe sthaLe bahu vacanamAM ja vaparAyo che e anuvAda uparathI joI zakAze. A pramANe mULa lekhaka pite tIrthakaronI niMdA na karavAnuM jaNAve che ane ApaNane paNa tIrthakane artha tIrthakara kare barAbara nathI lAgato. A uparAMta zrImAna rAjaratnama pate prasiddha karela pustikAnA aMtamAM jaNAve che ke - " It is my earnest desire to remove all cause of pain from my Jaina Brethren. So, I am prepared to replace in future the form Tirthaka by Tairthika, or even a more general form like para-dharmika; not because Tirthaka has ever meant a Tirthakara, but because the form Tirthaka has unwillingly caused pain to many. Hinduism, the faith of my cradel and Buddhism, the faith of my study have taught me the greatness of Ahimsa,-- Ahimsa that the Tirthakaras too taught Least of all would I try to injure the name and prestige of a religion which has done so much for Kannada and of its saints who have meant something also to me, an humble student of Jainism." ["mArA jaina baMdhuonA duHkhanuM dareka kAraNa dUra karavAnI mArI hArdika IcchA che. tethI, huM bhaviSyamAM tIrthaka zabdanA badale tairthika zabda athavA to ethIya vadhAre sAmAnya para dhArmika jevo zabda mUkavA taiyAra chuM, A zabada badalavA) nuM kAraNa keI ema na samaje ke tIrthakane artha tIrthakara thAya che, paNa kAraNake tIrthaka zabdathI mArI jarA paNa icachI na hovA chatAM ghaNAnI lAgaNI dubhANI che. mArA janma sAthe maLela hiMdu dharmo ane mArA abhyAsathI maLela bauddhadhame mane ahiMsAnI mahattA zIkhavI che - e ahiMsA ke jene tIrthakaroe paNa upadeza Apyo che. jaina dharmanA eka vinamra abhyAsI tarIke huM, je (jaina) dhameM kanADA mATe khUba kArya karyuM che ane je dharmanA mahAtmA puruSe badhAne ane mAre mana mahAna che, te dharmanI kItine ane nAmane nukasAna pahoMce evuM lakhavAno prayatna kadI paNa karI zakuM nahi". ] For Private And Personal Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [ur] zrI jaina satya prakAza [ varSa 3 A pramANe potAne namra khulAso ApIne temaNe jaina janatAnI pAse mAgaNI karI che ke temanA A khulAsAthI saMtoSa pAmIne teoe mahesura sarakAra upara je virodha lakhI mokalyo hoya te pAcho kheMcI le. kAraNake temanA jaNAvyA pramANe A virodhathI temanI "buddha vAcana mAdhu" nAmaka saMsthAne nukasAna pahoMcyuM che zrImAna rAjaratname e paNa jAhera karyuM che ke "gautama buddha" nAmanuM pustaka atyAre bajAramAM maLatuM nathI temaja svaisura sarakAranA abhyAsakramamAMthI paNa e nIkaLI gayuM che. vaLI kadAca e pustaka pharIne chapAya te temAM tIrthaka zabdano upayoga na karavAnI paNa pitAnI taiyArI batAvI che. A badhA uparathI amane lAge che ke have A saMbaMdhamAM kazI pravRtti karavAnI jarUra nathI. tIrthaka zabdanA arthane aMge A prakaraNane janma thayo hato eTale tenA lekhakanA ATalA vistRta khulAsA pachI A prakaraNano aMta AvI ja joIe. AzA che ke jaina janatAne AthI avazya saMtoSa thaze ! zrImAn cunIlAla vardhamAna zAhanuM "rAjahatyA? amadAvAdanA "prajAbaMdhu" sAptAhika patranI 1937nI bheTa tarIke zrI cunIlAla vardhamAna zAhanuM " rAjahatyA " nAmanuM pustaka ApavAmAM AvyuM che. A pustakane eka aitihAsika navalakathA tarIke oLakhAvavAmAM AvyuM che. gujarAtanA mahArAjA ajayapALanA vakhatanI rAjakIya sthitino upayoga karIne ajayapALanI hatyAnI ghaTanAnI AsapAsa A kathAnI guMthaNI karavAmAM AvI che. emAM keTaleka sthaLe jaina munirAje ane jaina gRhastho mATe kalpanAnA AdhAre kharAba lakhANa lakhavAmAM AvyuM che. ame A mATe zrI. cunIbhAIne eka vIgatavAra patra lakhyo hato te jaina janatAnI jANa mATe atre pragaTa karIe chIe: amadAvAdaH 6-8-30 rA. rA. cunIlAla vardhamAna zAha, prajAbaMdhu" patranI 1937 nI sAlanI bheTa tarIke bahAra paDela ane ApazrIe lakhela "rAjahatyA" nAmaka navalakathAmAM Ape ApanI kalpanAthI sarjAyela bhAmatI nAmaka eka gaNikAnA pAtranI sAthe Ape keTalIya kAlpanika ghaTanAo vaNI kADhI che. e ghaTanAomAMnI nIcenI cAra ghaTanAo (je jaino mATe ghaNuM du:kha upajAvanArI che te) tarapha A5nuM dhyAna dorIe chIe - (1) vibhAga pahelo, prakaraNa bIjuM jhIMjhuvADAnI dharmazALAmAM utarelA paMdareka mANasanA zrAvakenA saMghamAMnA be cAra mANase, potAnI sagavaDa mATe-pitAnA upara lAdavAmAM AvelI agavaDa dUra karavA mATe-eka bhANumatI gaNikAne, jhIMjhuvADAnA kalledAra sAhasamAnI pAzavI mAgaNIne vaza thavA mATe aneka prakAranI halakI yuktiothI samajAve che. (kAraNa ke e gaNikAne joIne sAhasamalla kAmAMdha thayo hato. paNa jyAre bhANumatIe enI mAgaNIne spaSTa inkAra karyo tyAre te kAledAre dharmAzALAmAMnA badhAya For Private And Personal Use Only
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir a'ka 1] sampAdakIya vaktavya AgaLa mANasAne dhamazALA cheADavAnI nA karamAvI hatI, te samajatA herAna karavAthI tenI adhama icchA bara Avaze. aTakAyata e eka prakAranI agavaDa hatI ane e dUra gaNikAne sAhasamakSane AdhIna thavA samAvatA hatA. ) (2) vibhAga pahelA, prakaraNa bIjuM : upara jaNAvyA pramANe jyAre zrAvakA AdhIna thavAnuM samajAvavAmAM nAsIpAsa prauDha vayanA jainasAdhu e NikAne e mATe tene kalledArane AdhIna thavAnuM samaLavavA prayatna kare che. * [55] hatA ke badhAne musApharI karavAnI karavA mATe zrAvakA bhANamatIne kAledAranI adhama icchAne thAya che tyAre e saMdhanI sAthenA eka samaLavavA Aya che ane aneka prakAre [ A pramANe pahelA vibhAganuM A nayiAtuM dhana " zI khIjuM AkhuM prakaraNa AvA halakAI bharyA ane kalpita saMvAdathI bhareluM che. ] (3) vibhAga bIjo, prakaraNa paMdaramuM : bhANumatI gaNikA pratApamallu AgaLa peAtAnI ApavItI kahI saMbhALatAM jaNAve ke...eka jaina sAdhu sAthe huM maMdiramAMthI nADI !' A navalakathAmAM A sAdhu bhANumatIne phasAvIne palAyana thaI jAya che ane veza badalIne sAdhurAmanA nAme jhAleAramAM pratApamallanA bekara tarIke rahe che. --vibhAga trIo, prakaraNa paheluM. pharI pAchA e jainasAdhunA veSamAM pATaNamAM bhANamatIne maLe che ane te vakhate te vimaLacadra tarIke oLakhAya che, --vibhAga cAthA, prakaraNa paheluM-pAMcamuM. For Private And Personal Use Only (4) vibhAga bIjo, prakaraNa seALamuM: A bhANamatI gaNikAne AbhaDa mAMtrI junAgaDhathI pATaNa lAvIne peAtAnI rakhAta tarIke rAkhe che ane tenI sAthe potAnuM jIvana patita kare che, A pramANe Ape, bhANamatI nAmaka gaNikAnuM eka taddana kalpita pAtra upajAvIne, eka aitihAsika navalakthAnA javAbadAra nAme, eka ekane TapI ntaya evA bhayaMkara AkSettA jaina sAdhuo ane jaina gRhasthA upara karyA che. pote jemane pUjya ke mAnya mAnatA hAya temanA upara karavAmAM AvatA AvA sAva AdhAra vagaranA AkSepa! vAMcIne kAine paNa du:kha thAya ja, e vAta ApanA dhyAna bahAra hoya ema kema mAnI zakAya? chatAM ApanI kalamathI lakhAyeluM AvuM lakhANa vAMcIne kharekhara, ghaNI ja dIragIrI thAya che, jyAre A bhAmatInuM pAtra kAI paNa dRSTie aitihAsika na hoya ane Apa enI sAthe aneka prakAranI sAcI khATI ghaTanAenA meLa sAdhatA hai| tyAre Ape eka samAjane mana pUnya ke mAnya puruSone halakA pADavA mATe ja e pAtra kalpI kADhayuM hoya, ema kema na manAya ? sadbhAgye Ape rAjahatyA mAM je je aitihAsika pAtrAne upayAga karyAM che te badhAnI TUMkI teAMdha, Ape ApanA kathita pAtrA " zIrSaka pariziSTamAM ApI che pAtrAne sthAna nathI maLyuM e hakIkata amArI "" pustakanA aMtamAM " itihAsa emAM bhANamatI ke vimaLacaMdra jevAM mAnyatAne vadhu puSTa banAve che.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir [56] zrI jaina satya prakAza bhANamatInA kalpita pAtranI kalpanAnI chAyA maMtrI kapardinA mRtyu upara paNa paDyA vagara nathI rahetI. alabata ajayapALe ja enuM mota nIpajAvyuM hatuM te sAcuM che, chatAM Ape je kAraNe tenuM mRtyu thayAnuM lakhyuM che te kAraNe to te nathI ja thayuM, kAraNake bhANumatInA pAtranI kalpitatA sAthe sAhasamalanA tenA uparanA, jhIMjhuvADAnI dharmazALAmAMnA atyAcAranI vAta paNa sAva kalpita sAbIta thAya che. eTale pachI sAhasamala upara AjJA-patra mokalavAmAM ajayepALanI AjJA na levAne ArepamAMthI nIvaDeluM tenuM mRtyuM paNa kalpita ja kare che -vibhAga bIje, prakaraNa ekavIsa-bAvIsa. A uparAMta mahAkavi rAmacaMdrasUrinI mRtyu-kathAne paNa ApanI kalpanAnI thoDIka kALI chAyAnA bhoga banavuM paDayuM che. maMtrI kapardinI mAphaka rAmacaMdrasUrinuM mRtyu paNa ajayapALe ja nIpajAvyuM hatuM e kharUM che. arerATI upajAve evA maraNa vakhate paNa e vIra sUrizekhara jarA paNa DagyA na hatA e vAta Ape paNa lakhI che. chatAM teo rAtrinA vakhate ane pAlakhImAM besIne ajayapALanA mahelamAM gayA hatA evuM kevaLa kalpanAjanya lakhANa lakhIne ane e rIte e sUripuMgava pAse, temanA jIvananA chellA divase, (1) rAtre potAnuM sthAna choDIne bahAra nIkaLavAna ane (2) pAlakhImAM besIne rAjamahele javAno, ema be prakAranA sAdhu-AcArano bhaMga karAvIne Apa e sUripuMgavanuM zuM vadhu sAruM dekhADavA mAge che te samajI zakAtuM nathI. Apa (sthAnakavAsI) jaina cho eTale jaina sAdhuo koI paNa jAtanAM vAhanano upayoga karatA nathI temaja rAtrinA vakhate bIjA koI sthaLe jatA nathI e sAdhu-AcAra Apa barAbara jANe ja che. -vibhAga bIja, prakaraNa pacIsamuM. prabaMdhaciMtAmaNi, jaina sAhityano saMkSipta itihAsa ke paMDita zrI lAlacaMda bhagavAnadAsa gAMdhIe saMpAdita karela ane dhI gAyakavADa orIenTala sIrIjha taraphathI bahAra paDela kavi zrI rAmacaMdrasUri kRta "nalavilAsa" nATakanI kavi rAmacaMdrasUrinA jIvana upara prakAza nAkhatI ati vistRta prastAvanAmAM paNa Avo ullekha nathI maLato. A rIte, Apa joI zakaze ke, Ape ApanI kalpanAnA jore, jainonuM dila khUba dubhAya evuM lakhANa lakhI nAkhyuM che. atyAranA yugamAM, itihAsanA nAme. AvuM lakhANa lakhAya e koI paNa rIte yogya na gaNAya. ane koI paNa samaju samAja itihAsanA nAme karavAmAM AvatI AvI aghaTita TIkA tarapha AMkhamIMcAmaNAM paNa na karI zake. AzA che ke Apane AvA lakhANathI bIjA vadhu jaina bhAIonI lAgaNIo dubhAya te pahelAM Apa enA mATe satvare yogya pagaluM lezo ane ApanA hAthe je anyAya thavA pAmyo che tenuM parimArjana karIne A prakaraNane vadhu AgaLa vadhatuM aTakAvaze. Apano khulAso amArA mAsikamAM pragaTa karavA ame IcchIe chIe. patranI pahoMca lakhaze. e ja lI. Apane ratilAla jhIpacaMda desAI vyavasthApaka, For Private And Personal Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org a 1] saSAdakIya vaktavya [5] ame lakhelA vigatavAra patrane zrI cunibhAi taraphathI amane A pramANe uttara maLyA cheH - sAraMgapura, taLiyAnI pALa, amadAvAda, tA. 12-8-37 zrI. ratilAla dIpacaMda dezAI zrI jaina satyaprakAzaka kAryAlaya, ghIkAMTA, amadAvAda, sujJa bhAIzrI ~~ mArI aitihAsika navalakathA jaina ane jainasAdhune kharAba svarUpamAM patra mane maLyA che. te bAbata upara mAruM mATe huM Apane AbhArI chuM. Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir ** rAjahatyA " mAMnA keTalAka prasagA Alekhe che evI matalabavALA ApatA dhyAna doravA ane mArA khulAsA mAMgavA huM janme sthAnakavAsI jaina chuM e vAta mana kAI paNa prakAranI sAMpradAyikatAnuM mUlya avaleAkavAmAM 'huM jaina chuM' evuM mamatva paNa meM rAkhyuM nathI. sAcI che; paNa eka jaina tarIke mAre nathI, ane itihAsane sApekSa STie kadAca e mArI UnatA hAya ke maryAdA hoya. pariziSTa uparathI tame je kaheA che ke bhANumatI ane vimaLa e kalpita pAtrA che, e vAta sAcI che, e kalpita ja che, paNa temanuM sarjana karavAmAM mane te kALanA aitAhAsika ullekhAe TakA ApyA che. navalakathA mATe kalpita pAtra paNa joIe ja, paNa tenI pAchaLa vAtAvaraNanI aitihAsikatAnuM pIThabaLa hAvuM joI e; ane evuM pIbaLa hoya te! je aitihAsika vAstavikatA AvI navalakathAmAM joIe tenuM khaMDana thatuM nathI. kAI paNa dharmAMnA badhA sAdhu-satA susAdhue ke satizarAmiNa ja hoya che, ema huM mAnato nathI. evI mAnyatA ja vAstavikatAnI vireAdhinI che ane itihAsamAMnA ullekhA paNa ema kahetA nathI. mahArAja kumArapALanA kALamAM paNa badhA sAdhue pUjya ke samAnya naheAtA. temAM keTalAka evA paNa hatA ke jemanI pratye suzrAvako tucchatAthI jotA, e ApanA khyAla bahAra nahi hoya. sAdhu svarUpa dhAraNa karanAra pratyekane sAdhu, pUjya ke satkarmazIla mAnavAnA abhiprAyavALA huM nathI. e ja rIte zrAvako paNa e prakAranA hoya che, mAnavaprakRtinA abhyAsa tenA TekAmAM che. eTale kAI kalpita pAtrAne uttama prakRttinAM ane kAI pAtrAne utaratI kATInAM-evAM 'ddo eka navalakathAne mATe savAM emAM mane kaze| aparAdha nathI lAgato, vAcA temane samajatAM ghaTatA viveka vAparI le che. jaina sAdhue ke zrAvakA upara AkSepa karavAnA mArA uddeza hAya ja nahi. evA uddezavALI kalamathI 5. rAmacaMdra, maMtrI AMbaDa, yuvaka pratApamala ane jaina pAtrAnuM sarjana thaI zakayu nahAta. rANI lIlU nevAM rAtrine samaye 5. rAmacaMdra pAlakhImAM esI rAjamahelamAM gayA e prasaMga itihAsamAM nathI, paNa ajayapALe emane karapINa rIte mArI nAkhyA e te che ja. te rAtre kema gayA, kevI zubha bhAvanAthI gayA, zubha bhAvanA AgaLa sAkalpa teDavAmAM temane kema dveSa na dekhAyA e badhuM tamane e prakaraNa ja kaheze zubha bhAvanAvaza sAdhu rAtre upAzraya bahAra nIkaLe evA navA - jUnA dAkhalA paNa maLe che. For Private And Personal Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir zrI jaina satya prakAza - - 5. rAmacaMdranA cAritryanI ujajavalatA tethI vadhe che ema huM te mAnuM chuM. rUDhAcArane ja ekAMta mahattva ApavAnA abhiprAyavALAone kadAca ema na lAge. kapada maMtrInuM mRtyu ajayapALe je kAraNuM batAvIne nIpajAvyuM hatuM te kAraNa e hatuM ke kapardIe maMtrI tarIkeno adhikAra rAjAnI avagaNanA karIne - manasvI rIte vAparyo hato. e adhikArano upayoga kapardIe kevA prasaMge karyo hato te viSe itihAsa cUpa che; tyAM kathAne ghaTato prasaMga besADavAmAM meM navalakathAnI kaLAne vaMsa karyo hoya ema mane nathI lAgatuM. AzA rAkhuM chuM ke ATalA khulAsAthI ApanI zaMkAonuM samAdhAna thaze. lI. sevaka cunIlAla vardhamAna zAha zrI cunIbhAIe lakhI mekalela temanA A khulAsAthI amane jarA paNa saMtoSa thayo. nathI. jaina munirAjo ane jaina gRhastha mATe zrI cunIbhAIe je kaMI lakhyuM che te vAMcyA pachI kaI paNa taTastha mANasane temanA A khulAsAthI saMtoSa na thaI zake. chatAM ame amArA aAM tene bAjue rAkhIne ane samAdhAnano mArga svIkArIne, AkhA jaina samAjane saMtoSa thAya ane A prakaraNa vadhu ugra na banavA pAme to, kharekhara saMtoSakAraka khulAse zrI cunIbhAI taraphathI maLe te AzAe nIce pramANane eka vadhu patra ame temane lAge che. Ane je kAMI uttara teo taraphathI amane maLaze te ame janatA samakSa rajU karIzuM. amadAvAda : 15-8-3 . rA. cunIlAla vadha mAna zAha, amArA tA. 6-4-3 nA patranA javAbamAM Apano tA. 12-8-37 no patra maLyo. AbhAra. amoe lakhela patranA javAbamAM ApazrIne je A ja khulAso hoya te, amAre dilagIrI sAthe jaNAvavuM paDe che ke te ghaNo ja adhUrA ane mULa praznanI carcAthI vegaLA che. ane tethI Ape jaine ne saMbaMdhamAM je kaMI khoTI TIkA karI che tenuM kaMI paNa samAdhAna temAMthI maLI zakatuM nathI. ane te kAraNe ame Apane A bIje patra lakhIe chIe. ApanA pustakamAMnI je ghaTanAone ame, amArA patramAM, jainonuM dila dubhA nArI kahI che te dareka kAlpanika che, ema te ApanA patramAM nIcenAM vAkyothI nakkI thAya che ja (1) "bhANumatI ane vimaLa e kalpita pAtro che e vAta sAcI che." (2) "rAtrine samaye paM. rAmacaMdra pAlakhImAM besIne rAjamahelamAM gayA e prasaMga ItihAsamAM nathI." (3) "kapardI maMtrInuM mRtyu ajayapALe je kAraNuM batAvIne nIpajAvyuM hatuM te kAraNa e hatuM ke kapardIe maMtrI tarIkane adhikAra rAjAnI algaNanA karIne-manasvI rIte vAparyo hato. A adhikArano upayoga kapardIe kevA prasaMge karyo hato, te viSe ItihAsa cUpa che. tyAM kathAne ghaTato prasaMga besADavAmAM meM navalakathAnI kaLAne javaMsa pharyo hoya ema mane nathI lAgatuM" For Private And Personal Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Regd. NoB3801 For Private And Personal use only