Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ * jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6 jisama 925975555558 Gaare akalaMka - nikalaMka nATaka golon riyA ko jaya Sabrante OM jaina jayatu zAsanam 5 prakAzaka : akhila bhA. jaina yuvA phaiDarezana- khairAgar3ha zrI kahAna smRti prakAzana-sonagar3ha
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA saMkSipta paricaya zrI khemarAja gir3iyA ___zrImatI dhur3IbAI gir3iyA jinake vizeSa AzIrvAda va sahayoga se granthamAlA kI sthApanA huI tathA jisake antargata prativarSa dhArmika sAhitya prakAzita karane kA kAryakrama sucAru rUpa se cala rahA hai, aisI isa granthamAlA ke saMsthApaka zrI khemarAja gir3iyA kA saMkSipta paricaya denA hama apanA kartavya samajhate haiM janma : san 1919 cAMdarakha (jodhapura) pitA : zrI haMsarAja, mAtA : zrImatI mehaMdIbAI zikSA/vyavasAya : mAtra prAyamarI zikSA prApta kara mAtra 12 varSa kI umra meM hI vyavasAya meM laga ge| sat-samAgama : san 1950 meM pUjya zrIkAnajIsvAmI kA paricaya sonagar3ha meM huaa| brahmacarya pratijJA : mAtra 34 varSa kI umra meM san 1953 meM pUjya svAmIjI se sonagar3ha meM brahmacarya pratijJA lii| parivAra : Apake 4 putra evaM 2 putriyA~ haiN| putra-dulIcanda, pannAlAla, motIlAla evaM premcNd| tathA putriyA~-bra. tArAbena evaM mainaaben| donoM putriyoM ne mAtra 18 varSa evaM 20 varSa kI umra meM hI AjIvana brahmacarya kI pratijJA lekara sonagar3ha ko hI apanA sthAyI nivAsa banA liyaa| vizeSa : bhAvanagara paMcakalyANaka pratiSThA meM bhagavAna ke mAtA-pitA bne| san | 1959 meM khairAgar3ha meM jinamaMdira nirmANa karAyA evaM pUjya gurudevazrI ke zubha haste pratiSThA meM vizeSa sahayoga diyaa| san 1988 meM 25 divasIya 70 yAtriyoM sahita dakSiNa tIrthayAtrA saMgha nikAlA evaM aneka sAmAjika kAryoM ke alAvA aba vyavasAya se nivRtta hokara adhikAMza samaya sonagar3ha meM rahakara Atma-sAdhanA meM bitAte haiN|
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ mo o oooooooooooooooomnemonomooomnomenomooooooooom chahaDhAlA varSa ke arntagat zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA kA 10vA~ puSpa wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww AAAAAAAAAAAAAAAAAAAABAR jainadharma kI kahAniyA~ ammmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm (bhAga 6) wwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww lekhaka : ba0 haribhAI, sonagar3ha WAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAIIM wwwwAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAmawaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaawwwwwwwwwww mammarAmAAAAAAamaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaaamAAAAAAAAAAAAAAARAamaanmarwasnamamaananammanmaaaaaaaaaaaaaaam w W sampAdaka : paNDita ramezacanda jaina zAstrI, jayapura wwwwwwwwwwww prakAzaka : akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana mahAvIra cauka, khairAgar3ha - 491881 (madhyapradeza) aura zrI kahAna smRti prakAzana santa sAnnidhya, sonagar3ha - 364250 (saurASTra) manawwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww M wwwmamawA | maaaaaam
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ abataka - 15,000 pratiyA~ tRtIya AvRtti - 5,000 pratiyA~ 15 navambara, 2001 (mahAvIra nirvANa mahotsava) nyauchAvara - sAta rupaye mAtra (c) sarvAdhikAra surakSita prApti sthAna - akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana, zAkhA - khairAgar3ha zrI khemarAja premacaMda jaina, 'kahAna-niketana' khairAgar3ha - 491881, ji. rAjanAMdagA~va (ma.pra.) paNDita ToDaramala smAraka TrasTa e-4, bApUnagara, jayapura - 302015 (rAja.) bra. tArAbena mainAbena jaina 'kahAna razmi', sonagar3ha - 364250 ji. bhAvanagara (saurASTra) | anukramaNikA // TAIpa seTiMga evaM mudraNa vyavasthA - jaina kampyUTarsa, zrI ToDaramala smAraka bhavana, maMgaladhAma, e-4, bApUnagara, jayapura - 302015 phona : 0141-700751 phaiksa : 0141-519265 akalaMka-nikalaMka (nATaka-gadya ) akalaMka-nikalaMka (nATaka-padya ) AcArya akalaMka deva (saMkSipta paricaya ) moha kI hAra (2)
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI dvArA prabhAvita AdhyAtmika krAnti ko janajana taka pahu~cAne meM paNDita ToDaramala smAraka TrasTa, jayapura ke DaoN. hukamacandajI bhArilla kA yogadAna avismaraNIya hai, unhIM ke mArgadarzana meM akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana kI sthApanA kI gaI hai| phaiDarezana kI khairAgar3ha zAkhA kA gaThana 26 disambara, 1980 ko paNDita jJAnacandajI, vidizA ke zubha haste kiyA gyaa| taba se Aja taka phaiDarezana ke sabhI uddezyoM kI pUrti isa zAkhA ke mAdhyama se anavarata ho rahI hai| ___ isake antargata sAmUhika svAdhyAya, pUjana, bhakti Adi dainika kAryakramoM ke sAtha-sAtha sAhitya prakAzana, sAhitya vikraya, zrI vItarAga vidyAlaya, granthAlaya, kaiseTa lAyabrerI, sAptAhika goSThI Adi gatividhiyA~ ullekhanIya haiM; sAhitya prakAzana ke kArya ko gati evaM niraMtaratA pradAna karane ke uddezya se san 1988 meM zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA granthamAlA kI sthApanA kI gii| isa granthamAlA ke parama ziromaNi saMrakSaka sadasya 21001/- meM, saMrakSaka ziromaNi sadasya 11001/- meM tathA paramasaMrakSaka sadasya 5001/- meM bhI banAye jAte haiM, jinake nAma pratyeka prakAzana meM diye jAte haiN| pUjya gurudeva ke atyanta nikaTastha antevAsI evaM jinhoMne apanA sampUrNa jIvana unakI vANI ko AtmasAta karane evaM lipibaddha karane meM lagA diyA - aise bra. haribhAI kA hRdaya jaba pUjya gurudevazrI kA cira-viyoga (vIra saM. 2506 meM) svIkAra nahIM kara pA rahA thA, aise samaya meM unhoMne pUjya gurudevazrI kI mRta deha ke samIpa baiThe-baiThe saMkalpa liyA ki jIvana kI sampUrNa zakti evaM sampatti kA upayoga gurudevazrI ke smaraNArtha hI kharca kruuNgaa| taba zrI kahAna smRti prakAzana kA janma huA aura eka ke bAda eka gujarAtI bhASA meM satsAhitya kA prakAzana hone lagA, lekina aba hindI, gujarAtI donoM bhASA ke prakAzanoM meM zrI kahAna smRti prakAzana kA sahayoga prApta ho rahA hai, jisake pariNAma svarUpa naye-naye prakAzana Apake sAmane haiN|
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhitya prakAzana ke antargata jainadharma kI kahAniyA~ bhAga 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12,13,14 evaM anupama saMkalana (laghu jinavANI saMgraha), caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (hindI-gujarAtI), pAhur3adohA-bhavyAmRta zataka, AtmasAdhanA sUtra, virAga saritA tathA laghutattvasphoTa- isaprakAra ikkIsa puSpa prakAzita kiye jA cuke haiN| ---- jainadharma kI kahAniyA~ bhAga 6 ke rUpa meM akalaMka-nikalaMka (nATaka-gadya), akalaMka-nikalaMka (nATaka-padya) evaM AcArya akalaMka deva kA saMkSipta paricaya prakAzita kiyA jA rahA hai| sampAdana paNDita ramezacaMda jaina zAstrI, jayapura ne kiyA hai| ata: hama inake AbhArI haiN| AzA hai isa nATaka kathA kA svAdhyAya kara pAThakagaNa evaM maMcana kara kalAkara gaNa va darzaka gaNa avazya hI bodha prApta kreNge| tathA sanmArga para calakara apanA jIvana saphala bnaaeNge| jaina bAla sAhitya adhika se adhika saMkhyA meM prakAzita ho| aisI bhAvI yojanA meM zAntinAtha purANa, AdinAtha purANa Adi prakAzita karane kI yojanA hai| sAhitya prakAzana phaNDa, AjIvana granthamAlA ziromaNi saMrakSaka, paramasaMrakSaka evaM saMrakSaka sadasyoM ke rUpa meM jina dAtAra mahAnubhAvoM kA sahayoga milA hai, hama una sabakA bhI hArdika AbhAra prakaTa karate haiM, AzA karate haiM ki bhaviSya meM bhI sabhI isI prakAra sahayoga pradAna karate rheNge| vinItaH motIlAla jaina premacanda jaina sAhitya prakAzana pramukha adhyakSa Avazyaka sUcanA pustaka prApti athavA sahayoga hetu rAzi DrAphTa dvArA "akhila bhAratIya jaina yuvA phaiDarezana, khairAgar3ha" ke nAma se bhejeN| hamArA baiMka khAtA sTeTa baiMka Apha iNDiyA kI khairAgar3ha zAkhA meM hai|
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ vinamra AdarAJjalI 828 66. svaH tanmaya (pukharAja) gir3iyA janma svargavAsa 1/12/1978 2/2/1993 (khairAgar3ha, ma.pra.) durga paMcakalyANaka) alpavaya meM aneka uttama saMskAroM se surabhita, bhArata ke sabhI tIrthoM kI yAtrA, paryoM meM yama-niyama meM kaTTaratA, rAtri bhojana tyAga, TI.vI. dekhanA tyAga, devadarzana, svAdhyAya, pUjana Adi chaha Avazyaka meM hamezA lIna, sahanazIlatA, nirlobhatA, vairAgI, satyavAdI, dAna zIlatA se zobhAyamAna terA jIvana dhanya hai| alpakAla meM terA AtmA asAra-saMsAra se mukta hogA (vaha svayaM kahatA thA ki mere adhika se adhika 3 bhava bAkI haiN|) cinmaya tattva meM sadA ke lie tanmaya ho jAve - aisI bhAvanA ke sAtha yaha viyoga kA vairAgyamaya prasaMga hameM bhI saMsAra se virakta karake mokSapatha kI preraNA detA rahe -aisI bhAvanA hai| dAdA zrI kaMvaralAla jaina ' dAdI sva. mathurAbAI jaina pitA zrI motIlAla jaina mAtA zrImatI zobhAdevI jaina buA zrImatI DhelAbAI bahana suzrI kSamA jaina jIjA- zrI zuddhAtmaprakAza jaina jIjI sau. zraddhA jaina
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI dulIcaMda baraDiyA rAjanAMdagA~va zrImatI santoSabAI baraDiyA pitA- sva. phatelAlaMjI baraDiyA pitA-sva. siremalajI sirohiyA sarala svabhAvI baraDiyA daMpatti apane jIvana meM varSoM se sAmAjika aura dhArmika gatividhiyoM se jur3e haiN| san 1993 meM Apa logoM ne 80 sAdharmiyoM ko tIrthayAtrA karAne kA puNya arjita kiyA hai| isa avasara para svAmI vAtsalya karAkara aura jIvarAja khamAkara zeSa jIvana dharmasAdhanA meM bitAne kA mana banAyA hai| vizeSa - pUjya zrI kAnajIsvAmI ke darzana aura satsaMga kA lAbha liyA hai| parivAra: putra lalita, nirmala, anila evaM suzIla putriyA~ candakalA botharA, bhilAI evaM zazikalA pAlAvata, jayapura
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ granthamAlA sadasyoM kI sUcI granthamAlA paramaziromaNi saMrakSaka sadasya | sva. amarAbAI nAMdagAMva, ha.- zrI ghevaracaMda DAkaliyA zrI hemala bhIra jI bhAI zAha, landana zrImatI candrakalA gautamacanda botharA, bhilAI zrI vinodabhAI devasI kacarAbhAI zAha, zrImatI gulAbabena zAMtilAla jaina, bhilAI zrI svayaM zAha ostro vskI zrImatI rAjakumArI mahAvIraprasAda sarAvagI, kalakattA granthamAlA zihomaNi saMrakSaka sadasya zrI premacanda ramezacanda jaina zAstrI, jayapura jhanakArIbAI khemarAja bAphanA ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha zrI praphullacanda saMjayakumAra jaina, bhilAI mInAbena somacanda bhagavAnajI zAha, landana | sva. lunakaraNa, jhIpubAI kocara, kaTaMgI zrI abhinandanaprasAda jaina, sahAranapura sva. zrI jeThAbhAI haMsarAja, sikaMdarAbAda zrImatI sUrajabena amulakhabhAI seTha, mumbaI zrI zAMtinAtha sonAja, akalUja zrImatI jyotsanA mahendra maNIlAla malANI, mATuMgA | zrImatI puppAbena candulAla meghANI, kalakattA | zrI lavajI bIjapAla gAlA, bambaI zrImatI manoramAdevI vinodakumAra, jayapura |sva. kaMkubena rikhabadAsa jaina ha. zAMtibhAI, bambaI bra. kusuma jaina, kumbhoja bAhubalI eka mumukSubhAI, sonagar3ha granthamAlA paramasaMrakSaka sadasya zrImatI zAMtAbena zrI zAMtibhAI jhaverI, bambaI zrImatI zAntidevI komalacaMda jaina, nAgapura sva. mUlIbena samarathalAla jaina, sonagar3ha zrImatI puSpAbena kAMtibhAI moTANI, bambaI | zrImatI suzIlAbena uttamacaMda gir3iyA, rAyapura zrImatI haMsubena jagadIzabhAI lodariyA, bambaI sva. rAmalAla pArakha, ha. nathamala nAMdagAMva zrImatI lIlAdevI zrI navaratnasiMha caudharI, bhilAI | zrI bizambharadAsa mahAvIraprasAda jaina sarrApha, dillI zrIyuta prazAnta-akSaya-sukAnta-kevala, landana | zrImatI jainAbAI, bhilAI zrImatI puSpAbena bhImajIbhAI zAha, landana | sau. ramAbena naTavaralAla zAha, jalagA~va zrI surezabhAI mehatA, bambaI evaM zrI dinezabhAI, morabI bA| sau. savitAbena rasikabhAI zAha, sonagar3ha zrImahezabhAI mehatA, bambaIevaM zrI prakAzabhAI mehatA, nepAla / | zrI phUlacaMda vimalacaMda jhAMjharo ujjaina, zrI ramezabhAI, nepAla evaM zrI rAjezabhAI mehatA, morabI zrImatI patAsIbAI tilokacaMda koThArI, jAlabAMdhA zrImatI vasaMtabena jevaMtalAla mehatA, morabI zrI choTAlAla kezavajI bhAyANI, bambaI sva.hIrAbAI, haste-zrI prakAzacaMda mAlU, rAyapura | zrImatI jazavaMtIbena bI. bhAyANI, ghATakopara zrImatI candrakalA premacanda jaina, khairAgar3ha |sva. bhairodAna saMtoSacanda kocara, kaTaMgI sva. mathurAbAI ka~varalAla gir3iyA, khairAgar3ha zrI cimanalAla tArAcaMda kAmadAra, jaitapura zrImatI kaMcanadevI dulIcanda jaina, gir3iyA, khairAgar3ha zrI takhaMtarAja kAMtilAla jaina, kalakattA graMthamAlA saMrakSaka sadasya zrImatI DhelAbAI ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha zrImatI zobhAdevI motIlAla gir3iyA, khairAgar3ha | zrImatI tejabAI devIlAla mehatA, udayapura zrImatI dhur3IbAI khemarAja gir3iyA, khairAgar3ha | zrImatI sudhA subodhakumAra siMghaI, sivanI zrImatI DhelAbAI tejamAla nAhaTA, khairAgar3ha guptadAna, haste - candrakalA botharA, bhilAI zrI zaileSabhAI je. mehatA, nepAla zrI phUlacaMda caudharI, bambaI bra. tArAbena bra. mainAbena, sonagar3ha zrImatI kamalAbAI kanhaiyAlAla DAkaliyA, khairAgar3ha (7)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sugAlacaMda viradhIcaMda copar3A, jabalapura | iMjI.AstI jaina pitA zrI anilakumAra jaina, muMgAvalI zrImatI sunItAdevI komalacanda koThArI, khairAgar3ha | zrImatI pAnAdevI mohanalAla seThI, gohaattii| zrImatI svarNalatA rAkezakumAra jaina, nAgapura - zrImatI mANikabAI mANikacanda jaina, indaura zrImatI kaMcanadevI pannAlAla gir3iyA, khairAgar3ha | bhUrIbAI sva. phUlacanda jaina, jabalapura zrI lakSmIcaMda sundarabAI pahAr3iyA, koTA |sva. suzIlAbena himmatalAla zAha, bhAvanagara zrI zAntikumAra kusumalatA pATanI, chindavAr3A zrI kizorakumAra rAjamala jaina, sonagar3ha zrI chItaramala bAkalIvAla jaina TreDarsa, pIsAMgana |zrI. jayapAla jaina, dillI zrI kisanalAla devar3iyA ha. jayakumArajI, nAgapura zrI satsaMga mahilA maNDala, khairAgar3ha sau. ciMtAbAI miThUlAla modI, nAgapura |zrImatI kiraNa - esa.ke. jaina, khairAgar3ha zrI sudIpakumAra gulAbacanda, nAgapura sva. gaiMdAmala - jJAnacanda - sumataprasAda, khairAgar3ha sau. zIlAbAI mulAmacandajI, nAgapura sva. mukeza gir3iyA smRti ha. nidhi-nizcala, khairAgar3ha sau. motIdevI motIlAla phalejiyA, rAyapura sau. suSamA jinendrakumAra, khairAgar3ha sau. sumana jayakumAra jaina, DoMgaragar3ha zrI abhayakumAra zAstrI, ha. samatA-namratA, khairAgar3ha samakita mahilA maMDala, DoMgaragar3ha sva. vasaMtabena manaharalAla koThArI, bambaI sau. kaMcanadevI jugarAja kAsalIvAla, kalakattA sau. acarajakumArI zrI nihAlacanda jaina, jayapura zrI di. jaina mumukSu maNDala sAgara, sau. gulAbadevI lakSmInArAyaNa rArA, zivasAgara sau. zAMtidevI dhanakumAra jaina, sUrata sau. zobhAbAI bhavarIlAla caudharI, yavatamAla zrI cindrUpa zAha, bambaI |sau. jyoti santoSakamAra jaina, DobhI sva. phephAbAI pusAlAlajI, baiMgalora zrI bAbUlAla totArAma luhAr3iyA, bhusAvala lalitakumAra DaoN. zrI tejakumAra gaMgavAla, indaura sva. lAlacanda bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala sva. nokacandajI, ha. kezarIcaMda sAvA silhATI sau. omalatA bAbUlAla jaina, bhusAvala ku. vaMdanA pannAlAlajI jaina, jhAbuA | zrI yogendrakumAra lAlacanda luhAr3iyA, bhusAvala ku. mInA rAjakumAra jaina, dhAra | zrI jJAnacanda bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala / sau. vaMdanA saMdIpa jainI ha.ku. zreyA jainI, nAgapura | sau. sAdhanA jJAnacanda jaina luhAr3iyA, bhusAvala sau. kezarabAI dha. pa. sva. gulAbacanda jaina, nAgapura | zrI devendrakumAra jJAnacanda luhAr3iyA, bhusAvala jayavaMtI bena kizorakumAra jaina zrI mahendrakumAra bAbUlAla luhAr3iyA, bhusAvala zrI manoja zAntilAla jaina sau. lInA mahendrakumAra jaina, bhusAvala zrImatI zakuntalA anilakumAra jaina, muMgAvalI zrI cintanakumAra mahendrakumAra jaina, bhusAvala 'paropakAra meM tatpara sajjana puruSa paropakAra karate samaya apanI Apatti kA vicAra nahIM krte|' ataeva apane dA~toM se tirachA prahAra karanevAle usa hAthI ko jIvandharakumAra ne apane sAhasa aura sAmarthya se dUra bhagAkara guNamAlA ke prANoM kI rakSA kii| - kSatracUr3AmaNi, cauthA lamba, zloka -33 kA saralArtha
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. sAhitya prakAzana phaNDa aravinda bA rokar3e haste abhaya rokar3e DovivalI (pUrva) mumbaI 1001/zrImatI mamatA-ramezacanda jaina zAstrI, jayapura 501/zIprA jaina vibodha jaina, dillI 501/cidrUpa zAha, mumbaI 333/sau.maMjulAbena nagInadAsa mehatA, kAMdIbalI-mumbaI 251/sau. candrakalA premacanda jaina, khairAgar3ha 251/kahAna jvailarsa haste-zrI abhayakumAra-samatA-namratA, khairAgar3ha 251/sau.jhanakArIbAI khemarAja bAphanA ceriTebala TrasTa, khairAgar3ha 251/uSAbena sAvalakara, nAgapura 251/- . zrImatI manoramAdevI vinodakumAra, jayapura 251/bra. kusuma jaina, kumbhoja bAhubalI 201/sau. kaMcanadevI dulIcanda jaina, khairAgar3ha haste kamaleza jaina khairAgar3ha 201/sva. nemIcandajI haste sUrajabAI alijAra, jabalapura sva. mathurAdevI ka~varalAlabhAI haste r3helAbAI, khairAgar3ha bra. tArAbena mainAbena, saunagar3ha 201/sau. gulAbabena pannAlAla chAjer3a, khairAgar3ha 201/dhIraja zrI, sonagar3ha 201/zrI ramezacanda abhayakumAra jaina, khataurA 125/cau. phUlacanda cairiTevila TrasTa, mumbaI tArAbena nandaravAra vAlA sva. TIkU ena. zAha ke smaraNArtha, surendranagara 111/sau.vandanAbena jitendrakumAra jaina, khairAgar3ha haste jayati khairAgaDha 101/kastUracanda jaina, DoMgaragA~va 101/sau. kaMcanadevI pannAlAla, khairAgar3ha haste manoja khairAgaDha 101/nileza zAmajI zAha, goregaoNva 101/vipula zAmajI zAha, goregaoNva zraddhA pUjA satIza zAha, malADa 101/RSabha-ruci-candrakAnta kAmadAra, rAjakoTa 101/anubhUti-vibhUti atula jaina, malADa 101/ 201/ 111/ 101/ - - zoka zarIra ko sukhAtA hai, pApa kA baMdha karatA hai evaM mahAmoha kA mUla hai / - adhyAtmayogI rAma se sAbhAra, peja-16 -
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ galatI para galatI karane kA phala ayodhyA nagarI meM kSIrakadamba nAma kA eka brAhmaNa thA usake pAsa nArada, parvata, vasu, ye tIna ziSya par3hate the| inameM parvata unhIM kA lar3akA thA tathA vasuvahA~ ke rAjA kA evaM nArada seTha kA lar3akA thaa| ve tInoM par3hane ke bAda apane-apane ghara jAkara apanA-apanA kArya karane lge| eka dina parvata kathA kahate hue homa karane ke liye aja nAma bakare kA batA rahA thaa| itane meM nArada kA vahA~ se nikalanA huA, usane kahA- aisA mata kaho aja nAma to javA kA hai aura javA hI homa ke kAmaAtA hai|' parvata ne sunate hI kahA- 'maiM jo kaha rahA hU~ vahI satya hai Apa mere bIca meM mata bolo|' nArada ne kahA- 'yaha terA upadeza pApamaya hai, merI na mAne to apane sAthI vasu, jo vartamAna meM rAjapada para sthita haiM, unase nirNaya le sakate haiM; taba usake uttara dene ke pahale hI usakI ziSya maMDalI kahane lgii|yh ThIka hai-isakA nirNaya rAjA ke pAsa hI hogA aura jo jhUThA nikalegA vaha daNDa kA bhI bhAgI hogaa| ___ idhara, parvata apanI mA~ se Akara pUchatA hai ki mA~ aja nAma bakare kA hI hai, jo yajJoM meM homa ke kAma AtA hai| nahIM nahIM beTA ! aba kahA so kahA, aba mata khnaa| parvata kahatA hai mA~ ! isakA nirNaya kala darabAra meM rAjA vasu kareMge; kyoMki merI aura nArada kI bAta ko sunakara ziSyamaNDalI ne yahI taya kiyA hai| aba kyA hogA ? burA huA, ho sakatA hai rAjA satyavAna haiM, mauta kI sajA de deveN| ___ mA~ kI mamatA to dekho, jAnate hue bhI rAjA ke pAsa pahu~cakara, "he vasu ! merI pahale kI dharohara hai; dhyAna karo, maiMne tumheM par3hate samaya gurujI se pITate bacAyA thA, taba Apane rAjapada pAne ke bAda dakSiNA dene kI bAta kahI thI, so Apa satyavAdI haiM, Apa merI dakSiNA dene meM na nahIM kreNge| mujhe vizvAsa hai jaldI hA~ kIjie ! hA~ kIjie!! kahakara dakSiNA meM parvata kahai sosatya'-aisA kahanA mA~ga liyaa|" gurAnI ke moha meM binA kAraNa pUche rAjA vasu ne hA~ bhara dI aura sabhA meM jAnate hue bhI parvata kahe so satya kaha diyaa| phala yaha huA ki mayasiMhAsana ke rAjA vasu dharatI meM dhaMsa gayA aura maraNa kara narakagati ko prApta huA tathA vahA~ seThajI kI vijaya huI evaM parvata ko apamAnita honA pdd'aa| jisake kAraNavaha tApasI banAtathA kutapa ke yoga se rAkSasa hokara usane vahIkhoTAmArgacalAyAva saptama naraka meM gyaa| ___ ukta kathA se hameM zikSA milatI hai ki galatI ko galatI mAnakara chor3ane kA prayatna kareM, kyoMki galatI ko sahI batAne vAloM kI khoTI gati hI hotI hai| - padmapurANa ke AdhAra se (10)
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ akalaMka-nikalaMka (nATaka) maMgala prArthanA he siddhaprabhujI! Apako, karU~ yAda apane Atma meN| mujha Atma jIvana dhyeya banakara, nAtha basiye hRdaya meN|| sarvajJa sImandhara prabhu aru, vIra svAmI bharata ke| zuddha dravya-guNa-paryAya se, prabhu Apa mere dhyeya haiN|| AcArya kundakunda Adi ko, aru sarva muni bhagavanta ko| vanavAsI munivara saMta ko, karU~ smaraNa vandana bhakti se|| jinavANI bhagavatI mAta! apanA, hAtha rakha mama zIza pr| karake kRpA he devI! mujha para, de mujhe samyaktva ko|| namatA hU~ guruvara kahAna ko, jIvana ke mama AdhAra ko| jo sIMcate vairAgya se, bharapUra jJAnAmRta aho|| vandana karU~ maiM mAta tumako, bhakti ke bahubhAva se| jo nitya detI preraNA, bharapUra bahu vAtsalya se|
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/12 prathama aMka balidAna pahalA dRzya: ___(jaMgala meM munirAja baiThe haiM, yaha dikhAne ke lie citra yA phoTo rkheN| vahA~ bAlaka khelane ke lie Ate haiN| akalaMka nikalaMka ke bacapana kA nAma aku aura niku hai|) akalaMka : niku! Aja hama kauna-sA khela kheleMge? nikalaMka : bhAI! Aja se to dazalakSaNa mahAparva prArambha huA hai| isalie hama ina dharma ke dinoM meM khelanA-kUdanA banda karake dharma kI ArAdhanA kareM to kitanA acchA rahe? jyoti : hA~ bhAI niku! tumhArI bAta bahuta acchI hai| AzISa : to calo, hama saba isI samaya dharma-carcA prAraMbha karate haiN| haMsamukha : hA~ bhAI AzISa! calo tattvacarcA meM sabhI ko AnaMda aayegaa| pArasa : aho! devaloka ke deva bhI hajAroM-lAkhoM varSoM taka dharmacarcA karate haiN| AtmasvarUpa kI carcA sunane kA mujhe bhI bahuta rasa hai| candra : hA~ tuma bacapana se hI bahuta rucivAna ho| bharata : calo! hama aku-niku se prazna pUchate haiM aura ve hameM smjhaayeNge| akalaMka : bahuta acchA, khuzI se puucho| tattvacarcA se hameM bhI Ananda hogaa|
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/13 . MAP jyoti : bhAI! anantakAla meM hamako yaha manuSya janma milA hai to aba isa jIvana meM karane yogya kArya kyA hai? akalaMka : manuSya jIvana meM samyagdarzana-jJAna-cAritra kI ArAdhanA karane yogya kArya hai| AzISa : samyagdarzana-jJAna-cAritra rUpa ratnatraya kI ArAdhanA kisa prakAra hotI hai? nikalaMka : isa ratnatraya ke mukhya ArAdhaka to munirAja haiM, ve caitanya svarUpa meM lIna rahakara ratnatraya kI ArAdhanA karate haiN| haMsamukha : ratnatraya ke mukhya ArAdhaka munirAja haiN| to kyA gRhasthoM ke bhI ratnatraya kI ArAdhanA ho sakatI hai? akalaMka : hA~, eka aMzarUpa meM ratnatraya kI ArAdhanA gRhasthoM ke bhI ho sakatI hai| pArasa : kyA apane-jaise choTe bAlaka bhI ratnatraya kI ArAdhanA kara sakate haiM? nikalaMka : hA~, jarUra kara sakate haiM, parantu usa ratnatraya kA mUla bIja samyagdarzana hai, pahale usakI ArAdhanA karanI caahie|
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/14 candra : aho! samyagdarzana kI to apAra mahimA sunI hai| he bhAI! yaha batAo ki usa samyagdarzana kI ArAdhanA kisa prakAra se ho? akalaMka : AtmA kI vAstavika lagana (ruci) lagAkara jJAnI saMtoM ke pAsa se pahale usakI samajha karanI cAhie aura phira aMtarmukha hokara usakA anubhava karane se samyagdarzana hotA hai| bharata : aisA samyagdarzana hone para AtmA kA kaisA anubhava hotA hai? nikalaMka : ahA! usakA kyA varNana karanA? siddha bhagavAna ke samAna vacanAtIta Ananda kA anubhava vahA~ hotA hai| (aba akalaMka nikalaMka pUchate haiM aura anya bAlaka javAba dete haiN|) akalaMka : dekho! mokSazAstra meM kahA hai ki "tattvArthazraddhAnaM samyagdarzanam' vaha vyavahAra zraddhA hai yA nizcaya? jyoti : vaha nizcaya zraddhA hai, kyoMki vahA~ mokSamArga batAnA hai aura saccA mokSamArga to nizcaya ratnatraya hI hai| nikalaMka : tattva kitane haiM? AzISa : tattva nau haiM aura una nau tattvoM kI zraddhA kA nAma samyagdarzana hai| akalaMka : una nau tattvoM ke nAma batAo? haMsamukha : jIva, ajIva, puNya, pApa, Asrava, baMdha, saMvara, nirjarA aura mokSa- ye nau tattva haiN| nikalaMka : ina nau tattvoM meM upAdeya tattva kauna-kauna se haiM? pArasa : nava tattvoM meM se zuddha jIva tattva upAdeya hai tathA saMvaranirjarA tattva ekadeza upAdeya hai aura mokSa tattva pUrNa upAdeya hai| akalaMka : bAkI kauna-kauna se tattva rahe?
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/15 candra : bAkI ajIva, puNya, pApa, Asrava aura bandha ye pAMca tattva rhe| ye pAMcoM tattva heya haiN| candra : vAha! Aja samyagdarzana, pApa aura heya-upAdeya tattva kI bahuta hI sundara carcA huii| hama sabako isake Upara gaharA vicAra karake samyagdarzana kA prayatna karanA caahie| nikalaMka : hA~ bhAIyo! sabako yahI karane yogya hai| ghara jAkara saba isa kA hI prayatna krnaa| isase hI jIvana kI saphalatA hai| (eka aura pardA U~cA hone para munirAja dikhAI dete haiN| bacce harSapUrvaka kahate haiM-) . sa -- - .....:: .... ..:::. ..... . .. CON ................ ::Ham.:.:::.:. THE bacce : aho, dekho! dekho!! koI munirAje baiThe hue dikhAI de rahe haiN| aku-niku : vAha! dhanya ghar3I! dhanya bhAgya!! calo hama vahA~ jAkara unake darzana karate haiN| .
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 6/16 (sabhI bAlaka munirAja ke pAsa jAkara namaskAra karate haiM aura stuti bolate haiM :-) - dhanya munIzvara Atama hita meM chor3a diyA privaar| ki tumane chor3A saba gharabAra / / dhana chor3A vaibhava chor3A samajhA jagata asAra, ki tumane chor3A saba saMsAra // Teka // hoya digambara vana meM vicarate, nizcala hoya dhyAna jaba dhrte| nija pada ke AnaMda meM jhUlate, upazama rasa kI dhAra barasate, Atma-svarUpa meM jhUlate, karate nija Atama uddhAra / ki tumane chor3A saba saMsAra / / nikalaMka : bhAI ! calo, hama gAMva meM jAkara munirAja ke samAcAra jaldI-jaldI sabako pahu~cAte haiN| akalaMka : hA~, clo| saba eka sAtha bolie- vItarAgI munirAjoM kI jaya ! digambara santoM kI jaya !! jagata meM jIva kA vahI saccA mitra hai tathA vahI saccA bandhu hai, jo use dharma-savana meM sahAyaka ho / dharma - sevana meM jo vighna karatA hai, vaha to zatru hai| aho! munirAja bhavyajIvoM ko dharmopadeza rUpI hAthoM se sahArA dekara pApa ke bhayaMkara samudra se pAra karAte haiM aura mokSa ke mArga meM lagAte haiM, ve hI jIva ke sacce bandhu haiN| aura kyA kaheM ? thor3e meM itanA samajha lenA ki jagata meM jo kucha burA hai, duHkha hai, daridratA hai, nindA, apamAna, roga, AdhivyAdhi haiM, ve saba pApa se hI utpanna hote haiN| isalie he buddhimAna ! agara tU ina duHkhoM se bacanA cAhatA hai aura svarga- mokSa ke sukha ko cAhatA hai to buddhipUrvaka hiMsAdi pApoM ko chor3a... aura samyaktva sahita uttama kSamAdi dharmoM kA sevana kara / sakalakIrti zrAvakAcAra
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/17 dUsarA dRzya: (zAstra sabhA cala rahI hai, usameM akalaMka nikalaMka ke pitAjI zrI puruSottama seTha niyamasAra gAthA-90 par3ha rahe haiN| zrotAgaNa suna rahe haiN|) -- - - 5 Dine puruSottama seTha : mithyAtva Adika bhAva kI, kI jIva ne cirbhaavnaa| samyaktva Adika bhAva kI para, kI kabhI na prbhaavnaa||90|| aho! AcArya bhagavAna kahate haiM ki AtmasvarUpa ke sanmukha hokara zuddha ratnatraya kI bhAvanA jIva ne pahale kabhI nahIM kI hai| anantakAla se mithyAtva Adika bhAvoM ko hI jIva ne bhAyA hai, isalie hI vaha saMsAra-paribhramaNa kara rahA hai| isa jagata meM ve munivara hI paramasukhI haiM ki jo caitanyasvarUpa meM magna hokara ratnatraya ko bhA rahe haiN| aho! munivaroM ke darzana hoM, vaha jIvana bhI dhanya hai| (aku-niku Akara harSapUrvaka kahate haiN|) aku-niku : pitAjI! pitAjI!! apanI nagarI ke udyAna meM citragupta munirAja padhAre haiN| unake darzana se hameM bahuta Ananda huA hai|
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/18 pitAjI : calo, sabhI munirAja ke darzana-pUjana karane cleN| (saba jAte haiN| pardA giratA hai| puna: pardA U~cA hone para munirAja dikhAI dete haiN| saba loga arghya kI thAlI lekara Ate haiM aura namaskAra karake nimnalikhita stuti bolate haiN|) cahu~gati dukha-sAgara viSai, tArana-tarana jihaaj| ratnatraya nidhi nagna tana, dhanya mahA muniraaj|| jala, gaMdha, akSata, phUla, nevaja, dIpa, dhUpa, phlaavlii| 'dhAnata' suguru pada dehu svAmI, hamahiM tAra utaavlii|| bhava-yoga-tana vairAga dhAra, nihAra ziva tapa tapata haiN| tihu~ jagatanAtha arAdha sAdhu, supUja nita guNa japata haiN|| nagaraseTha : aho! hamAre dhanya bhAgya haiM ki isa mahAna dazalakSaNa parva ke avasara para munirAja ke darzana hue| he prabho! vItarAgI jainadharma kA aura ratnatraya kI utkRSTa ArAdhanA kA hameM kRpA karake upadeza diijie| (zrI munirAja upadeza dete haiM, use sUtradhAra parde ke pIche se bolatA hai|)
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/16 munirAja : dazalakSaNa mahAparva hamAre lie Atma-ArAdhanA kA sabase uttama avasara prApta karAtA hai| AtmA kA pUrNAnandasvabhAva pragaTa karake jo sarvajJa paramAtmA hue haiM, unakA upadeza hai ki he jIvo! tumhAre AtmA meM pUrNa jJAna aura Ananda svabhAva bharA huA hai| usa svabhAva kI zraddhA karo, usakA jJAna karo evaM usameM lIna rho| svarUpa meM lInatA hone para caitanya kA pratapana honA arthAt AtmA meM ugrapane sthira honA hI tapa hai| zraddhA, jJAna, cAritra aura tapa - aisI caturvidha ArAdhanA ke dvArA cAra gati kA anta karake siddhapada prApta hotA hai| aho jIvo! yaha saMsAra ghora dukha se bharA huA hai| usase bacane ke lie atyaMta bhaktipUrvaka caturvidha ArAdhanA kro| cAra ArAdhanAoM meM bhI sabase pahalI samyaktva ArAdhanA hai, usa samyaktva kI atizaya bhAva pUrvaka ArAdhanA karo aura phira vizeSa zakti dhAraNa kara cAritra dharma aMgIkAra karake jIvana saphala bnaao| puruSottama seTha (khar3e hokara kahate haiM) he prabho! ApakA kalyANakArI upadeza sunakara hameM ati prasannatA ho rahI hai| he prabho ! cAritradazA aMgIkAra karane kI to merI zakti nahIM hai, parantu isa saMsAra ke kSaNabhaMgura bhogoM se merA citta udAsa huA hai, isalie Apake samakSa meM AjIvana brahmacarya vrata aMgIkAra karatA huuN| ( aku niku bhI khar3e ho jAte haiM / ) aku : pitAjI ! pitAjI !! Apa yaha kyA kara rahe haiM ? pitAjI : beTA! maiM vrata le rahA hU~ / aku-niku (hAtha jor3akara) hama ko bhI vrata dilAo / pitAjI : (hAsyapUrvaka) bahuta khuzI se lo / putro ! tuma bhI vrata lo| aku - niku : prabho ! hamAre pitAjI ne jo vrata liyA hai, vaha hama bhI aMgIkAra karate haiN| hamArA yaha jIvana jainadharma kI sevA meM vyatIta ho / nagaraseTha : calo, aba hama dazalakSaNa pUjA karane caleM / ( saba loga munirAja ko namaskAra karake nagarI meM cale jAte haiM / )
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/20 tIsarA dRzya: ( uparyukta prasaMga ko bAraha varSa bIta gaye haiN| akalaMka-nikalaMka bar3e ho gaye haiN| unake vivAha kI taiyArI hetu pitAjI vastrAbhUSaNa kI vyavasthA kara rahe haiM ki akalaMka nikalaMka praveza karate haiN|) nikalaMka : pitAjI! yaha saba kyA ho rahA hai? pitAjI : he putro ! aba tuma bar3e ho gaye ho, isalie tumhAre vivAha kI taiyArI cala rahI hai| donoM putra : nahIM- nahIM pitAjI! hamane to bAraha varSa pUrva citragupta munirAja ke pAsa meM Apake sAtha hI brahmacarya vrata aMgIkAra kiyA thA / JEEVA pitAjI : beTA! vaha to tumhArA bacapana kA khela thaa| akalaMka : nahIM pitAjI! hamane vaha pratijJA khela samajhakara nahIM, apitu satyabhAva se lI thii| pitAjI : putro ! bhale hI tumane satyabhAva se pratijJA lI ho to bhI vaha kevala dazalakSaNa parva jitanI hI thI, jo ki tabhI pUrNa bhI ho gaI, isalie aba vivAha karane meM koI ar3acana nahIM hai| nikalaMka : pitAjI! ho sakatA hai, Apane usa samaya hamArI pratijJA mAtra dasa dina kI hI samajhI ho, parantu hamane to hamAre mana
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/21 se pUrI jindagI kI pratijJA lI thI aura hama hamArI isa pratijJA meM atyanta dRr3ha haiM, isalie Apa kRpA karake hamAre vivAha kI bAta mata kiijie| pitAjI : he putro! yadi tuma vivAha nahIM karoge to sArI jindagI kisa prakAra bitAoge? akalaMka : pitAjI! hamane apane jainadharma kI sevA ke lie sArA jIvana bitAne kA nizcaya kiyA hai| nikalaMka : vartamAna meM hamArA jainadharma anya dharmoM ke prabhAva se bahuta daba gayA hai, isalie usake pracAra kI isa samaya vizeSa AvazyakatA hai| akalaMka : pitAjI! jaba jainazAsana hameM AvAja dekara pukAra rahA hai, taba hama vivAha karake, saMsAra ke bandhana meM baMdha jAe~, kyA yaha ucita hai? nhiiN.........nhiiN| nikalaMka : hameM vizvAsa hai ki jainadharma ke eka parama bhakta hone ke nAte Apa hamArI bAta sunakara prasanna hoMge aura jainadharma kI sevA meM hamArA jIvana bIte- isakI hameM saharSa AjJA pradAna kreNge| itanA hI nahIM, jainadharma ke khAtira hameM apane prANoM kA balidAna karane kA bhI maukA mile to bhI haMsate-haMsate hama apane prANoM kA balidAna dekara bhI jainadharma kI vijaya-patAkA jagata meM phhraayeNge| ___ (parde ke pIche se tAliyoM kI gdd'gdd'aahtt|) pitAjI : zAbAza bacco! zAbAza!! jainadharma ke prati tumhArI aisI mahAna bhakti dekhakara aba mujhase tumako rokA nahIM jaataa| tumhArI isa uttama bhAvanA meM merI bhI anumodanA hai| ___akalaMka : pitAjI! hameM AzIrvAda do ki hamArA yaha jIvana AtmA ke kalyANa ke lie vyatIta ho, hama apanA Atmahita sAdhe aura jainadharma kI sevA ke lie apanA jIvana arpita kara deN| pitAjI : (prasannatA se) jAo, putro! jAo, AtmA kA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/22 kalyANa sAdho aura jainadharma kI mahAna prabhAvanA karake jina-zAsana kI zobhA bddh'aao| (namaskAra karake donoM putra jAte haiN| pardA giratA hai aura phira uThatA hai|) (akalaMka zAstra-svAdhyAya kara rahe haiM, vahA~ nikalaMka Akara namaskAra karate haiN|) akalaMka : maiM 'paramAtma-prakAza' kA svAdhyAya kara rahA huuN| nikalaMka : vAha, paramAtmA kA svarUpa samajhane ke lie aura bhedajJAna kI bhAvanA ke lie yaha bahuta hI sundara zAstra hai| he bhAI! mujhe bhI isameM se kucha sunaao| ViN akalaMka : suno! isa zAstra ke anta meM sampUrNa zAstra ke sArarUpa aisI bhAvanA karane ko kahA hai ki maiM sahaja zuddha jJAnAnaMda svabhAva eka hI hU~, nirvikalpa hU~, udAsIna hU~, nija niraMjana zuddhAtmA samyagdarzana, samyagjJAna aura samyakcAritrarUpa nizcaya ratnatrayamayI nirvikalpa samAdhi se utpanna vItarAga sahajAnaMdarUpa AnaMdAnubhUtimAtra svasaMvedanajJAna se gamya hU~, anya upAyoM se gamya nahI huuN| maiM sarva vibhAva pariNAmoM se rahita zUnya hU~, aisA- tIna loka, tIna kAla meM manavacana-kAya ke dvArA, kRta-kArita-anumodanA ke dvArA zuddha nizcaya se aisA maiM AtmArAma hU~ tathA sabhI jIva aise haiM- aisI niraMtara bhAvanA karanI caahiye|
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/23 AAAAAA maiM sahaja zuddha jJAnAnaMda eka svabhAva huuN| nirvikalpa hU~...udAsIna hU~.. nija niraMjana zuddhAtmAkA samyaka zraddhAna-jJAna-anuSThAna rUpa hU~... nizcaya ratnatrayarUpa nirvikalpa samAdhi meM anubhavase jJAta vItarAga sahajAnaMda rUpa hU~ sarva vibhAva pariNAmarahita zUnya hU~... mAtra sukha kI anubhUtirUpa lakSaNavAlA svasaMvedana jJAna se svasaMvedya-gamya - prApya bharA huA - paripUrNa / paramAtmA hU~... nikalaMka : aho! aisI paramAtma-bhAvanA meM lIna saMtoM ko kitanA Ananda AtA hogaa| akalaMka : ahA, usakI kyA bAta! jaba samyagdarzana kA Ananda bhI siddha bhagavAna jaisA apUrva hai, jise AtmA ke atirikta anya kisI kI upamA nahIM dI jA sakatI, to phira munidazA ke Ananda kI kyA bAta? nikalaMka : bhAI! balihArI hai apane jainadharma kI, usake sevana se aise apUrva Ananda kI prApti hotI hai| akalaMka : hA~ bhAI! bAta to aisI hI hai| vAstava meM ekamAtra jaina-zAsana hI isa jagata ke jIvoM ko zaraNabhUta hai, lekina.....
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/24 nikalaMka : kaho na bhAI! bolate-bolate kaise ruka gaye aura kisakI ciMtA meM par3a gaye? akalaMka : bhAI! kyA kahU~ anya ciMtA to hameM kyA ho? jIvana meM kevala eka hI ciMtA hai ki jaina-zAsana kA jana-jana meM pracAra kisa prakAra ho? jagat-kalyANakArI jaina-zAsana kI vartamAna hAlata mujhase nahIM dekhI jaatii| isa samaya bhArata meM jagaha-jagaha ekAMta mata kA jora cala rahA hai, jainadharma to bhAgya se hI kahIM dikhAI detA hai, isalie isa samaya to jainadharma ke pracAra kI hI khAsa ciMtA hai| nikalaMka : hA~ bhAI! mujhe bhI jainadharma ke pracAra kI bahuta hI bhAvanA hotI hai, ata: Apa koI aisA upAya soco ki jisase bhAratavarSa meM jainadharma kA mahAna prabhAva phaila jaae| akalaMka : he bhAI! mujhe eka yukti sUjhI hai aura phira pitAjI ne bhI jaina-zAsana ke lie jIvana balidAna kI AjJA de hI dI hai, isalie aba apanA rAstA bahuta hI sugama hogaa| nikalaMka : kaho bhAI! kaho, vaha yukti kauna-sI hai? akalaMka : suno bhAI! isa samaya bhAratabhara meM ekAMta mata kA bahuta bolabAlA hai, isalie pahale to hameM ekAMta mata ke zAstroM kA
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/25 gahana adhyayana karanA par3egA, usake bAda hI hama unakI bhUla khoja kara usakA khaMDana kara skeNge| nikalaMka : parantu bhAI! ye ekAMtamata vAle loga hama jainoM ko kucha adhyayana Adi nahIM karAte haiN| akalaMka : isakA bhI upAya maiMne soca liyA hai| suno! (kAna meM kucha kahatA hai|) nikalaMka : vAha, bahuta hI sundara upAya hai, dhanya hai bhaiyA ApakI buddhi ko| akalaMka : aba apane kArya kI siddhi ke lie hameM jaldI hI yahA~ se prasthAna karanA caahie| nikalaMka : hA~, parantu jAne se pahale hameM yaha bAta pitAjI ko batA denI cAhie, anyathA ve hameM DhUMDhane lgeNge| akalaMka : tumhArI bAta ThIka hai| calo, hama pitAjI kI AjJA lene calate haiN| (pitAjI praveza karate haiN|)| nikalaMka : lo, pitAjI svayaM A phuNce| (donoM bhAI hAtha jor3akara praNAma karate haiN|) akalaMka : pitAjI jainazAsana kI sevA ke lie hama dezAntara jA rahe haiN| Apa hamArI kucha bhI ciMtA nahIM krnaa| hama apane sarvasvabuddhi, zakti, jJAna, vairAgya, tana, mana, dhana, vacanAdi se jaina-zAsana kI sevA kareMge aura jainadharma ke jhaMDe ko vizva ke gagana meM phhraayeNge| jinendra bhagavAna hamAre jIvana meM sAthIdAra haiN| pitAjI : dhanya hai putro! tumhArI bhAvanA ko| jAo, khuzI se jaao| tuma apanI yojanA meM saphala hoo aura jainadharma kA jaya
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/26 jayakAra karAo, aisA merA AzIrvAda hai| tumhArI zakti ke Upara mujhe vizvAsa hai aura tuma jarUra apane kArya meM saphala hooge| jinendra bhagavAna tumhArA kalyANa kreN| HIMAMTARAT . 7 - . - . Pandekaood . . WATUR (donoM putra namaskAra karake jAte haiM aura sabhI ekasAtha bolate haiN|) saba : bolie, jainadharma kI jaya!
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/27 cauthA dRzya : (ekAnta mata ke vidyApITha kA dRzya hai| ghaMTI bajate hI AThadasa bAlaka pustaka lekara Ate haiN| thor3I dera meM unake guru bhI A jAte haiN| bAlaka khar3e hokara vinaya karate haiN| sAre bAlaka eka sAtha bolate haiN|) devaM zaraNaM gcchaami| dhammaM zaraNaM gcchaami| saMghaM zaraNaM gcchaami| (tIna bAra bolate haiM / ) guru : he ziSyo ! apanA dharma zreSTha hai| usakI upAsanA se jIva mokSa prApta karatA hai| isa jagata meM saba anitya hai| sabhI vastuyeM sarvathA anitya hone para bhI kitane hI loga bhrama se vastu ko nitya mAnate haiM, parantu apanA dharma ekAnta kSaNikavAdI hai / saba hI kSaNika hai-- aisA samajhakara usase virakta honA, yahI apane dharma kA upadeza hai| (akalaMka-nikalaMka ziSyoM ke veza meM Ate haiN| Akara guru ko namaskAra karate haiN|) guru : Ao bAlAko ! kahA~ se Ae ho? akalaMka : mahArAja ! hama saurASTra deza se A rahe haiN| guru : bAlako! itanI dUra se yahA~ kisalie Ae ho ? nikalaMka : svAmIjI ! hamane isa vidyApITha kI bahuta prazaMsA sunI hai, isalie isa vidyAlaya meM rahakara Apake pAsa Apake dharma kA abhyAsa karane Aye haiN| ataH Apa hameM apane isa vidyAlaya meM praveza dIjie aura Apake dharma kA abhyAsa kraaiye| guru : bAlako! tuma jinadharmI to nahIM ho nA ? kyoMki jainoM ko hama isa vidyAlaya meM par3hAte nahIM haiN| akalaMka : nahIM, mahArAja! hama to Apake dharma kA abhyAsa karane Aye haiN|
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/28 guru : acchA! bahuta acchA!! parantu tuma hamAre dharma ke sUkSma siddhAMtoM samajha to sakoge? . nikalaMka : avazya mahArAja! ye mere bar3e bhAI to mahA buddhimAna aura ekapAThI haiM- kevala eka bAra sunane se inheM saba yAda raha jAtA hai| akalaMka : aura mere choTe bhAI bhI bahuta buddhimAna hai| mAtra do bAra sunane se inako saba yAda raha jAtA hai| guru : ThIka hai, khuzI se yahA~ rahakara par3ho; parantu yAda rakhanA ki kabhI bhI jainadharma kA pakSa karoge to phAMsI hI dI jAyegI- aisA isa vidyAlaya kA niyama hai| akalaMka : ThIka hai gurujI, hama Apake niyamoM kA pAlana kreNge| guru : jAo kakSA meM baittho| (akalaMka nikalaMka kakSA meM jAkara baiThate haiM aura sabake sAtha bolate haiN|) devaM zaraNaM gacchAmiA dhammaM zaraNaM gcchaami| saMghaM zaraNaM gcchaami| (akalaMka aura nikalaMka vidyApITha meM rahakara pUrI lagana aura niSThA se adhyayana meM juTa gaye, alpasamaya meM hI unhoMne sabhI zAstroM
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/26 kA, saMskRta bhASA kA gaharA adhyayana kara liyaa| aba unakI zikSA pUrNatA kI ora hI thI ki ekadina ....1) guru : suno vidyArthiyo ! Aja maiM tumako jainadharma kA prakaraNa samajhAtA hU~ aura usameM kyA bhUla hai - yaha batalAtA huuN| apane dharma ke anusAra isa jagata meM saba sarvathA kSaNabhaMgura anitya hI hai, lekina jaina loga vastu ko nitya mAnate haiM aura phira use anitya bhI mAnate haiN| dekho, unake isa zAstra meM likhA hai ki 'jIvaH asti, jIvaH nAsti' arthAt jIva hai, jIva nahIM hai| eka vidyArthI : aisA kahane kA kyA kAraNa hai ? guru : kAraNa dUsarA kyA hogA ? basa eka ajJAna / dUsarA vidyArthI : parantu gurujI ! 'jIva hai' aisA kahate haiM aura phira sAtha meM hI 'jIva nahIM hai', aisA bhI kahate haiM, aisI sIdhI-sAdI bar3I bhUla jaina kaise kara sakate haiM? jaina to bahuta buddhivAle mAne jAte haiN| taba 'jIvaH asti jIvaH nAsti' aisA kahane meM unakI koI apekSA to hogI, kevala hameM bhrama meM DAlane ke lie to aisA nahIM kahA hai| > tIsarA vidyArthI : mahArAja! 'jIvaH asti, jIvaH nAsti' kA artha kyA hai ? guru : ( krodhita hokara) 'jIvaH asti' arthAt jIva hai aura 'jIvaH nAsti' arthAt jIva nahIM hai| cauthA vidyArthI : 'jIva hai aura jIva nahIM hai|' isakA matalaba kyA ? guru : (jhuMjhalAkara) mAthA pacA diyaa| isa samaya merA sira dukha rahA hai, kala samajhAU~gA (guru sira meM hAtha dekara kakSA meM se cale jAte haiN| vidyArthI bhI eka-eka karake cale jAte haiN| anta meM akalaMka aura nikalaMka baca jAte haiN|)
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/30 akalaMka : bhAI! guru kisalie bhAga gaye, isakA tujhe patA hai? nikalaMka : hA~, patA hai, unakA sira dukha rahA thaa| akalaMka : nahIM, nhiiN| sira dukhane kA to bahAnA thaa| vAstava meM to jaina siddhAMta kA artha ve svayaM hI samajha nahIM pA rahe the, isalie jhuMjhalAkara cale gye| yahA~ Ao, maiM tumako unakI bhUla samajhAtA hU~ (donoM guru kI meja ke pAsa jAkara pustaka dekhate haiM) akalaMka : ise par3ho, yaha kyA likhA hai? nikalaMka : 'jIva: asti, jIva: naasti'| bhAI! isameM 'syAt' zabda to chUTa hI gayA hai| akalaMka : zAbAza! yahA~ 'syAt' zabda na hone ke kAraNa hI guru ulajhana meM par3a gaye aura isI vajaha se ve siradarda kA bahAnA banAkara cale gaye haiN| nikalaMka : to bhAI Ao! hama yahA~ 'syAt' zabda likhakara unakA siradarda miTA dete haiN| akalaMka : hA~ calo, aisA hI karate haiM, parantu yaha bAta bahuta hI gupta rakhanA, yadi hama pakar3e gaye to jAna kA khatarA hai| (pustaka meM syAt' zabda likhakara cupacApa cale jAte haiN| thor3I hI dera bAda pAThazAlA kI ghaMTI bajatI hai| vidyArthI Ate haiN| pIche se guru Ate haiN| vidyArthI unheM sammAna dete hue khar3e ho jAte haiN|)
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/31 (phira sabhI ikaTThe hokara apanA pATha doharAte haiN|) guru : ziSyo! Aja hamako kala ke jainadharma kA zeSa prakaraNa sIkhanA hai| . akalaMka : gurujI! Aja ApakA sira to nahIM dukha rahA hai na? guru : nahIM, Aja to ThIka hai| (guru pustaka kholakara par3hate haiM) 'jIva: asti, jIva: naasti|' (cauMkakara puna: par3hate haiN|) are! isameM to 'syAt' zabda likhA hai:- 'jIva: syAt asti, jIva: syAt naasti|' eka ziSya : 'syAt' kA artha kyA hotA hai? gurujI! guru : 'jIva: syAt asti' arthAt jIva kisI apekSA se astirUpa hai aura 'jIva: syAt nAsti' arthAt jIva kisI apekSA se nAstirUpa hai| dUsarA ziSya : vAha, Aja to acchI taraha artha samajha meM A gyaa| guru : sahI bAta hai| kala 'syAt' zabda raha jAtA thA, isalie artha meM gar3abar3a hotI thI, parantu aba to 'syAt' zabda A jAne se artha samajha meM AtA hai| jaina kahate haiM ki 'jIva syAt nitya hai aura
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/32 syAt anitya hai' - isa prakAra ve eka hI vastu ko nitya bhI aura anitya bhI kahate haiN| sabhI kI samajha meM AyA? ziSya : (sira hilAkara) jI hA~, jI haaN| (ghaMTI bajatI hai| sAre ziSya jAte haiN| guru mahArAja akele vicAramagna baiThe haiN|) 1 guru : are, gajaba ho gyaa| isa pustaka meM 'syAt' zabda AyA kahA~ se? (pustaka ke Upara hAtha paTakakara) avazya kisI jaina kA hI yaha kAma hai| maiM bhI jisa zabda ko nahIM samajha sakA aura jisakA mela milAne ke lie mehanata karate-karate merA sira dukha gayA aura phira bhI maiM usakI sandhi nahIM milA sakA, vaha sandhi mAtra eka syAt' zabda likhakara kisI jaina vidyArthI ne milA dI hai| avazya yaha koI atyaMta buddhimAna hai| isake sivAya dUsare kA yaha kAma ho hI nahIM sakatA, avazya isa vidyAlaya meM kapaTa se hamArA veza dhAraNa karake koI jaina ghusa AyA hai| khaira, koI parezAnI kI bAta nahIM hai, maiM kisI bhI upAya se pakar3akara use phAMsI para cddhaauuNgaa| (jora se) sipAhI! o sipAhI!! sipAhI : jI sAhaba! guru : jAo! turanta isI samaya inspekTara ko bulAkara laao| (sipAhI jAtA hai, thor3I hI dera meM iMspekTara AtA hai|) iMspekTara : namaste mahArAja! pharamAiye, isa sevaka ko kyA AjJA hai? guru : dekho! apane vidyAlaya meM corI-chipe koI jaina ghusa AyA hai, use hameM kisI bhI upAya se pakar3anA hai| iMspekTara : parantu svAmIjI, hama use kaise pahacAneMge? __ guru : maiMne usake lie eka do yuktiyA~ soca rakhI haiM aura tuma bhI use pakar3ane kI yukti meM rhnaa|
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/33 iMspekTara : jaisI AjJA ! ( iMspekTara jAtA hai| dRzya badalatA hai| vidyArthI kakSA meM par3ha rahe haiN| gurujI vegapUrvaka Akara krodha se kahate haiM / ) guru : cupa raho ! suno !! kala isa pustaka meM jainadharma ke prakaraNa meM 'syAt' zabda nahIM thA aura use bAda meM kisI ne likhA hai| jaldI batAo ki yaha zabda kisane likhA hai ? ( sAre vidyArthI bhaya se gupacupa bana jAte haiM / ) guru : (ugratA se bolo ! tuma meM se koI bolatA kyoM nahIM hai ? vidyArthI : ( sAre eka sAtha) hameM kucha mAlUma nahIM hai| guru : yaha zabda tuma meM se hI kisI ne likhA hai| jisane bhI likhA ho, vaha sIdhe tarIke se mAna le, anyathA maiM kaThora vyavahAra kruuNgaa| (koI bolatA nahIM hai, thor3I dera meM pahale vidyArthI kI ora dekhakara gurujI pUchate haiM / ) guru : bola, tUne yaha likhA hai? vidyArthI : jI nahIM, maiMne nahIM likhA aura kisane likhA hai ? yaha bhI maiM nahIM jAnatA / guru : (dUsare vidyArthI se) bola, tUne likhA hai ? vidyArthI : jI nahIM / (isI prakAra zeSa sabhI vidyArthiyoM se pUchate haiM, sAre vidyArthI 'jI nahIM' aisA kahate haiN| aMta meM akalaMka se pUchate haiM) guru : bola akalaMka! tUne yaha likhA hai ? akalaMka : jI nahIM, maiMne nahIM likhA hai aura kisane likhA hai ? yaha bhI maiM nahIM jAnatA /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/34 . ..guru : (krodhita hokara) maiM jAnatA hU~ ki koI jaina vidyArthI yahA~ guptarUpa se ghusa AyA hai, parantu maiM usako pakar3akara hI rhuuNgaa| maMtrIjI! yahA~ aao| maMtrI : jI mahArAja! guru : jAo, eka jinapratimA maMgavAo aura phira use rAste ke bIca meM rakhakara pratyeka vidyArthI ko eka-eka karake mUrti ko lAMghane ke lie kho| jo vidyArthI usa mUrti ko na ulaMghe, use mere pAsa pakar3akara lAo; kyoMki jo saccA jaina hogA, vaha jinapratimA ko kabhI nahIM laaNghegaa| maMtrI : jaisI AjJA! . (maMtrI andara jAkara thoDI dera meM lauTa AtA hai|) maMtrI : mahArAja! ApakI AjJAnusAra mUrti rakha dI hai| aba eka-eka karake vidyArthiyoM ko bhejie aura Apa svayaM bhI dekhane ke lie clie| guru : hA~, clie| vidyArthiyo! tuma bhI eka-eka karake andara Ao ora jinapratimA ko lAMghakara Age niklo| (guru andara jAte haiN| pIche se eka ke bAda eka ziSya jAtA hai| aMta meM akalaMka aura nikalaMka do hI zeSa rahate haiN|)
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6 / 35 nikalaMka : (karuNa hokara) bhAI ! apane Upara bar3A bhArI dharmasaMkaTa A par3A hai| aba hama kyA kareM ? jinendra bhagavAna apane iSTadeva haiN| unakI pratimA kA ullaMghana apane se kaise ho sakatA hai ? prANa jAya to bhI aisA nahIM ho sktaa| lekina yadi aisA nahIM kareMge to abhI isI vakta hama ina guru ke hAthoM pakar3e jAkara mRtyu prApta kareMge aura jaina - zAsana kI sevA kI apanI bhAvanA adhUrI hI raha jAyegI / aura phira isa samaya vizeSa vicAra kA samaya bhI nahIM hai, kyoMki aba turanta mUrti ko lAMghane kI hamArI bArI A rahI hai| akalaMka : (nikalaMka ke Upara hAtha rakhakara) bhAI ! prANa jAe to bhI apane iSTadeva jinendra bhagavAna kI avinaya nahIM karanI cAhiyeyaha tumhArI bhAvanA dekhakara mujhe bahuta khuzI ho rahI hai ! tuma apanI isa bhAvanA meM aDiga rahanA / jinendra bhagavAna apane jIvanasAthI haiN| nikalaMka : parantu bhAI ! mujhe ciMtA ho rahI hai ki aba apanA kyA hogA? Apa utpAdAdika buddhivAle haiN| ata: isa samaya koI yukti khojakara nikaalie| akalaMka : (thoDI dera vicAra karake) bhAI ! tuma nizcita raho, mujhe upAya sUjha gayA hai| (gale meM se janeU nikAlakara) dekho, yaha janeU ! jaba apanI bArI AyegI taba isa mUrti para yaha janeU DAlakara use parigrahavAlI kara lenA arthAt yaha mUrti jainamUrti nahIM rahegI aura phira hama ise nizaMkapane lA~gha kara nikala jaayeNge| nikalaMka : bahuta acchA bhAI ! dhanya hai ApakI buddhi ko| (andara se AvAja AtI hai|) akalaMka-nikalaMka! o akalaMka-nikalaMka !! akalaMka : calo bhAI! apanI bArI A gii| (donoM andara jAte haiN| thor3I dera meM andara kA pardA khulatA hai| vahA~ eka mUrti yA citra para janeU par3I huI dikhAI detI hai| turanta pardA giratA hai| thor3I dera meM pardA khulatA hai aura guru tathA maMtrI ciMtAmagna baiThe hue dikhAI dete haiM / )
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/36 A- ...janeU MATALA maMtrI : mahArAja! eka-eka vidyArthI mUrti ko lAMghakara calA gayA hai, isalie inameM koI jaina ho- aisA nahIM lgtaa| guru : nahIM, maMtrIjI! sambhava hai ki pakar3e jAne ke Dara se vaha jaina vidyArthI mUrti ko lAMgha gayA ho, isalie Aja rAta meM eka naI parIkSA karanA cAhatA hU~ aura usameM jo jaina hogA vaha avazya pakar3A jaayegaa| maMtrI : aisI vaha kauna-sI yukti hai gurujI! guru : sunie maMtrIjI! manuSya jisa samaya nIMda meM se ghabarAkara jAgatA hai, usa samaya usake mukha meM se sahaja hI apane iSTadeva kA nAma nikalatA hai, isalie maiMne eka aisI yojanA banAI hai ki Aja rAtri meM pratyeka vidyArthI ke kamare ke pAsa gupta rUpa se eka-eka caukIdAra baiThA diyA jAe aura jaba sAre vidyArthI nIMda meM hoM, taba acAnaka bhayaMkara kolAhala kiyA jaae| aisA hone para sAre vidyArthI ghabarAkara jAga uThege aura apane iSTadeva kA nAma bolane lgeNge| unameM hamAre dharmAnuyAyI vidyArthI to hamAre bhagavAna kA nAma boleMge, parantu jo vidyArthI jaina hogA, vaha hamAre bhagavAna kA nAma nahIM bolegA, apitu usake iSTadeva arahaMta kA nAma bolegA aura isa taraha vaha pakar3a meM A jAyegA, ata: isa yojanA kI sArI vyavasthA Apa gupta rUpa se zIghra hI kara liijie| . maMtrI : jaisI AjJA mahArAja! (maMtrI jAtA hai| pardA giratA hai|)
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/37 pA~cavAM dRzya: (do khATeM bichI huI haiN| akalaMka-nikalaMka baiThe haiM aura bAtacIta kara rahe haiN|) nikalaMka : bhAI! hamArI yukti to sahI-sahI pUrI ho gaI hai, parantu aba hameM bahuta sAvadhAnI se rahanA par3egA, kyoMki guru ko jainoM kI gandha A gaI hai, isalie use pakar3ane ke lie vaha AkAza-pAtAla eka kara deNge| _ akalaMka : bhAI! abhI jina-zAsana kA puNya tapa rahA hai, jinezvaradeva ke pratApa se hameM kucha bhI bAdhA nahIM aayegii| calo, hama apane apane mana meM jinendra bhagavAna kI stuti karake so jaaeN| (donoM hAtha jor3akara thor3I dera stuti karate haiM, bAda meM so jAte hai, aMdherA hotA hai| kAle veza meM eka guptacara Akara cupacApa inake kamare ke pAsa baiTha jAtA hai| thor3I dera meM acAnaka eka joradAra dhamAke kA kolAhala hotA hai| parde meM se vidyArthiyoM kA zora sunAI detA hai| akalaMka-nikalaMka bhI cauMkakara jAga jAte haiM "arahaMta-arahaMta'' bolane lagate haiM) nikalaMka : kyA huA bhAI! ekAeka yaha kyA huA? guptacara : duSTo! tumane arahaMta kA nAma bolA, isase maiM samajha gayA hU~ ki tuma jaina ho| calo guru ke paas| abhI ve tumhArI khabara leNge| (donoM ko pakar3akara le jAte haiN| guru baiThe haiN| vahAM guptacara akalaMka-nikalaMka ko lekara Ate haiM) guptacara : mahArAja! jisa samaya kolAhala huA thA, usa samaya ye donoM vidyArthI arahaMta kA nAma le rahe the, isalie maiM inako Apake pAsa le AyA huuN|
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/38 / guru : (haMsakara) vAha re, akalaMka-nikalaMka! tuma par3hane meM to bahuta catura ho| saca batAo tuma kauna ho? tuma jaina ho? akalaMka : mahArAja, ApakI bAta satya hai| aba jaba bheda khula hI gayA hai to hameM bhI kucha chipAnA nahIM hai| hama jaina hI haiM aura arahaMtadeva ke parama bhakta haiN| guru : dekho bAlako! jo ho gayA, so ho gyaa| abhI bhI tumako bacane kA eka upAya batAtA huuN| yadi tuma jainadharma chor3akara hamArA dharma aMgIkAra karane taiyAra ho jAo to maiM tumheM chor3a dUMgA, anyathA tumako mRtyu-daNDa kI sajA duuNgaa|| nikalaMka : deha jAe to bhale hI jAe, parantu hama apane priya jainadharma ko kabhI bhI nahIM chodd'eNge| jainadharma hameM prANoM se pyArA hai| "sira jAve to jAve merA jainadharma nahIM jAve' vizva ke kisI bhI bhaya se Darakara hama apane jainadharma ko chor3anevAle nahIM haiN| jainadharma kI khAtira ye prANa jAe~ yA raheM, isakI hameM ciMtA nahIM hai| guru : ThIka hai| jAo guptacara! isa samaya to ina donoM ko jela meM DAla do aura sArI rAta vahA~ kaThora paharA rkhnaa| prAta:kAla hote hI rAjA kI AjJA lekara inako phAMsI para laTakA deNge| (guptacara donoM ko le jAtA hai aura jela meM DAla detA hai| jela ke aMdhere meM donoM bhAI bAtacIta kara rahe haiM, bAhara paharedAra khar3e haiN|) nikalaMka : bhaiyA! hama bahuta kaThina paristhiti meM par3a gaye haiN| aba isameM se nikalanA bahuta kaThina hai| akalaMka : dhairya rakho bhAI, dhairya rakho! jinendra bhagavAna apane jIvana meM sadA sahayogI haiN| jaina-zAsana kA prabhAva abhI tapa rahA hai, isalie avazya hI kudarata hamArI madada kregii|
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga - 6/36 nikalaMka : aho bhaiyA ! aise bar3e saMkaTa ke prasaMga meM bhI Apa aisA mahAna dhairya rakha sakate ho| yaha mahA Azcarya kI bAta hai| akalaMka : bhAI ! jaina- zAsana kI koI aisI acintya mahimA hai ki sukha meM ho yA duHkha meM ho vaha sabhI prasaMgoM meM jIva ko zaraNabhUta hai| nikalaMka : aho ! jaina- zAsana ke lie hamane apanA jIvana samarpita kiyA, jaina- zAsana ke khAtira hama gharabAra chor3akara yahA~ Ae, jaina - zAsana ke lie hI jAna jokhima meM DAlakara yahA~ vidyAdhyayana kiyA aura aba jaina - zAsana ke pracAra kI hamArI bhAvanA kyA adhUrI hI raha jAegI ? akalaMka : bhAI ! isa samaya yaha bAta aura yaha duHkha bhUla jaao| aba to basa aMtara kI ArAdhanA karo aura aisI samAdhi kI bhAvanA bhAo ki kadAcit isa upadrava ke prasaMga meM apanI mRtyu ho jAe to hamAre anna-pAnI kA tyAga hai aura yadi isa saMkaTa se chUTa gaye to hamArA sArA jIvana jainadharma ke lie arpita hai| nikalaMka : hA~ bhAI ! ApakI bAta uttama hai| maiM bhI aisI pratijJA karatA hU~ ki jabataka isa saMkaTa se nahIM ubareMge, tabataka AhAra- pAnI kA tyAga hai aura yadi isase chUTa gaye to hamArA sampUrNa jIvana jainadharma kI sevA hetu samarpita hai| pahalA paharedAra : are! ye rAjakumAra jaise dharma ke premI donoM bAlaka kitane priya haiM- aise nirdoSa bAlakoM ko prAta: kAla prANa- daNDa diyA jaaegaa| are.....kudarata kaisI hai ! dUsarA paharedAra : bhaiyA ! hameM bhI bahuta dukha ho rahA hai, lekina hama isameM kyA kara sakate haiN| nikalaMka bhaiyA! mujhe eka stuti bolane kI icchA ho : rahI hai|
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/40 akalaMka : bolo bhAI! khuzI se bolo! maiM bhI tumhAre sAtha boluuNgaa| (donoM bahuta hI vairAgya bhAva se stuti bolate haiM / ) merA dharmasevA kA bhAva, prabhujI pUrA karanA Aja / merA bhava kA bandhana tor3a, AzA pUrI karanA nAtha / Teka // / zAsanasevA kI prIti jAgI, bhava-uddhAraka vINA baajii| pharake jainadharma kA dhvaja, avasara aisA denA nAtha // | 1 || saba mithyAtvI dharma tajU~ maiM, anekAnta ke pATha paDhU~ maiN| gAje jainadharma kA nAda, AzA pUrI karanA nAtha // 2 // akalaMka : bhAI! dharmasevA kI tumhArI bhAvanA sunakara mujhe bahuta Ananda huaa| aba mujhe bhI eka bhAvanA ho rahI hai, jo ki dinarAta bhAne jaisI hai, suno!
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/41 dina-rAta mere svAmI! maiM bhAvanA yaha bhaauuN| dehAnta ke samaya meM, tumako na bhUla jaauuNttek|| zatru agara koI hoM, saMtuSTa unako kara duuN| samatA kA bhAva dharake, sabase kSamA kraauuN||1|| tyAe~ AhAra-pAnI, auSadhi vicAra avsr| TUTe niyama na koI, dRr3hatA hRdaya meM dhaaruuN||2|| jAge nahIM kaSAyeM, nahiM vedanA staaye| tumase hI lauM lagI ho, durdhyAna ko httaauuN||3|| Atama svarUpa ciMtana, ArAdhanA vicaaruuN| arahaMta siddha sAdhu, raTanA yahI lgaauuN||4|| dharmAtmA nikaTa hoM, carcA dharma sunaaveN| ve sAvadhAna rakkheM, gAphila na hone paauuN||5|| jIne kI ho na vAMchA, marane kI ho na icchaa| parivAra mitra jana se, maiM moha ko bhgaauuN||6|| bhoge jo bhoga pahale, unakA na hove sumirn| maiM rAjya sampadA yA, pada indra kA na caahN||7|| samyaktva kA ho pAlana, ho aMta meM smaadhi| 'zivarAma' prArthanA yaha, jIvana saphala bnaauuN||8|| (yaha gAyana sunate-sunate paharedAra jhUmane lagate haiM aura phira gaharI nidrA meM so jAte haiM, nasakorA bolatA hai|) nikalaMka : bhAI! calo duHkha meM parama zaraNabhUta aura Ananda nidhAna apane caitanya svarUpa kA ciMtana karate haiN| akalaMka : hA~ calo, uttama jIvana meM yahI vAstava meM karane yogya hai|
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/42 (donoM bhAI AtmasvarUpa kA ciMtana karate haiN| bAhara bhI pUrNa zAnti hai| paharedAroM ke kharrAToM kI AvAja A rahI hai|) akalaMka : (nikalaMka kA hAtha pakar3akara) niku! niku! calo, uTho! jaldI karo! dekho! ye paharedAra gaharI nIMda meM so rahe haiN| hama isa jela ko lAMghakara jaldI hI nikala calate haiN| (pahale akalaMka jela se nikala jAte haiN| phira bAda meM nikalaMka ko hAtha kA sahArA dekara bAhara nikAlate haiN| eka dUsare ke sAtha hAtha milAkara donoM bhAI tejI se bhAga rahe haiN| itane meM pardA giratA hai, dRzya badalatA hai|) guru : paharedAro! jAo akalaMka-nikalaMka ko jela se lekara yahA~ aao| paharedAra : jaisI AjJA! (paharedAra jAte haiM aura hAMphate-hAMphate lauTakara Ate haiN|) paharedAra : mahArAja! mahArAja! ve donoM to jela se bhAga gye| guru : are! kyA kaha rahe ho? kyA ve bhAga gaye? gajaba ho gyaa| sipAhiyo! jAo! una donoM ko turaMta pakar3o! yadi ve pakar3a meM nahIM Aye to hamAre dharma ko bhArI nukasAna phucaayeNge| maiM jAnatA hU~ ki kevala akalaMka meM hI aisI tAkata hai ki vaha bar3e-bar3e saikar3oM vidvAnoM ko harA sakatA hai| isalie cAroM ora sainikoM ko daur3Ao aura kaise bhI unako pkdd'o| yadi jIvita pakar3a meM na AyeM to prahAra kara denaa| jAo! jaldI jAo! (aneka sainika 'dhama-dhama' karate hue jAte haiN| pardA giratA hai| dRzya badalatA hai| yahA~ akalaMka-nikalaMka daur3ate hue bhAga rahe haiN|) akalaMka : calo nikalaMka! jaldI calo! jitanA ho sake utanA adhika dUra nikala jaaeN| nikalaMka : bhAI! jainadharma kA prabhAva hai ki hama jIvita baca gye|
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/43 (parde ke pIche se 'dhama-dhama' kI AvAja AtI hai|) akalaMka : bhAI! vo dUra dekho sainika hameM pakar3ane ke lie A rahe haiN| ve khUba uttejita hoMge aura krodhita hoNge| isalie hameM choDeMge nhiiN| isa samaya bacanA muzkila hai| nikalaMka : bhaiyA! aisA karo Apa jaldI bhAga jAo aura maiM yahA~ khar3A-khar3A unheM roke rsuuNgaa| akalaMka : are bhAI! kyA aise saMkaTa meM tujhe chor3akara maiM akelA bhAga jaauuN| nikalaMka : bhaiyA! merI apekSA Apa adhika yogya ho| jaina-zAsana kI sevA merI apekSA adhika kara skoge| Apa apane (yogya) jIvana ke lie nahIM, parantu jaina-zAsana kI sevA ke lie jaldI yahA~ se cale jAo aura merI ciMtA chor3o isa samaya eka-eka samaya kImatI hai| ('dhama dhama' aura 'pakar3o-pakar3o' kI AvAjeM A rahI haiN|) akalaMka : parantu bhAI! tU merA choTA bhAI hai| tujhe mRtyu ke mu~ha meM chor3akara akele mere paira Age kaise bar3heMge? nikalaMka : bhaiyA! maiM Apake caraNoM meM girakara phira se prArthanA karatA hU~ ki isa samaya Apa mere jIvana kI nahIM, parantu jaina-zAsana kI rakSA kA vicAra kro| jaina-zAsana kI rakSA ke lie kadAcit mere jIvana kA balidAna hogA to maiM apane jIvana ko saphala maanuuNgaa| bhAI! merA aura tumhArA donoM kA jIvana jaina-zAsana ke lie hI arpita kiyA huA hai, isalie eka pala kI bhI derI kiye binA jinendra bhagavAna kA nAma lekara zIghratA se bhAga jaao| dekho! dUra pahalA sarovara dikhAI detA hai| vahA~ jAkara vizAla kamala ke patte ke nIce chipa jAo aura jIvana meM jaina zAsana kI vijaya kI dhvajA phhraanaa| jAo bhAI! jaldI jAo !!
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/44 akalaMka : (karuNa hokara) bhAI! maiM nahIM jaauuNgaa| tU bhAga jA aura maiM yahA~ khar3A hokara sainikoM ko roke rsuuNgaa| nikalaMka : (karuNa hokara) bhAI! bhAI!! jaina-zAsana ke lie aba eka zabda bhI bole binA, aba eka pala bhI gaMvAye binA tuma jaldI bhaago| isa samaya savAla mere yA Apake jIvana kA nahIM, apitu jaina-zAsana kI rakSA kA hai| aba vilamba karoge to hama donoM pakar3e jAyeMge, isalie jaldI jaao| jaina-zAsana kI prabhAvanA jitanI Apa kara sakeMge, utanI maiM nahIM kara sakatA, isalie jaina zAsana kI sevA ke lie Apa apanA jIvana bcaao| jAo! bhAI, jaldI jAo!. (parde meM se sainikoM kI AvAja AtI hai:- ve jA rahe haiN| pakar3o, pkdd'o|) . akalaMka : (atyaMta karuNa zabdoM meM) bhAI! tU jainadharma kA parama bhakta hai| maiM majabUra hU~ ki isa samaya jainadharma ke lie tujhe akelA chor3akara mujhe jAnA par3a rahA hai| bhAI! jinendra bhagavAna terA kalyANa kreN| DMI .. (donoM bhAI bahuta hI snehapUrvaka eka dUsare se milate haiN|)
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/45 sipAhI : pakar3o, donoM ko pakar3a lo, nahIM pakar3a meM AyeM to prahAra kro| nikalaMka : jAo bhAI! jaldI karo! (akalaMka bhAgane lagatA hai| sarovara meM chipa jAtA hai| nikalaMka ke pIche sainika dhamAdhama karate daur3a rahe haiN| nikalaMka bhAgatA-bhAgatA ghUmakara raMgabhUmi ke Upara AtA hai| vahA~ para sAmane se eka dhobI A rahA hai|) dhobI : are bAbA! kyoM bhAgate ho? (nikalaMka hA~phate hue bhAge jA rahe haiM, dhobI ko kucha bhI uttara nahIM dete, dhobI usake bhAgane kA kAraNa jAnane ke lie usake pIche dor3ate hue puna: AvAja lagAkara use rokanA cAhatA hai, parantu nikalaMka ne mAno kucha sunA hI na ho...., vaha to bhAgatA hI jA rahA hai, usake pIche dhobI bhI bhAgatA jA rahA hai|) usake pIche sainika, 'mAro-mAro' karate A rahe haiN| ("dhar3Aka-dhar3Aka" sainika pAsa meM Akara donoM para prahAra kara dete haiN|) nikalaMka : hA......! arahaMta.......arahaMta.......a............. (prANa tyAga balidAna) sainika : calo! apanA kAma pUrA huaa| ye donoM jIvita pakar3a meM nahI A rahe the, isalie inako yahIM Dhera kara diyaa| calo! aba jaldI yaha samAcAra guru ko sunAte haiN| (sainika jAte haiN| nIrava zAnti chA jAtI hai| nikalaMka aura usa dhobI kA mRta zarIra vahA~ par3A huA hai| thor3I dera meM akalaMka dhIredhIre zithila pairoM se vahA~ Ate haiM, aura acAnaka nikalaMka ke zarIra ke Upara najara par3ate hI "hA nikalaMka! nikalaMka!! bhAI! bhAI!!"
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/46 aisA use pukArate haiN| thor3I dera taka gaMbhIratA se usakI ora dekhate rahate haiM aura usake bAda ekadama bhare hue gale se bahuta hI vairAgya evaM karuNa bhAve se bolate haiN|) akalaMka : ahA! jainadharma ke lie mere bhAI ne haMsate-haMsate apane prANoM kA balidAna kara diyaa| apane prANa nikAlakara isane jainazAsana meM naye prANa phUMka diye| bhAI! jaina-zAsana ke lie kiyA gayA terA balidAna niSphala nahIM jaayegaa| aho! tumane prANoM se bhI adhika pyAre jaina-zAsana ko smjhaa| tumhArA aisA jainadharma kA prema parabhava meM bhI tumhArA kalyANa karegA aura tumako isa saMsAra-sAgara se pAra
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/47 utaaregaa| bhAI ! tUne apane prANoM kA balidAna dekara bhI mujhe bacAyA hai to aba maiM jainadharma kI prabhAvanA kA hamArA kArya jarUra pUrA kruuNgaa| jisane tere prANoM kA balidAna liyA hai, usa ekAMta dharma ko harAkara sampUrNa bhArata ke gAMva-gAMva meM, ghara-ghara meM jainadharma kA dhvaja phhraauuNgaa| jaba maiM samparNa bhArata ke, gAMva-gAMva meM, ghara-ghara meM jainadharma kA dhvaja phaharatA huA dekha lU~gA, taba hI merI AtmA ko zAnti hogI / are! mere kAraNa isa rAhagIra (dhobI ke zava kI ora dekhate hue) kA maraNa vyartha hI ho gyaa| bhagavAna isakI AtmA ko zAMti deN| ( akalaMka ke ina udgAroM kA prekSaka sabhA ne tAliyoM kI gar3agaDAhaTa se anumodana kiyaa| sAtha-sAtha balidAna ke dRzya se aneka darzakoM kI AMkhoM meM karuNa rasa kI dhArA baMdha gaI hai / pardA dhIre-dhIre banda hotA hai aura isaprakAra akalaMka nikalaMka nATaka kA 'balidAna' nAmaka prathama aMka pUrA huaa|) jinadharma meM guru to ve hI haiM, jinakA veSa zrI jina ke samAna hai; aise ratnatrayavanta guru ko pahacAna kara unakI sevA karo / zarIra bhale mailA ho, parantu unakA citta sadA moha rahita nirmala hotA hai| mokSa sukha ke alAvA kahIM bhI unakA citta Asakta nahIM hotaa| unake zrImukha se hamezA vItarAgatA kA upadeza rUpI parama amRta jharatA hai - aise zreSTha guru kI tU sevA kara aura pApa poSaka kuguruoM kA sevana dUra se hI chor3a / jo svayaM ajJAna aura durAcAra se bhavasamudra meM DUba rahe hoM, ve dUsaroM ko kisa prakAra tAreMge ? sA~pa, zatru aura cora vagairaha kA samAgama acchA hai; parantu mithyAtva mArga meM lage hue kuguruoM kA samAgama atyanta burA hai, kyoMki sA~pa, zatru vagairaha ke sambandha se to eka bhava kA hI duHkha hotA hai, parantu kuguruoM ke saMga se to jIva ananta bhava meM du:khI hotA hai| sakalakIrti zrAvakAcAra -
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIya aMka prabhAvanA prArthanA vandana hamArA prabhujI tumako, vandana hamArA gurujI tumko|| vandana hamArA siddha prabhu ko, vandana hamArA arahaMta deva ko|| vandana hamArA saba muniyoM ko, vandana hamArA dharmazAstra ko|| vandana hamArA jJAnIjanoM ko, vandana hamArA caitanyadeva ko|| vandana hamArA AtmasvabhAva ko, vandana hamArA Atma bhagavAna ko|| upodghAta : isa nATaka ke pahale aMka meM akalaMka-nikalaMka kI bAlyAvasthA brahmacarya-pratijJA, jainazAsana kI sevA kI tamannA, ekAnta mata ke vidyApITha meM adhyayana, 'syAt' zabda sudhAranA, pakar3e jAnA, usake bAda jela se bhAga jAnA aura bhAgate-bhAgate nikalaMka kA balidAna ho jAnA, ina dRzyoM kA varNana huA aba dUsare aMka kA nAma hai 'prbhaavnaa'| nikalaMka ke balidAna ke samakSa akalaMka ne ekAMtI ko harAkara bhAratabhara meM jainadharma kA vijayadhvaja phaharAne kI jo pratijJA kI thI, vaha kisaprakAra pUrI hotI hai aura jainadharma kI kaisI mahAna prabhAvanA hotI hai, usakA varNana isa dUsare aMka meM aayegaa| (prArambha meM ujjaina nagarI ke rAjadarabAra kA dRzya hai| ujjaina ke mahArAjA ke do rAniyA~ haiN| unameM se eka jainadharma kI anuyAyI hai aura dUsarI anya ekAntadharma kii| nATaka meM ina rAniyoM kA abhinaya dikhAnA kaThina hone se hamane rAniyoM ke pratinidhi ke rUpa meM unake putra jinakumAra aura ajinakumAra ko rakha liyA hai|)
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/46 pahalA dRzya: (ujjaina nagarI kI rAjasabhA bharI huI hai| cAra darabArI baiThe haiN|) char3IdAra : sone kI char3I, cAMdI kI mazAla, motiyoM kI mAla, neka nAmadAra ujjaina adhipati mahArAjA padhAra rahe haiN| (rAjA praveza karate haiN| darabArI khar3e hokara unakA sammAna karate haiN| rAjA siMhAsana para baiThate haiN|) rAjA : kyoM maMtrIjI! kyA samAcAra haiM? maMtrI : mahArAja! isasamaya to jainadharma kI aSTAnhikA ke dina cala rahe haiM, isalie samUce rAjya meM jainadharma kI bahuta ArAdhanA, prabhAvanA ho rahI hai| rAjA : hA~, jinakumAra pratidina jinendra bhagavAna ke abhiSeka kA gandhodaka lAtA hai aura maiM use mastaka para car3hAtA huuN| aba Aja to aMtima dina hai| rAjakumAra gandhodaka lekara abhI A hI rahe hoNge| char3IdAra : jainadharma ke paramabhakta, jinamatI mahArAnI ke putra jinakumAra padhAra rahe haiN| ........
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/50 (rAjakumAra A rahe haiN| unake hAtha meM gandhodaka kA pAtra hai|) jinakumAra : praNAma pitAjI! lIjie yaha jinendra bhagavAna kA gndhodk| (rAjA khar3e hokara hAtha se gandhodaka lekara apane mastaka para lagAte haiN|) jinakumAra : pitAjI! Aja aSTAnhikA kA utsava pUrA ho rahA hai aura prativarSa isa utsava kI pUrNatA ke harSa meM merI mAtAjI jinendra bhagavAna kI mahAna rathayAtrA nikalavAtI haiM; usIprakAra isa varSa bhI vaisI hI bhavya rathayAtrA nikalavAne ke lie Apase AjJA cAhatI haiN| rAjA : putra! bhagavAna kI rathayAtrA nikalavAne meM merI AjJA kaisI? maiM to bhagavAna kA sevaka huuN| khuzI se rathayAtrA nikAlo aura sArI ujjaina nagarI meM ghumAkara dharma kI prabhAvanA kro| maMtrIjI! isa suavasara meM sArI ujjaina nagarI ko sajAne kA prabandha kro| maMtrI : jaisI AjJA mahArAja! nagaraseTha : aho! prativarSa mahArAjA kI jinamatI mahArAnI isa rathayAtrA ko nikalavAtI haiM, yaha ujjaina nagarI ke lie bahuta hI bhavya aura Ananda kA prasaMga hai| senApati : are, isa rathayAtrA ko dekhane ke lie to dezavideza se lAkhoM zraddhAlu isa ujjaina nagarI meM Ate haiN| khajAMcI : aura isa avasara para to apane rAjya bhaMDAra se karor3oM svarNa mudrAoM kA upayoga bhI hotA hai aura ratnajar3ita svarNaratha meM virAjamAna jinendra bhagavAna kA adbhuta vaibhava dekhakara nagarI ke aneka jIva samyagdarzana prApta kara jainadharma aMgIkAra karate haiN| rAjA : nizcita hI yaha rathayAtrA to ujjaina nagarI kI zobhA hai|
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/51 char3IdAra : ajinamatI mahArAnI ke putra ajinakumAra padhAra rahe haiN| (ajinakumAra tejI se hAMphate-hAMphate praveza karate haiN|) ajinakumAra : praNAma pitAjI! merI mAtAjI ajinamatI prArthanA karatI haiM ki hamAre ekAMta dharma ke mahAna AcArya saMghatrI ujjaina nagarI meM padhAre hue haiM, isalie unakI khuzahAlI hetu hamAre bhagavAna kI eka vizAla rathayAtrA nikalavAne kI hamArI bhAvanA hai, ata: Apa hameM usake lie AjJA diijie| rAjA : bahuta acchA, putra! khuzI se nikaalo| ajinakumAra : parantu pitAjI! merI mAtAjI ne sAtha-sAtha yaha bhI kahalavAyA hai ki jainoM kI rathayAtrA to prativarSa nikalatI hI hai, ata: isa bAra hamArA ratha pahale nikale aura jainoM kA stha bAda meM nikale -aisI Apa AjJA deveN| . nagaraseTha : (Azcarya se) he! he!! aisI kaisI prArthanA? jinakumAra : (karuNa hokara) pitAjI! pitAjI!! isameM to jainadharma kA apamAna hotA hai| Apa AjJA mata diijiyegaa| merI mAtA jainadharma kA apamAna nahIM saha skegii| ajinakumAra : (kaTAkSa se) hA~! aura merI mAtA bhI ekAMta dharma kA apamAna sahana nahIM kara skegii| rAjA : (sira para hAtha rakhakara) yaha to bar3I samasyA paidA ho gii| eka rAnI jainadharma kA pakSa letI hai aura dUsarI rAnI ekAMta dharma kA pakSa letI hai| mere lie to donoM rAniyA~ eka sI haiN| aba maiM kyA karU~? isakA hala kisaprakAra khocU~? maMtrIjI! isakA koI rAstA nikaalo| maMtrI : (thor3I dera vicAra karake) mahArAja! isakA eka upAya mujhe sUjhatA hai|
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/52 rAjA : kyA upAya hai, kaho! kaho!! . maMtrI : dekhie! jainadharma aura ekAMta dharma- ina donoM dharmoM ke vidvAna isa rAjya sabhA meM padhAreM aura vAda-vivAda kareM aura vAda-vivAda meM jo jIta jAye, usakA ratha pahale nikle| rAjA : vAha! ati uttama! bolo rAjakumAro! tumheM yaha maMjUra hai| jinakumAra : jI hA~ mahArAja! hama jainoM ko yaha bAta maMjUra hai| rAjA : bolo! ajinakumAra tumheM! ajinakumAra : mahArAja! maiM merI mAtAjI se pUchakara AtA huuN| rAjA : hA~, isI samaya pUchakara aao| (ajinakumAra jAtA hai| thor3I dera meM lauTa AtA hai|) ajinakumAra : mahArAja! merI mAtAjI ko bhI yaha bAta maMjUra hai aura hamAre ekAMta dharma kI ora se AcArya saMghazrI svayaM hI vAdavivAda kreNge| rAjA : bahuta acchA! aura jinakumAra! tuma bhI tumhArI mAtA se pUchakara yaha batAo ki tumhArI tarapha se vAda-vivAda meM kauna khar3A hogaa| jinakumAra : jaisI AjJA! rAjA : maMtrIjI! tuma pUrI ujjaina nagarI meM munAdI piTavA do ki kala rAjyasabhA meM jainadharma aura ekAMtadharma ke bIca vAda-vivAda kA Ayojana kiyA gayA hai, use sunane ke lie samasta nAgarikoM ko rAjadarabAra meM Ane kI anumati hai| maMtrI : jaisI aajnyaa| rAjA : basa, Aja kI sabhA yahIM samApta hotI hai|
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/53 dUsarA dRzya: (jinamandira meM zAstrasabhA cala rahI hai| saMghapati vagairaha baiThe hue haiN| eka ke bAda eka zrAvaka zAstra / pothI lekara Ate haiN| tattvArthasUtra par3hA jA rahA hai| zuruAta meM saba eka sAtha maMgalAcaraNa bolate haiM:-) maMgalaM bhagavAn vIro, maMgalaM gautamo gaNI / maMgalaM kundakundAryo, jainadharmo'stu maMgalam // mokSamArgasya netAraM bhettAraM krmbhuubhRtaam| jJAtAraM vizvatattvAnAM vande tadguNalabdhaye // (saMghapatijI zAstra par3hate haiM) * , " samyagdarzanajJAnacAritrANi mokSamArgaH // 1 // tattvArthazraddhAnaM samyagdarzana // 2 // " aho, caitanyamUrti Atmatattva kA samyak zraddhAna hI bhavasAgara se tAranevAlA jahAja hai| jo jIva dukhamaya saMsAra samudra meM DUbanA nahIM cAhate haiM aura usako tairakara mokSapurI meM ananta siddha bhagavaMtoM ke dhAma meM jAnA cAhate haiM, ve nirantara dina aura rAta, kSaNa-kSaNa aura pala-pala isa samyagdarzana kA puruSArtha kreN| samyagdRSTi ko jainadharma kI prabhAvanA kA parama utsAha hotA hai| bhagavAna kI rathayAtrA Adi mahotsavoM ke dvArA vaha jainadharma kI prabhAvanA karatA hai| dekho! apanI mahArAnI sAhibA jinamatI prativarSa kitanI bhavyayAtrA nikAlatI haiM! kala bhI aisI hI bhavya yAtrA nikalegI, usameM saba - utsAha se bhAga lenaa|
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/54 (jinakumAra hA~phate-hA~phate Ate haiN|) saMghapati : padhAro! padhAro kuMvarajI! kaise Aja acAnaka padhAranA huA? jinakumAra : saMghapatijI. merI mAtAjI ne eka vizeSa sandeza dene ke lie mujhe Apake pAsa bhejA hai| saMghapati : kaho, mAtAjI kA kyA sandeza hai? jinakumAra : Apa saba jAnate haiM ki prativarSa hama jinendra bhagavAna kI rathayAtrA nikalAte haiM, parantu isa bAra ajinamatI mAtA ne bIca meM Akara haTha dhAraNa kara liyA hai ki jainoM kA ratha pahale na nikale, unake ekAMtadharma kA ratha pahale nikle| saba (eka sAtha) : (cauMkakara) are! phira kyA huA? jinakumAra : ata: mahArAja sAhaba ne aisA nizcita kiyA hai ki jainoM aura ekAMtiyoM kA rAjyasabhA meM vAda-vivAda ho aura usameM jo jIta jAye, usI kA ratha pahale nikle| hamane yaha cunautI svIkAra kara lI hai arthAt aba kala ekAMtI AcArya saMghazrI ke sAtha vAda-vivAda kara sake- aise kisI samartha vidvAna ko apanI ora se taiyAra karanA hai aura isalie hI merI mAtAjI ne mujhe Apake pAsa bhejA hai| saMghapati : are, yaha to jaina-zAsana kI pratiSThA kA savAla hai| jinakumAra : jI hA~! isIlie merI mAtAjI ne pratijJA kI hai ki jabataka ekAMtI guru ko harAkara jainoM kA ratha pahale calavAve - aisA koI vidvAna na Aye, tabataka maiM AhAra nahIM lU~gI aura isa samaya ve jinamandira meM bhagavAna ke sAmane dhyAna meM baiThI haiN| saba (ekasAtha) : are! are! mahArAnI ne aisI kaThora pratijJA kara lI hai| saMghapati : (ulajhana ke sAtha) are! ekAMtiyoM ke saMghazrI
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/55 AcArya mahAvidvAna haiM aura unake sAmane Tikakara unako harA sake aisA koI vidvAna isa samaya apanI ujjaina nagarI meM nahIM haiN| are! are! mahArAnI ne to kaThora pratijJA lekara anna-pAnI bhI chor3a diyA hai| hama saba bhI pratijJA karate haiM ki jabataka mahArAnI anna-jala grahaNa nahIM kareMgI, tabataka hamAre bhI anna-jala kA tyAga hai| (saba vicAramagna baiTha jAte haiN| nistabdha zAnti chA jAtI hai| thor3I hI dera bAda AkAza meM se nimna prakAra kI dhvani hotI hai:"dharmabandhuo! ciMtA mata karo / jainadharma kI mahAna prabhAvanA kare- aise eka samartha vidvAna abhI tumhArI nagarI meM Akara pahu~cane vAle haiN|" yaha AkAzavANI sunakara saba harSita ho jAte haiN|) saMghapati : aho, dekho! dekho!! AkAza meM se devatA bhI jainadharma ke vijaya kI bhaviSyavANI kara rahe haiM, isalie hameM aba ciMtA chor3akara mahArAnIjI ko zIghra hI yaha badhAI-sandeza pahu~cAnA cAhie aura usa prabhAvazAlI vidvAna ke mahA-svAgata kI taiyArI karanI caahie| zrotA : hA~ clo| (saba andara parde ke pIche jAte haiN| baiNDa bAje sunAI dete haiN| bAje sahita svAgata karate hue akalaMka ko maMca para lAte haiN| akalaMka aura saghaMpati uccAsana para baiThate haiN|) ___ saMghapati : padhAriye vidvAna! padhAriye!! Apa jaise prabhAvazAlI sAdharmI ko dekhakara hameM bahuta hI Ananda ho rahA hai, kRpayA Apa apanA paricaya dene kI kRpA kreN| akalaMka : merA nAma akalaMka hai| maiM arahaMtadeva kA paramabhakta huuN| mAnyakheTa nagarI ke rAjamaMtrI kA maiM putra huuN| mere choTe bhAI kA nAma nikalaMka thaa| hama donoM ne apanA sArA jIvana jaina-zAsana kI sevA meM samarpita kara diyA thaa| mere bhAI nikalaMka kA to ekAMtI logoM ne balidAna le liyA aura aba jaina-zAsana kI sevA kA bAkI rahA kAma pUrA karane ke lie maiM deza-videza meM bhramaNa kara rahA huuN| yahA~ Apa
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/56 saba sAdharmI bhAiyoM ko dekhakara mujhe bahuta Ananda ho rahA hai| yahA~ kA saMgha saba prakAra se kuzala to hai ? saMghapati : bhAI! kyA batAU~? aba taka to hamArA saMgha bar3I bhArI ciMtA meM thA, parantu aba Apake padhArane se sArI ciMtA dUra ho gaI hai| akalaMka : aisI vaha bar3I bhArI ciMtA kyA thI? saMghapati : suniye bhAI! yahA~ kala jainadharma kI mahAna rathayAtrA nikalanI hai, lekina yahA~ kI ajinamatI rAnI ne haTha ThAna liyA hai ki pahale ekAMtI kA ratha nikalegA, phira jainoM kaa| aba rAjA sAhaba ke AdezAnusAra yadi saMghazrI AcArya ko hama vAda-vivAda meM jIta sakeM to hI apanI rathayAtrA pahale nikala sakatI hai, parantu hamArI ujjaina nagarI meM aisA koI vidvAna nahIM hai ki jo ekAMtI guru ko harA sake, isalie hama mahAna ciMtA meM par3e hue the aura mahArAnI sahita hama sabane anna-jala kA tyAga kara diyA thaa| tabhI AkAza se aisI AvAja karake jainadharma kI bhakta devI ne Apake Agamana kI pUrva sUcanA dI, aba Apake jaise samartha vidvAna ke padhArane para hamArI sArI ciMtA dUra ho gaI hai| hameM pUrNa vizvAsa hai ki Apa saMghazrI AcArya ko vAda-vivAda meM avazya jIta leMge aura jainadharma ke vijaya kA DaMkA bjaayeNge| akalaMka : (utsAha se chAtI Thokakara) vAha! vAha!! yaha to merA hI kAma hai| maiM to aise hI mauke kI talAza meM thaa| ekAMtI ke saMghazrI AcArya to kyA, sAkSAt unake bhagavAna bhI A jAe~ to bhI ve vAda-vivAda meM Tika nahIM skeNge| _(saba harSapUrvaka eka sAtha bola uThate haiM:- vAha! vAha! bolie jainadharma kI jaya!!) saMghapati : ThIka! to phira apanI ora se ye akalaMkakumAra vAda-vivAda kareMge -yaha samAcAra hama saMghazrI ko de Ate haiN|
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/57 akalaMka : bar3I khuzI ke saath| mere choTe bhAI ke balidAna kA mUlya lene kA aura jainadharma kI mahAna prabhAvanA kA yaha prasaMga AyA hai| lAo! maiM svayaM hI unako patra likha detA huuN| (patra likhakara dete haiM) saMghapati : (eka anya dhanyakumAra nAmaka vyakti) dhanyakumAra! yaha patra AcArya saMghazrI ko de aao| (vaha jAkara thor3I dera meM lauTa AtA hai|) saMghapati : kyoM dhanyakumAra! patra de Aye ho? dhanyakumAra : jI hA~, aisA mahAna vidvatA-pUrNa patra par3hate hI saMghazrI AcArya kA mada to cakanAcUra ho gyaa| saMghapatijI! Apa saba nizcita rahanA, vijaya to apanI hI honI hai| saMghapati : bolie, jainadharma kI jaya! jIvoM ko deva-guru-zAstra ke prati sevA kA bhAva, saMsAra se virakti aura mokSamArga sAdhane kA utsAha arthAt ratnatraya kI bhAvanA koI mahAna sadbhAgya se hI prApta hotI hai| hRdaya sadA vairAgya se bharA huA rahanA, jJAna ke abhyAsa meM sadA tatpara rahanA, sabhI jIvoM ke prati samatA bhAva rakhanA- ye tInoM bAteM mahAna bhAgyavAna jIva ko hI prApta hotI haiN| . - sakalakIrti prAvakAcAra
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/58 tIsarA dRzya: (rAjyasabhA meM rAjA, maMtrI Adi baiThe haiN| eka tarapha se "bolie! jainadharma kI jaya" aise jaya-jayakAra ke sAtha akalaMkakumAra apanI maMDalI sahita praveza karate haiN| dUsarI ora se saMghazrI nAma ke AcArya apanI maMDalI sahita apane dharma kI jaya-jayakAra karate hue praveza karate haiN| nAgarika eka-eka karake Ate haiN| sampUrNa sabhA-maNDapa meM bhIr3a ho jAtI hai|) rAjA : sabhAjano aura prajAjano! suno, Aja isa sabhA meM ekAMtI ajainoM aura jainoM ke vidvAnoM ke bIca vAda-vivAda ho rahA hai| usameM ekAMta pakSa kI ora se AcArya saMghazrI boleMge aura jaina pakSa kI ora se mAnyakheTa nagara ke rAjamaMtrI ke vidvAna putra akalaMkakumAra boleNge| isa vAda-vivAda ko karate-karate jo yogya javAba nahIM de skegaa| athavA mauna ho jAyegA, vaha hArA huA samajhA jaayegaa| jo jItegA, usakI rathayAtrA pahale niklegii| basa, aba carcA prArambha hotI hai, saba zAnti se suniye| saMghazrI : bolie mahAnubhAva! Apake jainadharma kA mUla siddhAnta kyA hai? akalaMka : hamAre jainadharma kA mUla siddhAMta anekAnta' hai| saMghazrI : anekAnta kA kyA artha hai? akalaMka : pratyake vastu meM aneka dharma rahate haiM, yahI anekAnta hai| paraspara sApekSa aneka dharmoM ke dvArA hI vastu kI siddhi ho sakatI hai| sarvathA ekAnta ke dvArA vastu kI siddhi nahIM ho sktii| saMghazrI : eka hI vastu meM paraspara viruddha do dharma kaise ho sakate haiM? akalaMka : eka dUsare se sarvathA viruddha dharma eka vastu meM nahIM raha sakate haiM, lekina kathaMcit viruddha do dharma eka vastu meM rahate haiN|
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/56 saMghazrI : 'sarvathA viruddha' aura 'kathaMcit viruddha' kA matalaba kyA hai ? akalaMka : jaise ki cetanapanA aura acetanapanA athavA mUrtapanA evaM amUrtapanA - ye eka-dUsare se sarvathA viruddha haiN| ye donoM dharma eka - vastu meM nahIM raha sakate haiN| jo cetana hotA hai, vaha acetana nahIM hotA / jo mUrta hai, vaha amUrta nahIM hotaa| parantu nityapanA aura anityapanA - ye donoM kathaMcit viruddha dharma haiM aura ye donoM eka hI vastu meM eka sAtha raha sakate haiN| saMghazrI : kyA nityapanA aura anityapanA, donoM dharma eka hI vastu meM eka sAtha rahate haiM? akalaMka : jI hA~ / saMghazrI : nahIM-nahIM, aisA nahIM ho sktaa| eka vastu ko nitya kahanA aura usI ko phira anitya kahanA - yaha to 'svavacana bAdhita' hogA /
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/60 akalaMka : jo eka A~kha banda karake dekhate haiM, unako hI yaha 'svavacana bAdhita' jaisA lagatA hai, parantu jo donoM A~kheM kholakara dekhate haiM, unako to eka hI vastu nitya aura anitya aise do svarUpa meM spaSTa dikhAI detI hai| saMghazrI : vAha! eka hI vastu aura svarUpa do? akalaMka : hA~! eka hI vastu aneka dharmoM vAlI hai| jo vastu dravya kI apekSA nitya hai, vahI vastu paryAya kI apekSA anitya hai| suniye : AtmAdravya apekSA nitya hai......paryAya apekssaaanity.....| bAlakAdi tIna kA....jJAna eka ko hoy.....||2|| krodhAdika taratamyatA...sAdika kI maaNhi.....| pUrva janma saMskAra se.....jIva nityatA hoy||2|| athavA kSaNika jJAna ko......jo jAne khnaar......| kahanevAlA kSaNika nahIM....kara anubhava nirdhaar....||3|| saMghazrI : nahIM, nahIM, aisA ho hI nahIM sktaa| mahodaya, Apane to kaha diyA ki yaha ho hI nahIM sakatA, lekina kyoM?- yaha Apane nahIM btaayaa| ata: Apake dharma kA kyA mata hai, vaha kahiye? saMghazrI : hamAre dharma kA siddhAMta hai ki jo jagata meM dikhatA hai, vaha saba kSaNika hai, anitya hai, nAzavAna hai, adhruva hai, kSaNabhaMgura hai| akalaMka : vAha re vAha ApakA kSaNikavAda! maiM pUchatA hU~ ki Apa svayaM nitya haiM yA kSaNika? saMghazrI : maiM bhI anitya hU~ aura merA AtmA bhI anitya hai| vaha kSaNa-kSaNa meM nayA-nayA hotA hai| akalaMka : vAha! vAha! jisane abataka mere sAtha carcA kI hai aura jo aba carcA karegA, vaha Apa svayaM hI haiM yA dUsarA hai?
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/61 saMghazrI : nahIM, maiM nahIM huuN| jisane pahale Apake sAtha carcA kI vaha dUsarA thA, jo abhI bolatA hai vaha dUsarA hai aura jo aba Age bolegA vaha tiisraa| _akalaMka : to kyA maiM jisase prazna pUchatA hU~, vahI mujhe javAba nahIM detA hai? saMghazrI : nhiiN| ApakA prazna jo sunatA hai, vaha jIva alaga hai aura jo Apako javAba detA hai, vaha jIva alaga hai| akalaMka : to aba taka mere sAtha carcA karanevAle Apa hI haiM yA dUsare? saMghazrI : nahIM, vaha maiM nahIM huuN| vaha AtmA dUsarA thA aura maiM dUsarA huuN| akalaMka : vartamAna kSaNa se pahale ApakA astitva thA yA nahIM? saMghazrI : nhiiN| akalaMka : are! are! ekAnta kSaNikavAdI ajJAna meM andha hokara apane astitva kA hI Apa iMkAra kara rahe ho| apanA astitva pratyakSa hone para bhI usakA svayaM hI niSedha kara rahe ho| vAha re! ajJAna!! ThIka, aba maiM Apase jo prazna pUchUgA, unakA javAba Apa svayaM hI deMge yA koI dUsarA? saMghazrI : mere pIche dUsarA AtmA utpanna hogA, vaha javAba degaa| akalaMka : taba to tumheM hAra svIkAra karanI pdd'egii| saMghazrI : kisalie? akalaMka : kyoMki mere prazna kA uttara dene kI jimmedArI ApakI hai, parantu Apake siddhAMta ke anusAra Apa svayaM to mere prazna kA uttara de nahIM skte| isalie ApakA ekAnta kSaNikavAda kA pakSa
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/62 hAra gyaa| athavA mere prazna kA javAba dene ke lie Apako apanI nityatA svIkAranI par3egI aura isaprakAra bhI ApakA pakSa ur3a jAtA hai aura anekAnta siddha hone para jainadharma kI vijaya hotI hai| (isa prakAra aneka dinoM taka saMghazrI aura akalaMkakumAra meM vAda-vivAda hotA rahA, aMta meM saMghazrI ghabaDA gye|) saMghazrI : (thor3I dera mastaka para hAtha lagAkara aura phira rAjA kI ora dekhakara) mahArAja! mere sira meM cakkara A rahe haiM, isalie yaha carcA aba kala ke lie rakhI jaae| rAjA : bolie, akalaMkakumAra! ApakA kyA mata hai ? akalaMka : mahArAja! sahI bAta yaha hai ki inake sira meM cakkara nahIM Aye haiM, balki inakI buddhi hI cakkara meM par3a gaI hai; isalie yaha bahAnA khojA hai| khaira, kala ye javAba deveM, parantu mujhe pakkA vizvAsa hai ki ye to kyA, inake bhagavAna sAkSAt bhI A jAe~ to bhI javAba nahIM de skte| rAjA : Aja kI sabhA kala taka ke lie sthagita kI jAtI hai| (sabhA bikhara jAtI hai, pardA giratA hai) __ zrI jinendra deva, vItarAga dharma aura nirgrantha guru- ye tInoM samyaktva ke pramukha kAraNa haiM arthAt ina tInoM kI yathArtha pahacAna aura zraddhA se samyagdarzana hotA hai / he vatsa! yaha samyagdarzana amRta samAna hai, kyoMki yaha sarva doSa rahita hai / bhagavAna tIrthakara paramadeva ne svayaM isakA nirUpaNa kiyA hai| indra bhI ise bhaktibhAva se sevana karate hai| aise samyagdarzana ke utpanna hote hI aneka uttama guNa svayameva pragaTa ho jAte haiN| mokSa rUpI per3a kA bIja samyagdarzana hai|| he bhavya! tU sarva prakAra kI zaMkA chor3a kara isa ko dhAraNa kara, samyaktva rUpI Ananda-amRta kA pAna kr| ' - sakalakIrti zrAvakAcAra
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/63 cauthA dRzya : (puna: rAjyasabhA zuru hotI hai sabhA meM eka ora pardA hai, usake pIche AcArya saMghazrI baiThe haiM, unake bagala meM eka maTakA kapar3e se muMha bAMdhakara rakhA gayA hai| akalaMka Adi sabhA meM praveza karate haiM / ) rAjA : kyoM, Aja saMghazrI mahArAja abhI taka nahIM Ae ? kyA abhI unake sira ke cakkara ThIka nahIM hue? ajinakumAra : mahArAja, eka khAsa vajaha se ve sAmane Akara nahIM boleMge. parantu parde meM rahakara javAba deNge| rAjA : aisA kyoM ? jinakumAra : mahArAja ! ve hamAre akalaMkakumAra kA pratApa sIdhA nahIM jhela sakate haiM, isalie pardA rakhA hogA / akalaMka : ThIka hai mahArAja ! ve parde meM rahakara hI javAba deN| dekhie, aba zIghra hI maiM isa parde kA rahasya sAmane lAtA huuN| bolie! saMghazrI ! ye AtmA nitya hai yA anitya ? (parde ke pIche se AvAja AtI hai-- AtmA nitya nahIM hai, sarvathA kSaNika hai, dUsare kSaNa meM vaha naSTa ho jAtI hai aura apane saMskAra chor3atI jAtI hai, isalie vaha nitya jaisI pratibhAsita hotI hai, yaha bhrama hai| vAstava meM jagata meM saba kSaNika hai / ) akalaMka : saMghazrI ! Apane jo kahA hai, use ye upasthita nAgarika sApha-sApha suna nahIM sake haiM, ataH isI bAta ko punaH kahiye / ( andara se kisI ke bolane kI AvAja nahIM AtI / ) akalaMka : bolie saMghazrI ! kyoM nahIM bolate ? bolie! javAba diijie| (thor3I dera phira zAnti rahatI hai / )
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/64 rAjA : bolie saMghazrI! anyathA Apa niruttara ho gaye samajhe jaayeNge| (puna: thoDI dera zAnti) rAjA : (khar3e hokara) kala bhI Apa niruttara ho gaye the aura Aja bhI Apa niruttara ho gaye haiM, ata: maiM akalaMkakumAra kI vijaya ghoSita karatA hU~ aura jainadharma kI rathayAtrA pahale niklegii| jinakumAra : (harSollAsapUrvaka) bolie, jainadharma kI jaya! (hAtha meM sthita jaina jhaMDe ko UMcA phaharAkara puna: bolatA hai|) jinakumAra : "bolie jainadharma kI jaya! akalaMkakumAra kI jaya!!" akalaMka : mahArAja dekhie! aba maiM isa parde kA rahasya prakaTa karatA huuN| (parde ke pAsa jAkara usako dUra haTA dete haiM aura maTakA hAtha meM lekara batAte haiN|) rAjA : are! yaha kyA? akalaMka : sunie! kala vAda-vivAda meM saMghazrI javAba na de sake the, isalie parezAna hokara sira meM cakkara Ane kA jhUThA bahAnA nikAlA aura phira unhoMne kisI bhI prakAra se vijaya prApta karane ke lie rAtri meM vidyA dvArA eka devI ko sAdhA hai| parde ke pIche se saMghazrI nahIM bola rahe the, apitu unake sthAna para isa maTake meM sthita devI javAba detI thI, parantu jina-zAsana ke prabhAva se jainadharma kI bhakta devI ne rAtri meM Akara mujhe yaha bAta batA dI thI, ata: Aja saMghazrI se eka hI bAta puna: dUsarI bAra pUchI, parantu deva eka hI bAta dUsarI bAra nahIM bolate haiM, isalie saMghazrI kA bheda khula gayA hai| rAjA : ara ra ra ra ra .....! dharma ke nAma para itanA dambha!
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/65 itanA kapaTa!! akalaMkakumAra! Apake vidvattabhare nyAya-vacana sunakara mujhe bahuta hI AnaMda huA hai| aneka yuktiyoM dvArA Apane anekAntamaya jainadharma ko siddha kiyA hai| usase prabhAvita hokara maiM jainadharma ko svIkAra karatA hU~ aura jinendra bhagavAna kI rathayAtrA meM maiM hI bhagavAna ke ratha kA sArathI bnuuNgaa| maMtrIjI! jinendra rathayAtrA kI taiyArI dhUmadhAma se kro| usake lie rAjya ke bhaMDAra khola do aura rAjya ke hAthI, ghor3e Adi samasta vaibhava ko rathayAtrA kI zobhA hetu bAhara nikaalo| maMtrI : jaisI AjJA! (aisA kahakara maMtrI calA jAtA hai|) ekAMtI ziSya gaNa : (eka sAtha saba khar3e hokara) mahArAja! hamAre AcAryazrI ne jo ayogya kArya kiyA hai, usase hameM dukha ho rahA hai| yaha vAda-vivAda sunakara hama bhI jainadharma se prabhAvita hue haiM, isalie ekAnta dharma chor3akara hama bhI jainadharma aMgIkAra karate haiN| __ prajAjana : (eka sAtha khar3e hokara) mahArAja! hama bhI jainadharma aMgIkAra karate haiN| saMghapati : calo bandhuo! Aja ina akalaMka mahArAja ke pratApa se hamAre jainadharma kI bar3I sundara vijaya huI aura khUba prabhAvanA huii| isa khuzahAlI meM hama saba jainadharma kI mahimA kA eka gIta gAte haiN| sabhAjana : hAM calo! calo!! Aja to mahA Ananda kA prasaMga hai| (saba khar3e hokara bhajana gAte haiN| saMghapati ke eka ora rAjA haiM, dUsarI ora akalaMka haiN| jinakumAra ke hAtha meM jhaMDA laharA rahA hai| saMghapati gIta gA rahe haiN|) merA jainadharma anamolA, merA jainadharma anamolA ||ttek|| isI dharma meM vIraprabhu ne, mukti kA mAraga kholaa| merA jainadharma anamolA, merA jainadharma anmolaa|||1||
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/66 isI dharma meM nikalaMka vIra ne, prANa taje bina bolaa| merA jainadharma anamolA, merA jainadharma anamolA // 2 // isI dharma meM akalaMkadeva ne, ekAMtI jhakajhorA / merA jainadharma anamolA, merA jainadharma anamolA // 3 // (parde ke pIche rathayAtrA kI taiyArI kA sUcaka baiNDa baja rahA hai / ) maMtrI : (pIche se Akara ) mahArAja ! rathayAtrA kI sArI taiyArI ho cukI hai| bhagavAna kA ratha bhI taiyAra hai| Apa saba padhAriye / 'sara dharma vRddhi ho Java (saba parde meM jAte haiN|, baiMDa-bAje kI AvAja cAlU hai| kevala saMghazrI muMha nIce kiye baiThe haiN| pardA giratA hai / ) (Dama........Dama.....Dama..... isa prakAra bAjA baja rahA hai| "jaya ho ! vijaya ho!" aisA jayAnAda hotA hai| bhavyayAtrA AtI hai| akalaMka mahArAja ke hAtha meM jhaMDA hai / rAjA, jinakumAra, saMghapati Adi sAtha
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/67 meM haiN| maMgalabAjA baja rahA hai, ratnajar3ita gajaratha meM jinendra bhagavAna virAjamAna haiN| pIche lAkhoM nAgarika haiM, rathayAtrA maMca para Ane para bhagavAna ko siMhAsana para virAjamAna karake abhiSeka pUjana kiyA jA rahA hai|) (akalaMka abhiSeka pUjana kI vidhi sampanna karAte haiM) maMgalaM bhagavAn vIro, maMgalaM gautamo gnnii| maMgalaM kundakundAryo, jainadharmo'stu mNglm|| mokSamArgasya netAraM, bhettAraM krmbhuubhRtaam| jJAtAraM vizvatattvAnAM, vande tdgunnlbdhye|| OM hrIM bhagavAna zrI sarvajJa vItarAga jinendradeva ke caraNakamala pUjanArtha arghya nirvapAmIti svaahaa| __ (itane meM ajinakumAra daur3atA huA AtA hai aura akalaMka ko namaskAra karatA hai|) ajinakumAra : (gadgad hokara) mahArAja! mujhe kSamA karo, Aja kI bhavya rathayAtrA dekhakara nagarI ke lAkhoM loga prabhAvita hue haiN| aisI rathayAtrA meM hamane vighna DAlA hai, isake lie bahuta-bahuta pazcAtApa hai| isalie merI mAtA azrupUrita AMkhoM se Apase kSamA mAMgatI hai aura hama bhI jainadharma ko aMgIkAra karate haiN| udAra dila se Apa hameM kSamA karake jainadharma meM lagAyeMge aisI AzA karate haiN| akalaMka : avazya! avazya! dhanya hai tumhArI mAtA ko! jo ve apane hitAhita kA viveka kara sanmArga kI ora jhuka rahI haiN| jainadharma sArI duniyA ke lie khulA hai| Ao! Ao! jise apanA hita karanA ho, vaha jainadharma kI zaraNa meM aao| (AcArya saMghazrI anekoM ziSyoM ke sAtha zaraNa meM Akara gadgad bhAva se kahate haiN|) saMghazrI : bhAI! bhAI! mujhe kSamA kro| mujha pApI ne hI tumhAre
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/68 bhAI kI hatyA karAI thii| mere duSTa kArya ke lie mujhe kSamA kro| ApakA udAra evaM patita-pAvana jainadharma avazya mujhe kSamA karegA aura merA kalyANa kregaa| he akalaMka! Apa sacamuca hI akalaMka ho| mujhe kSamA karo aura jainadharma kI zaraNa meM lo| akalaMka : (vAtsalyapUrvaka saMghazrI ke kandhe para hAtha rakhakara) khuzI se jainadharma kI zaraNa meM aao| jainadharma ke dvAra saba ke lie khule haiN| Ao! Ao! jise apanA kalyANa karanA ho, vaha jainadharma kI zaraNa meM aao| pahale jo kucha ho cukA, use bhUla jAo aura zAntacitta se jainadharma kI ArAdhanA kro| saMghazrI : aho! jainadharma kI mahattA merI samajha meM aba AI hai aura mujhe purAnI bhUloM para pazcAtApa ho rahA hai, isI se patA calatA hai ki AtmA nitya aura anitya aise anekAnta svarUpa hai| yadi pahale bhUla karanevAlA svayaM nitya na ho, to isa samaya pazcAtApa kaise ho? kyA bhUla eka karatA hai aura pazcAtApa dUsarA karatA hai? kyA sacamuca aisA ho sakatA hai; isalie AtmA kI nityatA hai -yaha sahI-sahI samajha meM AtA hai aura bhUla chor3akara yathArthatA prakaTa ho sakatI hai, yahI sUcita karatA hai ki anityatA bhI hai| isa prakAra jainadharma ke pratApa se mujhe anekAntamaya vastu samajha meM AyI hai| Apake hI pratApa se mujhe apUrva zAnti kA mArga prApta huA hai| maiM ApakA mahA upakAra mAnatA hU~ aura Apase prArthanA karatA hU~ ki mujhe jainadharma meM svIkAra kiijiye| akalaMka : dekho! ye jinendra bhagavAna virAja rahe haiN| Ao! inakI zaraNa lekara jainadharma svIkAra kreN| (saMghazrI jinendra bhagavAna kI ora hAtha jor3akara khar3e ho jAte haiM aura akalaMka jisaprakAra bulavAte haiM, vaisA hI bolate haiM, pratyeka vAkya eka bAra akalaMka bolate haiM, usake bAda saMghazrI bolate haiN|) arahate zaraNaM pvvjjaami| siddhe zaraNaM pvvjjaami| sAhU zaraNaM pvvjjaami| kevalipaNNattaM dhammaM zaraNaM pvvjjaami|
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/66 saMghazrI : he bhagavAna jinendradeva! Apake pavitra zAsana ko aMgIkAra karake maiM ApakI zaraNa meM AyA huuN| merA bhAgya hai ki mujhe aise uttama jainadharma kI prApti huii| aho! jainadharma ke tattva mahAna uttama hai| akalaMka : dhanya hai bhAI! tumhArA aisA uttama hRdaya-parivartana dekhakara mujhe apAra harSa ho rahA hai aura vAtsalya umar3a rahA hai ki mAno merA nikalaMka bhAI hI tumhAre rUpa meM jainadharma kI bhakti karane AyA ho| tumane jainadharma svIkAra kiyA hai, isalie mujhe atyadhika harSa ho rahA hai| bhaktipUrvaka usakI ArAdhanA karake AtmakalyANa kro| jagata meM ye jinendra bhagavAna kA dharma hI paramazaraNarUpa hai| saMghazrI : bhAI! Apake pratApa se Aja mujhe jinendra deva kA dharma prApta huA, isalie mere hRdaya meM apAra harSa ho rahA hai aura jinendra deva kI bhakti ke dvArA maiM apanA harSa vyakta karanA cAhatA huuN| akalaMka : yaha bahuta acchI bAta hai| jinendra bhagavAna kI bhakti meM hama bhI ApakA saharSa sAtha deNge| (jainadharma ke bhakta vidvAna saMghapati gadgad bhAva se nimnalikhita bhakti gAte haiN| anya saba loga bhI use doharAte haiN|) eka tumhI AdhAra ho jaga meM, e mere bhagavAna, ki tumasA aura nahIM blvaan| sambhala na pAyA gote khAyA tuma bina ho hairAna, ki tumasA aura nahIM gunnvaan||ttek|| AyA samaya bar3A sukhakArI, Atama bodhakalA vistaarii| maiM cetana, tana vastu nyArI, anekAntamaya jhalakI saarii|| nija aMtara meM jyoti jJAna kI, akSaya nidhi mhaan||1|| duniyA meM eka zaraNa jinandA, pApa-puNya kA burA hai phNdaa| maiM zivabhUpa rUpa sukhakandA, jJAtA-draSTA tuma-sA bndaa|| mujha kAraja ke kAraNa tuma ho, aura nahIM mtimaan||2||
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/70 sahaja svabhAva bhAva apanAU~, para-pariNati se citta httaauuN| puni-puni jaga meM janama na pAU~, siddha-samAna svayaM bana jaauuN| cidAnanda caitanya prabhu kA, hai saubhAgya mhaan||3|| (dhIre-dhIre bhakti kI dhuna jamatI jAtI hai| saMghazrI ekadama raMga meM Akara hAtha meM caMvara lekara bhagavAna ke sammukha bhakti se nAca uThate haiN| atyaMta gadgad hone para AMkhoM meM azrudhArA barasatI hai aura isaprakAra jainadharma kI prabhAvanA pUrvaka yaha nATaka samApta hotA hai|) sabhI : bolo! anekAntamArga-prakAzaka jinendra bhagavAna kI jaya!! jo parama vItarAga jinadeva ko chor3a kara tuccha viSayAsakta kudevoM ko pUjate haiM, una mUrkha jIvoM ke mithyAtva-pApa kA kyA kahanA? ve bhayaMkara bhava-samudra meM DUbate haiM..... amRta ko chor3a kara jahara pIte haiN| jisa prakAra AkAza se kisI kI barAbarI nahIM, usI prakAra bhagavAna jinendra deva se kisI anya kI barAbarI nhiiN| isalie he bhavya ! tU aise bhagavAna ko pahacAna kara unake dvArA kahe hue dharma kA hI AcaraNa kr| usa dharma ke AcaraNa se tU bhI bhagavAna bana jaayegaa| dharmarUpI jo kalpavRkSa hai, usakA phala mokSa hai aura usakA mUla samyagdarzana hai| duSTa jIvoM ke hRdaya meM rahane vAlI pApa-malinatA koI pAnI ke snAna se dhoI nahIM jAtI, vaha to samyagjJAna ke pavitra jala se hI dhoI jAtI hai| mRta mAtA-pitA vagairaha ke lie dAna denA koI zrAddha nahIM, parantu kevala apane dharma pAlana ke lie zraddhA pUrvaka supAtra ko dAna denA hI sabase uttama zrAddha hai| mRta vyaktiyoM ke lie kiyA jAne vAlA zrAddha to mithyAtva poSaka hai| ajJAna aura rAga-dveSa meM atyanta Asakta mUrkha jIva hI kudharma kA upadeza grahaNa karate haiN| ajJAniyoM ko Thagane ke lie hI kudharma kA upadeza aneka doSoM se bharA huA hai, isalie he bhavya ! tU use jaharIle sA~pa | ke samAna jAna kara chor3a de| ___ - sakalakIrti zrAvakAcAra
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ akalaMka nikalaMka caritra __ maMgalAcaraNa vaMdU zrI jinarAja ke caraNa kamala cita laay| nikalaMka aura akalaMka kI carcA likhU bnaay|| anubhava meM AI jisI likhI jinAgama dekh| dharma pracAraka ho gaye jainAgama meM lekh|| (dohA) mAnakheTapura nagara meM janmeM doU bhraat| mAtA zrI padmAvati aru puruSottama taat|| eka samaya usa nagara meM Aye zrI muniraaj| darzana hita AI tabhI sArI jaina smaaj|| puruSottama padmAvatI brahmacarya taha~ leNy| doU putra taba pUchate hamahu grahaNa kara leNy|| mAta-pitA ko bheda nahiM yaha jAne anjaan| haMsa kara dekheM pyAra se ina svIkRti lI maan|| mAta-pitA zAdI raceM aura kaheM smjhaay| tumane vrata dilavAiyo, pAle choDeM naahiN|| haMsI-haMsI kI bAta vaha, sacamuca meM nahiM putr| tAteM byAha karAya lo phira dhariyo caaritr|| samajhAne para akalaMka tathA nikalaMka donoM haiM khte| sacamuca vairAgya jagA hamako aba gRha meM bhI nahiM raha skte|| tuma kyoM zAdI kI bAta karo zAdI saMsAra bar3hAtI hai| saMsAra se honA mukta hameM basa vItarAgatA bhAtI hai|| hama brahmacarya vrata dhArana kara aba gAMva-gAMva meM ghuumeNge| aru dharma pracAraka bana karake phira dharma kA jhUlA jhuuleNge|| jana-jana meM tabhI pracAra huA mazahUra hue donoM bhaaii| taba bauddha vyaktiyoM ne jAkara rAjA ko sthiti smjhaaii||
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/72 vidvAna nagara meM jainoM ke jainoM ko ve samajhAte haiN| hotA lekina aisA unake kahane meM saba A jAte haiM / / lagatA hai mujhako bauddhoM para bhI asara par3egA nizcita hI / isaliye kAryavAhI jaldI se jaldI tuma karado aba hI / phira kyA thA una donoM ko nRpa ijjata ke sAtha bulAte haiN| unakA yaza gA-gA kara unako yaha apanA pATha par3hAte haiM / / rAjA bole tuma buddhimAna guNavAna samajha meM Ate ho| phira bauddha kyoM nahIM bana jAte kyoM jainoM meM dukha pAte ho / jainoM kI syAdvAda kathanI dekho to kitanI thothI hai| ve kahate jIva nahIM maratA kevala paryAya vinazatI hai| tAteM bhogoM ko heya kaheM vairAgya dazA ko upaadey| bAkI meM rAga-dveSa tajakara unako kahate jJAnastha jJeya || taba vItarAgatA AvegI aru mokSa dazA pA jaaoge| sAre jIvana meM dukha hI dukha phira sukkha kahA~ se pAoge / / nahiM nahiM aisA hI hai rAjan tuma jisako thothI kahate ho| vaha thothI nahIM balki usake bina vastu nahIM pA sakate ho / / vastu meM guNa hote ananta kahane meM krama se Ate haiN| isalie vahA~ para syAdvAda hI vacana kAma meM Ate haiM / / jaise mAnava hai eka kintu usako kai r3haMga se jaga jAne / mAmA cAcA pApA dAdA bhAneja susara sAlA mAne || isa taraha jIva nahiM maratA hai paryAya badalatA rahatA hai| nAraka nara pazu gati pAtA hai ajJAnI nAza mAnatA hai || sukha kA svarUpa tuma nahiM samajhe isaliye hameM samajhAte ho / yaha bhoga roga kI davA jise tuma anupama sukkha batAte ho || jaba bhUkha roga jisako uThatA vaha rUkhA-sUkhA khA letA / para vahI bhUkha jaba zAMta hoya taba SaTsa vyaMjana nahiM khAtA / / yaha jainadharma vaha amRta hai jo saba rogoM kA nAzaka hai| jo saba rogoM kA nAza cahe vaha isakA hoya upAsaka hai / /
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/73 phira bhUkha pyAsa kyA zIta ghAma kucha bhI na satAne pAte haiN| jaba krodha, lobha, mada, moha, rAga aru dveSa sabhI mara jAte haiM / / phira kahA~ jarUrata hai isako isane to nija ko jAna liyaa| yaha bhoga roga saba tana ke haiM maiM to avinAzI zuddha jiyA / / khAne-pIne kI hAlata yaha saMyoga avasthA ke kaarnn| isaliye apAvana hoya rahA thA maiM abhakSya kA kara bhakSaNa / / tuma bhI abhakSya kA tyAga karo jo mukti Apa ko pyArI hai| yA lAkha caurAsI yaunI meM bhramaNeM kI hI taiyArI hai / / basa-basa karade vakavAsa baMda tU hamako kyA samajhA sktaa| tujhako kucha khabara nahIM bAlaka maiM mRtyu daMDa bhI de sakatA / / samajhAtA hU~ ikabAra tumheM tuma acchI taraha soca lenA / zAsana yahA~ bauddhoM kA samajhe bana karake bauddha tumheM rahanA / / le jAo inheM jela meM basa agale dina hAjira karanA aba / kyA kahate haiM saba suna leMge nirNaya hai mere hAthoM saba / ( dohA ) prAta hota jaba nRpati ne bulavAye doU bhraat| samajhA kara kahane lage jo cAho kuzalAta / / aba bhI soco samajho bacco haTha chor3o jaina dharmiyoM kI / yaza pAo samajho bauddhoM ko jaya bolo kSaNikavAdiyoM kI / / yaha jIva kSaNika siddhAMta mArga ko jaba taka nahiM apanAtA hai| taba taka hI vaha bhrama meM raha kara ke tyAga-tyAga cillAtA hai / / kSaNa-kSaNa meM AtA nayA jIva aru pUrva jIva naza jAtA hai| phira tyAgI bhogI kauna aura phira kisakA kisase nAtA hai / / isaliye kSaNika ko samajha Aja jIvana bhara mauja ur3AnA hai| jIvita haiM jaba taka jIvana hai marane para nahIM ThikAnA hai / / phira koI punarbhava nahiM hotA nizcaya kyA ye hI nizcaya hai| mAno merI haTha chor3o aba sukha jIvana bhara phira akSaya hai / /
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/74 (dohA ) . basa basa rahane dIjiye mata kariye taariiph| kissA mujhako yAda hai bilkula zuddha shriiph|| ika bauddha hamArI nagarI meM jisake aba hAla sunAyeM hm| ajamAne dharma parIkSA ko...rahatA thA usake dila meM gm|| ika dina gvAlA se kaha baiThA hama deMge gvAlI nahIM tujhe| gvAlI karane vAlA thA anya mAlika bhI anya nahiM patA mujhe|| gvAlA kahatA gvAlI de do siddhAnta hameM na btlaao| yaha kaisA jhUThA majahaba hai kAlA mu~ha isakA krvaao|| phira yukti eka usako sUjhI jo gAya bAMdha kara rAkhI hai| taba gvAlI de gaIyA lAyA aru mAMgI usase mAphI hai|| vaha bola rahA thA kSaNikavAda siddhAnta vAstavika jhUThA hai| tuma bhI aba sacamuca nirNaya kara bolo saca hai yA jhUThA hai|| (dohA ) sAMca-jhUTha lekhA sabhI hai Izvara ke haath| dharma tumhArA dekhate kaba taka degA saath|| samaya abhI hamako nahIM kala hogA iNsaaph| phA~sI hI hogI inheM nahIM kareMge maaph|| vaza kyA thA kArAgAra meM aba ve nirbhaya hokara jAte haiN| sainika nRpa kA anyAya samajha kara svayaM hoza kho jAte haiN|| vehozI dekha tabhI donoM maukA pAkara bhaga jAte haiN| bhaga jAne ke taba samAcAra sainika nRpa ko batalAte haiN|| bhaya ke mAra dor3e-dor3e jAkara rAjA se kahate haiN| dhokhA de vaha hama se chUTe aba to hamare dila kapate haiN|| hamare basa kI hai bAta nahIM ve vIra sAhasI kAphI haiN| kariye rAjA jI kucha upAya cAheM kasUra kI mAphI haiN|| jAo-jAo dor3o sainika mila jAyeM tumheM jo pAjI haiN| pakar3o yA mAro kintu hameM sira dikhalAdo hama rAjI haiN||
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/75 taba ghur3asavAra sainika tejI se pIchA unakA karate haiN| vaha bhI mur3a-mur3a ke dekha rahe kahate aba nahiM baca sakate haiM / / taba donoM bhAgo bhAgo kaha joroM se bhAge jAte haiN| akalaMka bar3I tejI se bhaga ve vahIM kahIM chupa jAte haiM / / nikalaMka abhI dor3e jAte arahaMta prabhU raTate jAte / koi rAhagIra unase pUche lekina vaha batalA nahiM pAte || taba vahI vyakti hamadardI se dor3A unake piiche-piiche| pUchUMgA jaldI jAkara maiM kyA cakkara hai isake piiche| pIche se sainika dekha rahe basa mAra girAye donoM ko| donoM ke sira phira kATa liye aru peza kara diye donoM ko|| akalaMka dhar3oM ko dekha-dekha rote haiM aru pachatAte haiN| mere pIche yaha rAhagIra ke prANa vyartha hI jAte haiM / / nikalaMka batA kyA mAta-pitA se kahakara mukha dikhalAU~gA / praNa terA pUrA huA Aja maiM kaba karake jaya pAU~gA / / tuma nAma amara kara gaye Aja aru amara bhaye jA svargoM meN| sukha svarga ise bhI nizcita hai parahita cAhA upasargoM meM / / akalaMka socate haiM mana meM vIroM kI yahI nizAnI hai| yA to praNa pUrA kara chor3eM yA chor3eM phira jindagAnI hai / / anyAya se Takkara lene vAlA saccA vIra kahAtA hai| anyAya kare aru praNa ThAne narakoM kA bhAgya vidhAtA hai || maiM nyAya mArga kA saMcAlana karane aba Age bar3ha jaauuN| he vIra mujhe vaha zakti do nirbhaya ho thAre guNa gAU~ / / jAte haiM eka nagara meM ve jahA~ kA himazItala mahArAjA / jahA~ bauddhoM jainoM kA jhagar3A ho rahA usa samaya thA tAjA / / himazItala ke do rAnI thI eka bauddha dUsarI thI jainI / Apasa meM eka dUsare kI karatI rahatI nukatA - cInI //
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/76 . vaha kahatI thI merA ratha hI jainoM se pahale niklegaa| jainI rAnI bhI kahatI thI merA ratha pahale niklegaa|| Apasa meM jaba takarAra bar3hI aru nyAya sAmane AyA hai| jo jIte nikale ratha usakA rAjA yaha hukma sunAyA hai|| paNDita vidvat jana tyAgI maNa saba apane apane bulvaaveN| zAstrArtha kareM AjAdI se nahiM koI kisI kA bhaya khaaveN|| akalaMka deva usa nagarI meM taba akasmAta A jAte haiN| jainoM kA usa kSaNa khuziyoM ke sAgara kA pAra na pAte haiN|| kaha dete haiM jA rAjA se zubha kAma meM kaisI derI hai| akalaMka zrI ke vacana suno miTa jAve bhava kI pherI hai|| inake virodha meM saMghazrI bauddhoM ko rAjA sunate haiN| zAstrArtha calA vaha chaha mahine akalaMka na pIche haTate haiN|| kAraNa vahAM tArA devI ne bauddhoM kA sAtha nibhAyA thaa| akalaMka zrI ne sAhasa dhara zrI jinavara kA guNa gAyA thaa|| jinaguNa gAte hI jo devI jinaguNa dhAraka kI bhakti meN| Akara ke saba samajhAtI hai cakrezvarI devI uktI meN|| tArA devI ghaTa meM baiThI vaha paTa ke andara bola rhii| lekina Age-Age bar3hatI pIche-pIche kA bhUla rhii|| isaliye duvArA prazna vahI pIche kA Age rakha denaa| hogI asamartha batAne meM ho jAyeMge nIce nainaa|| ima karata zrI akalaMka tabhI bauddhoM se vahAM jaya pAI hai| rAjA-parajA saba jaina hue yaha kathA bar3I sukhadAI hai|| akalaMka deva mama hRdaya baso jinadharma marma tumane kholaa| racanA raca 'prema' khuzI hotA mama samaya rahA yaha anmolaa||
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ AcArya akalaMkadeva : saMkSipta paricaya jainAgama cAra anuyogoM meM vibhakta hai 1. prathamAnuyoga, 2. karaNAnuyoga, 3. caraNAnuyoga evaM 4. drvyaanuyog| dravyAnuyoga ke antargata siddhAnta, adhyAtma evaM nyAyaviSayaka granthoM kA samAveza hotA hai| sAmAnyata: siddhAnta granthoM meM SaTkhaNDAgama- dhavalA, mahAdhavalA, jayadhavalA, jIvakANDa, karmakANDa; tattvArthasUtra- tattvArtha rAjavArtika, tattvArtha zlokavArtika Adi grantha Ate haiN| adhyAtma granthoM meM samayasAra, pravacanasAra, niyamasAra, nayacakra Adi grantha tathA AtmakhyAti, tattvapradIpikA, tAtparyavRtti Adi TIkAyeM AtI haiN| isIprakAra nyAya granthoM meM AptamImAMsA (devAgama stotra)- aSTazatI, aSTasahastrI, AptaparIkSA, parIkSAmukha sUtra, prameyaratnamAlA, prameyakamalamArtaNDa, nyAyadIpikA Adi grantha Ate haiN| mukhyata: siddhAnta ke praNetA AcAryoM meM AcArya dharasena, bhUtabalI, puSpadanta, vIrasena, umAsvAmI, akalaMka, vidyAnandi Adi, adhyAtma ke praNetA AcAryoM meM AcArya kundakunda, amRtacandra, jayasena Adi tathA nyAya ke praNetA AcAryoM meM AcArya samantabhadra, akalaMka, vidyAnandi Adi kA samAveza hotA hai| iMsaprakAra hama dekhate haiM ki siddhAnta evaM nyAya donoM vidyAoM meM AcArya akalaMkadeva kA samAna rUpa se adhikAra hai| adhyAtma ke kSetra meM jo sthAna AtmakhyAti ke racanAkAra AcArya amRtacandra ko prApta hai, vahI sthAna siddhAnta evaM nyAya ke kSetra meM AcArya akalaMkadeva ko prApta hai| jisaprakAra jaina adhyAtma ke dvArA hama dharma kI pratiSThA sva meM
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/78 karate haiM, AtmA meM karate haiM; usIprakAra jaina nyAya ke dvArA hama dharma kI pratiSThA para meM karate haiM, sampUrNa vizva meM karate haiN| nizcaya prabhAvanA aMga ke dvArA hama AtmA kI prabhAvanA karate haiM tathA vyavahAra prabhAvanA aMga ke dvArA hama dharma ko sarvAMgINa tathA sampUrNa jagata meM phailAnA cAhate haiN| ata: donoM dRSTikoNa apanI-apanI jagaha tarkasaMgata haiM, Avazyaka haiM, upayogI haiM, grAhya haiM; kyoMki AcAryoM ne bhI kahA hai ki nizcaya ke binA tattva kA lopa ho jAyegA aura vyavahAra ke binA tIrtha kI pravRtti saMbhava nahIM ho skegii| isIprakAra siddhAnta evaM nyAya meM bhI antara hai| jahA~ siddhAnta ke mAdhyama se hama svamata vAloM ke sAtha bAta karate haiM, carcA karate haiM, upadeza Adi dete / dilAte haiM; vahIM nyAya ke mAdhyama se hama paramata vAloM ke sAtha bAta karate haiM, carcA karate haiM, yahA~ taka ki vAda-vivAda Adi bhI karate haiN| svamata maNDana tathA paramata khaNDana kA kArya nyAya ke dvArA hI kiyA jA sakatA hai / sampUrNa vizva tathA samasta dharma/sampradAya nyAya vyavasthA ko svIkAra karate haiM, ataH jainadharma ko vizva meM nyAya sammata banAne kA kArya jaina nyAya ke mAdhyama se hI saMbhava hai| jaina nyAya ke kSetra ko vikasita tathA samRddha banAne meM AcArya akalaMka deva kA vizeSa yogadAna hai| jaina itihAsa bhI isa bAta kA sAkSI hai ki jisa samaya sampUrNa bhArata meM anya dharmoM kA bolabAlA thA, usa samaya jaina nyAya ke praNetA AcAryoM ne jaina nyAya ke mAdhyama se hI jainadharma ko surakSita rakhA hai| AcArya samantabhadra, AcArya akalaMka aura AcArya vidyAnandi una mahAna AcAryoM meM se haiM, jinhoMne aise kaThina samaya meM jainadharma ko na kevala sAmAjika stara para, apitu rAjanaitika stara para bhI pratiSThita kiyaa| anya prAcIna AcAryoM ke samAna AcArya akalaMkadeva ke vyaktigata jIvana kA paricaya bhI vizeSatayA prApta nahIM hotA hai / pracalita kathAoM ke AdhAra para yaha 'akalaMka -nikalaMka' kA nATyarUpaka to
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/76 yahA~ prastuta kiyA hI jA rahA hai| vizeSa itanA hai ki kinhIM ke anusAra ye mAnyakheTapura nagara ke rAjA zubhatuMga ke maMtrI puruSottama ke putra the; kinhIM ke anusAra inheM kAMcI ke jinadAsa nAmaka brAhmaNa kA putra kahA jAtA hai aura kinhIM ke anusAra Apa laghuhavva nAmaka rAjA ke putra kahA jAtA hai| inake samaya ke sambandha meM pramukhata: do mAnyatAyeM sAmane AtI haiN| eka ke anusAra unakA samaya 620-680 I. san tathA dUsare ke anusAra 720-780 I. san nirdhArita kiyA gayA hai, jabaki donoM dhAraNAoM meM 100 varSa kA antara hai| sAhitya racanA ke kSetra meM bhI AcArya akalaMka kI amUlya dena hai| unakI racanAyeM do prakAra kI haiN| svataMtra grantha- 1. laghIstraya, 2. nyAya vinizcaya, 3. siddhi vinizcaya, 4. pramANa sNgrh| TIkA grantha- 1. tattvArthavArtika, 2. assttshtii| AcArya akalaMka kI zailI gUr3ha evaM zabdArtha garbhita hai| ye jisa viSaya ko grahaNa karate haiM, usakA gambhIra evaM arthapUrNa vAkyoM meM vivecana karate haiN| ata: kama se kama zabdoM meM adhika viSaya kA nirUpaNa karanA inakA dhyeya hai| ukta sampUrNa vivecana kA tAtparya mAtra itanA hI hai ki jaba akalaMkadeva itanI pratibhA ke dhanI haiM to unakA jIvana kina-kina utAracar3hAvoM se gujarA? nikalaMka kauna the? ityaadi| ukta praznoM kA samAdhAna isa laghukRti ke mAdhyama se prastuta hai| akalaMka-nikalaMka ke jIvanavRtta ko jAnakara hama bhI unake samAna banane kA prayatna kareM- aisI hArdika abhilASA hai| -paNDita rAkeza jaina zAstrI, nAgapura
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadharma kI kahAniyA~ bhAga-6/50 moha kI hAra ~*~ pitA - haTha tajo re beTA ! haTha tajo, mata jAo vanavAsa, beTA haTha tjo| putra - moha to re bApU ! moha tajo, jAne do vanavAsa, bApU moha tajo / pitA - vana meM kaMTaka vana meM kaMkar3a, putra pitA - sukha vaibhava kI relamapela meM, tU hI eka AdhAra, beTA haTha tajo / yaha saMsAra dAvAnala sama hai, inako tRNavat jAna, bApU moha tajo / pitA- lAr3a lar3AU~ prema se tujhako, khAo miSTa pakavAna beTA haTha tajo / putra- kyA karanA hai rAkha ke Dhera se, khAye anantI bAra, pitAjI moha tajo / pitA- U~cA baMgalA mahala manohara, karo motI zrRMgAra, beTA haTha tajo / mahala masAna ye hIrA motI, ye pudgala ke dAsa, pitAjI moha tajo / pitA- kaThina joga tapa tyAga hai beTA, phira se soca vicAra, beTA haTha tajo / putra- dhanya saubhAgya milA saMyama kA, saphala karU~ paryAya, pitAjI moha tajo / putra vana meM bAgha vikarAla, beTA haTha tajo / bAgha siMha to parama mitra sama, maiM dhArU~ Atama dhyAna, pitAjI moha tjo| putra pitA - dhanya hai terI dRr3hatA beTA, , jAo khuzI se Aja hamaro moha ghtto| hamahU cala rahe sAtha, hamaro moha ghaTo ||
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7/ hamAre prakAzana 1. caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (hindI) [528 pRSThIya prathamAnuyoga kA advitIya sacitra graMtha] caubIsa tIrthaMkara mahApurANa (gujarAtI) [483 pRSThIya prathamAnuyoga kA advitIya sacitra graMtha] jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 1) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 2) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 3) (ukta tInoM bhAgoM meM choTI-choTI kahAniyoM kA anupama saMgraha hai|) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 4) mahAsatI aMjanA 7/jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 5) hanumAna caritra jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 6) (akalaMka-nikalaMkacaritra) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 7) (anubaddhakevalI zrIjambUsvAmI) jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 8) (zrAvaka kI dharmasAdhanA) 11. jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 9) (tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra) 12. jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 10) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 11) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 12) kahAnI saMgraha 15. jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 13) kahAnI saMgraha jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 14 kahAnI saMgraha 17. anupama saMkalana (laghu jinavANI saMgraha) 6/ pAhur3a-dohA, bhavyAmRta-zataka va AtmasAdhanA sUtra 5/19. virAga saritA (zrImadjI kI sUktiyoM kA saMkalana) 5/20. laghutattvasphoTa (gujarAtI)21. bhaktAmara pravacana (gujarAtIHARYA 13. 14. __7/
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ satsamAgama janma vIra saMvat 2451 pauSa sudI pUnama jaitapura (morabI) dehavilaya 8 disambara, 1987 pauSa vadI 3, sonagar3ha vIra saMvat 2471 (pUjya gurudeva zrI se) rAjakoTa brahmacarya pratijJA vIra saMvat 2473 phAgaNa sudI 1 (umra 23 varSa) brahAralAla amRtalAla mehatA pUjya gurudeva zrI kAnajIsvAmI ke aMtevAsI ziSya, zUravIra sAdhaka, siddhahasta, AdhyAtmika, sAhityakAra brahmacArI harilAla jaina kI 19 varSa meM hI utkRSTa lekhana pratibhA ko dekhakara ve sonagar3ha se nikalane vAle AdhyAtmika mAsika Atmadharma (gujarAtI va hindI) ke sampAdaka banA diye gaye, jise unhoMne 32 varSa taka avirata sNbhaalaa| pUjya svAmIjI svayaM aneka bAra unakI prazaMsA mukta kaNTha se isaprakAra karate the "maiM jo bhAva kahatA hU~, use barAbara grahaNa karake likhate haiM, hindustAna meM dIpaka lekara DhU~Dhane jAveM to bhI aisA likhanevAlA nahIM milegaa....|' Apane apane jIvana meM karIba 150 pustakoM kA lekhana/sampAdana kiyA hai| Apane baccoM ke lie jaina bAlapothI ke jo do bhAga likhe haiM, ve lAkhoM kI saMkhyA meM prakAzita ho cuke haiN| apane samagra jIvana kI anupama kRti caubIsa tIrthaMkara bhagavantoM kA mahApurANa - ise Apane 80 purANoM evaM 60 granthoM kA AdhAralekara banAyA hai| ApakI racanAoM meM pramukhata: Atma-prasiddhi, bhagavatI ArAdhanA, Atma vaibhava, naya prajJApana, vItarAga-vijJAna (chahar3hAlA pravacana, bhAga 1 se 6), samyagdarzana (bhAga 1 se 8), jainadharma kI kahAniyA~ (bhAga 1 se 6), adhyAtma-saMdeza, bhaktAmara stotra pravacana, anubhava-prakAza pravacana,jJAnasvabhAva-jJeyasvabhAva, zrAvakadharmaprakAza, mukti kA mArga, akalaMka-nikalaMka (nATaka), maMgala tIrthayAtrA, bhagavAna RSabhadeva, bhagavAna pArzvanAtha, bhagavAna hanumAna, darzanakathA, mahAsatI aMjanA Adi haiN| - 2500veM nirvANa mahotsava ke avasara para kiye kAryoM ke upalakSya meM, jaina bAlapothI evaM AtmadharmasampAdana ityAdi kAryoM para aneka bAra Apako svarNa-candrikAoM dvArA sammAnita kiyA gayA hai| 2 jIvana ke antima samaya meM Atma-svarUpa kA gholana karate hue samAdhi pUrvaka "maiM jJAyaka hU~....maiM jJAyaka hU~' kI dhuna bolate hue isa bhavyAtmA kA deha vilaya huA-yaha unakI antima aura sarvAdhika mahatvapUrNa vizeSatA thii| mudraNa vyavasthA : jaina kampyUTarsa, jayapura phona : 0141-700751 phaiksa : 0141-519265