Book Title: Dharm Sarvasvadhikar tatha Kasturi Prakaran
Author(s): Shravak Bhimsinh Manek
Publisher: Shravak Bhimsinh Manek
Catalog link: https://jainqq.org/explore/003690/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ comcota zrI jinaaynmH| AVs topdean dharmasarvasvAdhikAra 2018 tathA Andson ksturiiprkrnn| R Ta U ARupikacancoom PAREpramod J S (kartA zrI jayazekharamUri tathA hemavijayagaNi ) saMskRtaparathI gujarAtImA vIjI AvRttisudhArIne chapAvI prasiddha karanAra zrAvaka nImasiMha mANeka nirNayasAgara presa. saMvata 1965 sane 1908 Decorpooto spoons passicroso Gopati N. % -5 . . . Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prastAvanA // / dharmasarvasvAdhikAraH / sarve jaina jAne mAluma thAya je ApaNo A jaina dharma sarva dharmo karatA vadhAre sUkSma rIte dayAmaya be; ane tethI temAM dayA saMbaMdhi vizeSa upadeza Apelo be; jainI yonI tevI sUkSma dayA joine Adhunika samayamA anya darzanI te saMbaMdhi potAne managamatI carcAo kare be; paNa yA graMtha vAMcavAthI tene potAne paNa jAze ke; ApaNAM purANa, smRti, gItA Adika zAstramAM paNa dayAsaMbaMdhi keTalo badho amUlya upadeza Apelo be. valI kevala dayAsaMbaMdhija nahIM, paNa mAMsajanAM dUpae rAtri jojananAM dUSaNo, kaMdamUlalakSaNanA dUSaNo. agala pANI vAparavAnA dUSaNo vigere aneka prakArano te purANo AdikamAM upadeza karelobe; te upadeza aMcalagacchAdhipati AcArya mahArAja zrI jayazekharasUrIzvare purANo AdikamAMthI dharIne anya darzanI para kharekhara mahoTo upakAra karyo che. valI te AcArya mahArAja mahAna vidhAna ne kavicakravartI hatA. hAla paNa temanA racelA mahAna graMtho mAMhelA, jainakumArasaMbhava mahAkAvya, upadezaciMtAmaNi, prabodhaciMtAmaNi tathA dhammillacaritra dika ghaNA graMtho dRSTigocara thAya be. ane te jovAthI temanI mahAna vidvattA kharekhara jAi yAve . masiMha mANeka. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kastUrI prakaraNa. ghr kastUrI prakaraNa paNa zrI hemavijayagaNijIe racetuM be, tathA temAM janya loko mATe ghaNoja sAro upadeza Apelo be; tema ramaNika ne alaMkArothI narelA, tathA judA judA baMdamAM hovAthI manane atyaMta zrApanArA be. Jain Educationa International ya banne graMtho lokone mATe upayogI jANIne moe te mULasahita bapAvI prasiddha karyA ve. yA graMtho mULa saMskRta jApAma be, nete jApAnuM sarvane jANapaNuM nahI hovAthI moe tenuM zuddha gujarAtI bhASAMtara karAvI upAvI prasiddha karyu be. jImasiMha mANeka For Personal and Private Use Only Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AMka. viSaya. 1 ahiMsAno mahimA 2 mAMsabhakSaNanAM dUSaNo 3 brAhmaNonuM lakSaNa 4 maithunanAM dUSaNo 5 brahmacaryanA guNo 6 krodhanaM svarUpa 17 dAna prakrama 18 zIla prakrama 19 tapa prakrama.... 20 bhAva prakrama 21 krodha prakrama 22 mAna prakrama anukramaNikA. 1910 dharma sarvakhAdhikAraH 23 mAyA prakrama 24 lobha prakrama 25 pitR prakrama Jain Educationa International .... .... 11 tapano mahimA 12 dAnanuM mAhAtmya 13 atithinuM svarUpa 14 madhabhakSaNanAM dUSaNo 15 kaMdamUlabhakSaNanA dUSaNo kastUrI prakaraNa. 16 dvArakAvya .... .... .... 7 kSamAnuM svarUpa 8 rAtri bhojananAM dUSaNo 9 tIrthono adhikAra.... aNagala pANI vAparavAnAM dUSaNo 32 30 36 .... .... **** .... .... 9006 .... 9004 .... .... 83.0 1 26 guru prakrama *** 10 13 17 29 nyAya prakrama 22 | 30 paizUnya prakrama 24 31 satsaMga prakrama 25 | 32 manaH zuddhi prakrama 28 33 dyuta prakrama 34 mAMsa prakrama 47 48 49 27 deva prakrama.... 28 vinaya prakrama 63 66 68 35 madya prakrama 36 vezyA prakrama 37 pApaddhiM prakrama 38 caurakI prakrama 39 parastrI prakrama 40 iMdriya prakrama 56 41 dayA prakrama 56 42 satya prakrama 59 | 43 adatta prakrama 61 44 brahma prakrama 45 parigraha prakrama 46 guNa prakrama 47 vairAgya prakrama 48 viveka prakrama .... 9... .... 0004 .... .... .... .... .... .... 0.00 *** .... .... 0300 .... .... .... .... pRSTha 78 .... 80 83 85 88 90 92 95 97 99. 102 104 107 109 112 114 117 119 121 123 126 128 70 130 73 | 49 graMthakAranI prazasti 132 75 | 50 zrIAdijina vinati 138 For Personal and Private Use Only Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinAya namaH zrIjayazekharasUriNodhRtaH dharmasarvasvAdhikAraH / zrUyatAM dharmasarvasvaM zrutvA caivAvadhAryatAm // AtmanaH pratikUlAni pareSAM na samAcaret // 1 // artha - dharmano rahasya sAMjalo, tathA te sAMjalIne dhAraNa karI rAkho, potAne je bAbato pratikUla hoya, te paraprate yAcaravI nahI. // 1 // yathA caturbhiH kanakaM parIkSyate, nigharSaNavedanatApatADanaiH // tathaiva dharmo viSA parIkSyate zrutena zIlena tapodayAguNaiH 2 " artha- jebha, kaSa, veda, tApa ghane tAmana, e cAra prakArathI sonAnI parIkSA karAya be, temaja paMmita mANasa jJAna, zIla, tapa ne dayArUpa guNoe karIne dharmanI parIkSA kare be // 2 // * kathamutpadyate dharmaH, kathaM dharmo vivardhate // kathaM ca sthApyate dharmaH, kathaM dharmo vinazyati // 3 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 artha-dharma kema utpanna yAya be ? tathA te kema vRddhi pAme be ? tathA tene zIrIte sthira karI zakAya be ? tathA zIrIte te nAza thAya be ? ( teno vicAra karavo.) satyenotpadyate dharmo, dayA dAnena vardhate // kamayA ca sthApyate dharmaH, krodhalojAvinazyati // 4 // artha- satyazrI dharmanI utpatti thAya che; dayA ane dAnatha tenI vRddhi thAya beH kSamAthI te sthira thAya be; tathA krodha ane lonathI teno nAza thAya be. // 4 // sarve vedAna tatkuryuH sarve yajJAzca bhArata // sarve tIrthAbhiSekAzca yatkuryAtprANinAM dayA // 5 // artha- he jArata, prANIyoparanI dayA je kaI (amUlya lAja) kare be; te (lAja) saghalA vedo, saghalA yajJo, tathA sarve tIrthomAM karelAM snAno paNa karIzakatAM nathI. 3 ahiMsA satyamasteyaM, tyAgo maithunavarjanam // eteSu paMcasUkteSu, sarve dharmAH pratiSThitAH // 6 // artha-hiMsA (dayA), satya corI nahI karavI, te ( parigrahano ) tyAga, ane maithunanuM varjana e pAMca bAbata kadevAzrI sarve dharmonuM pratipAdana thAya be. // 6 // hiMsAlo dharmo dharmaH prANinAM vadhaH // tasmAddharmArthinA vatsa, kartavyA prANinAM dayA // 7 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-dayA lakSaNa jenuM, evo dharma ; tathA prANIyonI je hiMsA te adharma ke; mATe he vatsa! dharmanAM arthi mANase prANIyonI dayA karavI. // 7 // dhruvaM prANivadho yajJe, nAsti yjnystvhiNskH|| sarvasatveSu hiMsaiva, yadA yajJo yudhisstthirH||7|| artha-yajJamAM kharekhara prANIno vadha be; mATe he yudhiSThara! yA hiMsA vinAno nathI, mATe jo yajJa karIe to sarva prANIyomA hiMsA thAya be. // 7 // iMjiyANi pazUn kRtvA, vedI kRtvA tapomayIM // ahiMsAmAhutiM kRtvA, AtmayajJaM yajAmyaham // e|| artha-viSNu jagavAna kahe De ke,heyudhiSThira? iMjiyorUpI pazune karIne,tathA taparUpa vedI karIne,ane dayArUpI zrAdutI karIne, huMdhAtmarUpI yajJa karUM dUM. ||e|| yUpaM chitvA pazun hatvA, kRtvA rudhirakardamam // yadaivaM gamyate svarga, narake kena gamyate // 10 // artha-pazune bAMdhavAno yajJastaMna bedIne,tathA pazune haNIne, ane lohIno kardama karIne, jyAre svarge javAtuM hoya, to he yudhiSThira! paThI narake koNa jshe!!!||10|| mahAnAratanAM zAMtiparvamA prathama padamAM kaDaM De ke, mAtRvatparadArANi parajacyANi loSThavat // AtmavatsarvajUteSu, yaH pazyati sa pazyati // 11 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 artha- je mANasa parastrI ne mAtAnIpeThe jue be, tathA paradravyane DhekAMnIpeThe jue be, tathA sarva prANIzrIne viSe je potAnA zrAtmAnIpeThe jue be; teja tatvathI jonAro be // 11 // - hiMsA sarvajIvAnAM, sarvajJaiH paribhASitA // idaM hi mUlaM dharmasya, zeSastasyAsti vistaraH // 12 // - sarva jIvoprate dayA rAkhavI, ema sarvajJajhoe kahetuM be, kemake, te hiMsAja dharmanuM mUla be; ne bAkInAM satyAdika to teno vistAra be // 12 // hiMsA prathamaM proktA, yasmAtsarvajagatpriyA // tasmAtsarvaprayatnena, kartavyA sA vicakSaNaiH // 13 // - hiMsA (dayA) sarvathI pehelI kahelI be; kemake, te samasta jagatane priya be; mATe vicakSaNa puruSoe sarva prayane karIne te dayAja karavI // 13 // yathA mama priyAH prANA, stathA tasyApi dehinaH // iti matvA prayatnena, tyAjyaH prANivadho budhaiH // 14 // artha-jema mArA prANa mane vahAlA be, tema te prApIne paNa tenA prANa vahAlA be; ema mAnIne prayatnapUrvaka paMkitoe jIvahiMsAno tyAga karavo // 14 // mariSyAmIti yadduHkhaM, puruSasyeha jAyate // zakya stenAnumAnena, paro'pi parirakSituma // 15 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 evA artha- dunIyAmAM " huM marI jaiza vicArathI mANasane je duHkha thAya be, te anumAnathI hai . ne jayazrI parajIvanuM paNa rakSaNa karI zakAya be // 15 // udyataM zastramAlokya, viSAdajayavihvalAH // jIvAH kaMpati saMtrastA, nAsti mRtyusamaM jayam // 16 // artha- jagAmelA zastrane joine, kheda vihvala thapalA jIvo, trAsa pAmatA thakA kemake, mRtyu samAna bIjo jaya nathI. // kaMTakenApi vivasya, mahatI vedanA javet // cakra kuMtA sizaktyAdyairiMgdyamAnasya kiM punaH // 17 // artha- kAMTAthI vidhAralA prANIne paNa jyAre moTI vedanA thAya be, tyAre cakra, jAlu, talavAra, tathA barI yAdikathI bedAtA prANInI vedanAnI to vAtaja zI karavI ? // 17 // yaddadyAtkAMcanaM meruM kRtsnAM cApi vasuMdharAm // sAgaraM ratnapUrNavA, naca tulyamahiMsayA // 19 // " For Personal and Private Use Only 22 Jain Educationa International kaMpe be, jIvita dIyate mAryamANasya, koTiM jIvitamevavA // dhanakoTiM na grahaNIyAtsarvo jIvitamiti // 18 // artha-maratA evA prANIne kroma dhana athavA jo pIeM, to te kroma dhanane grahaNa nahIM kare; paNa jIvitane grahaNa karaze; kemake sarva prANI jItine i . // 18 // 16 // Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 artha- sonAno merU parvata yApe Ane samasta pRthvIne yApe, athavA ratnathI narelo samudra thape, paNa te ahiMsAnI tulya zrAvatuM nathI. // 105 // yo yatra jAyate jaMtuH, sa tatra ramate ciram // tataH sarveSu bhUteSu, dayAM kurvati sAdhavaH // 20 // artha- je prANI jyAM utpanna thAya be, te tyAM lAMbA kAlasudhi zrAnaMda melave be, tethI uttama mAso sarva prANI te dayA kare be // 20 // madhyamadhye kITasya, sureMdrasya surAlaye // samAnA jIvitAkAMdA, tujhyaM mRtyujayaM yoH // 21 // - viSTAmA rahelA kI mAne, tathA devalokamAM rahelA iMdrane jIvitanI ichA sarakhIja be; anevalI tezro bannene mRtyuno jaya paNa tulyaja be // 21 // hiMsA sarvajIvAnA, mAjanmApihi rocyate // nityamAtmano viSaye, tasmAtdhyeyA pareSvapi // 22 // artha- sarva jIvone ahiMsA janmathI mAMgIneja rUbe, mATe potAne viSe jema tema parane viSe paNa prANIe vartakuM // 22 // jIvAnAM rakSaNaM zreSThaM, jIvA jIvitakAM dieH // tasmAtsamastadAnAnA, manayadAnaM prazasyate // 23 // artha-jIvonuM rakSaNa karayuM, te uttama kAryaThe; kemake, jIva jIvitanI IchA rAkhe be, mATe saghalA dAnomAM ajayadAna prazaMsA karavA lAyaka be. // 23 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahiMsA prathamaM puSpaM, puSpamiMtriyanigrahaH // sarvanUtadayApuSpaM, hamApuSpaM vishesstH|| 24 // dhyAnapuSpaM tapaHpuSpaM, jhAnapuSpaM ca saptamam // satyaM caivASTamaM puSpaM, tena tuSyaMti devatAH // 25 // artha-peheDhuM puSpa ahiMsA, bIjaM puSpa iMDIzrono nigraha, trIjaM puSpa sarva prANIyomA dayA, cotha puSpa vizeSe karIne kamA, pAMcamuM puSpa dhyAna, blu puSpa tapa, sAtamuM puSpa jJAna,aneAThamuMpuSpa satya be,evIrItanAM puSpothI (pUjana karavAzrI) devatAo prasanna thAya . pRthivyAmapyahaM pArtha, vAyAvagnau jale'pyaham // vanaspatigatazcAhaM, sarvanUtagato'smyaham // 26 // artha-valI he yudhiSTara!! pRthvImAM,vAyumAM,agnimAM, jalamAM ane vanaspatimAM paNa huM prApta thaelo buM,ane evI rIte pAMce nUtomA hu~ prApta thaelo DhuM. // 26 // yo mAM sarvagataM jJAtvA, naca hiMsetkadAcana // tasyAhaM na praNisyAmi, sa ca me na praNisyati // 17 // artha-je mANasa mane sarva vyApaka jANIne, koza vakhate hiMsA karato nathI, te mANasapratethI huMdhara jaza nahIM, tathA te mArAthI pUra jaze nahI. // 7 // yo dadAti sahasrANi, gavAmazvazatAni vA // anayaM sarvasatvenya, stahAnamatiricyate // 27 // artha-je mANasa hajAro gAyo tathA seMkamo ghoDA. zro zrApe , (te kaI hisAbamAM nathI) paNa je mANasa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sarva prANIzro prate ajayadAna Ape , te dAna sathI zreSTha gaNAya . // // kastvinAnAM sahasraMtu, yo vijenyaH prayacati // ekasya jIvitaM dadyAt, kalAM nApyatiSomazIm // e|| artha-je mANasa brAhmaNo prate hajAro hAthIpornu dAna Ape be, te paNa zuM hisAbamAM ? kemake, je mANasa ekaja prANIprate jIvitadAna Ape , tenI sAthe te solame hise paNa nathI. ||she|| tato nUyastaro dharmaH, kazcidanyo na nUtale // prANinAM nayanItAnA, majayaM yatpradIyate // 30 // artha-mATe he yudhiSTara !! jayajIta thaelA prANI one je zranayadAna zrApa, tethI vadhAre bIjo ko paNa dharma yA pRthvIpara nathI. // 30 // varamekasya satvasya, dadyAdajayadakSiNAm // natu viprasahasrenyo, gosahasramalaMkRtam // 31 // artha-valI he yudhiSTara!! eka prANI prate ajayadAnanI dakSiNA devI te zreSTha , paNa hajArobrAhmaNoprate,AjUSaNayukta hajAro gAyo devI tezreSTa nathI.31 ajayaM sarvasatvenyo, yo dadAti dayAparaH // tasya dehaviyuktasya, layaM nAsti kutastanaH // 32 // artha-je mANasa sarva prANIyo prate, dayAmAM tatpara thayo thako anayadAna Apele, te mANasane mRtyu bAda paNa koi jagoe jaya prApta thato nathI. // 3 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -- hemadhenuvarAdInAM dAtAraH sulanA juvi // punaH puruSo loke, yaH prANiSvanayapradaH // 33 // artha- suvarNa, gAya, ne varadAnanAM denArAzro to yA pRthvImAM sulana hoya be, paNa je mANasa prANIzra prate ajayadAna thApebe, tevo mANasa yA DunIzramAM durlana be. // 33 // " mahatAmapi dAnAnAM kAlena dIyate phalam // jItAjayapradAnasya, daya eva na vidyate // 34 // artha- moTAM dAnonuM paNa phala kAle karIne daya pAme be, paNa bItA evA prANIne ajayadAna devAnuM je phala, teno dayaja thato nathI. // 34 // yathA mespriyo mRtyuH sarveSAM prANinAM tathA // tasmAnmRtyujayatrastA, strAtavyAH prANino budhaiH // 35 // - valI he yudhiSTara ! ema vicArakhaM ke jema mane potAne mRtyu priya lAge be, tema sarva prANIzrone paNa te priya lAge be; mATe mAhyA mANasoe mRtyunAM jayazrI jayajIta thalA prANIyonuM rakSaNa karavuM // 35 // ekataH kRtavaH sarve; samagravaradakSiNAH // ekato jayajItasya, prANinaH prANarakSaNam // 36 // - valI he yudhiSTara ! eka bAju saghalA vara-dAnanI dakSiNAvAlA sarve yajJo ne bIjI tarapha jayajIta thapalA prANInAM prANanuM rakSaNa karavuM (te vadhAre zreSTa . ) // 36 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Apa sarvasatveSu yaddAna, mekasatve ca yA dayA // sarvadAnapradAnAdhi, dayaivaikA prazasyate // 37 // artha- sarva prANI prate je suvarNa vyAdikanuM dAna ne eka prANIprate dayA rAkhavI! temAM paNa te sarva prANI prate suvarNa yA dikanAM dAnathI paNa eka prA NI pratenI dayA vadhAre prazaMsavA lAyaka be // 37 // ekataH kAMcanaM meruM, bahuratnAM vasuMdharAm // ekasya jIvitaM dadyA, na ca tulyaM yudhiSThira // 38 // artha- valI he yudhiSTara !! eka bAjuthI sonAno meru parvata tathA bahuratnavAlI pRthvI thApe, ane eka prANIne jIvitadAna zrApe paNa te banne sarakhA nathI. 30 yUkAmatkuNadaMzAdIn, ye jaMtuMstutastanuM // putravatparirakSati, te narAH svargagAminaH // 35 // artha- valI he yudhiSThara !! je mANaso zarIrane pImA karatA evA paNa ju, mAMkaDa tathA mAMsa - dikanuM putranI peThe rakSaNa kare be, te mANaso svargamAM janArAyo be // 305 // @ na gaMgA naca kedAraM, na prayAgaM na puSkaraM // na jJAnaM naca homazca na tapo na japakriyA // 40 // na dhyAnaM naiva ca snAnaM na dAnaM nApi satkriyA // " sarve te niSphalA yAMti, yastumAMsaM prayacchati // 41 // artha- valI he yudhiSThara !! je mANasa mAMsanuM dAna Ape be, tenI gaMgA, kedAranAtha, prayAga puSkara vigerenI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAtrA tathA tenuM jJAna, homa, tapajapanI kriyA, dhyAna, snAna,dAna vigere saghalI kriyAo niSphala jAya .40 zukrazoNitasaMjUta, mamedhyaM mAMsamucyate // . yasmAdamedhyasaMnUtaM, tasmAviSTo vivarjayet // 1 // artha-valI he yudhiSTara! vIrya tathA rudhirathI utpanna thaebuM evaM mAMsa viSTAsarakhu apavitra kahevAya be, mATe evI rIte apavitratAvAvU mAMsa mAhyA puruSe taja joze // 41 // amedhyaM yadaladayatvA, nmAnuSyairapi varjitam // divyopatnogAn nuMjato, mAMsaM devA na nuMjate // 4 // artha-valI he yudhiSTara ! ajaya hovAthI apavitra evI viSTA manuSyoe paNa tajI be, tyAre divya logone jogavatA evA devo viSTAtulya mAMsanuM nadaNa karatAja nathI. // 4 // devAnAmagrataH kRtvA, ghoraM prANivadhaM nraaH|| ye jayaMti mAMsaM ca, te vrajaMtyadhamAM gatim // 43 // artha-je mANaso devonI Agala nayaMkara evo prANIzrono vadha karIne,mAMsa jadaNa kare ,te mANaso naraka zrAdika adhama gatimAM jAya be. // 43 // mAsaM putropamaM matvA, sarvamAMsAni varjayet // dayAdAnavizumdhyartha, zaSinirvarjitaM purA // 4 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 " artha- mAMsane putrasamAna jANIne, sarva prANIzronAM mAMsano tyAga karavo, kemake, gAu paNa ruSidhoe dayA ne dAnanI zuddhimATe te tajela be // 44 // nagrAdyAni na deyAni SaTU vastUni ca paMktaiiH // nirmadhu viSaM zastraM, madyaM mAMsaM tathaivaca // 45 // artha-ni, madha, viSa, zastra, madirA chAne mAMsa e va vastu paMkitoe grahaNa karavI nahIM, tema koine devI paNa nahI. // 45 // yAvaMti pazuromANi, pazugAtreSu jArata // tAvagharSasahasrANi pacyate pazughAtakAH // 46 // artha- valI he jArata ! pazunAM zarIrapara jeTalAM rUvAM hoya be, teTalA hajAra varSo sudhI pazuhiMsA karanArA pakAvAya be // 46 // * AkAzagAmino viprAH patitA mAMsabhakSaNAt // " " viprANAM patanaM dRSTvA tasmAnmAMsaM na jayet // 47 // artha- valI he yudhiSTara ! AkAzamAM gamana karanArA evA paNa brAhmaNo mAMsa jaNathI patita thae lA be, mATe evI rIte brAhmaNonuM patana joine, mAMsa jakSaNa kara nahI. // 47 // ghAtaka zcAnumaMtA ca, janakaH krayavikrayI // lipyaMte prANighAtena, paMcApyete yudhiSThira // 48 // artha- valI he yudhiSTara ! prANInI ghAta karanAra, tathA prANIghAtanI zrAjJA zrApanAra, mAMsanuM nakSaNa For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 karanAra, mAMsa vecAtuM lenAra tathA mAMsa vecAtuM denAra e pAMce jIvahiMsAthI lipta thAya be, arthAt e pAMcene jIvahiMsA lAge be // 48 // kiM jApahoma niyamai, stIrthasnAnaizca jArata // yadi khAdati mAMsAni sarvameva nirarthakam // 49 // artha- he jArata ! jo mAMsanuM jakSaNa karAya, to pachI jApa, homa, niyama, tathA tIrthasnAnathI zuM thavAnuM be !!! kemake mAMsa jakSaNathI te saghaluM nirarthaka be. prajAsaM puSkaraM gaMgA, kurukSetraM sarasvatI // devikA caMdrabhAgAca, siMdhuzcaiva mahAnadI // 50 // etaistI mahApuNyaM yaH kuryAdaniSecanam // akSaNaM ca mAMsasya, naca tulyaM yudhiSThira // 51 // artha- valI he yudhiSTara ! prajAsa, puSkara, gaMgA, kurukSetra, sarakhatI, devikA, caMdrabhAgA, siMdhu, tathA mahAnadI, ityAdi tIrthonI yAtrA karIne paNa je mahApuNya upArjana kare be, te ane mAMsanuM nahIM jakSaNa karavuM te, banne tulya nathI, arthAt te badhAM tIrthonI yAtrA karatAM paNa mAMsanuM kSaNa nahI karavuM te vadhAre zreSTha be. keke nu brAhmaNAH proktAH, kiMvA brAhmaNalakSaNam // etadicAmi vijJAtuM tanme kathaya suvrata // 52 // artha - (have yahIM yudhiSTara, jagavAna zrI viSNu ne pUbe ah, he jagavan) brAhmaNo kayA kayA kahelA be ? ane For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 brAhmaNanuM lakSaNa zuM be ? te jANavAnI mArI icchA be, mATe he uttama AcaraNavAlA ! te tamo mane kaho ? 51 tyAre have jagavAna viSNu tene kahe be. mAno dayA dAnaM satyaM zIlaM dhRtighRNA // vidyA vijJAna mAstikya, metad brAhmaNalakSaNam // 53 // artha- he yudhiSTara ! kSamA, niSkapaTapaeM, dayA, dAna, satya, zIla, dhIraja, lA, vidyA, kalA tathA zrAstikapaeM, eTalAM brAhmaNanAM lakSaNo be. // 53 // satyaM brahma tapo brahma, brahma ceMdriyanigrahaH // sarvabhUtadayA brahma, etad brAhmaNalakSaNam // 54 // artha- satya, tapa, iMDono nigraha, tathA sarva prANI mAM dayA, e cAre brahma kadevAya be, ane teja brAhmaNanuM lakSaNa be. // 54 // zUdro'pi zIlasaMpanno, guNavAn brAhmaNo mataH // brAhmaNo'pikriyAhInaH zUdrAdapyadhamo javet // 25 // - valI he yudhiSTara ! jAtie karIne zUdra hoya paNa te jo zIlayukta tathA guNavAna hoya, to tene brAhmaNa mAnelo be, ane jAtithI je brAhmaNa hoya, paNa je zIla vyAdika kriyAthI hIna hoya, te zudra thakI paNa mahA adhama thAya be // 55 // sarvajAtiSu cAMgAlAH, sarvajAtiSu brAhmaNAH // brAhmaNeSvapi cAMgAlA, cAMgAleSvapi brAhmaNAH // 56 // * For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 artha - mATe he yudhiSTara ! sarva jAtiyomAM cAMgAla sarva jAtiomAM brAhmaNo paNa hoya be, tema brAhmaNomAM cAMDAla hoya ve, ane cAMdAkhomAM paNa brAhmaNo hoya te. // 56 // hoya, " brAhmaNo brahmacaryeNa yathA zilpena zilpikaH // anyathA nAmamAtraM syA, diMdragopakakITavat // 27 // artha-jema zilpakalAthI zilpI kahevAya be, tema brahmacarya brAhmaNa kadevAya be, ane tethI ulaTI rItano to, jema "iMdragopa" evA nAmano kIDo kahevAya be, te nAmamAtra brAhmaNa kahevAya be // 57 // tAzca durAcArA, yatra jadayacarA dvijAH // taM grAmaM daMgayeAjA, caurajaktapradAyakam // 58 // - valI he yudhiSTara ! je gAmamAM vratavinAnA, durAcArI, ne nikSA mAganArA evA brAhmaNo vasatA hoya, te gAmane, corane jAtuM denAruM jANIne, rAjAe te gAmano daMga karavo joie // 58 // tukAle vyatikrAMte yastu seveta maithunam // brahmahatyA phalaM tasya, sUtakaM ca dine dine // 2e // artha-tukAla gayA bAda je maithuna seve tene brahmahatyAnuM phala, tathA dInadIna prate sUtaka lAge be ||nnaa ye strI jaMghorasaMspRSTAH, kAmagRdhrAzca ye dijAH // ye carito'dhamA bhraSTA ste'pi zutrA yudhiSThira // 60 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 artha- je brAhmaNo strInI jaMghA ne sAthalone sparza karIne rahelA be, tathA jeyo viSayasukhamAM lolupI thaine paDelA be ne jezro potAnAM yAcaraNothIjraSTa yaelA be, teone paNa he yudhiSTara ! zudra jAvA. 60 yastu rakteSu daMteSu vedamuccarate dvijaH // -- medhyaM tasya jihvAgre, sUtakaM ca dine dine // 61 // artha- - valI he yudhiSThara ! je brAhmaNa, potAnAM dAMto latA yAdikathI raMgIne vedano uccAra kare be, tenI jIjanAM ya jAgapara viSTA jANavI, tathA tene dina dinaprate sUtaka yAve . // 61 // hastatalapramANAM tu, yo bhUmiM karSati dvijaH // nazyate tasya brahmatvaM, zUSatvaM tvabhijAyate // 62 // artha- je brAhmaNa hAthanAM talIyAM jeTalI paNa bhUmine kheDe be, tenuM brahmapaNuM nAza pAme be, tathA tene zuddhapaNuM prApta thAya be // 62 // * kRSivANijyagorakSAM, rAjasevAM tathAdhamAm // ye brAhmaNAH prakurvati, vRpalAste na saMzayaH // 63 // artha- valI he yudhiSTara ! je brAhmaNo khetI, vepAra rAjya, tathA adhama evI rAjasevA kare be, te brAhmaNone nIca zuddha jANavA, temAM saMzaya nathI. // 63 // yatkASTamayo hastI, yavaccarmamayo mRgaH // brAhmaNastu kriyAhIna, strayaste nAmadhArakAH // 64 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 artha - lAkamAno hAthI, ne cAMbamAno hariNa, tathA kriyA vinAno brAhmaNa, te vaise kucha nAma rAvanArA be // 64 // tha * 2 " avratAnAmazIlAnAM jAtimAtropaja) vidhI sahasramucitAnAM tu brahmatvaM nopajAyate / / 69 / artha-vratavinAnAM zIlavinAnA, ane jAtimAthI yAjIvikA calAvanArA, evA hajAro brAhmapone paNa brahmapaNuM prApta yatuM nathI. // 65 // ye strIvazaMgatA nityaM, vizvAsopahatAzca ye // ye strIpAdarajaH spRSTA, ste'pi zUSA yudhiSThira // 66 // - valI he yudhiSTara !! je mANaso hamezAM strIne vaza rahelA be, tathA jezro vizvAsaghAtI be, ane strInAM paganI rajathI sparza karAelA be, te paNa zudro jANavA // 66 // AraM vartamAnasya, hiMsakasya yudhiSThira || gRhasthasya kutaH zaucaM maithunAniratasya ca // 67 // artha- valI he yudhiSTara ! zrAraMjamavartatA, tathA hiMsaka, chAne maithunamAM rakta rahelA evA gRhasthane pavitratA kyAMthI hoya ? // 67 // maithunaM ye na sevate, brahmacArA dRDhavratAH // te saMsArasamudrasya, pAraM gati suvratAH // 60 // 2 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ na artha-valI jelo maithuna sevatA nathI,tathA brahmacarya rUpI dRDhavratane pAle , evA uttama caraNavAlA brAhmaNo saMsArarUpI samujnAM pArane pAme // 6 // halakarSaNakarmANi, yasya viprasya vartate // . sa nahi brAhmaNaH proktaH, kiM tu zUjo yudhiSThira // 6 // artha-je brAhmaNane hala Adika khetIna kArya hoya be, tene brAhmaNa kahelo nathI, paNa he yudhiSTara !! tene to zuru kahelo . // 6e // hiMsako'nRtavAdI ca, cauryoparatazca yH|| paradAropasevI ca, sarve te patitA vijaaH|| 70 // artha-hiMsA karanAra, jugabolo, corImAM rakta, tathA je parastrIne sevanAro be, evA saghalA brAhmahone vaTalelA jANavA. // 70 // svAdhyAyahInA vRSalAH, prkrmopjiivinH|| AkAzagAmino viprAH sarvajAtiSu niMditAH // 1 // artha-svAdhyAyathI hIna, bAyalA, tathA pArakI cAkarI karIne AjIvikA calAvanArA, ane zrAkAzagamana karanArA evA brAhmaNo sarve jAtiyomAM niMdAyelA . // 1 // govikrayAstu ye viprA, jJeyAste maatRvikryaaH|| tairhi devAzca vedAzca, vikrItA nAtra saMzayaH // 72 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-valI je brAhmaNo gAyane vecanArA , tezrone potAnI mAtAnA vecanArA jANavAM, valI tethI teoe deva tathA vedone paNa vecyA samajavA,temAM saMzaya nathI. brahmacaryatapoyuktAH, samAnalohakAMcanAH // sarvanUtadayAvaMto, brAhmaNAH sarvajAtiSu // 73 // artha-jeo brahmacarya ane takarIne yukta , tathA jeone mATInuM DhephU ane suvarNa banne sarakhAM , tathA jezro sarva prANIyomA dayAvAlA , evA mANaso sarva jAtiyomAM paNa brAhmaNo kahevAya . // 3 // tyaktadArAH sadAcArA, jugnanogA jiteNjiyaaH|| jAyaMte guravo nityaM, sarva jUtAjayapradAH // 4 // artha-tajelI ne strIyo jezroe, tathA sadAcAravAlA, tajelA bejogojeoe,tathA jItelI iMDiyo jeoe,evA tathA sarva prANIzropara dayA rAkhanArA,evA brAhmaNo hamezAM gurUtarike thAya je. // 4 // adhitya caturo vedAn, sAMgopAMgAn cikitsikAn / / zUtrAtpatigRhaM kRtvA, kharo javati brAhmaNaH // 75 // artha-aMgopAMga sahita, tathA vaidakayukta evA cAra vedone jaNIne, je brAhmaNa zudhthakI pratigraha kare , te gadhemo thAya . // 5 // kharo bAdazajanmAni, SaSTijanmAni shuukrH|| zvAnaH saptatijanmAni, ityevaM manurabravIt // 16 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 artha-valI tevo brAhmaNa bAra janmo sudhi gadhemo thAya , sAta janmo sudhi mukara thAya , tathA sIttera janmo sudhi kutaro thAya ne, ema manukraSie paNa kahelu . // 6 // ahiMsAsatyamasteyaM, brahmacaryAparigrahI // kAmakrodhanivRttastu, brAhmaNaH sa yudhiSThira // 7 // artha-ahiMsA (dayA) karanAro, satya bolanAro corI nahIM karanAro,brahmacArI,parigraha nahIM rAkhanAro, ane kAmakrodhathI nivRtta thaelo, evo mANasa, he yudhiSTara!! brAhmaNa kahevAya . // 7 // satyaM nAsti tapo nAsti, nAsti priyanigrahaH // sarvanUtadayA nAsti, etaccAMmAlaladANam // 7 // artha-valI he yudhiSTara! jyAM satya na hoya, tapa na hoya, iMDiyono nigraha na hoya, tathA sarva prANIo prate dayA na hoya, te cAMgalanuM lakSaNa . // 7 // ye dAMti dAtAH zrutipUrNakarNA / jiteMjiyAH prANivadhe nivRttaaH|| parigrahe saMkucitAgrahastA ste brAhmaNAstArayituM samarthAH // e|| artha-je brAhmaNo damAnAMdenArA,tathA zrutithIpUrNa thaela ke kAna jezronAM evA, tathA jIvahiMsAthI nivRtta Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 21 * thalA, aparigraha dharavAmAM saMkoca pAmelabe hastAya jeonAM, evA brAhmaNo tAravAne samartha hoya be // 7 // caturvedo'pi yo jutvA, caMgakarma samAcarem // cAMgAlaH sa tu vijJeyo, navedAstatrakAraNam // 80 // artha-cAra vedano jAe thaine paNa je brAhmaNa jayaMkara kArya kare tene cAMgAla jANavo, tenAM brAhmapaNAmAM kaM vedo kAraNabhUta nathI. // 80 // vArdhakyAH sevakAJcaiva, nakSatratithisUcakAH // ete zUrUsamA viprA, manunA parikIrtitAH // 81 // artha-vyAjakhora, cAkarI karanArA, tathA nakSatra atithine sUcanArA, evA brAhmaNone manuruSie zuddha sarakhA kaDelA be. // 81 // dazasUnAsamazcakrI, dazacakrisamo dhvajaH // dazadhvajasamA vezyA, dazavezyAsamo nRpaH // 82 // artha- daza kasAikhAnA sarakho cakrI be, ane daza cakrI sarakho eka kalAla be, ane daza kalAla sarakhI eka vezyA bene daza vezyA sarakho eka rAjA be rAjJaH parigraho ghoro, madhusvAdo viSopamaH // putramAMsaM paraM jadayaM, natu rAjapratigraham // 83 // artha - rAjAno parigraha ( prathama ) madhanAsvAdasarakho paNa (te) viSa samAna jayaMkara be, mATe putranuM mAMsa khAvuM sArUM, paNa (brAhmaNe) rAjAnuM dAna levuM nahIM. 83 For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ z rAjaparigraha dagdhAnAM brAhmaNAnAM yudhiSThira // saTitAnAmiva bIjAnAM, punarjanma na vidyate // 84 // - valI he yudhiSTara ! rAjAnAM parigrahathI dagdha elA evA je brAhmaNo, tezrono saDelA bIjanI peThe punarjanma paNa hoto nathI. // 84 // have mahAjAratanAM zAMtiparvamAM kaheluM brahmacaryanuM varNana kareDhe. vahmacarya javenmUlaM sarveSAM brahmacAriNAm // brahmacaryasya jaMgena, vratAH sarve nirarthakAH // 85 // artha- he yudhiSTara !! saghalA brahmacArI zronuM, brahmacarya mUla be, mATe brahmacaryanAM jaMge karIne saghalA vrato nirarthaka be // 85 // " tAMbUlaM sUkSmavastrANi, strIkapriyapoSaNam // divA niSA sadA krodho, vratinAM patitAni SaT // 87 // artha-tAMbUla, sUkSma vastra, strI dhonI kathA, iMDiyanuM poSaNa, divase nidrA, tathA hamezAMno krodha, e va bAbato vratiyonAM vratane jaMga karAvanArI be // 87 // sukhazayyAsanaM vastraM, tAMbUlaM snAnamardanam // daMtakASThaM sugaMdhaM ca brahmacaryasya dUSaNam // 88 // artha- komala zayyA yane yAsana tathA vastra, tAMbUla, snAna, mardana, dAtaNa zrane sugaMdhi, eTalI bAbato brahmacaryane dUSaNa karanArI be // 88 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 zRMgAramadanotpAdaM, yasmAtsnAnaM prakIrtitam // tasmAtsnAnaM parityaktaM, naiSTikaibrahmacAritiH // e|| artha-snAnane zrRMgAra ane kAmadevane utpanna kara. nArUM kahyu , ane tethI uttama brahmacArIzroe tene tajeluM be. // nae // brahmacaryeNa zudhasya, sarvanUtahitasya ca // padepade yajJaphalaM, prasthitasya yudhiSThira // e0 // artha-he yudhiSTara ! brahmacarye karIne zujha, ane sarva prANIzronuM hita karanAra, evA brAhmaNane pagale pagale yajJanuM phala male be. // e0 // ekarAtryuSitasyApi, yA gati brhmcaarinnH|| na sma RtusahasraNa, vaktuM zaktyA yudhiSThira // 1 // artha-he yudhiSTara !! eka rAtri paNa brahmacarya pAlanAranI je gati , te hajAra yajJanI sAthe paNa sarakhAvI zakAya tema nathI. // e1 // ekatazcaturo vedA, brahmacarya tu ekataH // ekataH sarvapApAni, madyamAMsaM ca ektH|| e|| artha-eka bAjuthI cAra vedo, ane eka bAjuthI brahmacarya, eka bAjuthI sarva pApo, ane eka bAjuthI madirA mAMsa sarakhAM . // e2 // naiSThikaM brahmacarya tu, ye caraMti sunishcitaaH|| devAnAmapi te pUjyA, pavitraM maMgalaM tathA // e3 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 artha-je uttama brAhmaNo niSTA sahita brahmacarya pAle , tezro devone paNa pUjanIka thAya , tathA teyo pavitra maMgalarUpa . // e3|| zIlAnAmuttamaM zIlaM, batAnAmuttamaM vratam // dhyAnAnAmuttamaM dhyAnaM, brahmacarya surakSitam // eca // artha-uttama rIte pAlebuM brahmacarya,saghalAM zIlomAM uttama zIla , tathA saghalAM vratomA uttama vrata , ane saghalAM dhyAnomAM uttama dhyAna . // e4 // putradArakuTuMbeSu, saktAH sIdati jaMtavaH // saraHpakArNave manA, jIrNavIryA gajA zva // ee|| artha-putra, strI ane kuTuMbane viSe zAsakta thaelA evA jaMtusro, talAvanAM kAdavarUpI samurumAM buDelA, tathA jIrNa thaela ne vIrya jezronuM evA hAthIyonI peThe duHkha pAme be. // e5 // have teja zAMtiparvamA varNavedhuM krodhanuM svarUpa kahe . krodhaH paritApakaraH, sarvasyogakArakaH // krodho vairAnuSaMgIkaH, krodhaH sugatinAzakaH // e6 // artha-krodha le te, sarvane paritApa, tathA uThega karanAro be, valI te vaira karAvanAro, tathA sugatine nAza karanAro . // e6|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 25 " krodho mUlamanarthAnAM krodhaH saMsAravardhanaH // dharmakSayakaraH krodha, stasmAtkrodhaM vivarjayet // e // arthaH- krodha be te anarthonuM mUla, tathA saMsArane vadhAranAro, ne dharmano daya karanAro be, mATe teno tyAga karavo. // // sa zUraH sAtviko vidvAn, sa tapasvI jiteMdriyaH // yenAsau chAMtikhaDgena, krodhazatrurnipAtitaH // e8 // arthaH- je mANase yA krodharUpI zatrune, damA rUpa khage karIne hapyo be, teja mANasa, zUro, satvavAna, vidvAna ne jiteMdriya be // e8 // * yasya kAMtimayaM zastraM, krodhAgrerupanAzanam // nityameva jayaM tasya, zatrUNAmudayaH kutaH // ee // arthaH- je mANasa pAse krodharUpI agnine nAza karanArUM kSamArUpI hathIyAra be, teno hamezAM jaya thAya be, ane tene zatruno udaya kyAMthI hoya ? // ee // kSamAguNAn pravakSyAmi, saMkSepeNa tu zrUyatAm // dharmArthakAmamokSANAM kSamAkAraNamucyate // 100 // " arthaH- he yudhiSTara! have huM saMdepathI tane kamAnA guNonuM varNana kahuM huM, te tuM sAMjala ? kamA be te, dharma, artha, kAma, chAne monuM kAraNa kahevAya be. 100 kSamA zAMti kSamA zAstraM, kSamA zreyaH kSamA dhRtiH // kSamA vittaM ca cittaMca, damA rakSA hamAbalam // 101 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 arthaH- damA be te zAMti, zastra, kalyANa, dhIraja, dhana, citta, rakSA ne bala be // 101 // damA nAthaH kSmA trAtA, kSamA mAtA kSamA suhRdU // kSamA labdhiH kSamA lakSmIH, kSamA zobhA kramA zubham // 102 // arthaH- kSamA be te, svAmI, rakSaNakaranAra, mAtA, mitra, labdhi, lakSmI, zojA ne zreya be // 102 // damA zlAghA kSamA cAraH, damA kIrtiH kSmA yazaH // damA satyaM ca zaucaM ca, kSamA tejaH kSmA ratiH // 103 // artha::- damA be te, prazaMsA, AcAra kIrti, yaza, satya, pavitratA, teja ne mojazoka be // 103 // kSamA zreyaH kSamA pUjA, kSamA devaH kSamA hitam // kSamA dAnaM pavitraM ca kSamA mAMgalyamuttamam // 104 // arthaH- kSamA be te, kalyANa, pUjA, deva, hita, -- pavitra dAna tathA uttama mAMgalya be. // 104 // kAMtitulyaM tapo nAsti, na saMtoSAtparaM sukham // na maitrIsadRzaM dAnaM nAsti dharmo dayAsamaH // 105 // artha- valI he yudhiSTara! damA samAna koitapa nathI, saMtoSathI bIjaM uttama sukha nathI, mitrAi samAna bIjuM dAna nathI, ne dayA samAna bIjo dharma nathI // 105 // kAmakrodhAdisahitaH, kimarasyaiH kariSyati // athavA vinirjityaitau, kimarasyaiH kariSyati // 106 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kAma ane krodha zrAdikathI jarelo evo mANasa, jaMgaloe karIne guMkaravAno hato? athavA teone jItIne paNa jaMgaloe karIne zuM karavAno hato? sakaSAyasya cittasya, kaSAyaiH kiM prayojanam // athavA nikaSAyatve, kaSAyaiH kiM prayojanam // 17 // artha-jenuM citta kaSAyavAluM be, tene kaSAyoe karIne zuM prayojana be? athavA kaSAya rahitapaNuM hote bate paNa kaSAyoye karIne zuM prayojana ? // 17 // kimaraNyairadAMtasya, dAMtasya ca kimAzramaiH // yatra yatra navedAMta, stadaraNyaM tadAzramam // 10 // artha-jeNe iMjiyone damI nathI, tene vanonuM zaM prayojana be? ane jeNe iMjiyone damI be, tene AzramonI zI jarUra be? mATe jyAM jyAM jiteMghiya De, te te araNya ane Azramaja . // 10 // satyAdhArastapastailaM, damovartiH kSamAzikhA // aMdhakAre praveSTavyaM, dIpo yatnena dhAryatAm // 10 // artha saMsArarUpI aMdhakAramA praveza karatI velAe satyarUpI pAtravAlo, taparUpI telavAlo, damatArUpI vATavAlo, tathA damArUpI zikhAvAlo dIpaka yatna. pUrvaka dhAraNa karavo. // 10 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dIpo jJAnamayo yasya, vartiryasya tpomyii|| jvalate zIlatailena, na tamastasya jAyate // 11 // artha-je mANasano taparUpI vATavAlo jJAnarUpI dIvo, zIlarUpI telathI bale , te mANasane ajhA narUpI aMdhakAra thato nthii.||110|| sukhena dAMtaH svapiti, sukhena pratibudhyati // samaM sarveSu jUteSu, mano yasya prasIdati // 111 // artha-jenuM mana saghalA prANIyone viSe tulya rIte AnaMda pAme , tevo jiteMghiya mANasa sukhethI nijhA kare , tathA sukhethIja jAgRta thAya . // 119 // yadAdhIte maMgAni, vedAMgAMzcaturo dijH|| damI na samahInastu, na pUjAM kiMcidarhati // 11 // artha-jyAre ko brAhmaNa aMgo, ane cAra vedo naNe ,paNa jo te jiteMjiya,tathA samatAthI hIna hoya to te kaMza paNa pUjAne lAyaka thato nathI. // 11 // ahiMsAsatyamasteyaM, brhmcrymsNcyH|| madyamAMsamadhutyAgo, rAtrinojanavarjanam // 113 // artha-he yudhiSTara !! dayA,satya,corI nahIM karavI te brahmacarya, aparigraha, madya, mAMsa ane madhano tyAga,tathA rAtrinojanano tyAga, (e dharmanAM aMgo .) // 113 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ye rAtrau sarvadAhAraM, varjayaMti sumedhasaH // teSAM padopavAsasya, phalaM mAsena jAyate // 11 // artha-je uttama buddhivAlA mANaso rAtrine viSe hamezAM zrAhArano tyAga kare , tezrone eka mAsamAM pada divasanAM upavAsa, phala thAya . // 114 // karoti viratiM dhanyo, yaH sadA nizi nojanAt // so'dha puruSAyuSasya, syAdavazyamupoSitaH // 115 // artha-je dhanya mANasa hamezAM rAtrinojanathI virati pAme , te mANasane potAnAM aradhA AyuSyanA upavAsanuM phala male be. // 115 // mRte svajanamAtre'pi, sUtakaM jAyate dhruvam // astaM gate divAnA, nojanaM kriyate katham // 116 // artha-khajanamAtra paNa mRtyu pAmate bate, jyAre nizcaye karIne sUtaka thAya , tyAre sUrya asta pAmate bate jojana kema karAya ? // 116 // nodakamapi pAtavyaM, rAtrAvatra yudhiSThira // tapasvinA vizeSeNa, gRhasthena vivekinA // 117 // artha-he yudhiSTara!! ApuniyAmAMrAtrine viSe to pANI paNa nahIM pIvU; ane temAM paNa tapasvIe, ane vivekI evA guhasthe to vizeSe karIne nahIM pIeM. 117 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ have tIrthano adhikAra kahe be. satyaM tIrtha tapastIrtha, tIrthamiMtriyanigrahaH // sarvajUtadayA tIrtha, etattIrthasyalakSaNam // 110 // artha-satya,tapa,iMjiyono nigraha tathA sarva prANIyo prate dayA, e tIrtha De, ane teja tIrtha- lakSaNa . AtmAnadI saMyamatoyapUrNA // satyAvahA zIlataTA dyormiH|| tatrAniSekaM kuru pAMDuputra // na vAriNA zuddhyati cAMtarAtmA // 11e|| artha-saMyamarUpI pANIthI narelI, satyane dhAraNa karanArI, zIlarUpI kAMgavAlI tathA dayArUpI mojAMvAlI evI AtmarUpI nadImAM, he pAMmuputra ! tuM aniSeka kara ? kemake kevala pANIthI kaMza aMtarAtmA zuddha thato nathI. // 11 // cittamaMtargataM uSTaM, tIrthasnAnena zudhyati // zatazo'pi jalai dhautaM, suraanaaNmmivaashuci|| 10 // artha-aMtaramA puSTa thaevaM evaM je citta te tIthanAM snAnothI kaMI zuddha thatu nathI, kemake seMkamo vakhata pANIthIdhoelo evo madyano ghamo apavitraja rahe . mRdonArasahasreNa, jalakuMnazatena ca // na zuddhyati purAcArAH, snAnatIrthazatairapi // 11 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-kurAcArI mANaso hajAro jAra mATIthI, tathA seMkaDo game pANInAM ghamAothI, ane seMkaDo tIrthanAM snAnothI paNa zuddha thatA nathI. // 11 // satyaM zaucaM tapaH zaucaM, shaucmipriynigrhH|| / sarvajUtadayA zaucaM, jalazaucaM ca paMcamam // 12 // artha-satya,tapa,iMDiyono nigraha,tathA sarva prANI zromAM dayA e zauca eTale pavitratA, ane jalathI pavItratA to pAMcamA naMbaranI eTale bebI je. // 12 // dRSTipUtaM nyasetpAdaM, vastrapUtaM jalaM pibet // satyapUtaM vadezAkyaM, manaH pUtaM samAcaret // 13 // artha-dRSTithI pavitra thaeDaM pagabuM mukavU, vastrathI pavitra thaeva~ jala pIyU, satyathI pavitra thaevaM vacana bolavU, tathA manathI pavitra thaeca aacrvu.|| 13 // kAmarAgamadonmattAH, strINAM ye vazavartinaH // na te jalena zuSyanti, snAtAstIrthazatairapi // 12 // artha-kAmarAgathI madonmatta thayA thakA je puruSo strIone vaza thazne rahe ,tezro seMkaDotIrthonAM jalathI snAna kare, to paNa zuka thatA nthii|| 124 // nodakakvinnagAtropi, snAta ityabhidhIyate // susnAto. yo damasnAtaH, sa bAhyAnyaMtaraH zuciH // 125 // artha-pANI mAtrathInIMjaelAM zarIravAlomANasa kaI snAna karelo kahevAto nathI, paNa jeNe iMjione Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ damI ne, teja snAna karelo, tathA teja bAhya ane aMtarathI pavitra thaelo kahevAya be. // 125 // nigRhIteMjiyaghAro, yatropavizate muniH // tatratatra kurUde, nAnyatra puSkaraM janA; // 126 // artha-jeNe iMjiyonAM chAro vazamA rAkhyAM be,evo muni jyA jyAM rahe ,tyAM tyAM kurukSetra , tema he loko puSkara tIrtha paNa te zivAya bIjI jagoe nathI. 126 sarveSAmeva zaucAnA, martha zauca viziSyate // yo'rtheSu zuciH sa zuci, narmadAvAriniH shuciH|| 17 // artha-saghalI zuciomAM arthazuci vizeSa be, mATe je arthomAM zuci thaelo be, tene narmadAnAM pA NIthI zuci thaelo jANavo. // 17 // saMvatsareNa yatpApaM, kaivartasya hi jaayte|| ekAhena tadApnoti, apUtajalasaMgrahI // 12 // artha-je pApa eka varSe pArAdhine thAya , teja pApa eka dIvasa aNagala pANI pInArane thAya // 12 // ! yaH kuryAtsarvakarmANi, vastrapUtena vAriNA // sa muniH sa mahAsAdhuH, sa yogI sa mahAvratI // 12 // artha-je mANasa vastrathI gAlelA pANIthI sarva kAryo kare , teneja muni mahAlAdhu yogI tathA mahA vratadhArI jANavo. // 12 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 cittaM rAgAdiniH kliSTaM, alIkavacanairmukham // jIvaghAtAdiniH kAya, stasya gaMgA parAGmukhI // 130 // artha-jenuM citta rAgAdikozrIklISTa thaebuM be, tathA jenuM mukha jugaM vacanothI apavitra thaebuM be,tathA jenI kAyA jIvahiMsA AdikathI azuci thaelI ne, tenAthI gaMgA ulaTA mukhavAlI rahe be. // 130 // cittaM zamAdintiH zuca, vadanaM satyanASaNaiH // brahmacaryAdiniH kAyaH, zumyo gaMgAvinApi saH // 131 // artha-jenuM citta samatA adikathI zuddha thaevaM be, tathA jenuM mukha satya vacanothI zubha thaeva~ , tathA jenuM zarIra brahmavaryAdikathI pavitra thaevaM be, te mAesa gaMgA vinA paNa zuddha . // 131 // jaMgamaM sthAvaraM caiva, vividhaM tIrthamucyate // jaMgamaM jhaSaya stIrtha, sthAvaraM tainiSevitam // 13 // artha-jaMgama ane sthAvara ema be prakAra- tIrtha kahevAya , temAM RSio nete, jaMgama tIrtha De, tathA tezroe sevevaM te sthAvara tIrtha be. // 13 // ahiMsA satyamasteya-brahmacaryAparigrahAH // jaidayavRttiratA ye ca, tattIrtha jaMgamaM smRtam // 133 // artha-ahiMsA,satya,corI nahIM karavI te,brahmacarya, aparigraha,tathA nidA vRttimAM je loko tatpara thaelA be evA sAdhuo jaMgama tIrtha kahevAya . // 133 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 gAdhe vimale zuddhe, satyazIlasame hRdi // jJAtavyaM jaMgamaM tIrtha, jJAnArjavadayAparaiH // 134 // artha - zragAdha, nirmala, zuddha, tathA satya, zIla ane samatArUpa hRdaya hote bate, jJAna, zrArjava, ane dayAmAM tatpara thaailA mANasoe jaMgama tIrtha jANavuM. // 134 // AcAravastrAMtaragAlitena / satyaprayatnakSmazItalena // jJAnAMbunA snAti caM yo hi nityaM / kiM tasya nUyAtsalilena kRtyam // 135 // artha - zrAcArarupI vastrayI gAlelA, tathA satyano prayatna ne kSamAthI zItala thaelA evA jJAnarupI pANIthI je hamezAM snAna karebe, tene jalanA snAnanuM zuM prayojana be ? ( arthAt kaI prayojana nathI . ) // 135 // idaM tIrthamidaM tIrtha, ye bhramanti tamovRtAH // yeSAM nAmnA ca tIrthaM hi teSAM tIrtha nirarthakan // 136 // artha - zrA tIrtha, yA tIrtha, evI rIte je mANaso ajJAnI chAdita thayA thakA tIrthomAM jame be, tathA jeone phakta nAmarupaja tIrtha be, tezronuM tIrtha nirarthaka be // 136 // na mRttikA naiva jalaM, nApyagniH karmazodhanam // zodhayaMti budhAH karma, jJAnadhyAnatapojalaiH // 137 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 artha- valI he yudhiSTara ! mATI, pANI tathA zragni paNa karmarupI melane dhovAne samartha nathI; tethI mAhyA mANaso to, jJAna dhyAna ne taparupI pANIthI karmarupI melane dhue be // 137 // " zuciH pApakarmA yaH, zuddhakarmA yatirbhavet // tasmAtkarmAtmakaM zauca - manyazaucaM nirarthakam // 138 // artha - pavitra tathA pApakArya karanAro evo paNa muni, ( jJAna, dhyAna ne tapathI ) zuddha karmavAlo yAya be, mATe karmanuM zucipaNuM aMgIkAra karavuM, te zivAyanuM bIjaM zucipaNuM nirarthaka be // 138 // samatA sarvabhUteSu manovAkkAyanigrahaH // pApadhyAnakaSAyANAM nigraheNa zucirbhavet // 139 // artha- sarva prANI oomAM samatA, tathA mana, vacana kAyAno nigraha, tathA Arta, raudra dhyAna chAne ka bAyonAM tyAgathI prANI pavitra thAya // 135 // evI rIte tIrthano adhikAra kahyo. anekAni sahasrANi, kumArabrahmacAriNAm // divaM gatAni viprANA, makRtvA kulasaMtatim // 140 // - valI he yudhiSTara !! brAhmaNonAM hajAro brahmacArI kumAro putrotpatti karyA vinA paNa devalo - kamAM gaelA be // 140 // . Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasya cittaM vInUtaM, kRpayA sarvajaMtuSu // tasya jJAnaM ca modaM ca, kiM jaTAlazmacIvaraiH // 141 // artha-valI he yudhiSTara!! jenuM citta sarva prANIzromA dayAthI niMjAe be, tene jhAna tathA moda male; mATe jaTAM jazma, ane vastrathI zuM thavAnuM ? agnihotraM vane vAsaH, svAdhyAyo dAnasakriyA // tAnyevaitAni mithyA syu-yadi jAvo na nirmalaH // 14 // artha-valI he yudhiSTara ! jo nAva nirmala na hoya to agnihotra, vanavAsa, zAstrAcyAsa, dAna, tathA nattama kriyA e saghaj nirarthaka jAya . // 14 // vane'pi doSAH pranavanti rAgiNAm / gRhe'pi pNceNdriynigrhstpH|| akutsite karmaNi yaH pravartate / nivRttarAgasya gRhaM tapovanam // 153 // artha-valI he yudhiSTara rAgImANasone to vanamAM paNa doSonI utpatti thAya , ane je mANasa gharamAM rahIne paNa pAMce iMjiyone vazamA rAkhe , te teno tapaja , mATe je umatta kAryamA pravarte be, tathA jeNe rAgano tyAga karelo, tene ghara paNa tapovanaja . 143 na zabdazAstrAbhiratasya modo| na caiva ramyAvasatipriyasya // na lojanAbAdanatatparasya / na lokacittagrahaNeratasya // 4 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 37 artha-valI he yudhiSTara!! zabdazAstramA (vyAkaraNamAM) Asakta thaelAne, tathA manohara sthAnaka ne priya jene evA mANasane, tathA jojana ane vastramA tatpara thaelAne, tathA lokonAM mana raMjana karavAmAM tahIna zraelAne, kaMza moda malato nazrI. // 144 // zvapAkIgarnasaMnUtaH, praasrmhaamuniH|| tapasA brAhmaNo jAta-stasmAjAtirakAraNam // 14 // artha-valI he yudhiSTara! cAMmAlaNInAMgarnathI utpanna thaelA evA parAsara nAmanA mahA muni tapasAthI brAhmaNa thayA; mATe temAMjAtinuM kaI kAraNa nathI.145 kaivartIgarnasaMnUto, vyAso nAma mhaamuniH|| tapasA brAhmaNo jAta- stasmAjAtirakAraNam // 146 // artha-mAbaNanAM garnathI utpanna thaelA evA vyAsa nAmanA mahAmuni, tapasAthI brAhmaNa thayA, mATe temAM paNa jAtinuM kaI kAraNa nthii.|| 146 // zvamRgIgarnasaMnUto, RSizaMgo mahAmuniH // tapasA brAhmaNojAta- stasmAjAtirakAraNam // 17 // artha-zvamRgInA garnathI utpanna thaelA evA jhaSizaMga nAmanA mahAmuni tapasAzrI brAhmaNa thayA, mATe temAM paNa jAtinuM kaI kAraNa nathI. // 14 // suzukIgarnasaMjUtaH, zuko nAma mhaamuniH|| tapasA brAhmaNo jAta-stasmAjAtirakAraNam // 14 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 artha-suzukInAM garnathI utpanna thaelA evA zuka nAmanA mahAmuni tapasAthI brAhmaNa thayA, mATe temAM paNa jAtinuM kaI kAraNa nathI. // 14 // maMmukIgarnasaMnUto, mAMjathazca mhaamuniH|| tapasA brAhmaNo jAta- stasmAjAtirakAraNam // 14e|| artha-DemakInAM garnathI utpanna thaelA evA mAMtha nAmanA mahAmuni tapasAthI brAhmaNa thayA, mATe temAM paNa jAtinuM kaI kAraNa nathI. // 14e / urvazIgarnasaMnato, vshisstthshcmhaamuniH|| tapasA brAhmaNojAta- stasmAjAtirakAraNam // 150 // artha-urvazInAM garnathI utpanna thaelA evA vaziSTa nAmanA mahAmuni tapasAthI brAhmaNa thayA mATe temAM jAtinuM kaI kAraNa nathI. // 15 // araNIgarnasaMjUtaH, kavitazca mahAmuniH // tapasA brAhmaNo jAta-stasmAjAtirakAraNam // 151 // artha-araNInAM garnathI utpanna thaelA evA kavita nAmanA mahAmuni tapasAthI brAhmaNa thayA, mATe temAM paNa jAtinuM kaI kAraNa nthii.|| 151 // na teSAM brAhmaNI mAtA, saMskArazca na vidyate // tapasA brAhmaNA jAtA, stasmAjAtirakAraNam // 15 // artha-he yudhiSTara!! evI rIte te zaSiyonI mAtAo brAhmaNI nahotI, tathA temane saMskAra paNa Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3e nahoto, to paNa tezro tapasAthI brAhmaNo thayA, mATe temAM jAtinuM kaI paNa kAraNa nathI. // 15 // zIlaM pradhAnaM na kulaM pradhAnam // kulena kiM zIlavivarjitena // bahavo narA nIcakule prasUtAH // svarga gatA zIlamupetya dhIrAH // 153 // ___ artha-mATe he yudhiSTara !! zIla be te uttama , kaMza kulanuM pradhAnapaNuM nathI; kemake zIla vinAnAM kulanuM zuM prayojana ? kAraNake, nIcakulamAM utpanna thaelA evA paNa ghaNAM dhIra puruSo zIlane aMgIkAra karIne kharge gaelA . // 153 // zrutimAM paNa kaDaM De ke, hastinyAmabalo jAta, uSTrakyAM kezakaMbalaH // agastyo'gastipuSpAcca, kauzikaH kuzasaMstarAt // 154 // kaThinAtkaThino jAtaH, zaraguTamAcca gautamaH // proNAcAryastu kalazA, ttittirastittirIsutaH // 155 // reNukA janaya prAma, zaSizRMgaM vane mRgii|| kaivartyajanayacyAsaM, zvapAkI ca parAsaram // 156 // vizvAmitraM ca cAMmAlI, vaziSTaM caiva urvasI // viprajAtikulAnAve, pyete taavhijottmaaH|| 17 // artha-abala hAthaNIthI, kezakaMbala uTaNIthI, agastya agastinAM puSpathI,kuzanAM DhagalAthI kauzika Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ k`. kaThinaRSi kaThinathI, zaragulmathI gautama, kalazathI droNAcArya, tittirIthI tittiramuni, reNukArthI rAma, haraNIthI kRSizRMga, mADhaNathI vyAsa, cAMbhAlaNIthI parAsaramuni tathA vizvAmitra ne urvasIthI vaziSTha muni utpanna thaela be, evI rIte teone brAhmaNanI jAti ne kulano nAva hote bate paNa, te uttama brAhmaNo kadevAlA be // 154 // 155 // 156 // 157 // kSetraM yaMtraM praharaNavadhUrlAMgalaM goturaMgaM // dhenutrI praviNataravo harmyamanyacca citraM // yatsAranaM janayati mano ralamAlinya muc // stAdRg dAnaM sugatikRtaye naiva deyaM janena // 158 // artha-raMja sahita, tathA je manarupI ratnane uMce prakAre malInatA upajAve be, evAM kSetra, yaMtra, hathiyAra, strI, hala, balada, ghoDo, gAya, gAmI, dhana, vRkSa, mahela, tathA bIjAM paNa vicitra prakAranAM sAdhanonuM dAna puNyane mATe mANase devuM nahIM // 158 // subIjamUre - 5ptaM naiva prarohati // taddattaM kupAtreSu, dAnaM javati niSphalam // 159 // artha - ukhara nUmimAM vAveluM uttama bIja paNa jemana gatuM nathI, temaja kupAtrone ghAluM dAna niSphala jAya be. pAtre cApi yaddAnaM, dahatyAsaptamaM kulam // dugdhaM hi dadazUkAya, viSameva prajAyate // 160 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 artha-valI kupAtraprate dIdhenuM dAna sAta kulano vinAza kare , kemake sarpane ApeludUdha, pheraja thAya . yathA mama priyo hyAtmA, sukha miti sarvadA // sarveSA meva jIvAnAM, nityaveva sukhaM priyam // 161 // artha-valI he yudhiSTara! jema mAro zrAtmA mane vahAlo , tathA jema hamezAM sukhane zche be, tema sa. ghalA jIvone paNa hamezAM sukha priya be. // 161 // evamAtmasamonUyAta, sarvajUteSu pArthiva // sarveSAmeva jIvAnAM, nityameva sukhaM priyam // 16 // artha-evI rIte he yudhiSTara !! saghalA prANIoprate potAnAM AtmA sarakhaM thaQ; kemake, saghalA jIvone hamezA sukha pyAraM . // 16 // pazuMzca ye tu hiMsaMti, gRdhrA pravyeSu mAnavAH // te mRtvA narakaM yAMti, nRzaMsAH pApakarmaNi // 163 // artha-vyanAM lAlacu thazne je mANaso pazunI hiMsA kare be, te mANaso pApakAryamA nirdaya thayA thakA mRtyu pAmIne narake jAya . // 163 // yAdRzI vedanA tIvrA, svazarIre yudhiSTira // tAdRzI sarvajIvAnAM, sarveSAM sukha mintAm // 164 // artha-valI he yudhiSTara ! potAnA zarIramAM jevI tIvra vedanA thAya , tevIja saghalA sukha zchatA jIvone paNa thAya be. // 16 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 42 sarvajIvadayArthaM tu, ye na hiMsaMti prANinaH // nizcitA dharmasaMyuktAste narAH svargagAminaH // 165 // artha- sarva jIvonI dayA mATe je mANaso prANIosI hiMsA karatA nathI, evA dharmISTa mANaso kharekhara svargamAM gamana kare. // 165 // pRthivI ratnasaMpUrNA, brAhmaNebhyaH prayacchati // ekasya jIvitaM dadyAt phalena na samaM javet // 166 // r - ratnothI jarelI pRthvI brAhmaNo prate yApe, eka jIvane jIvitadAna pe, te bannenuM tulya phala nathI, arthAt jIvitadAna sarvathI zreSTa be // 166 // jaMbUdIpaM saralaM tu dadyAnmeruM sakAMcanaM // yasya jIvadayA nAsti, tasya sarva nirarthakam // 167 // artha - ratnasahita jaMbUdvIpa, tathA suvarNa sahita meru parvatanuM dona thApe, paNa jene jIvadayA nathI, tenuM te saluM nirarthakaja be // 167 // nivasati ruSazca, mAMse vasati kezavaH // zukre vasati brahmA ca tasmAnmAMsaM na jayet // 168 // artha- hAmakAmAM zIva, mAMsamAM viSNu, tathA zukramAM brahmA vase be, mATe mAMsamakSaNa kara nahIM. // 168 // w tilasarSapamAtraM tu, mAMsaM yo kSayennaraH // sa niyamAnnarakaM yAti yAvacaMdra divAkarau // 16 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 43 artha-valI he yudhiSTara ! je mANasa eka takha zrathavA sarSavanA dANA jeTaluM paNa mAMsa jakSaNa kare, te mANasa kharekhara caMDa ane sUrya jyAM sudhi , tyAM sudhi narake jAya be. // 16 // ayAcakasuzIlAnAM, dIditAnAM tapasvinAM / ahiMsakAnAM muktAnAM, kuru vRttiM yudhiSTira // 170 // artha-valI he yudhiSTara, yAcanA nahIM karanArA, uttama AcaraNavAlA, dIkSita, tapasvI, hiMsA nahIM karanAra, tathA parigrahane bomanArA evA mANasonuM tuM poSaNa kara ? // 10 // niSkAMcanasya yuktasya, dIkSitasya tpsvinH|| brahmayuktasya kauMteya, jaikkavratacAriNaH // 171 // artha-avya nahIM rAkhanAra, yogya, dIkSita,tapasvI, brahmacArI, tathA nidA mAgI AjIvikA calAvanA. ranuM paNa, he yudhiSTara! tuM poSaNa kara ? // 171 // adIkSito.hyamuktazca, nedayaM muMjati yo vijH|| AtmAnaM narakaM neti, dAtAraM ca na saMzayaH // 17 // artha-dIdA vinAno, tathA parigrahadhArI evoje brAhmaNa jIkha mAgIne jojana kare , te potAne ane dAtArane paNa narakamAM le jAya , temA saMzaya nathI. tino brAhmaNA jJeyAH, kSatriyAH zastrapANinaH // kRSikarmakarA vaizyA, zUjAH preSaNakArakAH // 173 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 artha- valI he yudhiSTara ! jeyo vratadhArI hoya, tezrone brAhmaNa jANavA, jeyo hAthamAM hathiyAra dhAraNa kare, tene trIya jANavA, tathA jeyo khetInuM kAma kare, teone vaizya jANavA, tathA jezro cAkarI kare ne zuddha jANavA // 173 // brahmacaryatapoyuktAH, samapASANakAMcanAH // sarvabhUtadayAyuktA, brAhmaNAH sarvajAtiSu // 174 // artha-brahmacarya tathA tape karIne yukta, tathA tulya be pASANa ne suvarNa jemane evA, tathA sarva prANIyo prate dayAvAlA evA, sarva jAtiyomAM brahmANo hoya be. zUrA vIrAzca vikrAMtA, bahvAraMjaparigrahAH // saMgrAmakaraNotsukAH, kSatriyAH sarvajAtiSu // 175 // artha- zuravIra, vikAla, ghaNA AraMja parigrahavAlA tathA raNasaMgrAmamAM utsuka evA, sarva jAtiyomAM kSatriya hoya be // 175 // paMmitAH kulajA dakSAH kalAkauzalajIvinaH // kRSikarmakarAzcaiva vaizyAste sarvajAtiSu // 176 // - paMmita, kulina, mAhyA, kalAnAM prabalathI zra jIvikA calAvanArA, tathA khetI karanArA evA, sarva jAtiyomAM vaizyo paNa hoya be // 176 // ke brAhmaNaguNAH proktAH, kiM tadbrAhmaNa lakSaNam // etadicchAmi vijJAtuM tavAn dizatu mama // 177 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International > Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 45 artha- dave yudhiSTara pUDhe ve ke, he jagavan! brAhmaNonAM guNo kayA kahelA be ? tathA tenAM brahmanuM lakSaNa zuMbe ? te jANavAne huM huM huM ; mATe te yApa batAvo ? // 177 // yanmAM pRcasi kauMteya, brAhmaNAnAM tu lakSaNam // zRNu tatkathayAmi te, janAnAM hitakAmyayA / / 178 // artha- have tyAre jagavAna kahe be ke, he kuMtAnAM putra yudhiSTara ! je tuM mane brAhmaNonuM lakSaNa pUDhe bete huM tane lokonAM hitanI ichAthI kahuM buM, te sAMjala ? // 178 // dAMtyAdinirguNairyukto nyastadako nirAmiSaH // " sarvabhUteSu ca dayA, proktaM brAhmaNalakSaNam // 179 // devanAgamanuSyeSu, tiryagyonigateSu ca // maithunaM ye na sevate, caturtha brahmalakSaNam // 180 // tyaktvA kuTuMbavAsaM tu, nirmamo niHparigrahaH // sadA carati niHsaMgaH, paMcamaM brahmalakSaNam // 101 // paMcalakSaNasaMpUrNa, iddazo yo navedradvijaH // mahAMtaM brAhmaNaM manye, zeSAH zUdrA yudhiSTira // 182 // artha - kSamA yAdika guNovAlo, daMDanI tine dUra karanAro, mAMsa kSaNa nahIM karanAro, tathA sarva prANIzrote dayAvAlo, deva, nAga, manuSya tathA tiryaMcanA javAM paNa maithuna nahIM sevanAro, tathA kuTuMbanAM vAsane tajIne, mamatA tathA parigraha rahita tathA konAM saMga vinAM vihAra karanAro, evI rItanAM pAMca lakSaNo Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 brAhmaNanAM jANavAM;evI rItanAM pAce lakSaNothI je yukta hoya, tene he yudhiSTara ! huM mahAna brAhmaNa mAnuM huM, ane tethI je ulaTI rItanAM, teyone huM zuddha mAnuM buM. raktajavaMta toyAni, annAni pizitAni ca // rAtrau jojanasaktasya, grAsena mAMsacakSaNam // 103 // artha- valI he yudhiSTara ! rAtrine viSe pANI rudhira sarakhAM hoya be, tathA anna mAMsasamAna hoya be, mATe rAtrijojana karanArane mAMsamakSaNanuM pApa lAge be. zuzrUSaNaparA mUrkhA, nIcakarmopajIvinaH // sadA sarvakalAhInAH, zutrAste sarvajAtiSu // 184 // artha-cAkarI karanArA, mUrkha, nIca kArya karI yAjIvikA calAvanArA, tathA hamezAM sarva kalAothI hIna evA zuDo paNa sarva jAtiyomAM hoya te // 184 // krUrAzcaMmAzca pApAzca parapravyApahAriNaH // nirdayAH sarvabhUteSu, cAMgAlAH sarvajAtiSu // 185 // " artha - krUra, jayaMkara, pApI, paranuM dravya haranArA sarva prANI te nirdaya, evA cAMgalo paNa sarva jAti - zromAM hoya be // 185 // . " yeSAM japastapaH zaucaM dAtirmuktirdayAdamaH // tairAyuH vatsa. brahmasthAnaM vidhIyate // 106 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 artha-valI he vatsa ! jezrone japa, tapa, pavitratA, kSamA, niSparigrahapaeM, dayA, tathA iMjiyonuM damavApaNuM hoya be, tezro zrAyuSyano daya hote te modamAM jAya . // 16 // jJAnazudhAH kriyAzudhAH zIlazudhAzca ye vijaaH|| SaTkarmaniratAzcaiva, vijAH padamanAvakAH // 17 // artha-je brAhmaNo jJAnathI, kriyAthI tathA zIlathI zuru thaelA , tathA jeo khaTakarmamAM rakta , te brahmaNo potAnA padanIpranAvanA karanArA be.||17|| tapaH zIlasamAyuktaM, brahmacaryadRDhavratam // nirlonaM nirmalaM caiva, atithiM jAnItedRzam // 17 // artha-tapa, zIla ane samatAvAlA, tathA brahmacarya rUpI dRDha vratavAlA, nirlonI, ane mamatA vinAnA, evA mANasane atithi jANavo. // 1 // snAnopanogarahitaM, pUjAlaMkAravarjitam // ugratapaH zamAyukta-matithiM jAnItedRzam // 10 // artha-snAna ane upajoga vinAnA, pUjA zrane zrAjUSaNe karIne rahita, ugra tapavAlA, tathA samatAvAlA, evA moNasane paNa atithi jANavo. // 1 // hiraNye ratnapuMje ca, dhanadhAnye tathaiva ca // atithiM taM vijAnIyA-dhasya lolo na vidyate // 10 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 artha-suvarNa, ratnano samUha, dhana tathA dhAnyamAM jene lona hoto nathI, tene paNa atithi jaannvo.1e| tithiparvotsavAH sarve, tyaktA yena mahAtmanA // atithi taM vijAnIyA-veSa manyAgataM viduH|| 11 // artha-tithi, parva ane sarva utsavo, je mahAtmAe tajelAM , tene atithi jANavo, ane bIjAne to paroNo jANavo. // 11 // yadA nu kurute pApaM, sarvabhUteSu dAruNam // karmaNA manasA vAcA, brahma saMpadyate tadA // 1e|| artha-jyAre sarva prANIyo prate, mana, vacana ane kAyAzrI jayaMkara pApa karavAmAM zrAvatuM nathI, tyAre brA utpanna thAya . // 15 // yadA sarva parityajya, niHsago niHparigrahaH // nizciMtazcacare dharma brahma saMpadyate tadA // 13 // artha-jyAre sarva tajIne, saMga rahita, tathA parigraha rahita thayo thako, nizciMta zrazne prANI dharmane Acare, tyAre brahma utunna thAya be. // 193 // jIvAM madhu uSTaM ca, mleDobiSTaM na sNshyH|| varjanIyaM sadA vipraiH prlokaanikaaNdiniH|| 14 // artha-jIvanAM iMmAMvAveM, tathA mahAaSTa, evaM madha kharekhara mleDothI evaM thaebuM jANavU, mATe paralokanAM arthI evA brAhmaNoe teno hamezAM tyAga krvo||14|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ es yo dadAti madhuzrA, mohito dharma lipsayA || sa yAti narakaM ghoraM, khAdakaiH saha laMpaTaiH // 195 // * arthaH- je mANasa mohita thayo thako, dharmanI ihAthI zrAddhamAM madhanuM dAna cyApe be, te laMpaTa evA khAnArA sahita jayaMkara narakamAM jAya be. // 105 // medamUtrapurISAdyai, rasAdyairvidhRtaM madhu // bardilA mukhazrAvai, rajadayaM brAhmaNairmadhu // 106 // arthaH- carabI, mUtra, tathA viSTA yadikanAM rasathI melaveluM tathA mAkhonAM mukhathI kareluM evaM madha brAhmaNoe jakSaNa karavuM nahIM. // 106 // nIlikAM vApayedyastu mUlakaM jayettu yaH // na tasya narakottAro, yAvaccaMdradivAkarau // 17 // artha - je mANasa galI vAve be tathA kaMdamUlanuM jakSaNa kare be, te mANasa caMdrasUryanI sthiti sudhi paNa narakathI nikalI zakato nayI. // 107 // " varaM muktaM putramAMsa, natu mUlakanakSam // jakSaNAnnarakaM gacched, varjanAtsvargamApnuyAt // 158 // artha- he yudhiSTara !! putranuM mAMsa khAvuM sAruM, paNa kaMdamUlanuM jakSaNa karavuM nahIM; kemake, kaMdamUlanAM jakathI narakamAM javAya, ane tenAM tyAgathI svargamAM javAya be // 158 // * 4 Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yasmin gRhe dhruvaM kaMda-mUlakaH pacyate jnaiH|| zmazAnatuTyaM tapezma, pitRbhiH parivarjitam // 15 // artha-je gharamA mANaso kaMdamUla pakAve be, te gharane smazAna sarakhaM jANavU, ane tevU ghara pitRozrI paNa varjAebuM hoya . // 1ee // yastu vRMtAkakAliMga-talakAlAMbuladakaH aMtakAle sa mUDhAtmA, narakaMgo yudhiSTira // 200 // arthaH-je mANasa vaitAka (rauMgaNAM) kAliMga,tala, ane kAlAMbune nadaNa karanAro be, te mUDha mANasa, he yudhiSTara! aMtakAle narakamAM gamana kare . // 20 // ityAcArya zrI jayazekharasUriNoddhRto dharma sarvasvAdhikAraH samAptaH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI jinAya namaH | kastUrI prakaraNam / ( kartA zrI hemavijayagaNi ) kasturIprakaraH kRpAkamalahaggalasthale SaTpadaprAtaH sAtasarojasuMdararase khaDgaH smaradhvaMsane // kalyANaDumasecane ghanacayo lAvaNyavallyaMkuraH / kezAnAM nicayaH punAtu juvanaM zrInAnisUnorlasan // 1 // artha- dayArUpI kamalalocanInA (strInA) gAlapara kastUrinA samUha sarakho, sukharUpI kamalanA suMdara rasaprate camaronA samUha tulya, kAmadevano nAza karavAmAM khaDDa samAna, kalyANarUpI vRhane sIMcavAmAM varasAdanA samUha sarakho, tathA lAvaNyarUpI velamInA aMkurA sarakho, evo zrI zaSajadeva prajuno ulasAyamAna thato kezono samUha jagatane pavitra karo ? ( prajue dIkSA letI velAe loca karatAM thakAM IanI preraNAthI je kezo bAkI rahevA dIdhA datA, tenI apekSAthI kavinI thA utprekSA be, ) // 1 // vAgdevIvara vitta vittapatayaH kAruNyapaNyApaNa - prAviNyaprAsitAH prasattipaTavaste saMtu saMto mayi // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 52 AmodaH sarasIruhAmiva marutpUraiH prathAM prApyate / vAcAM vizvasAsu yairjamajuvAmapyullasanirguNaH // 2 // artha- sarasvatI devInA varadAnarUpI dhanathI kubera sarakhA thaelA,tathA dayArUpI kariyANAnI dukAna calAvavAne praviNa thalA, evA saMta puruSo mArAprate prasa nna zrAzayavAlA thA ? kemake, jalathI utpanna thatAM kamalonI sugaMdhi jagatamAM jema jalasAyamAna yatA pavananA samUhothI phelAvo pAme be, tema te yAnaMditasaMta puruSothI mUrkhono paNa guNa jagatamA phelAvo pAme be. tabdhisutA ca dRzoH satAM / vasati cetasi nizcaya eSa naH // vibudhatA puruSottamatApi yat / sthitimupaiti nare tadUrIkRte // 3 // arthaH- mAro evo nizcaya be ke, saMta puruSonI dRSTimAM amRta rahetuM be, tathA temanA manamAM lakSmI rahelI be; kemake, tenI samIpa rahevAthI mANasamAM paMtipaeM ( devapaNuM ) tathA puruSottamapaNuM (zrIkRSNapazuM ) sthitine pAme be. // 3 // sauracyA divasUna modanamivasvAdaprasAdAdiha / snigdhatvAdiva gorasaM pikayuvA sotkaMThakaMvAdiva // vAjirA ji ? javAdivauSadharaso durvyAdhirodhAdiva / . zlAghAmeti jano janeSu nitarAM puNyaprabhAvodayAt // 4 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 artha-puSpa jema suMgadhithI, nAta jema svAdiSTapaNAthI,gorasa jema snigdhapaNAthI,(cikAsathI) koyala jema madhura kaMthI, azvanI zreNI jema vegathI,tathA auSadhirasa jema kuSTa roganA nAzathI prazaMsAne pAme be, tema A jagatamAM mANasa paNa puNya pranAvanA u. dayathI manuSyomA prazaMsA pAme . // 4 // toyaireva payomucAM navati yannIraMdhranIraM srH| pAdaireva nanomaNenavati yalokaH sadAlokavAn // tailaireva navedanaMguratarajyotirmaNiH sdmnH| puNyaireva navedalaMgavinavajrAjiSNurAtmAtra tat // 5 // artha-jema varasAdanA pANIuthIja talAva saMpUrNa pANIvAlu thAya , tathA sUryanA kiraNothIja jema zrA jagat hamezAM prakAzita thAya be, ane telathIja jema dIpaka gharaprate akhaMma kAMtithI dedIpyamAna thAya , tema thA jagatamA AtmA paNa puNyothIja annaMga vainavathI zojanika thAya be. // 5 // na bhudhrmvinirmitikrmtthe| manujajanmani yaiH sukRtaM kRtam // gRhamupeyuSi tairadhanaiH sthitaM / tridazazAkhini vAMchitadAyini // 6 // artha-bahu dharma karavAmATe yogya, evo (A) manuSya janma pAmIne paNa jee sukRta kArya nathI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karyu,tee vAMbita artha thApanAra evaM kalpavRkSa potAne ghera prApta thayA batAM paNa nirdhana rahevA jevU kryube.||6|| nojye nirjararAjanojyamadhure hAlAhalo'kSepi taipugdhe snigdharase rasena nidadhe tairAlanAlaM jalam // diptoccaiH zizire ca caMdanarase tai rAtmaguptA jamaiWdharme'navadhAnatA pravidadhe svargApavargaprade // 7 // artha-je mANase varga ane mokSa denArA evA dharmamA pramAda karelo , tejee (kharekhara) indhane jamavA lAyaka evA madhura jojanamA phera nAMkhyuM , ane snigdha rasavAlA dUdhamAM svAdanI zvAthI haratAla- pANI reDyu. De, tathA te mUryoe ThaMmA caMdanarasamAM UMce prakAre kauMcanuM phala nAMkhebuM be. // 7 // sAlaM svargasadAM dinatti samidhe cUrNaya ciMtAmANi / vahnau pradipati kSiNoti taraNImekasya zaMkoH kRte // datte devagavIM sa gardanavadhUgrAhAya grdaagRhN| yaH saMsArasukhAya sUtritazivaM dharma pumAnunchati // 7 // artha-je niMdavAyogya puruSa A saMsArasukhamATe moda ApanAra dharmane tajI de , te puruSa (balataNanAM) lAkamAMmATe kalpavRdane bede be, (thomA) cunAmATe 1" krauMca" eTale vanamA vAloranAM AkAranuM thatuM phala, jeno sparza karavAthI zarIramA atyaMta vArAluMDa (kharaja) thAya ne. Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 ciMtAmaNi ratnane agnimAM nAkhe be, eka khIlAmATe homIne phomI nAMkhe , tathA gadheDI sevA mATe kAmadhenune zrApI de . // 7 // nUyAMsaH pramadAkaTAkSavizikhairvidhAH smraasNginH| . saMtyeke ca sahasrazaH zritadhanAH sdojlonaakulaaH|| etaddAnanidAnamatra sukRtaM matvA sRjati tridhaa| ye'tyartha puruSArthamanyamanizaM te ke'pynrpetraaH|| e|| artha-(zrA jagatamAM) yuvAna strIunAM kaTAkorupI bANothI vidhAelA, ane kAmamAM (sparzejiyanA viSayamAM) Asakta thaelA ghaNA mANaso be, tema dona sahita lojamAM Akula thaelA paNa hajAromANaso be. paNa te banneno (kAma ane dhananuM) kAraNanUta "dharma" be, evaM jANIne je mANaso (mana, vacana ane kAyAthI) te dharma nAmanA puruSArthane hamezAM seve De, evA to viralAja hoya . // e|| maNiriva rajaHpuMje kuMje vanecaragahvare / puramiva tarubAyAnanbAmarAviva nistarau // jamimakusumArAme grAme saneva vacasvinAM / kathamapi nave klezAveze matiH zucirApyate // 10 // artha-dhUlinA DhagalAmAMjema maNi, vanavAsI prANI uthI nayaMkara banelA kuMjamAM (kADImAM) jema nagara, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 vRkSavinAnA mAravADa dezamAM jema vRnI ghATI bAyA, tathA mUrkhAirupI puSpone utpanna karavAmAM bagIcA sarakhA gAMmamAmAM jema vidvAnonI sajA durlana be, tema klezanA yAvezarUpa evA yA saMsAramAM (prANIne) zuddha buddhi paNa durlana be. // 10 // have yA prakaraNaM dvArakAvya kahe be. dAnAdyaM sukRtaM kaSAyavijayaM pUjAM ca pitrorgurodevAnAM vinayaM nayaM pizunatAtyAgaM satAM saMgatim // buddhiM vyasanahatIdiyamA'hiMsAdidharmAn guNAn // vairAgyaM ca vidagdhatAM ca kuru cenoktuM vimuktiM manaH // 11 // artha- he prANI! jo modasukha jogavavAnuM tAruM mana hoya to dAnAdika puNyanAM kArya, kaSAyono jaya, bhAtapitA, guru ne devanI pUjA, vinaya, nyAya, cugalI no tyAga, uttama mANasonI sobata, hRdayanI zuddhatA, (sAte) vyasanono tyAga, iMDine damavApaNuM, dayAdika dharma, guNo, vairAgya tathA caturAIne tuM dhAraNa kara ? // 11 // teomAMthI prathama have dAnaprakrama kar3e be. khyAtiM puSyati kaumudI mitra zazI sUte ca pUtAtmatAmudyotaM timAnivAvati sukhaM toyaM tamitvAniva // cAturya ca cinoti yauvanavayaH saubhAgyazonAmivakSetre bIjamivAnaghe vinihitaM pAtre dhanaM dhIdhanaiH // 12 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 artha- buddhirupI dhanavAlA mANasoe uttama kSetramAM vAvelAM vIjanI peThe pavitra supAtrapratedI dhenuM dAna, caMdra jema cAMdanI ne tema kIrtine poSe be, sUrya jema udyotane tema pavitra AtmapaNAne utpanna kare be, varasAda jema pANIne tema sukhane Ape be, tathA yauvanavaya jema saujAgyanI zojAne tema caturAine ekaThI kare be. // 12 // ye zIlaM parizIlayaMti lalitaM te saMti nUyastarAstapyate nanu ye sustara tapaste saMti cAnekazaH // te saMti pracurAzca jAsurataraM ye jAvamAvite / ye dAnaM vitaraMti jUri karivatte kecidevAvanau // 13 // artha - je manohara zIlane pAle be, tevA yA pRthvImAM ghaNAne be, tathA je yAkarA tapane tape be, tevAo paNa aneka be, tema je dedIpyamAna jAvane dhAraNa kare be, tevA paNa ghaNA be, paNa jeThe hAthInI peThe ghaM dAna (mada) pebe, tevA to viralAja hoya. be // 13 // saMjAtAtmaja saMvAdiva mahAdevI prasAdAdiva / prAtaizvaryapadAdiva sthiratara zrI jogayogAdiva // labdhasvarNarasAyanAdiva sadA saMgAdiva preyasAM / dehItyakSarayoH zruterapitnavedAtAvadAtAnanaH // 14 // artha - dAtara mANasa "dehI" (mane khApo ?) evI rItanA ( yAcakanA ) be akSaro sAMjalavAthI paNa jANe For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eja (ghera) putrano janma thayo hoya nahIM, jema mahA devIno prasAda malyohoya nahIM, jema aizvaryapadavI malI hoya nahIM, jema sthira lakSmInA nogano yoga maTyo hoya nahIM, jema suvarNarasAyana maTyuM hoya nahIM, tathA jema vahAlAMono melApa thayo hoya nahIM, tema te praphullita mukhavAlo thAya be.|| 14 // dhairya dhAvatu dUrataH pravizatu dhyAnaM ca dhUmadhvaje / zaurya jarjaratAM prayAtu paTutA puSTATavIM TIkatAm / rUpaM kUpamupaitu mUrkhatu matibhraMzo'pi vidhvaMsatAM / tyAgastiSThatu yena sarvamacirAtprApurnavedapyasat // 15 // artha-dhIrajatA jale ghara jA? dhyAna jaleagnimAM pamo? zUratA jale jarjarita yAyo ? caturA jale jayaMkara jaMgalAM cAlI jAu~ ? rUpa nale kuvAmAM jaya pamo ? mati jale mUrga pAmo? vaMza jale nAza pAmo ? paNa phakta eka "dAna" raho? ke je dAnathI abatA evA paNa sarva padArtho turata pragaTa thAya be. // 15 // kAvyaM kAvyakalAkalApakuzalAn gItaM ca gItapriyAn / smerAdI smaraghasmarAtividhurAn vArtA ca vArtAratAn // cAturya ca ciraM vicAracaturAMstRmoti dAnaM punH|| sarvenyo'pyadhikaM jagaMti yugapatprINAti yastriyapi // 16 // artha-kAvyanI kalAnA samUhamA kuzala thaelAune kAvya khuzI kare be, gIta jeu~ne priya be,tevAune gIta Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ee khuzI kare be, kAmadevanA tApanI pImAthI vyAkula thaelAone praphur3ita locanavAlI strI khuzI kareDe, kathAnA rasIzrAone kathA khuzI kare be, vicAravaMta mANasone caturAI khuzI kare , paNa te sarvathI dAna adhika be, kemake, te ekIja vakhate traNe jagatane paNa khuzI kare . // 16 // have zIlaprakrama kahe je. zIlAdeva navaMti mAnavamarutsaMpattayaH pttyH| zIlAdeva nuvi maMti zazanRvisphurtayaH kIrtayaH // zIlAdeva pataMti pAdapurataH sancaktayaH shktyH| zIlAdeva punaMti pANipuTakaM sarvadhyaH sighyaH // 17 // artha-zIlathIja manuSya tathA devasaMbaMdhinI saMpadAu~ tathA cAkaro vigere male , tema zIlathIja caMDa sarakhI sphurAyamAna kIrti pRthvImA phelAya , valI zIlathIja sarva uttama zakti zrAvIne page paDe , tema zIlathIjasaghalI ki ane siki hastapuTane pavitra kare je; (arthAt hAthamAM Ave be.)||17|| vAbanyaM vitanoti yati yazaH puSNAti puNyaprathAM / sauMdarya sRjati pratnAM prazrayati zreyaHzriyaM siMcati // prINAti prajutAM dhinoti ca dhRti sUte surokaHsthitiM / kaivalyaM sarasAkaroti zujagaM zIlaM nRNAM zIlitam // 10 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-sArI rIte pAlebu zIla mANasonA premane vistAre be, yazane Ape be, pavitra kIrtine puSTa kare be, suMdaratA utpanna kare , kAMtine phelAve be, kaTyANanI zonAne siMce be, aizcaryapaNuM Ape be, dhairyatAne Ape , devalokanI sthiti utpanna kare , tathA kevalajJAnane to hAthohAtha Ape be. // 17 // tAvaghyAlabalaM ca kesarikulaM tAvatkrudhA vyAkulaMtAvanoginayaM jalaM ca jaladhestAvadbhaSaM nISaNam // taavccaamycaurbNdhrnnniistaavvsNtygnyo|| yAvannati jagajayI hRdi mahAjU zrI zIlamaMtrAdhipaH // 15 // artha-jagatane paNa jItanAro evo zIlarupI mahAna maMtrarAja jyAMsudhI hRdayamAM zrAvyo nathI, tyAMsudhIja (madonmatta) hAthIno,krodhAtura kesarIsiMhano,sarpano, samunA pANIno,rogano,corano,baMdhanano, raNasaMgrAmano tathA agnino jaya (prANIzrone) hoya . // 19 // nyastA tena kulaprazastiramalA zItayutermamale brAmyaMstena nalasvatAM sahacarazcakre svakIrterjaraH tenAlekhi nijAnidhAnamanaghaM biMbe ca rociSmataH kAmaM kAmitakAmakAmakalazaM yaH zIlamAsevate // 20 // artha-inita arthane devAmAM kAmakuMna sarazIla je mANase sArIrIte seveDhuMbe,teNe potAtA kulanI nirmala Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prazasti (prazaMsApatra) caMpramaMmalamA dAkhala karelI . tathA teNe potAnI kIrtinA samUhane vAyuno sobatI karIne phelAto ko je; tema teNe potAnuM nirmala nAma sUryanA biMbamAM lakhyu ke ema jANavU. // 20 // na svlojymiv tyajati vadanAt svossitstdysho| navoti tadaMhireNumamarA maulezca mAlAmiva // sidhyAnamivoghahaMti hRdaye tannAma yogiishvraaH| zIlAlaMkRtimaMgasaMgatimatIM ye jaMtavaH kurvate // 21 // artha-je prANIo zIlarupI bAjUSaNane aMgapara dhAraNa kare , tenA yazane devAMganAyo divya nojananI peThe potAnAM mukhathI tajatIja nathI,tathA tenA caraNanI rajane devo mukuTanI mAlAnI peThe tajatAja nazrI, tema tenA nAmane yogIzvaro sijhanA dhyAnanI peThe hRdayamA dhAraNa kare be. // 1 // have tapaprakrama kahe be. no nUyAjjvalanairvinA rasabatIpAko yathA kahi~cit / saMjAyeta yathA vinA mRmRdAM piMma na kuMnaH kvacit / / taMtUnAM nicayAdinA suvasanaM na syAdyayA jAtucinotpadyeta vinotkaTena tapasA nAzastazrA karmaNAm // 2 // artha-jema agnivinA rasoznopAka ko paNa vakhate thato nathI, tathA jema komala mATInA piMDa vinA ko 1 mAnapatra. - Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paNa samaye kuMna banI zakato nathI, ane (sUtaranA) tAMtaNAonA samUha vinA jema ko paNa velAe uttama vastra banI zakatuM nathI, tema AkarA tapa vinA karmono nAza paNa thakSa zakato nathI. // // kuzalakamalasUraM zIlasAlAMbupuraM / viSayavihagapAzaM kvezavajIhutAzam // madanamukhapidhAnaM svargamArgekayAnaM / kuruta zivanidAnaM sattaponirnidAnam // 23 // artha-de prANI ! kuzalarupI kamalane (vikasvara karavAmAM) sUrya sarakho,zIlarupI vRdane (vadhAravAmAM) pANInA samUha sarakho, viSayarupI padine ( pakAvAmAM) pAzasarakho, kezarUpI velaDIne (bAlavAmAM) agni sarakho, kAmadevanA mukhane ThAdita karanAro, svargamArge (javAmAM ) vAhanasarakho, tathA modanA kAraNarUpa evo tapa tamo niyANA rahita karo? // 23 // mArga manoramamapAsya yathAlilASamadAdhipeSu vicaratsu tapaH sRNiH syAt // tattaddamAya mahanIyapadapradAya / tasmin yatadhvamapahAya raseSu mUrnAm // 24 // artha-jyAre iMjiurupI hAthI manohara (sarala) mArga tajIne svechAcArI thayA thakA cAle be, tyAre teyone (vaza karavAne) "tapa" , te aMkuzarUpa thAya Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 63 mATe mokSapada denArA evA te iMDijanA damana mATe, romAM mUrchA tajIne, te tapane viSe yatna karo ? // 14 // nAryo yuvAnamiva vArdhimivAdhipatnyo / vidyA vinItamiva jAnumivAMzavazca // vashyaH kSamAruhamiveMSumivoruvazca / salabdhayaH samupayati tapazcaraMtam // 25 // artha-yuvAna puruSote jema strIyo, samudraprate jema nadIyo, vinayavaMta prate jema vidyA, sUryaprate jema kiraNo, vRkSaprate jema velaDotho, tathA caMdraprate jema tArAMtho, tema tapasA karatA mANasane uttama labdhi prApta thAya be // 25 // kArairivAMbaramapAM prakarairivAMgaM / zANairivAstramanasairiva jAtarUpam // nUrmArjanairiva ca netramivAMjanaizca nairmasyamAvahati tIvrataponirAtmA // 26 // artha - khArAthI jema vastra, pANInA samUhathI jema aMga, sarANAthI jema zastra, agnizrI jema suvarNa, mArjanathI jema jamIna, tathA aMjanathI jema netra, tema tIvra tapathI AtmA nirmala thAya be. // 26 // have jAvaprakrama kar3e be. datte yena vinA ghane'pi hi dhane syAdussahastadvyayazrI yena vinAjikAmavimale zIle ca jogakSayaH // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 64 tapte yena vinA ca dustaratapaH stome ca kAiryodayaH // kAryastatphala miniH zunatare jAve'tra javyairlayaH // 27 // artha- je jAvavinA ghaNA dhananuM dAna devArthI paNa te duHkhe sahana thAya evo (phokaTa ) kharacaja be, tathA je jAvavinA iti dhane nirmala evaM zIla pAlavAthI paNa ( kevala ) jogonoja kAya be, tathA je jAvavinA karA tapano samUha karavAyI paNa ( kevala ) kRzatAnoja udaya be, mATe evI rItanA atyaMta zubha jAvamAM, te te kAryonA phalanI ichAvAlA javya lokoe AsaktapaNuM karavuM // 27 // zrIhaniM dadatAmupaiti dadhatAM zIlaM ca jogakSyaH / saMklezaH sRjatAM tapazca paThatAM kaMThe javet kuMvatA // pUjyAnAM namatAM ca mAnamathanaM duHkhaM vRtaM vijratAM / matvaivaM na kathaM karoSi sukare jAve manasvin manaH // 28 // artha- dAna devAthI lakSmInI hAni thAya be zIla pAlavAthI jogono daya thAya be, tapa karavAthI kleza thAya be, jaNavAthI kaMThazoSa thAya be, pUjyone namavAthI mAnanI hAni thAya be, tathA vRta dhAraNa karavAyI duHkha yAya be, evaM mAnIne paNa he manasvI ! (buddhivAn !) tuM uttama jAvamAM manane kema jomato nathI ? // 28 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 nIreNeva saraH saroruhamivAmodena sItAMzunA / tuMgIvAmbuja baMdhuneva divasaH kuMjIva dAnAMmbunA // putreNeva kulaM kuraMganayanA carceva dhatte zriyaM / jAvena pracurApi puNyapaTutA prollAsamItA kriyA // 25 // artha- jalathI jema sarovara, sugaMdhithI jema kamala, caMdrathI jema rAtri, sUryathI jema divasa, madazrI jema hAthI, putrathI jema kula, tathA jartArathI jema strI zojAne dhAraNa kare be, tema, ghaNI evI paNa kiyA jA vathI puNyanI paTutAnA prollAsane pAme be. // 25 // kaizviddAmamadAyi zIlamamalaM cApAli kaizcittapaH / kaSTaM kaizcidadhAyyakAri vipine kaizcinnivAso'nizam // kaizciyAnamadhAri kaizcidanaghazcApUji devavajo / yatteSAM phalamApi cAparanaraistanAva visphurjitam // 30 // arthaH- keTalAkoe dAna dIdhuM, keTalAkoe nirmala zIla pAlyuM, keTalAkoe tapanuM kaSTa sahana karyu, keTalAkoe hamezAM vanamAM nivAsa karyo, keTalAkoe dhyAna dharyu, tathA keTalAkoe nirmala devasamUhane pUjyo, paNa te savalAnuM phala to vIjA ne malyuM; mATe temAM jAvanuM prAbalya jANavuM // 30 // siddhAMjanaM janitayogijanaprajAvaM / jAvaM vadati viduSAM nivahA navInam // 1" nizIthinI nizA niTca, zyAmA tuMgI tamA tamI " iti nAmanidhAnam Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 siyo javenmanasi saMnihite yadasmin // pazyan jagati manujo jagatAmadRzyaH // 31 // artha-utpanna karela ve yogIjano prate prajAva jeNe, evA jAvane, paMkitonA samUho navIna prakAranuM (yazcaryakAraka ) siddhAMjana kahe be; kemake te jAvarUpI siddhAMjanane manamAM dhAraNa karavAthI manuSya siddha thai jagatone joto thako ( pote to jagatone adRzya thAya be. 31 ed starma kahe be. skaMdho yuddhamahIruhasya kumateH saudhI nibaMdhoM hasAM / yodho kurnayanUpateH kRtakRpArodho'prabodho hRdAm // vyAdho dharmamRge vadho dhRtidhiyAM gaMdho vipakSIrudhAmaMdho durgatipaddhatau samucitaH krodho vihAtuM satAm // 32 // arthaH- yuddharUpI vRkSanA ghaDasarakho, DurbuddhinA mehela sarakho, pAponA kAraNa sarakho, anyAyarUpI rAjAnA yoddhA sarakho, dayAne rokanAro, hRdayane nahIM prabodha karanAro, dharmarUpI hariNane mAravAmAM pArAdhi sarakho, dhairyAne buddhino nAza karanAro, zrApadArUpI vRkSonI 1 sAdhAraNa aMjana to mAM dhAraNa karAya be, paNa A jAvarUpI aMjanane to hRdayamAM dhAraNa karavAthI adRzya rahIne jagatane jovAya ve mATe te AzcaryakAraka siddhAMjana be. For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 67 gaMdha sarakho,tathA purgatimAM pAmavAne aMdha sarakho,evo krodha uttama mANasone tajavo lAyaka . // 3 // vAyuryathA jalamucAM samidhAM ythaagniH| siMho yathA karaTinAM tamasAM ythaarkH|| hastI yathAvaniruhAM payasAM ythossnnH| zaktastathA prazamanAya zamo ruSANAm // 33 // artha-meghano nAza karavAmAM jema vAyu, kASTono nAza karavAmAM jema agni, hAthIono nAza karavAmAM jema siMha, aMdhakArano nAza karavAmAM jema sUrya, vRdono nAza karavAmA jema hAthI, tathA jalono nAza karavAmAM jema unAlo samartha De, tema krodhane nAza karavAmAM samatA samartha be. // 33 // tapaHpUraM pAyomucamiva marutsaMharati yH| kRpAkeliM mustAMkura miva varAhaH khanati yH|| suhannAvaM nAzaM himamiva payo nayati yH| sa kopaH sATopaH pravizati satAM cetasi kimu // 34 // arthaH-pavana jema varasAdane,tema je kopa tapanAsamUhane hare ,tathA mukara jema *mustanA (mothanA)aMku. rAne tema je dayAnI krImAne ukhemI nAkhe , tathA barapha jema kamalanetema je mitrAzno nAza kare , evo * " kuruviMdo meghanAmA, mustA mustakamastriyAm" ityamaraH Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja zrATopa sahita kopa,zuMsajanonAM cittamA praveza karI zake le ? (arthAt te praveza karI zakato nathI.) // 3 // te dhanyA abhivaMdanIyamiha tatpAdAraviMdaghayaM / te pAtraM sakalazriyAM jagati tatkIrtinarInati ca // tanmAhAtmyamasaMninnaM suranarA sarve'pi tatkiMkarA / ye kopadhipasiMhazAvasadRzaM svAMte zamaM bijrati // 35 // artha-je mANaso krodharUpI hAthIne (haNavAmAM) siMhanA baccA sarakhI samatAne manamAM dhAraNa kare ,teune dhanya ! tathA thA jagatamAM tenA banne caraNakamalo vaMdana karavAlAyaka be; valI te saghalI lakSmIzronA pAtra be, tathA tenI kIrti zrA jagatamA nAcyA kare be; valI tenuM mAhAtmya atulya , tathA saghalA devo ane manuSyo tenA cAkaro thazne rahe // 35 // vanavanhirnavaH ko'pi, koparupaH prruupitH|| AMtaraM yastapovittaM, jasmasAtkurute daNAt // 36 // artha-krodharUpI dAvAnala to kozka navIna prakAranoja(AzcaryakAraka)jaNAelo , kemake je aMtaraMga taparUpa dhanane (paNa) kSaNavAramA bAlIne nazma kare have mAnaprakrama kahe be. jAtyaizvaryabalazrutAnvayataporupopalabdhizritaM / garva sarvaguNaikaparvatapaviM mAtman kRthAH sarvathA // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 saMga ta yatra yatra yadasau tattadvinAzAspadaM / pretya prANato javatyanimataprAptiprahINAH kSaNAt // 37 // artha- he AtmA ! sarva guNorUpI parvatane ( nedavAmAM ) vajJa sarakhA evA jAtimada, aizvaryamada, balamada, jJAnamada, kulamada, tapamada, rUpamada, tathA dhanAdikanA prAptimadane tuM sarvathA prakAre zrAcara nahIM? kemake, upara kahelI je je bAbatomAM te madano (ahaMkArano) saMga thAya be, te te bAbato prANIune parajavamAM aniSTa male be. ane evI rIte potAne manohara lAgatI evI prAtithI te kaNa vAramAM rahita tha jAya be // 37 // aucityacArucaritAMbujazItapAdaM / satkarmakauzalakucelakaThorapAdam // saMsevya sevanavanadrumasAmayoniM / mAnaM vimuMca sukRtAMbudhikuMja yonim // 38 // artha - zraucityatArUpa je manohara AcaraNa, te rUpI ( sUryavikAsi ) kamalano ( nAza karavAmAM ) caMdrasarakhA, tathA uttama kAryanI kuzalatArUpI ( caMdra vikAsi ) kamalane ( nAza karabAmAM) sUrya sarakhA, ane yAcaravAlAyaka kAryarUpI vanavRne ( nAza karavAmAM ) hAthI sarakhA, tathA puNyarUpI samudrane ( zoSavAmAM ) agasti RSi sarakhA evA mAnane, he prANI ! tuM tajIde? 1 " pretyAmutranavAMtare " ityamaraH For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ go vipadAM sadma garvoya-mapUrvaH parvataH smRtaH prApnuvatyurddhamurddhAno, yamAruDhA adhogatim // 39 // artha- ApadAonA sthAnaka sarakho, evo yA garvarUpI parvata to koi vicitra prakArano (AzcaryakAraka ) be, kemake uMcu mastaka rAkhIne (akkama rahIne) te parvatapara caDelA mANaso (ulaTA ) nIcI gatine pAme be ! daSTo yena jano jahAti vinayaprANAn prasiddhipradAn / yaddaSTena vivekanI tinayane saMmIlya saMsthIyate // yaddaSTasya ca kIlakIlitamiva stabdhaM vapurjAyate / darpa sarpamivAtijihmagahanaM kastaM spRzetkovidaH // 40 // artha- je ahaMkArarUpI sarpanA khavAthI, mANasa potAne kIrtti panArA vinayarUpI prANone taje be, tathA viveka ne nyArUpI potAnI yAMkho mIcI jAya be, tathA jenA DaMkhathI potAnuM zarIra jANe khIlAmAM kIlita yara gayuM hoya nahIM tema tha jAya be, evA sarpa sarakhA atyaMta rathI jayaMkara thaelA ahaMkArane kayo paMti mANasa sparza kare ? // 40 // have mAyAprakrama kahe be. da bakA iva vidhAya durAzayA ye / mInA nivAkhilajanAn prativacayaMti // taiH sauhRdAdamalakIrtilatApayodAdAtmA prapaMcacaturo'caturairavaMci // 41 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ artha-je urbuddhio kapaTa karIne bagalAMzro jema matsyone tema sarva janone uge , te mUryoe nirmala kIrtirUpI latAprate varasAda sarakhI mitrAzthI prapaMcamAM catura evA potAnA AtmAne ugyo be. // 41 // mAyAmimAM kuTilazIlavihAravijJAM / mAnyamahe hRdi nujaMgavadhUM navInAm // daSTo'nayA smitasarojasahodarAsyo / mohaM nayedyaditarAnmadhuraM bruvANaH // 4 // artha-kuTila zIlanA (purAcAranA) vihAramA catura evI mAyArUpI sarpaNIne zramo hRdayamAM vicitra prakAranI (AzcaryakAraka)mAnIe bIe; kemake jenAthI maMkhAelo mANasa vikakhara thaelA kamala sarakhA mukhavAlo thayo thako,tathA mIThAM mIThAM vacano bolatothako (ulaTo) bIjAne mohamA nAMkhe be. // 42 // vidhenaM nujagIva jIvitatanuM vyAhaMti yA dehinAM / yA sauhArdamapAkaroti zucitAM sparzo'zucInAmiva // yA kauTilyakalAM kalAmiva vidhoH puSNAti pakSaH sitastAM nirmokamivoragaH datagatiM mAyAM na ko muMcati // 43 // artha-je mAyA (kapaTa) sarpaNI jema jIvitane, tema mANasonA vizvAsane haNe ,tathA azuci padAaeNno sparza jema pavitratAne, tema je mitrAzne pUra kare Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u be, ghane zukla pakSa jema caMdranI kalAne, tema je kuTilatAne ( vakapaNAne) poSe be, evI (zubha) gatine aTakAvanArI mAyAne, sarpa jema ( potAnI) kAMcalIne, tema koNa bomato ethI ? // 43 // ye kauTilyakalAkalApa kuzalAste saMtyaneke ditau / ye hAryArjavavaryavIryasadanaM te kecideva dhruvam // sajyaMte hi pade pade phalanarai namrA daridrumAH / saMprINan juvanAni pezalaphalairalpo hi kalpadrumaH // 44 // artha-kapaTanI kalAnA samUhamAM kuzala evA to zrA pRthvI mAM aneka loko be, paNa manoharaevI zrArjavatAnA uttama vIryanA sthAnarUpa to viralAja hoya be; kemake, phalonA samUhothI namelA tu vRho to pagale pagale ma lebe, paNa potAnA uttama phalothI traNe jagatone khuzI karanAra kalpavRkSa to alpa hoya be // 45 // umAyA iva mAyAyAH, saMparka muMca muMca re // Izvaro'pi naro nUnaM, yatsaMgAdU jImatAM jajet // 45 // artha- he prANI ! pArvatIno jematema mAyAno saMga tuM bomIja de ? kemake jenA saMgathI ( pade pArvatInA saMgathI ) aizvaryavAnane paNa ( pade mahAdevane paNa ) jayaMkarapaeM ( jImapa) dhAraNa karavuM paDayuMDe. // 45 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 73 haveM lonaprakrama be. nAzaM yo yazasAM karoti rajasAM vrAto'nilAnAmiva / trAsaM yo mahasAM tanoti vayasAM pAtaH zarANAmiva // zonAM yo vacasAM hinasti payasAM vRSTirghanAnAmiva / tyaktvAkRtyakarIM'kuMjazaranaM sonaM zubhaMyurjava // 46 // artha- je loja pavanono samUha jema rajono, tema yazono nAza kare be, tathA bANonuM paruvuM jema jIMdagine, tema je ( potAnA) tejane trAsa Ape be, tathA meghanIvRSTi jema pANIne ( moluM kare be.) tema je, vacananI zojAne ho be, tathA je karavAyogya kAryarUpI hAthInA kuMjasthalane davAmAM siMhasamAna be, evA lojane tajIne he prANI ! tuM kalyANayukta thA ? // 46 // kiM dhyAnairmukhapadmamudraNacaNaH kiM ceMdriyANAM jayairucaistapasAM punaH pratapanaiH kiM medasAM zoSaNaiH // kiM vAcAM janitazramaiH paricayaiH kiM klezayuktairvrataicellono'khiladoSapoSaNapaTurjAgarti citte tinUH // 47 // he prANI ! saghalA doSone poSaNa karavAmAM samartha tathA duHkhanA sthAnakarUpa evo loga jo cittamAM jAga to rahyo be, to pI mukharUpI kamalane mudrita karavAmAM samartha, evAdhyAnathI zuM thavAnuM be ? tema iMDiyAne jItavAthI paNa zuM yavAnuM be ? tema ichAne rodhanAra tathA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only 61 Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ caravIne (zarIranA puSTapaNAne ) zoSanAra evA tapo tapavAthI paNa zuM thavAnuM ? tema zramayukta evA vacanonA paricayathI paNa zuM thavAnuM be ? tathA klezo yukta evA vratozrI paNa zuM thavAnuM ? // 47 // sa sthairyaikaniketanaM sa sunaTazreNiSu cUDAmaNiH / sa prAgahanyaparAnunAvasulagaH sa dhyAnadhurdharvahaH // sa zreSThaH sa ca puNyavAn sa ca zuciH sa zlAdhanIyaH satAM / yenAgaNyaguNAlivasikalano lono nRzaM staMlitaH // 4 // artha-asaMkhyAtA guNoNI zreNirUpa velamIna( nAza karavAmAM ) hAthI sarakhA, evA lojane je mANase vizeSe karIne aTakAvyo be, te mANasa sthiratAnA eka sthAnakarUpa be, te sunaTonI paMktimAM agresara be, moTAznA utkRSTa nAvathI manohara thaelo De, dhyAnanI dhoMsarIne dhAraNa karavAmAM samartha De, puNyavAna ane pavitra , tathA te uttama mANasone prazaMsA karavA lAyaka je. maitrI vimuMcati suhRdhinayaM vineyH| sevAM ca sevakajanaH praNayaM ca putraH // nItiM nRpo vratamRSizca tapastapasvI / lolAjinUtahRdayaH kulajo'pi lajAm // 4e|| artha-lonathI parAjava pAmelu De hRdaya jenuM evo mitra mitrAzne taje , ziSya vinayane taje , cAkara Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ u sevAne taje be, putra namratAne taje be, rAjA nItine taje be, muni vratane taje be, tapasvI tapane taje be, tathA evo kulIna mANasa paNa lakAne taje be // 48 // lonAMjojAlizItadyutira himaruciH puNyapAthojapuMje / zudhyAnaikasaudhaH praguNaguNamaNizreNimANikya khAniH // zreyovarasyAlavAlaH kalimala kamalArAma saMhArahastI / tRSNAkRSNA himaMtro vizatu hadisatAmeSa saMtoSapoSaH / / 20 / / artha-lojarUpI (sUrya vikAsI) kamalonI zreNino ( nAza karavAmAM ) caMdra sarakho, puNyarUpI kamalanA samUha ne ( vikasvara karavAmAM ) sUrya sarakho, zuddha dhyAnanA eka mehela sarakho, uttama guNorUpI mANinI ne (utpanna karavAmAM ) maNikyanI khAe sarakho, kalyANarUpI velaDIne (praphullita karavAmAM ) kyArA sarakho, kveza ne maMlInatArUpI kamalanA bagIcAno nAza karavAmAM hAthI sarakho, tathA tRSNArUpI kRSNasarpane ( vaza karavAmAM ) maMtra sarakho, evo A saMtoSano poSa ( puSTi ) sanonA hRdamAM dAkhala thA ? // 50 // have pitRprakrama kahe be. tenAvAdi yazaH prasiddhipaTahaH prAkAri yAtrotsavastIrthAnAM ca satAmamodi hRdayaM prANodi pApaprathAM // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 zreyAzreNiravApi vaMzasadane cAropi dharmadhvajo / yenApUji padayI hitavatI pitroH pavitrAtmanoH // 51 // artha-je mANase pavitra evA mAtapitAnAM hitakArI banne caraNone pUjyA , teNe (zrA jagatamA potAnA) yazano jAhera paDo vajamAvyo be, tIrthonI yAtrAno utsava karekho , sajAnonA hRdayane AnaMdita karyu be, pAponA vistArane dUra kayoM be, kalyANanI paraMparA melavI , tathA teNe potAnA kularUpI gharapara dharmadhvaja zrAropaNa karyo be, (ema jANavU.) // 51 // lakSmIstatra payonidhAviva sarileNiH sameti svayaM / nogAstatra vasaMti zAkhizikharAvAse vihaMgA zva // pUjAsphAtimupaiti tatra salile vIthIva pAthoruhAM / naktiryatra pavitrapuNyaparayoH pitroranuSThIyate // 5 // artha-pavitra puNyamAM tatpara aivA mAtapitAnI jyAM nakti karAya be tyAM, samujamAM jema nadIonI zreNa, tema lakSmI potAnI meleja Ave be; valI vRdanI ToMcarUpI zrAvAsamAM jema pakSiyo, tema tyAM logo (zrAvIne) vase be; tathA pANImAM jema kamalonI zreNi, tema tyAM mAna vistArane pAme . // 55 // na snAnaraipi tIrthapUtapayasAM zuSaizca sikhAtmano / no jApairapi nApi cArucaritairnApi zrutAnAM zramaiH // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 99 na tyAgairapi saMpadA javati sA nApi vratAnAM vrajairyA pitroH padapUjanaiH sunagayoH zuddhirbhRzaM jaMjate // 53 // artha - mAtapitAnA manohara caraNonI pUjAthI (prANIne) je atyaMta zuddhi thAya be, tevI zuddhi tIrthonA pavitra jalonA snAnothI paNa thatI nathI, siddha prajunA zuddha jApothI paNa yatI nayI, manohara AcaraNothI paNa tI nathI, siMddhAMto (sAMjalavAnA) zra. mothI paNa thatI nathI, lakSmInA dAnI paNa thatI nathI, tathA vratonA samUhothI paNa tI nayI . // 53 // vidmaH svargataraMgiNI prakaTitA tAMgale maMrule / SHsthasya praviveza vezmani manaH kAmapradA svargavI // prAdurbhAvamupeyivAnmarunuvi koNI ruhaH svargiNAM / yatpitroH pravidhIyate pratidinaM ktiHzumasmin yuge // 54 // artha - kalikAlamAM paNa hamezAM mAta pitAnI zuna nakti je karavAmAM Ave be, tethI huM ema jAeM buM ke, jaMgalanA pradezamAM devagaMgA pragaTa thara be, tathA mananA iti ne denArI kAmadhenue dariDinA gharamA praveza karyo be, tathA mAravAmanI bhUmimAM kapavRkSonI utpatti thai be ! ! // 24 // yatprasAdavazataH karilIlAM, pUtarapratimito'pyupaMyAti // pAdayoH pravidadhIta na pitroH, kiM tayoH satanayaH samupAstim // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 90 artha-je mAtapitAnI kRpAthI, (janma samaye) pUrA sarakho paNa putra, (yauvana samaye) hAthI samAna lIlAneprApta thAya be,tevA mAtapitAnA caraNonI sevAne, te putra zAmATe aMgIkAra na kare? (arthAt kareja.) have guruprakrama kahe je. kiM pAthasAM mathanavat kuruSe sukhelnu / baMdho mudhaiva vividhaM nikara kriyANAm // vastuprakAzanapaTuH prakaTaprajAvo // dIprapradIpta zva ced gururAhato na // 56 // zrartha-dedIpyamAna dIpakanI peThe vastuzrone prakAza karavAmAM samartha, tathA pragaTa pranAvavAlA, evA gurUne, he baMdhu ! jo teM aMgIkAra karyA nathI, to sukhanI zvAzrI jalanA mathananI peThe phokaTa krIyAono samUha tuM zAmATe kare ? // 56 // na dhvaMsaM vidadhAti yastanumatAM brUte na lASAM mRSAM / na steyaM vitanoti na prakurute logAMzca vakracuvAm // na svarNAdiparigrahagrahivatAM dhatte ca citte kacit / saMsevyo gurureSa doSavimukhaH sNsaarpaarebuniH|| 57 // artha-je guru jIvonI hiMsA karatA nathI, mRSAvAda bolatA nathI. corI karatA nathI,strIzronA jogo nogavatA nathI,tathA manamAM ko paNa vakhatesuvarNAdikanA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ue parigrahanI lolatAne dhAraNa karatA nathI,evA nirdoSa gurune saMsAra taravAnI chAvAlA manuSyoe sevavA. 57 ye vyApAraparAyaNAH praNayinIpremapravINAzca ye| ye dhAnyAdiparigrahAgrahagRhaM sarvAnilASAzca ye|| ye mithyAvacanaprapaMcacaturA ye'harnizaM nojinaste saivyA na navodadhau kuguravaH saciJapotA iva // 18 // artha-jezro vyApAramA tatpara rahelA be,strIzronA premamA pravINa thayA be,dhAnyAdika parigrahanA sthAnaka tulya ,sarva vastubhonA lAlacube, mithyAvAdanA prapaMcamAM caturabe,tathA jebhorAtadahAmojojanamAM zrAsakta . evA kuguruyone A navarUpI samuSamA (bumAmavAne)bijavAlA vahANatulya(jANIne)sevavAja nahIM. ye vizvAsapadaM ca ye pratinuvo nirvANazarmArpaNe / ye cAdhogatirgamArgagamanaghArapravezArgalAH // dharmAdharmahitAhitaprakaTanaprAptapramodAzca ye / te sevyA javavAridhI suguravo nizcitapotA iva // ee|| artha-jezro vizvAsanA sthAnakarUpa me, mokSasukha zrApavAmAM zAdita be, nIca gatinA purgama mArgamAM gamana karavAnA hAra prate praveza karavAmAM jogala samAna ,tathA jezro dharma, adharma,hita,ahita vigere pragaTa karavAthI zrAnaMda melavanArA be, evA uttama guru Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrone javarUpI samuamAM vinarahita (akhaMma) vahANa tulya jANIne sevavA. // ee // ceddAnazIlatapasAM phalamAptumIhA / svargApavargapurayoH pathi cedhiyAsA // vAMga ca cetsukRtaHkRtayoviveke / sevyaH samAdhinidhireSa gurustadAyaH // 6 // artha-jo dAna, zIla ane tapanA phalane melavavAnI zvA hoya,ane kharga tathA moda nagaranA mArgamA javAnI jozvA hoya tathA puNya pApano viveka (taphAvata) jANavAnI jo zvA hoya, to samAdhinA naMmArarUpa te sugurune uttama mANasoe sevavAH // 60 // have devaprakrama kahe be. jyotirjAlamivAjinIpriyatamaM prItinaM taM muMcati / zreyaHzrIvatIha tatsahacarI jyotsnA sudhAMzoriva // saulAgyaM tamupaiti nAthamavane seneva taM kAMdati / svabrahmAdhisutA vazeva taruNaM yo'rcA vidhatte'hatAm // 6 // artha-je mANasa zrIarihaMta prajunI pUjA kare , tene, sUryane jema jyotino samUha tema prIti DomatI nathI,tathA cAMdanI jema caMpanI,tema kalyANanI lakSmI tenI sahacarI thAya ne, tathA rAjAprate jema senA, tema Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 saunAgya tenI samIpa yAve be, tathA yuvAna puruSane jema strI, tema varga ne mohanI lakSmI tene iche be. 61 sa zlAghyaH kRtinAM tatiH sukRtinAM taM stauti tenAtmano / vaMzo'zoninamaMti yojitakarAstasmai vrajA jUnujAm // tasmAnnaprathitaH paro'sti nuvane jAgarti cittArtihRt / kIrtistasya vasaMta joga nivAstasmiJ jinaM yo'rcati // 62 // artha- je mANasa jinezvara prajune pUje be, te kRtArtha puruSomAM (paNa) vakhANavAlAyaka be, tathA puNyavaMtonI zreNi tenI stuti kare be, valI teNe potAnuM kula zojAvyuM ve, tema tenI pAse rAjAnA samUho hAtha jogIne rahe be, valI tenA samAna yA pRthvImAM koi paNa bIjo mANasa prakhyAta yaelo nathI, tema cittanI pImAne haranArI evI tenI kIrti jAgRta thAya be, tathA tenAmAM jogonA samUho ( zravIne) vase be. // 62 // tasmAddUramupaiti duHkhamakhilaM siMhAdiveja jo / vighnopazca vijeti sarpanikaraH kaMsAriyAnAdiva // vivAtpaMka jinIpateriva nizA nazyatyanarhA gatiH / pUjyaMte jinamUrtayaH pratidinaM yAni sasphurtayaH // 63 // artha - je manuSyanA gharamAM sphurAyamAna evI jinanI mUrtiyo hamezAM pUjAya be, te mANasa pAsethI, siMhathI jema hAthI yono samUha, tema saghaluM duHkha dUra jAya be, tathA garumathI jema sarpono samUha, tema tenAthI vighnono For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ samUha marato rahe , tathA sUryazrI jema rAnni, tema tenAthI kurAcaraNa to nAsatuMja phare . // 63 // paverdhArAkArA vyasanazikhariNyutsavavane / vasaMtaH sNketstridivshivsNpttiyuvteH|| navAMnodhau potaH sukRtakamalAnAM ca srsii| jineMjANAmarcA prathitamahimAnAM ca sadanam // 6 // artha-jine prajuyonI pUjA (sAte) vyasanorUpI parvatane (nedavAmAM) vajanI dhArA sarakhI be, utsavarUpI vanane (vikavara karavAmAM) vasaMta Rtu sarakhI be, devaloka ane modanI saMpadArupa yuvAna strIne (bolAvavAmAM) saMketa sarakhI be, javarUpI samuune (taravAmAM) nAva sarakhI De, puNyarUpI kamalone jatpanna karavAmAM talAva sarakhI , tathA vistAra pA. melA mahimAnA sthAnaka samAna ve // 64 // na bhUH sATopakopA na ca karayugalaM cApacakrAdicinheM / kAMtAkAMtazca nAMko na ca mukhakamalaM saprakopaprasAdam // yAnAsInA na mUrti ca nayanayugaM kAmakAmAnirAmaM / hAsyotphulona gayo sanaya navanido yasya devaHsa sevyH||6|| artha-nayayukta navanenedanAro evA je devanI cuku. TI bATopa sahita kopavAlI nathI,jenA banne hAtho cA pacakra zrAdikathI cihnita thaelA nathI, jeno kholo Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 ArAmaH pRthivIruhAM kumudinI preyAn kalAnAM yathA / kAsAraH sarasIruhAM ca vinayaH sthAnaM guNAnAM tathA // 67 // artha-jema tArAzonuM sthAnaka AkAza , pANInuM sthAnaka samusa, kAMtionuM sthAnaka sUrya De, devonuM sthAnaka varga , manuSyo, sthAnaka pRthvI , hAthIaonuM sthAnaka viMdhyAcala , vRdonuM sthAnaka bagIco be, kalAzronuM sthAnaka caM, tathA kamalonuM sthAnaka jema talAva , tema (sarva) guNonuM sthAnaka vinaya be. nasvarNAnaraNairvinUSitavapuH samjina ca traajito| no muktAphalahArahArihRdayo no divyvaasovRtH|| no rupopacito na siMdhuravaraskaMdhAdhiruDhazca tat // saulAgyaM samupaiti yadinayitA jUSAlirAmaH pumAn // 6 // artha-vinayarUpInUSaNathI manohara thaelo(mANasa) je saujAgyane pAme, te saujAgyane suvarNanA AjUSaNothI zonitAM zarIravAlo paNa pAmato nathI, tema puSpamAlAothInUSitathaelo paNa te saulAgyane pAmI zakato nathI, valI motInA hArothI manohara hRdayavAlo paNa te saulAgyane pAmI zakato nathI, tathA divya vastrovAlo paNa te saujAgyane pAmI zakato nathI, tema rUpavaMta mANasa paNa te saujAgyane pAmI zakato nathI, tathA hAthInA manohara skaMdhapara caDe. lo mANasa paNa te saunAgyane pAmI zakato nathI, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ anyairguNairalamalaMkaraNa narANAM / yadyasti cedhinymmnmekmNge| AyAMti nAyakamiva dhvajinIjanA yat / sarve guNAH svayamidaM hRdaye vahantam // 6e|| artha-phakta eka vinayarUpAjUSaNaja jo aMgapara dhAraNa kayuM hoya, to palI bIjA guNorupI thAnUSaNonI manuSyone kaMza jarura nathI. kemake hRdayamA te vinayane dhAraNa karanAra mANasanI pAse, senApati prate jema senAnA mANaso tema sarve guNo potAnI meleja AvI pahoMce be. // 6 // premapAtraM prajAyaMte, vinItAH pazavo'pi hi // tasmAdhinaya evAyaM, svIkAryaH kAryakovidaiH 70 // artha-vinayavAlA pazuzro paNa premanA pAtrarUpa thAya De, (arthAt bahuja vahAlAM lAge , ) mATe (potAnA) kAryamAM catura evA mANasoe te vinayanoja svIkAra karavo. // 70 // have nyAya prakrama kahe . prANA yAMtu sureMjacAparucayaH sNpttyshcaaciraa| saMcArAH pitRputramitraramaNI mukhyA:samA budbudaiH|| tAruNyAdivapurguNA girinadI vegaikpaariplvaaH| kIrteH keligRhaM tu nItivanitAsaMgazciraM tiSThatu // 1 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only www.jar Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 86 - ( varSAkAlamA yatA) iMdradhanuSya sarakhI (capala) kAMtivAlA prANo jale cAlyA jAyo ? caMcala saMpadA paNa jale cAlI jAo ? parapoTA sarakhA pitA, putra, mitra, strI Adika saMcAro jale cAlyA jAzro, tema parvatamAMthI nikalatI nadInA vega sarakhA caMcala evA zarIranA tAruNya yAdika guNo paNa jale cAyA jArja ? paNa kIrtine kImA karavAnA vanasarakho nItirUpI strIno saMga phakta lAMbA kAla sudhI raho? pAyairvinA nimna-vanImeti nadIvahaH // svayaM nayavato'nyarNaM, tathAnyeti zriyAM jaraH // 72 // artha-jema nadIno pravAha upAyavinAja nIcI jamanaprate jAya be, tema lakSmIno samUha paNa nyAyavaMta mANasanI pAse potAnI meleja jAya be // 72 // saMbaMdhI praNayaiH saraH kuvalayaiH senA ca raMgadUhayaiH / strI bAhuvalayaiH purI ca nilayairnRtyaM ca tAtAlayaiH // gaMdharvazca yaiH sA sahRdayairAttatrato vAGmayaiH / zisyaudho vinayaiH kulaM ca tanayai rAjAti bhUpo nayaiH // 73 // artha-jema saMbaMdhi prItithI, talAva kamalothI, senA ubalatA ghomAthI, strIno hAtha cuDI khothI, nagarI mehelothI, nRtya " tAtA tha" ityAdika tAnothI; ghomo vegathI, sajA vidvAnothI, muni zAstrothI, zi " For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ B Syono samUha vinayothI tathA kula jema putrothI zone de, tema rAjA nyAyothI zone . // 3 // nItiH kIrtivadhUvilAsasadanaM nItiH prsidhedhuraa| nItiH puNyadharAdhipapriyatamA nItiH zriyAM saMgamaH // nItiH samatimArgadIpakalikA nItiHsakhI zreyasAM / nItiH prItiparaMparAprasavinI nItiHpratItepadam // 4 // artha-nIti bete kIrtirUpI strIne vilAsa karavAnuM gharaDe, prasiddhine dhAraNa karanArIne,puNyarUpI rAjAnI (vahAlI) strI, lakSmIno saMga karAvanArI be, sajatinA mArgamA dIpakanI kalikA sarakhI be, kalyANonI sakhI ne, prItinI paraMparAne utpanna karanArI be, tathA te vizvAsanuM sthAnaka . // 4 // pUjyopAsti ranAdaro'dhamanare no vaMcanA dharmiNAm / satyA vAk purataHpranoranucinatyAgo'nurAgo nijaiH|| saMgaH sAdhuSu nityakRtyakaraNaM snehaHsahaujasvinidInAnAthajaneSu copakaraNaM nyAyyo'yamadhvA satAm // 15 // artha-pUjyonI sevA,nIca mANasamAM anAdara,dharmI mANasone nahIM gavApaNuM,zegnI samIpe satya vANI, anucita(AcaraNono)tyAga,sagAyonI sAthe prIti, sAdhuzronI sobata, nityakarmonuM karavApaNuM, pratApIunI sAthe sneha,tathA dIna ane anAtho prate upakAra evI rItano sajhanono nyAyamArga . // 5 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cic have paizUnya prakRma kahe . cetpApApacayaM cikIrSasi ripomUrdhni kramau dhitsasi / kvezadhvaMsamajIpsasi pravasanaM sarvAgasAM ditsase // kukIta prajihIrSasi pratipadaM pretyazriyaM lipsase / sarvatra pravidhehi tatpriyasakhe paizunyazUnyaM manaH // 76 // artha-he priya mitra!jo tuMpApone nAza karavAne zvato hoya,zatrunA mastakapara pago mukavAne (arthAt zatrujaino nAza karavAne) zvato hoya,klezano vidhvaMsa karavAne zchato hoya, sarva aparAdhone dUra karavAne zvato hoya, pagale pagale apakIrtine haravAne zvato hoya, tathA punarnavamAM jo ladamI (melavAne) zcato hoya, to sarva jagoe tuM (tArA)manane cugalIthI rahita kara? nAgau nIraruhaM na sarpalapane pIyUSapuraH prnaa| narturnAnyudayazca pazcimagirau vahI na ca vyomani // na sthairya pavane marau na marutAmUrvIruhaH syAdyathA / daurjanye yazasAM tathA nahi jaraHsomatviSAM sodaraH // 7 // artha-jema agnimAM kamala,sarpanI jIjamAM amRtano samUha, pazcima giripara sUryano udaya, zrAkAzamAM velamI, pavanamAM sthiratA, tathA mAravAmamAM kalpa vRda hotuM nathI, tema urjanatAmAM caMDa samAna (ujvala) yazano samUha kharekhara thato nathI. // 7 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pH tatsaMpattimanudyamaM prakaTayan kIrti ca kurvan kaliM / prANAn prANanRtAM haraMzca sukRtaM nRtyaM vitanvaMstRpAm // ArogyaM ca gilannapathyamazanaM vidyAM ca nitrAM dadhat / kAMhatyeSa yadIhate sujagatAM paizUnyamAsUtrayan // 78 // artha- je mANasa cugalI karato thako saubhAgyapapAne che che, te mANasa udyamavinA saMpadAne iche be, kaMkAsa karato ko kIrtine ibe be, prANI khonA prANone harato ko puNyane che be, lakAne dharato thako nAcavAne che che. kupathya jojana karato thako nirogIpaNAne iche be, tathA nidrA leto thako vidyAne iche be. (arthAt te saghaluM saMvita eTale na bane tevuM be ) // 78 // dharma dhunoti vidhunoti dhiyAM samRddhiM / zlAghAM sinoti ca punoti dayAvilAsam // ciMtAM cinoti ca tanoti tanUpratApaM / krodhaM dhinoti ca nRNAM pizunatvametat // 79 // artha - cugalI paNuM mANasonA dharmane nAza kare be, buddhinI samRddhine dUra kare be, kIrtine galI jAya The, dayAnA vilAsane jAve be, ciMtA upajAve be, zarIrane tApa pe be, tathA krodhane vadhAre be. // 77 // saunAgyAdiva suMdarI suvinayAdvidyevavIthiH zriyAmudyogAdiva sAhasAdiva mahAmaMtrAdisiddhiH punaH // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ug sphurjatkIrti pIyUSAdiva nIrujatvamacirAt pUjA ca puNyAdiva / naraM pizunatAtyAgAdupAgacchati // 80 // artha- saubhAgyathI jema suMdarI, uttama vinayathI jema vidyA, udyamathI jema lakSmInI zreNi, sAhasathI jema mahAmaMtrAdikanI siddhi, amRtathI jema turata nirogIpaNuM, tathA puNyathI jema moTAi male be, tema cugalInA tyAgathI mANasane sphurAyamAna kIrtino samUha prApta thAya be // 80 // have satsaMgaprakrama kahe be. yatpaMko'pi nareMdranAla phalake kastUrikAnAvanAk / kAco'pyAjaraNeSu nUpasudRzAM hIropamAM yAti yat // yatkAkospi rasAlazAlazikhare tAmrAkRtAmaznute / tatsaMgAnmahatAM javatyapi guNaihIMnA guNAnAM gRham // 81 // arthaH- rAjAnA lalATasthalamAM kAdava paNa je kastU rInA jAvane jajanAro thAya be, tathA rANIzronA zrAbhUSaNomAM kAca paNa je hIrAno upamAne prApta thAya be, tema bAnA vRnI ToMcapara rahelo kAgako paNa je koyalapaNAne je be, te saghaluM uttamanA saMgathI thaeluM be, mATe evI rIte guNahIno paNa uttamanA saMgathI guNonA sthAnakarUpa thAya be // 81 // pApApApahitAhitapriyatamApreyo'nidheyetaradhyeyAdhyeyazubhAzubhaprakaTana ke viveke ratiH // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yUnAM cetasi kAMdizikahariNI netreva cechaH priyA / tatsatsaMgamanaMgaraMgarasikAH sevadhvamAtmapriyAH // 2 // artha-anaMga raMgamAM rasika tathA AtmA ne priya jemane evA he prANI!yuvAnonA manamAM diGmUDha thaelI hariNI sarakhI AMkhovAlI strI, jema priya , tema tamone pApa, dharma, hita, ahita, priya, apriya, zranidheya, ananidheya, dhyeya, tathA zuna ane azunanAaMtarane jANavAnA vivekamAM jo khuzI hoya, to tamo sajAnono saMga aMgIkAra karo ? kIrti kaMdalayatyaghaM dalayati pralhAdamulAsayatyAyAsaM niruNadhi budhivinavaM sUte nizete ripUn / zreyaH saMcinute ca baMdhuradhiyaM dhatte pidhatte jayaM / kiM kiM kalpalateva naiva tanute sadyaH satAM saMgatiH // 73 // artha-saGanonI sobata kIrti- mUla nAMkhe , pApane dalI nAMkhe , harSane upajAve ne zramane roke ,buchinA vinavane utpanna kare ,zatruThane nAza kare , kalyANane eka kare be, manohara budhi Ape be, tathA nayane AbAdita kare je; evI rIte sajanonI sobata kapavahInI peThe hamezAM zuM zuM (uttama) kArya nathI karatI ? (arthAt sarva uttama kAryoM kare be.) // 3 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Tus saMgAtsatAM prathitabuddhisamRddhisiddheruccaiH padaM samupayAMtyapamAnanIyAH // yatsUtrataMtumapi saurajasAra puSpasaMgAta mukuTeSu narAdhinAthAH // 84 // artha-vistAra karela be buddhinI saMpadAnI siddhi jeNe evA satsaMgathI nIca paNa uMcI padavIne pAme be, kemake sugaMdhayukta uttama puSponAsaMga thI sutaranA tAMtaNAnepaNa rAjArja ( potAnA ) mukuTomAM dhAraNa kare be. // 84 // datte cessanAH patiH phalanRtAmAyuzca pAthojanUH / sthairya nirjarandharaH suragurugaH kauzalaM cAtulam // sarvajJatvamumApatizca rajanIrAjaH kalAH pezalAH / stotuMtAMstadayaM kSameta mahatAM ye saMgataH syurguNAH // 85 // artha- sanonA saMgathI je guNo utpanna thAya be, te guNonI stuti karavAne to, jo zeSanAga potAnI jIjo Ape, brahmA khayuSya Ape, merUparvata sthiratA zrApe, suraguru vacanonuM atulya kauzala Ape, mahAdeva sarvajJapaNuM pe, tathA caMdra jo potAnI manohara kalArDa thApe, toja tenI stuti thai zake // 85 // have manaH zuddhiprakrama kar3e be. pAca nirvikArA yadi zamaninRte netrapatre pavitre | gAtre sadhyAnamudrA yadi yadi ca gatimaMdamaMdapracArA // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e3 krodhAdInAM nirodho yadi yadi ca vane'vasthitiHprItipUrNA / kvezAvezapravezanidiha hRdi tadA svairamanyeti zuddhiH // 6 // arthaH-he prANI jo,vANI vikAra rahita hoya,netro samatAyukta hoya pavitra evA gAtrapara (mukhapara) uttama dhyAnanI mukhA hoya, gati maMdamaMda pracAravAlI hoya, krodhAdikono nirodha hoya,tathAprItipUrvaka jovanamAM sthiti hoya. to kvezanA AvezanA pravezane bedanArI (mananI) zuki potAnI meleja hRdayamAM prApta thAya be. asau nasmAnyaMgaH kimu kimuta jUmau vilugnaM / jaTATopaH ko'yaM kimu vapuridaM nirvivasanam // kacAlocaH ko'yaM pracuratapasAM kiM ca tapanaM / na ceccetaHzudhiH sukRtasaphalIkArakaraNam // 7 // artha:-jo puNyane saphala karavAnA kAraNarupa evI mananI zuddhatA na hoya to zarIre lazma colavAzrI guM thavAnuM ? tema pRthvIpara loTavAthI paNa zuM thavAnuM ? jaTAno bATopa dhAraNa karavAzrI zuM thavAnuM ? zarIrane vastra rahita rAkhavAthI zuM thavAnuM ? vAlono loca karavAthI zuM thavAnuM be ? tathA ghaNA tapo tapavAthI paNa zuM thavAnuM ? ( mananI zudhi vinA saghalu niSphala . ) // 7 // svairaM naman jagati cittanizAkaro'yaM / yairyatritaH sukRtkRtymnojhmNtraiH|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e teSAmazeSasukhapoSiNi sidhisaudhe / vAsaH sadAH samajaniSTa samAdhinAjAm // 7 // artha-samatAne najanArA evA je mANasoe, jagatamA svechAcArathI bhramaNa karatA evA cittarUpI rAdAsane puNyanAM kAryorupI manohara maMtroe karIne yaMtrita karelo , te mANasono sarva sukhone poSaNa karanArA evA mokSarupI mehelamAMhamezAM vAsa thelobe|||| vinA manaH zudhimazeSadharmakarmANi kurvannapi naiti sigham // dRgnyAM vinA kiM mukuraM kareNa / vahannapIdeta janaH svarUpam // e|| artha-mananI zuddhivinA sarva dharmakAryoMne karato evo paNa prANI mokSamA jaz zakato nathI; kemake hAthamAM ArIso pakamIne pharato, evo paNa prANI AMkhovinA potAnaM svarUpa joi zakato nathI. // ne|| dUtIM muktimRgIdRzo yadi manaHzudhiM vidhAtuM ratistatsvarNe ramaNIjane ca hradayaM radayaM prayujyatsakhe // etadolanarAnijUtahRdaye na svArthasArthaprathA / prAu vamupaiti zaMvararuhAM rohaH zilAyAmiva // e|| artha-he mItra! muktirUpI strIne (vaza karavAmA) dUtI samAna,evI mananI zuddhine dhAraNa karavAnI jo tane zvA hoya, to suvarNa ane manohara evI strImA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eya lojAtAM evA (tArA)hRdaya tAre rakSaNa karavU joie; kemake, lojanA samUhathI parAjava pAmelAM hRdayamAM, zilAmA jema kamalonaM ugavaM tema, AtmArthanA samUhanA vistAranI utpatti thatI nathI. have dyUtaprakrama (jugAra- prakrama ) kahe be. jaktiM nanakti vinayaM vinihaMti tRSNAM / puSNAti tarjayati varyamajaryavIryam // pUjAM parAlavati nItimapAkaroti / dyUtaM vidUrayata tavyasanAdhvasUtam // 1 // artha-he prANI ! je jugAra naktine tomIpADe , vinayane nAza kare , tRSNAne puSTa kare De, manohara tathA nibima evA vIryanI tarjanA kare be, pUjAno (kIrtino)parAnava kare ,tathA nItine dUra kare De,evA mukhanA mArgane utpanna karanArA jugArane tamo dUra karo vadhyAM dhAmni vadhU vidhAya sa kudhIdhuryaH sutAnIhate / UMpApAtamupetya parvatapateH prANAn sa ca prepsyati // sanijAmadhiruhya nAvamudadheH kUlaM ca kaaNdtysau| kRtvA kaitavakautukaM prakurute vittaspRhAM yo jamaH // e|| artha-je mUrkha mANasa jugAranuM kautuka karIne dhananI zvA kare , te kubujhino saradAra mANasa gharamAM vaMdhyA strI rAkhIne putrone zve , meruparvataparathI UMpApAta Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karIne te prANonI zchA rAkhe ,tathA bIuvAlA vAhAemAM besIne te kinAre pahoMcavAnI zchA kare .e|| jAtan nUtalarAjinUta iva yalubdho dRzA nedate / naktokti zRNute na ca jvaritavadyaddattacittaH pumAn // lajAmunphati madyamUcita zvAsaktazca yatra drutaM / dyutaM vittavinAzanaM tyaja sakhe tanmUrkhamaitrImiva // e3 // artha-je jugAramA Asakta thaelo mANasa,jANe nUtonAsamUhathI parAnava pAmelo hoya nahIM jema, tema jAne to AMkhethI joto paNa nathI; tema te jugAramAM rahelAM cittavAlo mANasa tApa caDelAnI peThe sevakanA vacanane paNa sAMjalato nathI; valI temAM lIna thaelo mANasa madirAthI mUrchita thaelAnI peThe turata lajAno paNa tyAga kare ;mATe he mitra! mUrkhanI mitrAinIpeThe dhanano nAza karanArA,evA jugArate tuM bomIde yatrApadAM vRMdamupaiti vRdhi / kaMdastarUNAmiva vaariluumau|| tyati tatkiM na manISimukhyA / dyUtaM durAkUtamanUtamAryaiH // eva // artha-je jugAramAM,jalavAlI jamInamA jema vRdonuM mUla, tema phuHkhono samUha vRddhi pAme De; evA puSTa AzayavAlA,tathA uttamajanothI nahIM stuti karAelA jugArane, he paMmitamukhyo ! tamo kema tajatA nathI ? Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ En sthAnaM zUnyagRhaM viTAH sahacarAH snigdhazca vezyAjanaH / pArSadyAH paramoSiNaH parijanAH kAdaMbaripAyinaH // vyApArazca parapriyAparicayaH khyAtizca vittavyayo / yeSAM dyUtakRtAM kathAmapi kathaM kuryAtsamaM taiH sudhIH // e4 // artha- je jugArInuM sthAnaka to ugama ghara hoya be, jethonA sobatI oo to laphaMgA hoya be, vezyAstrI jeunI snehI hoya be, lokone uganArA mANaso jeunI pAse besanArA hoya be, madirApAna karanArA jerjano parivAra hoya be, parastrInA paricayarupa jethono vyApara hoya be, tathA dhananA nAzarupI jeunI khyAti hoya be, evA jugArInI sAthe uttama buddhivAne vAta paNa zAmATe karavI joie ? // e4 // mAMsaprakrama he be. niHkarNeSviva gItirI tiraphalA saddhyAnadhaureyatA / kAruNyasya kathA vRthA mRgadazAM dRkkeliraMdheSviva // nirjIveSviva vastraveparacanA vaidagdhyabuddhirmudhA / mAMsa svAdiSu dehiSu prAyitA vyarthA latevAgniSu // ee // artha- baherA mANaso prate jema gAyananI racanA, tema mAMsa jakSaNa karanArAmAM dhyAnanuM dhaureyapaeM niSphala be, valI aAMdhalAI prate jema strIjanA kaTAkonI krImA, tema te prate karelI dayAnI kathA paNa niSphala be, valI mumadAM prate jema vastrAbhUSaNanI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SE racanA, tema terjamAM rahelI caturAznI buddhi paNa niSphala , tathA agnimAM jema velaDI, tema te prate snehanAva rAkhavo te paNa vRthA . // e5 // hitvA hAramudAramauktikamayaM tairdhIyate'hirgale / tyaktvA dIramanuSNadhAmadhavalaM mUtraM ca taiH pIyate // muktvA caMdanamiMjukuMdavizadaM taitiralyaMgyate / saMtyajyAparalojyamatrutataraM yairAmiSaM tujyate // e6|| artha-je mANaso bIjAM atyaMta manohara jojanane tajIne mAMsajeM jakSaNa kare be, te motIyonA manohara hArane tajIne galAmA sarpane nAMkhe be; caMdrasarakhA sapheda dhane tajIne te mUtra pIe ; tema caMDa tathA molara sarakhA nirmala caMdanane tajIne teo zarIrapara rAkha cole . // e6 // svaM jvAlAjaTile'nale sa bahale diptvehate shiittaa| mutsaMge nujagaM nidhAya saviSaM sa prANitaM kAMkSati // kIrti kAmyati cAkRzAM kRpaNatAmAsUtrya sa trastadhIryaHkartuM karuNAmanIpsyati jamo jagdhvA palaM prANinAm // 7 // artha-je buddhivinAno mUrkha mANasa prANizronuM mAMsa nadaNa karIne dayA karavAne zche De, te mANasa jvAlAothI vyAkula thaelA moTA agnimAM potAnA zarIrane pheMkIne makane zve , tathA kholAmA pherI Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ee sarpane rAkhIne te jIvitane zche be, tema atyaMta kR. paNapaNuM rAkhIne te kIrtine zche . // e|| caitanyaM viSalakSaNAdiva madhoH pAnAdiva praajnytaa| vidyAlasya samAgamAdiva guNagrAmo'jimAnAdiva // zIlaM strIjanasaMstavAdiva manaH kvezAdivadhyAnadhIdevArcAzucitAdipuNyamakhilaM mAMsAzanAnnazyati // e|| artha-jema pheranA nadaNathI caitanya, madirApAnathI DAhApaNa, bAlasanA samAgamathI vidyA, ani. mAnathI guNono samUha, strIonA (aMgopAMganI) prazaMsAthI zIla, tathA mananA klezathI jema dhyAnanI bujhi, tema mAMsajadaNathI devapUjA tathA pavitrapaNAdikathI (utpanna thaebuM) sarva puNya nAza pAme be. eG pAradArikanaraH parapatnIM, taskarazca parakIyavijUtim // noktuminnati yatheha tathA sA, vAmiSopacitamAmiSalubdhaH ey artha-jema parastrIno lAlacumANasa pArakI strIne zche , tathA cora jema paranA dhanane zche be, tema mAMsanadaNamAM lubdha thaelo mANasa mAMsathI puSTa thaelA (pazune) zle be.|| ee|| have madyaprakrama kahe . svAmitvaM samupaiti kiMkaranaraH preSyatvameti prannuH / zatruH sodaratA mupaiti jajate pratyarthitAM sodaraH // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 jAyAtvaM jananI prayAti jananIjAvaM ca jAyAjano / dharmadhvaMsadhuradhurImadhunaH pAnAninUtAtmanAm // 100 // artha-dharmanA nAzarupI dhoMsarIne dharavAmAM balada sa mAna evA madyapAnathI parAjava pAmela be zrAtmA jerjano evA mANaso cAkarane zeva rUpa lekhebe, zeThane cAkararUpa lekhe be; zatrune nAi lekhe be, ane nAine zatru lekhe be; tathA potAnI mAtAne potAnI strItarike lekhe be, ne potAnI strIne potAnI mAtA tarike lekhe be. // 100 // dadAtyadeyaM ca dadhAtyadheyaM / gAyatyageyaM ca pivatyapeyam // jayatyajeyaM ca nayatyaneyaM / na kiM surApAnakaraH karoti // 101 // artha - madirApAna karanAro mANasa nahIM devAlAyaka vastu dIe be; nahIM dhAraNa karavA lAyaka dhAraNa kare be, nahIM gAvAjoga gAya be; nahIM pIvA lAyaka pIe be, nahIM jIta karavA lAyakane jIte be; tathA nahIM lezvA lAyakane lei jAya be; mATe evI rIte madirApAna karanAra mANasa zuM kArya nathI karato ? ( arthAt saghaluM yogya kArya kare be.) // 101 // yAmyaMti gRhe gRhe vivasanA yaccatvare zerate / yadbhUmau nipataMtyamutimukhA yaccAraTaMti sphuTam // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 yavIthISu vizaMti kozitadRzo jaspaMtyajapyaM ca yadyadvADhaM ca rudaMti mUDhamatayastanmadya visphurjitam // 102 // artha - ( madirApAna karanArA mUDha buddhivAlA mANaso) je ghare ghare jaTakyA kare be, nagna thaine covaTAmAM sui rahe be, khullAM mukho rAkhIne pRthvIpara paDe be; pragaTa rIte barADA pADe be, yAMkho vIMcIne galIomAM praveza kare be, nahIM bolavAlAyaka (apazabdo) bole be, tathA je atyaMta raDyA kare be; te saghaluM madyapAnanuM pariNAma be. // 102 // vyAdhInAmavadhiM padaM ca vipadAmunmAdamAdyadhiyAM / dhAmAdhanyagirAM guhAmayazasAM sthAnaM khaniM cainasAm // AdhAraM ca yudhAM krudhAM pariSadaM saMjogabhUmiM jiyAM / muMcAcAra vicAracAruracanA nirdhAriNIM vAruNIm // 103 // artha- duHkhonI sImAsarakhI, zrApadAdhonA sthAnasarakhI, unmAda ne pramAdanI buddhinA dhAma sarakhI, kharAba vacanonI guphAsarakhI, apayazanA sthAnaka sarakhI, pAponI khANa sarakhI, lagAinA AdhAra sarakhI, krodhanI sajA sarakhI,jayonI saMgamanU misarakhI, tathA yAcAranA vicAranI manohara racanAne aTakAbanArI evI madirAne, he mitra ! tuM tajI de? // 103 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 matikamalinInAgaM gagaM purUhahavirnujaH / prakaTitadayAdainyaM sainyaM prmaadmhiipteH|| vyasanapayasAM siMdhuM baMdhuM kaSAyadharAspRzAM / parihara surApAnaM yAnaM vipatpuravamani // 104 // artha-buddhirUpI kamalinIno ( nAza karavAmAM) hAthI samAna, kutarkarUpI agniprate bokamAsamAna, pragaTa karela ne dayAprate dainyajAva jeNe evA, pramAdarUpI rAjAnA sainya sarakhA, ApadArUpI pANInA samuja sarakhA, kaSAyarUpI prANIUnA baMdhusarakhA, tathA kuHkharUpI nagaranA mArgamAM vAhana sarakhA evA surApAnane, he prANI ! tuM tajI de ? // 104 // have vezyAprakrama kahe . yaktraM viTakoTivaktranipatanniSTIvanAnAM ghttii| yadAzca janaMgamAdijanatApANiprahArAspadam // yajAtraM bahubAhudaMmanibimakomIkRtinazitaM / premaitAsu dadhAti dhAvakazilAtuTyAsu vezyAsu kaH // 105 // artha-je vezyAyogeM, mukha, kromo game laphaMgAunA mukhamAMthI paDatA thukanI kuMmI sarakhaM be, tathA jenI bAtI cAMmAla AdikanA hAthothI haNAelI be, tathA jezrona aMga ghaNA mANasonA bAhudaMmanA AliMganathI zithila tharaMgayuMDe,evI dhobInI zIlA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 sarakhI vezyAu~mA kayo mANasa premane dhAraNa kare ? (arthAt ko paNa dhAraNa na kre.)|| 15 // ratyevAsamasAyakaH pazupatiH putryeva nUminRtaH / zacyevApsarasAM pati muraripuH putryeva paayonidheH|| rohiNyeva sudhAmarIciravaneH putryeva paulastyajid / bAhunyAM pariracyate gaNikayA vittehayA kuSTayapi // 106 / / arthaH-kAmadeva jemaratIthI,mahAdeva jema pArvatIthI, jema zANIthI, viSNu jema lakSmIthI, caMDa jema rohiNIthI, tathA rAma jema sItAthI AliMgana karAya be, tema kuSTI paNa gaNikAthI (phakta) dhananI zvAe karIneja banne hAthothI AliMgana karAya be. // 16 // yAsu vrajan yAti janaH kadAcijAmyAM ca trAtayapi mohamUDhaH // anekalokaiH pratisevitAsu / kiM tAsu vezyAsu ratiH zujAya // 10 // artha-je vezyA prate gamana karanAro mANasa koza vakhate to behena tathA mAtAprate paNa mohathI mUDha thara jAya be, evI aneka lokothI sevAelI te vezyAmAM (karelI) prIti zuM kalyANakArI nivaDe ? (arthAt nazrIja niivddtii.)|| 17 // dhanaM prItiryAsAM dhanamapi ca rUpaM nirupamaM / dhanaM cArvAcAro dhanamapica budhirniravadhiH // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 dhanaM devo yAsAM dhanamapica yAsAM gururiha / vidhatte vezyAsu praNayamiha kastAsu matimAn // 17 // artha-je vezyAzroneprIti, nirUpama rUpa,manohara AcAra, atyaMta bujhi,deva tathA guru paNa dhanaja , evI vezyAmAM kayo buddhivAna mANasa A jagatamAM prema dhAraNa kare? (arthAt ko paNa na kre.)|| 17 // mAsma smara smaranarezavaruthinInAM / tAsAM paNAMbujadRzAM hi dRzAM vilAsAn // yapadIpakalikAsu mnohraasu| snehadayAsu bahavaH zalajIjavanti // 10e|| artha-he prANI ! kAmadevarUpI rAjAnI senA samAna, evI te vezyAnA AMkhonA kaTAdo-tuM smaraNa nahIM kara ? kemake je vezyAnAM snehane kSaya karanArI (telane daya karanArI) rUparupI manohara dIvAnI zikhAumAM ghaNA mANaso pataMgIthAnI krIDAne prApta thAya be. (arthAt nevaTe mRtyu pAme be.) // 10 // have pApardhi (zikAranuM ) prakrama kahe . tenyaH svApadapeTakaiH sahasukhaiH srvairpitrsyte| taiH sArdha jaSaNA bramati vipadAM puuraajvpronmukhaaH|| vidhyaMte vividhAyudhaizca pazavaH puNyaiH samaM taiH sme| ye mUDhA aTavImaTanti vikaTAM praarbdhpaaprssyH||310 // artha-dhAraNa karela ne zikAra, vyasana jee, evA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 je mUDha mANaso (zikAramATe) jayaMkara jaMgalamA jaTakyA kare be, tezrothI vanavAsI prANIyo sahita saghalAM sukho paNa trAsa pAme De, valI tezronI sAtheja vegavAlA kutarA sahita kuHkhanA samUho paNa jamyA kare , valI vividha prakAranA AyudhavAlA evA tezro pazudhonI sAthe (potAnAM) puNyone paNa vIMdhI nAkhe be. // 110 // saMparka narakaiH kaliM ca kuzalairvairaM satAM saMgamaiH / prIti nItinarai raghaiH paricayaM premApadAM praapnnaiH|| udhegaM vinayairnayairamilanaM cedIhase he sakhe / satvavAtanayaMkaraM kuru tadA sATopamADoTanam // 111 // artha-he mItra! jo tuM narakasAthe saMgama karavAne, puNyasAthe kleza karavAne, sajanonI sobatasAthe vaira karavAne, nayanA samUhasAthe prIti karavAne, pAponI sAthe paricaya karavAne, phuHkhadAyaka vastuu~sAthe prema karavAne, vinayasAthe joga karavAne, tathA nyAyasAthe nahIM malavAne zchato hoya, toja prANInA samUhane jaya karanArA evA zikArane ATopasahita kara ? 111 AkraMdA vanavAsinAmasumatAM gItAni teSAmasRkU / kuDyAH kuMkumahastakA anucarAH kurAH zunAM rAzayaH // jaMtuvrAtapalAnyaho rasavatI yasmin mRgavyAmahe / zvatrastrI parirabhyate mRgayuniHkastatra gat sudhiiH|| 11 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 artha-je zikArarUpI (vivAhanA ) mahotsavamA vanavAsI prANIunA AkraMdarUpI gIto be, tezronA rudhIrathI narAelAM khAbocIrUpI kuMkumanA hAthAu (gapAM) De, jyAM krUra kutarAuMnA samUho sobatI (jAnaiyA) , valI aho! jyAM prANIu~nA samUhanA mAMsanI rasoi be, tathA jyAM narakarUpI strI AvIne zikArIne AliMgana kare , evA te mahotsavamA kayo uttama buddhivAna mANasa jAya?(arthAt na jAya.) ye nIraM vipibanti niranavaM kuMje ca ye zerate / ye cAznanti tRNAni kAnananuvi brAmyanti ye'harnizam / / ye ca svaravihArasArasukhitA nirmantavo jntvo| hatvA tAn mRgayAsu kaH samanabavaneSu nAnyAgataH // 113 // . artha-je bicArA niraparAdhI (vanavAsI) pazu karaNAunuM pANI pIe ke, kAmImAM suza rahe , ghAso khAya , vananI nUmimAM hamezAM bramaNa kare , evI rIte je svechAcArI manohara vihArathI sukhI thaelA De, teyone zikAramA haNIne, kayo mANasa narakano paroNo thayo nathI? // 113 // jAvAn natAM yatra naloM'bunUgAn / javatrayArthaH samupaiti hAnim // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 AkhoTaka peTakamApadAM kaH / kautUhalenApi karoti dhImAn // 11 // artha-je zikAramAM, khecara,jalacara, ane thalacarane haNanArA zikArInA traNe puruSArtho hAni pAme be, evA phuHkhanA samUhasarakhA zikArane krIDAmAtrathI paNa kayo bujhivAna Acare?(arthAt naja Acare) 114 have caurikAprakrama kahe be. prahAro yaSTayAthai stadanu ziraso muMmanamatho / kharAropATopa stadanu ca jagadgAlisahanam // tataH zUlAroho javati ca tato murgatigativicAryaMtaccauryAcaraNacaritaM muMcati na kH|| 115 // artha-je corI karavAthI prathama to lAkamI AdikathI mAra paDe be,par3I mastaka muMDAva, paDe, par3I gadhe DApara besa paDe be, paLI jagatanI gAlo sahana karavI paDe , paThI zUlipara camavu paDe , tathA tethI bevaTe urgatimAM upajavU paDe be, evI rItanA corInA AcaraNanA havAla vicArine,teno koNa tyAga na kare? 115 nRNAM prANA bAhyA yadanaghayazo yadyadamalaH / kulAcAro yaccAnupamamahimA yaccagarimA // kalAnAM yatkeliryadasamatamA ruuprcnaa| dhanaM tadyairAttaM nikhilamapi taiH saMhRtamidam // 116 // artha-je dhana mANasonA bAhya prANo, nirdoSa yaza be, nirmala kulAcAra , anupama mahimA be, moTA, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {00 kalAunI krImA , tathA je atulya rUpanI racanA, evaM paradhana jee corebuM , tee saghaj harelu be. vairaM vizvajanairakAri kalahaH kIrtyA ca lokssyii| kRtyairmatsara utsavaizca virahaH saukhyairsuuyodyH|| prANai rapriyatA priyairalapanaM prohazca dhrmecyaa| vidhenena hapazca tairatiza yazcaurikA nirmame // 117 // artha-je atyaMta puSToe corI karelI be, tezroe jagatanA loko sAthe vaira karevu ,kIrtisAthe kleza karelo be, banne lokonA kAryosAthe matsara karelo , u. tsavo sAthe viraha karelo , sukho sAthe adekhAzno udaya karelo ne,prANosAthe aprIti karelI be,snehI sAthe abolA karyA , dharmanI zvAsAthe khoha karelo be, tathA vizvAsa sAthe haTha karelo . // 11 // tatkIrtiH kumudendukundakAlikAkarpUrapUropamA / tatsphurtiH paramapramodavilasatpAvitryapAthaH prapA // tanmUrtiH smarapArthivasmayazazisvANurudJAjate / caurya yairmumuce lasadaguNagaNArAmaikadAvAnalam // 11 // artha-jenae ulasAyamAna thatA guNonA samUharUpI bagIcAne (bAlavAmAM) dAvAnala sarakhI corIne tajelI ,teunI kIrti, caMDavikAsI kamala, caMDa, DolaranI kalI, tathA kapUrasarakhI ujvala , tathA teunI sphurti, utkRSTa harSathI phelAvo pAmatuM je pavitrapaNuM Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10e terUpI pANInI paraba sarakhI , tema tezronI mUrti, kAmadevarUpI rAjAnA (rUpanA) garvarUpI caMjane (grasta karavAmAM ) rAhusarakhI zone . // 11 // zrIkIrtivisphurtilatAmbuvAhaM / daulAgyadainyAmbujasaptavAham // vidhanadhArAdharagandhavAhaM / vimuMca caurya uritapravAham // 11e|| artha-apakIrtinA phelAvArUpI velamIne (vRddhi karavAmAM) varasAda sarakhI, purnAgyapaNuM tathA da rijatArUpI kamalane (vikasvara karavAmAM) sUrya sarakhI, ane vizvAsarUpI meghane (nAza karavAmAM) pavana sarakhI, tathA pAponA pravAha sarakhI, evI corIne, he prANI! tuM tajI de ? // 11 // have parastrIprakrama kahe . no hAsyaM surataprapaMcacaturaM nAliMganaM nirlaraM / naivorojasarojayugmalalut pANiM pramIlAmalam // no biMbAdharacuMbanaM sthiratayA kuryAt pumAn preyasImanyeSAM ramayannikAmacakitaH kAmIti kAmyA na taaH||10|| artha-kAmI mANasa parastrInI sAthe vilAsa karato thako te samaye atyaMta bIkanomAryo, teNInIsAthe saMjoganA prapaMcamAM yogya evaM hAsya karI zakato nathI, teNIne atyaMta AliMgana karI zakato nathI, teNInA Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 stanarUpI kamalanA yugmapara (barobara) hastAkSepa karI zakato nathI,(atyaMta sukhathI)sArI rIte AMkho vIMcI zakato nathI, tema sthiratAthI teNInA biMbasarakhAM hognuM cuMbana paNa leza zakato nathI, mATe tevI parastrIne (nogavavAnI) zchAja karavI nahIM. // 10 // paurANAM purataH prapaMcya mahimAM dattaH pitRnyAM svayaM / yo datvA svakaraM kareNa ca vRtaH saptArciSAM sAdikam taM hitvA patimIhate yaditaraM yA kAminI kAminaM / tannUnaM kathamAtmasAnavati sA svachaMdasaMcAriNI // 11 // artha-je patine nagaranA lokonI samIpe mahotsavapUrvaka mAbApe pote Apelo be, tathA jene, potAno hAtha tenA (patinA) hAthamAM zrApIne agninI sAhie varelo , aivA patine tajIne je strI bIjA kAmI puruSane iche be, te svachaMdAcArI strI kharekhara " potAnI" zIrIte thAya ? // 11 // pUrNo'pyanyaparAnavaikatamasA yatsaMgato grasyate / prA'takalaMkapaMkakalitaH suzlokazItadyutiH // nIcAcAravidhau mahAniva navedApAtamAtrapriye / ko'smin svairavihArakAriNi sudhIH prItaH parastrIjane ||12shaa artha-je parastrInA saMgathI prakhyAta ane saMpUrNa paNa caMDa anyanA (rAhunA) parAnavarUpI aMdhakArathI grasta Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 thAyabe, tathA utpanna thaelA kalaMkarUpI paMkathI bavAelo yo be, mATe nIcanA AcAranI vidhimA jema sana, tema evI duHkhadAyaka tathA svecchAcArI parastrI mAM kayo uttama buddhivAna mANasa prItivAlo thAya ? // 122 // gho sthitimI sa vimatirmuktvAmarANAM purIM / tyaktvA maMdara medinI mavakarAnutkhAtumutkazca saH // pAtuM vAMti muktanirmalajalaH sa grAmamArgodakam / tyaktvAtmapramadAH para priyatamA yaH sevituM kAMti // 123 // artha- je mANasa potAnI strIne tajIne parastrIne sevavAne iche che, te buddhi vinAno mANasa devatAnI nagarIne boDIne gokulamAM (gAyonA TolAmAM) ra hevAnuM ive be, tathA (suvarNamATe) maMdarAcalanI jUmine tajIne karamA khodavAne ve be, tema nirmala jala tajIne gAmakAnI gaTaranuM pANI pIvAne te iche be // 123 // nijAMganA saMgamanaMgaraMgA danyeSu vatsu yathAtmakopaH // tathA pareSAmiti manyamAnAstyajanti saMtaH parakIyapatnIH // 124 // artha-jema anya mANaso, kAmadevanA raMgathI potAnI strInA saMgamane vebate, potAne jema krodha caDe be, tema parane paNa caDe, evaM vicAratA thakA sana puruSo parastrIno tyAga kare che. // 124 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only ' Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 have iMjiyaprakrama kahe . sAraMgAn camarAnilAMzca zalalAn mInAMzca mRtyuMgatAn / karNaghrANazarIranetrarasanAkAmaiH prakAmotsukaH // dRSTvA ziSTapathapravRttivipinazreNIsamutpATane / sATopapimipriyavrajamimaM dhImAn vidhatte vazam // 125 // artha-kAna, nAzikA, sparza, netra tathA jInanA rasathI,(anukrame) hariNo,tramaro,hAthI,pataMgI , tathA mAulAMune mRtyu pAmelA jozne, uttama mAganI pravRttirUpI vananI zreNinonAza karavAmAM ur3ata thaelA hAthIsarakhA, AiMjinA samUhane, buddhivAna mANasa atyaMta utsuka thazne vazamA rAkhe be. // 125 // daMlAMnoruhiNIvikAzana vidhau yo'nojiniivsno| yo lAMpaThyakalAkalApajaladhau piiyuusspaadopmH|| yaH spardhAvasudhAruhAlijalado yazcotpathaprasthitau / pArINazca tamudhdhuraM viSayiNAM vAtaM jayan njnaak||16|| artha-je jiyono samUha kapaTarUpI kamalanIne vikasvara karavAmAM sUryasamAna , tathA laMpaTatAnI kalAnA samUharUpI samujne(vRddhi karavAmAM)caMusamAna be, tema je spardhArUpI vRdonI paMktine (jagAmavAmAM) varasAda samAna ,ane unmArganA prasthAnamA je pAraMgAmI , evA ujhata iMjirjanA samUhane jItato thako prANI kalyANane najanAro thAya . // 156 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 sa prAjyaijvalanairvinA rasavatIpAkaM cikIrSuH kudhIstyaktvA pota magAdhavArdhitaraNaM do vidhitsuzca saH // vIjAnAM vapanairvineti sa ca detreSu dhAnyojamaM / yo'kSANAM vijayairvinA spRhayati dhyAnaM vidhAtuM zubham // 27 // artha- je mANasa iMDijanA jItavA vinA zuja dhyAna dharavAne che che, te kubuddhi mANasa dedIpyamAna agni vinA rasoipAka karavAne ise be, tathA vahANane tajIne hAthothI agAdha samudra taravAne iche be, tema bIja vAvyAvinA te kSetromA dhAnyanI utpattine iche be. // 127 // rAgadveSavinirjayAmbujavane yaH padminInAM patiH / kRtyAkRtya vivekakAnanapayovAhapravAhazca yaH // yaH saddbodhavirodhabhUdhara ziraHzaMbaprahAropamaH / sAmyollAsamayaM tamiMdriyajayaM kRtvA javAnaMdavAn // 27 // artha-je iMDino jaya, rAgadveSanA jayarUpI kamalonA vanane ( vikavara karavAmAM ) sUryasamAna be, tathA je kRtyAkRtyanA vivekarUpI vanane ( vRddhi karavAmAM ) varasAdanA pravAhatulya be; tema je uttama bodhanA virodharUpI parvatanA zikharane (nedavAmAM ) vajjanA prahAratulya be, evA samatAnA ullAsavAlA iMDiyanA jayane karIne, he prANI! tuM AnaMdita thA ? // 128 // vidhAMso bahuzo vicAravacanaizcetazcamatkAriNaH / zUrAH saMti sahasrazazca samaravyApArabandhAdazaH // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 114 dAtAro'pi pade pade ghanadhanaiH kaTpadrukalpAH kalau / te ke'pIMghiyataskarairapahRtaM yeSAM na puNyaM dhanam // 22 // artha-(A jagatamAM) vicArapUrvaka vacanoe karIne cittamAM Azcarya upajAvanArA ghaNA vidvAno , tema raNasaMgrAmarUpI vyApAramA AdaravAlA thaelA evA zUrAu paNa hajAro game ,tema ghaNAM dhanathIthA kalikAlamAM kalpavRkSa sarakhA pagale pagale dAna denArAo paNa ghaNA be, paNa jeonuM puNyarUpI dhana iMjizorUpI coroe corelu nathI, evA to viralAja hoya // 1 // have dayAprakrama kahe . zakrasyaiva surakSiSo madhuriporevAMmajAnAM patiH / zrIdasyaiva ca puSpakaM pazupaterevodacUmAmaNiH // skaMdasyaiva nujaMganuggaNapaterevoMpuro vAhanaM / dhanyasyaiva zivAdhvani praviditA yAnaM kRpA kovidaiH // 13 // artha-iManuja jema airAvaNa hAthI, viSNumuMja jema garuma, dhanadanuja jema puSpakavimAna, mahAdeva-jajema balada, kArtikeyanuja jema mayUra, tathA gaNapatinuMja jema uMdara vAhana , tema modamArgaprate (javAmAM) ko dhanya mANasanuMja dayArUpI vAhana hoya ,ema paMmitoe kahej . // 130 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 gAMbhirya jaladherdhanaM dhanapateraizvaryameke kSaNAt / sauMdarya smarataH zriyaM jalazayAdAyuzca dIrgha dhruvAt // saubhAgyaM zuna mazvinI sutayugAnvaktiM ca satyAH sutAlAvA taM vidadhe vidhirvidhimanAzcakre kRpA yoMsgiSu // 130 // artha- je mANase prANI prate dayA karelI be, tene vidhimA be citta jenuM evA brahmAe samudramAMthI gaMjIratAne, kuberapAsezrI dhanane, mahAdevapAsethI aizvaryane, kAmadeva pAse thI suMdaratAne, viSNupAse thI lakSmIne, dhruva pAsezrI dIrgha AyuSyane, azvinI putropAthI manohara saunAgyane, tathAvyAsapAse thI zaktine le inebanAvelobe nAnAmauktikama vidrumamaNidyumnAhvayaM gomayaM / dugdhaM dugdhapayodhihArilaharIzubhraM yazaH saMcayam // vizvaM vizvajanehanIyamahasaM svargApavargodayaM / yA yatyanizaM dayAmaragavI sA rakSyatAmayam // 132 // artha- je dayArUpI kAmadhenu, hamezAM nAnA prakAranA motI, suvarNa, paravAlAM, maNi tathA dhanarUpI gomayane (bANa) pebe, tathA kIra samudranA manohara mojAM sarakhA zveta yazanA samUharUpI dUdhane thApe be, valI je jagatamAM manohara prajAvavAlA evA svarga ane mokSanA udayarUpa vatsane ( vAbaramAne ) pe be, evI dayArUpI kAmadhenunuM jema teno vinAza na thAya, tevI rIte rakSaNa karatuM // 132 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 stArudayaM raveH sa lavaNAnmAdhuryamAsyAdadeH / pIyUSaM ca kuhoranuSNa kiraNaM hAniM kupathyAdujAm // pAvitryaM zvapacAddinaM ca rarjane dIkSAM zriyAM saMgrahAt / kAMtArAnnagaraM ca kAMti vadhAdyo dharmamityadhIH // 133 // artha- je buddhivinAno mANasa (prANIyonA) vadhathI dharmane iche be, te astAcalapratezrI sUryanA udayane i be, lavaNamAMthI mIThAzane iche be, sarpanA mukhamAMthI kerane ive, amAvAsyAthI caMdrane iche be, apathya jojanathI rogonI hAnine iche be, cAMDAlathI pavitrapapAne iche be, rAtrI thI divasane ise be, lakSmInA saMgrahI dIkSAne che ve, tathA te vanamAMthI nagarane iche be. dharmANAM nidhirAspadaM ca yazasAM saMjoga miH zriyAmAsthAnaM mahasAM ca jUravipadAM yAnaM javAMjonidhau // skaMdhaH sammativIrudhAM priyasakhI svargApavargazriyAM / dhanyAnAM dayitA dayAstu dayitA klezairazepairalam // 134 // artha-dharmonA jaMgArarUpa, yazonA sthAnakarUpa, lakSmI unI saMyoganU mirUpa, prajAvonI sajjArUpa, sukhonI bhUmirUpa, javarUpI samudraprate vahANarUpa, uttama buddhirUpI vRhonA skaMdharUpa, tathA svarga ne molakSmInI vahAlI sakhIrUpa evI dayArUpI vahAlI strI dhanyapuruSone thA? bIjA klezothI saryu. // 134 // 1 GISanAvareja nirapi Jain Educationa International For Personal and Private Use Only - Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 217 have satyaprakrama kahe . kIrtoM kala kUrcakaM halamukhaM vizvAsavizvAtale / nAnAnarthakadarthanAvanaghanaM kaulI nakeligRham // premaprauDhapayodapUrapavanaM sanmAnamustAMkure / kola kolasadAzayo'GgutamatirmASAM mRSAM jASate // 135 // artha - kIrtiprate kAjalanA kUrcaka (pIThI) sarakhA, vizvAsarUpa pRthvItalaprate halasarakhA, nAnA prakAranA anarthonI kadarthanArUpa vanaprate megha sarakhA, duSTa kAryone kImA karavAnA gharasarakhA, premarUpI nivima varasAdanA samUhaprate pavana sarakhA, tathA sanmAnarUpI mothanA aMkurAte kolasArakhA ( suara sarakhA ) evA jUThA vacanane, jalasAyamAna zrAzayavAlI thaelI be buddhi jenI evo kayo mANasa bole ? (arthAt na bole ). 135 siMdUra : karimUrdhni maMdiramaNirge ca dehe'sumAM | stAruSyaM calacaSi tipatiyoMni dvijezo nizi // prAsAde pratimAlike ca tilakaM bhUSA yathA jAyate / kIrteH keligRhaM tathA tanumatAM vaktrai vacaH sUnRtam 136 artha-jema hAthInA mastakapara siMdUra, gharamA dIpaka, zarIramAM jIva, strI mAM tAruNya, AkAzamAM sUrya, rAtrI e caMdra, devAlayamAM pratimA, tathA jema lalATamAM tilaka zonArUpa thAya be, tema kIrtine krImA karavAnA ghara For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 samAna evaM satyavacana prANizronA mukhamAM bhUSaNarUpa thAya be // 136 // " hAnimeti dadatAM dhanamuccaiH / zIlato bhavati jogaviyogaH // jAyate ca tapasA tanukA / hIyate kimapi nAnaghavAkyaiH // 137 // artha- ghaNuM dAna devAthI dhananI hAni thAya be, zIla ( pAlavAthI) jogono viyoga thAya be, tapa ( tapavAthI) zarIra DubaluM thAya be, paNa satya vacana bolavAthI to kaMi paNa nukazAna yatuM nathI // 137 // * agniH zAmyati muMcati pranurapAmauddhatyamogho rujAM / yAtyastaM vikaTA ghaTA karaTinAmATIkate nAntikam // zaithilyaM samupaiti siMdhuraripuH sarpo'pi notsarpati / prAg dUrApayAti dasyuraNajIH satyaM vacojahapatAm // 138 // artha- satya vacana bolanArAyaprate agni zAMta yAya be, samudra kojane taje be, rogono samUha nAza pAme be, hAthI thonI jayaMkara zreNi tenI samIpa yAvatI nathI, siMha zithila thara jAya be, sarpa paNa tenI najadIka zravato nayI, tema tenAthI cora ne raNasaMgrAmanI bIka to turata dUra cAlI jAya be // 138 // tasmAdvairamupaiti dUramuragazreNiH suparNAdiva || zo nazyati jAskarAdiva tamastasmAdakasmAdbhavaH / For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 tasmAdjI stu hinA divAMburuhiNI saMjAyate nazvarA / satyati gIryadIyavadanAdU gaMgeva gaurIguroH // 135 // artha - himAcalamAMthI jema gaMgA, tema jenAM mukhamAMthI satya vANI nikale be, tenI pAsezrI, garumathI jema sarponI zreNi, tema vaira dUra jAya be, tathA sUryathI jema aMdhakAra, tema tenAthI akasmAta yaelo kveza nAzI jAya be ne himathI jema kamalinI tema tenI pAsethI jaya to naSTaja thAya be // 138 // have dattaprakrama kahe be. premapaMkaruhiNIpati pUrvazailaM / dharmArthakAmakamalAkara zarvarIzam // svargApavargapura mArga nirodhayodhaM / steyaM nirAkuruta kIrtilatAkugaram // 140 // - prItirUpI sUryanA ( udayamATe) pUrvAcala samAna, tathA dharma arthAne kAmarUpI kamalonA vanane ( nAza karavAmAM ) caMdrasamAna, zrane svarga tathA mokSarUpI nagarInA mArgane rokavAmAM sujaTa samAna, tema kIrtirUpI velamIne (kApavAmAM ) kuThArasamAna evI corIne, he prANI tuM dUra kara ? // 140 // kIrti haMti khalazca bAlamilanaM mAhAtmyamaMgaMmahAvyAdhistanayaH kulaM ca vimalaM ciMtA manazcArutAm // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 strIzIlaM smaralaMpaTazca kapaTaH puNyaM guNAnIcatA / matyairvittamadattamAttamiha yaiH sarva hataM tairidam // 11 // artha-purjana mANasa kIrtino nAza kare ,mUrkhasAtheno melApa moTAino nAza kare De, (marakI zrAdika) mahAroga zarIrano nAza kare , kuputra nirmala kulano nAza kare , ciMtA mAnanI manoharatAno nAza kare be, kAmAtura thaelo (mANasa) strInA zIlano nAza kare , kapaTa puNyano nAza kare , tathA nIcapaNuM guNono nAza kare , paNa je mANasoe thA jagatamAM corI karIne dhana melavyu , tezroe te sarvano nAza koM be; ( ema jaannvuu.)|| 141 // nuktvoccai viSamaM viSaM viSanRtA taiH kAmitaM jIvitaM / tairabdheratulaM nipIya salilaM tRSNAdayo'nIpsitaH // kSiptvA kuntamukhaM ca tairnayanayoH kaMmudatiH kAMditA / yairAdAya paradhimAtmasadane pUrtiH zriyAmIhitA // 15 // artha-jezroe paranuM dhana corIne potAnA gharamAM ladamInI pUrNatA zcelI be, tezroe sonuM AkaruM phera khUba khAine jIvitane bayu De, tema tezroe samuparnu pANI khUba pIne potAnI tRSAno nAza zyo , tathA tezroe nAlAMnI aNi AMkhomA nAMkhIne (temAMthI ) kharajano nAza zvayo . // 14 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ strINAM hAra zvAtipInakucayoH kAMcIva kAMcIpade / go patralateva kaLAlamivAlaMkArakRccakSuSoH // reNu mivibhUSaNaM caraNayoH puNyAtmanAM jAyate / 'nyeSAM vittamadattamatra jahatAM puMsAM prazaMsApaham // 143 // artha-strIzronA ati kaThina evAM stanopara jema hAra,kempara jema kaMdoro, gAlapara jema vakSarI (pIla) tathA AMkhomAM jema kAjala alaMkArarUpa thAya , tema prazaMsAne pAtra evA nahIM dIdhelA (adatta) paranAdhanano tyAga karanArA pavitra mANasonA caraNonI raja (samasta ) pRthvInA alaMkArarUpa thAya je. // 13 // adattAdAnamAhAtmya- maho vAcAmagocaram / yadarthamAdadAnAnA- manartho'nyeti sadmani // 14 // artha-( kavi kahe be ke,) aho!! corInuM mAhAtmya vacanone paNa agocara ne. kemake, coronuM artha (dhana) lenArAonA gharamA ulaTo anartha Ave . e Azcarya . // 154 // have brahmaprakrama kahe . do- ye jaladhestaranti salilaM padnyAM nanaHprAMgaNe / ye brAmyanti ca vAravAparahitAH kurvanti ye cAhavam // ye uSTAmaTavImaTanti paTavaste santi saMkhyAtigAste keciccalacakuSAM paricayaizcittaM yadIyaM zuci // 145 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 artha - je banne hAthothI samudranA pANIne tare be, tathA jerja AkAzamAM pagothI bhramaNa kare be, tema je bakhtara ne bANo vinA raNasaMgrAma kare be, chAne je cAlAka thayA thakA jayaMkara jaMgalamAM jaTake be, evA to saMkhyAtA mANaso be, paNa jeyonuM citta calAyamAna covAlI strIyonA paricayathI paNa pavitra rahetuM be, evA to viralAja hoya be // 145 // khadyotairiva nAnumAMzca japaNaiH kuMjIva jaMnadiSaH / sAraMgairiva kesarI makhanujAM narteva daityavrajaiH // sauparNeya zvoragaizca marutAM stomairivasvargiri strI niji yadI yahRdayaM zUrAya tasmai namaH // 146 // artha - pataMgI thI jema sUrya, kutarAuMthI jema iMdrano hAthI, hariNothI jema kesarI siMha, daityonA samUhothI jema iMdra, sarpothI jema garuma tathA pavananA samUhothI jema meruparvata, tema jenuM hRdaya strI khothI nedAyuM nathI, tevA zUrA puruSaprate namaskAra thAzro ? // 146 // guhyaM durjanacetasIva salilaM mUrtIva dhAtrInRto / yuddhorvyAmiva kAtaraH kalimalaH svAMte susAdhoriva // daurgatyaM dharaNIruhI marutAM bheje na cetoMbuje / sthairya yasya mRgIdRzAM vilasitaM dhanyAya tasmai namaH // 147 // artha- durjananA cittamAM jema guhya vAta, parvatanA zikharapara jema pANI, samarAMgaNamAM jema kAyara, uttama mu Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 123 nInA manamA jema klezano mela, tathA vRdomAM jema pavanonu uhatapaNuM sthira raheDhuM nathI, tema jenAM citarUpI kamalamAM strIzrono vilAsa sthira rahelo nathI, evA dhanya puruSaprate namaskAra thAyo ? // 14 // naMganogairlasadaMtarAlaineNIdRzAM dehsdrpspaiH|| sadhyAnadIpaH samiyAya zAMtiM / tasmai namaH saMyamikuMjarAya // 14 // artha-aMdara ulasAyamAna thatA cukuTInA naMgarupI phaNAvAlA, evA strIyonA zarIrarupI unnata soe karIne, jeno uttama dhyAnarupI dIpaka TharI gaelo nathI, evA saMyamIzromAM agresara sarakhA puruSa prate namaskAra thAo? // 14 // have parigrahaprakrama kahe . nUyonArajarAjitataraNI vA vivonISaNe / saMsAre saparigrahA tanujuSAM raajirnimjaatydhH|| tatkAMdanti parigrahaM japatapazcAritrapAvitryadhIH / zumadhyAnavidhau vidhutudamamuM moktuM vimuktau rtaaH||14|| artha-nayaMkara samuDamA ghaNA nAranA samuhathI subuMmubu thaelA vAhaNanI peThe, yA saMsAramA parigrahayukta, evI mANasonI zreNi nIce nIce (narakAdika Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 gatimAM) mube je; tethI muktirupI strImA zrAsakta thaelA prANIyo japa, tapa, cAritra, pavitratA, buddhi, ane zukra dhyAnarupI caMDane (prasavAmAM) rAhu sarakhA te parigrahane DomavAne zche be. // 14e // praSabaMdhuH klhaiksiNdhuH| pramAdapInaH kumatAdhvanInaH // aucatyahetu kRtidhuumketuH| parigraho'yaM uritadruto'yam // 15 // artha-veSanA baMdhusarakho, klezanA samunasarakho. pramAdathI puSTa thaelo, kumatamA dorI janAro, uchatapaNAnA heturupa, tathA dhIrajaprate dhUmaketu sarakho A parigraha pApothI upajavayukta thaelo ve.||15|| pitrorUpAstiM sukRtAnuzAsti / prAjJaiH prasaMgaM guNavatsu raMgam // parigrahapreritacitavRtti jahAti caitanyamiva pramItaH // 151 // artha-mRtyu pAmelo prANI jema caitanyane, tema parigrathI prerAelI ne cittanI vRtti jenI, evo mANasa mAbApanI sevAne, puNyonI zikhAmaNane, vidvAno sAthenA saMgane, ane guNavAno pratenA cittAnilASane paNa taje . // 151 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 nAdityAdaparaH pratApanapaTurnAbdheH parastoyavAn / naivAnyaH pavamAnatazca caTulo duSTo na mRtyoH paraH // naivAgneritaraH kudhAjitadhI cauraH smarAnnetaro / doSAnyAnna parigrahAtparamadhasthAnaM tathA sarvathA // 152 // artha- je sUryathI bIjo koi pratApI nathI, samuithI bIjo koI pANIvAlo nathI, pavanathI bIjo koi caMcala nathI, mRtyuthI bIjo koi duSTa nathI, agnithI bIjo ko mukhAvaro nathI, tathA kAmadevathI jema bIjo koi cora nathI, tema DUSaNothI narelA evA parigrahathI bIjaM koi paNa pAponuM sthAnaka nathI. 152 dharmadhyAnamadhIrayaMstarumiva protsarpi kapAnilaH / prItiM paMjinImiva pipatirnirmUlamunmUlayan // prAvINyaM ca payojinI patimiva svarNANurAbAdayan / lAghAmeti parigrahaH kimu kadA kAdaMbarIpAnavat // 153 // artha - jalasAyamAna thato evo kalpAMtakAlano pavana jema vRne, tema dharmadhyAnane calita karato, madonmatta hAthI jema kamalinIne, tema prItine mUlamAMthI ukhe mI kahADato, tathA rAhu jema sUryane, tema paMgitAine AchAdita karato, evo parigraha, madirApAnanI peThe zuM prazaMsAne pAme be ? ( arthAt nathI pAmato. ) // 153 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 have guNa prakrama kahe . tuMbeSu cApeSu ca mauktikeSu / guNAdhiropAnmahimAmudIdaya // kAryaH kadaryai riva kAMcaneSu / yatno guNeSveva manasvimAnyaiH // 154 // artha-tubamAMzromAM, manuSyomAM, ane motImAM guNonA ( dorInA ) AropaNathI (thatA) mahimAne jozne, lonI mANaso jema vyomAM, tema paMDitomAM agresara evA mANasoe guNomAMja prayatna karavo. // 154 // daurjanyasale manuje vsnto| guNA naveyurnahi gauravAya // guNAdhiropaH parapImanAya / kadApi cApeSviva kiM na dRssttH|| 155 // artha-urjanatAthI narelA manuSyamA rahelA guNo paNa gauravapaNAmATe thava zakatA nathI, kemake, dhanuvyomA rahelo guNano (dorIno) zrAropa paranI pIDA mATe thAya ne, e, (he prANI!) teM zuM ko dahAmo joyuM nathI ? // 155 // veSavyatirvizadavasanAdeva saadhyaatimedhyaa| vidyA hRdyA svamativinavAdevalacyAtisanyA / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 vittAvAptirbhavati ca bahorUdyamAdeva divyA | vastraprodyamaparicayaiH prApyate no guNaughaH // 156 // artha - pavitra evI veSanI racanA nirmala vastrathIja zake be, tema manohara ne zojanika evI vidyA potAnI buddhinA vaijavathIja malI zake be, ane divya eva dhananI prApti atyaMta udyama karavAyIja thAya be, paNa te vastra, buddhi ane udyamanA paricayothI guNono samUha prApta thai zakato nathI. // 156 // pASANakhAnyapi mauktikAni / yatsaMkramAblolavilocanAnAm // vakSaH sthale'laMkaraNI javanti / teSAM guNAnAM mahimA mahIyAn // 157 // artha- je guNanA ( dorInA ) saMkramaNathI, capala netrovAlI (strIonA ) hRdayasthalamAM pASANanA ghari paNa motIrupe thara AbhUSaNa tarike thAya TukamA be, tevA guNono mahimA moToja be // 157 // jAtiH zAradazarvarIzvararUcAM sauMdaryasaMhAriNI / buddhi bahasamAna vAGmayasarinnAthapramAthA virAT // rUpaM darpakadarpasarpaphaNanRtpratyarthitulyaM punastAdRggauravanAjanaM navati no yAdRgguNAnAM gae H // 150 // artha- jevo guNono samUha gauravanA jAjanarUpa thAya For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 be, tevI, zarada katunA caMdranI kAMtiyonI suMdaratAne haranArI jAti paNa ghatI nathI, tema atulya eMvA vidyArUpa samudrane (maMthana karavAmAM ) maMthAcala sarakhI buddhi paNa thatI nathI, ne kAmadevanA ahaMkArarupI sarpane garuma samAna evaM rUpa paNa tevI rItanA gauravanA jAjanarUpa yatuM nathI // 158 // B have vairAgyaprakrama kahe be. grAmINeSviva nAgarosrkakusumastomeSvivAliryuvA / mAtaMgo marumedinISviva mRgo dagdheSu dAveSu ca // cakrazcaMdiradIdhitiSviva zamIgarneSvivAMjazcaro / no jogeSu ratiM karoti hRdayaM vairAgyanAjAM kvacit // 15 // | artha- gAMmamI yAmAM jema nagarano rahevAsI, yAkamAnA puSpomAM jema yuvAna jamaro, mAravAmanI bhUmi mAM jema hAthI, dAvAnalathI sala gelAM (vanomAM) jema hariNa, caMdranAM kiraNomAM jema cakravAka tathA agnimAM jema jalacara prANI, tema vairAgyavaMta mANasonuM hRdaya koi paNa jogone viSe naMdane melavatuM nathI // 15NA yAMti na durbhagAmiva vadhUM prottuMgapInastanIM / yatstriAMti na taskarairiva sadA mutsuMdaraiH sodaraiH // no muhyaMti ca pannageSviva maNihAreSvapAreSu ca / yogodyoganiyoginaH prazaminastatsAmyalIlAyitam // 160 / Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e artha-yoganA udyogamA jomAelA samatAvaMtamANaso,je, purnAgiNInI peThe, jaMcA ane kaThIna stanovAlI strIne zcatA nathI, tathA corosAthe jema, tema hamezAM harSavaMta nAzzro sAthe paNa sneha karatA nathI, ane sarpomAM jema tema ghaNA evA maNiyonA hAromAM paNa je moha pAmatA nathI, te sagharcA samatAnuM (vairAgyanuM ) mAhAtmya be. // 160 // yatsaMsArasarojasomasadRzaM yiNldiipaatii| sarpaH sUrpakazatrudarpadalane yacaMcUmAmaNiH // yatsadbuddhivadhUvinodasadanaM yatsAmyasaMjIvanaM / vairAgyaM lasadAtmane priyasuhattaddehi dehi priyam // 161 // artha-je vairAgya saMsArarupI kamalane ( naSTa karavAmAM) caMDa sarakho , kapaTarupI dIpakanI kAMtine (pUra karavAmAM) sarpa sarakho , kAmadevanA ahaMkArane dalavAmAM mahAdeva sarakho be, uttama buddhirupI strIne krImAgRha sarakho , samatAne jIvAmanAro , zrAtmAprate priya mitra sarakho , tathA je vairAgya prANIyone hitakArI , evo vairAgya mane zrApo ? yatkAMtAkelikuMvaM yadamRtamadhure jojane jananAvaM / yanmATyAmodamaMdaM yadaghananinade vAdyavRMde sanijam // yatsadrUpasvarUpe dANasukhavimukhaM yadANe kSINakAMdaM / yaghItte vItavAMcaM hRdaya midamajUttaviraktatvacinham // 16 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 artha-(prANIonu) hRdaya je strIzronI krimAmAM kuMThita thayuM , amRta sarakhAM madhura jojanamAM nAva rahita thaebuM ne, puSponI sugaMdhimAM maMda thaebuM be, uttama nAdovAlA vAjitronA samUhamA utkaMga vi. nAnuM thayuM , uttama rUpane jovAmAM malatAM daNika sukhathI vimukha thaevaM be, mahotsavamA vAMga rahita thayuM ne, tathA dhanamAM paNa je zvA rahita thayuM be, te laghaj vairAgyanuM lakSaNa je. // 16 // hemaMte himavAtavekhitavane vastraivinAyasthitigrISme nImakharAMzukakezarajaHpuMjeSu zayyA ca yat // yarSAsu giregeMhAsu vasatizcaikAkinAM yoginAM / tAnanibaMdhanai ravijitaM vairAgyavisphurjitam // 163 // artha-hemaMta RtumAM ThaMmA vAyuthI jarelAM vanamAM vastro vinA je sthiti, grISma RtumA pracaMDa sUryanA kIraNothI tapelI retInA DhagalamA je zayana karavU, tathA varSA RtumA parvatanI guphAzromAMje rahe,te sagharcA ekAkI rahetA yogiyonuM muAnanA nibaMdhanothI nahIM jItAebuM evaM vairAgyanuja mahAtmya . // 163 // have viveka prakrama kahe be. kAvyAnAM karaNaiH kRtaM surUcirairvAcAM prapaMcaiH sRtaM / pUrNa bAhubalairalaMca tapasAM pUraiH prsighyNkuraiH|| Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 131 ekazchekajanapramodavipaNiH savyo vivekaH sakhe / sarvA yena virne'neva rajaniH zreNirguNAnAM mudhA // 16 // artha-he mitra ! kAvyo karavAthI saryu; manohara vacanonA prapaMcothI sayu, jujAnA balothI saryu tathA kIrtinA aMkurA sarakhA taponA samUhothI paNa sayu, paNa phakta eka uttama mANasonA harSanI pukAna sarakho evo vivekaja sevavo; kemake te vivekavinA caMdhavinA jema rAtri, tema te guNonI saghalI zreNi phokaTaja be. // 16 // yasmin ramyarUceryazaHkumudinInatunavetsaMnavaH / saMprAptyai vibudhezvarairiha gavAM yaH sevyate ratnanUH // yenodyatkatihAriNI guNamaNizreNizca vizrANyate / datte kasya hare rivaiSa na ramAM vaidagdhya mugdhoddhiH||16|| artha-je vivekarupI dIra samukhamAMmanohara kAMtivAlA yazarupI caMjanI utpatti thAya be, tathA ratnanI nUmirupa evo je vivekarupI samupa mahAna paMmitoe karIne (iMzoe karIne) kIrtinI (pANInI ) prAptimATe sevAya , tathA jemAMthI utpanna thatI keTalAka manohara guNopI maNionI zreNi melavI zakAya be, evo te vivekarupI kSIrasamuja, viSNune jema tema kone lakSmI Apato nathI ? (arthAt sarvane zrApe be.) Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 vairAgyaM sunagaM tadeva yazasAM rAziH sa evollasan / sphurtiH saiva zujA ca saiva ca guNazreNirmanohAriNI // dhyAnaM dhanyatamaM tadeva vacasAmoghassa evAnagha - stArAsviMDara maMdanaMdanavanaM yatraucitI caMcati // 166 // artha - tArAomAM jema caMdra, tema atyaMta pUjAnAM sthAnakarUpa evo jemAM viveka zojI rahyo be, teja vairAgya manohara jAvo, teja yazono samUha jalasAyamAna jAvo, teja kIrti zuna jANavI, teja guNonI paMkti manohara jANavI, teja dhyAnane vadhAre dhanya jANavuM, tathA teja vacanono samUha paNa nirmala jAevo // 166 // zuryadhoraNaviva karitrAteSvivairAvaNaH / * kalpaduH pRthivIruheSviva phaNizreNiSvivAhI zvaraH // svaH zailo dharaNIdhareSviva hayastomeSvivoccaiHzravA / jAti khyAtigRhaM guNeSu vilasanneko vivekodayaH // 167 // artha- honI zreNiyomAM jema sUrya, hAthIyonA TolAMomAM jema airAvaNa, vRkSomAM jema kalpavRkSa, sarponI zreNizromA jema zeSanAga, parvatomAM jema meru, tathA ghomAdhonA samUhomAM jema uccaiHzravA (Iino ghomo ) tema kIrtinA sthAnaka sarakho tathA uvasAyamAna thato evo eka vivekanoja udaya saghalA guNomAM zone be // 167 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 yasmAdyAcakalokakokarucimAnarthaH samarthodayaH / kAmazceM priya cittavRttitaTinI protkarSavarSAgamaH // dharmazca tridivA punarjavajavaH prAdurbhavatyaMjasA / navyo'yaM mudamAtanotu mahatAmaucityaciMtAmaNiH // 168 // artha- je vinayarUpaM ciMtAmaNi ratnathI, yAcaka lokarUpI cakoraprate caMdra sarakho, tathA samartha udayavAlo artha utpanna thAyaDe, tathA iMdriyAne cittanI vRttirUpI nadIne jalasAyamAna karavAmATe varasAdanA yAgamana rUpa kAma utpanna thAya be, tathA devagati ne moharUpI dharma jethI turata utpanna yAya be, evaM yA vivekarUpI navuM ciMtAmaNi ratna mahAna puruSonA yAnaMdane vistAro ? naktistIrthakRtAM natiH prazaminAM jainAgamAnAM zrutimuktirmatsariNAM punaH paricitirne puSya puNyAtmanAm // anyeSAM guNasaMstutiH parahRtiH krodhAdividveSiNAM / pApAnAM viratI ratiHsvasudRzAmeSA gatirdharmiNAm // 169 // artha - tIrthaMkaronI jakti, munidhone namaskAra, jaina siddhAMtonuM zravaNa, matsarIyono tyAga, mAhApaNathI pavitra thalA mANasono saMga, paranA guNonI stuti, krodhAdika vairIyono parihAra, pAponI virati, tathA potAnI strIyoprate prema, evI rItanuM lakSaNa dharmI mANasonuM be // 167 // Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 saujanyaM janakaH prasUrupazamastyAgAdaraH sodrH| patnI puNyamatiH suhRdguNagaNaH putrastrapAsaMgamaH // nairdanyaM naginI dayA ca muhitA prItizca maatRsvsaa| sAjAnaMdakuTaM kuTuMbakamidaM prAhuH satAM dhIdhanAH // 17 // artha-sajAnatArUpI pitA,zAMtatArUpImAtA,dAnanA. zrAdararUpI nAi,puNyanI buddhirUpI strI, guNonA samUharUpI mitra,lajAnAsaMgarUpIputra,nirdanatArupIbehena, dayArUpIdIkarI,tathAprItirUpI mAsI,evI rItanuzrAnaMdanAsamUharUpa saUnonuM kuTuMba buddhivAnoe kaheDhuMbe. arcAhatAM saMyaminAM namasyA / saMgaH satAM saMzrutirAgamAnAm // dAnaM dhanAnAM krunnaaNgnaajaaN| mArgo'yamAruditaH zivasya // 171 // artha-arihaMta prajuyonI pUjA, saMyamadhArIne namaskAra, saGanono saMga, AgamonuM zravaNa, tathA avyonuM dAna, evI rItano mokSamArga uttama mANasoe dayAlu mANasomATe kahelo . // 11 // visphurtimatkIrtiraniMdyavidyA / samRdhiriyA ramaNIyarUpam // saulAgyasiddhirvimalaM kulaM ca / phalAni dharmasya SamapyamUni // 17 // artha-sphurAyamAna thatI kIrti, pavitra vidyA, vRddhi Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 pAmelI saMpadA, manohara rUpa, saubhAgyanI siddhi tathA nirmala kula, e e dharmanAM phalo be // 172 // # sauhArdadRSTiH sukRtaikapuSTiH / paropakAraH karuNAdhikAraH // vivekayogaH samatAniyogaH / saMtoSavRttiH kRtinAM pravRtiH // 173 // artha-mitratAvAlI dRSTi, puNyanI puSTi, parano upakAra, dayAlupaeM, vivekano saMyoga, samatAnuM dhArayuM, ane saMtoSavRtti eTalI puNyazAlI unI pravRtti be. 173 jJAnI vinItaH sujagaH suzIlaH / prabhutvavAnnyAyapathapravRttaH // tyAgI dhanADhyaH prazamI samarthaH / paMcApyamI bhUmiSu kalpavRkSAH // 174 // artha- jJAnI ne vinayI, saubhAgyavAlo thazne uttama zIladhArI, doddedAra thazne nyAyamArge cAlanAro, dhanADhya yaine dAnezvarI, tathA sattAvAna thaine zAMtavanAvavAlo, e pAMce yA jagatamAM kalpavRko (sarakhA) be. SHstho'pi yaH pAtakajItacetA / yuvApi yo mAravikArahInaH // ADhyo'pi yo nItimatAM dhurINastrayo'pyamI devanadI pravAhAH // 175 // artha- daridrI (dhanahIna) batAM paNa jenuM citta pApo Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 zrI kare be, tathA yuvAna batAM paNa je kAmadevanA vikArathI rahita be, ane ( sarva vAte) samartha batAM paNa je nyAyI mAM agresara be, e traNe devanadInA ( gaMgAnA ) pravAhasArakhA ( pavitra ) be // 175 // vRttinItimatI ramA ca paramA zazvadhinItAH sutA / baMdhurvadharadhIrmatiH smRtimatI vaMzaH prazaMsAspadam // vIrya varyataraM vacazca madhuraM murtizca visphurtijAk / sAnaMda piDurairidaM nigaditaM dharmasya lIlAyitam // 176 // artha-nItiyukta vRtti, utkRSTa zojAvAlI strI, hamezAM vinaya karanArA putro, manohara buddhivAlo nAi, yAdadAstI vAlI buddhi, prazaMsAyogya vaMza, atiuttama vIrya (zakti). madhura vacana, tathA dedIpyamAna mUrti, te saghalo dharmano mahimA be, ema paMmitoe zrAnaMda sahita kaheluM be // 176 // zAstraiH zAstravatAM balairvalanRtAM zrIjiH zriyAzAlinAM / zIlaiH zIlajuSAM guNai guNajuSAM ghInizca dhImAlinAm // sarveSAM gururastyamI mama punarmatveti yeSAM vyadhAvizvAnaMdakarI jagadgururiti khyAtiM dumAU sutaH // 177 // teSAM caMdana caMdramauktika kumutkailAsazailollasat / kIrtisphItamarIcimaMmitadizAM prauDhapratiSTAspRzAm // sUrINAM munihIrahI ra vijayAhvAnAM zivazrImatAM / rAjye rAjini vijJahemavijayaH sUktAvaliM nirmame // 178 // For Personal and Private Use Only Jain Educationa International Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 artha-zIloe karIne sarva zIladhArIunA, guNoe karIne guNavAnonA tathA buddhijee karIne buddhivAnonA A guru (zreSTa) be, anemArA paNa guru be, ema mAnIne humAyunA putre (akabara bAdazAhe) "zrA jagatanA guru De" evI rItanI jagatamAM AnaMda karanArI jeyonI prakhyAti karelI , evA tathA caMdana, caMdra motI, caMDavikAsI kamala, tathA kailAsa parvatasarakhI jalasAyamAna thatI je kIrti, tenA dedIpyamAna kiraNothI maMmita karelI meM dizAune jethoe evA utkRSTa kI. tivAlA tathA zivazrIvAlA ane munizromAM hIrAsamAna, evA zrI hIravijayasUri mahArAjanA manohara rAjyamAM (samayamAM) paMmita zrI hema vijaya gaNijIe zrA "kastUrIprakaraNa" nAmanI sUktAvalI racI . 177 kamala vijayasaMjhapAjhapArIpAda yakamalavilAse lUMgatAM saMgatena // rasikajanavinodA sUtritA sUktimAlA / zriyamayatu janAnAM kaMpIThe luvaMtI // 11 // artha-kamala vijayajI gaNi nAmanA mahA paMmita (gurunA) banne caraNorUpI kamalanA vilAsaprate bhramaratulya thaelA (evA zrI hemavijayagaNijIe) banA. velI, tathA mANasone vinoda ApanArI zrA "sUkti Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 137 mAlA"lokonA kaMThasthalamArahI thakI lakSmIne zrApo? stsuutrmauktikmhoddhituttyguNphH| prAjheMuhemavijayena vinirmito yH|| AdAyasUktajalamaMbudharA zvAsmAdU / vyAkhyAjuSaH dititalaM sukhayaMtu saMtaH // 10 // artha-uttama sUtrarUpI motIyonA mahAsAgara sarakhI AracanA, vidvAnomAM caMcha sarakhA zrI hemavijayajI gaNie karelI ke temAMthI meghonI peThe uttama mANaso "sUktarUpI" pANIne lezne, pRthvItalapara vyAkhyA karatA thakA sukha pAmo ? // 10 // __ evI rIte sakala vichAnonA samUharUpI devomAM iM sarakhA paMDita zrI kamala vijayajI gaNinA ziSya paMDita zrI hemavijaya gaNijIe racelI "kastUrIprakaraNa" nAmanI sUktimAlA saMpUrNa thaz. - Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 zrI zrAdijIna vintI. sue jInavara zetruMjA dhaNIjI, dAsa taNI aradAsa // tuja AgaLa bALaka parejI, huM to karUM vepAsare // jInajI muja pApIne tAra // tuMto karuNArasa naryojI, tuM sadduno hitakArare jInajI // ja0 // 1 // huM avaguNano oraDojI, guNa to nahIM lavaleza / paraguNa pekhI navi zakuMjI, kema saMsAra tarezare jInajI // muja0 // 2 // jIvataNAM vadha meM karyAjI, bolyA mRSAvAda, kapaTa karI paradhana haryAMjI, sevyA viSaya savAda re jInajI // muja0 // // 3 // huM laMpaTa huM lAlacIjI, karma kIdhAM keI kroma // tra vanamAM ko nahIMjI, je Ave muja jokare jInajI // muja0 // // 4 // parAyAM hanIzejI, joto rahuM jaganAtha // kugati tI karaNI karIjI, jomayo tehazuM sAthare jInajI // muja0 // // kumati kuTIla kadAgrahIjI, vAMkI gati mati muja // vAMkI karaNI mahArIjI, zIsaMjaLAvaM tujare jInajI // muja0 // // 6 // punya vinA muja prANikhojI, jANe meluMre zratha // uMcAM taruvara morIyAMjI, tyAMhI pasAre hAthare jInajI // muca0 // 7 // vINa khAdhA vINa jogavyAjI, phogaTa karma baMdhAya // zrartadhyAna mI nahIMjI, kIMje kavaNa upAyare jInajI // muja0 // 8 // kAjaLathI praNa zAmaLAjI, mArA mana paraNAma | soNAM mAMhI tAharu jI, saMjAruM nahIM nAmare jInajI // muja0 // // mugdha loka ThagavA jIjI, karUM aneka prapaMca // kuru kapaTa huM keLavIjI, pApa taNo karu saMcare jInajI // muja // 10 // mana caMcaLa na rahe kI mejI, Jain Educationa International For Personal and Private Use Only Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 rAce ramaNIre rUpa // kAma viTaMbaNa zI kahuMjI, pamIza hu~ cha ti kupare jInajI // muja0 // 11 // kizyA kahu guNa mAharAjI kizyA kahuM apavAda // jema jema saMjAlaM haiyejI, tema tema vA vakhavAdare jInajI // muja0 // 12 // giruA te navi lekhavejI niguNa sevakanI vaat| nicataNe paNa maMdirejI, caMDana TALe jya tare jiinjii||13||nigunno topaNa tAharojI, nAma dharAvyuM dAsa kRpA karI saMsArajo jI, purajo mujamana Azare jinjii|mujn // 14 // pApI jANI muja naNIjI, mata mUko visAra // vi haLAhaLa zrAdojI, Izvara na taje tAsare jInajI // muja // 15 // uttama guNakArI hujI, svArtha vinA sujANa // karasA siMce saranarejI, meha na lAge dANare jInajI // muja0 // 16 tuM upagAri guNanilojI, tuM zevaka pratipALa // tuM samaratha suM pUravAjI, kara mAhArI saMjALare jInajI // 17 // tuMjane | kahIe ghaNuMjI, tuM sau vAte jANa // muphane zrAjo sAhibAjI, lava tAharI ANare jInajI // muja // 17 // nAnirAyA / caMdalojI, mArudevInA naMda, kahe jIna harakha nivAjajyora dejo paramAnaMdare jiinjii|| muja pApIne tAra // 15 // iti Jain Educationa International For Personal and Private Use Only