Descriptive Catalogue of Sanskrit Manuscripts Asiatic_Society Vol 01 Part 01

Author(s): Narendrachandra Vedanttirtha
Publisher: Asiatic Society
Catalog link: https://jainqq.org/explore/020266/1

Page #1

Descriptive Catalogue
OF Sanskrit Manuscripts
OF The Asiatic Society
( THE INDIAN MUSEUM COLLECTION )
Vol. I DHARMAŚĀSTRA or SMRTI
COMPILED BY NARENDRA CHANDRA VEDANTATIRTHA
SIRWILLAMJONES
MDCCXLVI-MDCCXCIV
THE ASIATIC SOCIETY 1, PARK STREET, CALCUTTA-16

Page #2

DESCRIPTIVE CATALOGUE
. OF
SANSKRIT MANUSCRIPTS
OF
THE ASIATIC SOCIETY ( THE INDIAN MUSEUM COLLECTION )
Vol. I DHARMASĀSTRA or SMRTI
COMPILED BY NARENDRA CHANDRA VEDANTATIRTHA, M, A.,
(Sankhya-Vedanta-Mimansatirtha-Tattvaratna-Sastri) Curator of Sanskrit Manuscripts & Museum, Asiatic Society,
and Retired Lecturer, Calcutta University.
THE ASIATIC SOCIETY I, PARK STREET, CALCUTTA-16
1969

Page #3

Published by : THE ASIATIC SOCIETY
1969
Price : Rs. 30
Serving jinshasan
:
083649 gyanmandir@kobatirth.org
Printed by : Mr. M. H. Owen of the Printing Services, 175A, Acharyya Jagadish Bose Road, Calcutta-14
Phone : 44-4983

Page #4

कलिकाता-“एसियाटिक सोसाइटि"-संगृहीत
हस्तलेखग्रन्थ विवरणे
इण्डियान्मिउजियाम्संकलन
प्रथमो भागः
[धर्मशास्त्रम् अथवा स्मृतिः]
श्रीनरेन्द्र चन्द्र वेदान्ततीर्थेन
सम्पादितः
१६६६ खुष्टाब्दे कलिकाता-"एसियाटिकसोसाइटि"प्रकाशितः

Page #5

Page #6

PREFACE
The present volume of the Catalogue of Sanskrit manuscripts in the Indian Museum collection under the care of the Asiatic Society contains descriptions of manuscripts No. 1 to 516. The Dharmasastra or Smṛti works treated here range from the Manusamhita-the upper limit of the age of composition of which according to Bühler may be placed roughly in the 2nd century B.C.-to the Kayastha-paddhati and such other works composed towards the end of the 19th century. During this long period of nearly two thousand years the Smrti literature may be divided into four broad sections (1) Long metrical works, generally in ślokas of 32 letters (anuṣṭubh) from the 2nd century B.C. to 1200 A.D., (2) Commentaries on the metrical works from 400 A.D. to 900 A.D., (3) Comprehensive commentaries forming something like Digests ranging from 700 A.D. to 1400 A.D., and (4) Nibandhas or Digests from 1000 A.D. to the present day. The last class is the most extensive and most important. The works began to be composed during the advent of the Mahommedans into India and the purpose might have been to preserve the Hindu Society in tact, by codifying its Laws, Regulations and Rules of conduct in life.
Smrti derives its authority from the Śruti (Vedas) and follows it faithfully. It is called Smrti beacause it was derived from the memory of great sages of ancient india. If Smrti ever contradicted a well-known Śruti, the theory of the lost Śruti held good in ancient times in preference to that of the Smrti; the modern scholiasts, however, are more inclined to reconcile the contradiction by means of new interpretations.
The Sūtra works of Smrti such as Gautama's Dharma-Sūtra are not included in this catalogue of manuscripts. For them the reader is requested to see H. P. Sastri's Catalogue, Volume III published by the Society.
[ a ]

Page #7

The importance of Smộti literature lies in the fact that herein we get the social, political and religious history of ancient India. During the age of the Mahommedan conquests of India, the Brahmins felt the urgency of codifying all laws relating to the Hindu Society, so that the Mahommedans could not damage and defile the Hindu ideas. Therefore, they interpreted the Samhitās systematically and rigidly to serve the purpose of maintaining the purity of the social and religious concepts. The digests were written very carefully and they contain forceful interpretations of the subjects mentioned in the Samhitās. There are twenty such Samhitās, which are to be seen in the following verses :
मन्वत्रिविष्णुहारीतयाज्ञवल्क्योशनोऽङ्गिराः, यमापस्तम्बसंवर्ताः कात्यायनबृहस्पती॥ पराशरोव्यासः शङ्खलिखितौ दक्षगौतमौ । शातातपो वशिष्ठश्च धर्मशास्त्रप्रवर्तकाः॥
T
Of these the Manusamhitā is the most authoritative. It is said
A TTET, aq HAFTH'; Manu's saying is as beneficial as medicine. As a man takes medicine for preventing and for curing diseases, so a Hindu should act according to the dictates of Manu in order to prevent and remedy social maladjustments. Otherwise, he should be an outcaste in the society.
In the present catalogue we get the following subjects :
Original Samhitās, Complete Codes of law, Comprehensive works on sacred Law, Ahnikas or daily duties of the Brahmins, Marriage, Aśauca, Śrāddha, Vyavahāra or Civil Law, Dāna, Tīrtha, Pratișthā, Consecration and Dedication, Prāyaścitta, Karmavipāka, śānti, Jyotişa as applied to Smrti, Pūjāpātha, Vrata, Castes, Yatidharma and miscellaneous. The index at the end of this volume will show the names of manuscripts with corresponding numbers of them, from which the reader will be able to get the contents of these manuscripts. Therefore, no separate synopsis of contents is deemed necessary.
[b]

Page #8

There are some important manuscripts in this catalogue, such as Mitākṣarāṭīkā by Lakṣmi Devi, Parāśaramādhava by Mādhavacārya, Santika by Vasistha, Stri-Pumsoḥ ekavastrasnanavidhi by Sukrācārya, Mahārṇava Karmavipaka by Mändhātā, son of Madanapala, Laghumādhavakālanirṇaya by Madhavacārya, Kālamādhavakārikā by Bhaṭṭa Vaidyanatha Sūri, Hāralata by Aniruddha Bhaṭṭa, Śudravivāha, Vivādaratnākara by Candeśvara, Dānavākyāvali by Candeśvara, Madanapārijāta by Madana Pāla Deva, Vidhānapārijāta by Ananta Bhatta, Tristhalisetu by Nārāyaṇa Bhaṭṭa, Kāśīsetu by Nārāyaṇa Bhatta, Tithidvaidhasiddhanta, Kayasthadharmapradipa, Kayasthapaddhati, Vaiṣṇavāhnikaśrutisara, Punarupanayana by Bharadvaja Divakara etc., etc.
There are some manuscripts in this volume that are not found in Aufrecht's Catalogus Catalogorum. They have been noted in the body of the volume and the readers may find them in proper places.
Kayasthadharmapradipa and Kayasthapaddhati are the two modern manuscripts probably composed during the 19th century. Some Pandits of Benares gave an opinion that the Kayasthas were Kṣatriyas. This created a great agitation and several tracts and opinions were published by Pandits who held the opposite view. Vamsidhara Pandita gave an opinion that there are no Kṣatriyas in the Kali era.
There are manuscripts on Yatidharma or Monastic life in this volume which should be noted carefully. These manuscripts deal with the following topics, viz., the qualification of the yatis, initiation, taking of staff, the duties at the death of a yati, his obsequial rite and the merit of honouring a yati.
The yatis should live by madhukari i. e. begging small quantities of food from many persons as the bees collect honey from many flowers, and it will be unlawful to live otherwise. Nārāyaṇabali is prescribed as a penance for them who live otherwise.
[ c ]

Page #9

The Librarian and the General Secretary have given me every facility to bring out this volume in a very short time for which I am so grateful to them. Messrs The Printing Services are also to be thanked for their speedy execution of the printing of the volume. Thanks are also due to Pt. Pranabendra narayana Bhattacharya, for the preparation of the Index.
Mm. Dr. H. P. Sastri in his elaborate preface to his Descriptive Catalogue, volume 3 (Smrti) dealt with the importance of the Smsti literature exhaustively and curious readers may find it still useful.
Narendra Chandra Vedantatirtha
[d]

Page #10

DHARMA-ŚĀSTRA
I. M. 5239. मनुस्मृति Manusmarti
By Manu
Substance : Country-made .papor. ..Size : 94x4, inches... Folios : 1-66, Lines : 16-18. Extent in granthas: 3000. Seript: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains the Institutes of Manu (Manusainhitā), the most ancient and important of the 20 twenty Snıšiti Sarhitās describing the Hindu religious codes in simple Sanskrit verges. The work has been very often published and translated into English, Bengali and many other modern * languages. The present Ms. contains from the very beginning to the end the whole work in 12 twelve chapters with colophong. See L, 1165 and H. P. Sastri, Vol. III, 1851.
Beginning :
स्वयंभुवे नमस्कृत्य ब्रह्मणेऽमिततेजसे । मनुप्रणीतान् विविधान् धर्मान् वक्ष्यामि शाश्वतान् ॥१॥ मनुमेकाग्रमासीनमभिगम्य महर्षयः । प्रतिपूज्य यथान्यायमिदं वचनमब्रुवन् ॥२॥
End:
इत्येवं मानवं शास्त्रं भृगुप्रोक्तं पठन् द्विजः । भवत्याचारवान्नित्यं यथेष्टां प्राप्नुयाद् गतिम् ॥२७॥
Colophon :
इति मानके धर्मशास्त्रे भृगुप्रोक्तायां संहितायां द्वादशोऽध्यायः ।
Post-colophon :
गम् तत् सत् । श्रीविश्वेश्वरार्पणमस्तु ।

Page #11

I. M. 5758. The Same with the tikā of Kullūka Bhatta
Substance : Country-made paper. Fize: 10x61 inches. 1-31. Lines : 17-20. Extent in granthae: 1240. Script: Appearance: Pair. Incomplete.
Folios : Nagara.
The Ms. contains a portion of Chap. VIII of the Manusamhita (Sl. ]-272) with Kulluka Bhatta's commentary, called Manavārtha(Manvartha)muklāvali. See H. P. Sastri, Vol. III, 1855.
Beginning:
व्यवहारान् दिइक्षुस्तु ब्राह्मणैः सह पार्थिवः ।
मन्त्र मन्त्रिभिश्चैव विनीतः प्रविशेत् सभाम् ॥१॥ एवंविधविपक्षमहीक्षिदभ्यः प्रजानां रक्षणादवाप्तवृत्तिस्तासामेवेतरेतरविषादजपीड़ापरिहारार्थम् । व्यवहारेति ।
The printed edition (Mandlik) does not read व्यवहारेति.
End:
धर्मोपदेशं दर्पण विप्राणामख्य कुर्वतः ।
तप्तमासेचयेत्तैलं वक्त श्रोत्रे च पार्थिवः ॥२०२।। धर्मति। कथंचिद्धर्मलेशमवगम्यायं ते धर्मोनुष्ठेय इति ब्राह्मणस्याहङ्कारादुपदिशतोऽस्य शूदस्य मुखे कर्णयोश्च ज्वलत्तैलं राजा प्रक्षेपयेत् ॥२७२॥
'The Ms. ends here abruptly.
1. M. 10486. The Same
with Kullūka Bhatta's commentary Substance: Country-made paper. Size : 13x61 inches. Folios : 1-253. Lines : 15-16. Extent in granthas: 14168. Script : Nagara, Appearance: Fres h. Date: Sain. 1887. Complete,
[
2
।

Page #12

The M1. contains with it a printed list of contents of the Manusamhità in 17 fols., which has probably been placed at the begioning of it by a later hand.
Beginning:
स्वयंभुवे नमस्कृत्य ब्रह्मणेऽमिततेजसे । मनुप्रणीतान् विविधान् धर्मान् वक्ष्यामि शाश्वतान् ॥१॥
Com.
बन्दे परं ब्रह्म नमामि मूत्तीस्तस्या परा ब्रह्महरित्रिनेत्राश्रिता रजःसत्त्वतमांसि याभिविश्वोदयस्थेमलयांस्तनोति ॥
The printed edition (Mandlik) does not read this Ist. introductory verse. It begins with the 2nd. introductory verse of this Ms. e. g.
गौड़े नन्दनवासिनाम्नि स्वजनैर्धन्ये घरेन्द्रयां कुले । विप्रो भट्टदिवाकरस्य तनयः कुल्लूकभट्टोऽभवत् ॥ काश्यामुत्तरवाहिजहनुतनयातीरे समं पण्डितैस्तेनेयं क्रियते हिताय विदुषां मन्वर्थमुक्तावली ॥१॥
मानववृत्तावस्यां ज्ञेया व्याख्या नवा मयोदभिन्नाः ।
प्राचीना अपि रुचिरा व्याख्यातॄणामशेषाणाम् ॥५॥ मनुमित्यादि। अत्र महर्षीणां धर्मविषयप्रश्ने मनोः श्रूयतामित्युत्तरदानपर्यन्तश्लोकचतुष्टयेनैतत्य शास्त्रस्य प्रेक्षावत्प्रवृत्त्युपयुक्तानि विषयसंबन्धप्रयोजनान्युक्तानि । etc., etc.
The printed Ms. reads भूजनैः for स्वजनैः, श्रीमद् for विप्रो, मयोद्धभिन्ना (sing.) for मयोद्धाभिन्नाः.
End:
इत्येतन्मान शास्त्रं भृगुप्रोक्तं पठन् द्विजः । भवत्याचारवान् नित्यं यथेष्टां गतिमाप्नुयात् ॥१२॥
[
3
]

Page #13

Com.
इत्येतदिति। समाप्त्यर्थ इति-शब्दः ।, etc.
सेयं मया मानवधर्मशास्त्रे विधाय वृत्तिर्विदुषां हिताय ।
दुर्गाधनादेर्दधितोत्तरोऽभूत् त्राता ततो मे जगतामधीशः ॥ The printed edition reads :
सेयं मया मानवधर्मशास्त्रे व्यधायि वृत्तिर्विदुषां हिताय । दुर्योधजाते?रितक्षयाय भूयात्ततो मे जगतामधीशः ।।
Colophon:
इति श्रीमानवे धर्मशास्त्रे भृगुप्रोक्तसंहितायां द्वादशोऽध्यायः ॥१२॥
इति घारेन्द्रनन्दनवासीयभट्टदिवाकरात्मजभट्टकुल्लकविरचितायां।। मन्धर्थमुक्तावल्यां मनुवृत्तौ द्वादशोऽध्यायः समाप्तः ॥१२॥
Post-colophon:
श्रावणमासे शुक्ले पक्षे पूर्णमासे बुधवासरे, संवत् १८८७, समाप्तम् ।
I. M. 5211. याज्ञवल्क्यस्मृति Yajnavalleya smrti
By Yajnavalkya
Substance: Country-made paper. Size : 10x4 inches. 1-70. Lines : 8-9. Extent in granthas: 1012. Script: Appearance : Fair. Complete.
Folios : Nagara.
The Ms. contains the whole work in 3 chapters, viz. on ācāra, vyavzhāra, and prāyaścitla. See H. P. Sastri, Vol. III, 1866.
Beginning:
योगीश्वरं याज्ञवल्क्यं संपूज्य मुनयोऽब्रुवन् । वर्णाश्रमेतराणां नो ब्रूहि धर्मानशेषतः ॥१॥
[ 4 ] .

Page #14

End:
आदित्यस्य प्रसादेन प्राप्तवान् यो यजुर्गणान् ।
प्रणमे याज्ञवल्क्याय पिप्पलादगुरोरलम् ॥ The printed edition (Chaukhamba Sanskrit-Series) reads यजुर्गणम् for यजुर्गणान् , प्रणमेत् for प्रणमे, याज्ञवल्क्यं सं for याज्ञवल्क्याय.
Colophon:
इति श्रीमदयोगियाज्ञवल्क्यीये . धर्मशास्त्रे . प्रायश्चित्ताध्यायस्तृतीयः । समाप्तं संपूर्णम् ।
I. M. 9600. The same
Substance: Country-made paper. Size: 10x4 inches. Folios: 1, 5-8, 11--12, 14, 17, 18, 21-24, 26, 28,-31, 33, 34, 38-51, 54-55, 56-57,80-62,63-64. Lines : 8. Extent in granthas: 688. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is partly worm-eaten. It begins from the very beginning but ends abrůptly and many; folios are missing throughout. For the beginning see our Ms. No. 5211.
End :
कृच्छातिकृच्छ्रः पयसा दिवसानेकविंशति ।
द्वादशाहोपवासेन पराकः ॥३२०॥ ___ The Ms. is incomplete towards the end (1. 320 of chap. III, dealing with prāyaścitta).
I. M. 7177. The Same
Substance : Country-made paper..: Size : 10x4t inches. Folios : 2-54. lines, 10, Extent in 'granthas : 998:'"Script : ' Nagara. Appearance: Old. Incomplete. Dato: Sám 15697
The Ist. folio of the Ms. is missing and the 2nd. folio is torn. The writing is effaced in many folios and the contents
[
5
]

Page #15

cannot be recovered. The Ms. wants the concluding remarks and begins with $1. 19, chap. I.
Beginning :
कनिष्ठादेशिन्यङ्गष्टमूलान्यमं करस्य च ।
प्रजापतिपितृब्रह्मदेवतीर्थान्यनुक्रमात् ॥१९॥ End:
श्रुत्वैतद् याज्ञवल्क्योऽपि प्रीतात्मा मुमिभाषितम् ।
एषमस्त्विति होवाच नमस्कृत्य स्वयंभुवे ॥३३४॥ Colophon:
इति श्रीयाज्ञवल्क्यीये धर्मशास्त्रे प्रायश्चित्ततृतीयोऽध्यायः । इति धर्मशास्त्र समाप्तम् ।
Then the Ms. begins with प्रकरणानुक्रमणिका.
Post-colophon :
संवत् १५६९ ज्यैष्ठवदि ३रा लिखितं ।
I. M. 8484. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 10x 44 inches. Folios : 1-60. Lines : 15. Extent in granthas : 100. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Me, is partly worm-eaten. It contains some more
slokas after the end
एघमस्त्विति होवाच नमस्कृत्य स्वयंभुवे. Such as
धर्मशास्त्रमिदं विप्राः पवित्रं परमं मधु । अन्यत्र पुत्राच्छिष्याद्वा न याच्छोनियात्तथा ॥४१॥
सं याज्ञवल्क्यं ककुद मुनीमा ।।।
नमस्करोम्यातिहरं मुनीन्द्रम् ॥१२॥ Colophon : . इति श्रीयाज्ञवल्क्यीये धर्मशास्त्रे तृतीयोऽध्यायः ।
[ 6 ]

Page #16

I. M. 7188. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 12x5 inches, 4-30. Lines. 12. Extent in granthas : 720. Script: Appearance : tolerable. Incomplete.
Folios : Nagara
The Ms. is partly damaged towards both of its edges. It begins and ends abruptly. Folios 5, 6 and 20 are missing.
Beginning: देवतोच्यते
॥१०॥ पुरा x कर्मार्थ एव च।
एतेनेदं तु कर्तव्यं विनियोगः स उच्यते ॥४१॥ End:
मास्तिक्यभावाम्मूढ़ात्मा पापेभ्यः कुरुते मतिं ।
I. M. 3685. 'The Same
Substance: Country-made paper. Şize : 64 X5 inches. Folios : 9-48+1-35. Lines : 8. Fxtent in granthas: 600. Script: Nagara. Appearance : Bad. Incomplete.
The Ms. is worn out and damaged. It contains the chapters on ācāra (incomplete) and vyāvahāra (complete) and the chapter on Prāyaścitta touches to the exteut of 126lokas and then it ends abruptly.
Beginning:
पाणिप्रायः स[]वर्णास्तु गृह्णीयात् क्षत्रिया शरं । बैश्या प्रतोदमा(१)दयात् वेदने त्वमजन्मनः ॥३२॥
[ 7 ]

Page #17

End:
इति संश्रुत्य गच्छेयुह बालपुरःसराः । विदश्य निम्बपत्राणि नियता द्वारि वेश्मनः ॥१२॥
आचम्यानयादि सलिलं...... Colophon :
इति याज्ञवल्क्यीये धर्मशास्त्रे व्यवहाराध्यायो" द्वितीयः समाप्तः ।
After the end of chap: I and before beginning chap. II. the Ms. has the following lines :
वेदरत्नाष्टभूवर्षे नवम्या कृष्णपक्षगे । अलेखीद यदुनाथेन शुक्लेन शनिघासरे ॥१॥ आश्विने मासि प्रथम आचाराध्यायविश्रुतः । द्वितीयो व्यवहारस्तु प्रायश्चित्तस्तृतीयकः ॥२॥ लेखकेन लिखेदादौ इदानी शोधनं कृतं । रमानाथेन धीरेण शीघ्रमेकाकिना स्वयम् ॥३॥
विद्वान् भवेत् शीघ्रतरं याज्ञवल्क्यप्रसादतः ॥ Thus it is seen that the Ms. was written in the Saniyat year 1894.
(10
...I..M. 5240. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 10x43 inches. Folios : 1-25. Lines : 16. Extent in granthas : 1008. Seript : '''Nagara. 'Appearance : Fair. Complete. ___For the beginning of the Ms. see our Ms. No. 5211 and for the end, our Ms. Nd. 7177.
Colophon:
इति याज्ञवल्क्यीये धर्मशास्त्रे तृतीयोऽध्यायः ।
Post-colophon:
श्रीसाम्बसदाशिवार्पणमस्तु । श्रीविश्वेश्वर (: १) प्रसन्नो भवतु । ॐ तत् सत् ।
[ 8 ]

Page #18

I. M. 10348. The Same
with the commentary मिताक्षरा Miralesara
By Vijñāueśvara Substance : Country-made paper. Size : 11x41 inches. Folios : 2-139, 168-187. Lines : 7-8. Extent in grantbas : 2370. Script : Nagara. Appearance: old. Incomplete.
The Mg. has no colophon. It begins and ends abı uptly and contains the I«t chapter only without some lines in the beginning and some lines in the end with fols. 140-167 missing in the middle. See H. P. Sastri, Cat. Vol. III, 2757.
Beginning :
-भिः पूजयित्वा मुनयः सोमश्रवःप्रभृतयः श्रवणधारणयोग्या अब्रुवन् guara: 1 qala ATSERII alfa i Śi. 1, chap. I.
End :
यद्यपि राजानमधिकृत्याय राजधर्मकलाप उक्तस्तथापि वर्णान्तरस्यापि विषयमण्डलादिपरिपालनाधिकृतस्यायं धर्मों वेदितव्यः। राजधर्मान् प्रवक्ष्यामि, Śl. 368, chap. I--,
12
I. M. 9833A. The Same with मिताक्षरा Mitaksara
By Vijñāneśvara
Substance : Country-made paper, Size: 12x5 inches. Folios : 79–169. Lines: 10. Extent in granthas : 2800. Script : Nagara. Appearance : Old. Incomplete.
The ms. contains an incomplete copy of the third chapter on Prāyaścitta only.
[9]

Page #19

Beginning:
-नदानादिना संतोषितो यदि जनसमक्षमुच्चैः श्रावयति नानाक्रोशकस्यापराध इति तनापि वचनान्न दोषः। 1. 227, chit:'. III. End :
ब्राह्मणाधुच्छिष्टभोजने तु बृहदविष्णुनोक्तम् - ब्राह्मणः शूदोच्छिष्टाशने सप्तरानं पश्चगव्यं पिबेत् , वैश्योच्छिष्टाशने पञ्चरात्रं, राजन्योच्छिष्टाशने त्रिरात्रं, ब्राह्मणोच्छिष्टाशने त्वेकाहमिति तत् कामकारविषयम् । यत्तु यमवचनम्-भुक्त्वा सह ब्राह्मणेन प्राजाप- Si. 289. chap, III ).
- 13
I. M. 9833B मिताक्षरा Mitalizard
Ly Vijiānesvara
Substance: Country-made paper. Size: 121x5 inches. 1-44. Lines : 8-9. Extent in granthas : 1056. Script: Appoarance : New. Incomplete.
Folios : Nagara:
The Ms. contains an incomplete copy of the commentary Mitākṣarā (without the text), chap. II on Vyavalāra only. Beginning
अथास्वामिविक्रयाख्यव्यवहारपदम् । तत्स्वरूपमाह नारदः। नि(क्षि ?) वा परद्रव्यं मष्टं लब्ध्यापहृत्य था। विक्रीयते समक्षं यत् स ज्ञेयोऽस्वामिविक्रयः । SI. 168, chap. II End:
गणादीत्यत्रादिशब्देन ब्रह्मपुरी निविष्टस्य महाजनादिपरिग्रहः। सन्न गुरुपक्षिणापर्थमागतो माननीय इत्यादिसमयः ।
14
I. M. 9833C. The Same Substance : 0ountry-made paper. Size: 13X5 in hes. 1-31. Lines : 10. Extent in grantbas : 868. Ecript: Appearance : New. Incompleto.
Folios: Nagare.
[
10
]

Page #20

The Ms. is partly worm-eaten. It begins and ends abruptly.
Beginning:
--पलिसे शुचौ देशे देवब्राह्मणसन्निधौ । आवाहयेत्ततो देवान् लोकपालांच पूर्ववत् ॥
धर्माधाहनपूर्व तु प्रतिज्ञापत्रक लिखेत् ॥ P.567, ch. II (Chss.). Sl. 113,
End:
तथापराण्यपि विभागलिङ्गानि तेनैवोक्तानिसाक्षित्वं प्रातिभाव्यं च दानं ग्रहणमेव च ।
विभक्ता भ्रातरः कुर्यन विभक्ताः कथंचन ॥ इति Si. 149, P. 626 (Chss.), chan, II.
Colophon:
रिक्थविभागप्रकरणम् ।
15
1. M. 9833E. The Same
Substanco : Country-made paper. Size : 13 x 54 inches. Folios : 3-40. Lines : 9. Extent in granthas : 912. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete
The Ms. is partly worm-eaten. It begins and ends abruptly and contains a portion of the 2nd chapter on vyayahāra only. Beginning :
बालस्थविरविषमस्थक्रियाकुलान् । कार्यातिपातिव्यसनिनृपकार्योत्सवाकुलान् । मत्तोन्मत्तप्रमत्तान् भृत्यान्नाह्वानयेन्नृपः ॥
वादिना भाषितं प्रतिवादिनोऽग्रे समयादिविशेषाङ्कितं लेख्यं लिखनीयमित्यर्थः। कात्यायनः-निवेश्य कालं वर्ष व मासं पक्षं तिथिं तथा। वेलांप्रदेशं विषयं स्थानं जात्याकृती बयः ॥ etc. fol. 3a-b.
[ 11 ] .

Page #21

End 1
चिकित्सकं प्रत्यव्याह याज्ञवल्क्यःभिषक् मिथ्याचरन् दाप्यस्तिर्यक्षु fol. 40b.
16
I. M. 5212. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 100 X 42 inches. Folios : 1, 3-4. 11-17, 21-30, 33-34, 36-39, 42-48, 50-55, 57-198. Lines: 10 Extent in granthas: 4525. 8cript: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
End:
The Ms contains the Mitaksira commentary beginning from the chap. on vyavahara to the very end of it with some folios missing at intervals, and with a table of contents of the chapter at the end just between the colophon, and the con cluding Sloka.
Beginning :
अभिषेकादिगुणयुक्तस्य राज्ञः प्रजापालनं परमो धर्मः । तच दुष्टनिग्रहमन्तरेण न संभवति । दुष्टपरिज्ञानं च न व्यवहारदर्शनम् विनेति व्यवहारदर्शन महरहः कर्त्तव्यमित्युक्तम्-व्यवहारान् स्वयं पश्येत् सभ्यैः परिवृतोsaहमिति ।
chap. II, P. 383-8), ŚI. 1 (Chss )
उत्तमोपह[ १ ] स्येयं शिष्यस्य कृतिरात्मनः । धर्मशास्त्रस्य विवृतिर्विज्ञानेश्वरयोगिनः ॥ P. 754 (Chss).
Colophon :
इति श्रीमत्पद्मनाभ भट्टोपाध्यायात्मजस्य श्रीमत्परमहंसपरिव्राजक विज्ञानेश्वरभट्टारकस्य कृतौ ऋजुमिताक्षराख्यायां याज्ञवल्क्यधर्मशास्त्रविवृतौ द्वितीयोऽध्यायः समाप्तः ॥ ३११॥
समाप्तमिदं मिताक्षरा व्यवहारप्रकरणम् ।
[ 12 ]

Page #22

17
I. M. 5267. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 10X4 inches. Folios: 1-40. Lices: 10. Extent in granthas: 1000. Script: Nāgara, Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. contains the portion on aśauca in chap. III on Prayaścitta of the Mitäkṣara, in full and some lines in the beginning of the next section, apaddharmaprakaraṇa.
Beginning:
geurafani faâfafanyeni गृहस्थविशेषस्य गुणधर्माच प्रदर्शिताः । प्रतिपादन मुखेन तेषामपवादः प्रतिपाद्यते ।
उक्ताः ।
अभिषेकादिगुणयुक्तस्य अधुना तदधिकारसंकोच हेतुभूताशौचP. 758. Śl. I, chap, III.
End:
आपद्यपि न हीनवर्णेन ब्राह्मी वृत्तिराश्रयणीया किन्तु ( P. 818) ब्राह्मणकर्म वेदाध्ययनादि न कर्त्तव्यम् अपि तु भिक्षाटनमात्रम् ।
The portion after 'kintu' is not found in the printed edition (Chss.) and it does not carry any sense with the context. It seems to be misplaced here.
18
I. M. 9017. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 9×5 inches. Folios: 1-16 Lines: 18. Extent in granthas: 288. Script; Nagara Appearance: Fair. Incomplete.
This is a stitched manuscript. It contains a portion of the Vyavabārs chapter of the Mitākṣarā. It begins from the very beginning of the chapter and ends towards the beginning of the commentary on Śl. 9, just after the section, called, vyavahāramatṛkäprakaraṇa.
[ 13 ]

Page #23

The Ms. contains the original text of Yajnavalkya, also, It ends abruptly.
Beginning:
व्यवहारान्नृपः पश्येद्विद्वदभिप्राह्मणैः सह । धर्मशास्त्रानुसारेण क्रोधलोभविवर्जितः ॥१॥ P. 387. अभिषेकादिगुणयुक्तस्य राज्ञः प्रजापालनं परमो धर्मः। सच दुष्टनिग्रहमन्तरेण न संभवति। P. 388.
End:
यथा रूपकशतं वृद्धया गृहीत्वायं न प्रयच्छतीत्यावेदनसमयेऽभिधाय भाषाकाले रूपश-P.416.
Colephon:
इति व्यवहारमातृकाः| fol. 16a.
I. M. 7816. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 10x3t inches. 1-46, Lines: 8-9. Extent in granthas: 782, Script: Appearance: Fair. Incompleto.
Folios: Nagara.
The Ms. contains the original text also. It begins from the very beginning of the work (chap. I, SI. 1 ) and ends abruptly to the end of Sl. 121, p. 210, towards the end of गृहस्थधर्मप्रकरण.
Beginning :
धर्माधर्म तद्विपाकास्त्रयोऽपि क्लेशाः पञ्च प्राणिनामायतन्ते । यस्मिन्नेतैनों परामृष्ट ईशो यस्तं धन्दे विष्णुमोकारवाच्यम् ॥
[ 14 ]

Page #24

याज्ञवल्क्यमुनिभाषितं मुहुविश्वरूपविकटोक्तिविस्तृतम् । धर्म-शास्त्रमृजुभिर्मिताक्षरै
बालबुद्धिविधये विविच्यते ॥ याज्ञवल्क्यशिष्यः कश्रित प्रश्नोत्तररूपं याज्ञवल्क्यप्रणीतं धर्मशास्त्रं संक्षिप्य कथयामास, यथाह मनूक्त भृगुः। P... End: नमस्कारमन्नं केचि
"देवताभ्यः पितृभ्यश्च महायोगिभ्य एव च ।
नमः स्वाहायै स्वधायै नित्यमेव नमो नमः॥" इति धर्णयन्ति। नम इत्यन्ये । तत्र वैश्वदेवं लौकिकेऽग्नौ कर्त्तव्यं न वैवाहिकेमावित्याचार्यः । इदानी
20 J. M. 9833D. वीरमित्रोदय Viramitrodaya
By Mitra Miśra
Substancs: Country-made paper. Size : 121x5 inches. Folirs 1-11+2 (stray leares). Extent in gran thas : 325. Script: Nagara.. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is partly worm-enten. It is a commentary on the Yajnavalkya-Smrti, called Viramit rodaya by Mitra Misra during the reign of Akbar the Great. The Mg. rung up to fol. 11b aud ends with grafa getur beginning from the very beginning of this section and then adds 2 two other stray leaves. Beginning:
अथ दायविभागकारणमारभतेतल्लक्षणं चोक्तम् नारदेन -- विभागोऽर्थल्य पैत्रस्य सनयैर्यन्त्र कल्प्यते ।
दायभागमिति प्रोक्तं व्यवहारपदं बुधैः ॥ P. 568, chay. II Si, 114.
[ 1 ]

Page #25

End :
माषो विशतिभागस्तु पलस्य परिकीर्त्तितः ।
माषोsन षोड़शरतिकः तेन चतुःसुवर्णपरिमितपल
Colophon :
इति श्रीमत् याज्ञवल्क्यव्याख्याने दायविभागप्रकरणम् ।
21
I. M. 8995.
An unknown Commentary
on Mitākṣarā
(most probably written by Laksmi Devi)
Substance: Country-made paper. Size: 8x44 inches. Folios : 2–89, 1–56. Lines : 25. Extent in granthas : 4320. Script : Nagara. Appearance : Bad. Incomplete.
The Ms. is worm-eaten throughout, It cannot be handled without further in-juring it. It contains 2 parts in 2 paginations. The Ist, part (fol. 2-89 ) contains an unknown com - mentary on the Mitäkṣara other than Balambhatti for a portion of the chap. on vyavahara beginning towards the beginning of the chapter and euding abruptly to-wards the end of the दिव्यप्रकरण.
The 2nd part (fol. 1-56) begins just after the दिव्यप्रकरण and ends abruptly towards the end of the chapter on vyavahāra. The commentary seems to be informative. Compare fol. 162 of our next Ms. no. 2826 with fol. 10 (Pt. II) of this Ms., which show both to be of the same author.
Beginning :
विशेषेत्यर्थः । तथा च व्यवहारान्नृपः पश्येदिति यत् तद् विद्वदुभिर्ब्राह्मणैः सह धर्मशास्त्रानुसारेण तादृशः स इति योजना बोध्या ।
End:
मन्युक्तमेतत् । पितरावित्यत्रान्यशब्दस्य क्रममादाय तथा प्रतिपादने स्वारस्याभावात् । पिता मित्रेत्यत्र तत्र [ ? ] तृतीयानिर्देशे न तस्या अप्रा
[ 16 ]

Page #26

22
I. M. 2826. मिताक्षराटीका Mitalsaralika
By Lakşmi Devi
· Substance : Country-made paper. Size : 114X104 inches. Folios : 30--485. Lines, 13-14, Extent in granthas : 11882. Script : Nāgara. Appearance: Old. Incompleto.
The Ms. contains at the end of the chapter a table of contents. The Ms, is partly worm-eaten. It is written nicely. It contains to the end of the chapter on vyavabāra but begins abruptly towards the beginning of this chapter. The commentary is lucid. Compare this with our Ms. no. 8995 (specially fol. 162b of this Ms. with fol. 12 [Pt. II] of the previous Ms.), which will prove both to be of one and the same author.
- सुतरां विरोधाभावादनयोः प्रबलदुर्बलभावचिन्तनमेव तावदयुक्तमिति शङ्काशयः। नानौशनसायर्थशास्त्रधर्मशास्त्रयोस्तश्चिन्तापिऽपितु धर्मशास्त्रान्तर्गतयोरेवानयोस्तचिन्तेति एकविषयतया विरोधसंभवात्तचिन्तनं युक्तमित्युतराशयः ।
प्रबेश्य क्षिप्रं वरुणायेदमिति प्राग्वत् । ईश इति पूर्वस्य प्रतिपत्तिविधेरर्थवादोऽयम् । *-मग्रिमावपि जायन्ते इति वर्तमानवचमत्वमविवक्षित विकृतत्वं करणाविहीनत्वमित्यर्थ इति शिवम् ।
Colophon:
इति श्रीमन्मिताक्षराव्याख्याने महादेव-भट्टात्मजोमांगजवैद्यनाथाङ्गिभूतबालकृष्णजमिपायगुंडोपाख्यश्रीलक्ष्मी देवीविरचिते लक्ष्म्यभिधे व्यवहारप्रकरणं संपूर्णम् ।
See L. 1979 and H. P. Sastri, Vol. III, Nos. 1876, 1877 and 1878.
[ 17 ]

Page #27

23
1. M. 10131. 97737Trafa Purāśarasmrti
By Parāsara
Substance: Country-made paper. Size: 12X5 inches. 1-17. Lines : 12. Extent in granthas : 592. Seript: Appearance : Oldish., - Completo. Date : Sain 1859.
Foliose Nagara.
The Ms. contains marginal notes and runs from the very beginning to the end. See H. P. Sastri. Vol. III, no. 1883.
Beginning:
अथातो हिमशैलाने देवदारुवनालये । व्यासमेकाग्रमासीनमपृच्छन्नृषयः पुरा ॥१॥ मानुषाणां हितं धर्म वर्तमाने कलौ युगे। शौचांचारं यथावच्च वद सत्यवतीसुत ॥२॥
End :
एतत् पाराशरं शास्त्रं श्लोकानां शतपञ्चकम् । दिनवत्या समायुक्तं धर्मशास्त्रस्य संग्रहः ॥८१॥ यथाध्ययनकर्माणि धर्मशास्त्रमिदं तथा ।
अध्येतव्यं प्रयत्नेन नियतं स्वर्गकामिना ॥२॥ Colophon :
इति पाराशरीये धर्मशास्त्रे सकलप्रायश्चित्तनिर्णयो नाम द्वादशोऽध्यायः ।
Post.colophon :
१८५९ ५९ (१) सम्बत्सरे एकोन-सप्ततितमे लिखितं गोस्वामिना कुशलपुरिणा, शुभमस्तु । अन्तत् सत् हरिनारायणाय नमः श्रीनृसिंहाय नमः ।
24
I. M, 7178. The same Substance: Country-mada paper. Size: 10x5 inches Folios : 1-14. Linos: 11-14. Extent in granthas : 455. Script : Nāgara, Appearance : Fair. Incomplete.
[ 18 ]

Page #28

The Ms. contains from the 3rd to the 10th chapter of the Uttara-Khanda only. Beginning
मुनयः ऊचुःविस्तरेण समाख्याहि हरिसंश्रयणं परम् । कथमाश्रयणं नृणां कथमाराध[ये ?] विभो ॥१॥ श्रीपराशर उवाचवक्ष्यामि मुनयः सर्व विष्णो(रा ?)श्रयणं क्रिया । मन्त्रदीक्षाविधिं चैव तत्तत्पूजाविधि तथा ॥२॥ अनन्यशरणाः सर्व कलौ संपूज्य केशवं । भवबन्धाद विनिमुक्ताः सर्वे हरिपदं ययुः ॥४५॥
एतत् पाराशरं श्रुत्वा श्रुद्धसत्त्वं सुनिर्मलम् । Colophon:
इति श्रीपाराशर्यधर्मशास्त्रे उत्तरखण्डे दशमोऽध्यायः ॥१०॥
End
J. M. 10356. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 101X3 inches. Folios: -13. Lines : 11-13. Extent in granthas : 440. Script: Nagar , Appearance: Oldish. Incomplete,
The Ms. runs from the very beginning to the beginning portion of chap. 10 with certain changes in readings. See cut Ms. no. 10131. The Ms. ends abruptly. Beginning :
ऋषयो हिमशैलाने देवदारुवनाश्रमे ।.
व्यासमेकाग्रमासीनं ऋषि पृच्छन्ति धार्मिकम् ॥ End:
शुष्कान्नं गोरसं स्नेहं [शूद्ध १]-धेश्मनि चागतं । पक्वं ब्राह्मगृहे पूतं भोज्यं तत् मनुरब्रवीत् ॥ भापत्काले तु विप्रेण भुक्तं शूदगृहे यदि ।
माColophon : इति पाराशरे धर्मशास्त्रे नवमोऽध्यायः । fol. 13a.
[ 10 ] .

Page #29

26
I. M. 4907. 'The Same
Substance: Country-made paper. Fize: 12x5 inches. 2-27. Lines : 9. Extent in granthas : 580. Script: Appearance: Fair. Incomplete.
Folios : Nagara,
The Ms. is wanting in the first 12 twelve Slokas in fol. I, otherwise it runs to the very end of the entire work. Beginning:
-धर्मा वाशिष्ठाः काभ्यपास्तथा ॥१९॥ गार्गीया गौतमीयाश्च तथा चौशनसाः श्रुताः ।
आत्रेया विष्णुसंवर्ता दाक्षा आङ्गिरसास्तथा ॥१३॥ End :
यथाध्ययनकर्माणि धर्मशास्त्रमिदं तथा ।
अध्येतन्यं प्रश[स १]न्नेन नियतं स्वर्गकामिमा ॥३॥ Colophon:
इति पाराशरे धर्मशास्त्रे सकलप्रायश्चित्तनिर्णयो नाम द्वादशोऽध्यायः ॥१२॥ नारायणाय नमः।
27
I. M. 5257. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 10x4 inches, Folios : 1-17. Lines : 15. Extent in granthas: 592. Script : Nagara, Appearance : Fair. Complete.
The Ms. runs from the very beginning to the end of the work. See our Ms. 10. 10131 for the beginning, end and the colophon.
28 I. M. 222. The Same
Substance: Country-made paper. Size : 10x5 1-37. Lines : 9. Fxtent in granthas : 592. Appearance: Fair. Complete. Date ; Sam. 1866.
inches. Folios : Script : Nagara.
[
20
]

Page #30

The Ms. is partly mouse eaten. Compare this with our Mss. nos. 5257 and 10356. It contains a table of contents (भनुक्रमणिका) at the end. Beginning:
अथातो हिमशैलाने देवदारुवनाश्रये । व्यासमेकाग्रमासीनं पृच्छन्ति मुनयस्तदा । ब्राह्मणः क्षत्रियो वैश्यः शूद्रो वा सुसमाहितः ।
एतत्तु श्रावयेद् यस्तु पुष्यते सुरमानुषैः ॥ Colophon :
इति श्रीपाराशरस्मृतौ धर्मशास्त्रे द्वादशोऽध्यायः । समाप्तोऽयं पराशरी स्मृतिः। 33A
nd:
Post-colophon:
संवत् १८६६ पौषशुक्ल पञ्चम्यां ५ चन्द्रपुत्रौ ।
29
I. M. 221. पराशरमाधव Pardsard-mādhava
By Madhavācārya
Substance : Country-made paper. size : 11x5s inehes. Folios : 235-389. Lines : 13. Extent in granthas: 6200. Seript: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains the celebrated commentary on the Parāśarasmrti by Madhavācārya (c. 14th century. A. C. ), popularly known as the Parāśaramadhava. It begins from the very beginning of the Prāyaścittakāņda (Chap. IV), (P.1, Vol. II, Bib. Ind.) and ends abruptly towards the end (P. 5347 of the kanda. The Ms. contains the original text of Parasara also.
Beginning :
वागीशायाः समनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यन्नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननम् ॥१॥
[ 21 }

Page #31

स माधवः सकलपुराणसंहिताप्रवर्तकः स्मृतिसषमापराशरः । पराशरस्मृतिजगदीहिताप्तये
पराशरस्मृतिविवृतौ प्रवर्त्तते ॥ आचारकाण्डनिरूपणादायेनाध्यायत्रयेण विधिनिषेधौ दर्शिवौ। अथेदानी तदुलङ्घननिमित्तपातित्यपरिहारोपायप्रतिपादकं प्रायश्चित्तकाण्डमारभ्यते ।
End: .
तदेवमयं भगवान् पराशराचार्यः काण्डद्वयेन व्यवहारसूचनसहितमाचारप्रायश्चित्तद्वयमभिधाय शास्त्रमुपसंहरति ।
एतत् पाराशरं शास्त्रं श्लोकानां शतपञ्चकम् । द्विनवत्या समायुक्तं धर्म-(Fol. 389b).
30
I. M. 219. बृहत्पराशरस्मृति Brhat-par asarasmati
By Parāśara
Substance: Country-made paper. Size: 12x5 inches. Folios: 1-50, Lines : 10 Extent in granthas: 1250. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins almost as the Purāśarasmrli but differs materially in extent as it contains much more informations than that and this is why it is called Bihat-Parāśarasmrti ; Purāsarasmrti is but a digest of it. Compare H. P. Sastri, Vol. III, Nog. 1879-82. It is called Vrddha-parāśarasmiti, also.
Beginning:
व्यक्तान्यक्ताघदेवाय वेधसेऽनन्तवेधसे । नमस्कृत्य प्रवक्ष्यामि धर्मान् पाराशरोदितान् ॥१॥ अथातो हिमशैलाये देवदारुवनाश्रमे । व्यासमेकान्तमासीनं द्विजाः पृच्छन्ति धाम्मिकाः ॥२॥
[ 22 ]

Page #32

End:
क्षत्रियायां तु यो जातो वैश्यायां तु तथा सुतः । ब्राह्मणस्य पितुस्तौ तु निधीयतां द्विजानतः ॥५९॥
क्षत्रियस्य मुत्तश्चैवColophon:
इति घृहत्पाराशरे धर्मशास्त्रे सुव्रतप्रोक्तायां संहितायां चतुर्थोऽध्यायः । Fol. 48 a.
I M. 7717. शान्तिक Santila
By Vašiştha
Substance : Country-made paper. Size : 71x4} inches. Folios : 6-27. Lines 7-8. Extent in granthas : 114. Script : Nagara. .Appearance : Fair. Incomplete. Date : Sam. 1641.
The folio 15 of the Ms. is missing. It begins abruptly but ends to the very end of the work. It is a minor work on
Tfn, i.le., blessings after a worship on behalf of the yajamāna, to whom the result of the worship accrues.
Beginning:
__ सप्तम्यां भो सूरी जातो अष्टम्यां शशिनस्तथा ।
वशम्यां ... ... बुधस्य द्वादशीस्तथा(2) ॥४॥
End:
अयोध्यायां च गयायां रामस्य गुरुणा स्वयं । वशिष्ठं गुरुणा प्रोक्ता शान्तिकं च रमांसूनी ? ॥२४॥
Colophon :
इति श्रीवसिष्ठमुनिना कृतं शान्तिकं समाप्तम् ।
Post-colophon:
संवत् १६४१ वर्षे मार्गशीर शुदि ५ पञ्चमीयायां तिथौ भृगुवासरे श्रीगौड़ इति देवशङ्करकेण स्वयं लिखितं ।
पादृशं पुस्तकं दृष्टा तादृशं लिखितं मया । यदि शुद्धमशुद्धं पा मम दोषो न दीयते ॥
[ 23 ]

Page #33

Beginning :
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 42 inches. Folios : 1-10. Lines : 15. Extent in granthas : 300. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
End:
32
I M. 5251. शङ्खस्मृति Sankshasmati By Sankhamuni
The Ms. contains the whole work from the beginning to the end.
स्वयंभुत्रे नमस्कृत्य सृष्टिसंहारकारिणे । चातुर्वर्ण्य हितार्थाय शङ्खः शास्त्रमकल्पयत् ॥१॥ यजनं याजनं दानं तथैवाध्यापनक्रियां । प्रतिग्रहं चाध्ययनं विप्रकर्माणि निर्दिशेत् ॥२॥
Colophon :
शङ्खप्रोक्तमिदं शास्त्रं योऽधीते बुद्धिमान्नरः । सर्वपापविनिर्मुक्तः स्वर्गलोके महीयते ॥ १६ ॥
इति शङ्खप्रोक्ते धर्मशास्त्रे अष्टादशोऽध्यायः ॥ १८ ॥
33
I. M. 237. हारीत - बृहस्पति-दत्त-संवर्त्त- पुलस्त्य संहिता Havita-Brhaspati-Dalisa Samvar!a - Pulastya-samhitas
By Harita, Brhaspati, Daksa, Samvarta and Pulastya, respectively,
Substance: Country-made paper. Size: 9X 4 inches. Folios I --5; 1–4; 1–10; 1-10; 1-2 Lines 11. Extent in granthas : 652. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date: Sam 1746.
The Ms. is a collection of 5 five original smrti works with table of contents attached to each of them.
[24]

Page #34

End:
[ Tiarīlasmýli ) Begianing:
हारीतेनवमाख्यातं लोकानां हितकाम्यया । प्रायश्चित्तं चिकित्सार्थमेतत् प्राहुर्मनीषिणः ॥ स्थावरविपदं चैव यद्यपि स्वयमार्जितम् ।
असंभूय सुतान् सर्वान् न दानं न च विक्रयः ॥ Colophon:
इति हारीतप्रणीतं धर्मशास्त्रं समाप्तम् । Post-colophon:
संवत् १७४६, ज्येष्ठकृष्णचतुर्था रवायलेखि पीताम्बरेण स्वार्थ परार्थ च। (Fol. 5b).
Boginning:
End:
[ Brhaspatismrti ] इष्टा ऋतुशतं राजा समाप्तवरदक्षिणं । भगवन्तं गुरुश्रेष्ठ पर्यपृच्छबृहस्पतिम् ॥ बृहस्पतिमत पुण्यं ये पठन्ति द्विजातयः । चत्वारि तेषां वर्द्धन्ते आयुः प्रज्ञा यशो बलम् ॥ इति श्रीबृहस्पतिप्रणीतं धर्मशास्त्रं समाप्तम् । संवत् १७४६ ज्येष्ठकृष्णतृतीयायां शमौ तृतीयप्रहरे पूर्णम् ।
Colophon :
Beginning:
End:
[ Daksasmrti ] सर्वशास्त्रार्थतत्वज्ञः सर्ववेदविदां वरः । पारगः सर्वविद्यानां वक्षो नाम प्रजापतिः ॥ य इदं पठते शास्त्रं विप्रेभ्यश्च प्रयच्छति । सर्वपापविशुद्धात्मा ब्रह्मलोके महीयते ॥ इति श्रीदक्षप्रजापतिप्रणीतं धर्मशास्त्रं समाप्तम् ।
Colophon :
Pont-colophon' :
सं १०४६ स्थैः, कृ. ८, गुरौ ।
[ 25 ]

Page #35

[ Samvarta.smati ] Beginning:
संवर्तमेकमासीनं सर्ववेदान्तपारगे।
ऋषयस्तमुपागम्य पप्रच्छुर्धर्मकाक्षिणः ॥ Ed.
चान्द्रायणं तु सर्वेषां पापानां पावनं परं ।
कृत्वा शुद्धिमवाप्नोति परमं स्थानमेव च ॥ Colophon:
इति संवर्त्तप्रणीत धर्मशास्त्रं समाप्तम् ॥ Post-colophon:
संवत् १९४६, ज्य, कृ. ११ रवौ मध्याह्ने ।
[ Pulastya smrti ] Beginning:
कुरुक्षेत्रे महात्मानं पुलस्त्यमृषयोऽब्रुधन् ।
तांश्च धान् प्रकारांश्च नो वद स्मातमागमम् ॥ End:
सद्यस्त्वप्रौढ़बालायामन्यथा वत्सराच्छुचिः ।
अदत्तायां निराण दत्तायां पक्षिणी भवेत् ॥ Colophon:
इति पुलस्त्यप्रोक्तं धर्मशास्त्रं समाप्तम् । Post-colophon:
.सं १९४६. चै. शु. १५ । ___All these are printed in 'स्मृतीनां समुच्चयः', Ass. Poona ; and also in Calcutta.
34
I. I. 5914. हारीतस्मृतिमन्त्रोद्धार
Mārītasmylimantroddhāra Substance: Country-made paper. Size : 9X4 inches. Folios : 1-13. Lines : 8. Extent in granthas : 234. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains a detailed procedure for worshipping Hari. It ends abruptly.
[ 26 ]

Page #36

End :
Beginning :
ॐ श्रीमन्नारायणचरणं प्रपद्ये । श्रीमते
श्रीमते रामानुजाय नमः । नारायणाय नमः इति मन्त्रः । ॐ अस्य श्रीद्वयाख्यमन्त्रस्य नारायण ऋषिः, गायत्री छन्दः, नारायणाय (?) देवता अशेषपुरुषार्थजपे विनियोगः ।
इति
संकल्पः ।
End :
एवं मनोरस्य माहात्म्यं परिकीर्त्तितं ।
अनन्तभगवन्मन्त्राः
11
35
I. M. 5250. हारीतस्मृति Haritasmali By Harita
Substance: Country-made paper. Size: 9×4 inches. Folios: 1-3. Lines : 17 Extent in granthas : 145. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
Colophon :
For this Ms. sce our Cat. No, 33. There is a slight difference of readings in the present Ms.
Beginning :
हारीतेनैवमाख्यातं लोकानां हितकाम्यया । प्रायश्चित्तं विशुद्धवर्थमेतत् प्राहुर्मनीषिणः ॥
स्थावर द्विपदं च यद्यपि स्वयमर्जितम् । असंभूय तान् सर्वान् न दानं न च विक्रयः ॥
इति हारीतप्रणीत धर्मशास्त्रं समाप्तम् ।
36
I. M 4522, हारीतस्मृतिमन्त्रोद्धार
Haritasmṛtiman troddhāra
Substance: Country-made paper. Size: 7X4 inches. Lines : 7. Extent in granthas: 280. Script: Nagara. Good. Complete.
[ 27 ]
Folios : 1 – 26, Appearance:

Page #37

The Ms. is written within coloured borders. It contains the procedure how to release mantras attached to the Haritasmrti. This portion is nothing but a supplement to the Haritasmrti. For the Ms. see our Cat. No. 34.
Beginning :
श्रीमते रामानुजाय नमः । श्रीमन्नारायणचरणे शरणं प्रपद्ये । श्रीमते नारायणाय नमः इति मन्त्रः । अस्य श्रीद्वयाख्यमन्त्रस्य । नारायण ऋषिः । गायत्री च्छन्दः । श्रीनारायणदेवता । अशेषपुरुषार्थजपे विनियोगः । इति संकल्पः ।
End :
Colophon :
नारी वा पुरुषो वा च तप्तचक्राङ्कित वर्जयेत् । समसीत कष्टं च तस्य सेलमानं समाचरेत् (१) ॥
End :
इति श्रीहारीतस्मृतौ मन्त्रोद्वारं संपूर्णम् (?) । समाप्तश्चायं हारीतशास्त्रम् (?) ।
37
I. M. 8718. द्वादशार्णमन्त्रोद्धार Dvādasārṇamantroddhāra
Substance : Country-made paper. Size : 10 X 42 inches. Folios : 1--4. Lines : 8. Extent in granthas : 35. Script : Nagara Appearance : Fair. Complete.
The Ms. is partly worm-eaten . It contains Hārita's interpretation of the mantra - "ओं नमो भगवते वासुदेवाय", which is composed of 12 twelve syllables, for which the work is so called. This is also a supplement to the Hārita-smrti. Beginning :
हारीत उवाच -
अथ वक्ष्यामि माहात्म्यं द्वादशार्णस्य पार्थिव । यस्योच्चारणमात्रेण द्वादशाक्षरसंभवम् ॥
द्वादशार्णमनोरेवं विधानं प्रोच्यते नृप ॥१०॥
इति श्रीहारीतस्मृतौ द्वादशार्णमन्त्रस्योद्धारं तृतीयावरण संपूर्णम् ।
Colophon :
Post-colophon :
शुभमस्तु । नमो विष्णवे इति मन्त्रः ।
[
28 ]

Page #38

38 I. M. 9128. दत्तस्मृति Dalegasmrti.
By Dakşa Substance: Country-made paper. Size: 111x41 inches. Folios : 1-12. Lines : 9. Extent in granthas: 253. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : Sam 1810.
The Ms, contains the entire body of the Dharmaśāstra, as laid down by Daksa. For the Ms., see our Cat. No. 33, where there is a slight difference in readings, to be found in the beginning; and in the end we get an altogether different sloka. Beginning :
सर्वधम्मर्थितत्त्वज्ञः सर्वशास्त्रविशारदः।
पारगः सर्वविद्यानां दक्षो नाम प्रजापतिः ॥ End :
भावयित्वा त्पिदं शास्त्रं श्राद्धकाले द्विजोत्तमाः।
भक्षयं भवति श्राद्धं पितृभ्य उपतिष्ठते ॥५॥ Colophon:
इति दाक्षे धर्मशास्त्रे सप्तमोऽध्यायः । Post-colophon:
संवत् १८१० ज्येष्ठमासे शुक्लपक्षे पञ्चम्यां पुधे ।
39
I. M. 8171. The Same Substance : Country-made paper. Size : 10 x 41 inches. Folios : 1- 4. Lines : 14. Extent in granthas : 168, Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. ___For the begianing of the Ms., see our Cat. No. 38. The
Mo. ends abruptly. End:
मन्यते स्त्रीश्च मूर्तिश्च तदेव बहु मन्यते । सत्वोत्कर्षस्तु राये च विषमस्ते वशीकृताः ॥१.३ ॥ अपलैररूपसरवैश्व मानुषे
[ 29 ]

Page #39

40
I. M, 5259. 'The Same Substance : Country-made paper. Size : 94X4 inches. Folios : 1-6. Lines: 16. Extent in granthas: 253. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. ___The Ms. exactly corresponds to our Cat. No, 33, portion on Daksasmrti. Colophon:
इति दाक्षे धर्मशास्त्रे सप्तमोऽध्यायः ॥७॥
I. M. 5255. संवर्सस्मृति Samvarta-smpti
By Samvarta Substance : Country-made paper. Size : 10x4t inches. Folios : 1-5, Lines : 17. Extent in granthas : 220. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Complete. ___The Ms. generally corresponds to our Cat. No. 33, portion on Samvarla-smrti, with certain variations in readings. Beginning :
संवर्तमेकमासीनं सर्ववेदाङ्गपारगं।
ऋषयस्तमुपागम्य पप्रच्छुर्धर्मकाक्षिणः ॥ End:
चान्द्रायणं तु सर्वेषां पापानां पावनं वरं ।
कृत्वा शुद्धिमवाप्नोति परमं स्थानमेव च ॥३०॥ Colophon:
इति श्रीसंघर्तप्रणीतं धर्मशास्त्रं समाप्तम् ।
42
I. M. 5260. गौतमधर्मसूत्र Gautamadharma-sutra or
गौतमस्मृति Gautama-smrti
By Gautama Substance: Country-made paper. size: 10X4 inches. Folios : 1-12, Lines : 15. Extent in granthas : 456. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
[
80
]

Page #40

The Ms. contains the entire body of the Dharmaśastra of Gautama. This Gautama is not the same as Gotama, the author of the Nyāyasal ra, as some seem to think.
Beginning :
वेदो धर्ममूलम् । तद्विदां च स्मृतिशीले। दृष्टो धर्माव्यतिक्रमः । साहस च महताम्। न तु दृष्टार्थ भघरदौर्बल्यात् । तुल्यबलविरोधे विकल्पः ।
End:
क्रूरकर्माणः क्रमशश्चान्त्यारोपपद्यन्ते । तस्मात् कर्त्तव्यमेवेह प्रायवित्त विशुद्धैर्लक्षणैर्जायन्ते धर्मस्य धारणाधर्मस्य धारणादिति ।
Colophon :
इति श्रीगौसमीये धर्मशास्त्रे (अनत्रिंशत्तमः १) अध्यायः ।
43 I. M. 4594. गौतमसूत्र Gau'ama-sutra
By Gautama (Acārakhanda)
Hubstance : Country-made paper. Size : 8x4 inches. 1-7. Lines : 10, Extent in granthas: 105. Seript: Appearance : Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
The Ms. contains a portion of the acārakanda only of Gautama's sūtra. It ends abruptly. It is a different work from Gautamadharmasatra.
Beginniog:
भयाचारान् प्रवक्ष्याम्याचारालभते धर्मम् । आचारादेव धर्ममाचारादेव एखमाचारादेव मोक्षं प्राप्नुयात् ।
End.
तेम त्रि-चेन प्राणामायम्य संप्रोक्ष्य कराभ्यामुदकमादाय गायत्र्याभिमन्त्रितं स्यामि(१)
[ 31 ]

Page #41

44
I. M. 4576. The Same Substance: Country-made paper. Size: 8x4 inches. 1-6. Lines: 11. Extent in granthas: 168. Script: Appearance: Fair. Complete. Date: Śs, 1750; Sam 1885.
For the beginning see our Cat. no. 43.
Folios: Nagars.
End:
पुनः प्रातरुत्थाय यथोक्तमविकलं चरेत् । एवं क्रियाकाण्डमाचरितो धर्मार्थकाममोक्षाणां सिद्धिर्भवति ॥३॥
Colophon:
इति गौतमसूत्रोक्ताचारखण्डानि समातानि । Post-colophon :
यादशं पुस्तकं दृष्टा तादृशं लिखितं मया। पदि शुद्धमशुद्धं वा मम दोषो न विद्यते ॥ भाचारहीनं न पुनन्ति वेदाः पचप्यधीताः सह षडू भिरङ्गः । छन्दांस्येनं मृत्युकाले. त्यजन्ति की शकुन्ता इव जातपक्षाः ॥ विप्रोम्वृक्षो(?) मूलक यन्त्र संध्या वेदाः शाखाः कर्मधर्माणि पत्र ।
तस्माद् पलं मूलतो रक्षणीयं छिने मूले नैव शाखा न पत्रम् ॥ इदं पुस्तकं जोशी इत्युपनामरामचन्द्रात्मजकाशीनाथेन श्रीवाराणस्यों लिखितं शके १५५०, संवत् १८८५ विकारीनाम संवत्सरे भाषाशुलवण्यामेष संपादितं । स्वार्थ परोपकारार्थ । श्रीकाशीविश्वेश्वरः प्रसन्नोस्तु ।
45
I. M. 5946. अविस्मृति Atrismrti
By Atri . Sabstance : Country-made paper. Size : 108x4 inches. Folios : 1-6. Lines : 13. Extent in granthas: 130. Script: Nagara. Appearance: Fair. Completo.
[ 32 ]

Page #42

The Ma. contains the entire body of Atri's Smrti printed in Aqandasram Sanskrit Series, Poona and by Bhayanicharan Bandyopadhyay, Calcutta. -
Beginning :
हुसाग्निहोत्रमातीनमन्निं वेदविदा घरं । पृच्छन्ति जातसन्देहा ऋषयः संशितव्रताः ॥१॥
End:
पस्त्विदं पठते शास्त्रं विप्रेभ्यश्च प्रयच्छति । मुच्यते सर्वपापेभ्यो ब्राह्मलोकं स गच्छति ॥
Colophon :
इत्यत्रीये भवमोऽध्यायः । समाप्त अनिप्रणीत धर्मशास्त्रम् ।
Post-colophon:
अन्धस्य संख्या-१३०
46
I. M. 9298. The Same
Bubstance: Country-made paper. Size : 9 x4 4-9, 11. Lines : 14. Extent in granthas : 196. Appearance : Oldish. Incomplete.
inches. Folios : Script : Nagara.
The Ms. differs from our Ms. no. 5946, although both are called by the same name. The Poona edition corresponds to our Ms. no. 5946 and the Calcutta Edition corresponds to the present Ms. The latter contains more slokas than the former. Thus we have two different versions.of the same work. The Ms. begins and ends abruptly.
Begloning :
-णी तु गुना दष्टस्त्रिरात्रमुपवासयेत् ।
सघृतं पायसं पीत्वा निरानमुपवासयेत् ॥ (P. fol. 2, Calcutta Edition).
End:
वृषभध तथाभ्वानां श्रेयस्कामैः सदा बुधैः । शुचिर्दशोऽनुसंग्रामः शर्कराष्व(१)भ्यस्थिवर्जि- ॥
[ 33 ]

Page #43

47
I. M. 5247. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 9X4 inches. Folios : 1--9. Lines, 17, Extent in granthas : 324. Ecript : Nāgara. Appearance : Fair. Complete.
This Ms. corresponds to our Ms. no. 9298 and the printed Calcutta Edition.
End :
विद्यार्थी लभते विद्यां धनार्थी लभते धनं ।
आयुःकामस्तथैवायुः श्रीकामो महतीं श्रियम् ॥३३॥ (P. fol. 9).
Colophon :
इति श्रीअत्रिमहर्षिस्मृतिः समाप्ता।
48
I. M. 5248. The Same Substance : Country-made papar, Size: 94 x 4 inchos. Folios: 1-3. Lines: -17. Extent in granthas: 132. Script : Nāgara. Appearanco : Fair. Complete.
The Ms. corresponds to our Ms. no. 5946 in the begirning and the end and the printed Poona Edition.
49
I. M. 5250 Faia-rata Brhaspali-smrti
By Bțhaspati Substance : Country-made papor. Size: 94X4 inches. Folics : 1-2. Lines : 18. Extent in granthas : 81. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Complete.
The Me. contains a versiou of the Bihaspali-smrti, as published in the Anaudasram Sanskrit Series, Poona. It differs from the printed edition of Bhavanicharan Bandyopadhyay of Caloutta, which contains only 66 Slokas. The reconstructed text of this Smsti published in the G. O. S. No. LXXXV is highly and materially enlarged.
[ 34 ]

Page #44

Beginning:
End:
इष्टा क्रतुशतं रामा समाप्तवरबक्षिणं । भगवन्तं गुरु' श्रेष्ठ पर्यपृच्छद बृहस्पतिम् ॥१॥ बृहस्पत्तिमतं पुण्यं ये पठन्ति द्विजातयः । चत्वारि तेषां वर्धन्से आयुर्षिया यशो बळम् ॥८१॥ इति बृहस्पतिप्रणीतधर्मशास्त्रम् ।
Colophon :
50
.50
I, M, 5249. factaafa Vişnusmrti
. By Vişņu Substance: Country-made paper. Size : 98x4 inches. Folios : 1-3. Lines : 16. Extent in granthas: 113. Seript: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains a verson of Vişnusmrti as published by the Anandasram Sanskrit Series, Poona, under Laghu-visņusmrti. Bhavanicharan's Calcutta Edition contains a different and highly enlarged version under Vişnusamhitā. Beginning :
विष्णुमेकाग्रमासीनं श्रुतिस्मृतिविदां वरं ।
पप्रच्छुर्मुनयः सबै कलापप्रामवासिनः ॥१॥ End:
भाश्रमाणामयं धर्मो मया प्रोक्तः समासमः ।
पदनाविदितं किश्चित्तदान्येभ्यो गमिष्यथ ॥३॥ Colophon: इति विष्णुप्रोक्तं धर्मशास्त्रम्।
51 1. M. 8844. yaxafagurfa Brhaspati-śānti
and våetafia śanaiścara-śānti Substanca : Country-made paper. Size : 94X4 inches. Folios : 1--3. Lines : 13. Extent in granthas: 30. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
[
35
]

Page #45

The Ms. contains procedures for pacifying Jupitor and Saturn.
End:
Beginning :
अथ बृहस्पतिशान्तिः । शुभदिने आचम्यादि — परमेश्वरप्रीत्यर्थं मम जन्मराशेः सकाशाच्चतुर्थाष्टमद्वादशान्यतरस्थानस्थित बृहस्पतिपीडापरिहारार्थं बृहस्पतिसानुकूल्यार्थं तत्प्रीत्यर्थं च शांति करिष्ये ।
आचार्योऽस्मि सम्पूज्येश्वरार्पणं कुर्य्यात् ।
Colophon :
इति बृहस्पतिशान्तिः ।
Fol. lb.
Beginning :
अथ शनैश्वरशान्तौ विशेषः । अमुकस्थानस्थितशनिपीडापरि श्रीशनैश्वरशान्ति करिष्ये ।
Fol. 1b.
अभि विसृज्येश्वरार्पणं कुर्यात् । शाम्तोः (१) बेदोक्तमन्त्रेण होमः । Colophon :
इति शनैश्चरशान्तिः ।
52
I. M. 5258. व्यासस्मृति Vyāsasmati By Vyasa
Substance: Country-made paper. Size: 9hx4 1-6, Lines: 19. Extent in granthas: 245. Appearance : Fair. Complete.
inches. Folios : Script : Nagars,
The Ms. contains the whole of Vyasasmṛti, from the very beginning to the end, printed in Calcutta by Bhavanicharan Bandyopadhyay and the Auandas: am Sanskrit Series, Poona. Compare both the editioas. The last Sloka of the Calcutta edition of Vyasasmṛti is wanting in the Ms. and the Poona edition of Vedavyasa-smrti, which runs as:
इदं व्यासमतं नित्यमध्येतव्यं प्रयत्नतः ।
एतदुक्ताचारवतः पतनं नैव विद्यते ।
[ 36 ]

Page #46

Beginning:
धाराणस्यां सुखासीनं वेदव्यासं तपोनिधि । पप्रच्छMमयोऽभ्येत्य धर्मान् वर्णव्यवस्थितान् ॥१॥
End:
पङ्क्तिभेदी वृथापाकी नित्यं ब्राह्मणमिन्दकः । भादेशी बेदविक्रेता पञ्चैते ब्रह्मघातकाः ॥७॥
Colophon :
इति श्रीषेदध्यासीये सर्वधर्मनिरूपणं नाम चतुर्थोऽध्यायः । इति श्रीवेदव्यासप्रोक्तं धर्मशास्त्रं संपूर्णम् ।
53
I. M. 5254. आपस्तम्बस्मृति Apastambasmrti
By Apastamba उशनःस्मृति Usana hsmiti
By Uśanas
Substanc+ : Country-made paper. Size : 98x4 inches. Folios : -2; 1-5. Lines : 17. Extent in granthas : 198+51-250. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms, contains the whole of Ušanah-smrti in fols. 1-2 and that of Āpast amb l-smrti in fols. 1-5. Both the works are published similarly in both the Poona and the Calcutta Editions.
Beginning :
अतःपरं प्रवक्ष्यामि जातिवृत्तिविधानकं ।
अनुलोमविधानं च प्रतिलोमविधि तथा ॥१॥ End:
एतत् संक्षेपतः प्रोक्तं जातिवृत्तिविभागशः। जात्यन्तराणि दृश्यन्ते संकल्पादित एव तु ॥११॥
Colophon:
इत्यौशनलं धर्मशास्त्रं संपूर्णम् ।
[ 7 ]

Page #47

Beginning:
आपस्तम्ब प्रवक्ष्यामि प्रायश्चित्तविमिर्णयं ।
दूषितामां हितार्थाय वर्णानामनुपूर्वशः ॥१॥ End:
देवद्रोण्यां विधाहे च यज्ञेषु प्रततेषु च ।
कल्पितं सिद्धमन्नायं नाशौचं मृतसूतके ॥१६॥ Colophon:
इत्यापस्तम्बीये दशमोऽध्यायः ।१०। समाप्तं घेदं शास्त्रम् ।
54 I. M. 7171. उशनःस्मृति Uhanahsmrti
By Uśanas Substance : Country-made paper. Size: 10x 4 inches. Folios : 3-7. Lines : 11. Extent in granthas: 115. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
This ms. does not tally with our ms. no. 525 4, the portion on Ušanaḥsmrti. It is altrgether a different version of the work, much more enlarged and not published either in the Calcutta Edition or in the Poona Edition, referred to. The ms, begins abruptly towards the end of chap. III but runs to the very end in chap. VII.
Beginning:
-दुर्गा विद्यन्ते । रथकाराम्बष्ठसतोग्रमागधवेनपुरकसकृताकुक्कुटपैदेहकुषागल(१)श्वपाकात्यप्रभृतयः। तत्र सवर्णासवर्णप्रामण्यां न क्षत्रियायां जातो प्राह्मण एव सः। वैश्यायामम्बष्ठः । शुद्धायां पारसवो निषाद इत्येके ।
End:
यथा हि वेदाध्ययनं धर्मशास्त्रमिदं तथा ।
अध्येतव्यं ब्राह्मणेन भूयः पुण्यमभीप्सता ॥ Colophon: इत्यौशमसे धर्मशास्त्रे सप्तमोध्यायः। समाप्तं चेदं धर्मशास्त्रम् ।
[ 38 ]

Page #48

55
I. M. 6051 वसिष्ठस्मृति Vasisthasmrti
By Vasiştha
Substance : Country-made paper. Size : 125 x 45 inches. Folios : 1-28. Lines : 7. Extent in granthas : 504. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. (Date: Saim. 1928 written by a later hand).
The ins. contains a version of the Vasistha-smrti, which is different from that of the Anandasram Sanskrit Series, Poona Edition and the ms. no. 1903 of H. P. Sastri's Catalogue, vol. III. The Poona edition contains 30 chaptere, whereas the mg. under notice contains 21 chapters to finish the work.
Beginning :
अथातः पुरुषनिःश्रयसार्थं धर्मजिज्ञासा। ज्ञात्वा चानुतिष्ठन् धार्मिकः प्रशस्यतमो भवति लोके । प्रेत्य च विहितो धर , तदलाभे शिष्टाचारः प्रमाणम् । दक्षिणेन हिमवत उत्तरेण बिन्ध्यस्य ये धर्मा ये चाचारास्ते सर्व प्रत्येतव्याः ।
End:
शुद्धा च राजन्यावश्ययोर्मनसा भरतिचारे निरानं पावकं क्षीरं भुजानाधः शयाना निरात्रमप्स निम्ननायाः सावित्रयष्टशतेन शिरोभिर्वा जुहुयात् , पूता भवतीति विज्ञायते । Colophon :
इति बासिष्ठे धर्मशास्त्र एकविंशतितमोऽध्यायः समाप्तः। समासश्चार्य ग्रन्थः ।
Post-colophon :
काभ्याः पाठालये यः पठति च सतसं सांस्कृते न्यायशास्त्रम् । श्रीमत्कैलासचन्द्रात् सकलगुणनिधे-न्यायशास्त्रस्य मूर्तः ॥ श्रीदेवेन्द्रस्य पुत्रो मुररिपुभगवदन्नपूर्णाप्रियो यः । ख्यातो विन्ध्येश्वरीति द्विजयरकुलजस्तेन संशोधितोऽयम् ॥ शोधककृतम्पयमिदम् । सं १९२८ ज्ये० ० १ शु० ।
[ 39 ]

Page #49

The above post-colophon in a later hand shows that this ms. was corrected by one Vindhyeśvari, in Sam 1928. This Vindhyeśvari might have been MM. Vindhyeśvarīprasāda Dvivedin, editor of many Sanskrit works and a pupil of MM. Kailasa Candra Siromani of the Queen's College,
Benares.
The text of this ms. is written in prose and differs from the well known Vasisthasmrti, it seems.
1-2.
56
I. M. 5253. afgt:zęfa Angiraḥsmṛti By Angiras
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios: Lines: 20: Extent in granthas: 92. Script Nagara. Appearance: Fair. Complete.
End:
This ms, does not tally with the Poona Edition and the Calcutta Edition of the Angiraḥsmrti. It contains a different version altogether. The Poona Edition has 168 and the Calcutta Edition only 72 slokas to finish the work,
Beginning:
Colophon :
arreraga aag antaraggear: 1 प्रायश्चित्तविधि EXT अङ्गिरा मुनिरब्रवीत् ॥
fagganfagiar an crè̟g yaaà i areqzıgfèfnofta negt a[1 ?]qÀ #og #53
इत्यङ्गिरः कृतं धर्मशास्त्रं संपूर्णम् ।
57
1. M. 3386. दालभ्यस्मृति Dalbhyasmrti By Dalbhya (P)
शङ्कुस्मृति Samkhasmpli By Samkha
Substance: Country-made paper. Size: 8x4 inches. Folios: 2-7. Lines: 11. Extent in granthas : 154. Script: Nagara, Appearance Fair. Incomplete. Date: sk. 1725.
[ 40 ]

Page #50

To the very end of the Ms. there are some stray ślokas which are informative.
The last śloka of the work says that it is Śaskhasmrti but in the colophon it is called Dālbhya ( written in red ink ). The Saṁkhasmrti printed by Bhavanicharan Bandyopadhyay in Calcutta and the Anandāśrama Sanskrit Series, Poona, contains altogether a different version.
Beginning:
पितृ न् । पितरस्तर्पितास्तेन रुधिरेण जलेन च ॥१०॥ स्थलेषु च न दातव्यं कदाचिच्छुभमिष्यता। एकैकमालीन् देवान् द्वौ द्वौ तु सनकादयः ॥११॥
End :
इदं शङ्ककृतं शास्त्रं श्रावयिष्यति यो द्विजः । सर्वपापविशुद्धात्मा सर्व (स्वर्ग) लोकमवाप्नुयात् ॥३६॥
Colophon:
इति दाल भ्यस्मृतिः समाप्ता ।
Post-colophon:
शके १७२५ रुधिरोद्गारि आश्वि० व २४ पूर्ण ॥ Fol 76 (after post-colophon) :
Beginning:
अान्ता मानसी सन्ध्या प्राणायामविवर्जिता । गायत्री सम्यगुच्चार्य सूर्य्यायार्घ प्रदापयेत् ॥ पलापकर्षणस्नाने गात्राभ्यङ्ग तथैव च । उपवीतं पृथक कुर्य्यादन्यत्र नरकं व्रजेत् ॥
End:
ब्रह्मसूत्रे च सव्येसे स्थिते यज्ञोपवीतिता। प्राचीनावीतिता सव्ये कण्ठस्थं तु निवीतिता॥
[ 41 ]

Page #51

मेखलामजिनं दण्डमुपवीतं कमण्डलुम् । अपसु प्रास्येद् विनष्टानि गृहीत्वान्यानि मन्यते ॥ इति । इक्षुरसः फलं मूलं पयस्ताम्बूलमौषधम् । भक्षयित्वापि कर्त्तव्याः स्नानदानादिकाः क्रियाः॥
58
I. M. 921. JSEM Pulastyasmsti
By Pulastya Substance : Country-made paper. Size : 12x13 inches. Folios : 30, Lines: 1-2. Extent in granthas : 12. Script : Nägara. Appearance : Fair. Complete.
This Ms. corresponds to our Ms. no. 33, portion on Pulastyasmrti.
59
I. M. 5252 safefeafa Sarkha-Likhitasmști
By Sarkha and Likhita Substance : Country-made paper. Size : 94x4 inches. Folio: 1 Lines: 14. Extent in granthas: 30. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains the joint work of Sankha and Likhita, as published in the Poona Anandāśrama Sanskrit Series,
5684 दालभ्यपद्धति Dalbhyapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 11x11 1–6. Lines: 7. Extent in granthas : 104. Appearance : Fair. Incomplete.
inches. Script :
Folios : Nagara.
The Ms. ends abruptly. It is mostly mouse eaten. The Ms. deals with offering of force to one's forefathers and the like...
[ 42 ]

Page #52

Beginning :
अथ दाल्भ्यपद्धति लिख्यते। तत्र प्रथमं देहशुद्धयर्थ प्रायश्चित्तम् । आब्रह्मस्तम्बपर्यन्तं भगवद्वर्तितं जगत् । यक्षराक्षसभूतादिसदेवासरपन्नगाः॥ सर्वे धर्मविवेक्तारो गोप्तारः शाश्वता नयाः। मम पापस्य पावित्र्यं कुर्वत द्विजसत्तमाः
End :
इमं लोकं परित्यज्य गतोऽसि परमां गतिम् । मनसा वायुरूपेण कुशे त्वां योजयाम्यहम् ॥ कुशोसि कुशपुत्रोसि ब्रह्मणा निर्मितः पुरा ।
611
9297 याज्ञवल्क्यस्मृति Yajnavalkyasmrti
By Yājñavalkya Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios: 13 (by counting). Lines : 11. Extent in granthas : 260. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
There is no pagemark in the Ms. It contains the sections from विवाह (marriage) to ग्रहपूजा (worship of planets). It begins and ends abruptly. See Chss. pp. 104-350.
62
I. M. 2948 मिताक्षरा Mitaksara
By Vijñānesvara Substance: Country-made paper. Size : 12x8 inches. Folios : 1-178. Lines : 23. Extent in granthas : 4071. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date : V. S. 1870. - The Ms. is a bound one. It contains the commentary
Mitaksara on Yajnavalkya's Smrti, complete chapter on vyavahāra (legal procedure) only, with an index of subject matter at the end. See Chss. pp. 388-754.
[ 43 ]

Page #53

Colophon :
इति श्रीमत्पद्मनाभ भट्टोपाध्यायात्मजस्य
श्रीमत्परमहंसपरिवाजकविज्ञाने
श्वरभट्टारकस्य कृतौ ऋजुमिताक्षराख्यायां याज्ञवल्क्यधर्मशास्त्रविवृतौ द्वितीयो -
ऽध्यायः समाप्तः ।
Post-colophon :
शुभमस्तु सर्वजगताम् । अस्मिन्नध्याये प्रकरणानुक्रमणिका कथ्यते । आद्य
व्यवहारमातृकाप्रकरणम् ॥ १॥ Etc. Etc.
गम्भीराभिः प्रसन्नाभिर्वागभिर्नाम्ना मिताक्षरा । अनल्पार्थाभिरल्पाभिर्विवृतिर्विहिता मया ॥
संवत् १८७० । मया मनसाराम पण्डितकाश्मीरिणा यथादृश्यं लिखितम् ।
63
I. M. 5276
The Same
Substance : Country-made paper. Size: 11x5 inches. Folios: 1--82. Lines : 12. Extent in granthas 2214. Script : Nāgara. Appearance : Old. Incomplete.
:
The Ms. contains Vijñāneśvara's Mitäkṣarā with the original text from the beginning to the end of chap. I with a tablo of contents of the chapter after the colophon, which breaks off abruptly. The Ms. is slightly damaged towards the end. It is called Rjumitäkşara in the Ms.
64
10534 याज्ञवल्क्यधर्मशास्त्रनिबन्ध Yajnavalkyadharmaśāstranibandha
By Aparāditya or Apararka
Country-made paper. Size. 12x6 inches. Folios : 134-293+2. Lines: 13. Extent in granthas:
8126.
Substance : 3-62; 51-67;
Script : Nāgara. Appearace : Fair. Incomplete.
For the Ms. see L. 1684 and H. P. Sastri, Vol. III Nos, 1868 and 1869. The present Ms. contains portions of Aparaditya's commentary on rājñavalkyasmrti, chap. III in fols, 3-62. chap, II in fols. 51-67; chap. 1
from a
[ 44 ]

Page #54

portion of the section on Dravyasuddhi to a portion of the section on Sáhasa in fols. 134–293 with 2 stray leaves (marked fol. 47 and 75) on the same com. The Ms. begins and ends abruptly. Aparārka flourished before both Mitra Miśra and Vijñāneśvara. Printed Ass., Poona, 1903-1904.
Colophon:
इति श्रीविद्याधरवंशप्रभवश्रीशिलाहानरेन्द्रजीमूतवाहनान्दयप्रसूतश्रीमदपरादित्यदेवविरचिते याज्ञवल्क्यीयधर्मशास्त्रनिबन्धे द्वितीयोऽध्यायः। Fol. 67. Beginning:
शिषः सन्तु कामैः (१)। ततो निर्हरणं कुर्यात् तं संस्कुर्याद् यथाविधि । इतरं निखनेदेव जले वा प्रतिपादयेत् । त्रिपादर्भमृते तद्वद्धिरण्यशकलं मुखे । न्यस्य पिष्टमयं कुर्यात् पुरुषत्रितयं ततः ॥ Fol. 3A. धिगदण्डस्त्वथ वागदण्डो धनदण्डो वधस्तथा । योज्या व्यस्ताः समस्ता वाप्यपराधवशादिमे ।।
End:
धिगदगडो धिक त्वां पुरुषमित्यादि, वागदण्डः सर्वस्वं ते हरामि, त्वां देशानिर्वासयामि इत्यादिपरुषभाषणम्, धनदण्डः कृष्णलापहरणादिः सर्व
Fol. 293b.
65
10515 वीरमित्रोदय Viramitrodoya
By Mitra Miśra Substance: Country made paper. Size: 14x51 inches. Folios : 5-120. Lines: 9. Extent in granthas: 2320. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains portions (Prakarana I) of the chapter on Vyavahāraprakāśa only of the digest Viramitrodaya in 22 Prakāśas. This Viramitrodaya quotes from Mitākṣarā. So he must be living after Vijñānesvara. This is not the same as our previous No. 20, which is a printed commentary on rājñavalkyasmrti.
[
45
]

Page #55

Beginning :
.."धर्माख्ये न्यायविस्तरे। नीयतेऽनेनेति न्यायः प्रमाणं श्रुतिस्मृत्यादि, विस्तार्यते प्रवर्ततेऽस्मिन् श्रुत्यादिप्रमेय इत्यर्थः।
End:
वृद्धविकलेन्द्रिययोर्वाद्ध कस्वभावहेतुकेन्द्रियवैकल्येन भेदः। आतः शोकेन । नारदोऽपि दासनकृति
Colophon:
इति श्रीमत्सकलसामन्तचक्रचूड़ामणिमरीचिमञ्जरीभीराजितचरणकमलश्रीमन्महाराजाधिराजप्रतापरुद्रतनूजश्रीमन्महाराजमधुकरसाहसूनु-सूनु-श्रीमन्महाराजाधिराजचतुरुदधिवलयवसुन्धराहृदयपुण्डरीकविकाशदिनकर श्रीवीरसिंहदेवीद्योजितश्रीहंसपण्डितात्मजश्रीपरशुराममिश्र-सूनुसकलविद्यापारावारपारीणधुरीणजगदारिप्रमहात्मगजपारी इति (?)रगतजीवातुश्रीमन्मित्र मिश्रकृते श्रीवीरमित्रोदयाभिधनिबन्धव्यवहारमातृकापरपर्य्यायं प्रथमप्रकरणम् ।
This shows that the author was patronised by the king Virasimha and this is why the name of the work is “Viramitrodaya' meaning the rise of Vira (Virasiinha) and Mitra (Mitra Misra, the author). Thus, the title of the work is significant.
66 7719. ग्रहमख Grahamakha
By Vasistha
Substance : Country-made paper. Size: 9x4 inches. 1-4. Lines : 9. Extent in granthas : - 56. Script : Appearance: Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
The Ms. has marginal notes. It ends abruptly. The Ms. contains rules and regulations for the sacrifice to the nine ग्रहs, as the very name of the book indicates.
[ 46 ]

Page #56

Beginning:
सवित्रादिपहान् सर्वान् प्रणम्य ऋषिसत्तमः । नवग्रहमखं ब्रूते वसिष्ठो मुनिसत्तमः ॥१॥
End :
दक्षिणे लोहितं विद्याद्वधं पूर्वोत्तरेण तु । उत्तरे च गुरुं विद्यात् पूर्वेणैव तु भार्गवम् ॥५७।। पश्चिमेन शनि विद्यादाहुं दक्षिणपश्चि
67 6095. मासोपवासादिव्रतप्रतिष्ठाविधि Māsopavasādivratapratisthāvidhi
By Vasiştha Substance : Country-made paper. Size: 9x43 inches. Folios : 1-21. Lines : 11. Extent in granthas : 400. Script : Nagara. Appearance: Oldish. Complete. Date: V. S. 1767. Sk. 1632.
The Ms. relates to the Vasişthasaṁhitā. It contains the section on the rules and regulations of the performance (प्रयोग) of Vratapratistha.
Beginning :
शुभे दिने यजमान-हस्तेन षोड़शहस्तं वा दशहस्तं वा चतुर्धारं चतुर्हस्तोपरि कदलीवंशतोरणान्वितं मण्डपं कुर्यात् ।
End:
ततो राधादामोदरौ शय्यायामारोहतुः। भोजनं कुर्यारताम् । ज्ञातिबन्धुजनैः सार्धं स्वयं भुञ्जीत चैव हि ।
Colophon:
इति वसिष्ठसंहितायां कार्तिकमासोपवासपञ्चभीष्मवतोद्यापनं समाप्तम् ।
Post-colophon: सं १७६७, शके १६३२
सर्गश्च प्रतिसर्गश्च वंशो मन्वन्तराणि च । वंशानुचरितचैव पुराणं पञ्चलक्षणम् ॥
[ 47 ]

Page #57

68
3040. ग्रहशान्ति or ग्रहमख or शान्तिक Grahasanti or Grahamakha or Śāntika
By Vasistha
Substance : Country-made paper. Size: 8x4 inches, Folios : 1-29. Lines : 7. Extent in granthas : 241 Script : Nagara Appearance : Fair. Complete. Date V. S. 1807.
This is the same as our Cat. No. 31 with certain variations in readings.
9349. छन्दोपगृह्यपद्धति Chandoga-grhyapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 102 x 42 inches. Folios : 4 (by counting). Lines: 10. Extent in granthas: 70. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
Colophon :
The Ms. deals with the procedure of the Grhyakarmas from Namakarana to Cūḍākarma and ends abruptly towards the beginning of Upanayana of the Samavedi-brahmins.
Beginning :
कुशश्च ।
उत्तरमासादयति । आचमनं । प्राणायामः । गायत्री । यहवाः । भवतां प्रसादात् आदितोपहाराणां पवित्रतास्त । देशकालः । सुतस्य नामकर्माख्यं कर्माहं करिष्ये ।
End :
ब्रह्मा उवाच -
ब्रह्मणा निर्मितं
नारद उवाच -
केन वा धारितं सूत्र केन वा त्रिगुणकृतं । केन वा दीयते ग्रन्थिः केन वा चाभिमन्त्रितम् ॥
Fol. 4a.
69
इति चूड़ाकर्ज |
Fol. 4b.
अथोपवीतं ।
[ 48 ]

Page #58

End :
3417. स्त्रीपुंसोः एकवस्त्र स्नानविधिः Strīpumsoh Ekavastrasnānavidhiḥ By Sukrācārya
Substance : Country-made paper. Size : 10 x 42 inches. Folios : 1–4. Lines : 9–11. Extent in granthas. 50. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
Colophon :
70
The Ms. deals with the rules and regulations for bathing of man and wife putting on a single piece of cloth.
7
एकवस्त्रेण स्त्रीपुरुषयोः स्नानविधिः ।
नमो गणेशाय ।
शुक्रेण प्रार्थितः शंभुः प्रणिपत्य जगद्गुरुं । एकवासविधि ब्रूहि स्नाने विस्तरतो मया ॥ १ ॥ शृणु भार्गव यत्नेन दुःखवैधव्यनाशनं । बंध्यत्वं विलयं याति यस्मिन् वस्त्रविधौ श्रुते ॥२॥
देव देव जगन्नाथ दुर्गानाथ महेश्वर । भवशासन सर्वज्ञ नमः पुत्रप्रदोस्तु मे ॥
इति श्रीशुक्राचार्यप्रणीत एकवस्त्रस्त्रीपुरुषयोः स्नानविधिः । इति समाप्ता ।
71
3392. कर्मविपाक Karmavipaka
By Śātātapa
Substance : Country-made paper. Size: 1-3. Lines : 10. Extent in granthas : Appearance : Fair.
Complete.
[ 49 ]
8x32 inches. Folios :
60.
Script :
Nágara.

Page #59

The Ms. contains only the section of Karmavipāka by Sātātapa in the Śātätapasmrti on the expiation by which one can avert the evil of giving birth to a dead child. Seo H. P. Sastri, Vol. III. Nos. 2559-2565. Printed Tv II p. 435ff.
Beginning :
अथ मृतपुत्रत्वहरं । शातातपप्रोक्त । बालघाती च पुरुषी मृतवत्सः प्रजायते । ब्राह्मणोद्वाहनं चैव कर्त्तव्यं तेन शुध्यति ॥१॥ श्रवणं हरिवंशस्य कर्त्तव्यं च यथाविधि । महारुद्रजपं चैव कारयेच्च यथाविधि ॥२॥
End:
शुनःशेपो ह्य० १३ । अवतेहे० १४ । उदुत्तमं व० १५ ।
Colophon:
इति कस्य नूनमिति सूक्त । इति मृतपुत्रत्वहरम् ॥
72
9324
Karmavipaka
Substance : Country-made paper. Size : 10x5 inches. 1-21. Lines - 11-12. Extent in granthas : 400. Script : Appearance : Fair. Complete .V.S. 1867, Sk. 1732.
Folios: Nagara.
Beginning :
प्रायश्चित्तविहीनानां महापातकिनामपि । नरकान्ते भवेजन्म चिह्नाङ्कित्तशरीरिणाम् ॥१॥ प्रतिजन्म भवेत्तेषां चिह्न तत्पापसूचितं । प्रायश्चित्तैर्याति पश्चात् पापं पापरतं पुनः ॥२॥
End :
इति शातातपप्रोक्तो विपाकः कर्मणामयं । शिष्याय शरभंगाय विनयात् परिपृच्छते॥ इति शातातपप्रोक्त कर्मविपाकसंग्रहे अगतिप्रायश्चित्तं षष्ठोऽध्यायः । संवत् १८६७, शाके १७३२ ।
[ 50 ]

Page #60

73
1076. Karmavipaka Substance : Country-made paper. Size : 10x4} inches. Folios : 1-18. Lines : 10. Extent in granthas: 340. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date V.S. 1846. Sk. 1711.
This is not the same as our previous number. It contains an interlocution between Nārada and Ambarisa, in twelve chapters.
Beginning:
अथ कर्मविपाकसंग्रहे सूर्य्यारुणसंवादे राशिफलमाहराजोवाचसर्वशास्त्र मया ज्ञातं त्वत्प्रसादाद्धि नारद। राशिद्वादशभेदेन कथय त्वं मुनीश्वर ॥१॥ नारद उवाचयत्त्वमापृच्च्यते राजन् राशिभेदं वदाम्यहं । आदौ मेषगणः कथ्यं तवाग्रऽद्य नृपोत्तम ॥२॥
End:
धारितं व्रतमेकं तु रविवारे त्वहेदिने । अंकमेकं प्रकर्त्तव्यं पापनाशो भवेद्धवम् ॥
इह जन्म मुखी भूत्वा पुत्रपौत्रादिवर्द्धनम् ॥ Colophon:
इति श्रीनारदाम्बरीषसंवादे मीनराशिफले प्रायश्चित्त द्वादशोऽध्यायः ।
संपूर्णः। Post-colophon:
संवत् १८५६ । शाके १७११ । माघमासि कृष्णपक्षे तृतीया चन्द्रवासरे ।
74
635. Karmavipāka Substance: Country-made paper. Size: 11x4t 2-17. Lines : 10. Extent in granthas : 240. Appearance : Fair. Incomplete. Date : V. S. 120 (?).
inches. Script:
Folios : Nagara.
[ 51 ]

Page #61

The Ms. begins abruptly. This is the same as our previous number, with certain difference in reading. The Ms. notes Samvat 120 as the date of its writing which seems to be wrong. It wants fol. 1, otherwise it runs up to the end. Beginning :
तवुलरप सुदुंशेन (?) गंगामध्येषु निक्षिपेत ।
एतावद्धि कृतपुण्यं पापरंत च (?) किञ्चन ॥ End :
धारितं व्रतमेकं त रविवारे हरेर्दिने । अंकमेकं प्रकर्त्तव्यं पापनाशो भवेत् ध्र वम ॥ इह जन्म सुखी भूत्वा पुत्रपौत्रादिवर्द्धनम् ॥
एवं विधि न कर्त्तव्यं सप्तजन्मस्वपुत्रकम्॥ Colophon:
इति श्रीसूर्य्यार्णवे नारदाम्बरीषसंवादे मीनराशिफलं प्रायश्चित्त कर्मविपाके द्वादशोध्यायः समाप्तः।। Post-colophon: सवत १२० (?)।
74A
672. Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios : 1-10. Lines : 11. Extent in granthas : 340. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
This is the same as our Cat. No. 73. It runs from the very beginning to the last line as noted in our Cat. No. 74.
75
5922. Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size : 2x5 inches. Folios : 4-39. Lines : 9. Extent in granthas : 710. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly. Here we get an interlocution between Brahmā and Nārada on the same subject, in 12, twelve chapters.
[ 52 ]

Page #62

Beginning:
क्षणदेवता ॥५॥ ब्रह्मणा ह्म (?) रूपस्तु विष्णुरूपहुताशनः । गोवृषो रुद्ररूपस्तु यः पूज्या नरोत्तमैः ॥५६॥
End:
एवं ते सर्वमाख्यातं शृणु त्वं मुनिपुंगव । श्रियं तु प्रापस्यसे नित्यं पुत्रपौत्रादिसंयुतः ॥५६॥
Colophon:
इति श्रीकर्मविपाके ब्रह्मनारदसंवादे द्वादशोध्यायः ।
76
5909. Karmavipaka Subatance: Country-made paper. Size: 9x34 inches. Folios : 7-44: 46-88. Lines : 6. Extent in granthas : 912. Script : Nagara. Appearance. Fair. Incomplete.
This is not exactly the same as our Cat. No. 75, although it also contains an interlocution between Brahma and Nārada on the sarne subject. The Ms. begins and ends abruptly.
Beginning :
नो जनाः ॥५॥ भूमिदेवास्तु विप्राश्च त्रिषु लोकेषु विश्रुताः। पूर्वजन्मनि कर्मेदं तस्माद् विप्रः प्रजायते ॥५६॥
End :
पुराणं कर्मविपाकं च (?) सर्वशास्त्रं विशोधयेत् । एतत्ते सर्वमाख्यातं शृणु त्वं मुनिपु
77
9864. Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size : 10x41 inches. Folios : 1-7. Lines : 6. Extent in granthas : 78. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 53 ]

Page #63

The Ms. ends abruptly. It contains the same subject in a different version. See our previous numbers.
Beginning :
अथ कर्मविपाकसंहितायां पृच्छकविधिः लिख्यते । रविवारे च संक्रान्तौ शुभे युगे तथा विधौ। वैश्तौ च व्यतीपाते विप्राणां च गृहाश्रमे ॥१॥ देवतायतने चैव नद्यां वै सङ्गमोत्तमे । अथवा स्वगृहे चैव शुभे स्थाने विशेषतः ॥२॥ स्नानं समाचरेद् रोगी मृतपुत्रोऽप्यपुत्रकः । कर्मणा पीड़ितो योऽसौ नारी वा पुरुषोऽपि वा ॥३॥
End:
मातृहा पितृहा देवि महाकुष्ठी भवेन्नरः । अगम्यागमनं यत्तु वारयोषागमं तथा ॥२८॥ शरीरैः सततं देवि
78
379. Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size: 12x5 inches. Folios : 68-193. Lines : 10. Extent in granthas: 393. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains an interlocution between Sūrya and Aruna on the same subject at greater length, in an altogether different version.
Beginning :
-गनविधिमाचरेत् । ऋतौ वर्षासु संप्राप्ते सानुकूलग्रहोदये । शुशुभे भूप्रदेशे तु नगराददवीयसि ॥
End :
तदने च[स]लिलद्रौणीं सौवीं मूर्तिमुत्तमा । योषिदाकृतिम[व]ाप्य सुवर्णद्वयनिर्मिताम् ॥
[ 54 ]

Page #64

79
381. Karmavipaka Substance : Country-made paper. Size: 141x6 inches. Folios : 19-45. Lines : 9. Extent in granthas: 864. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. begins and ends abruptly. This corresponds to our previous number (सूर्य्यारुणसंवाद).
Beginning :
जयेs x x वस्त्रसृक्दामभूषणैः सम्यगर्च्यतां धेनु । तनयं x x x न धनं यं पी(?) भुवा विधिवत्तस्मै नुतां दद्यादिति
भाषिणी॥
End:
एवं मुकृतवतीनां पुष्कलानि खगयोषि
80 Karmavipaka
380.
Substance: Country-made paper . Size: 12x5t inches Folios: 1-40. Lines : 13. Extent in granthas: 1280. Script : Nagara. Appearance : Bad. Incomplete. Date: V. S. 1731.
The Ms. is mostly disfigured and damaged. The text cannot be made out in many places. It ends abruptly. It does not correspond to our Cat. No. 78 (Freffuriar). It is taken from Jñānabhāskara. Colophon:
इति सूर्य्यारुणसंवादे कर्मविपाके गर्भपातमत् x x Post-colophon:
संवत् १७३१ ।
81
378. Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size : 11x5} 68-198. Lines : 12. Extent in granthas: 3930. Appearance : Tolerable. Incomplete.
inches : Folios : Script: Nagara.
[
55
]

Page #65

The Ms. begins and ends abruptly. It is mostly damaged and contains a larger work on the same subject. Here also we have an interlocution between Sürya and Aruna.
377.
82 Karmavipāka
Substance : Country-made paper. Size : 10x44 inches. Folios : 1-19. Lines : 15. Extent in granthas: 703. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is partly mouse eaten, It also contains an interlocution between Sūrya and Aruņa in a different version on the same subject.
The Ms. ends abruptly after the beginning of a new section.
Beginning:
आनन्दं श्रुतयो जगुर्मुनिवराः पारं परं नो विदुनिध्वस्तसमस्तमृतिलवक्त शास्त्विति ब्रह्मणः । नानासंशयकुदमलीकृतजहत्यप्रबोधकरः। स श्रीज्ञानविशेषभास्कर इतः साक्षी जयत्या(?) स प्रभुः ॥१॥ मौलीमण्डलसंस्पृष्टकरपद्मयुतोऽरुणः । ध्यानासक्तमिति प्राह नौमि ते ज्ञानभास्करम् ॥२॥
End :
इति ज्ञा० क्लैब्याधिकारे कन्याप्रधर्षणोत्पन्नईक्षकक्लीबभेदकर्म प्रकाशः। श्रीसूर्यउवाच
पुसः पुगमनोत्पन्नक्लैब्यस्य शृणुत । निःकृतिः कर्मणस्तस्य या श्रुता श्रुतषण्डलात् ।
83
10553.
Karmavipaka
Substance: Country-made paper. Size: 121x5 inches. 2-87, 90. Lines : 9. Extent in granthas : 1957. Script : Appearance : Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
[ 56 ]

Page #66

This Ms. contains an interlocution between Hara (Siva) and Parvati on the same subject. It begins and ends abruptly. It is written in prose and verse.
Beginning:
-लंकारैराचार्य पूजयित्वा प्रजापतिस्वरूपं गुरु प्रार्थयेत् । प्रजापते महाबाहो वेदवेदाङ्गपारग । पुत्रकामसमृद्धयर्थ पूजां गृह नमोस्तु ते॥
End :
एतद्दोषेण भो देवि पुत्राणां मरणं खलु । काकबंध्या
84
5919 Karmavipāka Substance: Country-made paper. Size: 12x4 inches. Folios : 24-35. Lines : 13. Extent in granthas : 408. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. is mostly mouse eaten and damaged and many things cannot be made out from it. It generally corresponds to our Cat. No. 80.
Begianing:
तत्तत्पापविनाशाय दानं संप्रददे त्विदं। स्वस्त्यास्त्विति च तत्रोक्तिः को दादिति विसर्जनम् ॥
End:
एवं कृतविधिः सूत मोचयेद् गोवधस्थितां । सर्पिघ्यात्मानमालोक्य पलषोड़शसोमि (१) ॥१६॥
Colophon :
इति श्रीज्ञानभास्करे श्रीसूर्यारुणसंवादे कर्मविपाके गर्भपातकृत्कर्मप्रकाशः।
85
8166 Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size : 9x4} inches. Folios : 1-8, 11-14. Lines : 13. Extent in granthas: 312. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incompletc.
[ 57
]

Page #67

The Ms. ends abruptly. It is another version of the same subject.
Beginning :
अथ ज्योतिःशास्त्राभिप्रायेण षंढत्वहेतुमाह-तत्प्रतीकारं च। यथोक्तं जातके।
End : ___ कृतप्रायश्चित्तस्य घटस्फोटे कृतेपि संग्रहविधिर्मिताक्षरादौ ज्ञेयः। कृते x जातकर्मादयः संस्काराः
X6
___8179_Karmavipaka
Substance : Country-made paper. Size : 10x43 inches. Folios : 1-8. Lines : 9. Extent in granthas : 135. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It contains another version of the same subject.
Beginning:
अथ कर्मविपाको लिख्यते । नारायणं नमस्कृत्य नरञ्चव नरोत्तमं । देवीं सरस्वतीं व्यासं ततो जयमुदीरयेत् ॥ नैमिषे निमिषक्षेत्रे ऋषयः शौनकादयः। पृच्छंसौ तौ (?) तु धर्मात्मा इदं वचनमब्रवीत् ॥
End:
श्राद्धकाऱ्यांदिदानानि न करोति तदात्मजाः ॥१०॥ पूर्वजन्मनि क्षत्री स्यादृणं नदी
87
5905 Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size : 73x3 inches. Folios : 1-4, 6-18, 20-21. Lines : 9. Extent in granthas : 256. Script : Nayara. Appearance : Fair. Incomplete. Date : V. S. 18x(?).
The Ms. is partly torn towards the end. It contains another version of the same subject.
[ 58 ]

Page #68

Beginning:
प्रायश्चित्तविहीनानां महापातकिनां नृणाम् । नरकान्ते भवेजन्म चिह्नाङ्कितशरीरिणाम् ॥ प्रतिजन्म भोत्तेषां चिह्न तत्पापसूचकं । प्रायश्चित्तेऽकृते याति पश्चात्तापवतां पुनः (?)
End :
ततः प्रेतत्वनिर्मक्ताः पितरस्तर्पितास्तथा ।
दद्य : पुत्रांश्च पौत्रांच आयुरारोग्यसम्पदः ॥ Colophon :
इति श्रीक विपाके अ x x प्रायश्चित्तो नाम षष्ठोध्यायः। इति कर्मविपाकः । ग्रन्थसंख्या २२५ । Post-colophon :
संवत् १८xx (?)।
88
5915 Karmavipaka Substance : Country-made paper. Size : 9x4 inches. Folios : 1-25%; 27. Lines : 8. Extent in granthas : 216. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It partially corresponds to our Cat. No. 86. Here we get an interlocution between Sūta and Saunaka. Beginning:
नैमिषे निमिषक्षेत्रे ऋषयः शौनकादयः । पप्रच्छ सौति धर्मिष्टमिदं वचनमब्रवीत् ॥१॥ कर्मणा केन च सुखी दुःखी वा केन कर्मणा ।
पूर्वजन्मकृतं कर्म प्रायश्चित्तं कथं भवेत् ॥२॥ End :
स्वर्णरौप्यरधं कुर्य्यादस्वी(?) तस्य धुरंधरौ । होमजाप्य तथा दातु गायत्र्या अयुतं दश ॥१०॥
89
5917 Karmavipaka Substrance : Country-made paper. Size : 10x4t inches. 1-12. Lines : 15. Extent in granthas : 460. Script : Appearance : Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
[ 59 ]

Page #69

The Ms. is partly discoloured. It is otherwise called कर्मार्णव. It ends abruptly, and contains another version on the same subject.
Beginning:
कर्मविपाको लिख्यते। सूत उवाच । एकदा नारदो ब्रह्मन् सर्वलोकेषु पूजितः। ब्रह्मलोकं गतो वापि दृष्ट्वा तां ब्रह्मणः सभाम् ॥ एकपादेन जायते तस्य शान्तिश्च धनं च ।
प्रजिColophon : 12 B
इति कर्मार्णवे कर्मविपाके प्रायश्चित्तं विना पातनाश xx अध्यायः ।
End:
90
9226 Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size: 104 x 41 inches. Folios : 1-33. Lines : 12. Extent in granthas : 864. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1896.
The Ms. contains an interlocution between Brahmā and Nārada, on another version of the same subject. It generally corresponds to our Cat. No. 88.
Beginning :
नारायणं नमस्कृत्य नरञ्चैव नरोत्तमं । देवी सरस्वती व्यासं ततो जयमुदीरयेत् ॥१॥ नैमिषे निमिषक्षेत्रे ऋषयः शौनकादयः । पप्रच्छ सौति धर्मात्मा इदं वचनमग्रवीत् ॥२॥
End :
एतत्ते सर्वमाख्यातं शृणु त्वं मुनिपुंगव । श्रियं च यशसे नित्यं पुत्रपौत्रादिसम्पदः ॥८॥
Colophon :
इति श्रीकर्मविपाके ब्रह्मनारदसंवादे सर्वोपकारकरणो नाम ॥१२॥
Post-colophon:
श्रीसंवत् १८९६ ।
[
60
]

Page #70

91
9566 Karmavipaka Substance: Country-made paper. Size: 11x5l inches. Folios : 3-55. Lines : 9. Extent in granthas: 682. Script : Nigara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.S. 1909%; Sk. 1774.
The Ms. begins abruptly. It contains the same version on the same subject. This Ms. generally corresponds to our previous number. Beginning :
नुगः ॥१८॥ पञ्चतान्यपि लिम्पन्ति ललाटेऽक्षरमालिका । आयुः कर्म च वित्तं च विद्या निधनमेव च ॥१६॥
End:
एतत्ते सर्वमाख्यातं शृणु त्वं मुनिपुंगव ।
श्रीश्वापि वसते नित्यं पुत्रपौत्रादिसम्पदः ॥५६॥ Colophon:
इति श्रीकर्मविपाके ब्रह्मनारदसंवादे सर्वोपकारकं नाम द्वादशोध्यायः ॥१२॥
इति श्रीकर्मविपाके पुस्तकं कथायां समाप्तम् । Post-colophon:
श्रीसंवत्सरेषु १६०६, शाके १७७४ ।
श्रीरेणुदेव्यार्पणमस्तु x श्रीनृसिंहप्रसादेन लिखितं । मम दोषो न दीयते ॥
92
9016 अर्जुनगोता-कर्मविपाक
Arjuna-gītā-Karmavipāka Substance : Country-made paper. Size: 6x3 inches. Folios : 1-13. Lines : 5. Extent in granthas : 65. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. is stitched and corrupt. It contains an interlocution between Sri Bhagavān (Śrī Kșşņa) and Arjuna on the causes of various sins and their remedies. It notes unsanskritic words at places through the carelessness of the scribe.
[ 61 ]

Page #71

Beginning :
End :
Colophon :
श्रीमते रामानुजाय नमः ।
अर्जुन उवाच
केन पापे भवे अंधा केन पापे दरिद्रता ।
केन पापे भत्रे कुष्ठी कथं कस्य जनार्दन ॥१
श्रीभगवान् उवाच । परदारा भत्रे अंधा परिदर्पि दरिद्रता ।
गोत्रदोषे भवे कुष्टी सुनहो पांडवनंदन ||२||
गोदानं सहस्रेषु राजसूयसतानि च । अश्वमेधसहस्राणि तत्पुण्यं कर्मविपाककं ॥५३॥
इति श्री अर्जुनगीताकर्मविपाक सम्पूर्ण ।
Post-Colophon :
मालवियोपनामकपं.
गायघाट ।
बालमुकुन्द कर्मकाण्डीस्येदं पुस्तकं ।
93
9675. सूर्य्यारुणजातिप्रकाश Sūryāruṇajātiprakāśa
Substance: Country-made paper: Size: 9 x 4 inches. Folios : 1-7. Lines : 11. Extent in granthas: 202. Script: Nägara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. ends abruptly. It contains certain forms of expiation, allied to the works coming under Karmavipāka.
Beginning:
सूर्य उवाच ।
स च लग्नाभयः कायस्तस्माल्लनं च यद्भवेत् । प्रश्ने वा जन्मकाले वा तस्मात् ज्ञेयं शुभाशुभं ॥ कर्म जात्यादिकं यच्च प्राकृतं तच्छुभाशुभं । गतिरेषा च लोकानां तस्मात्तस्मात् प्रकाशयेत् ॥
[ 62 ]

Page #72

End:
अशक्तश्च द्रौप्यधेनुं सरत्नां वसुसंयुतो घण्टा गले निबधीयात् तिलकं चो
376. ज्ञानभास्कर or सूर्यारुणसंवादे कर्मविपाक Jñanabhāskara or Karmavipāka in Sūryāruña-samvāda
Substance : Country-made paper. Size : 10}x4 inches. Folios 1-80. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
This Ms. generally corresponds to our Cat. No. 77. It ends abruptly.
End :
एवं कृतविधिः सूत मोचयेद् गाबुध(?)स्थितां । सर्पिष्यात्मानमालोक्य पलषोड़श सामिते(?)॥
95 7896. कर्मविपाकसूचि
Karmavipākasūci Substance : Country-made paper. Size : 10x4 inches. Foljos : 1-3. Lines : 13. Extent in granthas: 52. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains an index of subjects found in the work called Karmavipāka. It seems to be incomplete. Beginning:
अथ कर्मविपाकसूचीपत्रम् । श्वीगणेशाय नमः। अथ कर्मविपाक-अनुक्रमणिका-सूचिपन्नप्रारम्भः ।।
२ देव-मनुष्यगन्धर्वसिद्धसाध्यकिन्नरयक्षराक्षस-उत्पातकर्म । End:
४१ इह जन्म मया पृष्टा मया कथितो विभो । __आचार्यः स मतः कीदृक् गोदानाय पितामहाः॥ ४१
[ 63 ]

Page #73

96
5334. महार्णवकर्मविपाक Mahārṇava-Karmavipāka
By Mandhātā
End:
Substance: Country-made paper. Size : 8x4 inches. Folios: 2-56. Lines: 8. Extent in granthas: 769. Script: Nāgara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It is written mostly in prose and contains the laws and procedures of the expiation on account of sin committed in previous life for its remedy. It is altogether a different version, on the subject. See HDS. Vol, I, pp. 382-83. The author Mandhātā is a son of Madanapala.
Beginning:
-लोक्य यथामति ॥
निबध्यते समासेन निबन्धोयं महार्णवः ॥ १६॥ दुःखकर्मपाकजनितामयकर्षितानां सत्कर्मशर्म करमितः तत्साङ्गजातमितरोक्तिविधानापेक्षं वक्ष्यामि । रोगितन तावद् वक्ष्यमाणसकलकर्मापयोगित्वेन कर्मविपाकेः रोगादिनिवृत्त्यर्थं प्रायश्चित्तादेरवश्यकर्त्तव्यता प्रतिपाद्यते ॥
सहस्रो अमत्यों यो नो द्वेष्टि स यमुद्दिष्टस्तमुज्जहात्यभिमंत्र्य यय
97
3268. स्नानसूत्रपद्धति Snanasūtrapaddati
By Katyāyana
Substance: Country-made paper. Size : 9×42 inches. Folios: 1-5. Lines : 12. Extent in granthas: 120. Script: Nägara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. in slightly discoloured and pasted towards the beginning and the writing is illegible at places. It contains the rules and procedure of bathing, as dictated by Katyayana. The Snanasūtra is otherwise called Trikanḍikasūtra (see
[ 64 ]

Page #74

colophon below). It should rightly be placed in the Vedic
section.
End:
Beginning :
अथातो नित्यस्त्रानं नद्यादौ मृद्गोमय मध्याह्न x x कुशतिलसमनस आहृत्योदकान्तं गत्वा शुचौ देशे स्थापनप्रक्षालनपाणिपादं कुशोपग्रहो बद्धशिखी नित्यं यज्ञोपवीत्याचम्योरहीति तोयमामन्त्र्यावर्त्तयेत् ये ते शतमिति सुमित्रियान इत्यपदेशमादाय सुमिंत्रिया इति द्वेष्यं प्रति निषिञ्चत् ।
Colophon :
Fol. 2A.
पद्धति |
चित्पतिर्मेति प्रथमं द्वितीयं वागुपतिस्तथा
देवो मा सविता चेति सकलच ेत् पतिः पुनः ॥
9
इति कात्यायनोक्तं त्रिकण्डिकासूत्रं समाप्तिमगमत् । अथ
98
4173. सन्ध्यात्रयप्रयोग
Substance : Country-made 1-- 10. Lines : 14. Extent Appearance : Fair. Complete.
Sandhyatrayaprayoga
By Katyayana
paper. Size: 10 x 42 in granthas : 320. Date: Śk. 1670.
[ 65 ]
The Ms. contains the procedures of saying prayers thrice daily, in the morning, noon and evening, according to the dictates of Katyāyana, as applied by his followers. The procedure of bathing is also recorded here, in passing.
Beginning:
अथ कातीयानां संक्षेपतः स्नानसन्ध्याविधिः प्रस्तूयते । तत्र साधकेन्द्रः ब्राह्म मुहूर्त्ते शयनादक्षिणाङ्गनोत्थाय शुचिर्भूत्वा । अथ मन्त्रस्नानं – स्वस्थितं पुण्डरीकाक्षं मन्त्रमूर्ति हरि स्मरेत् । अनन्तादित्यसंकाशं वासुदेवं चतुर्भुजम् ॥ etc.
inches. Script :
Folios :
Nagara.

Page #75

End:
अथवा-प्रणवससव्याहृतिपूर्वा गायत्रीं शिर पठित्वा उक्तं नियतार्द्ध संख्याया अधिकमेकैकं अर्ध दद्यात् । ततः सन्ध्यामुपासीत ।
Colophon:
इति x x x सन्ध्यात्रयप्रयोगः।
Post-colophon:
शके १६७० ।
.. 99 11160. कात्यायनीयतर्पणप्रयोग Kätyāyaniya-tarpanaprayoga
By Kātyāyana
Substance : Country-made paper. Size : 7x4 inches. 1-9. Lines: 8. Extent in granthas: 80. Script: Appearance: Fair. Complete.
Folíos : Nagara,
The Ms. describes the procedure of offering oblations to the gods, rșis and the manes on auspicious occasions according to the dictates of Kätyāyana.
Beginning :
अथ कात्यायनीयतर्पणप्रयोगः।
अद्य पूर्वोच्चरित एवंगुणविशेषणविषिष्टायां पुण्यतिथौ श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ देवऋषिपितृतर्पणमहं करिष्ये ॥१॥ ब्रह्मादयः सुराः सर्वे ऋषयः सनकादयः। आगच्छन्तु महाभागा ब्रह्माण्डोदरवर्तिनः॥ यत्र विहितास्तपणे सावधाना भवन्तु ते॥ ॐ ब्रह्मा सृप्यताम् १ ॐ विष्णुस्तृप्यताम् २ ॐ रुद्रस्तृप्यताम् ३ ॐ प्रजापतिस्तृप्यताम् ४ ॐ देवास्तृप्यन्ताम् ५ etc..
[ 66 ]

Page #76

End :
सव्यं नमो विवस्वते ब्रह्मन् ‘भास्वते विष्णुतेजसे; जगत्सवित्रे भुचये, सवित्रे कर्मदायिने । Colophon:
समाप्तम् । Post-coloption:
दन्तधावनताम्बूलं स्निग्धस्नानमभोजनं । रत्यौषधीपरान्नं च श्राद्धकृत् सप्त वर्जयेत् ॥१॥ पुनर्भोजनमद्धानं भारा द्वे न(?) मैथुनं । दानं वृत्तं तपोहोमं श्चाद्धभुक्तृष्ट वर्जयेत् ।
100
11146. कात्यायनीयतर्पण
Kātyāyanāya-tarpana
By Kātyāyana
Substance : Country-made paper. Size : 7x4 inches. Folios : 1-10. Lines : 7. Extent in granthas : 72. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. .
This Ms. generally corresponds to our Ms. No. 11160 with certain differences in readings.
Beginning:
अथ कात्यायनीयतर्तणप्रयोगः।
आचमनं प्राणायामं कृत्वा संकल्पं कुर्यात् । अथ संकल्पः। अव पूर्वोचरित एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ देवऋषिपितृतर्पणमहं करिष्ये ।
End : ___ ब्रह्मणे नमः ॥ विष्णवे नमः । रुद्राय नमः ।३। सवित्रे नमः ।। मैत्राय नमः। वरुणाय नमः ।।
[ 67 ]

Page #77

101 11139. कातीयतर्पण
Kātīyatarpaņa
By Kātyāyana Substance: Country-made paper. Size: 11x4t inches. Folios : 1–6. Lines : 9. Extent in granthas: 93. Script : Nāgara. Appcarance : Fair. Complete.
The Ms. generally corresponds to our previous Mss. on the same subject, althrough it contains a slightly different version under a different name. It should be noted that Kālija is nothing but Kātyāyaniya, see in this connection Kätiyeștidipaka.
Beginning:
अथ कातीयतर्पणप्रयोगः।
७ ब्रह्मा तृप्यता, विष्णुस्तृप्यतां, ७ रुद्रस्तृप्यता, ॐ प्रजापतिस्तृप्यतां, ७ देवास्तृप्यता etc.
End:
ॐ देवा गातु विदोगातुं विस्वा गातुमित मनसस्यतहमदेवज्ञ स्वाहा बाजेधा इति विसर्जयेत् ।
102
11133. कात्यायनीयतर्पणविधि Kātyāyanīyatarpanavidhi
By Kātyāyana Substance: Country-made paper. Size: llx4t inches. Folios : 1-5. Lines : 9. Extent in granthas : 90. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date: V.S. 1907
This Ms. generally corresponds to our Ms. No. 11146, with certain additions and alterations.
Beginning:
भय कात्यायनीयतर्पणप्रयोगः। भाचमनं प्राणायामं कृत्वा संकल्पं कुर्य्यात् ।
[ 68 ]

Page #78

अथ संकल्पः। अद्य पूर्वोच्चरित एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ देवऋषि-पितृतर्पणमहं करिष्ये ॥१॥
End :
जपाकुसुमसंकाशं काश्यपेयं महायु ति । कां(ध्वां ?)तारि सर्वपापन्नं प्रणतोस्मि दिवाकरम् ॥
Colophon:
इति श्वीकात्यायनीयतर्पणविधि समाप्तम् ।
Post-colophon:
संवत् १९०७ ।
After this there are some irrelevant ślokas in the Ms., written by the scribe.
103 11130. कत्यायनीयतर्पण Katyāyanīyatarpana
By Kātyāyana Substance : Country-made paper. Size : 11x4} inches. Folios : 1-5. Lines : 8. Extent in granthas : 58. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The present Ms. contains a different version of the same subject.
Beginning:
अथ तर्पणम् । आचम्य
ॐ तत् सदद्यामुकमासेऽमुकपशेऽमुकतिथौ अमुकशर्मा देवर्षिमनुष्यपितृप्रीत्यर्थ देवर्षिमनुष्यपितृतर्पणमहं करिष्ये इति संकल्पः ।
End :
अनेन
देवर्षिमनुष्यपितृतर्पणेन
तद्दोषपरिहाराय यक्षमाणन्तर्पयाम्यहम् श्रीपितृरूपी जनार्दनः प्रीयताम् ।
[ 69 ]

Page #79

104 11123. कात्यायनीयतर्पणप्रयोग Kätyāyanīyatarpanaprayoga
By Kātyāyana Substance: Country-made paper. Size: 104 x 44 inches. Folios : 1-6. Lines : 8. Extent in granthas: 88. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. generally corrosponds to our Ms. No. 11139 with certain differences in readings.
Beginning :
अथ कात्यायनीयतर्पणप्रयोगः।
आचम्य प्राणायामं कृत्वा अथ संकल्पः। ७ अद्य पूर्वोचरित एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ मम समस्तदोषपरिहारार्थ श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ देवऋषिपितृतर्पणमहं करिष्ये इति संकल्पः ।।
End :
अनेन तर्पणेन देवऋषिमनुष्यपितृतर्पणेन पितृस्वरूपी जनार्दनः प्रीयतान मम । आचमनं प्राणायाम इति तर्पण देवा गातु विद इति विसर्जयेत् । ॐ देवा गातु विदो गातु वित्वा गामित मनसस्यतऽऽ मन्देव यज्ञ स्वाहा वाते धाः, ॐ त ।
105 11244. कातीयतर्पण
Kātīyatarpana By Katyāyana
Substance : Country-made paper. Size : 1-4. Lines : 8. Extent in granthas: Appearance : Fair. Complete.
11x41 inches. 50. Script:
Folios : Nagara.
The Ms. contains another version of the same subject,
Beginning:
अथ कातीयतर्पणप्रयोगः।
[ 70 ]

Page #80

७ ब्रह्मा तृप्यताम्, ७ विण्णुस्तृप्यताम्, ७ रुद्रस्तृप्यताम्, ७ प्रजापतिस्तृप्यताम्, ७ देवास्तृप्यन्ताम् etc. .
End:
एवमेव पितामही प्रपितामही मातामही प्रमातामही वृद्धप्रमातामहीस्तर्पयेत् । तत आचार्य्यादीन् नामगोत्रस्वधाकारैस्तर्पयेत् ।
106 11134. तर्पण
Tarpana Substance : Country-made paper. Size : 11x41 inches. Folios : 1-3. Lines : 7. Extent in granthas: 34. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1912.
The Ms. contains another version of the same subject.
Beginning: अथ तर्पणं लिख्यते । प्रयोगः।
पुष्कराद्यानि तीर्थानि गङ्गायाः सरितस्तथा। आगच्छन्तु पवित्राणि स्नानकाले सदा मम ॥
तीर्थदेवता एष तेऽर्घः। etc. End :
मासे पक्षे तिथौ वासरे फलताम्बूलदक्षिणा अनया पूजया पितृस्वरूपी जनाईनवासुदेवः प्रीयता मम॥ Colophon:
इति तर्पणं सम्पूर्णम् । Post-colophon :
संवत् १६१२ ।
107 11135. तर्पण
Tarpana Substance : Country-made paper. Size : 101x41 inches. 1--2. Lines: 9. Extent in granthas: 30. Script: Appearance : Fair. Complete.
Folios : Nagara.
[
71
]

Page #81

The Ms. contains a different version of the same subject.
Beginning:
आगच्छन्तु महाभागा विश्वेदेवा महाबलाः। ये यत्र विहितास्तृपणे(?) सावधाना भवन्तु ते॥॥ ब्रह्मा देवो देवास्तृप्यन्ताम् । ब्रह्मा स्तृ०, विष्णुः स्तृetc.
End:
रक्तवर्ण महातेज सर्वशत्रुविनाशनं ।
स्मरणा पापक्षयं यान्ति प्रभाते रविदर्शनात् ॥३॥ Colophon:
इति तर्पणं समाप्तम्।
Post-colophon:
लिखितं नाथुराम ब्राह्मण काश्यां मध्ये पठनाथं मा गीला(?)
108 11164. तर्पण
Tarpana Substance: Country-made paper, Size: 7x3 inches. Folios: 1-5. Lines : 5. Extent in granthas: 23... Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains a very short version of the same subject.
Beginning :
ॐ ब्रह्मादयः सुराः सव ऋषयः सनकादयः।
आगच्छन्तु महाभागाः ब्रह्माण्डोदरवर्तिनः॥ ॐ ब्रह्मा तृप्यताम्, विष्णुस्तृप्यताम्, रुद्रस्तृप्यताम्, etc.
End :
वेदोक्तसूर्य्यमन्त्रः
आ कृष्णेन रजसा वर्तमानो निवेशयन्नमृतं मृता च हिरण्ययेन सविता रथेणा देवो याति भुवनानि पश्यन् ।
[ 72 ]

Page #82

109
3297. तर्पण Tarpana
Substance: Country-made paper. Size : 1-12. Lines: 6. Extent in granthas: Appearance : Fair. Complete. Date: V. S.
The Ms. generally corresponds to our Ms. No. 11160.
Colophon :
End :
पितृस्वरूपी जनार्दनः प्रीयतान्न मम इति विसर्जयेत् ।
इति कात्यायनतर्पणं संपूर्णम् ।
Beginning:
अथ पूर्वोचरित एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थ देवऋषिपितृतर्पणमहं करिष्ये । ब्रह्मादयः सुराः सर्वे ऋषयः सनकादयः । आगच्छन्तु महाभागा ब्रह्माण्डोदरवर्त्तिनः ॥
Post-colophon :
जपानन्तरं
11 ×42 99.
1912.
110
10
कात्यायनः विभ्रादित्य नुवाकपुरुषसूक्तशिवसंकल्पमण्डलब्राह्मणेरुपस्थाय प्रदक्षिणीकृत्योपविशेत् दर्भेषु दर्भषु दर्भपाणिः स्वाध्यायं च यथमादावारभ्य वेदं कुर्य्यादिति शेषः ।
x x x
संवत् १६ (००) १२ x
11131. तर्पणविधि Tarpaṇavidhi
Substance : Country-made paper. Size: 1-5. Lines : 7. Extent in granthas : Appearance : Fair. Complete.
73 1
Folios :
inches. Script: Nāgara.
11 ×4k 54.
inches. Script :
The Ms. generally corresponds to our Ms. No. 11160, with certain addition and alteration.
यथा
Folios : Någara.

Page #83

Beginning :
End :
Colophon :
Beginning :
End:
ॐ ब्रह्मादयः सुराः सर्वे ऋषयः सनकादयः । आगच्छन्तु महाभागाः ब्रह्माण्डोदरवर्त्तिनः ॥
ॐ ब्रह्मा तृप्यताम्, ॐ विष्णुस्तृप्यताम्, ॐ रुद्रस्तृप्यताम् ।
ये चास्माकं कुले जाता अपुत्रो गोत्रिणी मृताः । ते पिबन्तु मया दत्तं वस्त्रनिष्पीड़नोदकम् ॥
इति तर्पणविधिः ।
Colophon :
11126. तर्पणविधि Tarpaṇavidhi
10 × 42
Substance : Country-made paper. Size: 1-8. Lines : 13. Extent in granthas : 85. Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1889. Śk. 1754.
inches. Script :
This Ms. contains the subject of a in fuller detail.
अथ तर्पणविधिः ।
ॐ विष्णुः विष्णुः विष्णुः । ब्रह्मवाये देवर्षिपितृमनुष्याणां तर्पणमहं करिष्ये ।
ॐ विष्णवे नमः |
इति तर्पणविधिः समाप्तः ।
Post-colophon :
111
संवत् १८८६, शाके १७५४ ।
* ॐ अद्भयो नमः । x ॐ वरुणाय नमः ।
अद्यत्यादि आद्योपान्त सकलदुरितक्षयाय
[ 74
Folios :
Nagara.

Page #84

Beginning :
3600. तर्पणविधि Tarpanavidhi
paper.
Substance : Country-made 1-7. Lines: 8. Extent in granthas : Appearance : Fair. Complete. Date: V.s.
The Ms. contains the general procedure of तर्पण ।
112
Colophon :
इति तर्पणविधिः समाप्तः 1
Size: 2 x 42 112.
1829.
अथ नित्यतर्पणप्रारम्भः ।
नानादिकं विधाय सन्ध्यावन्दनं कृत्वा पश्चात् तर्पनमाचरेत् । आचम्य प्राणानायम्य देशकालसंकीर्त्तनं अमुकगोत्रोऽहम् अमुकशर्मा पितृणामुहरणार्थ देवऋषिमनुष्यपितृतर्पणमहं करिष्ये इति संकल्पं कुर्य्यात् ।
End :
अनेन तर्पणकर्मणा कृतेन भगवान् पितृस्वरूपी जनार्दनः प्रीयतां ।
113
inches. Script :
Post-colophon :
लिखितं मा x श्री x हितोपदेश भवानिशंकर x x संवत् १८२६ ।
11121. कात्यायनप्रोक्तनानाह्निक
Tarpana, Snanahnika by Kātāyana
Folios :
Nagara.
Substance : Country-made paper. Size: 12 x 42 inches. Folios : 1-8. Lines 8. Extent in granthas 105. Script : Nagara Appearance : Fair. Complete.
The Ms. corresponds to our Ms. No. 11123.
[ 75 ]

Page #85

Beginning :
अथ कात्यायनीयतर्पणप्रयोगः ।। आचम्य प्राणायाम कृत्वा संकल्पं कुर्यात् ।
अथ संकल्पः। ॐ अब पूर्वोच्चरित एवंगुणविशेषण-विशिष्टायां पुण्यतिथौ मम समस्तदोषपरिहारार्थ श्रीपरमेश्वर-प्रीत्यर्थ देवऋषिमनुष्यपितृतर्पणमहं करिष्ये।
End :
पितृस्वरूपी जनानः प्रीयतान मम etc. Colophon:
इति कात्यायनप्रोक्तस्नानाहिक [तर्पणं?] समाप्तम् । Then the Ms. has some other stray ślokas.
114 5756. पराशरमाधव Parāśaramadhava
By Madhavācārya
Substance: Country-made paper. Size: 10x6! inches Folios : 2--105. Lines : 23. Extent in granthas : 3744. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete,
The Ms. contains Mādharva's commentary on the Institute of Parasara (पराशरसंहिता), printed Bib. Ind. It begins and ends abruptly. The Ms. is partly wormeaten.
Beginning : ___ कारगं जैमिनिना सूत्रितं तत् प्रमाणं बादरायणस्थानपेक्षत्वादिति न तत् पौरुषेयेषु मूलप्रमाणं सापेक्षेषु ग्रन्थेष योजयितुं शक्यते । End :
कपिलाक्षीरपानेन ब्राह्मणीगमनेन च । वेदाक्षरविचारेण शूद्रश्चाण्डालतां व्रजेत् ॥ इति मद्य बहुविधं तालपानसद्राक्षामाधुकखार्जुरादिकम् । अभक्ष्यं गोमांसादि, अगमयं भगिन्या
[ 76 ]

Page #86

115 5261. कालमाधव
Kalamādhava
By Madhavācārya
Otherwise called Vidyāranya Substance : Country-made paper. Size: 10x4t inches. Folios : 3-26 & 108-157. Lines : 9. Extent in granthas : 1184. Script : Nagara. Appearance. Fair. Incomplete. Date V. S. 1847. .
The Ms. begins abruptly but ends to the very end of the work, although it is wanting in fols. 27-107.
Beginning:
दिने दिन इति तत्र यदि दर्शान्तो मासो विवक्ष्येत तदा भाद्रपदकृष्णपक्ष इत्युच्येत, न त्वेवमुक्तम् । आश्विनमासान्तर्गतत्वं त्विहोच्यते। तञ्च कृष्णपक्षप्रतिपदादिपूर्णमासान्तत्वे संभवति ।
End:
___ चन्द्रसूर्यग्रहे चैव न कुर्यात् पुत्रवान् गृहीति । ग्रस्तास्तमये तु पुत्रिणोऽप्युपवास एव। अहोरात्रं न भोक्तव्यमिति भोजनप्रतिषेधात् । इति ग्रहनिर्णयः।
Colophon :
इति कालनिर्णयः। इति श्रीविद्यारण्यविरचितः कालमाधवः समाप्तः ।
Post-colophon:
संवत् १८४७ ।
116 3041. कालमाधव or कालनिर्णयकारिका Kālamādhava or Kālanirnayakārikā
By Madhavācārya Substance : Country-made paper. Size : 9x34 inches. 1-8. Lines : 9. Extent in granthas : 126. Script: Appearance : Fair. Incomplete. Date : Sk. 1555.
Folios : Nagara.
[
77
]

Page #87

The Ms. contains the complete section (intro.) on कालनिर्णय or faforfatura (ślokas only) of the work Kälamādhava. The Ms. is a fairly old one. Printed in B. I. Cal.
Beginning:
वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यं नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननम् ॥ व्याख्याय माधवाचार्यो धर्मान् पाराशरानथ । तदनुष्टानकालस्य निर्णयं वक्तुमुद्यतः ॥२
End:
तयोः परेछु रुदये स्नात्वाभ्यवहरेन्नरः । ईदृशं नियमं न्यायैर्विवरीतुमिहोद्यतः ॥१२४
Colophon :
इति श्रीमाधवाचार्यविरचिताः कालनिर्णयश्लोकाः समाप्तिमगमन् ।
Post-Colophon: शके पृषत्केषुशरावनी १५५५ मिते भाद्रे सिते स्कन्द ६ तिथौ
भृगोर्दिने ॥ गोविन्ददैवज्ञसुतो हि माधवो बुधोऽलिखन्माधवकालनिर्णयम् ॥ श्रीमद्गोविन्दज्योतिर्विसुतमाधवज्योतिर्विदः पुस्तकमेतत् ।
117
3045 The Same
With a commentary called Vivarana
Substance : Country-made paper. Size : 94 x 44 inches. Folios : 2–12. Lines : 12. Extent in granthas : 332. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.s. 1661. ____ The Ms. wants fol 1, otherwise it covers the same portion as in our Ms. no. 3041. The commentary is short but exhaustive. The text occupies the middle and the commentary is written on the top and below the text in every page.
[
78 ]

Page #88

Beginning :
अदायनर्तुमासाश्च पक्षः प्रकरणान्तरे ॥ अब्दः पञ्चविधश्चान्द्रो व्रतादौ तिलकादिके। etc.
End :
तयोः परेशु रुदये सात्वाभ्यवहरेन्नरः । ईदृशं नियमं न्यायविवरीतुमिहोद्यमः ॥१२३
तमेव निर्णय शास्त्रन्यायाभ्यां कर्तुमुद्यमः । Colophon:
इति माधवीयकविवरणं समाप्तम् । Post-colophon:
संवत् १६६१ वर्षे भाद्रपदशुदि १५ दिने बुधे लिखितं भट्टराघवसुत बादूकेन । शुभमस्तु । श्री।
भूरसत्विन्दुवर्षे च भाद्र शुक्ल बुधे दिने ।
राकायां वासुदेवाख्यो माधवीमलीखत् स्वयम् ॥ Beginning :
द्वितीयप्रकरणप्रतिपाद्य पञ्चविधमनुक्रामति-अब्देति । तेषु संवत्सरस्यावान्तरविभागं तद्विनियोगौ च दर्शयति-अब्दः पञ्चविध इति ।
End :
तदेवं निर्णीतमर्थ संग्रहेणानुक्रम्य संग्रह इति, ईदृशमिति । Colophon:
इति माधवीयकालनिर्णयश्लोकविवरणं समाप्तम् ।
118
4863 The Same Substance : Country-made paper. Size : 11x41 inches. Folios : 24-142. Lines : 10. Extent in granthas : 4230. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date : V.s. 1705.
The Ms. wants fol I, otherwise it ends to the very end of the work (in verse and prose). It begins abruptly towards the
[
79
]

Page #89

Beginning :
introductory śloka no. 9, as noticed in our Ms. no. 3045. For the Ms. see H. P. Sastri, III no. 2666 and L. 1298. The text has been printed in the Bib. Ind. Series.
Fol. 5B.
End :
Colophon :
- दौ तिलकादिके ॥ सुजन्मादिवते सौरो गोत्रादिषु सावनः । योप्याचार्य्यसेवादौ विकल्प्यन्ते निजेच्छ्या ॥
तमेव निर्णयं शास्त्रन्यायाभ्यां कर्तुमुद्यमः ।
ननु नायमुद्यमः सफलः कालस्य गगनकुसुमायमानत्वात् । तदेतत् परमरहस्यमभिजानानः कपिलमहामुनिस्तत्त्वानि विवेक्तुकामः कालमुपेयान्यान्येव पञ्चविंशतितत्त्वानि विविचे च । etc.
Here begins the actual work.
संक्रान्त्यामुपवासं च कृष्णैकादशीवासरे । चन्द्रसूर्यग्रहे चैव न कुर्य्यात् पुत्रवान् गृही ॥ इति
ग्रस्तास्तमये तु पुत्रिणोप्युपवास एव ।
अहोरात्रं न भोक्तव्यमिति भोजननिषेधात् ।
इति माधवीयः कालनिर्णयः ।
संवत् १७०५ समये फाल्गुनसुदिष्टमिलिखितं पुस्तकं समाप्तम् ।
I
119
5796. कालनिर्णय
Kalanirnaya
Substance: Country-made paper. Size: 8 x 42 inches. Folios : 1-3. Lines : 3. Extent in granthas. 40. Script: Nagara. Fair. Incomplete.
Appearance:
The Ms. ends abruptly. It is not from Madhava's Kalamādhava but a digent from Hemadri's Kalanirnaya. ( कालनिर्णयसंक्षेप ).
[ 80 ]

Page #90

Beginning -
अथ कालनिर्णयः। कात्यायनः। रुद्रयामले। वैश्तौ पुत्रनाशः स्यात् चित्रायां धननाशनम् ।
न तस्मात् स्थापयेत् कुम्भं चित्रायां वैश्तौ तथा ॥ End : ___ आद्याब्दिके तु चतुर्दशे मासि क्षयमासमरणे तु तीर्थपूर्वार्दोत्तरार्द्धाभ्यां पूर्वोत्तरमासयोः व्यवस्था। उक्तं च तिथ्या प्रथमे पूर्वो द्वितीय
120
7731 The Same Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios : 31, 35-40. Lines : 7. Extent in granthas : 98. Script: Nagara. Appearance : Fair, Incomplete. ___The Ms. begins and ends abruptly. The Ms. runs up to नवमीनिर्णय ।
Beginning:
स याति नरकं घोरं कालसूत्रं भयङ्करम् । द्वितीयाशेषसंयुक्तां या करीति विमोहिता। सा वैधव्यमवाप्नोति प्रवदन्ति मनीषिणः ॥ इति ।
End:
प्राप्त श्रीरामनवमीदिने मयो विमूढधीः । उपोषणं न कुरुते कुम्भीपाकेषु पच्यते ॥ अकृत्वा रामनवमीव्रतं सर्व
121 3061. कर्म कालनिर्णय Karmakālanirņaya
By Vidyāranya Substance : Country-made paper. Size : 10x 44 inches. Folios : 1-11. Lines: 9. Extent in granthas: 160. Script: . Nagara. Appearance: Fair. Complete.
[
81
]

Page #91

This ms. generally corresponds to our ms. no. 3045 under a different title with some variants in reading. The ms. is badly incorrect.
Beginning :
श्रीगणेशाय नमः। श्रीभेगनाथाय नमः। श्रीवन्खामुखः विद्यारण्यप्रकाशितोच्छिद्यते कालनिर्णयः ।
अब्दायनर्तुमासाश्च पक्षप्रकरणी तथा । अब्दः पंचविधश्चांद्रो सौरनक्षत्रसावनः ॥१
End
पूर्वाह दैविकं कार्य्यमपराहे तु पैतृकं । एकोद्दिष्टं तु मध्याह्न प्रातर्वृद्धिनिमित्तकम् ॥ इति ।
Colophon:
श्रीपरमहंसपरिवाजकाचार्य विद्यारण्यकृते कर्मकालनिर्णयः ।
122
3209. लघुमाधवकालनिर्णय Laghumādhavakālanirnaya
By Mādhavācārya with कारिकाविवरण Karikavivarana
By Vaidyanātha Sūri Substance : Country-made paper. Size : 11x41 inches. Folios : 2-18. Lines : 15. Extent in granthas : 1020. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The ms. contains the Kälamadhavakārikās under another name with a commentary by Vaidyanātha sūri, not noticed in other ms. of the same work of this collection. The ms. begins abruptly but ends to the very end of the text and the commentary. The text is written in the middle and the commentary just above below the text. The ms. begins abruptly.
[
82
]

Page #92

Beginning :
Text :
अष्टव्यक्तिलाधरो नवनिधिः पुष्यद्दशप्रत्ययः । स्मार्तीच्द्राय धुरंधरो विजयते श्रीकणक्ष्मापतिः ॥३॥
X
X
X
व्याख्याय माधवाचार्यो धम्र्मान् पाराशरानथ । तदनुष्ठानकालस्य निर्णयं वक्तुमुद्यतः ॥५॥ अर्थोऽनुक्रम्यते लोकैरखिलो निर्णिनीषितः । तावतैवानुतिष्ठासुः निःसन्देहः प्रवर्त्तताम् ॥६॥
Text:
Com :
x
Com. :
तथाऽष्टौ व्यक्तयो यस्य तादृशस्य शिवस्य कलायाः अंशधारकः ताश्च मूर्त्तयो—जलानी यजमानश्च चन्द्रसूर्यौ नभो मही । जगत्प्राणो मूर्त्तयोऽष्टावीशस्य परिकीर्त्तिताः ॥
End :
मुच्यमाने भवेद्दानं मुक्ते स्नानं विधीयते ।
सूर्य्यग्रहे तु नाभीयात् पूर्व यामचतुष्टयम् ॥१२१॥
x
X
X
ईदृशं नियमं न्यायैर्विवरीतु मिहोद्यतः । तमेव निर्णयं शास्त्रन्यायाभ्यां कर्त्तुमुद्यतः ॥
एतदपवादं दर्शयति - नित्यनैमित्तिक इति ।
(Text) - इति माधवाचार्य्यविरचितो लघुमाधवकालनिर्णयः समाप्तः । (Com.) इति श्रीमद्धर्मशास्त्रपारावारीणतत् सप्तम् [ तत् सत् ? ] चन्द्रभट्टा
त्मजभट्टवैद्यनाथसूरिकृते कालमाधवीयकारिकाविवरण पञ्चमं प्रकरणं संपूर्णम् ।
123
7720. कालनिर्णय-दीपिका
Kālanirṇayadīpikā
Substance :
Country-made paper. Size: 92 x 4
2-30. Lines : 10. Extent in granthas : 580. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 83 ]
inches.
Script :
Folios :
Nagara.

Page #93

The ms. begins and ends abruptly. It seems to be the same as our ms. no. 5465 by Rāmacandrācārya.
End :
Beginning :
च दर्शयन्तः प्रतिजानते । कालचक्रप्रोयोक्तारं नत्वा श्रीविट्ठलं गुरुम् । धर्मज्ञानार्थमातन्मः कालनिर्णयदीषिकाम् ॥ कालचक्र प्रयोक्तारं श्रीविट्ठलं गुरून् गोपालप्रसादाख्यान् नत्वा धर्मज्ञानाथं कालनिर्णयदीपिकामातन्म इत्यन्वयः ।
End :
तथाच ज्योतिःशास्त्रे -
स्थूलं कृतं भानयनं यदेतत् ज्योतिदां[षां ? ]
तद्व्यवहारसिद्ध्यै ।
सूक्ष्मं प्रवक्ष्येथ म[मु.] निप्रणीत वि
124
2967. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 91×4 1- 23. Lines : 11. Extent in granthas: 644. Appearance: Oldish. Complete. Date : V. S. 1627.
The ms. daes not correspond to our ms. no. 7720 towards the beginning although both are the mss. of the same work, to be sure, with cantain variants in readings.
Beginning :
कालचक्रप्रयोक्तारं नत्वा श्रीविट्ठलं गुरुं । धर्मज्ञानार्थमातन्मः कालनिर्णयदीपिकाम् ॥१॥
दुर्बोद[ध?]ग्रन्थसिद्धान्तध्वान्तसंघातभञ्जिका । सुक्ष्णाकारि रामाय्यैः कालनिर्णयदीपिका ॥
inches. Folios : Script : Nágara.
Colophon :
इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राणकाचार्य्यश्रीगोपालगुरुपूच्यपादशिष्यश्रीरामचन्द्राचाकृतौ कालनिर्णयदीपिका समाप्ता ।
Post-colophon :
संवत् १६२७ वर्षे ज्येष्ठ वदि ३० गुरौ लिखितम् । x x पुरुषोत्तमेन ।
[84]

Page #94

125 3013. कालनिर्णयसिद्धान्त
Kālanirnayasiddhānta Substance: Country-made paper. Size: 10x4t inches. Folios : 1-6. Lines : 14. Extent in granthas : 252. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The ms. ends abruptly: It deals with times in connection with rituals according to Smộti. The ms is illegible in many places as there are writings in small hand in and between the lines. There is no colophon in the ms., so the author cannot be ascertained.
Beginning :
गर्भाधानादिकाः सर्वाः प्राशनान्ताः क्रियाश्च याः ।
कर्त्तव्याः सर्वदेशेषु सिंहस्थे च बृहस्पतौ ॥१. अथ कालनिरूपणं ।
कालः कर्मणि यन्त्र योस्त्यभिहितस्तत्रैष मुख्यो भवेत्तस्याभाववशेन गौण उदितस्तिथ्यादिशेषात्मकः । राठ्याः स्यात्तपनोदयान्तमुदितः स्मातस्तथा श्रोतको होमो निष्कृतिपूर्वकः प्रथमतो गौणः प्रधानोऽपरः॥
End:
स्यान्माध्यन्दिनशाखिनां व्रतमिहान्यस्मिन् यजिसिरे । दर्शष्टे: परतो न चेष्टिरुदिता प्राक् पौर्णमासात् सदा ॥ मध्याह्नाद् घटिकाद्वयं यदधिका वृद्धौ तदाह्राहितिगिश्चान्यदिने पराहविषये भातेश्व ई
___126
"5785. कालनिर्णयसिद्धान्त Kālanirņayasiddhānta
By Raghurāma - Substance : Country-made paper. Size: 81x4 inches. Folios : 1-105, 107-117. Lines : 11. Extent in granthas : 2530. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date: Sk. 1724
[
85
]

Page #95

The ms. contains a work on time, the text and the commentary are written by the same man. It is not the same as our ms. no.3013.
Beginning:
प्रणम्यैकरदं वन्दे शारदां गुरुमेव च । कालनिर्णयसिद्धान्तं व्याकुर्वे विशदोक्तितः ॥१
जानन्ति ये भूरि सुभूरिविद्यास्तेषां निमित्तं न ममैष यतः । उत्पत्स्यते मत्सदृशोऽपि कश्चित् काली ह्यनन्तो विपुला धरित्री॥ अथ ग्रन्धकर्ता स्वाभीष्टं प्रतिजानीते।
End :
शाके विक्रमभूपते जगनभूसप्तन्दुसंख्येयने सौम्ये माघमासउज्वलदले वारे गुरौ पुष्यभे । जीवाहे जुमिगञ्जनाम्नि करणे षष्ठे भुजपत्तने
व्याख्येयं जयरामजेन रघुणा कप्तस्य बुद्धयर्थकम् ॥ Colophon:
इति श्रीद्विवेद्यमिहोत्रीजयरामस्तरघुरामकृतः [ काल ? ] निर्णयसिद्धान्तः सटीकः समाप्तः।
Post-colophon:
शाके श्रुतिलोचनर्षिविधुभिर्युक्ते तथा दुन्दुभौ ।
x-ऽलीलिखदात्मनैव मतिमान् etc.
Thus this copy was made by the author himself in 1724 Śk. year after 14 years of its composition by him. He composed the work in Sk. 1710, as is evident from the concluding sloka.
[ 86 ]

Page #96

See H. P. Sastri, vol. III, no. 2756, where the author of the text is said to be Mahadeva, son of Kalăjit, but here in both the mss. text and the commentary are said to be of one and the same author Raghuruma son of Jayarama. See. 90. no. 1671.
127
2957. कालमाधवकारिका Kālamādhavakārikā
With a commentary By Bhatta Vaidyanātha Sūri
Substance: Country-made paper . Size: 11x5 inches Folios: 2--24. Lines: 15. Extent in granthas : 1045. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V. S. 1828.
___ This ms. exactly corresponds to our ms. no. 3209. It begins abruptly but ends to the very end of the work.
Beginning :
सत्यैकव्रतपालको द्विगुणधीस्वयर्थी चतुर्वेदिता
पञ्चस्कन्धकृती षड़न्वयदृढ़ः सप्ताङ्गसर्वसहः । Text
अष्टय्यक्तिकलाधरो नवनिधिः पुष्यद्दशप्रत्ययः
स्मात्तॊच्छायधुरंधरो विजयते श्रीबुकणक्षमापतिः ॥३ Com.
धर्मप्रवर्तकं स्वदेशाधिपति वर्णयति-सत्यकेति । श्रीमान् बुक्णनामाक्ष्मापतिविजयते। कीद्शःetc.
End:
नित्यनैमित्तिके जप्ये होमयज्ञक्रियासु च । उपाकर्मण चोत्सर्गे ग्रहवेधो न विद्यते ॥१२६
Text
तमेव निर्णय शास्त्रन्यायाभ्यां कर्तुमुद्यतः।
Com.
त्रयोदश्यादित इति। एतदपवादं दर्शयति । नित्यनैमित्तिक इति ।१२६
[ 87 ]

Page #97

Colophon:
Text
इति कालमाधवकारिका समाप्ता ।
Com.
__ इति श्रीमद्धर्मशास्त्रपारावारीणतत्सद्रामचन्द्रभट्टात्मजभट्टवैद्यनाथसूरिकृते कालमाधवीयकारिकाव्याख्याने पञ्चमं प्रकरणम् ।
Post-colophon:
संवत् १८२८ ।
128
3029. कालमाधवकारिका Kālamādhavakàrikā
With Commentary
Substance: Country-made. paper. Size: 91x5 inches : Folios: 1-13. Lines : 11. Extent in granthas: 286. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete."
This is not the same as our ms. no. 3045, although the original text of both the mss. is one and the same thing. The commentary differs. The ms ends abruptly.
Beginning :
वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यन्नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननम् ।
Text
व्याख्याय माधवाचार्यो etc.
Com.
नत्वा गजाननं देवमगजानन्दवर्द्धनं । __ कालमाधवपद्यानि विवरिष्ये यथामति ॥१ विघ्नविधाताय मङ्गलमाचरति-वागीशाद्या इति ।
[ 88 ]

Page #98

End:
Text
दैवमुखः शुक्लपक्षः कृष्णः पित्र्ये विशिष्यते । .
तृतीये तु प्रकरणे वर्णिता प्रतिपत्तिथिः ॥२७ Com. दैव इति । दैवयोगादिकर्मणि शुक्लपक्षः प्रशस्तः यं कामयेत वसीयान्
129 6513. माधवीयकारिबा
Mādhaviyakārika Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios : 1-4. Lines : 15. Extent in granthas : 124. Script: Nagara. Appearance : Oldish. Complete.
The ms. generally corresponds to our ms. no. 235, with certain slokas less towards the end.
Beginning :
वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यं नत्वा कृतकृत्याः स्युस्त नमामि गजाननम् ॥ व्याख्याय माधवाचार्यो धर्मान् पाराशरानथ । तदनुष्ठानकालस्य निर्णयं वक्तुमुद्यतः॥
End:
ईदृशं नियम न्यायविवरीतुमिहोद्यतः। तमेव निर्णयं शास्त्रनायाभ्यां कर्तुमुद्यमः ॥
Colophon:
इति माधवीयकारिका समाप्ता।
130
235. The Same Substance : Country-made paper. Size : 9 x 3) inches. Folios 1-6. Lines : 10. Extent in granthas : 128. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. .
[
89 ]
12

Page #99

The present ms. contains 5, five ślokas more given below than in other mss. of the same work, already noticed. The introductory ślokas "antiTET:” etc. is the seal of Madhaväcārya as told by himsalf in the "Jaiminiyanyāyāmālāvistara". Each of his works contains this bloka in the beginning.
Beginning :
वागीशाद्याः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे । यं नत्वा कृतकृत्याः स्युस्तं नमामि गजाननम् ॥ व्याख्याय माधवाचार्यों etc.
End :
ग्रस्तोदये विधौ पूर्व नाहर्भोजनमाचरेत् । ग्रस्तावेवास्तमानं तु रवीन्दू प्रामु तो यदि ॥१२४ तयोः परेशु रुदये स्नात्वाभ्यवहरेश्वरः। त्रयोदश्यादितो वयं दिनानां नरकं ध्रुवम् ॥१२५ मङ्गलेषु च सर्वेषु ग्रहणे चन्द्रसूर्ययोः । द्वादश्यादि तृतीयान्तो वेध इन्दुग्रहे स्मृतः ॥१२६ एकादश्यादिकः सौरश्चतुर्थ्यन्तः प्रकीर्तितः । खण्डग्रहे तयोः प्रोक्तमुभयत्र दिनद्वयम् ॥१२७ नित्यनैमित्तिके जप्ये होमयज्ञक्रियासु च । उपाकर्मणि चोत्सर्गे ग्रहवेधो न विद्यते ॥१२८
Colophon :
इति [ धर्मशास्त्रविरचिता? ] माधवाचार्यकारिका समाप्ता ।
131 5786. कालगिर्णयकारिकाविवरण
Kālanirnayakārikāvivarana Substance : Country-made. paper. Size: 8x4 inches. Folios: 1-13. Lines : 12. Extent in granthas : 360. Script : Nigara. Appearance : Fair. Complete. ..
The commentay here corresponds to our ms. no. 3045. The ms. contains the text of Madhavācārya also.
[ 90 ]

Page #100

Beginning :
Text :
Com. :
End :
वागीशायाः सुमनसः सर्वार्थानामुपक्रमे etc.
उपोद्घाते इति । प्रथमे वादे सांख्यमतमाश्रित्य कालशब्दवाच्य वैशेषिकादिमतमाश्रित्य तत्सत्त्वं
कश्चिद नास्तीति पूर्वपक्षीकृत्य
साधितम् ।
Text. :
Com. :
Colophon
उपाकर्माणि चोत्सर्गे ग्रहवेधो न विद्यते ।
तमेव निर्णरं शास्त्रन्यायाभ्यां कर्त्तुमुद्यतः ॥१३०
तत्पूर्वभागे न भुञ्जीतेत्यथः । ग्रस्तोदयादौ विशेषमाह ग्रस्त इति । तदेवं निर्णीतमर्थ संग्रहेणानुक्रम्योपसंहरति — ईदृशमिति ।
इति माधवीय कालनिर्णयकारिकाविवरणम् ।
132
5765.
हारलता
Hāralata
By Aniruddha Bhaṭṭa
Substance :
Country-made 'paper. Size : 12x4 1- 22. Lines : 7. Extent in granthas : 504. Appearance : Fair. Incomplete.
inches. Folios : Script : Nāgara.
The ms. begins from the very beginning of the work but ends abruptly. It is printed, B.I., 1909. The author of the work is the famous Bengali smärta or smṛtinibandhakāra Aniruddha Bhatta, said to be the spiritual guide of Ballāla Sena. Pitṛ dayitā, published by the Sanskrit Sahitya Parișat, calcutta, is his masterpiece of writing, For a detailed history of his life and
[ 91 ]

Page #101

age, see the Preface of the printed B. I. edition of the work. It is a short treatise on Smrti dealing mainly with अशौचव्यवस्था। Beginning:
प्रणम्य पुण्डरीकाक्षं पूर्वाचार्यप्रवर्तिताः। व्याख्या मन्वादिवाक्यानां समालोच्य विविच्यते ॥ विशुद्धिरनिरुद्धन स्वबोधविभवावधि ।
बोधार्थमल्पबुद्धीनां प्रबुद्धानां च तुष्टये ॥ End :
उभयत इति व्याकरोति पितुरस्य चेति। ततो वाग्दानात् परं दत्तानां सप्तपदीकरणानन्तरं गृह्णामि ते सौभगत्वाय हस्तमित्यादिभिः षड़भिमन्त्रैः। कृतपाणिग्रहणThe following Slokas occur at the end of the book :
सुरापगातीरविहारपट्टके निवासिना भट्टनयार्थवेदिना ।
कृतानिरुद्धेन सतामुर-स्थले विराजतां हारलतेयमर्पिता॥ इति चाम्पाहट्टीयमहोपाध्यायधर्माध्यक्षश्रीमदनिरुद्धविरचिता हारलता समाता। p. 214 (Bib. Ind.). We have the following śloka in Ballāla Sena's Dānasāgara.
वेर्दार्थस्मृतिसंग्रहादिपुरुषः श्लाघ्यो वरेन्द्रीतले ।
वृत्रारेरिव गीष्पतिर्नरपतेरस्यानिरुद्धो गुरुः ॥ Thus Aniruddha lived about the 11th century, A.C. and he was a Bārendra brahmin.
133
10705. कर्मोपदेशिनी
Karmopadesini
By Halāyudha Substance: Country made paper. Size: 9x41 inches. 1-10. Lines: 11. Extent in granthas : 144. Script : Appearance: Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
[ 92 ]

Page #102

The ms. deals with the duties of Yajurvediya Brāhmins. The present ms. contains only the sandhyā prakarana (seetion on prayers) and snānavidhi (laws relating to bath). The author is the celebrated writer of Brāhmanasarvasva etc. He was the minister of Laksmana Sena of Vikramapura, Dacca, now in E. Pakistan. It has been quoted by Raghunandana.
Beginning :
दृष्ट्वा पारस्करं सूत्रं स्मृतिमालोक्य सर्वशः । व्यासस्य वचनं दृष्ट्वा मुनीनां सहितां तथा ॥ युक्त्या च स्वयमारोप्य बृद्धानां सर्वसम्मता । हलायुधेन रचिता सम्यक् कर्मोपदेशिनी ॥ सन्ध्यास्नानादिकं लेख्यं श्राद्धं सर्व प्रकीर्तितम् । अन्यच्च सकलं वाच्यं यजुषामाजिक मया ॥ तत्रायं क्रमः।
End :
तत्र निषिद्धदिने तैलं वर्जयेत् । तदाह व्यासः ।
काम्यस्त्राने व्रते श्चाद्ध द्वादश्यां ग्रहणे तथा ।
कोष्टलेपसमं तैलं तस्मात्तैलं विवर्जयेत् ॥ अतो निषिद्धदिने तैलं न देयमिति ।
Post-Colophon:
श्रीराममोहनशर्मणः स्वाक्षरमिदं पुस्तकञ्च ।
134 10770. कर्मानुष्ठानपद्धति Karmānuşthānapāddhati
By Bhavadeva Bhatta Substance: Country-made paper. Size : 121x3 inches. Folios : 1-48. Lines : 8. Extent in granthas : 1316. Script: Bengali. Appearance: Fair. Complete. Date. Sk. 1759.
The ms. contains the procedures of rituals of the Sämavedi brahmins. The author is the reputed mimamsaka of Bengal, author of Tautātitamatatilaka.
[
93 ]

Page #103

Beginning :
चतुर्वदनसमस्थचतुर्वेदकुटुम्बिने । द्विजानुष्ठ यसत्कर्मसाक्षिणे ब्रह्मणे नमः॥ गृह्यसूत्रार्थमालोक्य छन्दोगानामियं क्रमात् ।
कृता श्रीभवदेवेन कर्मानुष्ठानपद्धतिः॥ तत्र सर्वेषामाहुतियुक्तकर्मणां कुशगिङकासंस्कृताग्नः साध्यत्वात् कुशण्डिकैव प्रथममभिधीयते । End :
यवन्येन कर्म कृतं तदा गृहपतिस्तस्मै दक्षिणां दद्यात् इति । तथा यदि गृहपतिनैव कृतं तदा कर्मकारयित्रे ब्राह्मणाय दक्षिणां दद्यादिति शाला-कर्म । Colophon :
इति बालवलभीभुजङ्गभट्टश्रीभवदेवकृता छन्दोगानां विवाहादिकर्मानुष्ठानपद्धतिः समाप्ता। Post-colophon:
श्रीकालीनाथशर्मणः पुस्तकं । शकाकाः १७५६।८।२१ ।
135
10704.
The Same
Substance: Country-made paper. Size. 10x41 inches. Folios : 1-13. Lines : 8. Extent in granthas: 205. Script: Bengali. Appearace : Fair. Incomplete.
The ms. corresponds to our ms. no 10770. But it contains only a portion of the whole work. Beginning:
सामगानां घटस्थापनं । ॐ भूमिभूमिरत्तरीक्षं धौभूतये इति भूमिः। ॐ धानावन्तमुजीनां इन्द्रः प्रातर्जुषस्व न इति धान्यस्य । etc. End:
___स्वस्ति न इन्द्री वृद्धश्रवाः स्वस्ति नः पुषा विश्ववेदाः। स्वस्ति नस्तायोनरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु। एता ऋचो(?)शान्तिं कुर्य्यात् इति सर्वसाधारण कम समाप्तम् ।
. [ 94 ]

Page #104

Post-colophon: श्रीराममोहनशर्मणः पुस्तकमिदं ।
136 6455.
Substance : Country-made paper. Size: 11x3} inches. Folios : 1-6. Lincs : 9. Extent in granthas: 135. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Complete.
The ms. contains the procedure of greata expiations, in general and महादान great gifts, such as गोदान, कन्यादान, (gifts of cows and gifts of daughter) etc.
Beginning: ___ अद्य श्रीमद्भगवतो नारायणस्य सुखशयनास्पदश्रीशेषमहत्फणिसहस्रमण्डलो xxx सर्वोत्पातपापविध्वंसनार्थमाधिदैवतमाधिभौतिकमाध्यात्मिकमितित्रिविधताप-शमनार्थममुककहिं करिष्ये ॥१॥ अथ प्रायश्चित्त प्रयोगोलिख्यते ।
End :
सुवर्ण दक्षिणा गोदानं । मम वंशोद्भवा कन्या यां पिता वर्षचाष्टकं । तव विप्र मया दत्ता घुत्रपौत्रप्रवर्द्धिनी ॥
Colophon:
इति कन्यादानप्रयोगः।
136a
3237. This is not a work to be described. bride and as such worthless.
It is a Horoscope of a
137 3231. दशकर्मपद्धति
Dašakarmapaddhati Substance : Country-made paper. Size : 11x41 inches. Folios : 1–37. Lines : 7. Extent in granthas : 657. Script: Nagara. Appearanoe : Fair. Incomplete.
[
95
]

Page #105

The ms. is partly repaired. It ends abruptly and runs from विवाह (marriage) to उपनयन (Sacred thread) ceremony.
Beginning:
अथ विवाहपद्धतिर्लिख्यते ।
तत्र पुण्ये अहनि वरस्य वर्णकं कृत्वा मातृपूजापूर्वकं वरस्य पिता स्वपितृभ्यः पुत्रविवाहनिमित्तं नान्दीमुखं श्राद्धं विधाय वैवाह्य पुत्रं मङ्गलतुर्यघोषेण कन्यापितृगृहमान]यति।
End :
सरस्वती च वाजि च वास्तु मे दत्तवाजिनः स्वाहा। इदमग्नये, इन्द्राय, बृहस्प-।
138
5264. दशकर्म
Daśakarma Substance : Country-made paper. Size : 10 x 4} inches. Folios : 1–71. Lines : 7. Extent in granthas : 910. Script: Nagara. Appearance Fair. Incomplete.
The ms, deals with the 10 tex Sacramental ceremonies. It begins from आभ्युदयिक श्राद्ध and ends with कर्णवेध, just before उपनयन ।
Beginning :
अथाऽभ्युदयिकश्चाद्धम् । तत्र प्रथमं तनियतकृत्यो मातृपूजाविधिः। प्रातःकाले स्नातः कृतनित्यक्रियः कुण्डे पट्टके या स्थापितरक्षिकायां वा गणपतिसहितषोडशमातृ : पूजयेत् । End :
ॐ वड्यन्तीति वेदोक्तमन्त्रेण वामकर्णमभिमन्त्रयेत् । ततो मध्यं वीक्ष्य नापितद्वारा वेधयेत् । तस्मिन् समये मधरादि(?)दानं ब्राह्मणभोजनं च ।
Colophon:
इति कर्णवेधः।
[ 96 ]

Page #106

139
6092. यजुर्वेदिदशकर्मपद्धति Yajurvedi-Daśakarmapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 10x4} inches. Folios : 100. (by counting) Lines : 8. Extent in granthas : 1400. Script : Nagara. Appearance : Oldish. Incomplete.
Beginning : तथा मातामहस्य च ।
जीवेत्तु यदि वर्गाद्यस्तं वर्ग तु परित्यजेत्
इति तद्वचनात् वर्गस्थलोप एवेत्याहुः । End:
जीवेद् वर्षशतं सारं सर्वव्याधिविवर्जितः इति वचनादश्वत्थामादिमार्कण्डेयान्ता अष्टौ स्मरेत् । इति बद्धायनं यदि जन्ममासोऽसंक्रान्तस्तदा शुद्धमास एव का
The ms. begins and ends abruptly. It contains stray leaves on the procedure of ten sacramental rites of the Yajurvedi brahmins. The folios in the ms. are not arranged one after another.
140 5163. विवाहपद्धति
Vivāhapaddhati Substance: Country-made paper. Size: 91x41 inches. Folios : 5--18. Lines : 11. Extent in granthas : 322. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The ms. begins and ends abruptly. It deals with marriage ceremony, in general. Beginning :
लिगोक्तादे० उपानहातिमोके वि०। प्रतिष्ठे स्थो विश्वतो मापातं। ततो वरः कुलदेवतां वृद्धयादींश्च नमस्कृत्य स्वीभिर्यथाचारं कुर्यात् ।
End:
[ 97 ]
13

Page #107

ततोनिना सह व्रजेत् प्रयाणकालतो वरः । कथंचिदग्निना श
141 9840. विवाहपद्धति
Vivāhapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 87 x4 inches. Folios : 1--26. Lines : 8. Extent in granthas : 357. Script: Nagara, Appearance : Fair. Complete. Date : V. S. 1840.
The ms. deals with the procedure of marriage ceremony.
Beginning:
अथ वाग्दानविधिः। गृह्यपरिशिष्टे ज्योतिर्विदुक्ते शुभकाले वैवाह्यनक्षत्रेषु ......etc.
End:
खलु यज्ञे विवाहे च संक्रान्तौ ग्रहणे तथा । पुत्रे जाते व्यतिपाते दत्तं भवति चाक्षयम् ॥
Post-colophon:
संवत् १८४०।
142 10231. विवाहपद्धति Vivāhapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 11x41 inches. Folios : 1--22, 35-40. Lines: 7. Extent in granthas : 560. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.S. 1896.
The ms. contains the procedure of marriage ceremony. It has neither the name of the work nor the colophon. But it corresponds to our ms. no. 3242. The present ms. runs up to कर्णवेध, so it seems to be a work on दशकम.
[
98
]

Page #108

Beginning
अथ विवाहः। तत्रादौ कन्याहस्तेन षोड़शहस्तमण्डपं तदक्षिणदिशि पश्चिमदिशमाश्रित्य...वेदी च कारयेत् ।
ॐ वक्ष्यतीति वेदोक्तमन्त्रेण वामकर्णमभिमन्त्रयेत् । ततो......नापितद्वारा वेध...ब्राह्मणभोजनं च ।
इति कर्णवेधः। Post-colophon :
अथ यज्ञोपवीतः। शुभमस्तु श्रीसंवत् १८६६ आषाढ़ व० ११ ।
143
9437. विवाहपद्धति
Vivāhapaddhati Substance : Country-made paper. Size : 9x4} inches. Folios : 1-3. Lines : 11. Extent in granthas: 46. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Beginning:
ॐ षडा भवंत्याचायरित्विग्विवाह्यो राजा प्रियस्नातक इति प्रतिसंवत्सरानहयोपर्युक्षमाणास्त्वृत्विज आसनमाहार्याह इत्यासनं दत्त्वा साधुभवानास्तामर्चयिष्यामो भवंतं, वरो वदत्यर्चय ।
End:
सोमोददद्गन्धर्वाय गन्धर्वोदददग्नये । रयि च पुत्राश्चाददग्निर्मह्यमथो इमां ॥
साणः पुषा शिवतमोग्नरिव सा न उरु उति । The ms. ends abruptly. It deals with the procedure of marriage.
144 3242. विवाहपद्धति Vivāhapaddhati
Substance: Country-made paper. Size: 1-15. Lines: 9. Extent in granthas: Appearance : Fair. Complete.
12x5 inches. 350. Script:
Folios : Nagara.
[ 99 ]

Page #109

The ms. corresponds to our ms. no. 8201 and 9850 with certain differences in readings.
Beginning :
अथ विवाहः । तत्र कन्याहस्तेन षोडशहस्तमितमण्डपं तद्दक्षिणदिशि पश्चिमां दिशमाश्रित्य मण्डपसंलग्नमुत्तराभिमुखं कौतुकागारं मण्डपाद् बहिरेशान्यां जामातृचतुर्हस्तपरिमितसिकतादिपरिष्कृतां तुषकेशशर्करादिरहितां शून्यवेणुनि?]मितवेदी च कारयेत् ।
End :
गृहीतभस्मना व्यायुपं कुय्यांत् । ॐ घ्यायुषं जमदग्न रिति ललाटे । ॐ कश्यपस्य त्र्यायुषमिति ग्रीवायां। ॐ यद्देवेषु व्यायुषमिति दक्षिणबाहुमूले। ॐ तन्नो अस्तु न्यायुष[मि?]ति हृदि। अनेनैव क्रमेण वध्वा अवि[पि?] व्यायुषम् । तत्र तनो इत्यस्य स्थाने तत्ते इति विशेषः ।
Colophon:
इति चतुर्थीकर्म ।
145 11220. विवाहव्यवस्था
Vivāhavyavasthā Substance : Country-made paper. Size : 104 x4} inches. Folios : 1-4. Lines : 11. Extent in granthas : 112. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The ms. deals with astronomical features on which marriage can be settled between a man and a woman. It also gives rules and regulations and procedures of marriage ceremony.
Beginning :
अद्य श्रीभगवत्यादौ पुण्डरीकवरप्रदौ । श्रीगुरून् पितरौ नत्वा विवाहं वक्तुमुद्यतः॥ उद्वहेत्तु द्विजो भाऱ्या सर्वणां लक्षणयुतां । अव्यङ्गाङ्गीं सौम्यनाम्नी मृदङ्गीं च मनोरमाम् ॥
[ 100 ]

Page #110

mo anos sen karena karo
End:
____ततः श्राद्धशेषात् नित्यक्रियां नित्यश्राद्धं तत्र पृथपाकेन नैत्यकमिति तेनैवोक्तः पाकैक्यविकल्पः॥ इति ।
146 . 9844. शूद्रविवाह
Śūdravivāha
Substance: Country-made paper. Size: 21x4t inches. Folios: 1-12. Lines : 7. Extent in granthas : 161. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The ms. deals with the procedure of the marriage ceremony of the Sūdras. This ms. does not correspond to our ms. no. 3022.
Beginning:
अथ शूदविवाहप्रयोगः। विवाहदिने कृतनित्यक्रियेण जामातृपित्रा मातृपूजापूर्वकमाभ्युदयिकं कर्त्तव्यम् । End :
ततस्विरानमक्षारालवणाशिनौ अधशायिनौ निवृत्तमैथुनौ भवतः । Colophon:
इति शूदविवाहः।
147 3022. शूद्रविवाह
Śūdravivāha
Substance: Country-made paper. Size: 11x4t inches. Folios : 1--12. Lines : 12. Extent in granthas : 360. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The ms deals with the procedure of marriage ceremony for the Sūdras. The author of the work is one Vyasa Yugalakiśora Pāthaka with his younger brother, son of Visvešvara. The
is one vyza Yugalakisoma
[ 101 ]

Page #111

There is a
ms. ends abruptly towards the end of the work. वशीकरणमन्त्र in fol. 1a.
Beginning :
मार्कण्डेयं मुनिन्नत्वा कात्यायनमुनिन्तथा श्रीरामानन्दशर्माण हुरु शिष्यादयाकरण वेदोत्तकनिर्हाणां वर्णानां हितकाम्यया विवाहपद्धति रम्यां प्रस्फुटीक्रियते मुनिना व्यासोपनाम्ना विप्रेण श्रीविश्वेश्वरसतयुगलप्राक्किशोरेण पाठकेनानुजेन च। तत्रादौ बागदानं कृत्वा etc.
End:
जमदग्नेस्त्रयायुषञ्च मल्ललाटेऽस्त्वहर्निशं । व्यायुषं कश्यपस्यैव मद्ग्रीवायां सदास्तु वै॥ ब्रह्मादिदेवव्यायुषं मदक्षस्कन्धकेऽस्तु वै । सर्वेषां न्यायुषं तत्तन्मे हृद्यस्तु निरन्त...? ॥
148 5975. हेमाद्रिस्नानविधि Hemādri Snānavidhi
By Hemādri
Substance : Country-made paper. Size: 6x3t inches. Folios : 29-82 & 84. Lines : 8. Extent in. granthas : 280. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.S. 1874.
The ms. deals with the laws of bath, under Hemādri's Caturvargacintamani. It. begins abruptly.
Beginning:
नं त्रिषु लोकेषु विश्रुत देविकायां नरः स्नात्वा समभ्यर्च्य महेश्वरं । कामाख्यां तत्र रुद्रस्य तीर्थ देवनिषेवितं। तत्र स्नात्वा नरः क्षिप्रं सिद्धि प्राप्नोति भारत ।
End :
एवं शरीरे सकलपापक्षयाथं अशुद्धदेहेन शुद्धयर्थ अमुकमाहात्म्य [?] तीर्थे स्वानविधिना स्वानमहं करिष्ये । इति ।
[ 102 ]

Page #112

Colophon:
हेमाद्रि...स्नानं समाप्तम् । Post-colophon: संवत् १८७४ ।
149 6470. पतितादिदुष्ट-क्रान्तपङ्क्तिभोजनप्रायश्चित्त Patitādidusţa-krāntapanktibhojanaprāyaścitta
By Hemādri Substance : Country-made paper. Size: 101x41 inches, Folios: 1-3 Lines : 9. Extent in granthas 50. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The ms. begins abruptly. It is a fragment of Hemādri's Caturvargacintamani, printed in B. I., Series. Beginning :
वामनपुराणे
विप्रान् दृष्टा सदा निन्दयति । पिता माता तपिता येन मार्गेण वर्तयंति तन्मार्गमुत्सृज्य तप्तमुद्रादिधारिणो ये विप्रास्ते पाषण्डाः। तदाह मनु:
अधर्माणां च व्रात्यानां भिषजामाततायिनां ।
यज्ञेषु ये याजयन्ति ते पाषण्डा भवन्त्यहो॥ End :
वर्षभोजी महाचान्द्रं कृत्वा शुद्धिमवाप्लुयात् ।
विधवा-ब्रह्मचारि-संन्यासिनां पूर्ववद् द्विगुणम् । Colophon:
इति हेमाद्रौ पतितादियुष्टक्रान्तपङ्क्तिभोजन-प्रायश्चित्तम् ।
150 6549. शय्यादानविधि Śayyādānavidhi
By Hemādri Substance: Country-made paper. Size: 9x31 inches. Folio : 1. Lines: 14. Extent in granthas: 42. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
[ 103 ]

Page #113

This is a fragment of Hemādri's Caturvargacintāmaņi.
Beginning:
अथ शय्यादानविधिः हेमाद्रौ। भविष्येतस्माच्छय्यां समासाद्य सारदास्मयीं दृढां ।
दन्तपत्रान्वितां रम्यां हेमपट्टरलताम् ॥ Post-colophon:
लम्बोदर, नमस्तुभ्यं सततं मोदकप्रिय etc. End:
ततः शय्यादानसांगतसिद्धयर्थ नानानामगोत्रेभ्यो ब्राह्मणेभ्यो गन्धादिभूयसी दातुमहमुत्सृजे । Colophon:
इति शय्यादानप्रयोगः समाप्तः ।
151 6597. अधिमासे दान
Adhimāse dana By Hemādri
Substance: Country-made paper. Size: 71x4l inches. Folios : 1-2 Lines: 24. Extent in granthas: 30. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date : V.S. 1928.
The ms. is a fragment of Hemādri's Caturvargacintāmaņi on gifts in the month which repeats itself every 21 years, generally known as "adhimāsa or malamāsa". It contains another stray leaf containing "होमकसामग्री".
Beginning :
अधिमासे दानम्हेमाद्रौ। पाद्म
अधिमासे तु संप्राप्ते गुड़सपिर्युतानि च । चन्द्रवद् वर्तुलान्यङ्गश्रीहिपिष्टकृतानि च ॥
[ 104 ]

Page #114

152 5452. स्मृतिचन्द्रिका
Smặticandrikā
By Devanna Bhatta Substance : Country-made paper. Size: 12x51 inches. Folios : 2-25. Lines : 12. Extent in granthas: 864. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. .
This ms. is a Smrti digest on आहिक, संस्कार, अशौच, श्राद्ध and rear. The work is printed in the Government oriental Library Series, Mysore, 1914-1916. The ms. under notice begins and ends abruptly. Here we find a portion of the chapter on vyavahāra (व्यवहारकाण्ड) only. Beginning:
इतरा गतिरिति । (p. 2) उशनाअपि
कार्यमुद्दिस्य यत् किञ्चित् यः कश्चिद् राज्ञि वेदयेत् । पदं तदष्टादशधा विवादानां प्रकीर्तितम् ।। परस्त्रीगमनं चौय गर्भश्चैव पति विना । वाक्पारुष्यमवाचं यद्दण्डपारुष्यमेव च ॥
गर्भस्य पातनं चैवेत्यपराधा दशैव तु ॥ इति Fol. 22. B. End : अत एव च तेषामाह्वानप्रतिषेधो हारीतादिभिः स्मर्यते
अकल्यबालस्थविरविषमस्थक्रियाकुलान् ।
कार्यातिपातिव्यसनिनृप- (p. 73). Chap. Colophon: इति स्मृतिचन्द्रिकायामासेधः ।
153 5457. स्मृतिसार
Smặtīsāra
By Deva Yājnika Substance : Country-made paper. Size : 10x4} inches. Folios : 10-21. Lines : 8. Extent in granthas: 192. Script: Nagara Appearance : Fair. Incomplete.
[
105
]
14

Page #115

The ms. is partly mouse-eaten. It is written in a beautiful bold hand. It begins abruptly but ends to the very end of the work. The ms contains a short Smộti digest on marriage, sraddha, asauca, etc. Beginning:
पादशेष पीतशेषं तु यद्गलं (?) सुरासमं तु तत्तोयं पर्युक्षणकृतं विना ॥ कणिष्ठानामिकाभ्यां च अङ्गष्टस्तु तृतीयकः ।
प्राणायाम प्रकुर्वीत तर्जनीमध्यमां विना ॥ End:
त्रिजटा सप्तपञ्चाशी अष्टपञ्चाशी जम्बुकी ।
भृगुरी नवपञ्चाशी पूर्णा पूर्णा च मोहिनी ॥ ३१६ ॥ Colophon:
इति देवयाज्ञिकविरचितः स्मृतिसारः समाप्तः । Post-colophon :
लिखितं नन्दमिश्रेण परोपकाराय ।
श्रीधरणीधरस्य पुस्तकम् ।
154 The Same
5955.
Substance: Country-made paper. Size : 98x4 inches. Folios : 1-7. Lines : 10. Extent in granthas : 190. Script : Nagara: Appearance : Fair. Incomplete.
The ms. contains the beginning portion it seems, of the work noticed in our ms. no. 5457. There is no colophon in this ms. as it ends abruptly but comparing it with the mss. nos. 2143-2147 of H. P: Sastri's Cat. vol. III. P. 235, it is found that the author is the same Devayājñika or Yājñikadeva as he is called by Aufrecht. The ms. under notice ends abruptly. Beginning:
यज्ञोपवीतं कुर्वीत सूत्रेण नवतन्तुना । देवतास्तत्र वक्ष्यामि चानुपूर्वेण या स्मृताः ॥ १
[ 106 ]

Page #116

End:
नोदकस्थो जपेत् प्रज्ञो गायत्री वेदमातरं । अग्नित्रयमुखा यस्मात्तस्मादुत्याय तां जपेत् ॥ ५८ ॥ सपवित्रेण हस्तेन कुर्यादाचमन
155
2995. कृत्यकल्पतरु Krtyakalpataru (Sraddha-kānda only)
By Laksmidhara
Substance: Country-made paper . Size: 93x3 inches Folios: 76 (by counting). Lines : 8. Extent in gratnhas : 2052. Script : Nagara. Appearance: Very old. Incomplete.
The ms. is mostly damaged. It contains only a portion of the section on Śrāddha. It begins and ends abruptly and contains a good and elaborate digest (nibandha) on Smrti. The ms. cannot be read safely without further damaging it. The Dānakānda of the work has been printed, GOS no. XC 11. For a detailed account of the work see the Preface and Introduction of this printed edition. The leaf marks of the ms. are altogether lost.
Beginning :
-द्या दन यत् प्रकृतं भवेत् निरम्बुकं तु यच्छ्राद्धं न तत् प्रीणयति पितृ न् ॥
End :
श्राद्धं प्रति(?)चैव मातापित्रोम॑ताहनि । असपिण्डीकृतं प्रेतमेकोद्दिष्टेन तर्पयेत् ।। सपिण्डीक
Ch. Colophon:
इति भट्टहृदयधरात्मजमहासान्धिविग्र(?)हिकभश्रीमलक्ष्मीघरविरचिते कृत्यकल्पतरौ श्राद्धकाण्डे सपिण्डीकरणप्रकरणम् (last fol. b)
[ 107 ]

Page #117

End :
156
5111. The Same
(Prāyaścittakānda only )
Substance : Country-made paper. Size: 12 x 5 33-66. Lines: 10. Extent in granthas: Appearance : Very old and soiled. Incomplete.
680.
The ms. contains a portion of the work on Prayaścittakanda only. It quotes from almost all the original Smṛtis of Manu, Yājñavalkya, Angiras, etc. It begins and ends abruptly.
Beginning :
धर्मेण प्रायश्चित्तानि निर्दिशेत् । चाण्डालस्पर्शनादिना । शुचिकराणि स्नानादीनि ।
Beginning :
ब्राह्मणं ब्राह्मणो हत्वा जातिमात्रगुणान्वितं । प्रायश्चित्तमिदं कुर्यादेकं पापविशुद्धये ॥
ब्रह्महाद्वा
157
5107 The Same
( Acārakānda only )
Substance : Country-made paper. Size: 111 x 5 (by counting). Lines : 8. Extent in granthas : 496. Appearance : Very old. Incomplete.
नात्मानं पातयेद्दुः । अशुचित्वं
inches. Script :
Ch. Colophon :
इति महाराजाधिराजश्रीमलक्ष्मीधरविरचिते कृत्यकल्पतरौ प्रायश्चित्तकाण्डे महापातकसाधारणप्रायश्चित्तम् । ( fol. 50b).
Folios :
Nāgara.
The ms. contains a portion of the work on Acārakānda. Most of the leafmarks are effaced. It begins and ends abruptly and there is no connection amongst the leaves whatsoever. Most of these are stray leaves, it seems.
inches. Folios: 31 Script : Nāgara.
-रो भिन्नक्रमो गच्छेदित्यनन्तरं बोद्धव्यः । छागलेयो यमश्च द्वितीये ।
यतीनां दर्शनं चैव स्पर्शनं भाषणं तथा ।
कुर्वाणः पूयते नित्यं तस्मात् पश्येत्तु नित्यशः ॥
[
108 1

Page #118

End:
अथ प्रातः स्नानं । तत्र छन्दोगपरिशिष्टं, कात्यायनः । Ch. Colophon:
इति भट्टहृदयधरात्मजमहासान्धिविग्रहिकभट्टश्रीमलक्ष्मीधरविरचिते कृत्यकल्पतरौ दन्तधावनपर्व । ( last fol. b).
158 5110. सारग्राहकर्मविपाक
Sāragrāhakarmavipāka
by the son of Padmanābha Substance: Country-made paper. Size : 10x5 inches. Folios : 1-45. Lines : 12. Extent in granthas: 1080. Script: Nāgara. Appearance : Old and soiled. Incomplete.
The ms. contains a collection of ślokas from various authorities on Smrti dealing with Prayascitta (expiation), etc. It ends abruptly and is repaired at places. Many letters are lost and the ms. is stitched in a corner.
Beginning :
यं ब्रह्म वेदान्तविदो वदन्ति परं प्रधान
पुरुषं तथान्ये । विथ्वोद्गते का(?)मीश्वरं वा तस्मै नमो
विघ्नविनाशनाय ॥१॥
श्रीपद्मनाभो x x तस्यात्मजः x x x x शास्त्रेभ्यः सारमादाय केवलं ग्रन्थधारणं
तस्मादस्मासु तुष्यन्तु सूरयः शास्त्रपारगाः ॥ १२ Ch. Colophon:
इति सारग्राहे कर्मविपाके दैवकल्पनाप्रकरणम् । (fol. 5 A.)
End:
आलोभ्य प्रणवेणैव पिबेच्च प्रणवेन तु । ब्रह्माकूर्चमिदं
[ 109 ]

Page #119

159 211. विवादरत्नाकर Vivādaratnākara
By Candeśvara Substance: Country-made paper. Size: 121x5 inches. Folios : 108-1101-1-125. Lines : 8. Extent in granthas : 3072. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incompletc.
The ms. deals with the law of dispute. It contains two batches of leaves, 108-110 and 1-125. The first batch begins abruptly and ends with प्रकाशतस्करदराड section. The second batch begins and ends abruptly. Beginning:
Fol. 108 A. त्रे गुणोषधानेन पट्टसूत्रमिति कादर्माय सर्वोत्कर्षाधानेन रजतमिति । x x x x x x x द्विपणे द्विशतो दण्डो मूल्यवृद्धौ च वृद्धिमान् ।
Fol. 110 Col. इति महासान्धिविग्रहिकमन्त्रिवरश्रीवीरेश्वरात्मजमहासान्धिविग्रहिकसत्क्लवश्रीचण्डेश्वरविरचिते विवादरत्नाकरे प्रकाशतस्करदण्डतरङ्गः । यथाप्रकाशतस्करं दण्डाः। Fol. 1 A. तत्र मनुः । सन्धि कृत्वा तु ये चौयं रात्रौ कुर्वन्ति(?)।
तेषां भित्त्वा नृपो हस्तौ तीक्ष्ण गृणे निवेशयेत् ॥ तानिति विभक्तिव्यत्ययेनानुषङ्गः । End:
इति विवादरत्नाकरे नगरपरिहारतरङ्गः। ग्रन्य(?) तत्र शङ्खलिखितौ। चतुर्विशतिरेकनवतिप्रथमसाहसः, द्विशतः पञ्चशतश्चेति मध्यमः, षट्शतः सहस्र वेचे]त्युत्तरः। (fol. 125 b.)
160 212. विवादरत्नाकर
By Candeśvara Substance: Country-made paper. Size: 121 x 54 inches. Folios : 1-4. Lines : 9. Extent in gramthas : 80. Script: Nagara, Appearance : Fair. Incomplete.
[ 10 ]

Page #120

The ms. contains a fragment only. It ends abruptly and begins from आधिविधि unlike the printed edition (Bib. Ind.). For an account of the author vide, preface & the introductory ślokas of the printed edition, Beginning : अथाधिविधि । तत्र बृहस्पतिः
आधिर्बन्धः समाख्यातः स च प्रोक्तचतुर्विधः।
जङ्गमः स्थावरश्चैव गोप्यो भोग्यस्तथैव च ॥ (p. 24) End:
सबन्धे भाग आशीतः साष्टभागः सलग्नके ।
निराधाने द्विकथतं मासलाभ उदाहृतः॥ आशीतोशी-(p. 8). Ch. Colophon:
इति सत्रक्रियमहासांधिविग्रहिकठक्कुरश्रीवीरेश्वरात्मजमहासांधिविग्रहिकठक्कुरश्रीचण्डेश्वरविरचिते विवादरत्नाकरे ऋणादानतरङ्गः। (fol. 4 b.)
161
213. The Same Substance: Country-made paper. Size: 121x51 inches. Folios : 1-4. Lines : 10. Extent in granthas: 125. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The ms. is partly worm-eaten. It corresponds to the printed edition (Bib. Ind.) towards the beginning, but ends otherwise. It contains only one chapter on ar u s which is printed as chap. XXXII in the printed edition. Beginning :
कुछमशरविलासे भङ्गुरस्याद्रिपुत्रीकरतलवलयस्य सागतस्यार्द्धमेकम् । निजमिव शशिखण्डं मन्यमानस्य शम्भो
र्भवतु सह विवादः कान्तया कौतुकाय ॥१॥ (p. 1) End :
उपधाभिः श्रियं कश्चित् परद्रव्यं हरेनरः । ससहायः स हन्तव्यः प्रकाशं विविधैबुधैः ।
[ ill ]

Page #121

The printed edition reads 398f j and notes as variant उपधाभिः स्त्रियम् for श्रियम् । Colophon:
__ इति महासान्धिविग्रहिकमन्त्रिवरश्रीवीरेश्वरात्मजमहासान्धिविग्रहिक सत्कुल(?)श्रीचण्डेश्वरविरचिते विवादरत्नाकरे प्रकाशतस्करदण्डतरङ्गः।
162 3213. दानवाक्यावली
Dānavākyāvali By Caņdeśvara, son of Višvešvara
Substance: Country-made paper. Size: 11x5 inches : Folios: 1-44. Lines : 12. Extent in granthas : 1290. Script: Nagara. Appearance : Bad. Complete.
The Ms. is wornout, fading and pasted. It deals with the procedure and laws regarding gifts, Many lines cannot be read in the Ms. as the letters are totally effaced.
Beginning:
देवस्य प्रतिसन्धिबन्धविगलत्कोटीरकोटिक्षरदुजाम्भ:(१)परवारिवञ्चितचित्तस्मेरप्रसूनश्रियः । तत्तादगभ्रमि(?)गडलीरयवशादुन्मुक्तकण्ठस्थलज्योतिः पूरमधुव्रतस्य नटनं पायादुमाप्रेयसः ॥१ उत्तंसः कृतिना मुखं सुकृतिनां प्रज्ञाग्रणीनां निधिः । मन्त्रीशस्य हिमांशुगौणयशसो वीरेश्वरस्यात्मजः॥ श्रीमानेष परोपकारकुतुकी दानेऽपि चण्डेश्वरो।
दृष्ट्वानेकनिबन्धमनु तयशः प्रस्तौति वाक्यावलिम् ॥ अथ दानप्रशंसा महाभारते-यानि यान्युत्तमानि च वेदोक्तानि प्रशंसति । तेषां श्रेष्ठतमं दानमिति मे नास्ति संशयः॥ Note: The concluding lines are altogether effaced and cannot
be read.
[
112 ]

Page #122

163
5241. मदनपारिजात
Madanapārijāta By Madanapāla Deva
Substance : Country-made paper. Size : 23_-87. Lines: 9. Extent in granthas : Appearance : Old. Incomplete.
11x4} inches. Pages : 1625. Script : Nagara.
The work contained in this Ms. is well known and often called simply Pārijāta. The real author seems to be Viśveśvara Bhatta, who under the patronage of the King Madanapāla Deva of Kāşthā near Delhi compiled this authoritative and informative work in nine stavakas. It has been quoted by Vācaspati Miśra, Candeśvara, Raghunandana, Mitra Miśra, Kamalakara, Nanda Pandita and many other Smārtas of different Provinces of India. For a detailed account, see the preface of the printed edition (Bib. Ind.). The Ms. begins and ends abruptly.
Beginning :
-दायादा स्थावरे समाः।
एको ह्यनीशः सर्वत्र दानाधमनविक्रये । आधमनमाधीकरणम् । एतच्च व्यवहारसौकर्याभिप्रायेण, न तु पृथकत्वभावाभिप्रायेण विभागेनैव पृथक पृथक स्वत्वात् । p. 690 (Bib. Ind.). End :
त्र्यहन्तूपवसेद् युक्तस्त्रिरह्नोऽभ्युपयनपः।
मुच्यते पातकैः सर्वैस्त्रिर्जपित्वाघमर्षणम् ॥ इति । जथ सुरापानप्रायश्चित्तम् । तत्र चत्वारिंशद्धृताहुः-p.973. The printed edition has h y which is obviously incorrect. Colophon:
इति पण्डितपारिजातभट्टारमलत्यादिविरुदराजिविराजमानस्य निबन्धे मदनपारिजाताभिधेऽष्टमस्तवकः । Fol. 23 A.
[ 113 ]
15

Page #123

164
3418. मदनरत्नप्रदीप Madanaratnapradīpa By Madana Simha Deva
Substance: Country-made paper. Size: 101x5 inches. 133--154. Lines : 13. Extent in granthas : 4758. Script : Appearance : Oldish. Incomplete.
Folios : Nagara.
For the Ms, see H, P, Śāstri, vol, III, nos. 1949--55. The present Ms. contains only a portion of the Ācāra section, called आचारविवेक. The work is divided into seven sections, or uddyotas, as they are called : Samaya or Kāla, Ācāra, Vyavahāra. Prāyaścitta, Dāna, Suddhi and Sānti, The Ms. begins abruptly and ends to the end of the Ācāra section. Comp. IO 1681, and H. P, Sastri, Nepal Cat. No. 1236, p. 223. For a detailed account of the author and the work read H, P. Sastri's description of the above-mentioned Ms. No. 1949. The book is not yet printed. The Ms. is discoloured at places.
Beginning
अथवा ऋक्षमध्येऽपि दाहस्तु विधिपूर्वकः । क्रियते मानुषाणां तु सद्य आहुतिकारणात् ।। विनियमनः कार्यो मन्त्रैस्तु विधिपूर्वकम् । यवस्य तु समीपे तु क्षेप्तव्याः पुत्तलास्ततः ॥
End:
संन्यस्य तं द्विजं दृष्टा स्थानाञ्च x x (?) प्रमगे मण्डलं भित्त्वा परं स्थानं प्रयास्यति ॥ इति ।
Colophon:
इति श्रीकोदण्डपरशुरामेत्यादिविविधविरुदावलीविराजमानमानोनतमहाधिराजश्रीमदनसिहदेवविरचिते मदनरत्नप्रदीपे आचारविवेको द्वितीयोहयोतः समाप्तः ।
[ 114 ]

Page #124

Substance :
Country-made paper. Size: 9×5 10-82+21 (by counting ). Lines: 16. Extent in Script Nagara. Appearance: Bad. Incomplete.
End:
165
3337. The Same
End:
The Ms. is mostly torn, wornout, wormeaten and pasted. It contains portion of Acara and Vyavahāra sections and begins and ends abruptly.
Beginning:
-जा-लाभे तु कर्त्तव्या कुशाश्मन्तकवल्कजैः ।
fagar ferðin fafor: forta = 11 zfà i
* यत् किञ्चित् कुरुते नरः । तथाविधधर्म्म x × -
166
9834. The Same
Substance: Country-made paper. Size : Extent in granthas: Appearance: Fair. Incomplete.
1-48. Lines: 8.
115
12 × 5 752.
]
inches. granthas:
Folios: 4512.
The Ms. is partly torn but written in a beauitful bold hand. It begins and ends abruptly and contains portions of Däna section of the work. For this, see H. P. Sastri, Vol. III,
no. 1953.
Beginning:
redwateua: 1 Zzanai fe atulu aggast arferqa yer 1 yadanfa
पञ्चमी x x वर्णा स्यात् षष्ठी च श्वेतपिङ्गला ।
सप्तमी श्वेतपिङ्गाक्षी अष्टमी ऋक्षपिङ्गला ॥
नवमी पाटला ज्ञेया दंभ्यपा - (?)छ पिरोला ॥ १ इति मदनरत्ने (?) श्रीरस्तु ।
[
inches. Folios: Nāgara.
Script:

Page #125

167
3162. पितृभक्तितरङ्गिणी Pitrbhaktitarangini
By Vacaspati Miśra
Substance : Country-made paper. Size: 91×41 2, 3, 8-54. Lines : 10. Extent in granthas: Appearance : Fair. Incomplete.
inches.
1225. Script :
The Ms.begins and ends abruptly. It is an important Smṛti work on Suddhi and Santi prevalent in Mithila. The author is Vācaspati Misra (The younger). He should not be confused with the Saddarsanatikākrt Vacaspati Misra ( 841 A. D.). The Ms. is partly damaged.
Beginning :
नेरुतं तथापि निरग्नेरप्याचरन्ति । मुखेनाथ पिधायेति । (?) वाससा पिहितमुख गुरुमनुज्ञाप्य निर्हरणीय इत्यर्थः ।
End :
168
2994. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 9 x 31⁄2 1-34, Lines : 9. Extent in granthas: Appearance : Fair. Incomplete.
737.
वराहपुराणे -
याम्या इति यद्यपि सौम्या इति यजुर्विदः पठन्ति याम्या इति सामविदः, तथाप्युभयेषां याम्या इत्येव युक्तः पाठः । माध्यां काकोत्पत्तौ वेदद्वयसाधारणं, समय प्रदीपादौ प्रामाणिकनिबन्धे । पौर्ण
प्रणम्य वासुदेवाय तन्यते स्वर्गरङ्गिणी । श्रीवाचस्पतिधीरेण पितृभक्तितरङ्गिणी ॥ १
Folios :
Nāgara.
The Ms. begins from the very beginning of the work but ends abruptly.
Beginning
कण्ठस्थानगतो जीवो भीतो विभ्रान्तमानसः । ज्ञात्वा तु विह्वलं तत्र शीघ्र निःसार्यते गृहात् ॥ २
[
116
]
inches.
Folios :
Script : Nagara.

Page #126

End :
अन्यसा तु उक्तलक्षणस्य वृषस्योत्सर्गे वृषवत्सतरीरोमसमसंख्यबहुवर्षकोटिसहलावच्छिमरुद्रलोकमहितत्वसहस्ररलपात्रकनकपात्राधिकरणकहविर्दान
169
2982. गयाश्राद्धपद्धति Gayāśrāddhapaddhati By Vācaspati Mišra
Substance : Country-made paper. Size : 104 x 4] inches. Folios : 14-15. Lines : 13. Extent in granthas : 300. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V. S. 1804,
The Ms, is a portion of Tirthacintāmani. It deals with the procedure of Śrāddha at Gayā. It is a part of Tirthacintāmani.
Beginning:
गयाश्राद्धपद्धतिः।
तत्र कस्मिश्चिदिने एकभक्तादिकं विधाय तदुत्तरदिने अधिकारिविशेषणत्वेन प्राप्तस्नानमुपवासं च विधाय तदुत्तरदिने चन्द्रतारानुकूले श्राद्धनिषिद्धनन्दादिव्यतिरिक्त देवार्चनादि कर्म कृत्वा गृहेशं गृहानिष्टदेवतां च संपूज्य कुशत्रयतिलजलान्यादाय गयातीर्थयात्राङ्गभूतं पार्वणश्राद्धमहं करिष्ये इति संकल्प्य etc.
End:
ॐ अद्य सर्वसौभाग्यप्राप्तिकामो मङ्गलामहं पूजयिष्ये इति माहेश्वरीकुण्डस्था मङ्गलां पूजयेदिति ।
Colophon:
इति महामहोपाध्याय-वावस्पतिमिश्रविरचिते तीर्थचिन्तामणौ गयाप्रकाशे श्रादप्रयोगः सम्पूर्णः।
Post-Colophon:
संवत् १८०४ ।
[
117 ]

Page #127

Substance: Country-made paper. Size: 10 x 5 1-35. Lines : 11. Extent in granthas: Appearance: Fair. Complete.
Beginning :
170
2969. द्वैतनिर्णय Dvaitanirnaya
By Vacaspali Misra
This is the most important of the author's works on Smrti, printed in B. I., Calcutta.
आभीरदारकमुदश्चितकिङ्किणीकम् आताम्रपाणिचरणं पुरुषं पुराणम् ।
Colophon :
मञ्जीरमन्तमरुणाधरमम्बुजाक्षम् अद्वैतचिन्मयमनादिमनन्तमीड़े ॥ १
प्रणम्य परमात्मानं निबन्धानवलोक्य च । श्रीवाचस्पतिधीरेण द्वैतनिर्णय उच्यते ॥ तत्रादौ नामनिर्णयः ।
शर्मेति ब्राह्मणस्योक्तं वर्मेति क्षत्रसंश्रयम् । गुप्तदासात्मकं नाम प्रशस्तं वैश्यशूद्रयोः ॥
इति द्वैतनिर्णयः समाप्तः ।
inches.
966. Script :
इत्यत्रेतिपदस्वरसेन यद्यपि शर्मपदात्मकमेव नामावगम्यते तथापि तावन्मात्रं न नाम किन्तु तद्वन्नामेति निर्णीयते ।
End :
न हि तेन प्रकृते किञ्चिदधिकमभिधीयते । नापि वसिष्ठकात्यायनादिना श्राद्धसंकल्पवदता तत्प्रयोगाभिहितः । नापि साधीयते तथापि -
[
118 ]
Folios :
Nagara.

Page #128

171 3071. तनिर्णयप्रकाश Dvaitanirņayaprakāśa
By Madhusūdana
Substance : Country-made paper. Size: 10x4t inches. Folios : 3-88. Lines : 7. Extent in granthas : 2838. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The ms. contains a learned commentary on the Dvaitanirnaya. It begins abruptly.
Beginning:
तत्र यागस्य दानत्वापक्तिरत उक्तं परेति । परत्वं च यजमानभिन्नत्वं त्यागोदृश्यत्वं वा । स्वश्राद्धेन च न स्वस्य स्वत्वं परश्राद्धे च मानाभावात् । चौरस्य स्वत्वोत्पत्तिपक्षेऽपि न तत्र त्यागः कारणमित्युक्तेऽपि स्वत्वोपगमात् । भाष्यकारमते तु न समस्तपुरोडाशस्याग्नेये त्यागः किन्तु देवदानमात्रस्येति न दोषः। ' End :
विवक्षामात्रेण भेदव्यवहार इति भाट्टाः । इदमेवाभिप्रेत्य वक्ष्यत्यनुपर्द गोवृषन्यायादिति । उपनयनकाल-निर्णयः स्मार्त्तत्राणे वृष्ट्या उत्तरेति रत्नाकरलिखनान्न वृष्टिदिनं निषिद्धमिति गम्यते । Colophon:
इति महामहोपाध्यायश्रीमधुसूदनकृतो द्वैतनिर्णयप्रकाशः समाप्तः । Post-colophon:
द्वैतनिर्णयटीकायास्त्रिषु भागेषु शेषितं । वीरेश्वरोऽलिखत् प्रान्त्यं भागं मोखरणाभिधः ।।
172 2205. आचारसंग्रह Acārasangraha By Harihara
Substance : Country-made paper. Size : 8}x4 inches. Folios : 38 (by counting). Lines : 9. Extent in granthas : 444. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date. V.S. 1796.
[
119 ]

Page #129

The ms. is mouse-eaten all through. It has no folio marks. It deals with the laws of conduct in general. The ms. of this work is rare. On the reverse of fol. 1 the following is written :
"हरिहर-छन्दोगाहिकसंग्रह, दी० अनन्तजी शंकरजी नी पोथी, वी० हरिहरकृत आह्निकसंग्रह".
Beginning :
भवानीशौ नमस्कृत्य स्मृतीः संवीक्ष्य सर्वतः । बाला ... ... ... ... ... चारसंग्रहः॥१ दानमाचमनं होमं भोजनं देवतार्चनम् । प्रौढ़पादो न कुर्वीत ... ... ... ... ॥ २
End :
तस्य वर्षशतायुष्यं भवग्येव न संशयः ॥ ५११ ॥ मुनीन्दुचन्द्ररामद्विप ... ... ... । आचारसंग्रहः कृतो हरिहरेण शिवाप्तये ॥ ५१२ माधवस्य सिते पक्षे ... ... ... ... रे ।
भवानीप्रीतये काश्यां नारायणसुतेन वै ॥ ५१३ ॥ Colophon:
इति आह्निक समा x x x x णमुतहरिहरेण कृतं । Post-colophon:
संवत् १७६६ मा कृष्ण ४ रविवासरे लिखित मि x x त् ॥ लेखकपाठकयोः शुभं भवतु । पुस्तकं दी० शंकरजीसुतअनन्तजीनी पो x x x हाय । Note : The author of the present ms. seems to be the father of
the celebrated Smārtā Bhattācārya Raghu-nandana, author of 28 Smrtitattvas.
173 5272. आचारादर्श By Śrīdatta (Upādhyāya)
Substance: Country-made paper. Size: 91x51 inches. Lines : 14. Extent in granthas : 1680. Script : Nagara. Fair. Complete.
Folios : 1-61.
Appearance:
[ 120 ]

Page #130

For the ms. see H. P. Šāstri, Vol. III, no. 2130, 10. 1613 and L. 1956. The ms. deals with the daily duties of Brahmanas. The author quotes from Kåmadhenu, Harihara, Kalpatarukāra, Mahabharata, Purānas and the ancient works of Smộti.
Beginning:
दीक्षितो रणयज्ञेषु विषुधानन्ददायिषु । हरिरब्धिमुतावस्तु सोमपीती पुनातु वः ॥१ अहोरानाधितो धर्म इह वाजसनेयिनाम् ।
निबध्यते निबन्धो यो धर्मशास्त्रनिबन्धिभिः । तत्र मनुः । ब्राह्म मुहूर्ते बुध्येत धर्मार्थों चानुचिन्तयेत् ।
कायक्लेशांश्च तन्मूलान् वेदतत्त्वार्थमेव च ॥
End:
श्रीदत्तेन सतामेष आचारे दर्पणः कृतः। दुरुक्तमपि सूक्तं मे मन्वादिवचनाश्रितम् ॥ अपि चर्मोदकं तीर्थसलिलानुगतं शुचि ॥
Colophon :
इत्युपाध्यायश्रीदत्तकृत आचारादर्थः समाप्तः । Post-colophon:
शुभमस्तु काशिमध्ये लिखितं विरथरियोपनामकेन गणेशब्राह्मणेन ठाकुरप्रसादार्थम् ।
174 220. स्मृत्यर्थसार Smrtyarthasāra
By Śrīdhara Substance : Country-made paper. Size: 111x5 inches. Folios : 2-87. Lines : 12. Extent in granthas: 3028. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The work is divided into Ācāra, Aśauca and Prayascitta Kandas. The ms. wants fol. 1. It has an index of the subjects dealt with, at the end of it. The author flourished in Bengal before Raghunandana who quotes from this work in Smrtitattva. It begins abruptly.
[
121 ]
16

Page #131

Beginning:
रणं। महाप्रस्थानगमनं गोपशुश्च सुराग्रहः। अग्निहोत्रहविण्याश्व(?)लेहालीढ़ापरिग्रहः॥ असवर्णा कन्यासु विवाहश्च द्विजातिषु ॥
End :
यावल्लवणसमुद्रो यावनक्षत्रमण्डितो मेरुः ।
यावञ्चन्द्रादित्यौ तावदिदं पुस्तकं जयतु । Colophon:
इति स्मृत्यर्थसारे आचारप्रकरणम् । fol. 21 B.
175
5283. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 9x4} inches. Folíos : 1-101. Lines : 8. Extent in granthas : 1414. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is partly torn. It begins with the colophon "Acărāśaucaprakaranam samāptam, ācārādhyāyaḥ" and then begins the chapter on Prayascitta, viz. "प्रायश्चित्तान्युच्यन्ते". Thus the ms, contains only the section on Prāyaścitta. The book is otherwise called Smrtyartha-sāra-samgraha.
Beginning:
इति श्रीविश्वामित्रगोत्रमहेश्वरविष्णुभट्टसूनुना श्रीधराचार्येण कृते स्मृत्यर्थसारंसंग्रहे आचाराशौचप्रकरणं समाप्तम् । आचाराध्यायः।
कामधेनौ प्रदीपे च कल्पवृक्षलतादिषु । शम्भुद्रविड़के हारलोल्लटाद्यश्च भाषितम् ।। मन्वायनेकस्मृतिषु व्याख्यातृप्रतिपादितं ।
स्मृत्यर्थ-सारं वक्ष्यामि सुखानुष्ठानसिन्दये ।। अथ प्रायश्चित्तान्युच्यन्ते ।
End :
इद स्मृत्यर्थसाराख्यं नागविष्ण्वार्यसृनुना । यज्वना श्रीधरायेण श्रुतिस्मृतिविदा कृतम् ।।
[ 122 ]

Page #132

Colophon:
इति स्मृत्यर्थसारे प्रायश्चित्ताधिकारः समाप्तः ।
176 5103. नित्यकर्मपद्धति Nityakarmapaddhati
By Śrīdharācārya Substance : Country-made paper. Size: 101x4 inches. Folios : 3-46. of which the leaves marked 11, 14, 17, 22, 25,31-34, 38-40, 44-45 are missing. Lines : 13. Extent in granthas : 960. Script: Nagara. Appearance: Very old and repaired. Incomplete.'
The ms. cannot be read easily. It deals with the bounden duties of Brahmins and others.
Beginning :
(?)न तर्पयति वै पितृन्। पिबन्ति देहनिःस्रावं पितरोऽस्य जलार्थिनः॥
Eud:
तनपावऽन्यानि त्रीणि पवित्राणि पात्रस्योपरि निदध्यात् ।
177
3393.
The Same
Substance : Country-made paper. Size : 8} X4 inches. Folios : 2-65. Lines : 7. Extent in granthas : 896. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. ___The nus. is the same as our ms. no. 5103. It is partly dis. coloured as the writing is a bit old. The ms. begins abruptly and ends with the end of quitar with an index.
Beginning:
श्रीमहाभारतेब्रह्मामुरारित्रिपुरान्तकारी। भानुः शशी भूमिसुतो बुधव ॥ गुरुः सशुक्रो रविजो गणेशः। कुर्वन्ति सर्वे मम सुप्रभातम् ॥
[ 123 ]

Page #133

End:
___ अनुक्तं यत् किश्चित् सर्व गृह्यसूत्रे अन्वेष्टव्यम् । Colophon :
इति श्रीप्रभाकरनायकमुतश्रीधराचार्यकृतायां नित्य(कर्म)पद्धतौ वृषोत्सर्गः समाप्तः।
178 The Same
3265.
Substance: Country-made paper. Size: 91X4 inches. Folios: 4--11. 32-62. Lines : 11. Extent in granthay : 50. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incompletc.
The ms. is partly discoloured. It begins and ends abruptly. Beginning:
यैरंशयोः। एवं द्विराचमनम् । यत् सकृत् पिबति ऋग्वेदं तेन प्रीणाति । यत् द्वितीयं यजुर्वेदं तेन प्रीणाति । यत् तृतीयं सामवेदं तेन प्रीणाति । यत् द्विरभिमृश्यति अथर्ववेदं तेन प्रीणाति । End :
__ यावदस्थि मनुष्यस्य गङ्गातोयेषु तिष्ठति ।
तावद्वर्षसहस्राणि स्वर्ग प्राप्य महीयते। Ch. Colophon:
इति प्रभाकरनायकमुतश्रीधराचार्यकृतायां नित्यकर्मपद्धतौ षोडशश्राद्धविधिः समाप्तः। fol. 62 B.
179 2946. दायभाग
Dāyabhaga By Jimūtavāhana with the Commentary of
Srikssna Tarkālamkāra Substance: Country-made paper. Size: 12x9 inches. 1+1-103. Lines : 16. Extent in granthas : 4944. Script : Appearance: Fair. Complete. V.S. 1880.
Folios: Nagara.
[ 124 ]

Page #134

The ms, is partly worm eaten. It deals with the law of inheritance and contains a table of contents towards the beginning. The text is in the middle and the commentary is written on the top and below.
Beginning :
मन्वादिवाक्यान्यविमृष्य येषां यस्मिन् विवादो बहुधा बुधानाम् । (Text)
तेषाम् प्रबोधाय स दायभागो निरूपणीयः सुधियः शृणुध्वम् । (Commentary)
पादाम्बुजे द्वे जगदम्बिकायाः श्रीकृष्णविप्रो हृदये निधाय ।
करोति टीकामिह दायभागग्रन्थावबोधाय सदेकरम्याम् ॥ अन्यारम्भे विघ्नविधाताय देवतानामोच्चारणरूपं मजालमाचरन् शिष्यप्रवृत्त्यर्थमभिधेयप्रयोजनसम्बन्धांश्च प्रदर्शयन् दायभागमुद्दिशति-मन्वादीति ।
End :
बहुविधपूर्वनिबन्धव्याख्यासंजातसंशयस्यैतत् ।
(Text)
जीमूतवाहनकृतम् प्रकरणमपनुत्तये ध्येयम् ॥
Colophon:
इति पारिभद्रीयमहामहोपाध्यायश्रीजीमूतवाहनकृतौ धर्मरत्ने दायभागः समाप्तः। (Commentary)
टिप्पनी विशदार्थेयम् प्रभूतार्थप्रकाशिनी । धीरामोदकरी नाम्ना दायभागप्रबोधिनी ॥
Colophon:
इति श्रीकृष्णतर्कालङ्कारभट्टाचार्यकृता दायभागटीका समाप्ता। Post-colophon:
लिखितं वटुकनाथब्राह्म टीकानाराज मंदीरमे x x x उपर ॥ नाथुराम गुरुके वैठकमे ॥ स्वार्थम् , परार्थं । संवत् १८८० ।
[ 125 1

Page #135

180 10726. दायतत्त्व
Dāyatattva By Raghunandana
Substance: Country-made paper. Size: 124x33 inches. Folios : 1.-3,5---36. Lines : 7. Extent in granthas : 840. Script: Bengali. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It has no name and no colophon, but it seems to be the Dāyatattua of Raghunandana under his 28, twenty-eight Smti-tattvas.
- Beginning: -
अथ दायः। प्रमाणं मानुषं देवमिति भेदेन वर्णितम् । अधुना वर्ण्यते दायविभागो योगमूर्त्तिना ॥ तत्र दायशब्देन यद्धनं स्वामिसम्बन्धादेव निमित्तादन्यस्य सम्भवति तदुच्यते । स च द्विविधः। अप्रतिबन्धः सप्रतिबन्धश्च ।
End:
एवं विभागमुक्तेदानीं तत्सन्देहे निर्णयहेतून् आह-विभागनिहवे ज्ञातिबन्धुसाक्ष्यभिलेखितैः
181 5532. स्मृतितत्त्व Smrtitattva
(दायतत्त्व Dayatattva only)
By Raghunandana Bhattācārya Substance : Country-made paper. Size : 91x51 inches. Pages : 1--18+ 29-63. Lines : 19. Extent in granthas : 30. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date : Sk. 1750. This section deals with the law of inheritence (दाय).
The Ms. is nicely written on Demy octavo size paper in book form. It contains a table of contents of the Dāyatattra at the very beginning and then begins the work. The page marks are faulty. They should have been 19-53 instead of 29-63 as p. 18 and 29 contain marks which have a connecting link.
[ 126 ]

Page #136

“क्रमादभ्यागतं द्रव्यं हृतमभ्युद्धरेत्तु सः।
दायादेभ्यो न तदद्यात् विद्ययात् (p. 18) लब्धमेव च (p. 29) (19?) ॥" See p. 177 (Jivānanda's edition of Smrtitattva). The table of contents of the beginning is also misleading.
It should be noted that the work of Raghunandana, the founder of Navya Smrti in Bengal, is called Smrtitativa or Astāviņśati-tattva as a whole and its various parts, such as Dāyatattva, Tithitattva, etc. are also treated as separate books like Vyaptipancaka, Siddhartalaksana, etc. of Tattvacintamani. Raghunandana, it is said, was a pupil of Vāsudeva Sārvabhauma of Navadvipa.
Beginning :
प्रणम्य सच्चिदानन्दं वासुदेवं जगत्पति । दायभागस्मृतेस्तत्त्वं वक्ति श्रीरघुनन्दनः । निरूप्यतेऽत्र संक्षेपाहायभागविनिर्णयः । पितृकृतविभागश्च भ्रातृभागक्रियास्तथा ॥ अनधिकारिणो भागेश्वविभाज्यविभाज्यता । विभक्तसंशयच्छेदो विभागो निह्नवस्य च ॥
स्त्रोधनं तद्विभागार्होऽपुत्रधनाधिकारिणः । अथ दायभागः। तत्र नारदः।
"विभागोऽर्थस्य पित्र्यस्य पुत्रैर्यत्र प्रकल्प्यते । दायभाग इति प्रोक्तं तद्विवादपदं बुधः॥
End:
___ “यदृच्छयापि सकुर्य्यादात्विज्यं प्रीतिपूर्वकम्” इति नारदवचने तस्यापि प्रतिनिधित्वात् । एतत् प्रपञ्चितं शुद्धितत्त्वे। दायभागकृतापि सर्वत्रोक्तरीत्या मृतधनस्य मृतार्थत्वमनुसन्धेयमिति वदताप्येतत् स्वहस्तितमिति । Colophon :
महामहोपाध्यायश्रीहरिहरभट्टाचार्य्यात्मजश्रीरघुनन्दनभट्टाचार्यविरचितं स्मृतितत्त्वे दायतत्त्वं समाप्तम् । Post-colophon:
शकाब्दे १७५० ।
[ 127 ]

Page #137

182
8127. The Same (व्यवहारतत्त्व Vyavahāratattva, only)
Substance: Country-made paper. Size: 91x31 inches. Folios: 1-7,9-23. Lines : 8. Extent in granthas: 440. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms, is slightly torn. It begins from the very beginning but ends abruptly towards the end. Fol. 8 is missing. This section deals with secular laws (Vyavahāra) guiding man in
life.
Beginning:
प्रणम्य सच्चिदानन्दं वागीशं विदुषां मुदे । व्यवहारविधेस्तत्त्वं वक्ति श्रीरघुनन्दनः॥ स्मृत्याचारव्यपेतेन मार्गेणाधर्षितः परैः।
आवेदयति चेद राज्ञि व्यवहारपदं हि तत् ॥ The printed edition (Jiv.) p. 197, reads between the two Slokas-.-"अथ व्यवहारदर्शनम् । तत्र याज्ञवल्क्यः ।" It also reads "व्यवहारदृशेस्तत्त्वं' in the 2nd line of the 1st sloka.
End:
आगमः साक्षिपत्रादिकमिति याज्ञवल्क्यदीपकलिका । विशेषयति बृहस्पतिः। भाहर्ता शोधयेद्भुक्तिरा (?) p. 225 (Jiv.).
183
8176. The Same ( The Same, only)
Substance: Country-made paper. Size: 11x43 inches. Folios : 1-9. Lines : 7. Extent in granthas: 128. Script: Nagara: Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is slightly worm eaten. It begins from the very beginning but ends abruptly.
[ 128 ]

Page #138

End:
एतञ्च संस्कृतदेशभाषान्यतरेण यथाबोधं वक्तव्यं लेख्यं वा। मूर्खाणामपि वादिप्रतिवादितादर्शनात् । अतएवाध्यापनेऽपि p. 205 (Jiv.). This Ms. reads “व्यवहारदृशेस्तत्त्वं" in the 1st Sloka at the beginning and “अथ व्यवहारदर्शनम् । तत्र याज्ञवल्क्यः " between the 2 two slokas like the printed edition (Jiv.).
184 The Same
8196.
Substance: Country-made paper. Size: 10x3 inches. Folios: 11-16. Lines : 9. Extent in granthas: 84. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is incorrect and badly written. The Ms. begins and ends abruptly. The Colophon wrongly states that the work is finished as it does not tally with the printed edition and other mss.
Beginning:
-र इति भक्तमन्नदानम् । अवकाशो गृहे वासदान(?)End : __ शक्तयनुक्रमेण नोपयनस्वत:(?)। रतश्च विपरीतं कुर्वन्निति । Colophon:
इति वन्द्यघटीयहरिहरभट्टाचार्य्यात्मजमहामहोपाध्यायधीरघुनन्दनभट्टाचार्यविरचितं व्यवहारतत्त्वं समाप्तम् । Post-colophon :
लिखितं सोमनाथेन ।
. 185 10955. The Same
(fafetata Tithi-tattva, only) Substance: Country-made paper. Size: 161x3 inches. Folios: 1-20, 127--152. Lines : 7. Extent in granthas : 1610. Script: Bengali. Appearance : Fair. Incomplete. Date Sk. 1755.
[ 129 ]
17

Page #139

The Ms. contains marginal notes also. In this section the author discusses various things in connection with "tithi" or lunar day. The Ms. begins from the very beginning and ends to the very end of this tithi section but wants fols. 21--26 in the middle after "ज्योतिषे तथा यमद्वितीयायां यात्रायां मरणं भवेत् । अथ तृतीया। सा च चतुर्थीयुता। रम्भा"--(p. 30 Jiv.) and before "भविष्ये। चन्द्रसूर्यग्रहे चैव मृतानां पिण्डकर्मसु । महातीर्थे तु संप्राप्ते क्षतदोषो न विद्यते"। (p. 157). It should be noted that wanting 6 folios cannot possibly contain so many things of the printed edition from p. 30 to p. 157. So this Ms. seems to be a mixture of separate mss., one containing the former and the other latter portion of the book. The book ends in fol. 151 b. and fol. 152 A. It contains a note on certain Vyavasthā.
Beginning:
प्रणम्य सच्चिदानन्दं राम कामदमीश्वरम् ।
तिथ्यादितत्त्वं तत्प्रीत्यै वक्ति श्रीरघुनन्दनः ॥ तत्र तिथिस्वरूपमाह हेमाद्रिकालमाधवीययोः। स्कान्दे प्रभासखण्डम् । अमाषोड़शभागेन देविप्रोक्ता महाकला। संस्थिता परमा मात्रा देहिनां देहधारिणि । अमादिपूर्णमास्यन्ता या एव शशिनः कलाः। तिथयस्ताः समाख्याताः षोडशैव वरानने ॥
End : गङ्गास्नानमधिकृत्य भविष्ये--
संवत्सरफलं तत्र नवम्यां कात्तिके तथा । मन्वादौ च युगादौ च मासत्रयफलं लभेत् ॥ विरुद्ध गुरुवाक्यस्य यदत्र भाषितं मया। तत् क्षन्तव्यं बुधैरेव स्मृतितत्त्वबुभुत्सया । स्मृतितत्त्वे प्रमादाद् यद् विरुद्धं बहु भाषितम् । गुणलेशानुरागेण तच्छोध्यं धर्मदर्शिभिः॥
Colophon:
इति वन्द्यघटीयहरिहरभट्टाचार्य्यात्मजश्रीरघुनन्दनभट्टाचार्यविरचितं स्मृतितत्त्वे तिथितत्त्वं समाप्तम् ।
[ 130 ]

Page #140

Post-Colophon :
शुभमस्तु शकाब्दाः १७५५ । यत्नेन लिखित्तं ग्रन्थं श्रीदेवीचरणशर्मणा । ये हरन्ति विमूढास्ते चान्ते नरकभागिनः ॥ श्रीमन् मुखकुलोद्भवरामजयविद्याभूषणात्मजश्रीदेवीचरणशर्मणः स्वाक्षरं पुस्तकञ्च । श्रीरस्तु मयि लेखके । fol. 151 b.
Note : 1 माया (Jiv. ) . 2 गङ्गा omitted (Jiv. ). 3 Ms. वभूक्षया.
186
10785. The Same
( व्रतप्रतिष्ठातत्त्व Vratapratisthātattva only )
Substance : Country-made paper. Size: 121⁄2 x 22 inches. Folios : 1-2, 4-26. Lines: 5. Extent in granthas: 300. Script: Bengali. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. deals with the ceremony connected with the fagr i. e. giving a finishing touch to and finally confirming vows. It contains the section from the very beginning but ends abruptly towards the end.
Beginning :
प्रणम्य सच्चिदानन्दं कृष्णं व्रतकृतां मुदे । तस्वं व्रतप्रतिष्टाया वक्ति श्रीरघुनन्दनः ॥
अथ सर्वसाधारणव्रतप्रतिष्ठाप्रयोगः । तत्र पूर्वदिने उपोषिता प्रातः सव्र्वौषधीस्नाता कृतनित्यक्रिया शुचिः शुद्धासनोपविष्टा प्राङ्मुखी उदङ्मुखी वा आरब्धवतं तद्विधिना समाप्य यथाशक्ति दानान्युत्सृज्य स्वस्तिवाचनपूर्वक सूर्य्यः सोम इति पठित्वा नारायणं नस्त्वा तद्विष्णोरित्यनेन विष्णु स्मृत्वा तिलकुशजलान्यादाय संकल्पं कुर्य्यात् ।
End :
तुभ्यमहं संप्रददे इत्युत्सृज्य दक्षिणां दत्त्वा एवं गुरवे उल्वकं दत्त्वा शान्तिमभिषेकच कृत्वा f. 26 b.
187
10757. The Same
(gràfeggingsfaza Rgvedivṛṣotsargatattva only) Substance : Country - made paper. Size: 12x4 inches. 1-12. Lines : 6. Extent in granthas: 242. Script: Appearance :
Fresh.
Incomplete.
[ 131
]
Folios : Bengali.

Page #141

Beginning :
The Ms. deals with the section on वृषोत्सर्ग (offering of a bull to the dead) enjoined with the Ṛgvedin i. e., one who goes by the dictates of the Ṛgveda. The Ms. begins from the very beginning but ends abruptly.
अथ ऋष्वेदिवृषोत्सर्गः ।
प्रणम्य सच्चिदानन्दं कृष्णं त्रिभुवनेश्वरम् । ऋग्वेदिनां वृषोत्सर्ग वक्ति श्रीरघुनन्दनः ॥
अथ प्रयोगः । सूर्योदयानन्तरं अशौचान्तात् द्वितीयदिने तूष्णीं स्नात्वा माङ्गल्यघृतादि स्पृष्ट्वा शान्त्युदकं दत्त्वा ब्राह्मणान् स्वस्ति वाचयित्वा जलं स्पृष्ट्वा समन्त्रकं स्नात्वा हेमगर्भतिलदानादिकं विलक्षणान्तं कृत्वा गोशालायां वितानयुक्तायां पुण्यभूमौ वा प्रागुदकप्लवनं देशं गोमयेनोपलिप्याचम्य प्राङ्मुखः ॐ तत् सदित्युच्चार्य ॐ तद् विष्णोरिति पठित्वा स्वस्तिवाचनपूर्वकं तिलकुशजलान्यादाय मुख्यचान्द्रेण मासोल्लेखः कार्य्यः ।
End :
अभिनो' विरोऽर्व्वति' क्षमेत प्रजायेमहि' रुद्रः प्रजाभिश्व । त्वा दत्तेभीरुद्रः' शन्तमेभिः शतं हि मा' आशीय' म्भेषजेभिः' । व्यस्याद्देवो' वितरं 'व्यं हो' व्यमीवान् ।
188
10795 The Same
Beginning:
( मठादिप्रतिष्ठातत्त्व Mathādipratisthātattva only )
Substance: Country-made paper. Size: 1-17. Lines : 4. Extent in granthas : Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. deals with the section on the establishment of The Ms. begins and ends
temples etc., in religious purposes.
rightly.
122 x 2 160.
inches.
Script :
Folios : Bengali.
अथ मठादिप्रतिष्ठाप्रयोगः ।
तत्र यदि तद्दिने देवप्रतिष्ठा क्रियते तदा तन्त्रेण वृद्धिश्राद्धादिकं विधाय देवप्रतिष्ठातत्त्वोक्तविधिना देवप्रतिष्ठा कर्त्तव्या ।
[ 132 ]

Page #142

End :
एवं रुद्रादिगृहप्रतिष्टायां आसनदानादिकं तत्तन्मन्त्रं विहाय केवलं प्रणवादि
नमोऽन्तेन तत्तन्नाम्ना कर्म समापयेत् ।
Colophon :
इति श्रीवन्यघटीय हरिहरभट्टाचार्य्यात्मजश्रीरघुनन्दन भट्टाचार्यविरचितं मठादिप्रतिष्ठातत्त्वं समाप्तम् ।
religions uplift. abruptly.
Beginning :
189
10740. The Same
( दीक्षातत्त्व Diksātattva only )
paper.
Size: 124x5
inches.
Folios :
Substance : Country-made 1-2. Lines : 8. Extent in granthas : 24. Script : Bengali. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. deals with the section on initiation' (diksā) for It begins from the very beginning but ends
End :
प्रणम्य सच्चिदानन्दं संसारध्वान्तभास्करम् । दीक्षा तत्त्वानि' तत्प्रीत्यै वक्ति श्रीरघुनन्दनः ॥ शारदातिलकाक्षेषु' वर्गला' प्रदर्शयेत् । (?) इदानीमननुष्ठानादीक्षा संक्षेप्य लिख्यते ॥ प्रयोगसारे । दीयते ज्ञानसम्भारः क्षीयते पापसञ्चयः । तेन दीक्षेति सा ज्ञेया पापच्छेदक्षमा क्रिया ॥
6
कृष्णाष्टम्यां चतुर्दश्यां पर्वपञ्चदिने तथा ।
8
9
" कृष्णे कृष्णपक्षे । कालोत्तरभूतिकामः १ ॥
The printed edition (Jiv. ) reads : 1 तत्त्वञ्च 1 तिलकाद्येषु 3 बहुलाङ्ग - 4 प्रदर्शनात् 5 संक्षिप्य 6 ज्ञानमत्यन्तं 7 पूर्व (?) 8 कृष्णपक्षे इति शेषः 9 कालोत्तरे । कृष्णपक्षे भूतिकामः.
[ 133 ]

Page #143

1-2.
Fair.
10738.
The Same
( कृत्यतत्त्व Krtyatattva only )
Substance : Country-made paper. Size: 12kx5 inches. Folios : Lines : 8. Extent in granthas : 24. Script : Bengali. Appearance : Incomplete.
190
End :
The Ms. deals with the section on that is, various duties enjoined for householders. It begins from the very beginning but ends abruptly. It is merely a fragment.
Beginning :
प्रणम्य कामदं कृष्णं भक्तानुग्रहकारकम् । कृत्यतत्त्वानि तत्प्रीत्यै वक्ति श्रीरघुनन्दनः ॥
तिथितत्त्वेऽनुसन्धेयं प्रमाणमस्य कोविदैः । 4 अथ वैशाखकृत्यम् । तत्र पद्मपुराणे – तुलामकरमेषेषु प्रातः स्नानं विधीयते ।
Beginning :
शतमिन्दुक्षये पुण्यं सहस्रन्तु दिनक्षये । विषुवे शतसा - (p. 424-25, Jiv .) F. N. : The printed edition reads 1 रामं 2 प्रमाणञ्चास्य 3 2nd line वैशाखादिक्रमेणैव प्रयोगोऽत्र विलिख्यते. 4 तत्र 5 पद्मपुराणम्.
191
3401. The Same
( रथप्रतिष्ठातत्त्व Rathapratisthatattva only)
Substance : Country-made paper. Size: 72 x 2 2 inches: Folios : 15. Lines : 6. Extent in granthas : 28. Script : Nágara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. deals with the fag of the chariot where Lord Viṣṇu or Nārāyaṇa is seated. It is partly discoloured and
fading.
अथ रथप्रतिष्ठा ।
पूर्वदिनकृतनिरामिषैकभोजनः कर्त्ता प्रातः स्नातः कृतनित्यक्रियः स्वशाखोक्तविधिना घटस्थापनं विधाय सङ्कल्पं कुर्यात् ।
[ 134 ]

Page #144

End :
द्वादशदानादिकं दत्त्वा शान्तिजलं गृहीत्वा भस्मना तिलकं कृत्वा देवान् वि(?ज्य दक्षिणां दत्त्वा लाजान् विकिरन् गृहं गच्छेत् । Colophon:
इति रघुनन्दनभट्टाचार्यविरचितं रथप्रतिष्ठातत्त्वं समाप्तम् ।
192 10935. The Same (मलमासतत्त्व Malamasatattva only)
Substance: Country-made paper. Size: 17x3 inches. Folios : +-35. Lines : 5. Extent in granthas: 800. Script: Bengali. Appearance : Oldish. Incomplete.
The Ms. contans portions of Malamāsatattva, i. e., laws underlying duties in reference to various solar and lunar months. There is no colophon in the ms., but by comparing it with the printed edition, it has been found to be a fragment of the above section of the Smrtitattva. The ms. begins and ends abruptly.
Beginning:
-नेन प्रकृतिभूतयोरपि दर्शपौर्णमासयोः पक्षादिकालत्वमवधारितम् । यथा ज्योतिष्टोमे द्वादशशतं गोदक्षिणाविभागः षोडशत्विजां तद्विकृतिभूतसत्रात्मके द्वादशाहसाध्ये शतेनार्किणो दीक्षयन्तीत्यादिदर्शनेन निणीयते । तत्र विभाग मनुरप्याह।
End :
किञ्च, भक्षणादुधपभोगार्थधनोपघातस्य गृहगतेनाप्यवश्य
193
10793. The Same (शिवलिङ्गप्रतिष्ठातत्त्व Sivalingapratisthātattra only)
Substance: Country-made paper. Size: 1-15. Lines : 4. Extent in granthas : Appearance: Good. Complete.
121x2 inches. 130. Script:
Folios: Bengali.
[ 135 ]

Page #145

The Ms. deals with the laws and procedure of setting Śivalinga. Strictly speaking, these do not come under Smṛtitativa but independent pamphlets, added later. Fol. I a contains a ध्यान of शिववृषभ (Siva's bull).
Beginning :
अथ शिवलिङ्गप्रतिष्ठाप्रयोगः । शुभदिने शिल्पिनं परितोष्य स्वस्तिवाचनादि कृत्वा ॐ तत् सदित्युच्चार्य नारायणं नत्वा ॐ तद्विष्णोरित्यनेन विष्णु स्मृत्वा ॐ अद्यामु मासि अमुकपक्षेऽमुकतिथौ अमुकगोत्रोऽमुकदेवशर्मा अस्मिन् पाषाणमये लिङ्ग शिवप्रतिष्ठामहं करिष्ये इति सङ्कल्पयेत् ।
End :
एकस्मिन्नेचाग्नौ होमद्वयं त्रयं वा एकाग्नावनेकहोमकरणपक्षे तन्त्रेण परिसमूहनादिकमाह गोभिलः । गणेष्वेकं परिसमूहनमिमारुतिः पर्युक्षणमाज्यभागाविति ।
Colophon :
इति वन्द्यघटीयहरिभट्टाचार्य्यात्मजश्रीरघुनन्दनभट्टाचार्य्यविरचितं शिवलिङ्गप्रतिष्ठातत्त्वं समाप्तम् ।
10788.
194
The Same
( सामगवृषोत्सर्गतत्त्व Sāmagaursotsargatattva only)
Substance : Country-made paper. Size: 12 x 24 inches. 1-28. Lines : 4. Extent ingranthas : 248. Script : Appearance : Good. Complete.
प्रणम्य सच्चिदानन्दं वक्ति श्रीरघुनन्दनः । छन्दोगानां वृषोत्सर्गे प्रयोगं विदुषां मुदे ॥
[
136 ]
The Ms. deals with the offering of a bull to the dead belonging to Sāmavedins. This is also a later addition as it does not conform to Chandoga-vrsotsargatattva of the printed edition.
Beginning:
Folios : Bengali.

Page #146

End :
ॐ गच्छध्वममराः सर्व्वे गृहीत्वाचीं (?) मानयम् । सन्तुष्ठाः × × × × (?) - दानीं सुपूजिताः ॥ इति विष्णुधर्मोत्तरीयं पठित्वा विसृजति ।
Post-colophon :
Colophon :
इति वद्यघटीयश्रीहरिभट्टाचार्य्यात्मजश्रीरघुनन्दन भट्टाचार्य्यविरचितं सामगवषोत्सर्गतत्त्वं समाप्तमिति ।
18
यथा दृष्ट तथा लिखितमिति शेषः ।
195
5108. सीमाविवाद निर्णयसंग्रह Sīmāvivādanimnayasamgraha
and
दायभागनिर्णय Dayabhāganirnaya
By Prataparudra Deva
[
Substance : Country-made paper. Size: 91×5 inches. Extent in granthas: 960. Script :
2-33. Lines : 12. Appearance: Oldish. Incomplete.
The Ms. contains laws of civil procedure and inheritance as spoken by Bharuci, an older author on Smrti digests. It begins and ends abruptly. The author seems to be the wellknown king Prataparudra Deva of the rhetorical woyk Prataparudrayasobhüşaṇa, earlier than Jimūtavahana of Bengal. For Bharuci, see Kāne, Introduction to the Vyavahāramayūkha, p. xxxv ( last line ) - The colophon of the ms. is to be found on fol. 10 B. The Ms. is repaired page by page but some letters are altogether lost towards the top of every page. It is a rare ms. Beginning :
त्रिवर्षमूलफलकं क्रयमिति वि x x x णात् ॥ तन्मूल्यं वर्षश्रयादर्वागेवायाति चेत् क्रयमिति ।
End:
एषामभावे x x x पूर्वस्य धनभागुत्तरोत्तरः ।
137 ]
Folios : Nāgara.
x णमुल्येन क्रयं क्षेत्रं

Page #147

Colophon :
इति भारुचिनोक्तसीमाविवादनिर्णयसंग्रहः । पुरुषोत्तमभूमीन्द्रतनयेन महाभुजा । प्रतापरुद्रदेवेन दायभागोनिरूप्यते ॥
पूर्वप्रकरणे स्त्रीषु संयोगाख्यो धर्मः प्रतिपादितः । अत्र तु स्त्रीपुंसावेवाधिकृत्य विभागः प्रवर्त्तते इति तयोरुपजीव्योपजीवकतया सङ्गतिः । fol. 10 B.
196
4905. शुद्धिमयूख Śuddhimayūkha
By Bhatta Nilakantha
Substance : Country-made paper. Size: 92x42 inches. Lines : 11. Extent in granthas : 1054. Script : Nāgara. Fair. Incomplete. Date V.S. 1848.
End:
The Ms. contains a digest on the laws of शुद्धि or अशौच. The work स्मृतिमयूख of this author contains 12 ( twelve ) parts : 1 Samskara (said to be written by Sankara Bhatta, son of Nilakantha), 2 Acāra, 3 Samaya, 4 śrāddha, 5 Niti, 6 Vyavahāra, 7 Dāna, 8 Utsarga, 9 Pratisthā, 10 Prāyaścitta, 11 Šuddhi and 12 Śānti. The present ms contains only the 11th part on Śuddhi. See Kane and Gharpure about the author and the work. The main book in these twelve parts have been published separately part by part, by J. R. Gharpure, Poona and only the Vyavahāramayūkha by Kane. The Ms. wants fol. 1 only and begins abruptly but otherwise it is complete.
Beginning :
—यमिति याज्ञवल्क्येन शुद्धिरुक्ता ।
लोहानां दहनात् शुद्धिर्भस्मना गोमयेन वा । दहनाद् व (ख?)ननाद्वापि शैलानामम्भसापि वा । काष्ठानां क्षणात् शुद्धिमृद्गोमयजलैरपि ॥ I
अस्पृश्यस्पर्शने वान्ते अश्रुपाते क्षुरे भगे ।
[ 138 ]
Folios : 2-35. Appearance :

Page #148

स्नानं नैमित्तिकं कायं देवपित्र्यविवर्जितम् ।
उद्धृतैरुदकः सायान कुर्याद् वस्त्रपीड़नम् ।। इति नैमित्तिकस्नान एव 'देवपित्र्यतर्पणाद्यङ्ग पर्युदासादिति दिक् । p. 39.
1 The printed edition reads तर्पणाद्यङ्गपर्य्यदासात्. Then it has some other lines which are wanting in the present Ms.
चर्मण्वतीतरणिजाशुभसङ्गमस्य सानिध्यभाजि कृतशालिनि मध्यदेशे ।
ख्यातामरेहनगरी किल तत्र राजा राजीवलोचनरतो भगवन्तदेवः ॥ इति श्रीसेरवंशावतंसश्रीभगवन्तदेवादिष्टेन मीमांसकशङ्करभट्टात्मजेन भट्टनीलकण्ठेन कृते भगवन्तभास्करे शुद्धिमयूखः एकादशः समाप्तः । Post-colophon:
ग्रन्थकर्ता भवेद् व्यासो लेखको गणनायकः । तस्यापि चलिता बुद्धिर्मानुषाणां च का कथा ॥ १ भग्नएधः कठिनीव बद्धमुष्टिरधोमुखः । कष्टेन लिखितं शास्त्रं यत्नेन परिपालयेत् ॥ २ शुभमस्तु संवत् १८४८ मिति फाल्गुन सुदी ॥१॥
197 10265. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 10x4 inches. Folios: 1-13. Lines : 9. Extent in granthas : 375. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. begins from the very beginnig but ends abruptly. Beginning:
यो लीलया संतनुतेऽत्र विश्वं तत् पालयत्यात्मनि विश्वरूपं । 'लयं नयत्याशु च पूर्णरूपः शिवं तनोत्वाशु रविर्ममासौ ॥१॥
x x x x x x x x x x अथ द्रव्यशुद्धिः
सुवर्णरूप्यशंखाश्मशुक्तिरत्नमयानि च । कांस्यायस्ताम्ररैत्यानि पुसीसमयानि च ।।
[ 139 ]

Page #149

निर्लेपानि च शुध्यन्ति केवलेन जलेन च । शूद्रोच्छिष्टानि शोध्यानि त्रिधा क्षाराम्लवारिभिः । इति (p. I).
End:
अस्थिसञ्चयनं तस्य गङ्गायां प्रक्षिपेत् सुधीः ।
मासि मासि ततः कुर्य्यान्मासि श्रा-(p.15). The printed edition reads 4 introductory ślokas, while the present ms. has only 3, the 4th is not found here. The printed edition reads 1 विश्वरूपे, 2 लये.
198 4948. प्रतिष्ठामयूख Pratisthāmayūkha By Bhasta Nilakantha
Substance : Country-made paper, Size : 94x4 inches. Folios : . I--52. Lines : 9. Extent in granthas: 936. Script : Nagara: Appearance : Fair. Complete.
___ The Ms. deals with the प्रतिष्ठा of देवता (deity) that is, setting deity for worship. On the first folio some ślokas, intreductory to the work, are written in red ink by a late hand, it seems, on the top and below the body of the page. The first and many other ślokas of the printed edition are wanting in the present manuscript in the beginning.
Beginning:
महोमहत्समाराध्य जलोत्सर्गमथोक्तवान् । प्रतिष्ठां सर्वदेवानां नीलकण्ठो वदत्यसौ ॥१
संस्काराचारकालाः समुचितरचनाः श्राद्धनीती विवादो दानोत्सर्गप्रतिष्ठा जगति जयकराः संगतार्थानुबद्धाः । प्रायश्चित्तं विशुद्धिस्तदनु निगदिता शान्तिरेवं क्रमेण ख्याता ग्रन्थेऽत्र शुद्ध बुधजनसुखदा द्वादशैते मयूखाः ॥ (written on the top of fol. 1 B).
[ 140 ]

Page #150

श्रेष्टोत्तरे प्रतिष्ठा स्यादयने मुक्तिमीहतां ।
दक्षिणे तु मुमुक्षूणां मलमासे न सा द्वयोः॥ इति शैवसिद्धान्तशेखरोक्तरार्दाप्रवेशात् पूर्वमाषाढ़ेऽपि भवति । मुक्तिकामानां तु दक्षिणायनेऽपि । तत्र तत्काला विष्णुधर्मोत्तरे। चैत्रे वा फाल्गुने वापि etc.
1 The printed edition has not read this portion. End : __ ततोऽन्य 'लिङ्ग प्रतिमां वा तत्रैव विधिवत् संस्थाप्य ध्रुवा द्यौरित्यादिमन्त्रान् पठित्वा स्थिरीकृत्य बहु संपूज्य प्रार्थयेत् ।
ज्ञानतोऽज्ञानतो वापि यथोक्तं न कृतं यदि । तत् सर्व पूर्ण मेवास्तु त्वत्प्रसादान्महेश्वर ॥ कर्तृराज्ञः प्रजानां च शान्तिर्भवतु सर्वदा।
अस्माकं शिल्पिनां चैव सुप्रीतो भव सर्वदा ॥ इति । इति श्री सेंगरवंशावतंसश्रीमहाराजाधिराजभगवन्तदेवादिष्टेन मीमांसकशङ्करभट्टात्मजभट्टनीलकण्ठेन कृते भगवन्तभास्करे प्रतिष्टामयूखः समाप्तः ।
The printed edition has 1 ततो लिङ्ग. 2 यथोक्तन. 3. मयूखः नवमः.
199 4903. उत्सर्गमयूखः
Utsargamayūkha By Bhata Nilakantha
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Pages: 1-26. Lines : 11. Extent in granthas : 510. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins from the very beginning but ends abruptly. It contains the laws underlying the offering of a tank (जलाशयोत्सर्ग).
Beginning : अथ जलाशयोत्सर्गमयूखः।
उक्तवा दानविधिं नाम तातमाराध्य भास्करम् । उत्सर्गविषये भट्ठनीलकण्ठगे वदत्यथ ॥१
[ 141 ]

Page #151

तत्र जलाशयोत्सर्गप्रशंसा - विष्णुधर्मोत्तरे |
End:
उदकेन विना तृप्तिर्नास्ति लोकद्वये सदा । तस्माज्जलाशयः कार्यः पुरुषेण विपश्चिता ॥
अग्निस्थापनात् पूर्वम् आचार्यश्चतुरस्रपिण्डकामध्ये कृतालवालान् वृक्षान् सर्वोषध्युदकैः सिक्तापिष्टान्तकैः पुष्पमालाभिर्वासोभिश्चालंकृत्य सूच्या प्रतिवृक्षं स्कन्धसमीकर्णवेधं तदुपरि प्रदेशे शलाकाया नेत्राञ्जनं कृत्वा गुग् गुलटपं दत्त्वा मूलबद्धचतुरस्र पिण्डकोपरि
200
8822. नीतिमयूख Nitimayūkha
By Bhatta Nilakantha
Folios : 1-11.
Substance : Country-made paper. Size : 112 × 5 inches. 16-17. Lines : 10. Extent in granthas: 1375. Script : Nagara. Appearance : Oldish. Incomplete.
It contains laws
The Ms. is partly mouse and worm-eaten. underlying politics guiding the Kṣatriyas and kings in discharging their duties. The Ms. begins from the very beginning but ends abruptly.
Beginning :
देवर्षिरक्षःसङ्घानामवाङ्मनसगोचरम् । प्रत्यक्षमपि तद्धाम सर्वदा समुपास्महे ॥ १
विरोधिमार्गद्वयदर्शनार्थ द्वेधा बभूवात्र परः पुमान् यः । श्रीशङ्करो भट्ट इहैकरूपो मीमांसकाद्वैतमुरीचकार ॥ २ पितृसौहित्यसंसिद्धिहेतुमुक्त्वाथ तत्सुतः ।
नीलकण्ठः प्रकुरुते राजनीतिं नृपादृताम् ॥ ३
तत्र राजशब्दः क्षत्रियमात्र शक्तो न राज्ययोगिनि । अभिषेकोत्तरभाविराज्ययोगात् प्रागपि राजानमभिषिञ्चेदित्यादेः शास्त्रीयप्रयोगस्य क्षत्रियमात्रेऽपि सद्भावादिति निरणाय्यवेष्ट्यधिकरणे । तस्य च विधिवदभिषिक्तस्य प्रजापालनं धर्म्म इत्याह मनुः ।
[ 142
J

Page #152

End :
समिन्द्रानविन्दत् पथिभिर्देवयानैः । आपो हिरण्यं जुगुपुस्त्रिवृद्भिस्तास्त्वा रक्षन्तु त्रिवृतास्त्रिवृद्भिः ॥ (p. 15). Ch. Colophon : इति राजाभिषेकप्रयोगः।
____ अथ पूर्वोपयुक्ताः शर्मवादिगणाः । [fol. 16a.]
201 5271. दानमयूख
Dānamayūkha By Bhatta Nilakantha
Substance: Country-made paper. Size: 10x4t inches. Folios: 2-220. Lines: 7-8. Extent in granthas: 3300. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. The leaves are marked with the letters "dana". It cantains laws underlying various gifts and offerings.
Ch. Colophon:
इति श्रीमांसकशङ्करभट्टात्मज-भट्टनीलकण्ठकृते दानमयूखे रूप्यादितुलादानप्रयोगः। १७०५ ज्ये। [Fol. 115 a.]
This shows the Ms. was written in Śaka or Sarnvat year 1705. As the writing is quite fresh, it is possibly the Saka year and not the Samvat one. Beginning:
-रस्व नाददीतेत्येव प्राकारकः ।
प्रत्यक्षस्तु निषेधो न प्रवर्तते अपहरणदशायां कस्यापि स्वरवाभावात् दातुः पुनरुत्पत्तौ तु मानाभावः।
End :
अग्निसाधं पूर्वकर्मविपाकोच्छेत्तुं यन्मम तत् सर्व नाश
__ [ 143 ]

Page #153

202 8199. संस्कारमयूख Saṁskāra-mayūkha
By Nilakantha
Substance: Country-made paper. Size: 10x41 inches. Folis : 22--29, 33----55 and 76. Lines : 10. Extent in granthas : 960. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly with certain portion of the section on Upanayana (Sacred thread) and ends towards the beginning of the section on vivaha (marriage) ceremony. The Ms. does not contain any colophon but from the contents the name of the work and the author are ascertained. The book is printed. It refers to Sārāvali, Candeśvara and many other nibandhas and nibandhakāras.
Beginning: तु दर्शान्तः पृर्णिमान्तो वा। विशेषमाह चण्डेश्वरः ।
माघे द्रविणशीलाद्यः फाल्गुने च द्रुट(?)वतं । चैत्रे भर्वा - x वैशाखे कोविदो भवेत् ॥
End :
अश विवाहोपनयनादौ निषेधास्त उच्यन्ते। सारावल्यां। x x x x x विशेषमाह-नारदः।
प्रत्युद्वाहो नैव कार्यो नैकस्मै दुहितद्वयां नैवैकजन्मनोपु।
203 6488. दानमयूख
Dānamayūkha
By Bhatia Nilakantha Substance : Country-made paper. Size: 91x4} inches. Folios : .......6. Lines : 8. Extent in granthas : 93. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date. V.S. 1884.
The Ms. contains only a fragment of Dānamayúkha having the sections on तुलादानविधि and रूप्यादितुलादानप्रयोग.
[ 144 ]

Page #154

Beginning :
अथ घृतादितुलादानविधिः । विष्णुधर्मोत्तरे ।
पुण्यं दिनमथासाद्य तृतीयायां विशेषतः। गोमयेनानुलिप्तायां भूमौ कुर्य्याद् घटं शुभम् ॥
तुलादानस्य सर्वस्य विधिरेवं प्रकीर्तितः।
End:
तिष्ठत्यापद्धनं यस्मात्तस्मात् श्रेयस्करं नृणां । शीघ्र परस्त्रीकरणास्थेयः प्राप्नोति पुष्कलम् ॥ इति । सुवर्णशब्दो रजतादि सर्वव्यतुलोगलक्षको बोध्यः । मीमांसकधुरन्धरः श्रुतिधरो न्यायेऽपि वागीश्वरः । साहित्येऽमृत-सागर सुजनतावल्लीरसालद्रुमः॥ यं विद्वन्मणिशेखरो दिनकरः प्रासूत विश्वेश्वरं ।
तेनाकारि घृतादितुलनविधौ सत्प्रीतये पद्धतिः॥ Colophon: ___ इति श्रीमीमांसकशङ्करभट्टात्मजनीलकण्ठभट्टकृते दानमयूखे रूप्यादितुलादानविधिः समाप्तः। Pest-Colophon: ___ शुभं संवत् १८८४ पेदिकृष्णप्रयोदश्यां रविः राममूलपाठकस्येदं पुस्तकं स्वार्थ परार्थं च ।
तत्रैव वह्निपुराणे-आश्वत्थीं
+ + + + + + + + तोलये शान्तये तनु। पर्वपापहरायैतत् सर्वरोगोपशान्तये इति विश्वामित्रः ।।
204
6489. The Same (तुलादानप्रयोग Tuladanaprayoga, only)
By Bhatta Nīlakantha
Substance: Country-made paper. Lines : 9. Extent in granthas : 120. Incomplete. Date: V.S. 1903.
Size: 9x4 inches. Folios : 1-8. Script : Nagara. Appearance : Fair.
[ 145
]
19

Page #155

The Ms. contains a fragment of "Tulādānaprayoga" only under Dānamayūkha of Bhatta Nilakantha.
Beginning : ___ तुलादानविधिः । नानारोगनस्तुला गारुड़े। तुलापुरुषदानस्य शृणु मृत्युअयोदितम् ।
अथ लोहं प्रदातव्यं सर्वरोगोपशान्तये ।
End :
___ प्राः भूयसी दक्षिणां दातुमहमुत्सृजे। श्री महाविष्णुः प्रीयताम् । प्रमादात् के विष्णु स्मृत्वा अच्छिद्रं वाचयित्वा सुहृद्युक्तस्तुष्टो भुञ्जीत । Colophon : ___ इति श्रीशङ्करभट्टात्मजनीलकण्ठकृते दानमयूखे सुवर्णरूप्यादिसर्वतुलादानप्रयोगः।
Post-colophon:
संवत् १६०३ माघकृष्णसोमे लिखितं पुस्तकं कल्याणकरलक्ष्मीनारायणेन काश्यां विन्दुमाधवचरणार्पितम् ।
205 3002. समयमयूख
Samayamayukha By Bhatta Nīlakantha
Substance : Country-made paper. Size: 11x5 inches. Folios: 33-248. Lines: 9. Extent in granthas : 4320. Script: Nagara: Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is partly discoloured. It contains laws underlying time according to which different rites and rituals are observed and performed. On the slip attached to the Ms., the name of the book is written as PGIFTEFATE Sūjānadharmarātnu, which is evidently wrong as in comparison with the printed edition, it is found to be Nīlakantha Bhatta's Samayamayükha. The Ms. begins and ends abruptly. The Ms. has no colophon.
Beginning :
--के वर्जयेत् कांस्य कात्तिके शुक्तसंधितं । शुक्तं पर्युषितं, संधितं लवणशाकः ।
[ 146 ]

Page #156

राजिकां मादक चव नवाद्यात् कार्तिकवती। द्विदलं तिलतैलं च तथान्यन्मतिदूषितम् ॥ (p. 94).
End:
अत्रायनस्य संपूर्णस्य साधारणत्वे अयनाद्यदिन एव स कार्यः। अ"""प्त-। (under Tat not found in the printed edition).
Note: The printed edition and this Ms. do not agree in the arrangement of subject matters and the former is an incomplete version of the latter as it does not contain all matters in it.
206 3307. वास्तुमण्डल
Vastumandala By Bhatta Nīlakantha
__Substance: Country-made paper. Size: 7x4 inches. Folios : 1-6, (1 sheet folded into 2 x 3). Lines: 14. Extent in granthas : 36. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains rules for drawing a diagram called Vāstumandala or a circle in which the God of Vāstu or a dwelling house is worshipped.
Beginning:
अथ षोड़शाकारचक्रम् ।
तञ्च गुरुवेद्यां मध्ये त्रिहस्तव्यासं चतुरस्रप्रसाध्य प्रागपरदक्षिणोत्तरनवरेखाभिस्तचतुःषष्टिकोष्ठकं कुर्य्यात् ।
End :
कौवे- तु गदां लिख्य ऐशान्यां शूलमालिखेत् ।
शूलस्य वामदेशे तु चक्र पद्म तु दक्षिणे ॥ Colophon :
इति श्रीभट्टनीलकण्ठकृतो वास्तुमण्डलं प्रकरणम् । Post-colophon: लिखितं श्रीरामयूलोस्येदं पुस्तकम् ।
[ 147 ]

Page #157

207 207. शान्तिमयूख
Śantimayūkha
By Bhațța Nīlakantha Substance : Country-made paper. Size : 10x4t inches. Folios : 2-176. Lines : 8. Extent in granthas : 3141. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.S. 1783.
The Ms. wants fol. 1, otherwise it runs up to the very end of the work. It deals with various kinds of snfra or procedures to scare away obstacles. The Ms. begins abruptly. Beginning :
-निष्टनिवर्तकत्वं च शान्तिकस्य तनिदानपापनाशरूपसामग्रीविघटकरवेन पुष्टिफलकं वैधं कर्म पौष्टिक तत्र परिभाषा मार्कण्डेयपुराणे-शिरःस्नातश्च कुवीत देवं पित्र्यमथापि वा। प्राङ् मुखोदङ् मुखो वापि श्मश्रुकर्म च कारयेत् ।।
End:
अर्थान् समर्पयति वर्द्धयते च धर्मम् । कामं प्रसाधयति तस्य पिनष्टि पापम् ।। यः कारयेत् सकलदोषहरी महार्था ।
शान्ति प्रशान्तहृदयः पुरुषः सदैव ॥ Colophon:
इति विश्वामित्रवंशावतंसमहाराजाधिराजपूजित चरणकमलमीमांसकभट्टशङ्करात्मजभट्टनीलकण्ठकृते भगवन्तभास्करे शान्तिमयूखः समाप्तिमगात् । Post-colophon:
संवत् १७८३, ग्रन्थसंख्या ३५००.
208 5277. शान्तिमयूख
śāntimayukha
By Nilakantha Bhatta Substance: Country-made paper. Size: 11x6 inches. Folios : 1-48. Lines : 10. Extent in granthas : 1056. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 148 ]

Page #158

The Ms. deals with the laws of शान्ति , i. e., propitiatory rituals. It begins from the very beginnig but ends abruptly.
Beginning :
'महोमस्त समाराध्य समाकर्य गुरोगिरः।
समुद्यतो नीलकण्ठो वक्तुं शान्तिकपौष्टिकम् ॥१ अस्पष्टपापविशेषनिदानकैहिकमात्रानिष्ट निवारकं पापाप्रयोजकं वैधं कर्म शान्तिकम् । क्षयादिहरदानादावतिप्रसङ्ग वारयितु निदानकान्तम् आमुष्मिकानिष्टनिवर्तक स्वं वारयितुमैहिकेति । प्रायश्चित्तं वारयितु मात्रपदम् । 'End:
ततो यजमानः सर्वविग्भिः सह प्रागद्वारेण मण्डपं प्रविश्य दक्षिणद्वारपश्चिमदेशे उपविश्य गुर्वादयो यथाविहितं कर्म [कुरु?]ध्वमिति वदेत् । प्रतिकुण्डमेकैका क-(p. 37).
1 The printed edition reads 16 introductory Slokas of which this 2nd one only is given in this ms. the printed edition reads 2 महत् 3 निवर्तकं 4 के तं.
209
3018. The Same (शान्तिपरिभाषाप्रयोग Santiparibhāsāprayoga)
By Nilakantha Bhatta
Substance : Country-made paper. Size: 10x41 inches. Folios : 1-63. Lines : 10. Extent in granthas : 1679. Script : Nagara. 'Fair. Incomplete.
The Ms. begins from tragea section of Sāntimayūkha (p. 59) but it does not tally systematically with the printed edition and otherwise called Santiparibhāṣāprayoga in the colophon and is said to be complete.
Beginning: अथ जननशान्तिः। तत्रादौ गोप्रसव उच्यते । गर्गः।
पित्ररिष्टे सुतारिष्टे मात्ररिष्टे तथैव च । प्रायश्चित्तं ततः कुर्य्यात्तत्तदोषस्य शान्तये ॥१
[ 149 ]

Page #159

तादृशनक्षत्रोत्पत्त्या सूचिते पित्रावरिष्टे तत्तदोषशान्त्यै तत्तत्प्रायश्चित्तं कुर्य्यादित्यर्थः। (p. 59).
End:
कर्मेश्वरार्पणं कृत्वा विप्राशिषो गृहीत्वा तान्नमस्कृत्य सुहृद्युक्तो भुञ्जीतेति सर्व शिवम् ।
Colophon :
इति भट्टशङ्करात्मज-नीलकण्ठकृतशान्तिपरिभाषाप्रयोगः ।
210 6082. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 98x41 inches. Folios : 1--5. Lines : 11. Extent in granthas: 126. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. contains the last portion as noticed in our Ms. No. 3018.
Beginning :
कर्ता सुदिने मासपक्षादिकं संकीर्त्य श्रीकामादिः ग्रहपीड़ानिवारणकामो वा अयुतहोमं लक्षहोमं कोटिहोमं वा करिष्ये इति संकल्प्य तदङ्गगणेशपूजा-स्वस्तिवाचन-मातृकापूजन-वृद्धिश्राद्धमाचार्य्यादिवरणं करिष्ये । End :
See our Ms. No. 3018.
Colophon :
See our Ms. No. 3018.
211 8840. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. Lines : 11. Extent in granthas : 126. Script: Nagara. Fair. Incomplete.
Folios: 1-6. . Appearance: ।
[ 150 ]

Page #160

The Ms. contains the portion of ज्येष्ठा, मूला and अश्लेषानक्षत्रशान्तिप्रयोग of शान्तिमयूख. See printed edition p.p. 67, 71-74. Beginning:
अथ ज्येष्ठाशान्तिप्रयोगः ।
गोमुखप्रसवं कृत्वा अस्य शिशोः ज्येष्ठाजननसूचितसकलारिष्टनिरसनद्वारा परमेश्वरप्रीत्यर्थ शान्ति करिष्य इति संकल्प्य गणपतिपूजनं पुण्याहवाचननान्दीश्राद्धाचार्यऋत्विक चतुष्टयवरणानि कुर्य्यात् । End :
शतं तदर्द्ध दश वा ब्राह्मणान् भोजयित्वा शान्त्याशीर्वाचयित्वा यस्य स्मृत्येत्याद्युक्त्वा सस्वजनो भुञ्जीत। Colophon :
इति मूलाश्लेषशान्त्योः समाप्तिः ।
इति नीलकण्ठभट्टकृते भग(?)
212
759. यतिसंस्कार
ratisaṁskāra By Nilakantha, son of Vixhala
Substance : Country-made paper. Size : 11}x 5} inches. Folios : 1-12. Lines : 19. Extent in granthas : 844. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains the laws of sacraments relating to sannyasins. It is included in a larger work, called-Virasimhasamskāraprakāśa. The author is a different man from the author of the Mayūkhas. Beginning : ____अथ शैवं प्रति सन्न्यासं कर्तुं + + + शिवोक्तविधि चानुसृत्य प्रयोगमात्रमुच्यते । तत्रादौ उपासनाग्निमन्तं यजमानं प्रति तादृशविधुरं प्रति च प्रयोगः ।
End:
भविष्यन्ति कलौ सर्वे यतयश्च सहस्रशः । देवान रोचते तेषां सन्न्यासः शैवसंज्ञितः॥
[ 151 ]

Page #161

सन्न्यासे नाधिकारि(ण)माह
आरूढ़-पतितापत्यकुनखी श्यामदन्तकः । क्षयक्षीणाङ्गविकलो न तु सन्न्यासमर्हति ॥
Colophon:
इति काशीवासी भिडोपनामक-विट्ठलात्मजनीलगठकृते वीरसिंहाख्ये श्रीशङ्करप्रेरणया संस्कारप्रकाशे यतिसंस्कार उपयोगिनिर्णयः समाप्तः
213 2953. अनूपविवेक
Anūpaviveka By Rājā Anūpa Simha
Substance: Country-made paper. Size: 12x4 inches. Folios: 3-38. Lines : 17. Extent in granthas: 2160. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains accounts of Śaligrāma Śila (a slab procured from the place called Saligrāma) used for worshipping the god-head Visnu or Narayana. The Ms. gives in detail, the signs, etc., of the slab and lastly eulogizes it in eloquent terms. The Ms. begins abruptly but ends to the very end of chap. V.
Beginning:
-वशिलारूपेण जन्म भवति । तत्र शिलाया एकरूपत्वात्तस्यानेकरूपत्वं पूजकैआतुमाश्मय(?)मिति तदधिष्ठित चक्रभेदाद् वर्णभेदात् संस्थानविषयभेदात् रत्नपञ्जरवनमालां कुशपन(?)शेषः । End :
मीमांसारतमाला विलसति हृदये यस्य बुद्धिः प्रबुद्धा । श्रद्धालुर्धर्मसिन्धौ वितरणचतुरश्चातको यः परेषाम् । अद्वैतं प्राप्तुकामो हरिहरभजनात् साम्यविद्या भवेद् यः।
सोऽस्मिन् ग्रन्थे न+(?)ति रचिते दृष्टविप्रः प्रभूतः॥ Colophon: इति श्रीसमस्तसामन्तचक्रवूड़ामणिमरीचिनीराजितपादपीठश्रीमन्महाराजाधि
[ 152 ]

Page #162

राजमहाराजश्रीअनूप सिंह देवविरचिते अनूपविवेके शालिग्रामप्रशंसारूपः पञ्चम उल्लासः सम्पूर्णः।
Note : The Ms. treats of saligrāma having different signs and giving different names of Daśāvatāra including Buddha. Our Ms. No. 3410 Mürtilakṣaṇa gives the same verses of the 3rd chapter of this work from Purānas and other sources.
214 78. अनूपविवेक
Anūpaviveka By Anūpa Simha Deva
Substance : Country-made paper. Size : 103 x64 inches. 2-8. Lines : 12. Extent in granthas: 156. Script : Appearance : Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
The Ms. deals with the definitions of द्वारवतीशिला, शङ्क (conch), घण्टा and रुद्राक्ष (beads) in the work Anupaviveka (chap. II only). The Ms. is written in a Kashmiri hand and so the Nāgara script found here is a bit peculiar. The Ms. begins abruptly.
Beginning :
वरुणः सोमो वायुरनिस्तथैव च ।
शङ्खस्य दक्षिणे भागे नित्यं तिष्ठति देवता ॥ End :
भिन्नमुखो तो जीर्णो रुद्राक्षस्त्ववरः स्मृतः। इति । इति रुद्राक्षप्रकरणम् । Colophon:
इति श्रीमदनृपसिंहदेवविरचितेऽनृपविवेके द्वारवतीशिलाशङ्खघण्टारुद्राक्षलक्षणप्रतिपादकचतुर्थ उल्लासः।
[ 153 ]
20

Page #163

215
3063. अनूपविलास Anupavilasa
C or धर्माम्भोधि Dharmāmbhodhi
or वत्सररत्न Vatsararatna By Manirāma Miśra
Substance : Country-made paper. Size : 94x4 inches. Folios : 17 (by counting). Lines : 10. Extent in granthas: 340. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. ___The Ms. begins and ends abruptly. It is a medley of many fragmentary subjects having no connection with one another. It is mostly damaged and contains notes in a later hand. The Ms. seems to deal with laws regarding months, etc.
Beginning:
___-क्तः ॥ चैत्रकृष्णप्रतिपत् पूर्वविद्या भूतिवन्दनादौ ग्राह्या ।
End :
___ ततः प्रातः स्नानादि नित्यं कृत्वा तस्मिन्नेवाग्नौ प्रजापतये स्वाहा। इदं प्रजापतये न मम । इन्द्राय स्वाहाColophon:
इति श्री मिश्रगङ्गारामात्मजदीक्षितमणिरामकृते श्रीमदनूपविलासे धर्माम्भोधौ वत्सररत्ने ज्येष्टमासः। [fol. 10 A]
216 209. निर्णयसिन्धु
Nirnayasindhu By Kamalākara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 10x43 inches. Folios : 1-137 & 1-270. Lines : 11. Extent in granthas : 10175. Script: Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 154 ]

Page #164

The Ms. is partly repaired and worn out. The last folio is torn, so the exact end of the work cannot be made out from the Ms. It has a table of contents in 8 folios at the beginning.
Beginning:
करूणकनिकेतं राम सीतालतायुक्तं।
विश्वामित्रान्ववायब्रततिसमालम्बशाखिनं वन्दे ॥१ + + + + + + + + + + तत्र संक्षेपतः कालः पोढ़ा। अब्दोऽयनमृतुर्मासः पक्षो दिवस इत्यपि । तत्राब्दो माधवमते पञ्चधा । etc., etc.
End:
तदेवं यत् किश्चित् + + + ।
217 8486. निर्णयसिन्धु
Nirnayasindhu By Kamalākara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 9x4t inches. Folios : 1-85, 87-89 Lines : 10. Extent in granthas : 2450. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is partly worm and mouse-eaten. It contains the laws regarding rituals and duties connected with various tithis or lunar days of months under Nirnayasindhu, the celebrated Smști work current mostly in Northern India. The author is one of the most well known Mimāṁsakas of the day.
The Ms. ends abruptly in माघकृत्यनिर्णय. The book was composed in 1616 A.D. and printed in Chss. Beginning :
अथ संवत्सरप्रतिपदमारभ्य तिथिनिर्णयस्तत्कृत्यं च निरूप्यते। तत्र मीनसंक्रान्तौ पश्चात् षोडशघटिकाः पुण्यकालः। रात्रौ तु निशीथात् प्राक् परतश्च संक्रमे पूर्वोत्तरदिनाद्धं पुण्यं, निशीथे तु दिनद्वये पुण्यमिति सामान्यनिर्णयादवज्ञयम् । अथ तिथिनिर्णयः।
[ 155 ]

Page #165

End : तथा - अप्रावृतशरीरस्तु यः कष्टं नानमाचरेत् ।
पदे पदेऽश्वमेधस्य फलं प्राप्नोति मानवः॥ तथा तिलस्नायी तिलदानी तिलहोमी तिलोदकी। Ch. Colophon :
इति महकमलाकरकृते निर्णयसिन्धौ पौषः। [fol. 88 b]
218 7074. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 10 x41 inches. Folios : 1--23. Lines : 11. Extent in granthas: 759. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. deals with various miscellaneous subjects called प्रकीर्णकs. It is a bit damaged towards the beginning and ends abruptly. .
Beginning:
अथ प्रकीर्णकनिर्णयः।
श्रीरामकृष्णतनयः कमलाकरसंजितः।
निरूप्य तिथिकृत्यं तु प्रकीर्ण व-(?) आदौ संस्कारेषु गर्भाधानम् ।
End:
. दत्तकविषये तूच्यते-तत्र गौतमः। अर्ध्व सप्तमात् पितृबन्धुभ्यो वीजिनश्च
मातृबन्धुभ्यः
219 7079. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. 65-109. Lines : 10. Extent in granthas: 905. Script: Appearance: Fair. Incomplete.
Folios: Nagara.
[ 156
]

Page #166

The Ms. begins abruptly and ends with the कलिवयं-प्रकरण or the section dealing with those things that are prohibited in the Kali Age according to Dharmaśāstra. It is a bit damaged towards the beginning. Beginning :
तेन भवेदिति निश्चयः। इति ब्राह्मोक्तः। मधुपर्कात् पूर्व तु भवत्येव + + + विवेकः। रामांडारभाष्येऽप्येवम् । नांदीमुखावधिश्च स्मृत्यन्तरे । End :
अन्ये तु युगस्य पूर्व कलिपूर्वो भागः। स च चत्वार्यब्दसहस्राणीति वाक्याचतुश्चत्वारिंशद्वर्षावच्छिन्नः। तस्मिन् भागे सर्वाधानं कार्य तदुत्तरं तु यावद्वर्णविभागोऽस्तीति वाक्याद् वर्णविभागपर्यन्तमर्धाधानमाहुः। सन्न्यासस्त्रिदण्डः । Colophon :
इति श्रीमनारायणभट्टसूरिसूनुरामकृष्णभट्टात्मजदिनकरभट्टानुजकमलाकरभट्टकृते निर्णयसिन्धौ तृतीयपरिच्छेदे कलिवानि । Post-colophon:
इतः परं श्राद्धप्रकरणम् ।
220 215. विवादताण्डव
Vivādatāndava By Kamalākara
Substance: Country-made paper. Size: 13x5 inches. Folios: 1-133. Lines : 9. Extent in granthas : 3990. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. deals with the law of dispute. It begins and ends abruptly.
Beginning:
श्रीरामकृष्णपितरं नत्वोमाख्यं च मातरं । कमलाकरसंज्ञेन व्यवहारो निरूप्यते ॥
[ 157 ] .

Page #167

End:
सर्वस्वहरणेप्येतन राजा हर्तुमर्हति । ब्राह्मणे तु न शारी
221 216. The Same
Substance: Country-made paper. Size : 13.5 inches. Folios : 1-44. Lines : 9. Extent in granthas : 1333. Script : Nagara. Appearance : Fair. -Incomplete.
The Ms, cantains the complete TUT (law of inheritance) portion or section only of Kamalakara's Vivādatandava,
Beginning : अथ दंडमानं। मनुः
लोकसंव्यवहारार्थ या संज्ञा कथिता भुवि । ताम्ररूप्यसुवर्णानां प्रवक्ष्यामीत्यशेषतः॥ जालान्तरगते भानौ यत् सूक्ष्मं दृश्यते रजः। प्रथमं तत् प्रमाणं तु त्रसरेणु प्रचक्षते ॥
End:
स्वभागान् यदि ददुरस्ते विक्रीणीयुरथापि वा। कुर्युर्यथेष्टं तत् सर्वमीशास्ते स्वधनस्य वै ॥ रामकृष्णतनूजेन कमलाकरशर्मणा । निर्णीतो दायभागोयं यत्र भन्ना महारथाः॥
222 217. विवादताण्डव
Vivādatāndava By Kamalākara Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 12 x 41 inches. Folios : 40-48. Lines : 10. Extent in granthas: 525. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
[
158 ]

Page #168

The Ms. deals with the laws of dispute. It begins and ends abruptly.
Beginning :
दष्टेषु चिह्न षु ततोऽन्यत्रापि लक्ष्येत । मण्डलं रक्तसंकाशं यनान्यद् चामिसंभवं । सोविशुद्धस्तु विज्ञेयः सत्यधर्मव्यवस्थितः ।
End :
विभागे नियममाह-याज्ञवल्क्यःविभागं च पिता कुर्य्यादिच्छया विभजेत् सुतान् । ज्ये
46.4
विवादो पत्रविदुषा प्रमादो महतामपि । कमलाकरसंज्ञेन दायभागः स उच्यते ।
223 218. The Same
Substance: Country-made paper. . Size: 12x5 inches. Folios: 2 (by counting). Lines : 10. Extent in granthas : 30, Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
This is the same as our Ms. No. 217. It has a chapter colophon. The Ms. begins abruptly.
Beginning : ___ कर्णो न च नासिक। आशु प्रवेशने यस्य शुद्धि तमपि निर्दिशेत् । कर्णनासाद्यङ्गदर्शनेऽप्यशुद्धावस्थानात् स्थानान्तरगमनेऽपि अशुद्धा।
End :
अत्र निहुवे भावितोदयादित्यादिदण्डेनास्य समुच्चयो ज्ञेयः । Colophon: इति रामकृष्णभट्टात्मजकमलाकरभट्टकृते विवादताण्डवे दिव्यनिर्णयः।
[ 159 ]

Page #169

224 4904. शूद्रधर्मतत्त्व
Śūdradharmatattva
By Kamalākara Bhatta Substance : Country-made paper. Size: 10x4 inches. Folios : 1---136. Lines : 9. Extent in granthas : 3375. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1845.
The Ms. contains religious laws pertaining to the Sudras. Beginning :
प्रणम्य रामं पितरौ कमलाकरशर्मणा ।
रामकृष्णतनूजेन शूद्रधर्मो निरूप्यते ॥ तत्र शूद्रत्वं गूढ़सवर्णजत्वं विप्रत्वादिवत् । यद्यपि सर्गाद्यकालीने विश्वामित्रादौ च नैतत्तथापि तत्रादृष्टविशेषारब्धशरीरत्वमेव ब्राह्मणत्वमन्यत्र पूर्वोक्तमेवं शूद्रेऽपीति दिक। End :
योभूत् स्वतन्त्रगहनार्णवकर्णधारः शास्त्रान्तरेषु निखिलेश्वपि मर्मभेत्ता । योत्र श्रमः किल कृतः कमलाकरेण
प्रीतोमुनास्तु सुकृती बुधरामकृष्णः ॥ Colophon : __इति श्रीमजगद्गुल्मीमांसकनारायणभट्टसूरिसूनुरामकृष्णभट्टात्मजकमलाकरभट्टकृते शूद्रधर्मतत्त्वे शूद्रसमसंकरस्वरूपं तवृत्तिनिरूपणम् । समाप्तश्चायं निबन्धः । Post-colophon :
श्रीसंवत् १८४५ । कार्तिककृष्ण-दशमी भृगौ।।
225 4861. शान्तिकमलाकर
Sāntikamalākara
By Kamalākara Bhatta Substance : Country-made paper. Size : 91x44 inches. Folios : 1--109. Lines : 11. Extent in granthas : 3038. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 160 ]

Page #170

The Ms. ends abruptly towards रोगशान्ति . It deals with various kinds of fra or procedure for pacification of evil doers and obstruction of evils themselves.
Beginning :
नारायणात्मजश्रीमद्रामकृष्णस्य सूनुना।
कमलाकरसंज्ञेन प्रोच्यन्ते शान्तयः क्रमात् ।। तत्र-पूर्व विनायकं पूज्य ग्रहांश्चैव विधानतः ।
कर्मणां फलमानोति श्रियं चामोति चोत्तमाम् ॥ इति याज्ञवल्क्येन सर्वकर्माङ्गत्वोक्तविनायकशान्तिच्यते ।
End:
चन्दनं यूथिकापुष्पं धृतधूपः सगग्गुलः । नैवेद्य-तिलमाषान्नं बटकाज्येन संयुतम् ॥
गुड़ोदनं हविस्तव पापसेCh. Colophon :
इति हेमाद्रौ शान्तिरत्ने कमलाकरभट्टक्वे etc. fol. 108 b.
226 6548. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 8x4 inches. Folio : 1. Lines : 13. Extent in granthas: 32. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
It contains a fragment of anfra section, which is also incomplete in the Ms. The Ms. ends abruptly.
Beginning:
अथ शान्तिकमलाकरे मूलशान्तिः। तत्रादौ तदुत्पत्तिदोषः। भल्लाटः । अभुक्तमूलसंभवे परित्यजेत्तु बालकं । समाष्टकं पिताथवा न तन्मुखं विलोकयेत् ॥
End:
अथातः संप्रवक्ष्यामि मूलं जातहिताय च। मातापित्रोर्धनस्थापि
[ 161 ]
21

Page #171

227 3312. वापीकूपतड़ागशान्तिविधि Vāpi-kūpa-tādāgaśāntividhi
By Kamalākara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 81x3t inches. Folios : 1-7. Lines : 8. Extent in granthas : 76. Script : Nagara. Appearance : Eair. Complete.
The Ms. belongs to the larger work of the author, known as Sāntikamalākara. It contains rules and regulations about the purification of ponds, wells and tanks when they are impured by some accidental occurrence.
Beginning : • बह च गृह्यपरिशिष्टे___ अथातो वापीकूपतड़ागयज्ञं व्याख्यास्यामः। पुण्य तिथिकरणे उदकसमीपे अग्निमुपसमाधाय वारुणं चरुं श्रपयित्वा- + + + + + + इदं सलिलं पवित्रं कुरुष्व शुद्धाः पूता अमृताः सन्तु नित्यम् । etc. .
End:
.
___ अग्न इति द्वाभ्याम् इमं मे वरुण इत्येक एव द्वादश मन्त्रान् वावृत्त्या उद्वरं समिदाज्यं यावकचरूणां प्रतिद्रव्यमष्टोत्तरशतं शेषेण स्विष्टकृतमित्यादि.
228
3283. आह्निकलोपप्रकीर्णकप्रायश्चित्त Ahnikalopaprakirņakaprāyaścitta
By Kamalakara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios: 1-15. Lines : 11. Extent in granthas: 364. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date. V.S. 1848.
The Ms. deals with expiatory laws relating to daily duties like saying prayers etc., that are not done in due time. The work belongs to the larger work of the author, called Acāradipa. The Ms, quotes from the Purānas, Mādhavācārya, Mitākṣarā, Śūlapāņi, Madanaratna, Madana-pārijāta, etc.
- [ 162 ]

Page #172

Beginning: अथाहिकक्रमेण शौचादीनां लोपे प्रायश्चित्तमुच्यते । विष्णुपुराणे
नित्यानां कर्म विप्र(स्य?) यस्य हानिरहर्निशम् । अकुर्वन् विहितं कर्म सद्यः पतितः तहिने ॥
End :
___ मूलं च माधवमिताक्षराशूलपाणिमदनरत्नमदनपारिजातादौ स्पष्टम् । अन्यच्चान्वेष्यमिति संज्ञेयः।
अनन्तसंज्ञस्य शिशो शास्त्रार्थज्ञानलब्धये । कमलाकरसंज्ञेन ग्रन्थ एष विनिर्मितः॥
Colophon:
इति श्रीमजगद्गुल्मीमांसकनारायणभट्टसूनुरामकृष्णात्मज-कमलाकरकृते आचारदीपे आह्निकलोपप्रकीर्णकप्रायश्चित्तानि समाप्त(नि?)। Post-colophon: ___ संवत् १८४८ दुन्दुभिनाम संवत्सरे मार्गशीर्षे कृष्णनवम्यां भानुवारे श्रीमणिकर्णिकाविश्वेश्वरचरणसन्निधौ दामले इत्युपनामक-गोविन्दात्मज-पाण्डुरङ्गण समाप्तम् ।
229 3140. मानप्रकरण
Mānaprakarana By Kamalakara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 91x5 inches. Folios : 1-6. Lines : 11. Extent in granthas : 115. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. belongs to the larger work of the author, called Dānakamalākara. It deals with the technical terms with their definitions, etc. connected with number and measurement. Date: V.S. 1900.
[ 163
]

Page #173

Beginning:
प्रीति भक्तजनस्य यो जनयते
विघ्न विनिघ्नन् मृतस्तं वृन्दारकवृन्दनन्दितपदं नत्वा मतङ्गाननम् । पार्टी सद्गणितस्य वच्मि चतुरप्रीतिप्रदां प्रस्फुटां। संक्षिप्ताक्षरकोमलामलपदैलालित्यलीलावतीम् ॥१ वराटकानां दशकद्वं स्यात् सा काकिणी ताश्च पणाश्चतस्रः। ते षोड़श इम्म इहावगम्यो इम्मैस्तथा षोड़शभिश्च निष्कः॥
End:
सहनं तु सहस्राणां कोटीनां दशधा पुनः। गणितं तु समुद्रं वै प्राहुः संख्याविदो जनाः ॥
Colophon :
इति दानकमलाकरे मानप्रकरणम् ।
Post-colophon:
संवत् १६००, लिपिकृतं मिश्रनाथुरामेण काश्यां मध्ये।
230 5854. अधोमुखजननप्रसवशान्ति Adhomukhajananaprasavaśānti
By Kamalākara Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 84x3 inches. Folio : 1. Lines : 11. Extent in granthas : 16. Script : Nagara. Appearance: Fair. Completc.
The Ms. belongs to the larger work of the author, called Säntikamalakara. It contains pacification of evils in connexion with irregular birth with the face downwards.
Beginning : अथातोऽधोमुखजननप्रसवशान्तिः। वृहण[च्छौ?]नकीये
प्रसवे तु यदा नारी बालकं तु अधोमुखं । वंशारिष्टकरं चैव माता-पित्रोविशेषतः॥
[ 164 ]

Page #174

End:
ब्राह्मणान् भोजयेत् पश्चाद्दशकं तु स्वशक्तितः । एवं च शान्तिकं कृत्वा सर्वारिष्टनिवारणम् ॥
Colophon:
इत्यधोमुखप्रसवशान्तिः । इति शान्तिकमलाकरे ।
231 6576. अश्वत्थोद्यापनप्रयोग Aśvatthodyāpanaprayoga By Kamalākara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 81x4 inches. Folios: 1-2. Lines : 10. Extent in granthas : 22. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete. '
The Ms. deals with the ceremony of adoring a banian tree according to Dharmaśāstra, after some years of its plantation.
Beginning:
अथ मदनरत्नाद्यनुसारेण शौनकोक्तम् अश्वत्थोद्यापनम् । तच्च वर्णैः क्रमेण वृक्षस्थापनादष्टमे एकादशे द्वादशे वा वर्षे गुरुशुक्रयोरस्ताव्यभावे उपनयनोक्तमुहूत्र्ते पूर्वाह कार्यम् ।
End :
अश्वत्थवस्त्राथाचार्याय दत्त्वा अष्टौ ब्राह्मणान् भोजयित्वा सुहृद्युतो भुञ्जीतेति । Colophon:
इति भट्टकमलाकरकृतः अश्वत्थोद्यापनप्रयोगः ।
232 9845. प्रयोग Prayoga By Kamalākara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 7x41 inches. 10-26. Lines : 14. Extent in granthas : 408. Script: Appearance : Fair. Incomplete.
Folios: Nagara.
[ 165 1

Page #175

The Ms. has no name of the author or the work but simply notes in the margin of same fols. "Kamala-Bhatti' or "Kamalaka", which shows that the work is by Kamalakara Bhatta and the subject matter contained in the book shows that it is a Smộti work on pit or ritual procedures. The Ms. begins and ends abruptly. Beginning :
वरणं ऋत्विगवरणं च करिष्ये। तदादौ निर्विघ्नतासिध्यर्थ गणपतिपूजनं च करिष्ये। षोडशोपचारैः संपूज्य । End:
fol. 26B. सर्वमेवाप्नोति । अथो इयं वै पूर्णाहुतिः। अस्यामेव प्रतितिष्ठति । पूर्णपात्रविमोकादिसंस्थाजपान्तं कृत्वा ततश्चतुःकलशेभ्यः पात्रान्तरे किञ्चिजलं गृहीत्वा पल्लवादीनिधाय सपत्नीकयजमानस्य आचार्यऋत्विकसहितोऽभिषेकं कुर्यात् । + + + +
विश्वेदेवाः पुनीत मा आतवेदः पुणीहि मा । प्रप्यायस्व प्रस्यदस्व सोम विश्वेभिरंशुभिः ॥
233 5967. दानकमलाकर Dānakamalakara
By Kamalakara Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 10 x 44 inches. Folios : 33 (by counting). Lines : 13. Extent in granthas : 1254. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
. The Ms. begins and ends abruptly. It contains laws regarding various kinds of offerings in relation to rituals. It is partly pasted and discoloured.
Beginning:
धान्यफलमाल्यवस्त्रवितानादियुतानमुकगोत्रेभ्योऽमुकवेदामुकशाखाध्यायिभ्योऽमुकसंज्ञेभ्यो गुर्वत्विग्भ्यः जापकद्वारपालेभ्योऽन्येभ्यश्च दीननाथेभ्यः तुलोक्तभागकल्पनया संप्रददे न ममेति तत्करेषु जलं क्षिपेत् ।
[ 166 ]

Page #176

End :
___ अथात्र प्रयोगः
कर्ता देशकालौ संकीर्त्य सर्वपापक्षयमदनसरूपत्वपूर्वकबन्धुवर्गपुत्रपौत्रादियुतवरविCh.-colophon : इति जगद्गुरुनारायणभट्टसूनु-रामकृष्णभट्टसूनुकमलाकरभट्टकृतेदानकमलाकरे+(?)
[Last fol.]
234 3328. जलाशयोत्सर्गप्रयोग
Jalāśayotsargaprayoga By Kamalākara Bhațţa
Substance : Country-made paper. Size : 104X44 inches. Folios : 1-13, Lines : 9. Extent in granthas : 310. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. deals with the procedure of the offering of a pond, which is found in Pūrtakamalakara.
Beginning :
अश्विश्रवणपुष्यहस्तरेवतिगुरुकरे पौष्यशक्राजचन्द्रे । मैत्रब्राह्मच पूर्णा मदेन रवितिथौ सद्वितीयाया तृतीये
कायो तोयप्रतिष्ठा यज्ञगुरुसितदिने कालशुद्ध सुलग्ने ॥ वहिपुराणेवापीकूपतड़ागानां कस्मिन् काले विधिः स्मृतः। कर्कटे पुत्रलाभञ्च सौख्यं तु मकरे भवेत् ॥ etc.
End:
___ प्रमादात् कुर्वतामित्युल्काकर्मेश्वरार्पणं कृत्वा सहयुक्तो भुञ्जीतेति । Colophon:
इति श्रीमन्नारायणभट्टसूरिसूनु-रामकृष्णभट्टात्मजकलाकरभट्टकृतो जलाशयोत्सर्गप्रयोगः समाप्तः।
[ 167 ]

Page #177

Post-colophon:
बहु च गृह्यपरिशिष्टअथातो वापीकूपतड़ागयज्ञं व्याख्यास्यामः ।
235 8572. आहिकप्रयोग
Ahnikaprayoga By Kamalākara Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 9x4 inches. Folios: 1-14. Lines : 11. Extent in granthas: 260. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. contains the procedures of daily duties. It has no colophon but the author is ascertained by the reference of another of his books, Acāradipa.
Beginning :
अथाहिकमुच्यते । आचम्य प्रातः स्मरामि भवभीतिमहार्तिशान्त्यै । भारायणं गरुड़-वाहनमजनाभं॥ ग्राहाभिभूत-चरवारण मुक्तिहेतुं । चक्रायुधं तरुणवारि जयत्रनेत्रम् ॥
End :
स्पृष्ट्वा यूपं दिवा कीर्ति देवद्रव्योपजीवन ।
सवासा जलमाविश्य घृतं प्राप्य[श्य?] विशुध्यति । इति स्मृतेश्व। विशेषो मत्कृते आचारदीपे ज्ञेयः ।
236 4968. आह्निक Ahnika
By Raghunātha
Substance: Couniry-made paper: Size: 17x3 inches. Lines : 8. Extent in granthas : 406: Seript: Nagara. Fair. Complete. Date : V:S: 1743:
Folios : 1-30.
Appearance :
[ 168 ]

Page #178

The Ms. deals with the daily duties of brahmins according to Dharmaśāstra,
Beginning :
अथाह्निकम् । ततः प्रभात उत्थाय मातापितृगुर्विष्टमेव मनसा नत्वा तदहः कर्त्तव्यं विचार्य
ब्रह्मामुरारिस्त्रिपुरान्तकारी भानुः शशी भूमिसुतो बुधश्च । गुरुश्च शुक्रः सह भानुजेन कुर्वन्तु सर्वे मम सुप्रभातम् ॥ १
End :
___ ततः प्रभातकालपर्यन्तं पुनः पूर्ववत् यायां(?) यथासुखं स्वपेत् । इदं प्रभातोत्थानादिशयनान्तं कर्म प्रतिदिनं कुर्यात् । Colophon:
रघुनाथेन विद्वद्भट्टसुतस्य मधुमत्तमाः सोमा इन्द्रयमं दिनं पवित्रं वंतोश्च ।
Post-colophon:
संवत् १७४३ ।
237 5788. आह्निकपद्धति
Ahnikapaddhati By Raghunātha
Substance : Country-made paper. Size : 91x4 inches. Folios : 1-95. Lines : 8. Extent in granthas : 1606. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It contains the procedures of daily rituals as enjoined by the Smrti. From the introductory slokas we know the name of the author and the work, although the colophon is wanting in the Ms.
Beginning :
ॐ नमः श्रीगणेशाय शब्दब्रह्मैकमूर्तये । यस्यागस्त्यायते नाम विघ्नसागरशोषणे ॥ + + + + + +
[ 169 ]
22 .

Page #179

निबन्धान् पारिजातादीनाहिकानि विलोक्य च ।
क्रियते रघुनाथेन + + + -माह्निकम् ॥ तत्रादौ परिभाषा। विधिरूपे आचारे सुचित्तमावश्यकम् ।
End:
ततः सन्ध्यामुपासीत जपेञ्च जुहूयादपि । इति क्षपाहादिश्राद्धभोजने प्रायश्चित्त
238 3387. सगोत्रपरिणयादिप्रायश्चित्त Sagotrapariņayādiprāyaścitta
By Ananta Deva
Substance : Country-made paper. Size : 10 x 44 inches. Folio : 1. Lines : 13. Extent in granthas : 24. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Complete.
Beginning:
अथ सगोत्रपरिणयनादिप्रायश्चित्तम् ।
तत्र विवाहे शातातपः। मातुलस्य सुतामृढ़वा मातृगोत्रां तथैव च ॥ समानप्रवरां तद्वद् गत्वा चान्द्रायणं चरेत् ॥ इति ।
End:
अत्र च विधिद्वयं वाक्यशेषे गर्भगत ईषदोषमहादोषसंकीर्तनोनीतगर्भत्यागविशिष्ट-नैमित्तिकविधिप्रतीतिबलाद् गोपहितमेव । अमत्या च गमननिमित्तमिति . प्रतीयते।
Colophon :
इत्यनन्तदेवीयं
The Ms. contains the complete section of the expiation, in Ananta Deva's work on Smộti, for marrying a woman belonging to the same lineage (gofra). Some of the letters are effaced in the Ms.
[
170
]

Page #180

239 3077. स्मृतिकौस्तुभ Smrtikaustubha By Ananta Deva
Substance : Country-made paper. Size : 101x5 inches. Folios : 1-17. Lines : 11. Extent in granthas : 544. Script : Nagara. Appearance: Bad. Incomplete
The Ms. is mostly discoloured and mouse-eaten. It contains the complete section of the Samvatsarakrtya of the work.
Beginning:
अथ प्र[ति? पत् । चैत्रशुक्ल प्रतिपदि संवत्सरारम्भः । सा सूर्योदयव्यापिनी ग्राह्या ।
End :
अथ व्यासः।
चत्वार्यब्दसहस्राणि चत्वार्यब्दशतानि च । कलयंदा गमिष्यन्ति तदा त्रेतापरिग्रहः ।
सन्न्यासश्च न कर्तव्यो ब्राह्मणेन विजानतेति । वेताशब्देनाग्नेयमुच्यते । एतच सर्वाधानपरम् ।
Colophon:
इति श्रीअनन्तदेवेन कृते स्मृतिकौस्तुभे संवत्सरकृत्यं समाप्तम् ।
240 228. शान्तिकौस्तुम
Šāntikaustubha By Ananta Deva
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folins: 1-14. Lines : 11. Extent in granthas : 420. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incompletc.
The Ms. contains a fragment of Smrtikaustubha, a certain portion of the part on Santi, generally called Säntikaustubha
[ 171
]

Page #181

Beginning :
अथ जननशान्तयः । तत्रादौ गोमुखप्रसव उच्यते। गर्गः। पित्रारिष्टे सुतारिष्टे मात्रारिष्टे तथैव च। प्रायश्चित्तं ततः कुर्य्यात् तत्तद्दोषस्य शान्तये ॥
End:
सुतकान्ते तथा कुर्य्यात् ज्येष्ठाशान्तिविधानतः ।
वजाङ्कशधरं देवमैरावतगजान्वितम् ।। Ch. Colophon:
इति कृष्णचतुर्दशीजननशान्तिः । fol. 4 b.
241 5831. गयायात्रापद्धति Gayāyātrāpaddhati By Ananta Deva
Substance : Country-made paper Size : 91 x 44 inches. Folios : 1-18. Lines : 8. Extent in granthas : 360. Script : Nigara. Appearance : Fair. Incomplete. ___ The Ms. ends abruptly. It treats of the procedure whereby one observes the rituals connected with the going to Gayā for offering ablutions etc. to the manes. The Ms. quotes many older authors.
Beginning:
अखण्डानन्दरूपाय शिवाय सहचारिणे । नम ॐकारवाच्याय शिवायाभीष्टदायिने । नत्वा गदाधरं श्रीशं श्रीमदुद्धवसूनुना।
श्रीमतानन्तदेवेन गयायात्रादिपद्धतिः॥ (Fol. 17 B)
अयं क्रमस्तु रघुनाथवाजपेयिप्रदर्शितक्रमानुसारेणोक्तः । वावस्पतिनारायणममतानुसारेण त्वेवं क्रमः।
End :
(18 A) अमुकसगोत्राणामस्मपितृपितामहप्रपितामहानां अमुकामुकशर्मणां
[ 172 ]

Page #182

वसुरुद्रादित्यस्वरूपाणां तथाऽभुकसगोत्राणां अस्मन्मातृपितामहीप्रपितामहीनां अमुकामुकदेवीनां वसुरुद्रादित्यस्वरूपाणां तथा सपनमातृ नाम् etc.
(18B) श्रीन् प्राणायामान् कृत्वा देशकालयोः सङ्कीर्तनान्ते अमुकसगोत्राणांCh. Colophon: इति तीर्थश्राद्धप्रयोगः।
242 10074. राज्याभिषेककौस्तुभ Rajyābhisekakaustubha
By Ananta Deva Substance : Country-made paper. Size: 9x41 inches. Folios : 1-3. Lines : 32. Extent in granthas: 36. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. contains no name of the author but as the work is under Smrtikaustubha the author is decidedly Ananta Deva. This is a fragment of Nakşatrasthāpana under what is called Rajyabhisekakaustubha, a section of the celebrated Rajadharmakaustubha (printed Gos.).
Beginning:
आवाहयिष्यामि शुभां कृत्तिका देवपूजिताम् । एभिस्ता धारणे देवि ज्येष्ठे दक्षसुते शुभे ॥१
End:
ऋक्षमावाहयिष्यामि उम्र भरणिसंज्ञकम् ।
एहि त्वं देवि भरणि सुभगे चारुदर्शने ॥ Colophon:
इति राज्याभिषेककौस्तुभे नक्षत्रस्थापनम् सम्पूर्णम् ।
243
380. शिविकादानप्रयोग Sivikādānaprayoga
By Ananta Deva Substance : Country-made paper. Size : 4x3 inches. Folio3 : 1-3. Lines : 7. Extent in granthas : 19. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
[ 173 ]

Page #183

The Ms. contains the procedure of offering a palanquin.
Beginning:
अथ यामोक्तीरनुसृत्यशिविकादानप्रयोगः। तत्रैतहानफलेच्छुः शक्तिमानधिकारी पुण्येष्वायतनेषु पुण्यकाले etc.
End:
इतरोद्देशेन क्रियमाणे तु मम पित्रादेरित्यादि योज्यम् । मूलवाक्यानि आकरतो ज्ञेयानि। Colophon:
इत्यनन्तदेवीयः शिविकादानप्रयोगः
244 5674. राज्याभिषेकसामग्री Rājyābhisekasāmagri
By Ananta Deva
Substance : Country-made paper. Size: 111x5 inches. Folios : 1-17. Lines : 38. Extent in granthas : 1360. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. is bound and folded. It contains an exhaustive list of articles required for coronation, citing various authorities on them. The printed slip on the cover describing the Ms., is all unfounded.
Beginning :
अथानन्तदेवपद्धति राज्याभिषेकसामग्री १ अहं स्वात्मनः करिष्यमाण राज्याभिषेकाङ्गशान्तिकर्माणि अनधिकारिताप्रयोजकज्ञाताज्ञातम्राह्मणः कायोपार्जितपापनिरासद्वारा तत्राधिकारसिद्धये एतद्दिनप्रभृति मासद्वयमेकमासं वात्रात्मद्वारा वा अधमर्षणजपं करिष्ये।
End:
तर्पणीयमयं यद्वा रजतादिविनिर्मितं । दारुजं रामः च्छन्नं स्वर्णपदैविराजितम् ।।
[ 174 ]

Page #184

Colophon :
इति अनन्तदेव-कृत राज्याभिषेकसामग्री समाप्ता। [fol 8.]
245
3311. चला,विधि
Calāscāvidhi By Ananta Deva
Substance: Country-made paper. Size:9x4 inches, Folios : 1-6. Lines : 9. Extent in granthas : 100. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.. Date: Sk. 1731.
The Ms. is the same as our Ms. No. 3321 with some lines added towards the beginning, viz :
"तत्रादौ सर्वमूर्तिप्रतिष्ठाकालमाह-बौधायनः। उदगयने माघादिपञ्चमासेषु शुक्लपक्षे चतुर्थीषष्ठ्यष्टमीचतुर्दशीव्यतिरिक्तायां तिथौ कृष्णपक्षे दशम्या प्राक् अन्यतरस्यामानिषिद्धायां बुधगुरुमन्दानामन्यस्मिन् वासरे अश्विनीरोहिणीपुनर्वसुपुष्योत्तराहस्तस्वात्यनुराधां ज्येष्टाश्रवणमूलधनिष्ठारेवतीतमान्यस्मिन् नक्षत्रे अनुपदिष्टेष्वपि विश्वेदेवदेवत्या वा पातवैस्त्यादिवर्जितेषु योगे भद्रावर्जितकरणे ज्योतिर्विदुक्त ग्रहबलवति सुल(?) वति विष्णुशिवादिप्रतिष्ठा कार्या । मन्त्रराजज्ञानकागडेऽपि । मलमासगुरुशुक्रास्ताः इति ।"
End:
अथ यजमानो गवादिदक्षिणामाचार्यायान्येभ्यो भूयसीं दत्त्वा यथाशक्ति ब्राह्मणान् भोजयित्वा परमेश्वरार्पणं कुर्यात् ।
Colophon:
इत्यनन्तदेवकृतराजधर्मकौस्तुभे बौधायनोक्तः संक्षिप्तचलार्चाविधिः सम्पूर्णः । Post-colophon :
नवरे इत्युपनामकदामोदरभट्टन लिखितम् शके १७३१ विक्रमनाम संवत्सरे आषाढकृष्णषष्ठी भूगुवारे इदं लिखितम् ।
[ 175 ]

Page #185

246
3321. चलार्चास्थापनविधि Calarcasthapanavidhi
By Ananta Deva
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 4 inches. Lines : 8. Extent in granthas 64. Script : Nāgara.
Incomplete.
The Ms. is a section of Manusuya prayoga under Rājadharmakaustubha.
पश्चिमे तु शनि विद्यात् नैर्ऋत्यां राहुमेव च । वायव्यां केतु विलसत् मण्डलानि क्रमेण तु ॥
Folios : 14. Appearance : Fair.
Beginning :
अथ नृसिंहपरिचर्य्याद्य तञ्चलार्चास्थापनविधिरुच्यते । कुण्डमण्डपादि नावश्यकं । यजमानः सुस्नातः कृतनित्यक्रियो देशकालौ स्मृत्वा तत्तत्प्रतिष्ठोचिते तत्संकीर्त्तनपूर्वकं तद्देवताश्रीत्युद्देश्यकत्वचलार्चाप्रतिष्ठां संकल्प्य अस्यां मूर्ती देवस्य सान्निध्यर्थं दीर्घायुर्लक्ष्मी सर्वकामसमृद्ध्यक्षय्यसुखकामोऽमुकमूर्तिप्रतिष्ठां करिष्ये ।
End :
Colophon :
इति श्रीमदनन्तदेवकृतराजधर्मकौस्तुभे नृसिंहपरिचर्य्याद्युक्ते मनुसृय-प्रयोगः ।
247
3024. विष्णुयागपद्धति Viṣṇuyagapaddhati
By Ananta Deva (son of Apodeva)
Substance:
1-37. Lines : 10 Extent in granthas : 876. ance : Fair. Complete.
Country-made paper. Size: 11x42 inches. Folios :
Script : Nagara. Appear
The Ms. is partly discoloured. It contains the procedure of विष्णुयाग or the sacrificial offering to Visnu.
[ 176 ]

Page #186

Beginning:
सहस्रशीर्षा दिविधो य बुक्त (?) पुमान् जगजन्मनि बीजभूतः। विदः प्रणम्याममुष्य तुष्ट्य
वक्ष्येऽत्र तद्देवतयज्ञभेदात् ॥१ ऋविधाने- शुक्लपक्षे शुभे वारे सुनक्षत्रे सुगोचरे ।
द्वादश्यां पुत्रकामाय चरुं कुर्वीत वैष्णवम् ।।
End :
नानावैष्णवयज्ञानां सप्रमाणं निरूपणम् । अकारीत्थमनन्तेन तेन तुष्यतु यज्ञभुक्॥
Colophon:
इति श्रीमदापोदेवमुतानन्तदेवविदुषा कृता विष्णुयागपद्धतिः समाप्ता ।
248 3081. अश्वदानप्रयोग Ašvadānaprayoga By Ananta Deva
Substance: Country-made paper. Size: 41x3 inches. Folios : 1-4. Lines : 8. Extent in granthas: 25. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. contains the complete section on the procedure of the offering of horse from the Smrtikaustubha. Beginning :
अथ भविष्योत्यनुसारेण प्रचरदवस्थपक्षावलम्बनोऽश्वदानप्रयोगो लिख्यते । तत्रैतद्दानफलेषु शक्तिमानधिकारी etc. End : ___ संकल्पे तु मम पिनादेरित्याशु ल्लेखः कार्य इति । मूलवचनानि ग्रन्थान्तरतो ज्ञेयानि । Colophon : इति कौस्तुभीयोऽश्वदानप्रयोगः ।
[ 177 ] 23

Page #187

249 8763. पुनःसंस्कारप्रयोग Punaḥsaṁskāraprayoga
By Ananta Deva
Substance : Country-made paper. Size: 81x3 inches... Folios : 1-7. Lines : 9. Extent in granthas: 126. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. treats of the procedure regarding reinitiation to the sacred-thread ceremony.
Beginning :
. नत्वा मा-माधवौ देवौ ब्राह्मणप्रीतिसिद्धये ।
अनन्तदेवस्तनुते पुनः-संस्कारपद्धतिम् ॥ पुनः संस्कारः पुनस्पनयनम् । तच्च विविधम् । प्रत्यवायनिमित्तं, प्रायश्चित्तत्वेन विहितं, निमित्तविशेषेण कृतो यानस्य (?) वृथा चेष्टात्वापत्तौ तत्फलार्थत्वेन विहितम् । वेदान्तराध्ययनचिकीर्षायां तदर्थत्वेन विहितमिति ।
End :
ब्राह्मणप्रीतयेऽकारि पुनःसंस्कारनिर्णयः। प्रीतस्तत्प्रीतितः कुर्य्याच्छन्बो ष्णुिरुरुकमः ॥
Colophon:
इति श्रीआपोदेवसूनुनाऽनन्तदेवेन कृतः पुनःसंस्कारप्रयोगः ।
250 11216. अर्कविवाहप्रयोग Arkavivāhaprayoga By Ananta Deva
Substance: Country-made paper. Size: 91x4t inches. 1-2. Lines: 11. Extent in granthas: 38. Script: Appearance : Fair. Complete.
Folios: Nagara:
[ 178 ]

Page #188

Beginning :
The Ms. contains a portion of Samskärakaustubha under Smrtikaustubha of Ananta Deva. The Ms. deals with the procedure of the marriage of Arka tree just before marrying a third wife as according to the custom one should not take to a third wife but a fourth the Arka tree, intervening between the 2nd and the 4th (actually the 3rd).
End :
अथ अर्कविवाहप्रयोगः ।
तत्र क्रियमाणस्य विवाहात् प्राक् चतुष्ट्यदिनाधिकव्यवहिते मम तृतीयमानुषविवाहजनितदोषापनोदनार्थम् अर्कजां (?) विवाहं करिष्ये ।
Colophon :
इत्यर्कविवाह-प्रयोगः ।
Post-colophon :
चतुर्थदिवसानन्तरं होममनि च विसृज्य
पुण्याहं वाचयित्वा मानुषीं विधिनोद्वहेत् ।
भालेरावोपनामकवेणिमाधवभट्टात्मजनारायणस्येदं पुस्तकम् ज्ञेयम् ।
251
5702. गोप्रसवशान्ति Goprasavaśānti
By Anantācārya
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 42 inches. I-7. Lines : 7. Extent in granthas : 72.
Script : Nāgara.
ance : Fair. Complete. Date : V. S. 1927.
The Ms. contains a fragment of Śāntikaustubha under Smṛti
kaustubha.
Folios :
Appear
Beginning:
अथ यथाकाले संभूतसंभारः कृताभ्यङ्गो यजमानः सपत्नीकः सबालः पीठोपविष्टः प्राणानायम्य देशकालौ स्मृत्वा ममास्य बालकस्यामुकनक्षत्रोत्पन्नस्य तन्नक्षत्र
[ 179 ]

Page #189

जननसूचितपित्रादिसर्वारिष्टनिरसनद्वारा दीर्घायुष्ट्रवाद्यर्थं श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं च शौनकोसप्रकारेण गोमुखप्रसवं करिष्ये इति संकल्पः। End:
ततो यजमान आचार्यादिभ्यो दक्षिणां दत्त्वा ब्राह्मणभोजनसंकल्पं कृत्वा कृतं कर्मेश्वरपदे समर्प्य मूलादिशान्ति कुर्य्यात् । Colophon :
इति श्रीमदनन्ताचार्यविरचितायां(?)गोप्रसवशान्तिः संपूर्णा । Post-colophon:
शुभं संवत् १६२७ मि. फाल्गुन शुक्ल ७ २० ।
252 5667. विधानपारिजात
Vidhānapārijāta By Ananta Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 104 x41 inches. Folios : 1—299 with index folios 1--5. Lincs : 12. Extent in granthas : 9070. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date: (V.S. or Sk?) 1682.
The Ms. deals with almost every topic of Smrti in verse, divided into 5, five chapters (Falas). It is a voluminous work lacking originality. The present Ms. contains the fifth chapter (स्तवक) only. The date of the completion of the work is 1682 (Samvat or Saka, not specifically mentioned). It has an index of subjects dealt with in the book, towards the beginning. The work covers 8970 granthas and the index extends to 100 granthas, thus making up 9070 granthas in the Manuscript.
The book is partly published in Bib Ind. Series.
Beginning:
वन्दे श्रीमदनन्तसं(?) गिरिशं लक्ष्मीनिवासं हरि। . विघ्नध्वान्तदिवाकरं सुरगुरुं सर्वार्थ-सिद्धिप्रदं ॥ ब्रह्मा सर्वसुरेन्द्रपूर्वकसरा यस्य प्रसादात् सदा । सर्वारम्भसमाप्तिमीयुरनिशं मद्वंशदेवं हितम् ॥१॥
[ 180 ]

Page #190

x
X
x
चतुरः स्तवकानुक्त्वा पञ्चमं प्रारभेऽधुना ।
x
Post-colophon :
etc., etc.
X
End :
एवं कुर्वन् सर्वेभ्यः पाप्मभ्यः प्रमुच्यते, कर्मस्वधिकारी भवतीत्याह भगवान्
बौधायनः ।
Colophon :
इति श्रीमदनन्तभट्टविरचिते विधानपारिजाते गणहोमविधानं ।
x
etc.
253
X
X
x
- x
तेनापरं चितो विधानदिविषवृक्षो थिसर्वप्रदः ।
काले द्व्यष्टषड़ेकलांककमिते (१६८२) काश्यामगात् पूर्णताम् ॥
X
x
181
X
2954 A.
The Same
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 42 inches. Folios : 2 - 119. Lines : 9. Extent in granthas : 3213. Script : Nāgara.
Appearance :
Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It runs up to some ślokas towards the beginning of the second chapter. The first chapter minus fol. 1 is complete in it.
Beginning :
- इह मत्पितृव्यमभिनम्यानन्तभट्टः सुधी
र्नानाशान्तिविधानसत्सुरतरुं व्यारोपयन् भूतले ॥ १ ॥ विधानपारिजातोयं पञ्चस्तवकसंयुतः ।
नानाविधानगन्धोक्तः संसेव्यो विबुधैरिह ॥ ८ ॥
प्रथमस्तव के स्वस्तिवाचनादिकमुच्यते ॥ etc., etc.
End :
यद्वा तन्त्रेणैव कार्य्याणि कर्त्रादीनामेकत्वात् कुमार्य्या अप्येतत् कार्थ्यम् न्यायसाम्यात् । सुता वेत्यादि वक्ष्यमाणवचनाच्च ।
[
}

Page #191

Colophon:
Fol. 119 B. इति श्रीमत्परमवैदिकश्रीमन्नागदेवभट्टसूनुना सकलविद्वजनकृपापात्रभूतेन श्रीमदनन्तभट्टन प्रथमशाखिना विरचिते श्रीमद्विधानपारिजाताभिधे निबंधे प्रथमः स्तबकः समाप्तः॥
Then अथ दुष्टनक्षत्रादिजननशान्तिविधानानि द्वितीयस्तवके प्रोच्यन्ते ।
254 2954 C. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios: 1-140. Lines : 8. Extent in granthas : 2240. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date: V.S. 1815.
The Ms, runs up to the section on alfa or daily duties from the very beginning of this section of the chapter III.
Beginning:
वन्दे श्रीमदनन्तसंज्ञगिरिपं लक्ष्मीनिवासं हरि। विघ्नध्वान्तदिवाकरं सुरगुरुं सर्वार्थसिद्धिप्रदम् ।। ब्रह्माशर्वसुरेन्द्रपूर्वकसुरा यस्य प्रसादात् सदा । प्रारब्धस्य समाप्तिमीयुरमलं मद्वंशदेवं परम् ॥ १
अनन्तभट्टनामाहं काण्वशाखी सतां मुदे। आझिकं स्वनिबन्धेस्मिन् संगृहामि यथामति ॥ यस्य स्मरणमात्रेण कर्म संपूर्णतामियात् ।
तं प्रणम्य महाविष्णुमाहिकं कथयेधुना॥ तत्र ब्राह्म मुहूर्ते चोत्थाय चिन्तयेदात्मनो हितमिति याज्ञवल्क्यादिवचनादात्मचिन्तनं विधातव्यम् ।
End :
वचनप्रसूनमाला वासुदेवे समर्पिता। भट्टानन्तेन विदुषा नानानिर्णयचित्रिता॥
[ 182 ]

Page #192

Colophon:
इति श्रीमद्वैदिकोत्तमधीमन्नागदेवभट्टात्मजप्रथमशाखिना श्रीमदनन्तभट्टन विरचिते विधानपारिजातसमाह्वये निबन्धे तृतीयस्तबके आह्निकं समाप्तम् ।
Post-colophon:
संवत् १८१५।
255 2954 B. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 94 x 44 inches. Folios : 2-92. Lines : 11. Extent in granthas : 2502. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. begins abruptly. It contains the third chapter from the beginnig less folio 1 and runs apto the very end of the section on the law of marriage (faele faata). The
Ms. is partly discoloured, repaired, pasted, rewritten and damaged.
Beginning:
-स्पतिः। राशिफलमुक्तं ज्योति शास्त्रे etc. End:
विवाहाभिधसंस्कारसत्पुष्पं समजायत । x x x x लालितपादुकः। ममानन्तस्य या सेना x x x x etc.
Colophon:
इति श्रीमद् x x त्मजेन श्रीमदनन्तभट्टन विरचिते विधानपारिजाते तृतीयस्तवके विवाह x x। Post-colophon: .
अगस्तिगोत्रोद्भव x x लेखितमकृतबुद्ध्या यन्मया पुस्त x x x क्षन्तुमर्ह तु x x x etc.
[ 1831

Page #193

256
2954 D. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 10 x 42 Extent in granthas: 3164.
1-167. Lines : 9. Appearance : Fair. Incomplete.
End:
The Ms. contains the 4th chapter dealing with miscellaneous topics of Smrti. It begins from the very beginning of the chapter but ends abruptly.
Beginning :
विष्णुद्वादशकेनैव मन्त्रेणैवं स्वयं स्थितः । क्षीरास्तीर्थतो यान्तैः - ।
विश्वस्य योनि विश्वेशं वि[श्व]स्याप्ययकारणं ।
विश्वरूपमनन्तं मे कुलदेवं नमाम्यहम् ॥ १
अथेदानीं चतुर्थस्तवक आरभ्यते । तत्र प्रकीर्णकानि विधानानि कथ्यन्ते ।
257
2954. विधानपारिजात Vidhānapārijāta
By Ananta Bhaṭṭa
Substance: Country-made paper. Size: 10 x 41 I-132. Lines : 11. Extent in granthas: 3640. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.S. 1801.
inches. Script :
Folios :
Nagara.
वन्दे श्रीमदनन्तसंज्ञगिरिपं लक्ष्मीनिवासं हरि विघ्नध्वान्तदिवाकरं सुरगुरुं सर्वार्थसिद्धिप्रदम् । ब्रह्माशर्वसुरेन्द्र पूर्व कसरा यस्य प्रसादात् सदा सर्वार 'ब्धसमाप्तिमीयुर' निशं मद्वंशदेवं परम् ॥ १
[ 184 ]
Folios :
inches. Script : Nagara :
The Ms. contains only the first chapter (प्रथमः स्तवकः) in full. See the preface of the printed edition (Bib. Ind.) about the author and his works.
Beginning :

Page #194

End:
विधानपारिजाते दशा' गुच्छसंयुते । "समाप्त एष आदिमः सतामनुग्रहात् किल' ॥ अम्बा भागीरथी यस्य नागदेवः पिता सुधीः ।
तेनानन्तेन रचितः प्रथमः स्तवको गतः ॥ ___The printed edition reads-1 सर्वारम्भ. 2-मीयुरमलं. 3 ऽस्मिन्. 4 पञ्चस्तवक. 5 समाप्तिमागात् प्रथमो गुच्छो विष्णोरनुग्रहात्. Colophon:
इति श्रीमत्परमवैदिकश्रीमन्नागदेवभट्टसूनुना सकलविद्वज्जनकृपापात्रभूतेन श्रीमदनन्तभटुप्रथमशाखिना विरचिते श्रीमद्विधानपारिजाताभिधे निबन्धे प्रथमः स्तवक समाप्तः।
Post-colophon:
संवत् १८०१. Note : After this there are some lines written by the scribe
which are not worth noting.
258 2955. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 94 x 45 5'ches. Folios : 1-115. Lines : 11. Extent in granthas : 3164. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. contains chap. II of the work less fol. 114 missing, which contained the colophon, so the Ms. ends abruptly towards the end of this chapter.
Beginning :
अथ दुष्टनक्षत्रादिजननशान्तिविधानानि द्वितीयस्तवके प्रोच्यन्ते। तानि च जननाशौचोत्तरकाले कार्याणि, संगतिकत्वात् । जन्मतो द्वादशाहे वेत्यादि-वक्ष्यमाणवचननिचयात् शुचिकर्तृकत्वाच्च । अथ नक्षत्रदेवताः कथ्यन्ते । रत्नमालायाम् ।
[ 185 ] 24

Page #195

End:
तस्योपरि पुनः (p. 652).
aut ag: etsfq gatua:: | agre yesfacatolataas a —
Note: After this one folio (No. 114) is missing and then in fol. 115a we find some lines of the scribe giving a detailed account of his family and himself, which is not worth noting here.
II
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios: 1, 115, 1-6, 156-161, 158-219. Lines 10. Extent in granthas: 2375. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V. S. 1811.
The Ms. contains fragments of Vidhanapārijāta. It begins from the very beginnig of chap. I but ends abruptly. It has some folios of chap. I towards the beginning and then has the folios of chap. IV (not yet printed) which begins and ends abruptly. The date of the Ms. is noted on fol. 219a. The Ms. being fragmentary, the beginning and the end of it need not be noted.
259
3096.
दानपारिजात Dānapārijāta
( शालग्रामदानविधान Salagrāmadānavidhāna)
By Ananta Bhaṭṭa (Acārya)
Substance: Country-made paper. Size: 7×4 inches. Folios: 1-12. Lines: 7. Extent in granthas: 144. Script: Nägara. Bad. Incomplete.
Appearance:
The Ms. contains a portion of the author's work Dānapārijāta. This portion deals in full the laws regarding the offering of Śālagrāma only. The author is well known as Ananta Bhatta, author of Vidhānapārijāta. He is sometimes called Anantācārya, also. The Ms. is partly damaged by white ants and pasted.
[ 186 ]

Page #196

Beginning:
अथ शालग्रामदानविधानम् । पाय- शालग्रामशिलाचक्र यो दद्यादानमुत्तमं
भूचक्र तेन दत्तं स्यात् सशैलवनकाननम् ॥१
End :
तस्मालक्ष्म्या संपन्नां प्रतिमा सर्वदार्पयेत् । महदेश्वर्यमाप्नोति स्वर्गलोके महीयते ॥
Colophon:
इति श्रीमदनन्ताचार्यविरचितदानपारिजाताभिधे शालग्रामदानविधानम् ।
260 6570. प्रेतशय्यादान, etc.
Pretaśayyādāna, etc.
Substance : Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folio : 1. Lines : 10. Extent in granthas: 20. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. contains the complete section on the offering of bed to the dead under the work Smrtikaustubha.
Beginning:
प्रेतशय्यादाने तु प्रेतप्रतिमायां प्रेतपूजनं करिष्ये । एकादशे विकारः। यथाविभवं पात्रपूजनान्ते अग्न्युत्तारणपूर्वकं शय्यासु प्रतिमायां अमुकगोत्रं अमुकनामानं प्रेतमावाहयामीत्येवं षोडशोपचारैः संपूजयेत् ।
End:
ततस्तं करे धृत्वा शय्यायामुपवेशयेत् । पूर्णतां वाचयित्वा भूयसी संकल्पे [ल्प्य?] शरार्पणं कुर्य्यादिति?] Colophɔn :
कौस्तुभे द्विविघं शय्यादानम् । Then the Ms. begins with पददान.
[ 187 ]

Page #197

261
6565. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 9x41 inches. Folio : 1. Lines : 12. Extent in granthas : 20. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
This Ms. begins in a bit different way from the above.
Beginning:
अथ शय्यादानप्रयोगः। देशकालौ संकीर्त्य मम दशसहस्रवर्षावच्छिन्नस्वर्गलोकवाससिद्धिद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं शय्यादानमहं करिष्ये इति काम्यदाने संकल्पः। प्रेतशय्यादाने तु, etc.
262 6544. शय्यादानविधि
Śayyādānavidhi
Substance: Country-made paper, Size: 7x4 inches. Folios: 2. Lines : 12. Extent in granthas : 20. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains the laws regarding the offering of bed under the work Smrtikaustubha. After the colophan the Ms, adds the parapharnelia of T T also.
Beginning : श्री शय्यादानं भविष्ये।
तस्माच्छय्यां समासाद्य सारदास्मयीं दृढ़ाम् । दन्तपत्रान्वितां रम्या हेमपट्ट रलकृताम् ॥
End :
ततः करे त्वा शय्या(या?)मुपवेशयेत् । पूर्णता वाचयित्वा संकल्प्येश्वरार्पणं कुर्य्यादिति । Colophon: कौस्तुभे शय्यादानविधिः ।
[ 188 ]

Page #198

263
6518. बृहस्पतिशान्ति
Bịhaspatiśānti
Substance : Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios : 2-5. Lines : 9. Extent in granthas : 72. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains this section of the Smrtikaustubha. The first folio is missing otherwise the section is complete. The Ms. begins abruptly.
Beginning:
पुत्रदारसमेतस्य अभिषेक समाचरेत् । कुम्भाभिमन्त्रणोक्तश्च समुद्रज्येष्ठमन्त्रतः॥
End:
____ यद्देवादेव हेलन यददीव्यमायुष्टे विश्वतो दधदित्यापस्तम्बशाखोक्तैरनुवाकैश्च तच्छ योरावृणीमह इति । ततो यथाशक्ति ब्राह्मणान् भोजयेदिति । . Colophon:
कौस्तुभे बृहस्पतिशान्तिः।
264 6422. विनायकशान्ति
Vināyakaśānti
Substance: Country-made paper. Size: 9x31 inches. Folios: 2-9. Lines : 9. Extent in granthas : 120. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. - The Ms. contains the section on the Vinayaka (i.e. Ganesa)Santi under the work Smrtikaustubha. The Ms. wants fol. 1, otherwise the section is complete.
Beginning:
अथ प्रयोगः। उक्तकाले पवित्रपाणिरधिकारी प्राणानायम्य देशकालौ संकीर्त्यास्य कुमारस्योपन
[ 189 ]

Page #199

यनकर्मणो निर्विघ्नफलसिद्ध्यर्थं विनायकशान्ति करिष्ये इति संकल्प्य तदङ्गत्वेन गणेशपूजनादिनान्दीश्राद्धान्तं कृत्वा आचार्य्यवरणं कुर्य्यात् ।
End:
गणेशप्रतिमां चैव गौर्याश्च प्रतिमां तथा ।
- एवं संभृतसंभारान् शान्ति कुर्य्याच्छुभे दिने । Colophon :
इति कौस्तुभोक्त-विनायकशान्तिः।
265 6084. नवग्रहमख Navagrahamakha
Substance : Country-made paper. Size : 8x4 inches. Folios : 1--13. Lines : 11. Extent in granthas : 200. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with the section on the sacrificial offering to the nine planets under Samskārakaustubha.
Beginning :
तेशकालौ स्मृत्वा' ग्रहयज्ञाख्यं कर्म करिष्ये। तदङ्गगणपतिपूजनं पुण्याहवाचन मातृकापूजनं नान्दीश्राद्धं आचार्य्यवरणं च करिष्ये । End :
अस्मिन् कर्मणि वर्णकालस्वरस्थानलोपदोषपरिहारार्थ आभिगतमिरित्याज्याहुति
266 5266. प्रायश्चित्तकदम्बनिर्णय
Prāyaścittakadambanirņaya
By Gopāla Nyāyapañcānana Bhattācārya Substance: Country-made paper. Size: 10x4g inches. 2-50. Lines : 10. Extent in granthas: 967. Script : Nagara. ance: Fair. Incomplete. Date : V.S. 1892.
Folios : Appear
[ 190 ]

Page #200

The Ms. begins abruptly. The author of the present work has other Nirnayas, such as Tithinirnaya, etc., also.
Beginning:
-तः स्नात्वा क्लिन्नवासाः समाहितः । उपस्थाय ततः शीघ्रमार्त्तिमान् धरणीं गतः॥
गोत्रैश्च शिरसा चैव न च किञ्चिदुदीरयेत् ॥ इत्यगिरोवचनात् । End:
इदमेतत्परमत्वेनान्यत्रानुष्ठानलक्षणाप्रामाण्यापत्तेरिति सर्व स्मरणीयम् । Colophon:
इति श्रीगोपालन्यायपञ्चाननभट्टाचार्यविरचितः प्रायश्चित्तकदम्बनिर्णयः । Post-colophon:
संवत् १८६२ ।
267
6081. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 93 X 41 inches. Folios : 1-24. Lines : 9. Extent in granthas : 460. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
Materially this Ms. differs from the above, although both are called by the same name.
Beginning : ___ अथ परिशिष्टोक्त विधिना ग्रहमख उच्यते । तत्र परिशिष्टम् -आदित्य इन्दुरङ्गारकः सौम्यो गुरुर्भार्गवः शनैश्चरो राहुः केतुरिति नवग्रहास्ते हि स्वगत्या जगदमिगृह्णन्ति तानयनादिषु पुण्यकालेषु यजेत् । शान्तये सद्योद्भूतेषु च। आभ्युदयिकं करिष्यमाणो ग्रहयज्ञं कुर्य्यात् । End : ____ ततो ज्ञातिसम्बन्धिबान्धवानां भोजनवस्त्रादिदानेन तोषं सम्पाद्य श्वरार्पणं कृत्वा भुञ्जीतेतिपरिशिष्टोक्तिमार्गण ग्रहयज्ञनिरूपणम् । अकार्य तं तदेवेनदेनेशस्तेन तुप्यतु । [एतदसम्भवे उपनयनकाले च बृहस्पतेरानुकू?]
[ 191 ]

Page #201

Colophon:
इति संस्कारकौस्तुभे नवग्रहमखः ।
268 3078. व्यवहारालोक
Vyavahārāloka By Gopāla Siddhāntavāgisa
Substance: Country-made paper. Size: 101x51 inches. Folios : 1-5, 2.-59. Lines : 9. Extent in granthas: 1134. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. has 2 paginations and two different handwritings. Fol. 2-59 really make up the work, the 1st fol. wanting is supplied by the fol. 1-5and fol. 2-5 are repeated by the 2 paginations. The work is a modern one, written by a Benga Smārta during the 18th century, it seems. It deals with the law of conduct. The book is otherwise called Vyavahāratattvāloka.
Beginning:
विश्ववीचिविलासोऽयं तदं च तिथयः स्वतः। तदानन्दाद् वयं वन्दे नन्दगोपारणं महः ॥१ श्रीमद्गोपालसिद्धान्तवागीशेन सुधीमता।
विवादे व्यवहाराणां तत्त्वालोकः प्रतन्यते ॥ २ व्यवहारो जयभगव्यवस्थापनम् । इदं च वादकथा निर्णिनीषुकथात्वात् इति मिश्राः।
End :
यदि संशोधयेत् तत्तु दोल्लोभेन वा पुनः ।
राज्ञा दगडः सुवर्ण स्यात् तस्य स्तेयस्य निष्कृतिः॥ Colophon: । इति श्रीमहामहोपाध्यायश्रीमद्गोपालसिद्वान्तवागीशभट्टाचार्यकृतो व्यवहारालोकः समात,।
[ 192 ]

Page #202

6490. दायभागनिर्णय
Dayabhāganirnaya
Substance : Country-made paper. Size : 102 x 62 inches. 15-20. Lines : 9. Extent in granthas : 270. Appearance : Fair. Incomplete.
Beginning:
अथ दायभागनिर्णयः ।
End :
269
Fol. 10-14 are missing in the Ms. It ends abruptly. There is no colophon and so the name of the author cannot be made out. It deals with the law of inheritance.
25
दायभागो यावत्संबन्धि धनविभागः । मनुना एष स्त्रीपुंसयोरुको धर्मो वा इति संज्ञितः । आपद्यपत्यप्राप्तिञ्च दायभागं निबोधत ॥ इत्युपक्रम्य यावत्संबन्धि धनविभागस्योक्तत्वात् ।
यदि कुर्य्यात् समानांशान् पत्युः कार्य्या समांशिका । न दत्तं स्त्रीधनं यासां भर्त्रा या श्वशुरेण वा ॥
अत्र समांशिका इति याद्यः स्त्रीधनं दत्तं तत्समधनव
2947.
270
The Same
Substance: Machine made paper. Lines : 7. Extent in granthas: 360. Incomplete.
Script :
Folios : 19, Nāgara.
Size: 82 x 42 inches. Folios : 1-31. Script: Nagara. Appearance: Fair.
The Ms. begins as our Ms. No. 6490 but it ends abruptly just like the above one. The folios missing in the above no. are here supplied. This is the only difference between the two Mss. of the same work. It seems that the one is copied from the other or both are written from the same original.
[ 193 ]

Page #203

271 2978. व्यवहारनिर्णय
Vyavahāranirnaya By Gauda Māyārāma Miśra
Substance : Country-made paper. Size : 10 X 44 inches. Folios : 2-37. Lines : 7. Extent in granthas: 540. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. wants fol. I, otherwise it is complete. It deals with the law of conduet. It begins abruptly.
Beginning:
स्वानुसारेणे ब्राह्मणैः सह स्वयं पश्येत् तत्र सभासदः त्रयः पञ्च सप्त वा सदाचारा विद्वांसो ब्राह्मणा एव कार्याः। तेषां च न केवलमवदतामन्यथावदतां वा दोषः।
End:
गौड़ो मिश्रो मायारामः काशीस्थस्तेन काशीतः। शुभचिन्तकविज्ञप्ति श्रोतु दातुसमीहितम् ॥ एकस्त्वं निर्मितो धात्रा वृत्तिकृद्धार्मिकः परः । युक्तं स्वाश्रितलोकानां स्मरणं महतां नृणाम् ॥ मेघ विना मुखं को वा सिञ्चच्चातकपक्षिणाम् ॥
Colophon :
इति व्यवहारनिर्णयः समाप्तः ।
272 7726. The Same
with तर्पणनिर्णय Tarpananirnaya
By Bhațța Nārāyana
Substance : Country-made paper. Size : 91x4 inches. Folios : 1-2. Lines : 16. Extent in granthas: 96. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date : V. S. 1677.
[ 194 ]

Page #204

The Ms. begins with Tarpananirnaya (on offering ablutions to the manes) by Bhatta Nārāyana that ends somewhere in fol. 2b and then it begins with Samudrasnānavidhi under Nirnayasindhu. The Ms. ends with this topic in fol. 2 b. It seems that this Ms. was written just after Nirnayasindhu was compiled by its author.
Beginning:
सांवत्सरिकश्राद्धदिने नित्यत्वेन ब्रह्मयज्ञतर्पणे यथाकालं कर्त्तव्ये । सांवत्सरिकश्राद्वाङ्ग तर्पणं द्वितीयेऽह्नि प्रातः । तदाह गर्गः। Colophon:
इति भट्टनारायणकृतस्तर्पणनिर्णयः समाप्तः । Fol. 2 b.
End:
आब्रह्मस्तम्बपर्यन्तं यत् किञ्चित् सचराचरम् ।
मया दत्तेन तोयेन तृप्तिमेवाभिगच्छन्तु ॥ इति । Colophon:
इति निर्णयसिन्धौ समुद्रस्नानविधिः । Post-colophon:
संवत् १६७७ मार्गवदि चतुर्थ्या समाप्तम् ।
273 2950. त्रिस्थलीसेतु
Tristhalīsetu By Nārāyana Bhasta
Folios: Nagara.
Substance: Country-made paper. Size: 12x4 inches. 1-39. Lines : 11. Extent in granthas:. 1073. Script : Appearance : Fair. Incomplete. Date : śk. 1709.
The Ms. contains only the part on Prayagasetu.
• Beginning:
मुरमुनिदितिजेन्द्रैः सेव्यते यो सानन्दैगुरुतरदुरितानां का कथा मानवानाम् ।
[ 195 ]

Page #205

स्वभुवि सुकृतकर्तुर्वाञ्छिता वाप्तिहेतुजयति विजितयागस्तीर्थराजः प्रयागः ॥
End:
कार्तिक शुक्लपक्षे तु द्वितीयायां विशेषतः ।
माहात्म्यं यमुनायास्तु यः शृणोति हरेस्तनुरित्युक्तम् । Colophon :
इति यमुनामहिमा । इति भट्टरामेश्वरसूनुनारायणविरचिते त्रिस्थलीसेतो प्रयागप्रकरणं समाप्तम् । Post-colophon:
इतः परं काशीप्रकरणं भविष्यति । शके १७०६ ।
274
2952. त्रिस्थलीसेतु
Tristhalisetu By Nārāyana Bhatta
Folios : Appear
Substance: Country-made paper. Size: 12x4 inches. 1-32. Lines : 13. Extent in granthas : 1152. Script : Nagara. ance : Fair. Incomplete. Date : Sk. 1709.
The Ms. contains the part on Gayāsetu only.
Beginning:
वादीभमुक्तिकुम्भस्थलदलनाकुंठमानस्वर्गभात् ।
विकिरन् प्रमेययुक्ता विनद्यावनकेसरीकुगुरुजम्पती ॥१ + . + + + + + + + + +
ननु पुत्रादिकर्तृकघाघ्राघ्रा(?)प्तोद्देश्यपित्रादिषु स्वर्गादिफलं भवतीति अनुपपन्न etc.
End:
स्तुत्वा संप्रार्थये देवमादिदेवं गदाधरमिति अग्निपुराणवचनात् । स्तुतिः प्रार्थ्यते प्रयोगे वक्ष्यते।
[ 196 ]

Page #206

Colophon:
इति श्रीमद्भट्टरामेश्वरसूरिसूनुनारायणभट्टविरचिते त्रिस्थलीसेतुगयाप्रकरणे गयाकृत्यं समाप्तम् । Post-colophon:
शके १७०६ ।
275 2951. काशीसेतु Kasisetu
By Nārāyana Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 12x4 inches. Folios : 1-122. Lines : 11. Extent in granthas : 4636. Script: Nigara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. is under Tristhalisetu, which is divided into 3 parts, Kāśāsetu, Gayāsetu and Prayāga-setu; these three sacred places give salvation to one who dies in them. The present Ms. discusses on the salvation of one who dies in Kāģi (Benares).
Beginning:
भवानीशङ्करं नत्वा भट्टरामेश्वरात्मजः ।
भट्टनारायणः काशी विविनक्ति सदुक्तिभिः॥ __ अथ काशीप्रकरणं। तत्र माहात्म्यज्ञानस्य प्रवृत्तौपयिकत्वेन तस्यावश्यं वक्तव्यत्वात्तदेव प्रथमं निरूप्यते ।
End:
.. आ देहपतनाद् ये तु क्षेत्रं सेवन्ति मानवाः ।
ते गता हंसयानेन दिव्यं यांत्यकुतोभयाः॥ इत्यादीनि सलोकताविषयाणीति सर्वमनवद्यम् । Colophon:
इति श्रीमद्विद्वन्मुकुटमाणिक्यदाक्षिणात्यालंकारश्रीमद्भट्टरामेश्वरसूनुनारायणभट्टविरचिते त्रिस्थलीसेतौ काशीप्रकरणे तन्मरणान्मुक्तिविचारः समाप्तः। समाप्तं काशीप्रकरणम् । अतः परं गयाप्रकरणं भविष्यति ।
[ 197 ]

Page #207

End:
276
Colophon :
5954. सर्वप्रायश्चित्त Sarvaprāyaścitta
and
Substance: Country-made paper. Size : 1-5. Lines : 13. Extent in granthas: 122. Appearance: Fair. Complete. Date: Śk. 1726.
Beginning:
अन्त्येष्टिपद्धति Antyestipaddhati
By Bhatta Nārāyaṇa
भट्टरामेश्वरसू [नु]भट्टनारायणः सुधीः । acar fast eifend aga zafere fa 11
10x41 inches. Folios: Script: Nāgara.
एतत्प्रायश्चित्तमकृत्यैव यदि पित्रादिः मृतस्तदा पातकसत्तानिश्चये ganfear इदमवश्यं कार्य्यम् । अनिश्चये नावश्यकं । पुत्रादिना करणे पञ्चगव्यप्राशनाभावः ।
इति सर्वप्रायश्चित्तं समाप्तम् ।
शाके १७२६ + + आत्मारामदेवेन लिखितं वासस्थान टोकेकर |
The Ms. records Antyeṣṭipaddhati first & then it has Sarvaprāyaścitta.
277
2996. कर्मविपाक Karmavipāka
Size : 91×4 5808.
Substance : Country-made paper. 2-364. Lines : 9. Extent in granthas: Appearance: Fair. Incomplete.
The name "Karmavipäka" is written on the top of the Ms., and the word 'Karma' is written on the margin of the fols., but on comparison, it is difficult to say whether it contains the work कर्मविपाकसार, कर्मविपाक or कर्मप्रकाश. The folios are not arranged in order, there are differnt writings, stray leaves with many (about 68) fols., are totally torn in the Ms., the beginning cannot be ascertained. There is a colophon of fan in one of the fols, marked 131 with a date: V.S. 1911.
[
198 ]
inches. Folios: Script: Nägara.

Page #208

End:
Fol. 364 B-धिराम वोतो निदारुणः ।
तस्य नाशाय महत्ता धेनवः शुभलक्षगाः आमान्यपि सदनानि चित्तशाध्यमकुर्वत ॥ + + + + + + दाहस्तन्द्रावमिछर्दिमूर्छामोहोदरातयः ।
विषाभिचारजा चिन्ता अक्षBeginning :
Not to be ascertained. Co ophon : ____ इति श्रीमद्रामेश्वरसूरिसूनुश्रीमन्नारायणसुतश्रीमद्रामकृष्णसुतदिनकरकृतः कर्मविपाकसारः समाप्तः।
Post-colophon:
संवत् १९११ ।
For the Ms. see H. P. Sastri, Vol. III, Nos. 2650,2552-2556, 2571, 2559-2565 and 2572.
278 2977. कर्मविपाक Karmavipaka
By Śankara Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios: 1-165. Lines: 9. Extent in granthas : 3444. Script : Nagara. Appearance; Fair. Complete. Date . V. S. 1863.
For the work see H. P. Sastri, Vol. III, No. 2571, IO. 1768 and OXF. No. 659. In Sastri's Cat. the extent of the complete work is said to be 2700 ślokas, which seems to be inaccurate. The work deals with expiation, offering, etc. for the cure of diseases.
[ 199 ]

Page #209

Beginning :
दिवाकरपदद्वन्द्वं फलद्वन्द्वप्रदायकम् ।
त्रैलोक्यतमसो नाशकर्तृ तत् प्रणमाम्यहम् ॥ __ + + + + + + + + + + यद्यपि लोके कर्मशब्दः सुकृतदुष्कृतयोः साधारणस्तथाप्यत्र दुष्कृतस्यैव निरूपणीयत्वेन तत्रैव पर्य्यवस्यति । तथा चात्र कर्मविपाकशब्दो रोगादिषु शक्तितनाशकर्मणि गौणः। विशेषेण पंचनं (?) विपाकः । स च त्रिविधः। “तद्विपाको जात्यायुभोगाः” इति पातञ्जलि[ल]सूत्रात् ।
End:
___ ज्वरनाशनार्थे मध्वक्तान्यानपत्राणि शीतज्वरनाशे गुढ़ची समिधः कव्यार्थे मध्वक्ता लाजा इति त्वरितरुद्रप्रयोगः। Colophon:
इति श्रीमीमांसकभट्टनीलकण्ठात्मजभट्टशङ्करकृतौ कर्मविपाकः समाप्तः । संवत् १८६३।
279 5707. प्रयागप्राप्तिदिनकृत्यप्रयोग Prayāgaprāptidinakytyaprayoga
By Bhatta Sankara ( son of Bhatta Narayana )
Substance: Country-made paper. Size: 81X3 inches. Folios: 1-4. Lines : 9. Extent in granthas: 54. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. deals with the rituals and duties on the day, one reaches Prayaga (Allahabad) as a place of pilgrimage. The author seems to be a different man from the son of the celebrated Bhatta Nārāyaṇa, author of Venisaṁhāra or the ancestor of Śândilya brahmins of Bengal. The Ms. is a bit damaged towards the end.
[
200
]

Page #210

Beginning:
सितासितसरित्संगसंगमे यदुदीरितं ।
छूते तच्छकरः श्रीमद्भट्टनारायणात्मजः ॥ प्रयागप्राप्तिदिनकृत्यं संक्षेपत उच्यते ।
End :
इत्यूचे निखिलं तीर्थराजस्याधिगमे विधि । शंकरः साधु संक्षेपात् सतामुपकृतौ कृती॥ इतः संजातसुकृतः सुमनोमयमञ्जलि।
विबुधं दिदिरानन्दकृतं राम पदे पदे । Colophon:
इति श्रीभट्टनारायणमुतमदृशंकरविरचितः प्रयागप्राप्तिदिनकृत्यप्रयोगः ।
280 5464. धर्माद्वैतनिर्णय Dharmādvaitanirnaya By Bhatta Śankara
Substance : Country-made paper. Size : 11x5 inches. Folios : 24-48. Lines : 11. Extent in granthas : 675. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incompletc.
The Ms. deals with the rituals and duties in connection with Tithis (lunar days). The author is the same man as that of our Ms. No. 5707. The Ms. begins & ends abruptly.
Beginning:
ततो मित्रत्वाच तत्र सप्तरात्रता सिध्यतीति तदुक्तिभेदलक्षणा न मित्रतो यतेव(?)। वस्तुतो लोह्य(१)भिसारिकेऽपि देवीपुराणे पूजनीयाश्चतुरङ्गा नवमी यावदेवं हीत्युपक्रम्य होमः। End: __ भूतविद्धा न कर्तव्या दर्शा पूर्णा कदाचनेति ब्रह्मवैवर्तेन च षष्ठ्याः पूर्वविद्धानिषेधम् एकादश्या दशमीविद्धाया निषेधं पूर्णिमायाश्च चतुर्दशीविद्धाया निषेधमनूद्य नागो द्वादशनादीभिरित्यादिना षट्पटिकापवादे
[ 201 ] 26

Page #211

Colophon:
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणपारावारपारीणधुरीणमीमांसाद्वैतसाम्राज्यधुरंधरत्रीभट्टनारायणसुतभदृशंकरकृते धर्माद्वैतनिर्णये नवरात्रसंशयोद्भेदपरिच्छेदः समाप्तः । (Fol. 27 A).
281 10516. व्रतार्क Vratarka
By Sankara
Substance: Country-made paper. Size: 14x5t inches. Folios: 1--231. Lines : 8. Extent in granthas : 5060. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It corresponds to our Ms. No. 208. The Ms. runs upto द्वादशीव्रत. Ch. Colophon:
इति श्रीमीमांसकभट्टनीलकण्ठात्मजभट्टशंकरकृतौ व्रतार्के एकादशीव्रतानि । Beginning:
दिवाकरपदद्वन्द्वं फलद्वन्द्वप्रदायकं ।
त्रैलोक्यतमसो नाशकर्तृ तत् प्रणमाम्यहम् ॥ १ End:
प्रसन्नो जगदेवाक्यं मच्छापो नान्यथा भवेत् । जन्मान्तरेणास्य फलं
282 208. व्रतार्क Vratarka. By Sankara, son of Nilakantha
Substance : Country-made paper. Size : 11 x 54 inches. Folios : 24-359. Lines : 10. Extent in granthas : 8950. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date: V.S. 1763.
See H. P. Sastri, Vol. III, Nos. 2198-2203 for the manuscript. It deals with various vratas or vows, enjoined by Smrti. The Ms. is wanting in fol. 1, otherwise the work is complete. It begins abruptly.
[ 202 ]

Page #212

Beginning :
दृद्धास्तगेवा(?) संन्यासो देवयात्रा व्रतनियमविधिः कर्णवेधस्तु दीक्षा। मौजीबन्धोऽथ चूड़ापरिणयनविधिर्वास्तुदेवप्रतिष्ठा । वा सद्भिः प्रयत्नात्त्रिदशपतिगुरौ सिंहराशिस्थिते च ॥
इति ।
End :
सनिर्णयाणि यानीह कथितानि व्रतानि तु ।
तेषां ताप्तये भट्टशंकरोऽनुक्रमं व्यधात् ॥ Colophon :
संपूर्ण व्रताः ।
Post-colophon:
संवत् १७६३।
283
8821. व्रतार्क Vratarka
By Sankara
Substance: Country-made paper. Size: 10x41 inches. Folios : 1--11, 17-32. Lines : 12. Extent in granthas : 650. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. deals with various as or vows, enjoined by the Dharmasastra. See H. P. Sastri, Vol. III, Nos. 2198-2203. The Ms. ends abruptly. It runs up to गौरीपूजा. Beginning:
श्रीदिवाकरपद्वन्द्वफलद्वन्द्वप्रदायकम् । त्रैलोक्यतमसो नाशकर्तृ तत् प्रणमाम्यहम् ॥ १ + + + + + +
कुर्वे श्रीशङ्करोऽहं सहृदयहृदयाम्भोजतुष्टैय बतार्कम् ॥ ३ अत्र च स्वकर्त्तव्यविषयो नियतः संकल्पो व्रतमिति श्रीदत्तः। तम। अग्निहोत्रसन्ध्यावन्दनादिविषये संकल्पेऽतिप्रसक्तेः ।
__ [ 203 ]

Page #213

End :
प्रयत्नपरया भत्त्या प्रदद्याद्वित्तसास्तः। बन्धुभिः सह भुजीत नियत
284
5263. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 100x43 inches. Folios : 1-97. Lines : 10. Extent in granthas: 2410. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. begins from the very beginning but ends abruptly.
End:
आकाशस्थाः प्रव्रजन्ति पुण्येऽस्मिन् दिवसागमे । पात्रभूताय ऋषये श्रोत्रियाय कुटुम्बिने । एवं यः कपिलो दद्या
285
8583. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 11x5 inches. Folios : 2-34, 75-130, 304-308,310-311,313-317. Lines : 11. Extent in granthas: 2550. Script : Någara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It is slightly damaged towards the end.
Beginning :
बालवृद्धास्तगेवासमासो देवयात्राव्रतनियमविधिः कर्णवेधस्तु दीक्षा मौजीबन्धोऽथ भू[?]डोपनयनविधिर्वास्तुदेवप्रतिष्ठा वज्य[] सद्भिः प्रयत्नास्त्रिदशपतिगुरौ सिंहराशिस्थिते चेति । नीचस्थो मकरस्थः। कल्पतरौ। देवीपुराणे ।
End :
अथ त्वस्य विधिः प्रोक्तो लिङ्गस्योचाप(?) ततः। तुलस्यास्तु विवाहश्च ख इत्ये
[ 204 ]

Page #214

1.
Substance: Country-made Lines: 14. Extent in Appearance: Fair. Incomplete.
End:
286
5830. हेमाद्रिकालनिर्णयसंक्षेप Hemadrikalanirnayasaṁkṣepa
By Bhattaoji Bhaṭṭa
Colophon :
facart genstater: I
The Ms. is fragmentary and it is repaired. It contains only the concluding portion of the book and then begins with something that is quite illegible as the writing is altogether effaced. It begins and ends abruptly. The wordk is an abridgment of Hemadri's Caturvargacintamani, section on fufa.
Beginning:
paper.
Size : 84x4 inches. Folio: granthas: 35. Script: Nāgara.
-for frugt stor forgamerci i aangu að g farŝa azi qfax 11
इति हेमाद्रिकालनिर्णयसंक्षेपः ।
भट्टोजिभट्टरचितः कालनिर्णयसंग्रहः । गुणगृह्ये बुधैः सोऽयमादरेण विभाव्यताम् ॥
287
232. faferfauter Tithinirṇaya By Bhattoji Dikṣita
Substance: Country-made paper. Size: 71x4 inches. Lines: 8. Extent in granthas: 810. Script Nägara. Fair. Complete. Date: V. S. 1783
Folios: 1-81. Appearance:
The Ms. deals with rituals in connection with the lunar days or tithis. See H. P. Sastri, Vol. III, Nos. 2729-2731.
[ 205 ]

Page #215

Beginning:
चैत्रशुक्लप्रतिपदि वत्सरारम्भः। तत्र उदयिको तिथिह्या। ससर्ज प्रथमे + ह + + शुक्लपक्षे समन तु तदा सूर्योदये सतीति हेमाद्रौ ब्राह्मोक्तः । End :
अतस्त्वा पूजयिष्यामि तेन भूतिप्रदा भवेत् । इति होलिकानिर्णयः।
Colophon :
इति श्रीपदवाक्यप्रमाणजश्रीलक्ष्मीधरसू नुना भट्टोजिदीक्षितेन विरचितस्तिथिनिर्णयः।
Post-colophon:
संवत् १७८३ ।
288 680. श्राद्धकारिका Sraddhakarika
By Bhattoji Dikṣita
Substance : Country-made paper. Size : 10x 44 inches. Folio : 1. Lines : 14, Extent in granthas: 36. Script : Nágara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms, deals with the rules and regulations regarding Śräddha or oblations to the manes.
Beginning :
भौमेऽ भूगुजे मधागृहनिशासप्तम्यनङ्गाह्वया । नन्दा जन्मदिनेषु सन्धियुगले नो तर्पणं स्थात्तिलैः ॥
End:
कृत्वा प्रोक्षितगोत्रवृद्धिकथनं स्वस्य क्षयं दक्षिणं । अयोराशिघ्र हपात्रचालनविसर्गमावराद्यमे ॥
Colophon: इति भट्टोजिदीक्षितकृतानि पद्यानि ।
[ 206 ]

Page #216

289
5697. The Same
Substance: Country-made paper. Size : 101x5 inches. Folios : 2. (by counting). Lines : 9. Extent in granthas : 36. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Complete.
Colophon:
इति भट्टोजिदीक्षितकृतं सक(?)ग्रन्थसंपत्त्या समस्तश्राद्धानां कारिका उत्तमः समाप्त।
290
3149.
The Same
Substance : Country-made paper. Size : 8}x4 inches. Folios : 1-5. Lines : 5. Extent in granthas: 36. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : Sk. 1747..
The last śloka is written a bit differently in this Ms., Viz.
कीर्त्यप्रोक्षितगोत्रवृद्धिकथनं स्वस्त्यक्षयं दक्षिणा । घोराशीग्रहपात्रचालनविसर्गाचावशिष्टाद्यमे ॥
Colophon:
इति भट्टोजिदीक्षितविरचितश्राद्धकारिकाः समाप्ताः ।
Post-colophon: निर्णयसिन्धौ तृतीयपरिच्छेदे तत्रैव ।
श्राद्धे ननिककर्तृकेऽग्निकरणात् पश्चाजोहतिर्बलिस्त्वन्तेऽस्याथवा भवेद्विकिरतः पश्चात् पृथक्त्वे पचेः। . श्राद्धान्ते त्वथवा महालयविधावूर्ध्व भुजे: स्यात् क्षये
त्वन्ते मासे च मध्यतः शुभविधावादौ तथा साग्निके । इदं पुस्तकं कवे इत्युपाहगोपीनाथस्य । शके १७४७ शिशिरस्तौ पौषे दशम्यां गुरुवासरे संपादितम् ।
[ 207 ]

Page #217

291 The Same
236.
Substance : Country-made paper. Size: 9x3 inches. Folios : 1--2. Lines: 10. Extent in granthas: 36. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. The last śloka is read thus in this Ms.
कीर्वाप्रोक्षितगोत्रवृद्धिकथनं स्वस्य क्षयं दक्षिणां । घोराशीगृहपात्रचलनविसर्गामावराद्यमे ॥
292 5131. चतुर्विशतिमतव्याख्यान Caturvimsatimatavyākhyāna (प्रायश्चित्तप्रकरण Prayascittaprakarana)
By Bhattoji Dikṣita
Substance: Country-made paper. Size: 9x3} inches. Folios: 2-32. Lines : 9. Extent in granthas : 620. Script : Nagara. Appearance Fair. Incomplete.
The Ms. contains an informative interpretation of the 24, twenty four has or injunctions of sages by the celebrated grammarian Bhattoji Diksita. The present Ms. contains only the section on Prāyaścitta wanting in the 1st folio. The Ms. begins abruptly.
Beginning:
तां विक्रियां। स्त्रीशूद्रविक्षत्रवधो निन्दितार्थोपजीवनं । नास्तिक्यं मतलोपश्च सुतानां चैव विक्रयः ॥
End :
द्विजस्याब्धौ तु निर्यातुः शोधितस्यापि संग्रहः।
ससवण्यं(?) गणादुष्टैः संसर्गः शोधितैरपि ॥ इत्यादिकोक्तिनिषिद्धमध्ये प्रागेवोक्ते।
.
Colophon:
इति भट्ठोजिदीक्षितकृते चतुर्विशतिमतव्याख्याने प्रायश्चित्तप्रकरणं समाप्तम् ।
[ 208 ]

Page #218

293 2956.. The Same (श्राद्धकाण्ड Sraddhakānda)
Substance : Country-made paper. Size : 10 x 54 inches. Folios : 2-26. Lines : 11. Extent in granthas: 650. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date : V.S. 1961.
The Ms. contains only the section on Srāddha with a table of contents after the colophon, of the Caturvimšatimatavyākhyāna by Bhattoji Diksita, wanting in fol. 1. It begins abruptly.
Beginning :
च॥ महोदधौ प्रयागे च काश्यां च कुरुजांगले। श्राद्धकालानाह याज्ञवल्क्यः । अमावास्याष्टकावृद्धिः कृष्णपक्षोयनद्वयं। द्रव्यब्राह्मणसंपत्तिर्विषुवत्सूर्य्यसंक्रमः ॥ व्यतीपातो गजच्छाया ग्रहणं चन्द्रसूर्ययोः । श्राद्धं प्रतिरुचिश्चैव श्राद्धकाला: प्रकीर्तिताः ॥ इति । End :
सर्ववेदेकवेद्याय सच्चिदानन्दमूर्तये । नमो नमः परेशाय विष्णवे प्रभविष्णवे ॥ तेनैव प्रेरिता यद्यदाचरीकृतचापलं ।
चक्षमीतु स एवैतदन्तर्यामी महेश्वरः ॥ Colophon:
इति पदवाक्यप्रमाणश्रीलक्ष्मीधरसूरेः सूनुना भट्टोजिदीक्षितेन रचितायां श्रीचतुर्विशतिमुनिमतव्याख्यायां श्राद्धकाण्डं संपूर्णम् । Post-colophon:
मीः फाल्गुन शुक्ल १० गुरुवासर संवत् १६६१ ॥
294 4672. The Same
( The Same)
Substance: Country-made paper. Size: 81x31 inches. Folios : 1-20. Lines : 13. Extent in granthas : 670. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
[ 209 ]
27

Page #219

The Ms. begins from the very beginning of the section on Sraddha but wants the concluding portion after "बौधायनाय शंखाय दक्षायां"--. So it ends abruptly.
Beginning :
अथ श्राद्धनिरूपणार्थ तृतीयोऽध्याय आरभ्यते । तत्र प्रेतोद्देशेन श्रद्धया
दव्यत्यागविशेष श्राद्धम् । तदाहुर्मूले । मृतानां तु भवेच्छ्राद्धं ब्राह्मणैर्वेदपारगैः॥
End :
मनवे याज्ञवल्क्याय विश्वामित्राय चात्रये । विष्णवे च वसिष्ठाय व्यासायौशनसे नमः ॥ बौधायनाय शङ्काय दक्षायां
295
714. आह्निकखण्ड Ahnikakhanda
By Bhattoji Bhatta (Diksita)
Substance: Country-made paper. Size: 111x51 inches. Folios : 1--11. Lines: 9. Extent in granthas: 154. - Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains the letter mark "आ" on every page. In a later scribbling hand the following is written on the blank page of fol. 1 (1A):
"लक्ष्मीधरका पुत्र भट्टोजिदीक्षितकृत आह्निकका संग्रह". Beginning : तदुक्तं विष्णुपुराणे
रात्रपश्चिमयामस्य मुहूर्तो यस्तृतीयकः । स ब्राह्म इति विज्ञेयो विहितः सप्रबोधने ॥ इति ।
End:
पर्णमूले भवेद् व्याधिः पर्णाप्रे पापसम्भवः । चूर्णपर्णो हरेदायुः शिरा बुद्धिविनाशिनी ॥ तस्माद च मूलं च शिरां चैव विशेषतः। चूर्णपत्रं वर्जयित्वा ताम्बूलं खादयेद् बुधः ॥ इति ।
[ 210 ]

Page #220

296
3008. धर्मशास्त्रसर्वस्व Dharmasastrasarvasva
(तीर्थकाण्ड (त्रिस्थलीसेतु) (Tirthakanda (Tristhalisetu)
By Bhattoji Dīkṣita
Substance : Country-made paper. Size : 81x4 inches. Folios : 1--19. Lines : 13. Extent in granthas : 627. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms, is partly discoloured. It deals with the section on the rituals regarding the sacred places or the places of pilgrimage.
Beginning:
साधारणस्तीर्थविधिः प्रथमं सम्यगुच्यते ।
प्रयागादित्रयविधिः पश्चादित्यत्र संग्रहः ॥ १ तत्र क्रियाः काश्चित्तीर्थयात्रा मुनीन्द्रः कृताः प्रयुक्ता ह्यनुमोदिताश्च ।
End:
___काशीमरणान्मुक्ते तु तस्मिन् कर्तृगतः प्रत्यवायाभाव एव फलं भवतीति सिद्धम् ।
Colophon
इति गयाप्रकरणम् । इति श्रीधर्मशास्त्रसर्वस्वाख्ये निबन्धे तीर्थविषयककर्त्तव्यताधिकारः। इति श्रीपदवाक्यप्रमाणप्राज्ञश्रीलक्ष्मीधर -सूरेः सूनुना भट्ठोजि दीक्षितेन रचितः त्रिस्थलीसेतुः समाप्तः।
...297
5281. तिथिनिर्णय Tithinirmaya
By Bhattoji Dikșita
Substance: Country-made paper. Size: 71x3 inches. Folios : 1-42. Lines : 10. Extent in granthas : 798. Script : Nagara. Appearance : Oldish. Complete.
The Ms. deals with the laws regarding rituals connected with tithi (lunar day). It is a work like Tithitattva of Raghunandana.
[
211 ]

Page #221

End :
Beginning :
अथ चैत्रशुक्लप्रतिपदि वत्सरारम्भः । तत्र ऊदकी तिथिर्ब्राह्या । चैत्रमासि जगत् ब्रह्मा ससर्ज प्रथमेऽहनि ।
शुक्लपक्षे समग्र ं तु तदा सूर्योदये सति ॥ इति ।
पूजामन्त्रस्तु । अष्टकृपाभयत्रस्तैः कृत्वा त्वं होलिवालिशैः । अतस्त्वां पूजयिष्यामि स ते भूतिप्रदा भवेद् ॥ इति दिक् ।
Colophon :
इति होलिकानिर्णयः । इति श्रीभट्टोजिदीक्षितविरचिते तिथिनिर्णयः समाप्तः । Post-colophon :
इदं पुस्तकं केशवकलम्बकारेण स्वार्थ परार्थं च लिखितं भगवन्तार्पणमस्तु ।
298
5013. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 102 x 4 inches. Folios : 1-19. Lines 13. Extent in granthas: 798. Script: Nagara. Appearance: Old. Complete. Date : V.S. 1770.
The Ms. corresponds exactly to our Ms. No. 5281.
Colophon :
इति पदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधर सूरेः सूनुना भट्टोजिदीक्षितेन विरचितस्तिथिनिर्णयः ।
Post-colophon :
संवत् १७७०शके १६३५ आषाढ़ शुक्लप्रतिपदा भृगौ लिखितं, गोविन्ददेवज्ञात्मजगोपालदेवज्ञेन लिखितम् ।
2961.
299
The Same
Substance : Country-made paper. Size: 1-44. Lines : 10 Extent in granthas : 798. ance : Fair. Complete Date : V.S. 1812.
[ 212 ]
10 x 4 2 inches. Script : Nágara.
Folios : Appear

Page #222

www.kobatirth
Post-colophon:
संवत् १८१२।
300
301. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 91 x 4 inches. Folios : 1--30. Lines : 12. Extent in granthas: 798+18. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date : V.S. 1817.
The Ms. adds some other stray lines after the colophon.
Post-colophon :
संवत् १८१७ ।
301 230. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios : 1-29. Lines : 11. Extent in granthas : 19. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. The Ms. reads the last sloka differently, viz.
असल्पामयसंत्रस्तैः कृता त्वं होलिवालिशैः। अतस्त्वां पूजयिष्यामि भृते भूतिप्रदा भव ॥ इति दिक ।
302 10642. The Same
Folios : 1-35.
Appearance:
Substance: Country-made paper. Size : 131x5 inches. L.ines: 10. Extent in granthas : 798+5. Script: Nagara. Good. Complete.
This Ms. has the concluding lines thus : मन्त्रस्तु-- वन्दितासि सुरेन्द्रेण ब्रह्मणा शङ्करेण च । अतस्त्वं पाहि नो विभूते भूतिप्रदा भवेत् ।
__ [ 213 ]

Page #223

इति । अत्र चूतकुसुमप्राशनमुक्तं स्मृतिसमुच्चये वृते तु पारसमये सितपञ्चदश्यां प्रातर्वसन्तसमये समुपस्थिते च संप्राश्य चूतकुसुमं सह चन्दनेन सत्यं हि पार्थपुरुषो ऽप्यसंमा (?) सुखी स्यात् ।
मन्त्रस्तु
चूतमग्र्यं वसन्तस्य माकुन्दकुसुमं तथा । सचन्दनं पिबाम्यद्य सर्वकामार्थसिद्धये ॥
चैत्रामावास्या मन्वादिः, सा चापराह्नव्यापिनी ग्राह्या । कृष्णपक्षस्थत्वात् ।
Colophon :
इति श्रीपदवाक्यप्रमाणज्ञश्रीलक्ष्मीधर सूरेः सूनुना भट्टोजि दीक्षितेन विरचितस्तिथिनिर्णयः समाप्तः ।
303
229. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 9X 32 inches. Folios : 2-55. Lines 10. Extent in granthas: 786+5. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. corresponds to our Ms. No. 10642 in the concluding lines. The Folio 1 is wanting otherwise it is complete. It begins abruptly.
Beginning :
-सि पाद्म े चैव महोमहोत्सवे पुण्ये विप्रकथिते प्रपादानं समारभेदित्युपक्रम्य ।
304
5269. अशौचनिर्णय Asaucanirnaya
By Bhattoji Dikşita
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Lines : 10. Extent in granthas : 154. Script : Nāgara. Fair. Complete. Date: V.S. 1847.
The Ms. deals with different kinds of अशौच.
[ 214 ]
Folios: 1-8. Appearance :

Page #224

Beginning:
पराशरः- आ चतुर्थादूने सावपातः पञ्चमषष्ठयोः। स्यादिति । तत्र स्रावे आग्रमासत्रये मातुस्त्रिरात्रमाशौचम् ।
अत उर्ध्व प्रसूती
End :
मित्रे जामातरि प्रेते दौहित्रे भगिनीसते ।
श्यालके तत्सुते चैव सद्यः मानेन शुध्यति । Colophon :
इति श्रीभट्टोजि दीक्षित विरचिताया(?) अशौचनिर्णयः समाप्तः । Post-colophon:
संवत् १८४७.
305
5273. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 8x4 inches. Folios: 2-9. Lines : 11. Extent in granthas : 104. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. Date: V.S. 1886.
The version of this Ms. differs from that of our Ms. No. 5269. Fol. 1 is wanting and the concluding portion also does not tally. It begins abruptly. Beginning:
शौचं निष्प्राणनिर्गमनेऽप्येवं नालच्छेदात् पूर्व शिशुमरणे सपिण्डानां दिनत्रयमेव सूतकं नालच्छेदनादनन्तरं मरणे तु संपूर्णम् ।
End :
पूर्वप्रवृत्तौ चौलोपनयनादिसंस्कारेषु यज्ञदेवताप्रतिष्ठा रामायु त्सर्गादिष्वप्येवमिति । Colophon:
इति श्रीमद्भट्ठोजिदीक्षितविरचितमाशौचप्रकरणं समाप्तम् । Post-colophon:
श्रावण्यां कृष्णपञ्चम्यां भौमयुतानां संवत् अष्टादश-शतानां तत्परिषदासीनां इदं पुस्तकं संपूर्ण १८८६ श्रावण कृष्ण भौमवासरे।
[ 215 ]

Page #225

306 5760. तिथिद्वधसिद्धान्त Tithidvaidhasiddhānta
or तिथिनिर्णय Tithinirnaya
Substance : Country-made paper. Size : 13x51 inches. Folios : 1-24. Lines : 10. Extent in granthas : 805. Script : Nagara. Appearance : -Fair. Complete.
The Ms. deals with conclusions with regard to the exact nature of a tithi when it is followed by another, thus giving an admixure of two tithis or lunar days. The author of the work is unknown.
Beginning :
अद्वैतोद्बोधगम्यायं निर्गुणस्थितिहेतवे । जगतामादिभूताय नमस्ते परमात्मने ॥ विलोक्य मुनिवर्ष्याणां सम्प्रदायानुसारतः।
तिथिद्वैधविधौ यत्वात् क्रियते तिथिनिर्णयः ॥ विप्रतिपनानां वचनानां परस्परविरोधपरिहारो निर्णीय इति [निर्णीयते ?] । तिथिस्तावद् द्वेधा शुद्धा विद्धा चेति। तत्र शुद्धा यथा। तथा सूर्यसिद्धान्ते-. आदित्योदयवेलायामारभ्य षष्टिनाडिकां या तिथिः सा तु शुद्धा स्यात् सर्वतिथ्यामयं विधिः॥ दिवसस्यादावन्ते वान्या तिथियुता विद्धत्यर्थः ।
End:
अर्धरात्रव्यतीते तु पूर्वाहातिथ्यभेदोपि परस्यैव पूर्वमधं पुण्यमिति तात्पर्य्यमित्यर्थः। Colophon :
इति तिथिद्वैधसंक्रान्त्यादिनिर्णयः समाप्तः ।
307 7723. तिथिनिर्णय Tithinirnaya
Substance : Country-made paper. Size : 94X4 inches. Folios : 1-23. Lines : 9. Extent in granthas : 414. Script : Nägara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 216 ]

Page #226

The Ms. is slightly repaired towards the beginning. It hegins from the very beginnig but ends abruptly. .
Beginning:
अथ चैत्रशुक्लप्रतिपदि वत्सरारम्भः। तत्रौदयिकी तिथिमा॑ह्या। चैत्रशुक्लपक्षे, समग्र तु तदा सूर्योदये सतीति हेमाद्रौ ब्राह्मोक्तः ।
End :
यत्तु स्मृत्यर्थसारे-विवाहवत x x पिण्डदानं मृदा सानं न कुर्य्यात् तिलतर्पणम् । अस्यापवादमाह दिवोदासा
308 3048. तिथिनिर्णय Tithiniinaya
Substance : Country-made paper. Size : 73 x 44 inches. Folios : 1-6. Lines : 9. Extent in granthas : 84. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. corresponds to our Ms. No. 5800.
Beginning:
नमस्कृत्य गुरुं भव्यं प्रत्यक्षं शिवरूपिणम् । प्रतिपत्प्रभृतीनां च तिथीनां वच्मि निर्णयम् ॥
End:
कार्तिके दीपदानार्थ प्रदोषव्यापिनी मता। निशीथव्यापिनी चैव पूर्वविद्धा विधीयताम् ॥ ५२
भूतविद्या न चान्या स्यादमा पूर्णापि कुत्रचित् ॥ इति संक्षेपतश्वोक्तः तिथिनिर्णयः ।
___309 3194. चन्द्रिकाख्यतिथिनिर्णय Candrikākhyatithinirnaya
or तिथिचन्द्रिका Tithicandrika
Substance : Country-made paper. Size : 93x4 inches. Lines : 14. Extent in granthas : 282. Script : Nagara. Fair. Incomplete. Date: V.S. 1800.
Folios : 2-8. Appearance
[
217 ]
28

Page #227

The Ms. wants fol. 1, otherwise it runs upto the end. It begins abruptly. Beginning :
तानि व्रतानि पूर्वानश्च(?) विधीयते । गोक्रीड़ायां प्रतिपच्च शुक्ले पूर्व च गोभिलः । मा(?)ष्टमी च गोक्रीड़ा पौर्णमासी वटस्तथा। श्रवणी फाल्गुनी चैव कुर्यात् प्रागवर्तिना इमाः॥
End:
भूतविद्वा न कर्त्तव्या दर्शः पौर्णा कदाचन ।
वर्जयित्वा मुनिश्रेष्ठ सावित्रीव्रतमुत्तमम् ॥ Colophon :
इति चन्द्रिकाख्यतिथिनिर्णयः समाप्तः। Post-colophon :
शुभ संवत् १८००। फाल्गुन कृष्णपक्ष एकादश्यां रविवारे पुस्तकं लिखितं मनसारामेण ।
310 5761. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 1-13. Lines : 8. Extent in granthas : 315. ance : Fair. Complete.
121x5 inches. Folios : Script : Nagara. Appear
This Ms. corresponds to our Ms. No. 3194 with certain variants in reading.
Beginning :
सरस्वत्यै नमो नित्यं गणेशं तदनन्तरम् ।
भवान्यै च भवायेति लिख्यते तिथिचन्दिका ॥ सिद्धयेनेकफलस्योपदिष्टानामेकभक्तादीनामङ्गभूतास तिथिषु साधारणो विनिर्णयः प्रस्तूयते। End :
भूतविद्धा न कर्त्तव्या दर्शः पौर्णा कदाचन । वर्जयित्वा मुनिश्रेष्ठ सावित्रीव्रतमुत्तमम् ॥
[ 218 ]

Page #228

गुर्वादित्ये च संप्राप्ते कर्तव्यं कार्तिकोत्सवम् ।
गोसहस्रप्रदानस्य फलं प्राप्नोति मानवः॥१४१ Colophon:
इति तिथिचन्द्रिकाख्यः तिथिनिर्णयः समाप्तः। Post-colophon:
पुस्तकलिखनपरिश्रमवेत्ता विद्वजनो नान्यः । सागरलडनायेदं हनुमानेकः पवेद(?)॥१ व्यासतुल्योपि यो वक्ता नानाशास्त्रविशारदः । मुद्यन्ते लिपिदोषेण कि नरा स्वात्मबुद्धयः॥२ वसरामनृपर्युक्तेप्याश्विनेऽसतेऽहनि । चन्द्रिकेयं तृतीयायामलेखि मधुसूदनः।
311 5763. तिथिप्रदीप Tithipradipa
By Rāmasevaka
Substance: Country-made paper. Size: 12x4t inches. Folios: 1-3. Lines : 11. Extent in granthas: 52. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. is a corrupt one. It deals with tithi or lunar day, briefly.
Beginning:
नस्वा भवानीचरणारविन्दं प्रतन्यते मङ्गलदानपक्षम् । श्रीलोकमण्यात्मजसेवकेन बालप्रबोधाय तिथिप्रकाशः ॥१ सन्त्येव शास्त्राणि बहुनि लोके धर्मरूपोत्पादनमूलकानि । तथापि तन्द्रालसमानसानां नृणां मुदे स्यात्तु मम प्रयासः॥२
End :
भ्रातर(?) धनविप्रनिर्मितं शास्त्रमेतदिति मा वृथा त्यज ।
यद्वशिष्ठभूगुनारदादिभिर्भाषितं तदनुरोधतो मया ॥ Colophon : इति श्रीरामसेक्कविरचिततिथिप्रदीपकः संपूर्णः ।
__ [ 219 ]

Page #229

312 6555. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 81x31 inches. Folios : 2-5. Lines : 8. Extent in granthas: 46. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete. · The Ms. begins abruptly but ends to the very end of the work. It corresponds to our Ms. No. 5763 with some additions towards the end.
Beginning :
परा ग्राह्या श्राव[ग]ल्य शुक्ले या नागपञ्चमी ॥ ६ ॥ मध्याहगा भाद्रशुक्ले सा कार्य्या ऋषिपञ्चमी । etc.
End :
इति ग्रहणनिर्णयः।
भ्रातरद्यतनविद्य(?)निर्मितं शास्त्रमेतदिति मा वृथा त्यज । यद्वसिष्ठभृगुनारदादिभिर्भाषितं तदनुरोधतो मया ॥२८॥ रामसेवकऋषिप्रणीतकं शास्त्रप्रोक्तं कृतवान् सुनिर्णयः। -
लेखराजकृतधीः सुतः शिवापादपद्मयुगलप्रसादतः ॥ २६ ॥ Colophon:
इति तिथिनिर्णयः । इति श्रीमद्देवीदत्तात्मजरामसेवककृतस्तिथिप्रदीपः समाप्तः ।
313
11235. निर्णयद्वार Nirnayadvāra
By Rāghava
Substance: Country-made paper. Size : 10x4t inches. Folios : 1-17. Lines : 9. Extent in granthas : 288. Script : Nagara : Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1882.
The Ms. deals with tithi after Smrtyarthasāra, Hemādri, Mādhava and Nirnayasindhu.
Beginning :
स्मृत्यर्थसारं हेमाद्रि माधवं निर्णयामृतम् । वीक्ष्य निर्णयसिन्धुच स्मृतिदर्पणमादरात् ॥ १
[ 220 ]

Page #230

End:
तत्र तिथि द्वेधा । शुद्धा विद्धा च ।
निर्णयोदन्वतः सारं मुक्तो द्वारं करोम्यहम् । राघवो विदुषां प्रीत्यै निर्णयद्वारनामकम् ॥ २
Post-colophon :
तथा चूतकुसुमप्राशनं च कुर्य्यात् । इति फाल्गुनः । अथ कृष्णाष्टम्यां जानक्या उत्पत्तिः ।
Colophon :
इति निर्णयद्वारे विशेषतिधिनिर्णयः समाप्तिमफाणीत ।
संवत् १८८२ ।
End :
314
1632. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 42 inches. Lines : 14. Extent in granthas : 288. Script : Nágara. Fair. Complete. Date : V. S. 1863.
This Ms. materially is the same as our Ms. No. 11235 with certain variations in the beginning and the end.
Beginning:
Folios : 19. Appearance :
अथ संवत्सरफलानयनं । अब्दषष्ठ्यांतरे सन्ति युगानि द्वादशैव तु । युगं पञ्चभिरेवाद्वै (?) प्राहुः किल मनीषिणः ॥
अथ चैत्र कृष्णाष्टम्यां x x क्या उत्पत्तिः । इति निर्णयद्वारे विशेषतिथिनिर्णयः समाप्तः । संग्रहवचनं । आयान्तु सर्वे नभस्यो गृहेन्द्राः मन्त्रैः कृतास्त्वाहुतयः स्वनाम्ना । प्रागान् नाथा अपि पूजनाय प्रत्यङ्मुखाः सन्त्वनुकम्पयन्ति । तिथिवासरयोर्योगो यथाकालो भवेद् यदि । प्रभाते वाथ मध्याह्न े पुण्यकालः स नान्यथा ॥ शुक्लाष्टमी बुधयुक्ता या सा बुध्यतेष्टमी नेत्यन्यत्र ।
[221]

Page #231

Colophon:
इति निर्णयद्वारा समाप्तः।
Post-colophon:
संवत् १८६३।
315 4858. The Same
Substance: Country-made paper. Size : 81x4 inches. Folios : 1-20. Lines : 8. Extent in granthas: 288. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
This Ms. exactly corresponds to our Ms. No. 11235.
316
6436. पञ्चपर्वणी Pancaparvant
Substance : Country-made paper. Lines : 9. Extent in granthas : 80. Fair. Complete.
Size : 9X4 inches.
Script: Nagara.
Folios : 1-5. Appearance:
The Ms. deals with certain procedures of rituals in the case of touching or seeing a woman in menstruation, and the like. The author is unknown.
Beginning: .. ऋषिपञ्चमीदिने ऋषिपूजनं। मृतोद्देशेन ऋषिधान्यदानं । तत्र विधिरुष्यते । नित्यकृत्यं विधाय विष्णोः षोडशोपचारैः पूजनं। प्रधान-संकल्पः अद्य त्यादि एवं गुण। अपसव्यं । गोत्रस्य अमुक शर्मणः मरणसमये रजस्पर्शजनितदोषपरिहारार्थ तथास्त्रीरजस्वलानिरीक्षणदोषपरिहारार्थ ऋषिश्राद्धं करिष्ये । End :
अक्षयतृतीयायां कुम्भदानं परिपूर्णमस्तु । यस्य स्मृचः ।
Colopbon :
पञ्चपर्वणी समाप्ता।
[ 222
]

Page #232

317 6553. प्रयागे तिलशर्करादानविधि Prayāge tilašarkarādānavidhi
Substance: Country-made paper. Size: 9x41 inches. Folio : 1. Lines: 10. Extent in granthas: 19. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. seems to be rare. It contains injunctions and procedure regarding the offering of तिल with शर्करा (sugar) in प्रयाग (the sacred place on the confluence of the Ganges and the Yumna at Allahabad). It is not found in Hall and Aufrecht. The author is not known.
Beginning: प्रयागप्रघट्टको माघे।
अहन्यहनि दातव्यास्तिलाः शर्करयान्विताः ।
त्रिभागस्तु तिलानां हि चतुर्थः शर्करान्वितः ॥ इति । अथ तिलपात्रदानविधिः।
तत्र कर्ता कृतनित्यक्रियो गोमयेनोपलिसभूमौ स्वस्तिकाकृतायां शुचिपीठे पूर्वाभिमुख उपविश्याचम्य प्राणानायम्य बद्धशिखश्च तद्दक्षिणे उदङ मुखो बद्धशिखः प्रतिग्राहक उपवेशयेत् ।
End :
ततः कृतैतत्तिलपात्रदानकर्मणे यन्न्यूनम् अतिरिक्तं तत् सर्व विष्णोः प्रसादाद् ब्राह्मणवचनाच सर्वम् अच्छिद्रमस्तु । Colophon :
इति तिलपात्रदानविधिः।
318
3338. सरोजकलिका Sarojakalika
By Bhāsvati Kaviratna
Substance : Country-made paper. Size : 91x5 inches. Lines: 12. Extent in granthas: 405: Script: Nagara. Bad. Incomplete.
Folios : 1-14. Appearance:
[ 223 ]

Page #233

The Ms. contains a collection of verses from old Smrti works on such topics as Śrāddha, Aśauca, Prāyaścitta and rules regarding debt. It does not. quote from or refers to any mediaval compilation. The Ms. ends abruptly and is worn out and faded.
Beginning :
भास्वतीकविरत्नेन प्रयत्नेन स्फुटीकृता ।
सरोजकलिका भाति श्रुतिस्त्रीकर्णभूषणम् ॥ १ अथ श्राद्धधर्मव्यवस्था। तत्र हारीतः।
न तत्र वीरा आयन्ते नारोगा न शतायुषः । न च श्रेयोऽधिगच्छन्ति यन्त्र श्राद्धं विवजितम् ॥२
End :
अथ प्रायश्चित्तव्रतानि । यमः।
प्रणवेन पिबेत् प्रातः पञ्चगव्यं कुशोदकम् । उपोष्य रजनी x x ब्रह्मकुर्चव्रतं स्मृतम् ॥ ३-५
319 8368. विश्वामित्रकल्प . Visvāmitrakalpa
Substance : Country-made paper. Size : 94 x 4 inches. Folios : 10—14. Lines : 12. Extent in granthas : 195. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. contains injunctions and procedure regading morning, noon and evening prayers, offering ablutions etc., as enjoined by Viśvāmitra. The Ms. seems to be rare. It begins and ends abruptly.
Beginning: जलि समर्पयामि। अथ मुद्रा ।
सुरभिज्ञानं शूर्पे च योनि कूर्मश्च पङ्कजं । लिङ्गनिर्याणकं चैव जपान्तेऽष्टौ प्रदर्शयेत् ॥
[ 224 ]

Page #234

यदक्षरपदभ्रष्टं स्वरव्यञ्जनवर्जितं ।
तत् सर्व क्षम्यतां देवी कश्यपप्रियवादिनी ॥ अथ गायत्रीतर्पणम् । गायत्र्या गायत्रीच्छन्दः। विश्वामित्र ऋषिः। सविता देवता। गायत्रीच्छन्दः। गायत्रीतर्पणे विनियोगः ।
End :
सान्निकश्च सदाचारो विद्वद्भिश्च सुशिक्षितः । तपः कुर्यात् प्रयत्नेन फलमूलोदका-॥
320
5519. आचारस्मृति Acārasmrti
Substance: Country-made paper. Size: 8x4 inches. Folios : 1-29. Lines:8. Extent in granthas : 336. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incompletc.
The Ms. contains more than 300 verses culled from the Purāņas, the Mahābhārata and original Smộti Samhitās regarding सदाचार (good conduct), morality and worldly prudence. So it is called "Ācāra-smộti". It is a good collection, no doubt. The Ms. ends abruptly and has no colophon. In the
Ms., अ looks like Bengali अ, so are ra, na and हसन्त च , which are peculiar to old nāgari.
Beginning:
प्राणात्मनो यथामीष्टा भूतानामपि ते तथा । आत्मौपम्येन भूतानां दयां कुर्वीत मानवः ॥ १ अपकारिणि चेत् कोपः कोपः कोपे कथं न ते । धर्मार्थकाममोक्षाणां प्रसझ परिपन्थिनि ॥२ सदाचारं प्रवक्ष्यामि सम्यगधर्मस्य साधनं । यस्मादाचारहीनस्य साधनं निम्फलं भवेत् ॥ ७ ॥
End:
अदण्डो न गृहात् गच्छेदिक्षु क्षेपत्रयं चरेत् । यदि गच्छेत् प्रतिगृहं प्राणायामशतं चरेत् ॥ ६ लोकयात्रा
[ 225 ]
29.

Page #235

321 5928. विश्वादर्श Visvadarsa
By Kavikānta Sarasvati
Substance: Country-made paper. Size: 101x5 inches. Lines: 10. Extent in granthas: 275. Script: Nagara. Old. Incomplete.
Folios: 3-13. Appearance:
The Ms. contains a comprehensive work on Smộti in verse, divided into Acārakānda, Vyavahārakānda and Prāyaścitta-kāņda. It is quoted by Hemādri in Caturvargacintāmani. It begins and ends abruptly.
Beginning :
ब्रह्म पश्चात् ॥ १४ ॥ स्नात्वा"(2) च भूत्वाचमनमभिमतं द्विः क्षुते झालिताबो श्राद्ध सुप्ते सन्ध्यास्वपि पटपरिधानेपि रथ्यागमेपि । दर्शश्राद्धादिवj x (2) तमसिततिलैस्तर्पणं जीवपित्रा क्षौरादि स्त्री च तैलं वितरविरहितन्न व नन्दादिषु स्यात् । १५॥ Ch. Colophon : - इति विश्वादशे धर्मशास्त्रे पूर्वाह्निकम् ।
End:
इति सकाल?] निबन्धः सर्वधर्माजभूतैरखिलतिथिषु यस्मा--
322 . 3069. प्रयोगपारिजात Prayogaparijata
By Narasimha
Substance : Country-made paper. Size : 103x3 inches. Folios: 2-166. Lines : 9. Extent in granthas : 4950. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is discoloured with brittle edges. It begins and ends abruptly. It deals with the procedure of various rituals. The name of the author is found in Fol. 20 A.
[
226 ]

Page #236

Beginning :
-पयुक्तं विलिख्यते । तत्र तावच्छ्रौतस्मार्त्तकर्मणोः प्रतिपिपादयिषितयोः श्रौतस्य प्रत्यक्षश्रुतिमूलत्वेनाभ्यर्हितत्वात् प्रथमभावित्वेऽपि तदनुष्ठानस्य स्मार्तगर्भाधानादिसंस्कारानुष्ठानान्तरभावित्वात्. प्रथमतः स्मार्त्तकर्म्म निरूप्यते ।
End :
The letters are altogether effaced and the text is unreadable. Some lines after “यमलशान्तिविधि".
Colophon :
इति श्रीनरसिहीयप्रयोगपारिजाते षोड़शकर्मकाण्डे आभ्युदयिकप्रकरणम् ।
3026.
End :
323
The Same
Substance : Country-made paper. Size : 11x5 inches.
Folios : 24-47,
Lines 18. Extent in granthas: 1726. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms, corresponds to our Ms. No. 3069. It is divided into five parts, viz. Samskāra-kānda, Pakayajña - kanda, Adhānakānda, Āhnika-kānda, Srāddha-kānda. The Ms. begins and
ends abruptly.
Beginning :
थवा मीनलाग्ने भवगते रवौ ।
व्यये कर्मणि वा सौम्ये शुभयोगद्विजन्मनि ॥
तत भाचार्यो दिक्षु दिक्षु बलि दद्यात् । तत्रायं क्रमः । वज्रहस्तगजारूग्रहानेवं बलि
हरे ।
यज
324
1885. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 10 x 4 inches.
Folios : 19.
Lines : 12. Extent in granthas : 226. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 227 ]

Page #237

The Ms. contains a fragment of Prayogapārijāta dealing with आज्यभागादिविचार, होमविचार upto अनाधान. It is partly worm-eaten. The letters प्र० पा० meaning प्रयोगपारिजात are written on every folio.
Beginning :
अथाज्यभागहोमःकारिका । जुहूयादग्नये स्वाहेत्युदगाज्यं चुवेण तु ।
तेनैव जुहुयादाज्यं सोमायोत तु दक्षिण इति ।
End:
अनेन यक्ष्यमाणेन देवतायाः परिग्रहः । अन्नाधानमिदं कार्यमग्न्याधानादनन्तरम् ॥ इति ।
325 5966. उत्तरक्रियाविधि Uttarakriyavidhi
Substance: Country-made paper. Size: 61x31 inches. Folios : 1-35, Lines : 8. Extent in granthas: 680. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date : V.S. 1625.
The Ms. deals with the procedure of funeral rites as observed just after the death of a person belonging to a Hindu community. There is no colophon in the Ms.
Beginning: अथ उत्तरक्रियाविधिः।
उत्क्रान्ति द्वारदेशे च विश्रान्ति चास्थिसञ्चये । स्तवे सप्रवासे चैव षट्सु पिण्डांच निर्वपेत् ॥१ अपसव्येन दक्षिणमुखः सर्वत्र कर्तव्यः। संक्षेपे । अत्राद्य मासे पक्षे तिथौ गोत्रस्य (!)। अमुकप्रेतस्य उत्क्रान्तिनिमित्तं पिण्डदानमहं करिष्ये ।
End
आसीमान्तं स्वस्ति वाच्यं पिण्डानां च नमस्कृतिः।
न पुष्पं पिण्डमुर्भिस्थं वन्दे विप्रकरच्युतम् ॥ इति । अथेतिकर्तव्यतामुच्यते।
[ 228 ]

Page #238

Post-colophon:
संवत् १६२५।
326 3334. धर्मतत्त्वकलानिधि Dharmatattvakalānidhi
By Psthvicandra Deva Substance: Country-made paper. Size: 12x5 inches. Folios : 2-37. Lines: 13. Extent in granthas: 1152. Script: Bengali. Appearance : Oldish. Incomplete.
The Ms. deals with many subjects regarding Smộti and is attributed to a king. It begins and ends abruptly. It is discoloured and the edges are wearing away for which in many places the Ms. is illegible. For the name of the author and the work see fol. 6 B.
Beginning:
(?) मुहुर्त्तत्रयाहसाद्य(?)प्रतिपर्वद्वितीयांशः परेधु स्निमुहर्ता द्वितीया । तदा पर्वद्वितीयांशे यागा।
End :
' प्रतिवेदं ब्रह्मवर्च द्वादशाब्दानि पञ्च वा।
ग्रहणान्तिकमित्येके केशान्तश्चैव षोडशे ॥ पद्मपुराणेCo lo phon
इति... महाराजाधिराजश्रीपृथ्वीचन्द्रदेवविरचिते धर्मतत्त्वकलानिधौ महानिबन्धे ब्रह्मचारिप्रकाशे उपनयनशब्दार्थसंकल्पनिर्णयों नाम प्रथम उल्लासः । Fol. 6 B.
327 5102. धर्मप्रदीपमर्मप्रकाश Dharmapradipa-marma-prakasa
By Sundara Miśra Substance: Country-made paper. Size : 10x41 inches. Folios : 35,
-42, 44, 47, 48, 51-61, 64, 65, 66, 104, 109, 112, 114, 137, 138, 141-143. 145-148, 151, 160, 164-171, 177-257. Lines : 9. Extent in granthas: 2926. Script : Bengali. Appearance: Fair. Incomplete.
[
229 ]

Page #239

The Ms. is repaired. The colophon of chap. I is to be found in fol. 56 B. The Ms. deals with the ritualistic laws of the Hindus. The Ms. begins and ends abruptly. Fol. 33 is torn.
Beginning:
तत्र सर्वेचुस्तदर्याग इष्यते।
अपराहऽथवा रात्रौ यदि पर्व समाप्यते । उपोष्य तस्मिनहति श्वोभूते याग इष्यते ॥
End:
तत्र प्राप्तं कर्म कायं न कार्य्य वेति
प्रस्तेऽत्रास्तं गते त्विन्दौ ज्ञात्वाColophon :
इति श्रीसुन्दरमिश्रकृतौ धर्मप्रदीपमर्मप्रकाशे पितृयज्ञेष्टिश्राद्धादिसमयनिर्णयः ।
Fol. 56 B.
328 5963. स्मृतिसमुच्चय Smộtisamuccaya
Substance : Country-made paper. Size:81x4 inches. Folios : 24-44. Lincs :-11. Extent in granthas : 420. Script : Nágara. Appearance : Fair. Incomplete.
This is a rare manuscript. The work is referred to by Hemādri, Śūlapāņi, Raghunandana and Ananta.
Beginning: मार्कण्डेयः।
आचान्तः पुनराचम्य द्विजपादावमेजनं । विधाय पुनराचामेत् पादौ प्रक्षालयेत्ततः॥
End:
उर्ध्व(?) मध्ये (?) मन्तरीक्षे मृते तथा । प्राजापत्यत्रयं कुर्य्यात् आशौचमरणे तथा॥
[ 230 ]

Page #240

329 3016. This arautzfaela Dharmādvaitanirnayasiddhānta
By Bhānu Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 10x4 inches. Folios : 2–41. Lines : 10. Extent in granthas : 1200. Script : Nagara. Appearance : Bad, fading & pasted. Incomplete..
The Ms. gives a summary of the salient points of what is called "Dharmādvaitanirnaya" of Bhatta Sankara, grandfather of the author and tries to decide the disputed points of Smộti or Dharmaśāstra. The Ms. is so fading that it is almost unreadable. It begins abruptly as it wants fol. 1.
Beginning : पूर्वाह पूजयेच्छिवां।
aface anfaa Hifa yara(?)KTI guerre -(?)TUTE HATTE fat i
End :
मधुपर्कादि युगपद्वालम्भ इति । Colophon :
इति श्रीमन्मीमांसकभट्टनीलकण्ठात्मजभट्टभानुकृतधर्माद्वैतनिर्णयसिद्धान्तः ।
330 The Same
3017.
Substance : Country-made paper. Size : 104 x 44 1-45. Lincs : 8. Extent in granthas: 810. Appearance : Fair. Incomplete.
inches. Folios : Script : Nagara.
The Ms. begins abruptly. It has an index of subjects dealt with in the book after the colophon.
[231]

Page #241

Beginning :
- प ( य ?) सिद्धान्तसंग्रहे श्राद्धाधिकारिनिर्णयः । अथ मासिकापकर्षानपकर्षनिर्णयः । न नित्यानित्यसंयोगविरोधादपकर्षणं । मासानां जातकर्मादौ सामगानां यथाफले ॥ तथाहि
End :
अपरे तु अभिस्थापनानन्तरमेव आचार्यकुण्डात् प्रयाणं कार्यमिति केचित् । अन्ये तु नैर्ऋतिकुण्डादित्याहुः ।
Colophon :
इति श्रीमन्मीमांसकभट्टनीलकण्ठात्मजभट्टभानुकृतेद्वैत निर्णयसिद्धान्तसंग्रहे कोटिलक्षायुत होमनिर्णयः समाप्तः ।
Substance : Country-made paper. Size: 3-6. Lines : 12. Extent in granthas: Appearance: Fair. Incomplete.
End
331
3327. तिथ्यर्क Tithyarka
By Divakara Bhaṭṭa
निर्णयामृते
10X4 132.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains a fragment of the work fa-dealing with lunar days in Dharmasastra. For the Ms. see H. P. Sastri, vol. III, No. 2197, under Dharmaśāstrasudhanidhi. The present Ms. does not give any name of the author and the work except marginal writing as far and तिथिप्रकाश.
Beginning:
प्रतिपद्यनिपूजा स्याद् द्वितीयायां च वेधसः । दशम्यामन्तकस्यापि षष्ठ्यां पूजा ग्रहस्य च ॥
आग्नेय्यां कारयेत् कुण्डं हस्तमात्रं सुशोभनम् । मेखलान्त्रयसंयुक्तं योन्याश्वत्थदलामयम् ॥ राजचिह्नानि सर्वाणि शस्त्राययस्त्रा
[ 232 ]
inches. Script :
Folios :
Nāgara.

Page #242

332
2989. तिथ्यप्रकाशानुक्रमणिका Tithyarkaprakāśānukramaņikā
By Vaijanātha Bhatta
Substance: Country-made paper. Size: 12x5 inches. Folios : 7-95. Lines : 11. Extent in granthas: 2670. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly and it is discoloured and fading towards the beginning. The Ms. contains in a way of introduction to Tithyarka of Divākara Bhatựa, father of the author of the present Ms., a lucid discussion on lunar days (Tithi).
Beginning :
xx x x illegible. The letters being effaced.
End :
संख्या प्रतिनिधीनां तु दोषस्यागे व्रतस्य हि । नैमित्तिकः पुण्यकाल इत्येवं कथितः क्रमः॥ इत्थं दिवाकरसतेन कनीयसा श्रीरामानुजेन गुरुभक्तिपरायणेन । x(?) रचिते सुजनप्रियेऽस्मिन् ग्रन्थे क्रमो विलिखितः स्वपितुः प्रसादात् ।।
Colophon :
इति दिवाकरसूनुवैजनाथकृता तिथ्यप्रकाशानुक्रमणिका समाप्ता ।
333 9837. आचारार्क Acārārka
By Divākara
Substance: Country-made paper. Size: 81x4 inches. Folios: 2-25, 28-47, 49-151. Lines : 7. Extent in granthas : 1470. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date : śk. 1757.
The Ms. deals with ser or law of conduct. It is wanting in fols, 1, 26, 27 and 48 and it does not run up to the end, it seems. The Ms. begins abruptly and has no colophon.
[ 233 ]
30

Page #243

Beginning:
भुजङ्गराहुप्रकृष्टभीत्या चकित मुहुर्मुहुः ।। २ महादेवतनृजन्मा भारद्वाजकुलोद्भवः ।
दिवाकरो हरि नत्वा ह्याचारार्क तनोत्यसौ ॥३॥ सश्रादावुपोद्घातप्रकरणमारभ्यते। हारीतः।
भज्ञानतमसान्धानां भ्रामितानां कुदृष्टिभिः । धर्मशास्त्रप्रदीपोऽयं धार्यो मार्गोपदेशकः ॥
End
नवग्रहदक्षिणादानमन्त्राः। मात्स्येकपिले सर्वभूतानां पूजनीयासि रोहिणि । सर्वतीर्थमयी यस्मादतः शान्ति प्रयच्छ मे॥
Post-colophon: शके १७५७ काशीनाथमहात्मजविनायकेन लिखितम् ।
अदृष्टदोषान्मतिविभ्रमाद्वा यत् किमिदन लिखित मया । तत्, सर्वमार्यैः परिशोधनीयं कोपं न कुर्युः खलु लेखकस्य ।
334 4856. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios : 17-97. Lines : 10. Extent in granthas : 1322, Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. does not tally with our Ms. No. 9837 towards the . end and does not contain any colophon. It quotes from Madanapārijāta and Prayogapārijāta. The Ms. begins abruptly.
Beginning :
-शीपञ्चदशीसंक्रान्तिव्यतीपातव्रतोपवासश्राद्धदिनार्क भौमशुक्रमन्ददिननिषिद्धदिभातिरिक्तदिनेषु ब्राह्मणो द्वादशाङ्गलप्रमाणेन दशाङ्गुलप्रमाणेन वा कनिष्टाङ्गुलिवत् स्थूलेन etc. ." x x गायत्रीं च स्मृत्वा शिस्त्रां बध्नीयादिति दन्तधावनप्रकरणम् । अथ प्रातःस्नानम् ।
[ 234 1

Page #244

End:
लक्षपूजास सर्वाड पुष्पमेकैकमर्पयेत् । समुदायेन या पूजा लक्षपुष्पार्पणं हि नः॥
Post-colophon:
इदं पुस्तकं पुरुषोत्तमगुर्जरस्य ।
335 4855. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 10x 44 inches. Folios : 2-60. Lines : 12. Extent in granthas: 1475. Script : Nagara. Appear. ance : Fair. Incomplete.
The Ms. runs up to the ritual duties enjoined for the 8th part of the day, with some other lines as the colophon has (fol. 60 b)
"इति श्रीमद्भारद्वाजमहादेवभट्टात्मजसकलविद्यानिधानश्रीदिवाकरकृते आचाराऽष्टमभागकृत्यम् ।
The Ms. begins abruptly but ends with the very end of the work.
Beginning:
स्मृतिः सदाचारः स्वस्य च प्रियमात्मनः।
सम्यक संकल्पजः कामः धर्ममूलमिदं स्मृतम् ॥ इति । पद्मपुराणेऽपि ।
End :
यत्पादपङ्कजपरागपवित्रदेहा हित्वा कलेवरमिदं किल पार्षदंसा । जग्राह गौतमवधूः कमनीयरूपं तं जानकीपतिमजं मनसा स्मरामि ॥
336 5265. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 10x43 inches. Folios : 5_48. Lines : 12. Extent in granthas : 1435. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 235
] .

Page #245

This Ms. has the last colophon which clearly shows the extent of the work but it begins abruptly. The Ms. has two different hand writings. For the Ms. see L. 549, H. P. Sastri, 2195, 2196, IO. 1616 and Cs. II. p.34.
Beginning:
-पुरायं सदा साम्राज्यदायकं ।
प्रातरुत्थाय सततं यः पठेत् प्रयतः पुमान् ॥ ४ End:
उक्तं नात्र मया स्वयं स्वरचितं यद् याज्ञवल्क्यादिभिः प्रोक्तं धर्मविनिर्णये तदखिलं ध्पष्टं परज्ञप्तये । संदिष्टं गुरुदत्तमन्त्रकृपया शार्दूलविक्रीड़ितम्
तेन श्रीरविमण्डलान्तरगतो नारायणः प्रीयताम् ।। Coloption :
इति श्रीमद्भारद्वाजमहादेवमहात्मजदिवाकरकृते आधारार्केष्टमभागकृत्यम् । समाप्तश्चायमाचारार्क।
Then the sloka "पत्पादपङ्कज'..."स्मरामि" as quoted in our Ms. No. 4855 runs in this Ms.
The work was composed in Samvat 1743 (अग्निवे दाव' हिमांश) =1686 A.D. as known from Ms. No. 2031 of the Govt. Collection, AS.
337
3005. निर्णयतत्त्व or प्रथिततिथिविचार Nirnayatattva or Prathita-tithivicāra
By Sivānanda
Substance: Country-made paper. Size : 81X31 inches. Folios : 1-9. Lines: 12. Extent in granthas: 216. Script: Nagara. Appearance: Fair. Cortplete. Date : V.S. 1821.
The Ms. deals with Tithi or lunar day as connected with every month, as based on Nirņayasindhu of Kamalākara Bhatta. It is current in the Deccan (दाक्षिणात्यप्रचार). From the post-colophon
[
236
]

Page #246

it was surmised that the Ms. was copied for Govinda Pant who might be the famous Marhatta General of the same name who faught in the third battle of Panipat (1761 A. D.) but it seems to be too much of a guess, as it is not what is stated in it. The name of the author is also wrong in the coverslip.
Beginning :
पीताम्बरधरं देवं पीतगन्धानुलेपनं स्वर्णकुण्डलमजाक्षं गदाधरमुपास्महे ।। अतिगहननिबन्धालोकनालस्यभाजां लघुकृतिरसिकानां प्रीतये कौतुकेन । इति कतिपयपद्यर्दाक्षिणात्यप्रचारः प्रथिततिथिविचारो लिख्यते शास्त्रसिद्धः ॥
End:
सर्वसायागाद्यान तत्र प्रोक्ता परैव हि ।
शेषमाकरतश्चेति प्रसिद्धः श्राद्धनिर्णयः ॥ Colophon: इति निर्णयसिन्धुसारतः प्रतिमास
प्रथितं विनिर्णयम् । शिवानन्देन देवनागविदये
निर्णयतत्त्वसंज्ञितम् ॥ Post-colophon:
इति पुस्तकं गालनोपनामकश्रीप्रभाकरस्येदम् । संवत् १५२१ । धर्माधिकारी गोविन्दपन्त केशवपन्त written in a different hand.
338 2964. दिनकरोद्योते आशौवकाण्ड
Dinakaroddyote Āśaucakānda By Viśveśvara Bhatta alias Gāgā Bhatļa
Substance : Country-made paper. Size : 10x 44 inches. 2-48. Lines : 10. Extent in granthas : 940. Script : Nagara. Ance: Fair. Incomplete.
Folios : Appear
[
237 ]

Page #247

The Ms. is a continuation of Dinakara Bhaṭṭa's Suddhyuddyota, as finished by his son Viśveśvara Bhatta or Gāgā Bhaṭṭa, as the father died leaving the work, unfinished, during the age of Śivāji. The work is otherwise called Śivadyumaṇidīpikā. It deals with art according to Dharmasastra. Dinakara was the brother of Kamalākara Bhaṭṭa.
Beginning :
End:
-द्देश्यविधेययोर्भेदाभावात् । न चाशौचपदं यूपाहवनीयादिपदवदप्रसिद्धार्थ येन वाक्यार्थविपर्य्ययं कल्पयित्वा कर्मानधिकारस्याशौचतादात्म्यं विधीयेत । आशौचपदस्य शुद्ध्यभावार्थकत्वेन प्रसिद्धत्वात् ।
याज्ञवल्क्यः— व्याकृशस्तम (१) म्बुनिणिक्तमज्ञानं च सदा शुचीति । अमेध्यस्पर्शादिति विशिष्टमज्ञात इत्यर्थः ।
अथापद्मसमाध्यक्ष (?) निवहानं ददायिनी । शिवछत्रपतेभू या च्छिवद्य, मणिदीपिका ॥
Colophon :
इति श्रीमद्विद्वन्मुकुटमाणिक्यमरीचिमञ्जरीपुअपि अस्तिपदद्वन्द्वारविन्दश्रीमारायणभट्टसूनुरामकृष्णभट्टात्मजभट्टदिनकरतनयगागाभट्टापरनामकविश्वेश्वरभट्टपरिपूरिते दिनको द्योते आशौचकाण्डे द्रव्यशुद्धिविचारः । शुद्ध्युद्योतः समाप्तः ।
339
2985. कायस्थधर्म (प्र) दीप Kāyasthadharma(pra) dīpa By Gāgā Bhaṭṭa
Substance : Country-made paper. Size : 101⁄2 X 42 inches. Folios : 2-86. Lines : 9. Extent in granthas: 1905. Script : Nagara Appearance : Fair. Incomplete. Date: V.S. 1953.
The Ms. begins abruptly. It contains rules and regulations pertaining to the Kayasthas on religions duties. The author of the work was a neo-mimäṁsist of note during the age of Sivaji.
[ 238 ]

Page #248

Beginning:
-दिब्राह्मणे विश्वामित्रे देवरोत्पन्ने च ब्राह्मण्यमिति चेत्, अबाहुः। ब्राह्मणत्वजातिभेंदचतुष्टयभिक्षा क्वचिदीश्वरमुखजन्यतावच्छेदिका सृष्टयादिब्राह्मणे। कर्मजन्यतावच्छेदिका विश्वामित्र । End: __ततो रात्रौ रविसंक्रमव्यतीपातवैधतिश्राद्धदिने तत्पूर्वदिने भिन्नरात्रौ भोक्त व्यम् । यामोत्तरम् अगस्त्यै नमो माधवाय मुकुन्दाथ अगस्तिकाय नम इति नत्वा प्राच्या दक्षिणतः शिरः कृत्वा स्वपेत् । इदम् आहिकं प्रत्यहं कृता॑त् । Colophon:
इति गागाभट्टकृते कापस्थधर्मप्रदीपे कायस्थाहिकप्रयोगः समाप्तः। इति गागाभट्टी समाता। Post-colophon:
संवत् १६५३।
340
3382. The Same
Substance : Country-made paper. Size : 10x 44 inches. Folios : 1.6. Lines : 12. Extent in granthas : 215. Scripti Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly, although the leaf marks are as 1, 2, 3 etc. It is a fragment of the work noticed in our Ms. No.2985.
Beginning: सीमन्तो जातकर्म ।
नामक्रियाभिः क्रमोक्षप्राशनवपनक्रिया कर्णवेधो बतादेशो वेदारम्भो क्रियाविधिः । केशान्तमानमुद्वाहो विवाहोमिपरिग्रहः ।
त्रेताग्निसंग्रहश्चेति संस्काराः षोड़श स्मृताः॥ इति ।
[ 239 ]

Page #249

End:
तेन जीवपितृकस्य पितुः स्वस्य वाकर्तृकस्य(?) पितुः स्वस्य वाकर्तृत्वे येभ्य एवं पिता दद्यादिति वाक्यनिर्णयः। प्रपञ्चितं चैतद्दिनकरोद्योते संस्किा]रकांडे ।
Colophon:
इति गागाभट्टकृतकायस्थधर्मदीपे स्वस्तिवाचनादिविधिः ।
341 2992. कायस्थपद्धति Kāyasthapaddhati By Gurugovinda
Substance : Country-made paper. Size : 73 x 7 inches. Folios : 2-35. Lines : 15. Extent in granthas: 612. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. is partly torn and repaired. It deals with the ritual procedures by which the Kāyasthas should perform their religious duties, according to the dictates of Hindu Law. The Ms. begins abruptly.
Beginning :
xx वेसि भवान् यतः। विश्वकर्मोवाचयदुक्तं भवता ब्रह्मन् वेम्यहं त्वत्प्रसादतः । दिवि मत्त्येषु मे ज्ञानं शिल्पशास्त्रस्य विद्यते ॥ न सन्ति कर्मकर्त्तारो मर्त्यलोके विशेषतः । कथं तत्कर्मसिद्धिः स्यात्तन्मे ब्रूहि पितामह ॥
End :
गोचरं वैधजं वाष्टवर्णजं रूपज बलं ।
यथोत्तरं बलाधिक्यं स्थूलं गोचरमार्जनम् ॥ Colophon :
इति श्रीमत्परमहंसपरिव्राजकाचार्यश्रीपादशिष्यगुरुगोविन्दविरचितायां कायस्थपद्धतौ संस्कारप्रकरणम् ।
_ [ 240 ]

Page #250

342 5635. दिनकरोयोते दाहाग्निनिर्णय Dinakaroddyote Dāhāgninirņaya
By Dinakara Bhatta
Substance : Country-made paper, Size : 91 x 4 inches. Folios : 1-3. Lines : 11. Extent in granthas : 66. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains the portion of Dinakara's Uddyota on fire used in funeral rites.
Beginning : __ अथ दिनकरोद्योतः। शाप्रणेतृ(?)भेदाद्बहुविधमन्त्येष्टिकर्मतन्त्रं यत् । स्मृत्युक्तमङ्गजातं वक्ष्ये साधारणं तस्य ॥ तत्रादौ अमिनिर्णयः। तत्र अनाहिताग्ने ह्याग्निना दाहः। आहार्येण अनाहिताग्निमिति सत्रप्रकरणे आश्वलायनसूत्रात् ।
End:
येऽस्याग्नयो जुहुतो इति च हुत्वा व्यस्तसमस्ताभिर्व्याहृतिभिर्जुहुयादिति ।
Colophon :
इति भट्टदिनकरकृते दिनकरोद्योते दाहाग्निनिर्णयः ।
Post-colophon:
रामचन्द्रदेवेन जयसिंहपुरे लिखितम् ।
343 5467. संवत्सरकालनिर्णयप्रतानः Samvatsarakālanirnayapratāna
By Purușottama
Substance : Country-made paper. Size: 7x4 inches. Lines : 13. Extent in granthas: 767. Script : Nagara. Fair. Incomplete.
Folios: 2-31.
Appearance:
[ 241 ]
31

Page #251

The Ms. contains a work on the right moment according to Smrti, during the year. It seems that the work deals with the views of the vaisnavas, specially. The Ms. begins abruptly but ends to the very end of the work.
Beginning :
तथा च जयन्त्यामर्द्धरात्रे रोहिण्याष्टमीयोगस्य मुख्यत्वात् । जयन्त्या नित्यत्वज्ञापनार्थ रोहिण्यभावेऽपि निशीथव्यापिन्यष्टम्या गौणतरादिकालत्वज्ञापनार्थत्वाञ्चास्य जयन्त्येव विषय इति तादृशामन्येषामपि स एव विषयः इत्यर्थः ।
End:
यत्कृपाबलमाश्रित्य संक्षिप्तवरयुक्तिभिः । संप्रदायाज्ञजनताकृतशङ्काकलङ्किताम् ॥ . पद्धतिं निर्मलीकर्तव्रजराजैर्विनिर्मिताम् । संवत्सरोत्सवानेह निर्णयोऽयं मया कृतः॥ प्रभवस्तेन तुष्यन्तु बन्मयोक्तमबोधतः ।। तत् क्षाम्यन्तु यथाप्तं तु निरयो न भवेन्मयि ॥
Colophon:
इति श्रीमत्प्रभुसेवकः श्रीमत्पुरुषोत्तमरचितः संवत्सरकालनिर्णयप्रतानः संपूर्णः।
344 5475. आह्निक Ahnika
By Purusottama
Substance: Country-made paper. Size: 101X9 inches. Folios : 15, 17, 22-63. Lines : 6. Extent in granthas : 704. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. seems to deal with wife or the rituals and duties in connection with the various divisions of the day, according to Dharmaśāstra. The Ms. begins and ends abruptly. See fol. 49 A for colophon.
[
242 ]

Page #252

Beginning :
आजन्मसञ्चितात् पापान्मुच्यते ब्राह्मणो विशन् । . पदादिमन्त्रः। ऋतं च सत्यञ्चेत्यघमर्षण ऋषिर्भाववृत्तो देवतानुष्टुप्छन्दोऽश्वमेधाववृथे निनियोगः ।
End:
गिरिप्रपातवृम्भः पतनं पांतकर्मणां । शाकिनीभूतवेताली रातुसेन्यपि जंभिता ॥
Colophon:
49A-इति सत्पण्डितपुरुषोचमविरचितं चतुर्थाह्निकम् ।
345
225. कृत्यरत्नावली Krtyaratnāvali By Rāmacandra, son of Vitthala
Substance : Country-made paper. Size : 11X5 inches. Folios : 2-50. Lines : 12. Extent in granthas : 1470. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. deals with general rituals binding on the Hindus. It begins and ends abruptly. It is a calendar of religious duties, so to speak. The author lived about 1648 A.D.
Beginning: -मोतीह न संशय इति । इयं श्वेतकल्पादिः। अत्र श्राद्धादि महाफलम् ।
इति त्रिशदमी कल्पास्तिथयः परमेष्ठिना। आरम्भस्तिथयस्तास्तु शुक्लाः पुण्यतमा मताः ॥
End :
-ष्ट्वा सानं कुर्य्यानरोत्तमः। ___ न तस्य दुरितं किञ्चिनाधयो व्याधयो नृप।
Ch. colophon : इति श्रीतत्सदुपनामकभरामचन्द्रविरचितायां कृत्यरत्नावल्यां चैत्रकृत्यानि ।
[ 243 ] .

Page #253

Beginning :
346
3079. कृत्यदर्पण Krtyadarpana
By Ramakṛṣṇa
Substance : Country-made paper. Size : 122 x 52 inches. Folios : 1-42. Lines: 8. Extent in granthas : 706. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
This Ms. is a calendar of religious duties, so to speak. It ends abruptly. The work is mostly written in simple verses.
re कृत्यदर्पणं लिख्यते ।
मङ्गx[लं] भगवान् विष्णुर्मङ्गलं गरुड़ध्वजः । मङ्गलं पुण्डरीकाक्षो मङ्गलायतनो हरिः ॥ १
X
x
X
X
X
आलोच्य बहुशो ग्रन्थान् धर्ममार्गप्रवर्त्तकान् । रामकृष्णेन विदुषा क्रियते कुत्यदर्पणम् ॥ ३ चैत्राद्यमान्तमासेषु सन्ति कृत्यानि भूरिशः । चतुर्विधानि तान्याहुर्नित्यत्वादिविभेदतः ॥ ४
x
End :
तत्र रात्रौ संक्रमणे परदिने यामद्वयं पुण्यकालः । तत्र तिलोद्वर्त्तनं, तिलयुक्तनानं, तिलतर्पणं, तिलदानं, तिलहवनं, तिलप्रोक्षणं, शिवालये तिलतैलदी
347
5109. परशुरामप्रकाश Parasurāmaprakāśa
By Umapati and Parasurama
Substance : Country-made paper. Size : 121 x 5 inches. Folios : 2-64. Lines : 14. Extent in granthas : 3024. Appearance : Fair. Incomplete.
Script : Nagara
[ 244 ]

Page #254

The Ms. describes that it was composed in the reign of Mahammad (Mahmud Sur) by the patronage of the king Dalapati Rāya, who faught with Mahammad, won the battle and became king. It deals with the general ritual duties of the Hindus in connection with तिथि (lunar day), मास (month) etc. It begins and ends abruptly. It is mostly repaired. The name of the book as “Paraśurāmaprakāša" is written on the top of fol. 2A.
Beginning :
दिशि दिशि यस्य गृणन्ति गौरवाणि ॥ १० दलपतिरिति प्राप्तं येनातुलं पदभारान्महमुदमरत्राणानारायणः स किमुच्यताम् समिति भवति प्राप्ते यस्मिन्नुदारपराक्रमे दधति विमतक्षौणीपालाः पुरो दशनाङ्गुलिम् ॥ १२ आलोच्याखिलपूर्वपण्डितमतं यत्नर्विचारादिकं। सर्व श्रीमदुमापतिः स्फुटयति श्रीपशुरामस्तथा ॥ २२ धर्मश्च परिभाषा च ततो मासपरिस्थितिः। मलमासव्यवस्था च कृत्यं चैत्रादिकस्य च ॥ प्रत्येकतिथिकृत्यञ्च समन्वादि ततः परं चन्द्रसूर्योपरागश्च रविसंक्रान्तिनिर्णयः ।
युगादिदिवसाचारः सम्यगत्र निबध्यते ॥ तत्र निरूपणधीविषयस्वर्गापवर्गलक्षणपरमपुरुषार्थ हेतुत्वेनोपजीव्यत्वात् प्रथमतो धर्म एव निरूप्यते।
End:
अथ रजस्वलाशुद्धिः। तन मनुः।
शुद्धा भर्तुचतुर्थेऽहि खानेन श्री रजस्वला।
देवे कर्मणि पैत्रे च पञ्चमेऽहनि शुध्यति ॥ तथा-प्रथमेऽहनि चाण्डाली द्वितीये ब्रह्मघातिनी ।
तृतीये रजकी प्रोक्ता चतुर्थेऽहनि शुध्यति ॥ अन्न चायडालीत्वाद्यनिर्देश- तत्तजातीय
[ 245 ]

Page #255

348 3246. कर्मकौमुदी Karmakaumuda
By Krşnadatta
Substance: Machine-made papes. Size : 104 x5 inches. Fotios : 1-9. Lines : 11. Extent in granthas: 281. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. deals with the procedure of ritual duties in general. hends abruptly. The Ms. has no colophon. "कर्मकौमुदी" is written on the reverse of fol. I and "को" is written on the margin.
Beginning:
यनामधेयस्मरणेन तूर्ण विलीयते
विनचयो नितान्तम् । मुरासुराराधितपादपन
गणेश्वरं नौमि तमर्थसिद्ध्यै ॥१ विलोक्य पद्धतीः सर्वाः सम्प्रदायसतां तथा। करोति पद्धतिं रम्या कृष्णदत्तः प्रकृष्टधीः ॥२
End
एवमेव पितामहीप्रपितामही अवनेनिवेति प्रथमरेखामुलम
349 3234. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 101x41 inches. Folios: 2-21. Lines : 11. Extent in granthas : 433. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is rotten and mostly damaged and discoloured with many of the letters, effaced altogether. It begins abruptly and ends with the end of चतुर्थीकर्म पद्धति. The Ms. is torn towards the end.
[
246 ]

Page #256

Beginning:
-थर्वणऋषिः विष्टरो देवता अनुष्टुप् छन्दः उपवेशने विनियोगः।
Ead :
तत्र सु गोफलान्वितैः पञ्चरत्नैः च तकारणं मूर्खासादित x x x करणे । दक्षिणादानानन्तरं मन्यः ।
Colophon:
इति कृष्णदचविरचितायां कर्मकौमुद्यां चतुर्थीकर्मपद्धतिः ।
350
3244. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 91x31 inches. Folios : 30-52, 80-86. Lines : 7. Extent in granthas: 378. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
___ The Ms. begins abruptly and ends with the end of स्नातकसमा ariquefa, i. e., the procedure binding on the convocation ceremony of a Hindu graduate about to enter the family life. It is mostly discoloured.
Beginning:
देवता त्रिष्टुप्छन्दः पाशान्मोके (विनियोगः?)। ॐ उदुत्तमं वरुणः पाशमस्मदबाधम विमध्यपत्पायात् प्रधा(?) वयमादित्यव्रते तवानागसो अदितये स्याम स्वाहा। End :
रात्रौ दीपं प्रज्वाल्य भोजनं कुर्य्यात् सर्वधर्मसाधनसत्यं च वदेत् । ततोऽमिषेकस्तिलककरणं दक्षिणादानानन्तरं मन्नपा Colophon:
इत्यावसथिकब्रह्मदत्तात्मजकृष्णदत्तविरचितायां कर्मकौमुद्यां स्रोतकसमावर्तनपद्धतिः समाप्ता।
[ 247 ]

Page #257

351 The Same
3245.
Substance : Country-made paper. Size : 101 x 41 inches. Folios : 2–52. Lines : 9. Extent in granthas : 1020. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date : V. S. 1911. ___The Ms. begins and ends abruptly. The date of the Ms. is given in fol. 21 B.
Beginning:
यजमानदत्तं पाद्यं प्रतिगृह्यताम् । वरस्य प्रतिगृहामि। वरः पाचं भूमौ निधाय अञ्जलिना दक्षिणं पादं प्रक्षालयति।
End:
मुत्रपुरीषेण ठीवनं चातपेन कुर्य्यात् । सूर्य-अादात्मानं छत्रा-(2)
352 6517. शुद्धिप्रकाश Suddhiprakasa
By Bhāskara
Substance: Country-made paper. Size: 9x31 inches. Folios: 1-4. Lines: 14. Extent in granthas : 114. Script: Nagara. Appear. ance : Fair. Incomplete.
The Ms. is nicely written. It ends abruptly and contains laws regarding auta in pafa.
Beginning:
नत्वा महः परमहं वचसामगम्यं कृत्वा चिरन्तननिबन्धमतावगाहम् । श्रीभास्करो मुनिवचांसि विचार्य्य चित्ते
शुद्धिप्रकाशमिह संप्रति संतनोति ॥१ तत्र तावद्गर्भस्रावाशौचमाह मरीचिः । नावे मातुस्विरात्रं स्यात् सपिण्डा शौचवर्जनमिति ।
[ 248 ]

Page #258

End:
एक्मन्यत्रापि गुरुलघुपक्षा व्यवस्थाप्याः। अत्र दौहित्रे इत्यादि पुस्त्वमविवक्षितम् । निमित्तविशेषणत्वात् । तथा च
353 3192. आचारदीपे
आह्निकलोपप्रायश्चित्त Acāradipe
Āhnikalopaprāyaścitta By Bhāskara Dākṣita
Substance: Country-made paper. Sine:98x41 inches. Folios: 2--25. Lines : 9. Extent in granthas: 442. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly but ends with the very end of the work. It deals with expiation due to non-observance of prayers in due time. It refers to Mādhava, Mitākṣarā, Śūlapānī, Madanaratna and Madanapārijāta.
Beginning: चान्द्रायणं चरेत् ।
अकृत्वान्यतमं यज्ञ यज्ञानामधिकारतः ।
उपवासेन शुध्येत पाकसंस्थासु चैव हि ॥ भत्र कामाकामैकसर्वलोपतो व्यवस्था। मिताक्षरायां ऋतुरपि ।
End:
पराकादिस्वरूपमूलं च माधवमिताक्षराशूलपाणिमदनरम्मदनपारिजातादौ स्पष्टम् । अन्यच्चान्वेष्यमिति संक्षेपः। अचलसंज्ञस्य शिशोः शास्त्रार्थज्ञानलब्धये । श्रीमद्भास्करसंज्ञेन ग्रन्थ एष विनिर्मितः।
Colophon:
। इति श्रीमजगद्गुल्मीमांसकरामकृष्णदीक्षितात्मज-दीक्षितभास्करकृते आचारदीपे आहिकलोपप्रकीर्णकप्रायश्चित्तानि समाप्तानि ।
_ [ 249 ]
32

Page #259

Beginning :
354
आचारमहोदधि Acaramahodadhi
By Vipradāsa Sukla
3501.
Substance: Country-made
paper. Size: 102 x 4 inches.
Folios :
2-62.
Lines : 9. Extent in grantbas : 1098. Script : Nagara : Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It deals with the law of general conduct, as enjoined by Dharmaśāstra.
End:
Fol. 2 B --- विप्रदासस्ततेषां सर्वैर्लोकः प्रशस्यते । स राजते गुणश्रेष्ठः श्रुतिस्मृतिपुराणवित् । कुरुते विदुषां प्रीत्यै सदाचारमहोदधिम् ॥
- इवानिशं मखविधौ खष्ट (?) वृन्दारकः ॥
अन्तश्चन्द्र इव प्रपचितकलासंपूर्णतो द्योतितक्ष्मा ctc.
Ch. colophon :
इति शुक्लश्रीनिधिकरात्मज शुक्लविप्रदासविरचित आचारमहोदधौ गुरुपारंपर्यकविवंशप्रशंसातरङ्गः ।
कविवंशप्रशंसाथ प्रामाण्यं तदनन्तरम् । प्रातरुत्थाय स्मरणं ततो मूत्रपुरीषकौ ॥
शौचं चाचमनं प्रोक्तं दन्तधावनकं ततः । यज्ञोपवीतदानं च कुशादानमतः परम् ॥ etc.
कव्यवानलस्तृप्यताम् । कवर्गस्तृतीयान्ताषलक्षरम् । एकैब देवता । ॐ सोमपास्तृप्यत (?) म् । ॐ -
[ 250 ]

Page #260

355 5454. वाक्यावली Vakyāvali
By śyāma Bhatta
Substance : Country-made paper. Size: 9x5 inches. Folios : 2-23, 26-78. Lines : 15. Extent in granthas : 2175. Script : Nagara. Appearance : Oldish. Incomplete.
The Ms. is mostly soiled. It begins abruptly and deals with Śrāddha, marriage, gifts (Era), nityakarma etc. It was written in Samvat 1669, as mentioned in fol. 9 A, by Kulapati Misra, the scribe of "Bhundaharipura" (Fol. 78B).
Beginning :
चतुर्विशतिरयाच्या परं निरसनं स्मृतम् ॥ ८॥ आपस्तम्बः-त्र्यहं निरसनं पादः पादचायाचितं व्यहम् । सायं त्र्यहं तथा पादः पादः प्रातस्तथा भ्यहम् ॥६॥
End :
नानानिवन्धानालोक्य श्यामभट्टन कौतुकात् । वाक्यावलीयं लिखिता सदाचारादिसंभृता ॥
Post-colophon:
भुडहारिपुरे रम्ये चन्द्रभानसमाक्षये । नन्दर्षिरसचन्द्राब्द
356
8175. धर्मशास्त्रसंग्रह Dharmaśāstrasamgraha
Substance : Country-made paper. Size: 10x4t inches. Folios : 1-26. Lines : 10. Extent in granthas : 520. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
It is a collection of Smsti rules and regulations in general. The authorr is unknown. The Ms. is written very incorrectly. It has no name of the author in the colophon. It seems to be a very modern third rate work on eafa.
[
251 ]

Page #261

Beginning : अथ धर्मशास्त्रसंग्रहो लिख्यते ।
दिवोदितानि कर्माणि प्रमादादक्रमाणि च । रजनीप्रहरं यावत् सर्वकर्माणि कारयेत् ।। १ नैककाले द्वयं सन्ध्या नैकाहे पितृतर्पणम् । नेकपाके द्वयं श्राद्धं न सूर्ये भोजनद्वयम् ॥ २
End :
अन्यदत्तानि पानीयताम्बूलगन्धपुष्पकम् । दद्याच्च जपनिर्माल्यं शिवभुक्तं तु सर्वशः।
Colophon:
इति धर्मशास्त्रसंग्रह।
357 3682. प्रयोगरत्नमाला Prayogaratnamāla
Substance : Country-made paper. Size : 7X5 inches. Folios : 1–16+3. Lines : 19. Extent in granthas : 340. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms, deals with different ritual procedures in the line of Smrti. It contains Urdu synonyms (in Arabic script) for some Sanskrit words towards the end and 3 stray leaves. The Ms. is a stitched one. It seems to be a very modern work of an unknown author.
Beginning :
वन्दे गुरुं गिरं सेवे उपतिष्ठे गणाधिपम् । प्रयोगान् बालबोधाय ततो वक्तमुपक्रमे ॥१ प्रयोगरत्नमालां यः स्वकण्ठे दधते बुधः।
सत्संसत्सु समासीनः स सदोर्जस्वलायते ॥ २ भोः कि निद्रायसे ? प्रबुध्यस्त्र । रात्रि स्वल्पैवावशिष्यते। ब्राह्म मुहूर्ते न केऽपि शेरते।
[ 252 ]

Page #262

Ead :
पुराणन्यायमीमांसा धर्मशास्त्राङ्गमिश्रिताः । वेदाः स्थानाणि विद्यानां धर्मस्य तु चतुर्दश ॥
अस्यार्थः- विद्यानां च पुनः धर्मस्य चतुर्दश स्थानानि सन्ति । कानि तानीत्याहवेदाः ऋग्यजुःसामाथर्वाख्याः पुराणानि च न्यायौ च मीमांसे च धर्मशास्त्राणि च अङ्गानि च षट् तैर्मिश्रिताः । तथाहि etc. x x इति चतुर्दश (with Urdu synonyms in Arabic Script).
Beginning :
358
769. विष्णुभक्तिचन्द्रोदय Visnubhakticandrodaya By Nrsimharaṇya Muni
Substance: Country-made paper. Size: 12 x 5 inches. Folios : 2-132. Lines : 10. Extent in granthas: 2640. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete. Date : V.S. 1583.
End :
The Ms. begins abruptly but ends with the very end of the work with an index of subjects after the last colophon. The work gives a general collection of Smrti views according to the Vaisnavas. The Ms. is slightly damaged.
परिचरेद् भक्त्या भावज्ञस्तोषयन् गुरुं ॥
तथा चोक्तानि श्रीमद्भागवते श्रीभगवता उद्धवं प्रति शिष्यलक्षणानि । यतः कर्त्तव्याकर्त्तव्यज्ञानं संसारतरणं च श्रीगुरुप्रसादाद्व्यतिरेकेण न भवति ।
नृसिहारण्य विख्यातो विष्णुधर्मप्रकाशकः । विचार्य विष्णुशास्त्राणि चक्र े ग्रन्थं महामुनिः ॥
Colophon :
इति नृसिहारण्यमुनिविरचिते श्रीष्णुिभक्तिचन्द्रोदयग्रन्थे षोड़शकलाप्रकरण
समाप्तम् ।
[ 253 ]

Page #263

359 7223. प्रपञ्चसारविवेक Praparicasaraviveka
___By Gangadhara(?)
Substance: Country-made paper. Size: 61x5 inches. Folios: 3, 6—22. Lines : 14. Extent in granthas : 240. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly. It runs upto Chap. IV only. This also does not seem to correspond to our previous Mss. of the same name. Here the name of the author is not given but it seems to be Gangādhara, which is found in other Mss. of the same name.
Beginning:
जन्ममृत्युजराव्याधिग्रस्तानां प्राणिनां वधे । कि फलं शूरमूढस्य कोपं ते जहि वैरिणाम् ॥१
End:
यइदं शृणुयाग्नित्यं पापानां शोकदं फलं । सोपि पापं त्यजेदेव देवदेवसमाश्रयेत् ॥ ५५
Colophon:
प्रपञ्चसारविवेके कर्मविपाकनिरूपणं नाम चतुर्थोल्लासः ।
360 233. प्रपञ्चसारविवेक Prapancasāraviveka
By Gangādhara
Substance : Country-made paper. Size : 10x 45 inches. Folios : 1-21. Lines : 7. Extent in granthas : 335. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
This Ms. is the same as our Ms. No. 3215, already noticed. The Ms. is slightly damaged.
Post-colophon:
इदं पुस्तकं श्रीमत्पण्डितशिरोमणिदेवभद्रसोमयाजिनां मुदे भूयात् । --Written in another hand.
[ 254 ]

Page #264

361
934 प्रपञ्चसारविवेक
Prapancasäraviveka
By Gangadhara
Folios :
Substance : Country-made paper. (Size : 101x42 inches. 1–19. Lines : 8. Extent in granthas : 335. Script : Nagara Appearance : Fair. Complete.
This Ms. exactly corresponds to our Ms. No. 233, already noticed.
362
5764 व्यवस्थासार
Vyavasthāsāra
Substance: Country-made paper. Size: 122 x 5 inches. (by counting). Lines : 10. Extent in granthas : 170. Appearance : Fair. Incomplete.
Folios : 10
Script : Nagara.
The Ms. contains a collection of opinions on certain disputed points of Hindu Law. The word " व्यवस्थासार" is written on the blank side of leaf I. The Ms. ends abruptly. The Ms. seems to be a student's note and so there is no author's name, found in it.
Beginning :
:
सपिडैः समम विभक्तस्थावरादिधनाधिकारिणो मूलपुरुषस्य पुत्रः पुत्रपत्री पुत्रकन्या पुत्रकन्यापुत्रश्च तस्थुर्मूलपुरुषपुत्रस्तत्समक्षमेव दिवमियाय । ततो मूलपुरुषोऽपि ममार । एतस्य धनं कि सपिण्डा गृहीयुरुत पुत्रपत्न्यादय इति प्रश्ने उत्तरम् मूलपुरुषसमक्षं यदि पुत्रो मृतस्तदा मूलपुरुषधनस्वामित्वानापन्नएव स मृत:, 'पितर्य्यपरते पुत्रा विभजेयुर्धनं पितुः । अस्वाम्यं हि भवेदेषां निर्दोषे पितरि स्थिते ॥ इति देवलवचनादित्यवगतम् etc.
[ 255 ]

Page #265

End :
अत्र प्रमाणम्
सकृदंशो निपतति सकृत् कन्या प्रदीयते ।
सकृदाह ददानीति त्रिरेतानि सकृत् सकृत् ।। इति याज्ञवल्क्योक्तं दातृप्रतिग्रहीनोः राजदण्डो ज्ञातिबहिष्कारश्च विध्यपराधे प्रायश्चित्तिरि[ति?] शास्त्रात् ।
363 715. वैण्णवाहिकश्रुतिसार Vaişnavāhnikaśrutisāra
Substance: Country-made paper. Size: 103x4t inches. Folios: 29-239. Lines : 9. Extent in granthas : 4260. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
___The Ms. begins and ends abruptly. It contains a comprehensive work on the daily duties of a Vaisnava, secular and sacred, called “Vaisnavahnikasrutisara', on the top of the leaf, marked 29. It has no colophon.
Beginning :
-गवतो वैषम्यनपुंण्ये प्राप्नुयाताम् । कर्मापेक्षया फलदाने च तेन प्राप्नुतः । तथा च ब्रह्मसूत्रं-वैषम्यनघृण्येन सापेक्षत्वात् तथा हि दर्शयति ।
End :
विष्णोः सर्वोत्तमत्वे तैत्तिरीयश्रुतिमपि प्रमाणयति-वेदाहमेतं पुरुषं महान्तम् । आदित्यवर्ण तम-।
364 8386. प्रेमरसायन Premarasāyana
Substances Country-made paper. Size: 91x41 inches. 1-3. Lines : 8. Extent in granthas: 36. Script : Nagara. ance : Fair. Incomplete.
Folios : Appear
[ 256
]

Page #266

The Ms. contains no colophon, The author is unknown. It deals with "bhakti-devotion", according to the laws of Smrti, prescribed for the Vaisnavas. The Ms. ends abruptly.
Beginning :
End:
अन्याभिलाषिताशून्यं ज्ञानकर्माद्यनावृतम् । आनुकूल्येन कृष्णा नुशीलनं भक्तिरुत्तमा ॥ १ भक्तिद्वेधा - वैधी रागानुया च ।
1
इति तत्रैव ।
33
नानपि सर्वसुहृदो ह्यपराधा [ त्] प[त]त्यधः । नामापराधयुक्तानां नामान्येव हरन्त्यघम् ॥
Substance : Country-made paper. 1-8. Lines: 18. Extent in granthas: 395. Fair. Complete.
Beginning:
365
3745. भगवद्भक्तिरत्न or वैष्णवोपयोगिनिर्णय Bhagavadbḥaktiratna or Visnavopayoginirṇaya
अथ दीक्षामास विचारः ।
Size:
The Ms. deals with those points of Smrti, where there is a difference from the Vaisnava point of view, with the general order of things.
102 x 5 inches. Folios : Script: Nagara. Appearance:
चैत्रे बहुविधं दुःखं वैशाखे रत्नसञ्चयः । ज्येष्ठे तु मरणं ज्ञेयमाषाढ़े गोत्रनाशकः ॥ श्रावणे सर्वसंपत्तिर्भवेद् भाद्रपदे क्षयः । यतीनामाश्विने मासि सर्वत्र शुभमेव हि ॥ ज्ञानं कार्त्तिकमा स्यान्मार्गशीर्षे सुखप्रदः । ज्ञाननाशः पौषमासे माघे मेधाविवर्द्धनम् ॥ समृद्धिः फाल्गुने मासि मलमासं विवर्जयेत् ।
[ 257 ]

Page #267

End: बृहन्नारदीये
पुराणेष्वर्थवादत्वं ये वदन्ति नराधमाः ।
तैरर्जितानि गुणानि तद्वदेव भवन्ति वै ॥ Colophon:
इति वैष्णकोपयोगिनिर्णयः समाप्तः ।
366 5518. बह्व चाह्निक Bahurcahnika
Substance: Country-made paper. Size: 6x3 inches. Folios: 4--185. 187-190. Lines : 8. Extent in granthas: 4092. Script: Nagara. Appearance : Bad and oldish. Incormplete. ____The Ms. is mostly discoloured & torn, letters are altogether effaced in many places. It deals with the daily duties of the Brāhmanas who are the advocates of the Rgveda. It begins and ends abruptly. It is a work on sacred law. See fol. 4B for the name of the book. The letters gør and 34R look like those of Bengali.
Begiming:
अमेध्यं न सभाजयेत् । इति मूत्रपुरीषोतिसर्ग]विधिः। शौचविधिरुच्यते।
शौचे यत्नः सदा कुर्य्यात् शौचमूलो द्विजः स्मृतः।
End :
It is wholly illegible.
367 5757. माधवसंहिता Madhavasamhita
Substance: Country-made paper. Size: 10x6t inches. Lines : 24. Extent in granthas : 1944. Script : Nagara. Fair. Incomplete. '
Folios: 2-55. Appearance:
[ 258 ]

Page #268

The Ms, begins and ends abruptly. It contains a work on Smộti beginning with Garbhādhāna and ending with Vānaprastha Dharma.
Beginning :
__ -स्यैव कृष्णादावधिकारो न तु गृहस्थमात्रस्य विप्रादेरतो विशिनष्टि-कलौ युग इति । कर्मशब्दो लोके व्यापारमात्रे प्रयुज्यते ।
End:
यायावरा यजन्तो याजयन्तोधीयाना अध्यापयन्तो ददतः प्रतिगृह्णन्तः शतसंवत्सराभिः क्रियाभि र्य आत्मानं प्रार्थयन्ते ।
368 आह्निककाण्ड Ahnikakānda
9835.
Substance: Country-made paper. Size: 12x5t inches. Folios : 43,
-81. Lines : 11. Extent in granthas: 1287. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. ____The Ms. begins and ends abruptly. It contains a work on Smrti dealing specially with the daily duties (ähnika). Beginning :
यदा ह्यसौ तदा ज्ञात्वा ऋषिभ्यस्तु मन्त्रैर्ऋग्यजुर्मार्जनं शनआपस्तु द्रुपदा आपोहिष्टाघमर्षणं एतश्चतुर्भिगमन्त्रैर्मन्त्रस्नानमुदाहृतम् ।
End :
तथा- दत्त्वा जलाञ्जलीन् सप्त कृष्णपक्षे चतुर्दशीं ।
संतl धर्मराजानं मु
369 10447. जयसिंहकल्पमसूचनिका
(संवत्सरकृत्य) Jayasimhakalpadrumasūcanikā
(Samvatsarakrtya)
Substance: Country-made paper. Size: 14x7 inches. Folios : 1-12. Lines: 17. Extent in granthas: 418. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date : V.S. 1845.
[ 259 ]

Page #269

It is a summary of different views & rules on religious, observances, compiled in 1713 A. D., under the patronage of Jayasimha, king of Jaipur, the contemporary of Aurangzeb.
End:
Beginning :
विशेषपूजा असंक्रान्ती द्विसंक्रान्ती । अथ व्रतादिकारिणः । तदेव ताव प्रदर्शिताः पञ्च पल्लवा जयसिंहकल्पद्रुमसूचनिका लिख्यते । मासनिर्णयप्रसंगात् संक्रान्तिनिर्णयः ।
Colophon :
अगस्त्यार्घ दानपद्धतिविधिश्च । अथ गोशकटादिदानानि । etc.
श्रीजयसिंहकल्पद्रुमसूचनिका समाप्ता ।
Post-colophon :
संवत् १८४५. शाके १७२५ ।
2998.
Beginning:
370
व्यवस्थानिर्णय Vyavasthānirnaya
Substance : Country-made paper. Size: 10×4 inches. Folios : 2-60. Lines: 11. Extent in granthas: 1475. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains conclusions on many controversial points of Smrti. It is slightly damaged. "व्यवस्थानिर्णय" is witten on the top of fol. 2 A.
राशिभिस्त्रिशत्तिय इत्युच्यते । तद्दण्डानयनार्थ व प्रयासप्रकटनं क्रियते । तद्भ्रान्त्यैव तिथिस्वरूपनिरूपणे तद्दण्डादिनिरूपणस्यानुपयुक्तत्वात् ।
End:
एवं नि तद्रव्यं राजा सामादिना दापयेत्, न तु बलात्कारेण निलुतशंका
S
[ 260
]

Page #270

371
5857. पूर्त or उत्सर्गदीधिति
Pārta or Utsargadidhiti
Substance : Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios : 1-18. Lines : 10. Extent in granthas: 360. Script: Nagara.. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It contains ritual procedures for the worship of “Vāstudevata' or the household deity and the offering of a tank or a dwelling house. It refers to Rājadharmakaustubha from which it has drawn upon its materials. The Ms. is slightly illegible. The word "गणपते" is written on the right margin of fol. 1 B. It indicates the name of the author ?
Beginning:
उपनिषदब्धि x x x मही जयति ।१
fol. | B.
राजवाहदुरचन्द्रभूपतेस्तस्य भूरियशसे प्रतन्यसे । राजधर्मविषयेण कौस्तुभेऽनेकपद्धतियुताथ दीधितिः॥१० भूपरीक्षादिशाशोऽध उदितौ पूर्वदीधितौ । प्रयोगास्तत्र कथ्यन्ते वास्तुपूजादिगोचराः॥ ११
End:
स्थापितदेवताप्रीत्यर्थ प्रतिदेवतं त्रीस्त्रीनेकैकं वा ब्राह्मणान् भोजयित्वा भूयसी दक्षिणां दत्त्वाशिषो गृहीत्वा परमेश्वरा
372
3303.
Substance: Country-made paper. Size: 101x4 inches. Folios : 1-17, 2-29. Lines : 13, 10. Extent in granthas : 1372. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. is partly torn. It contains 2, two different works, one (2-29) on the general Smrti and the other (1--17) on
[
261 ]

Page #271

Kalanirnaya (tithi etc.). There is a torn piece of fol. 1 of the Smrti portion. It begins and ends abruptly.
Beginning :
-णोग्रस्य यः काल इति तु उभयोरप्यपवादः। तथाच दिनद्वयेऽर्द्धकर्मकालन्यातौ अव्याप्तौ अन्यस्पर्शो वा युग्मखर्ववाक्ययोः प्रवृत्तिः ।
End:
मध्यरात्रं तेष्वशय्यान्तस्वस्त्रियं चतुर्थदिवसादूर्द्धमेकादशत्रयोदशादिनातिरिक्तषोडशदिनमध्ये चतुर्थी षष्ठ्य कादश्यष्टमीचतुर्दशीपं--
373 5456. नित्याहिकस्मृतिसंग्रह Nityāhnikasmītisañgraha
Substance : Country-made paper. Size : 104 x4} inches. Folios : 1-3, 6-11. Lines : 10. Extent in granthas : 180. Script : Nagara. Appearance : Bad & Oldish. Incomplete.
The Ms. contains certain rules on daily duties according to Smrti. The author is unknown. The name of the work is written as "Nityāhnikasmrtisamgraha" on Fol. ! A, the work beginning from fol. 1 B.
Beginning:
कुशाभावे सदा काशात् दूर्वाव्रीहियवानपि ।
तदभावे तु नीवारान् श्यामाकान् वा नियोजयेत् ॥ हारीतः। कुशाः पुष्पाणि समिधः etc.
End :
शुक्लाष्टमीव्रतं चैव शुक्लपक्षचतुर्दशी।
पूर्वविद्धा न कर्त्तव्या कर्त्तव्या परसंयुता ॥ ८८ तथा हारीतः etc.
[ 262 ]

Page #272

374
9831. जयसिंहकल्पद्रुम Jayasimhakalpadruma
Substance: Country-made paper. Size: 13x5 inches. Folios: 1-6, 27-100, 129-149, 169-171, 242-246, 289-291+297, 353-354, 510-511, 559-596, 621, 709-720. Lines: 12. Extent in granthas: 6012. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
End:
The Ms. ends abruptly. It has an index of subjects contained in the work, appended at the end. For this Ms. see our Ms. No. 10447, already noticed. The first 6 fols. are torn
towards the left corner.
Beginning
अथ तृतीयानिर्णयः । तत्रादौ शुक्लकृष्णपक्षभेदेन तृतीयाध्यानं । तृतीया वृषगा गौरी शूलपात्रधरा मता ।
तस्मात् सर्वप्रयत्नेन ब्राह्मणानुज्ञया व्रतं । कर्त्तव्यं तु संपूर्ण उद्यापनसम
375
5527. आचारचन्द्रिका ācāracandrikā
By Viśvanatha Bhatta
Substance: Country-made paper. Size : 10×4 inches. Folios: 2-14. Lines: 11. Extent in granthas: 392. Script Nagara. Appearance Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It deals with the laws of conduct in general and the daily duties of the Brahmanas. The work tries to imitate the old Sutra style of writing.
Beginning:
-पि ॥ १३ ॥ यनान्नातं नैजे कल्पे तत् पारकीयमविरुद्धं ॥ सश्चापस्तम्बाद्ये -' बौधायनप्रोक्तम् ॥ १४ ॥ -
[ 263 ]

Page #273

End:
करसंपुटकं कृत्वा रविमुपतिष्ठेत वासरस्थास्यों(?) मध्ये बाहू सरलौ सायंकाले यथाकल्पे
376 3607 निर्णयसार Nirnayasara By Lālamaņi (Mālaviya),
son of Bālakṣsna
Substance: Country-made paper. Size: 12x6 inches. Folios: 2-22. Lines : 11. Extent in granthas : 588. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It deals with the laws of faf specially (with general rules of various Hindu festivals). It is not the same as Mss. Nos. 2204–5 of H. P. Šāstri, Vol. III. See Col. on fol. 4 A, for the name of the author and that of the work.
Beginning:
प्रथमपादो हरिवासरसंज्ञकः ।
तमतिक्रम्य कुर्वीत पारणं विष्णुतत्परः ॥ इति विष्णुरहस्योक्तेः। तस्याः संपूर्णत्वं तु दशमीसंबन्धरहितत्वे सति अहोरात्रोदयकाले वर्त्तनं, तथाच भविष्यपुराणे
आदित्योदयवेलायाः प्रागमुहूर्त्तद्वयान्विता । एकादशी तु संपूर्णा विद्धान्या परिकीर्तिता ॥ इति ।
End :
फाल्गुनशु. कृ. पौर्णवा[मा ?]स्यां होलिका सायाव्यापिनी पूर्व विद्धा ग्राह्या। सायाह्न होलिकां कुर्य्यात् पूर्वाह्न की-।
Ch. Colophon: इति श्रीमालवीयबालकृष्णात्मज लालमणिकृते निर्णयसारे प्रतिपत् ।
[ 264 ]

Page #274

377 3670 स्वात्मकर्मप्रकाशिका Svātmakarmaprakāśikā By Bamśīdhara Śarmā
___Substanoe : Country-made paper. Size: 131x51 inches. Folios : 2-9. Lines : 12. Extent in granthas: 202. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. ___The Ms. wants Fol. 1, otherwise it is complete. It is mostly discoloured and pasted. It contains the way of life in ब्रह्मचर्य, गार्हस्थ्य, वाणप्रस्थ and मोक्षाश्रम in and through a description of the author's own life. It, slightly speaking, does not come under Smrti. It is a badly written modern work, unfit for being noticed at all.
Beginning:
-पतः॥८
मालुपुरस्थविप्रस्य श्रीमोहनत्रिपाठिनः । कन्यायां चैव जन्माभूत् मम वंशीधरस्य च ॥
End:
देवीं नत्वा च कुर्वेऽहं पञ्चखांकेन्दु वत्सरे । श्रावणोग्रन्थपूर्णाश्च गृहे च पूर्णिमा तिथौ ॥ १०
Colophon:
इतिश्रीस्वात्मकर्मप्रकाशिकायां श्रीमवंशीधरशर्मकृत्यांचतुर्थक्य-क्रमे च मोक्षाश्रमकथनं नाम चतुर्थोऽध्यायः।४।
378 3728. शुद्धिप्रभा Suddhiprabha
with Commentary By Rāmakrsna Mālaviya :
Substance: Country-made paper. Size: 111x7 inches. Lines : 11. Extent in granthas: 700. Script: Nagara. Fair. Complete.
Folios : 1-25.
Appearance:
[
265 ]
34

Page #275

Beginning:
The Ms. contains the laws regarding for what is called अशौच in Smrti with the author's own commentary. The text is written in the middle and the commentary above and below it.
Text
धेयः ॥ etc.
श्रीमन्मालवविप्रवंशतिलकः ख्यातो जगजीवनस्तत्पुत्रेण हि रामकृष्णसुधिया शुद्धिप्रभा रच्यते ॥ अखिलविहितकर्मस्वाधिकारप्रयोक्ता । भवति खलु सधर्मः शुद्धिशब्दाभि
Com.
श्रीमन्मालववंश्यद्विजो जगजीवनाजीवनाज्जातः । विवृणोति रामकृष्णः स्वकृतां शुद्धिप्रभां तुष्ट्य ॥ xx शुद्ध्यशुद्धी लक्षयति मालिन्या - अखिलेति । etc.
End :
Text
त्या साम्बशिवं यदभिधा कीर्तिस्मृती नित्यदा भक्तानां तनुतोनुतः श्रुतिपदेयों धर्ममूर्त्तिः परः ।
Com.
सद्गुरुयति नारायणतीर्थानामाज्ञया रचिता । शुद्धिप्रभास्तु सततं सतां विनोदाय हरितुष्ट्यं ॥
यथा च मरीचिः
येषु स्थानेषु यच्छौचं धर्मो वा यत्र यादृशः । येषु देशेषु ये देवा येषु देशेषु ये द्विजाः ॥ येषु स्थानेषु यत्तोयं या च यत्रैव मृत्तिका परिगृहीता परगृहीतत्वेन व्यवहृतं तत्तथैवेत्यर्थः ।
Com. इति श्रीमन् स्वकृतशुद्धिप्रभाविदृतिः संपूर्णा ।
Colophon :
Text इति श्रीमन्मालवीय भरद्वाजकुलावतंसचतुर्वेदजगज्जीवनसूरिसूनुरामकृष्णविरचिता शुद्धिप्रभा संपूर्णा ।
[ 266 ]
विरचिता

Page #276

379 3729. कालप्रभा Kalaprabha
with Commentary By Rāmaksına Mālaviya
Substance: Country-made paper. Size: 111x7 inches. Folios : 26-43. Lines: 12. Extent in granthas: 486. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
This Ms. is a continuation of the author's other work Suddhiprabhā, our Ms. No. 3728 which contains 25 folios. It deals with time in connection with ritual duties according to Smrti. The text is written in the middle and the commentary. above and below it, of the same author.
Beginning :
नत्वा साम्बशिवं शिवं यदभिधा कीर्तिस्मृती सर्वदा
भक्तानां तनुतोनुतः श्रुतिपदेर्यो धर्ममूर्तिः परः । Text श्रीमन्मालवविप्रवंशतिलका ख्यातो जगजीवन
स्तत्पुत्रेण हि रामकृष्णमृधिया कालप्रभा रच्यते ॥ दिनं चान्द्रं तिथ्या etc. Com. श्रीमन-मालववंश्यो द्विजो जगजीवनाजातः ।।
विष्टणोति रामकृष्णः स्वकृतां कालप्रभा तुष्ट्य । दिनचातुर्विध्यं शिखरिण्याह-दिनमिति ।
End:
Text
सद्गुरुयतिनारायणतीर्थानामाज्ञया रचिता।. कालप्रभास्तु सततं सतां विनोदाय हरितुष्ठ्यं ॥ ५८ दानादौ पूवाहगौ ग्राह्यौ। सा तिथिस्तच नक्षत्रं यस्यामभ्युदितोरविरित्युक्तेः ।
Com.
Colophon:
Text इति श्रीमद्भरद्वाजकुलावतंसमालवीयचतुर्वेदजगजीवनात्मजरामकृष्णविरचिता कालप्रभा संपूर्णा ।
[ 267 ]

Page #277

Com. इति श्रीमन्मालवीयभरद्वाज"""सूरिसूनुविरचिता स्वकृता कालप्रभाविवृतिः संपूर्णा।
It seems that the author wrote an exhaustive work on Smộti like the tattvas of Raghunandana under the name Prabha of which Suddhiprabhā and Kalaprabhā are two sections like Suddhitattva etc.
380 314. सद्धर्मतत्त्व Saddharmatattva
(Ahnika Sectian only)
By Hariprasāda
Substance : Country-made paper. Size : 104 x 41 inches. Folios : 1–6. Lines : 13. Extent in granthas : 180. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
This is a modern work on daily duties (आहिक). The author writes the work in Sanskrit verses. Such works are not fit for being noticed at all.
Beginning:
नत्वा हेरम्बमातुः पदकमलयुगं प्रातरुत्थाय पुण्यश्लोकान् स्मृत्वाऽथ" कर्म मैत्रं विदध्यात् ॥
End:
___पयः सद्धर्मतत्त्वे समभवदखिलं पूर्णमाह यकृत्यम् ।
Colophon:
इति श्रीमन्माथुरमिश्रगङ्ग शात्मजहरिप्रसादविरचितसद्धर्मतत्त्वे आहिक समातम् ।
[ 268 ]

Page #278

381
3389. धर्मतत्त्वसार Dharmatattvasāra
Substance : Country-made paper. Size: 6 x 3 inches. Folios : 1-32. Lines : 15. Extent in granthas : 1088. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
End :
This is a nicely-written manuscript. It ends abruptly but contains a digest of many important subjects of Smrti, such as काल, तिथि, श्राद्ध etc. There is no colophon in the Ms. and so
the name of the author cannot be ascertained.
Beginning :
x
नौमि लक्ष्मी महादेवीं तथा तातपदाम्बुजम् । निर्विघ्नमस्तु तेनात्र धर्मसञ्चयने मम ॥
X
x
X
x
x
क्रियते धर्मतत्त्वञ्च सारमुद्धृत्य सर्वतः ।
सर्वस्यापि कालतन्त्रत्वादादौ कालभेदो विविच्यते । चान्द्रसावनसौरभेदेन संवत्सरत्रयः । तथा चोक्तं माधवे ।
दिनमेव न जानाति मासं चैव तु यो नरः । मार्गशीर्षेऽथवा भाद्रे माघे वापि समाचरेत् ॥
आश्विनशुक्लप्रतिपदि दौहित्रो मातामहश्राद्धं कुर्य्यात् ।
उक्तं-
382
5105. विश्वप्रकाशपद्धति Viśvaprakāśapaddhati
By Viśvanatha Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 11 x 42 inches. Folios : 24-57. Lines : 12. Extent in granthas : 1224. Script : Nāgara. Fair. Incomplete.
Appearance :
It is a nicely written old manuscript, composed in 1544 (Cat. Cat., p. 585) by the author. See colophon in Fol 29 A.
[ 269 ]

Page #279

The Ms. is mostly repaired and it begins and ends abruptly. The Ms. contains the ritual procedures of the Rgveda according to Apastamba on आग्रयण, गर्भाधान etc. See IO. 1683. Beginning:
-करि॥ तत्रेन्द्राग्नी विश्वेदेवा द्यावापृथिवी एताः प्रधानदेवताः अग्निस्विष्टकृदङ्गदेवताचतुष्टयं सयो यक्ष्ये । देवताः संनिहिताः सन्तु ।
End :
एता आहुतीः स्वयं पत्नी वा जुहुयात् । नोपवसेत् । एतत् पुनः संधानं गृहप्रवेशहोमात् प्रागेव कुर्य्यात्, तत ऊर्ध्वमन्यदेव
Colophon:
.. इति विश्वप्रकाशपद्धतौ द्विभार्याग्निद्वयसंसर्गविधानं समाप्तम् । F. 29 A.
383 4674. प्रपञ्चसारविवेक Prapancasāraviveka
By Gangādhara Mahadakara
Substance : Country-made paper. Size: 10x5 inches. Folios : 2-50. Lines : 8. Extent in granthas : 980. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains in simple verses principles of Smộti according to the Vaişnava viewpoint.
Beginning:
यस्य विद्याज्यवर्गाय परोपकृतिजीवितं । स साधु ीर इत्याहुः पण्डितः कवयो महान् ॥ १० शीलविद्याविहीनेन कि कुलेन च देहिनां । अकुलीनोपि विद्वांसः पूज्यते दैवतैः समं ॥ ११
End :
स्वस्वजात्यनुसारेण यो धर्मो यस्य कल्पितः। तत्तवर्मयुतरेव प्राप्यते परमं पदम् ।। २१० इति निश्चित्य सततं तुष्टये परमात्मनः॥
[-270 ]

Page #280

Ch. Colophon:
इति श्रीमन्महाड़करोपनामसदाशिवसूरिसूनुभगवद्भक्तकिकरगङ्गाधरविरचितेप्रपसारविवेके भागवतधर्मनिरूपणं नाम सप्तमोल्लासः ।
384 3215. प्रपञ्चसारविवेक Prapañcasāraviveka
By Gangādhara Substance: Country-made paper. Size: 10x5 inches. Folios : 1-16. Lines : 11. Extent in granthas : 335. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Complete.
This is not the same work as our Ms. no. 4674, although the Ms. bears the same name both of the work and the author. The present Ms. scems to be a digest of some vaişnava views on points of Smộti in verses, with occasional interpretations of the ślokas in prose.
Beginning:
वासुदेवं नमस्कृत्य हृदि संस्थाप्य भक्तितः। यैर्धमैः कृतकृत्यः स्याद् गृहस्थोपि विशेषतः॥१
End :
यदत्र लिखितं भक्त्या परमेश्वरबुद्धिना।
तेन प्रीणातु भगवान् पुरुषोत्तम ईश्वरः ॥ ६६ Colophon:
इति श्रीमन्महाड़करोपनामकवीरेश्वरामिहोत्रिसूरिसूनूसदाशिवात्मजभगवत्भवि(कि)करगङ्गाधरविरचिते प्रपञ्चसारविवेके मोक्षधर्मसंग्रहो नाम दशमो. ल्हासा समाप्तः।
285 3202. प्रवञ्चसारविवेक Prapancasāraviveka By Gangadhara
Substance : Country-made paper. Size : 91x44 inches. 1-48. Lines : 9. Extent in granthas : 942. Script: Nagara. ance : Fair. Complete. Date: V.S. 1813.
Folios : Appear.
[
271 ]

Page #281

This Ms. corresponds neither to our Ms. no. 4674 nor to 3215, although it also bears the same name, both of the author and the work. Of course, the present work bears also the alternative name of "भवसारविवेक" as mentioned by the author himself at the very beginning. It contains Vaisnava views on daily duties (अहोरात्रकृत्य) and other subjects of importance from the stand point of Smrti. The Ms. is slightly damaged.
. Beginning:
नमस्कृत्य शिवानाथं लक्ष्मीकान्तं जगद्गुरुम् । १ etc. नाना शास्त्राणि चालोक्य बालानां हितकाम्यया । भवसारविवेकं च कुर्वे मोहविनाशकं ॥ ५
End:
बहवो यद्यपि ग्रन्थाः यादपा (?) सन्ति भूतले । तथाप्ययं विजयते हरिनामफलैः शुभैः ॥ १७४
Colophon:
इति श्रीमन्महाड़करोपनामकसदाशिवसूरिसूनुभगवद्भक्तकिकरगङ्गाधरविरचिते प्रपञ्चसारविवेके अहाराजकृत्यनिरूपणं नाम अष्टमोल्लास समाप्तः ।
Post-colophon:
संवत् १८१३ । सामाप्तं राम राम ।
286 3336. तिथिप्रतान Tithipratana
Substance: Country-made paper. Size: 10x5 inches. Folios : 4-69. Lines : 9. Extent in granthas : 1320. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
This is a nicely written manuscript of a Smộti work on tithi or lunar day. It begins and ends abruptly. The Ms. refers to Nirņayāmīta, Pratāpamārtanda, Viśvaprakāśa and Candraprabhā (Fol. 30 B). The author seems to be a Vaisnava writer. It is not noticed in Cat. Cat.
[ 272 ]

Page #282

Beginning :
जन्माष्टम्या रात्रिप्रधानत्वमङ्गीकृत्य प्रस्तुतविधिनिषेधानां पूर्वोक्तरीत्या व्यवस्थापनमुचितं सर्ववाद्यसंमतत्वादित्याह । तदिति तुच्छम् । तेषु नियतविरोधदर्शनात् ।
End:
वैशाखशुक्लचतुर्दश्यां श्रीनृसिंहोत्सवः। तदुक्तं नृसिंहपुराणे-स्कान्दे च । वैशाखे शुक्लपक्षे तु चतुर्दश्यां निशामुखे। मजन्मसंभवं पुण्यं व्रतं पापप्रणाशनम् ॥ वर्षे वर्षे तु कर्त्तव्यं मम सन्तुष्टिकारणम् ॥ इति । वैशाखस्य चतु-।
Fol. 30 B.-शानि वचांसि निर्णयामृतप्रतापमार्तण्डविश्वप्रकाशचन्द्रप्रमादिष्वन्यान्यपि सन्ति।
287
4931. न्यायमहाद्रदः Nyayamahāhrada
By Raghunātha
Substance : Country-made paper. Size : 91 x 41 inches. Folios : 3-15, 17. Lines : 12. Extent in granthas : 504. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It is an interesting Ms. of a Smộti work containing dissertation on many disputed points, such as the validity of the re-marriage of a girl taken away by force and married or given in marriage by her parents to an undesirable person. It bears no date but the writing seems to be of the 18th century, A. D., so the author might live about the last quarter of the 17th century, A. C., at the latest. The author seems to have hailed from Bengal.
Beginning :
इह विशेषणमिति न्यायेन निमित्तभूतजन्मादिविशेषणत्वेनावश्यविवक्षणीययोस्तयोनिमित्तान्तर्गतसापिण्ड्यादिप्रतियोगिमात्रत्वेनानिर्णीतस्य निराकाङ्क्षस्याशौचाश्रयस्यापि विशेषणत्वेन विवक्षायाः कचित्तथाऽश्रयमाणयोश्चोपलक्षणकल्पनाया अन्याय्यत्वात्।
[ 273 ]
35

Page #283

End : ___ एवं सुरापानादौ तद्गोचरसाक्षात्कर्तृत्वनिमित्तप्रायश्चित्तानहस्यापि तदर्ह प्रत्यनुग्राहकत्वादौ प्रायश्चित्तमुचितमेव । अथ - Fol 3 A.
रघुनाथेन विदुषा भट्टमाधवसूनुना ।
प्रकाशितोतिगम्भीर एष न्यायमहाहदः। यत्रैका कन्या पित्रादिदत्ता बलादिहृता वा स्वगृह्योक्तविधिना सप्तप्रपदपर्यन्तं संस्कृता पूर्वस्मिन् जीवत्येव क्षतयोनिरक्षतयोनि र्वा पित्राद्यनुमत्या बलादिना वा तथैव संस्क्रियते तत्र सा व्यभिचारवत् किं प्रायश्चित्तं कृत्वा पूर्वपत्युः स्वीकारार्हा न वेति विचारः। तत्र केचित्तावन्नेति मन्यन्ते। अयं च तन्मतपरिष्कारः।
288 4743. सदाचारस्मृति Sadācarasmrti
By Anandatirtha
Substance : Country-madepaper. Size: 10x4s inches. Folios : 1–2. Lines: 10. Extent in granthas: 40. Script: Nagara.. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains in simple verses the daily duties & the laws of conduct for a vaisnava. The author seems to be the celebrated Vaisnava saint Madhvācārya.
Beginning:
यस्मिन् सर्वाणि कर्माणि सन्न्यस्याध्यात्मचेतसा। निराशीनिर्ममो याति परं जयति सोच्युतं ॥१ स्मृत्वा विष्णु समुत्थाय कृतशौचो यथाविधि । धौतदन्तः समाचम्य स्नानं कुर्य्याद् विधानतः॥२
End:
अशेषकल्याणगुणनित्यानुभवसत्तनुः । अशेषदोषरहितः प्रीयतां पुरुषोत्तमः॥ ४०
Colophon:
इति श्रीमदानन्दतीर्थभगवत्पादाचार्यविरचिता सदाचारस्मृतिः समाप्ता ।
[ 274 ]

Page #284

389 6218. सदाचारस्मृति Sadacārasmrti
By Anandatīrtha
.. Substance: Country-made paper. . . Size: 61x4 inches. Folios : 1-8. Lines : 5. Extent in granthas: 40. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
This is exactly the same Ms, as our Ms. No, 4743.
390 4079. भवरसायन Bhavarasāyana
By Vallabha Dīkṣita
Substance : Country-made paper. Size: 10x5 inches. Folios : 1-17. Lines : 15. Extent in granthas: 629. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. The name of the work and the. author is written on the top of fol. 1 A. The Ms. contains specially the points of difference with the Vaisnava Smrti from the general laws regarding to एकादश्युपवास, श्राद्ध etc. .
Beginning : __-दश्याः प्रथमं प्रतिज्ञातवान् । के वैष्णवा इत्याकाङ्क्षायां वैष्णवलक्षणमाहतदुक्तं वसिष्ठस्मृतौ। सुदर्शोर्ध्वपुड्राणां धारणं प्रथम स्मृतं । तन्मन्त्राध्ययनं चैव तदीयाराधनं तथा ॥ तत्कथाश्रवणं चैव तमामपरिकीर्तनम् ॥ etc.
End :
श्रीभवानुवाचशुक्रण मोहिता विप्रा दैत्यानां कारणे भुवि ।
पुष्ट्यर्थ दशमीविद्धं कुर्वन्ति-- N.B. : The author seems to be the wellknown Southern Vaisnva writer Vallabhācārya, the founder of the Suddhādvaitavāda.
[ 275 ]

Page #285

391 3277. पुष्पाध्याय Puspadhyāya
Substance : Country-made paper. Size : 91 x 44 inches. Folios : 1-26. Lines : 9. Extent in granthas: 408. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with the rules regarding flowers that are prohibited with regad to certain deities, and flowers that can be offered to them. The author of the book is unknown.
Beginning: अथ विहितनिषिद्धापुष्पविचाराध्यायो लिख्यते ।
दानं समनसां श्रेष्ठं तथैवापरिकीर्तितम् । अलक्ष्म्याः शमनं मुख्यं परं लक्ष्मीविवर्द्धनम् ॥
End:
अशुद्धपात्रप्राण्यङ्गवासोभिः कुत्सितात्मभिः। आनीतं नार्पयेच्छम्भोः प्रमादादपि
392 6825. महा_शुद्धि Mahārcāśuddhi
Substance: Country-made paper. Size: 101X4 inches. Folios : 1-7. Lines : 13. Extent in granthas : 204. Script: Nagara. Appearance : Bad. Complete.
The Ms. is torn and worm eaten and mostly repaired. The beginning is illegible. It contains a work that deals with the procedurc of purification for worship against various kinds of impurities. Beginning :
अथ पिण्डिकास्थानस्थितानां देवानां लिंगानां च महोपघातानां शुद्धिसंकल्पप्रयोगलक्षणम्। तत्र महोपघाताः श्वचाण्डालपतितरजस्वलामेध्यमुरास्पृश्यसंसर्गाः। _Fol. 1 B अर्चाशुद्धिविधावस्मिन् x x etc.
[ 276 ]

Page #286

End:
नमो रुद्राय सहस्रमूर्तये सहस्रपादाक्षिशिरोरुचाहवे। तस्मै रुद्राय नमो नमः। तस्मै रुद्राय नमो नमः॥
इति ।
393 5818. तिथिनिर्णय Tithinirnaya
Substance : Country-made paper. Size : 94X4 inches. Folios : 2–23. Lines : 14. Extent in granthas : 660. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains laws regarding rituals, in connection with Tithi or lunar day. There is no colophon in the Ms. but it seems to be the writing of Gopāla Nyāyapañcānana of Bengal. The Mr. begins and ends abruptly.
Beginning :
-धं तदुत्तरः। मासाविति बुधैः स्मृतौ क्षयमासस्य मध्यगौ। गर्भाधानादिकं चौलात् प्राचीनं मलमासेपि कार्यम् । व्रात्येष्टिस्तु न। आग्रयणेष्टिस्तु पूर्व x x विरहे भवत्येव । महालयस्तु न। इति मलमासनिर्णयः। अथ सामान्यतः सर्वतिथिनिर्णयः।
End :
___ अथ स्वयंवरकालः। पिता पितामहो भ्राता माता बन्धु र्यदा न हि । ऋतोर्वपत्रयादृवं कन्या कुर्य्यात् स्वयंवरम् ॥ बौधायनः। वर्षो
394 7696. तिथिनिर्णय etc.
Tithinirnaya, etc.
Substance: Machine-made paper. Size: 61x4 inches. Folios: 54 (by counting). Lines : 7. Extent in granthas : 540. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 277 ]

Page #287

Beginning :
The Ms. contains fragments of various works on rituals. is stitched back. It was copied very recently.
End :
अथ तिथिनिर्णयः ।
निबन्ध शिरोमणौ पत्र ५६६ । अत्र एकादश्यां वेधलक्षणमाह - नारदः । संपूर्णैकादशी यत्र प्रभाते पुनरेव सा ।
सर्वैरेवोत्तरा कार्य्या परतो द्वादशी यदि ॥
वराहोत्खातपर्वताग्रमृत्छागक्षीर
End :
395
7752. स्मृतिसंग्रह Smṛtisamgraha
Substance : Country-made paper. Size: 9 x 4 inches. Folios : 1, 1, 4–11. Lines : 10. Extent in granthas: 150. Script : Nagara Appearance : Fair. Incomplete.
This Ms. contains a collection of laws and regulations enjoined by the Smrti. It begins and ends abruptly.
Beginning :
बाहुलकं यवस्य प्रकृतेर्म्ममरी चिद्वयम् । तोयस्याञ्जलि etc. X x X कास्यं मांसं मसूरच चनकं कोद्रवं तथा । शाकं मधु परान्न च xx भोजनम् etc.
ललाटे केशवं वन्द्या नारायणमथो परे । माधवं हृदये न्यस्य -
396
3420. बौधायनप्रतिष्ठा Baudhayanapratiṣṭhā
Substance: Country-made paper. Extent in granthas : 60.
Lines : 20. Fair. Incomplete.
Size: 10 x 42 inches. Script : Nāgara.
[278 ]
It
Folio : 1. Appearance :

Page #288

The Ms. begins and ends abruptly. It contains procedures of certain worship.
Beginning :
महादेव कालनामा दशनामाभिरर्चयेत् । नामास्मापि प्रवक्ष्यामि यदुक्तं ब्राह्मणः पुरा ॥ प्रथमं यमनामा च द्वितीयः पाशबन्धकः । तृतीयः कालपुरुषश्चतुर्थो यमकिकरः॥
End:
सर्पमिन्द्राय सुकरः सिंहो मारुतः कृकलासः पिप्पकाश
397 8998.
Substance: Country-made paper. Size: 11x51 inches. Folios: 2-8, 10-18. Lines : 15. Extent in granthas : 608. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains rules regarding daily duties, etc. according to Smrti.
Beginning:
गन्धाद्य वर्जयेद् दन्तधावने। ततः शयनवस्त्रमुत्सा-न्यद् वासः परिधाय नानं कुर्य्यात् । चिन्तयेदात्मनो हितमिति यदुक्तं तत्र कीदृशं चिन्तनमिति अपेक्षायामाह
End :
इति तर्पणविधिः। तर्पणानन्तरकर्त्तव्यमाग्नेयपुराणे-मन्त्रैर्वैष्णव x x स्तत्सावित्रैः संभवे
398 3410. मूर्तिलक्षण Murtilaksana
Substance : Country-made paper. Size: 10x43 inches. Folios : 1-20. Lines : 9. Extent in granthas : 351. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 279 ]

Page #289

The Ms. contains definitions of various murtis of Hindu gods.
Beginning :
अथ परशुराममूर्त्तिलक्षणम् - जामदग्न्यस्तु भगवान् द्विविधः परिकीर्तितः ।
End :
पूजितोऽपि महादेवः तस्मात्तस्य फलं प्रद इत्यादिवाक्यै रूक्षधारणं मतरानसंभवः ।
Beginning :
ताम्बूलविधिः ।
399
374. ताम्बूलकल्पसंग्रह Tambulakalpasaṁgraha
Substance' : Country-made paper. Lines : 9. Extent in granthas : 162.
Fair, Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with the rules and regulations about the use of betel and such other things according to Smrti.
Size: 9 x 4 inches. Script : Nāgara.
यन्मुखं वेदविभ्रष्टं ताम्बूलरसवजितम् । सुभाषितपरिभ्रष्टं तन्मुखं बिलमुच्यते ॥
9927.
End :
रात्रिभोजने निषिद्धद्रव्याण्याह -x शुठी दधि क्षौद्रं तिलं च तैलं सर्वा
400
अनुक्रमणिका Anukramanikā By Vaijanatha Suri
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 44 inches. Lines : 14. Extent in granthas : 87. Script : Nagara.
Fair. Complete.
[ 280 ]
Folios : 19. Appearance :
----
Folios : 1-3. Appearance :

Page #290

The Ms. contains an introduction to Divākara Sūri's work on Sništi.
Beginning : अथानुक्रमणिका।
दिवाकरतनुजेन वैजनाथेन सूरिणा। श्रीवातपादरचिते ग्रन्थे उक्त ईर्यते ॥ १ मङ्गलाचरणं पूर्व मातृवंश्यानुकीर्तनम् । प्रायश्चित्तार्थकथनं तल्लक्षणमुदाहृतम् ॥२
End:
इत्थं दिवाकरसुतेन कनीयसा श्रीरामानुजेन गुरुभक्तिपरायणेन ।
श्रीतातपादरचिते सुजनप्रियेस्मिन् ग्रन्थे क्रमो विलिखितः स्वपितुःप्रसादात् । Colophon:
अनुक्रमणिकासमाप्तिमफाणीत् ।
401
7455.
Substance : Country-made paper. Size : 9x47 inches. Folios : 13 (by counting). Lines : 12. Extent in granthas: 312. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains some stray leaves on certain ritual procedures.
Beginning : ___--पाव्यत्यस्तां सम्यग् यजेत् । अन्तरितां पुनर्यजेत् । अवदानात् प्राग् यष्टव्यानुवाक्यो x x सारणे सति यष्टव्यानुवाक्यां वदेत् । Fol. 3.
End:
उभा जिग्यथुरिति द्वे अनुवाक्यायाज्ये । ततो Fol. 45
402
8191.
Substance : Country-made paper. Size : 10x5 inches. Folios : 67–138. Lines : 9. Extent in granthas : 1296. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
[ 281 ] 36

Page #291

The Ms. begins and ends abruptly. It contains a fragment of a work on Smrti, dealing with daily duties (माशिककत्य) of a brahmin.
Beginning : -माहितः।
आहूतश्चाप्यधीयीत लब्धं चास्मै निवेदयेत् । हितं तस्याचरेन्नित्यं मनोवाककायकर्मभिः ॥ वर्जयेन्मधुमांसादि सर्वभोगविवर्जितः।। दण्डाजिनोपवीतानि मेखलां चैव धारयेत् ॥
End :
द्वाभ्यां समे नपुसको भवतीति नरुक्त। यदा युग्मासु शोणितवृद्धिः शुक्राल्पत्वं तदा स्त्री पुरुषाकारा भवति यदा युग्मा शोणिताल्पत्वं शुक्रवृद्विस्तदा पुरुषस्न्याकारो भवति इत्यती.....
403
8095. कृत्यरत्नावली Krtyaratnāvala
By Rāmacandra Bhatta
Substance : Country-made paper. Size : 81x4 inches. Folios : 1--2. Lines : 10. Extent in granthas : 25. Script : Nagara. Appearance; Fair. Incomplete.
The Ms. contains the section on Malamāsakrtya only.
Beginning :
अथ मलमासकृत्यम् । हेमाद्रौ. पद्मपुराणे
विष्णुरूपसहस्रांशुमलमासं तु पूजयेत् । पूजिते तु सहस्रांशु विष्णुर्भवति पूजितः ॥ १ मलमासस्तु मासानां मलिनः पापसंभवः। तस्य पापविशुद्धयर्थं मलमासं व्रतं घरेत् ॥ २
End :
अन्नदानात् परं दानं मलमासे न विद्यते । गृहे तस्य स्थिरा लक्ष्मीर्यो दद्यात् सूर्यसनिधौ ॥
[ 282 ]

Page #292

Colophon :
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणाभिज्ञतत्सद् बालकृष्णभट्टांगजविट्ठलभट्टसूनुधर्मशास्त्रपारावारीणश्रीरामचन्द्रविरचिता कृत्यरत्नावली समाप्ता ।
404
8595.
Substance : Country-made paper. Size: 41-60. Lines: 9. Extent in granthas: 440. ance : Fair. Incomplete.
Beginning:
The Ms. begains abruptly. It contains a fragment of a work on Smṛti dealing with daily duties of Samavedi brahmins.
Fad :
लोमान्यङ्गानि मृदाभिमृशेत् । सहस्रशीर्षा इति मन्त्रस्य वामदेव ऋषिः अनुष्टु छन्दः मृत्तिका देवता मृत्तिकाग्रहणे विनियोगः ।
End:
नृयज्ञोतिथिकाम पूरणविप्रभोजनजलतर्पणैरिति । एवं त्रिप्रकाराः ।
देवविधिः ।
8738.
10 × 42 inches. Script : Nāgara.
405
तुलसी चन्दन कोष्ठ देवदारु सूरागरु ।
कदम्बं बिल्वमुस्ता च गन्वाष्टकमिदं हरेः ॥ १
Size: 9x4
Folios :
Substance: Country-made paper. 1-6. Lines 7. Extent in granthas: 60. Script: Nägara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains Gandhāṣṭaka, Dvādaśanāma-Suryastotra and Slokasangraha.
Beginning :
आदौ रामतपोवनाधिगमनं हत्वा मृगं काञ्चनं । वैदेहीहरणं जटायुमरणं सुग्रीवसंभाषणम् ॥ वाली निर्दलनं समुद्रतरणं लङ्कापुरीदाहनं । पश्चाद्रावणकुम्भकर्णहननं तद्धि रामायणम् ॥
[ 283 ]
Folios : Appear
inches.
अथ वैश्व

Page #293

406
7165.
Substance: Country-made paper Size: 91x4 inches. Folios : 22 (by counting). Lines : 17. Extent in granthas : 1100. Script : Nagara. Appearance : Bad. Incomplete.
The Ms. contains fragments of Dharmaprabandha, Gopalapaddhati and Daśaminirņaya. It is mostly damaged, repaired and pasted.
Beginning:
यत् सं स ४ ते तस्यैव व्रतं कुर्य्यादिति । अतएव भृगुणा सामान्येनैव x x मात्रसंसर्गप्रतिषेधः कृतः। End :
गौतमगोत्रप्रवरोपदेशपराणि सूत्रकाण्डानि, तदनन्तरं भरद्वाजगोत्रप्रवरोपदेशपराणि सूत्रकाण्डानि, तदनन्तरं केवलागिरसां प्रवरोप
407
8172.
Substance: Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios: 23-153,156, 157, 160-162, Leaves without folio-marks, 182--183. Lines : 12. Extent in granthas : 5256. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains a fragment of a work on Smrti. Compare Laksmidhara's Kalpataru. The work describes the laws relating to all the 4 four aśramas.
Beginning: न देया कन्यका बुधैरिति । कीदृशाय तर्हि देयेत्यत आह मनुः ।
उत्कृष्टायानुरूपाय वराय सदृशाय च ।
अप्राप्तामपि तां तस्मै कन्यां दद्याद् विचक्षणः ॥ इति । आप्राप्तमपि अप्राप्तविवाहसमयां बालिकामपीत्यर्थः। बोधायनोपिदद्याद्गुणवते कन्यां नमिकां ब्रह्मचारिणे। अपि वा गुणहीनाय नोपरन्ध्याद्रजस्वलाम् ॥ इति ।
End :
क्षयरोगी अनापदि पशुपालः अविवाहिते ज्येष्ठे अनाहिताप्नौ वा सति यः कनीयान् कृतदारपरिग्रहः आहिताग्निर्वा
[ 284 ]

Page #294

408
8174.
Substance : Country-made paper. Size : 10 x 44 inches. Folios : 40 (by counting). Lines : 10. Extent in granthas : 800. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It contains a fragment of a work on Smsti relating to the daily duties of a brahmin.
Beginning: च। अनुव्रज्य सुहृद्बन्धूचर्चयित्वेष्टदेवताः। प्रतिप्रसवोऽपि तत्रैव ।
मङ्गल्येष्विष्यते स्नानं वृद्धौ पर्वोत्सवेषु च।। स्नेहमन्त्रसमायुक्तो मध्याह्नात् प्राग विशेषतः ॥ इति ।
End
___ ब्रह्मचर्य्यानुवृत्तौ पैठीनसिः। काककेशमलस्पर्शने सचैलं स्नानमुदकमूत्रपुरीषकरणे सचैलनानं महाव्याहृतिहोमश्च । अस्नेहमस्थि -
409 3495. पञ्चमवर्णोन्मूलनप्रकाश Pañcamavarņonmūlanaprakāśa By Mahāmahopādhyāya
Yamunā Dāśa
Substance : Country-made paper. Size: 9x41 inches. Folios : 2-38. Lines : 7. Extent in granthas : 383. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins abruptly and ends to the end of the third part of the work. The work deals with a very interesting subject-viz. "a dissertation on the existence of a fifth caste". The work concludes that there is no fifth caste as Kāyastha and the like, all these are included in the Sudra caste. The dis. cussion is very informative.
Beginning:
-तिः संभवति। तस्मात् धर्मनिर्णयाङ्गभूतोयं जातिविचारो धर्मविचारमूलभूतेष्वेव शास्त्रेष्वन्तर्भवति तत्र यन्मनुरवदत्त पजमिति श्रवणात् वेदोखिलो धर्ममूलं स्मृतिशीले च तद्विदामिति स्मृतेश्च ।
[ 285. ]

Page #295

End:
न्यूनातिरिक्तङ्क्षन्तव्यन्दोषा हस्तगतास्तथा।
मुह्यन्ति हि बुधाः प्रायो ज्ञाताज्ञाते चराक[च?]रे ॥ ४२ इत्यलमलमाकूतज्ञापनेनातिमतिमत्सु सत्सु । . Colophon :
इति श्रीमन्महामहोपाध्यायमालवीययमुनादाशविरचिते पञ्चमवर्णोन्मूलनप्रकाशे तृतीयः खण्डः।
410 3187. तिथिनिर्णय Tithinirnaya
By Aditya Sūri
Substance : Country-made paper. Size: 8x3t inches. Folios : 1-10. Lines : 9. Extent in granthas : 190. .Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with lunar days (tithi) in connection with religious duties.
Beginning :
ब्रह्मादयो यद्वशगा युगादिकालप्रभेदाश्च तदीयभेदाः। कालाय कंसान्तकमूर्त्तवहं नित्याय तस्मै विभवे नतोऽस्मि ॥१
आदित्यसूरि स्मृतितत्त्वदर्शी कालं विनिर्णेष्यति मन्दबुद्धय ॥ ३ ननु स कालः क्वोपयुज्यते ? यस्त्वया निर्णीत इत्यत्राह
कालो विधिवलाद् दर्शपूर्णमासादिकर्मसु । अङ्गत्वेनेष्यते तस्मादसौ निर्णीयते मया ॥
End :
ननु प्रतिपत्प्रभृतिषु काश्चित् पूर्वविद्धाः पूज्याः का
411
10760.
Substance : Country-made paper. Size : 121 x 5 inches. Folios : 86 (by counting). Lines : 8. Extent in granthas : 1720. Script : Nagara. Appearance: Bad. Incomplete.
The Ms. is torn throughout. It contains stray leaves on certain topics connected with Smộti. It has neither beginning nor end and is mostly illegible.
[ 286 ]

Page #296

412 2959. कालादर्श Kaladarsa
By Mālava Aditya Sūri
Substance : Country-made paper. Size : 98x41 inches. Folios : 1-42. Lines : 7. Extent in granthas : 504. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1876.
For the Ms. See H. P. Sastri, Cat. Vol. III, no. 2655, L.2489, IO, 1655, Bik. p. 399 and Madras no. 3114. It is an authoritative work on times, quoted by Madhavācārya, Raghunandana and others. The latest authorities quoted by the work are Smrticandrikā, Aparārka and Kalpataru. See Kalamadhava, (p. 83, Bib. Ind.) for the author's age.
Beginning :
विश्वेश्वराचार्य्यपदारविन्दं प्रणम्य
विस्तारितवागविलासः। आदित्यदासः स्मृतितत्त्वदर्शी
कालं विनिर्णष्यति मन्दबुद्धिः ॥ १ कालो विधिबलादर्शपूर्णमासादिक्रर्मसु । अङ्गत्वेनेष्यते तस्मादसौ निर्णीयते मया ॥२
End:
दृष्टा पुरातनपुराणवांस्यशेषमन्वादिकस्मृतिवचांसि विविच्य तत्त्वम् । सांवत्सरवचांसि च कालतत्त्वं निर्णीयते स्म ततिना कविवल्लभेन ।। १!(7)
Colophon:
इति श्रीमन्मालवादित्यसूरिविरचिते कालादर्श यज्ञकालः | समाप्तोयं कालादर्शमूलग्रन्थः ।
Post-colophon:
संवत् १८७६ शाके १७४१ माघे मासे शुक्लपशे प्रतिपत्तियौ रविवारे लिखित चासुदेवपाठकेन । शुभमस्तु ।
[ 287 ]

Page #297

413 5465. कालनिर्णयदीपिका
Kālanirnayadipikā By Rāmacandrācārya
Substance : Country-made paper. Size : 81x4t inches. Folios : 2-53. Lines : 9. Extent in granthas : 728. Script: Nagara. Appearance: Oldish. Incomplete.
For the Ms. see H. P. Sastri, Vol. III, nos. 2658–59, L. 2281, and IO. 659. It begins abruptly but ends to the very end of the work. The book seems to be a commentary of the text Kalanirnaya in verse.
Beginning :
संतादिकः।
चान्द्रोदो मधुशुक्लगप्रतिपदारंभो वसन्तस्तथा। (??) चैत्राब्दवसन्तयो रविजयोर्वा मीनमेषौ मुखं । ४
सौर त्रितयं प्रदिष्टमयनं मुख्यैव मासाभिधा । चान्द्रेन्यत्र गुणाश्रया गुणवशात् सौरेपि चैत्रादिका ॥
End:
मुख्यकाले हि संप्राप्ते गौणमप्यस्तु साधनं । मुख्येपि साधने तस्य समयस्य न गौणता ॥ दुर्बोधग्रन्थसिद्धान्तध्वान्तसंघातभञ्जिका । सुश्लक्ष्णकारिरामायैः कालनिर्णयदीपिका ॥
Colophon :
इति श्री परमहंसपरिव्राजकाचार्यश्रीगोपालगुरुपादशिष्यश्रीरामचन्द्राचार्यकृता कालनिर्णयदीपिका समाप्ता ।
Post-colophon :
श्रीरस्तु। शालिवाहनशके १५५२ प्रमोदनाम्नि संवत्सरे श्रावणे मासि शुक्लपक्षान्तर्गतसप्तम्यां बुधे लिखितमिदं नारायणप्रीतयेस्तु । श्रीमद्विष्णुज्योतिर्विदां कालनि दीपिका ।
[ 288 ]

Page #298

414 3038. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 71x4 inches. Folios: 2-75. Lines : 8. Extent in granthas : 588. Script : Nagara. Appearance: Oldish. Incomplete.
The Ms. begins abruptly but ends to the very end of the work. It corresponds to our Ms. no. 5465.
Beginning:
-व्यवच्छिन्नोभावधिरेवमेव दिवसः प्रोक्तचतुर्थो बुधैः॥३॥
End :
मुख्यकाले हि संप्राप्ते गौणमप्यस्ति साधनं । मुख्येपि साधने तस्य समयस्य न गौणता ॥ दुर्बोधग्रन्थसिद्धान्तध्वान्तसंघातभंजिता[का?] । सुश्लक्ष्णकारिरामायः कालनिर्णयदीपिका ॥
Colophon:
इति श्रीपरमहंसपरिव्राजकाचार्यश्रीगोपालपुरुषपूज्यपादशिष्यश्रीरामचन्द्राचार्यविचिता कालनिर्णयदीपिकेयं समाप्तिमगमत् ।
Post-colophon:
लेखकपाठकयोः शुभं भवतु । कल्याणमस्तु ।
415
5800. तिथिनिर्णयोल्लास Tithinirnayollasa
By Śārngadhara Miśra
Substance: Country-made paper. Size : 10x4t inches. Folios : 1-3. Lines : 12. Extent in granthas: 84. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1814, Sk. 1678.
The Ms, looks oldish and many letters have been effaced. It deals with certain ritual laws regarding lunar days.
[
289 ]

Page #299

Beginning:
नमस्कृत्य गुरुं भव्यं प्रत्यक्षं शिवरूपिणम् । प्रतिपत्प्रभृतीनां वै तिथीनां वष्मि निर्णयम् ॥१ एकभक्त सदा ग्राह्या मध्याह्वव्यापिनी तिथिः। नक्तवते तिथिः सा वै प्रदोषव्यापिती हि या॥२
End:
___ शाङ्गधरेण सर्वजनताबोधाय विद्वप्रियो बालानां च विशेषतः। झटिति च वादिमुखत्रोटकः
Colophon:
__ इति श्रीनन्दमिश्नस्यात्मजश्रीशाङ्ग धरमिश्रविरचिततिथिनिर्णयः समाप्तः ।
Post-colophon:
संवत् १८१४ शके १६७८ समय ।
415a 3049. The Same
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios : 1-7. Lines : 6. Extent in granthas : 84. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1911.
The Ms. exactly corresponds to our Ms. no. 5800, with certain variants in reading. The present work is a part or section of the author's bigger work Sarasamgraha.
Beginning:
नमस्कृत्य गुरुं शान्तं प्रत्यक्षशिवरूपिणम् । प्रतिपत्प्रभृतीनां वै तिथीनां वष्मि निर्णयम् ॥ १
End:
ध्यात्वा श्रीगुरुपादपङ्कजरजोजा मुनीनां मतं संक्षिप्तस्तिथिनिर्णयः कतिपयैर्मतस्त्वयं निर्मितः । उक्तशाङ्गधरेण रुद्रनृपतेर्बोधाय सर्वप्रियो बालानां हि विशेषतः प्रतरणैर्भूयाद्भयत्रोटकः ॥
[ 290 ]

Page #300

Colophon :
इति श्रीसारसंग्रहे तिथिनिर्णयः समाप्तः ।
Post-colophon :
संवत् १६११ ।
416
End :
3214. संक्षिप्ततिथिनिर्णय or तिथिनिर्णयोल्लास Samkṣiptatithinirnaya or Tithinirṇayollāsa By Särngadhara
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 5 inches. Folios : 1-7 . Lines: 9. Extent in granthas : 84. Script : Nagara. Appearance : Tolerable. Complete. Date: V.S. 1893.
The Ms. exactly corresponds to our Ms. no. 5800, under a slightly different alternative title. The Ms. is a bit damaged by ink put in the middle of every page.
Beginning:
नमस्कृत्य गुरुं भयं प्रत्यक्षं शिवरूपिणम् । प्रतिपत्प्रभृतीनां वै तिथीनां वच्मि निर्णयम् ॥
ध्यात्वा श्रीगुरुपादपङ्कजसरो ज्ञात्वा मुनीनां मतम् । संक्षिप्तस्तिथिनिर्णयः कतिपयैः पद्यः स्वयं निर्मितैः ॥ उक्तः शाङ्गधरेण सर्वजनताबोधाय विद्वत्प्रियो बालानां च विशेषतः झटिति च वादिमुखत्रोटकः ॥ ५१
Colophon :
इति श्रीनन्दमिश्रस्यात्मजश्रीशाङ्ग धरमिश्रविरचितस्तिथिनि योल्लासः ।
Post-colophon :
श्रीसंवत् १८६३ वर्षे शके १७५८ कार्त्तिकवद ८ भौमवासरे समा[प्तः ], श्लोकसंख्या ७५ ।
[ 291 ]

Page #301

416a 3028. तिथिनिर्णयसारसंग्रहश्लोकविवृति Tithinirnayasārasaņgrahaślokavivrti
By Gangārāma Jadi
Substance : Country-made paper. Size : 10x5 inches. Folios : 1-8. Lines : 13. Extent in granthas : 232. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1840.
The author of the work was a distinguished logician, who wrote a good commentary on Jagadīša's Tarkāmīta under the title Casaka. The present Ms. is also a commentary on a Smộti work. The Ms. is slightly mouse eaten towards the beginning.
Beginning :
चेतः प्राङ्गण x x x कृतिदृढ़ालानश्रवद्धाखिलप्रामाण्यज्ञानमंतगजप्रमथनव्यासङ्गपञ्चाननात् । रामानन्दसरस्वतीपरिलसत्पद्माकरालम्बनादाविभूततनुप्रभाकरगुरोः शार्दूलविक्रीड़ितम् ॥ १ नत्वा राधामम्बां गडारामजड़ीति यः ख्यातः ।
तेन स्मृतिप्रबन्धः संग्रहसुश्लोकितेकारि ॥ ३ ॥ तत्र तावत् तिथीनां विधिनिषेधाङ्गत्वं सप्तम्या तत्र तत्र सुप्रसिद्धमेवेति कालस्यानुपादेयत्वेपि तासां प्रतीक्षया यथाकाधिकरणत्वं घटेत तथा सतितव्यमिति राद्वान्तः।
End:
एतदत्युत्कर्षकारिवचः सम्मतमिति । अन्यथा सौरमासोपजीविनामनुत्कर्षस्यैव न्यायसिद्धत्वादुत्कर्षो न्यायविरुद्धः स्यादिति भावः ।
कोन्यः परिवृदोस्त्यत्र मदोन्मत्तमतङ्गजौ । हि[हे]माद्रिमाधवौ यत्र विवद] पते परस्परम् ॥ १ तदेकमतमास्थाय यदुक्तं पूर्वसूरिभिः । तस्यानुसरणादेव यथाशास्त्रं वचो मम ॥२ वर्षे वर्षाकाले शीतलकरकरवसुवसुधामिलिते । व्यालिखद्गङ्गारामो गङ्गारामोभयप्रीत्यै ॥ ३
[ 292 ]

Page #302

Colophon:
इति श्रीमजगद्गुरूपनामकगङ्गारामविरचिता तिथिनिर्णयसारसंग्रहश्लोकविवृतिः संपूर्गा ।
Post-colophon:
संवत् १८४०।
417 3056. तिथिनिर्णय Tithinirnaya
By Raghunātha Vājapeyi
Substance : Country-made paper. Size : 101 x 41 inches. Folios : 2–6. Lines : 9. Extent in granthas : 80. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete. Date : V.S. 1898.
The Ms. begins abruptly. It deals very briefly with ritual laws concerning fares or lunar days.
Beginning:
को नाना चेद् यदा भाद्रपदस्य कृष्णा परा ह्युपोप्या हलषष्टिकेयं फालोद्भवान्नाशनवर्जनेन इति हलषष्ठीनिर्णयः ।
End :
मध्ये तु विषुबे पुण्यप्रागविर्षदक्षिणायने ।
षडशीति मुखेतीते अतीते चोत्तरायणे । Colophon :
इति श्रीमद्रघुनाथवाजपेयिकृतोयनिर्गलिततिथिनिर्णयः समाप्तः ।
Post-colophon:
संवत् १८६८।
418
6996. तिथिनिर्णय Tithinirnaya
Substance : Country-made paper. Size: 81x4 inches. Lines : 11. Extent in granthas : 352. Script: Nagara. Fair: Complete. Date : V.S. 1879.
Folios : 1-17. Appearance:
[ 293
]

Page #303

The Ms. is said to be one of fafurfure but it contains various mantras at random, viz. यज्ञोपवीतधारणमन्त्र and the like. The author is unknown.
Beginning:
ॐ ह्रीं गं ग्लौं गणपतये गृत्समदो गणपतिस्त्रिष्टुप् गणानां त्वा गणपति हवामहे कवि कवीनामुपमश्रवस्तमं ।
End:
अस्मिस्तु युगे भूमिहिरण्यवस्त्रदानेन सर्व परिहाय पापं । सुरत्वमिन्द्रत्वमनामयत्वं पत्याधिपत्यं लभते मनुष्यः॥
Colophon:
इति तिथि-निर्णयः समाप्तः।
Post-colophon:
संवत् १८७६ ।
419
5283. एकादशीनिर्णय Ekadasinirnaya
Substance : Country-made paper. Size : 8 x 34 inches. Folios : 1-8. Lines : 10. Extent in granthas : 159. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. is slightly mouse-eaten. It deals with the law of fasting on Ekādaśī or the 11th day of the moon. These is no colophon and clue to its author.
Beginning:
अथैकादशीनिर्णयः । तत्रोपवासो नित्यः काम्यश्च । तत्राधमाह - सनत्कुमारः। म करोति हि यो मूढ़ एकादश्यामुपोषणं । स नरो नरकं याति रौरवं तमसावृतः ॥
End
सूतकेप्यारब्धं भवत्येव मदनरत्ने। पू[स]संकल्पितं यच्च व्रतं सुनियतव्रतः। तत् कर्त्तव्यं नरैः शुद्धं दानार्चनविवर्जितमिति ।
[ 294 ]

Page #304

Beginning:
End :
420
Substance : Country-made paper. Size: 10x5 inches. Folios : 1-15. Lines : 18. Extent in granthas : 227. Script : Nágara. Appearance: Fair. Complete.
Colophon :
The Ms. is a collection of mantras prescribed for different rituals, according to the Vaisnava Smrti, with 8 eight eulogizing Ślokas devoted to the deity of the author and पुष्टिमार्गीयाह्निक ।
4439. स्वामिन्यष्टक Suāminyastaka, etc.
By Vitthaleśvara
सर्वात्मना प्रपन्नानां गोपीनां मोषयन्मनः । वन्दे तं विट्ठलाधीशं गौरश्यामं प्रियान्वितम् ॥
इति श्रीमद्गोपीजनचरणपङ्केरुहयुगानुगत्वा नन्दाम्भोनिधिनिभृतवाकका यमनसा । मयेदं प्रादुर्भावितमतिसुखं विट्ठलपदाभिधेये मय्येव प्रतिफलतु सर्वत्र सततम् ॥
इति स्वामिन्यष्टकं संपूर्णम् ।
विट्ठलेश्वरविरचितं स्वस्वामिन्यष्ठकं संपूर्णम् ।
421
3212. जन्माष्टमीनिर्णय Janmāstami-nirnaya
By Vitthaleśvara
Substance : Country-made paper. Size: 11x5 inches. Folios : 1-6. Lines 8. Extent in granthas: 77. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. belongs to the Vaisnava Smrti current in Southern India. It deals with the laws of fasting on the T or the eighth day of the moon in Bhadra.
[ 295 ]

Page #305

Beginning :
प्रणम्य पितृपादाब्जयुगलं विगलन्मधु ।
जन्माष्टमीकाष्टमीति संशयानाशयाम्यहम् ॥ तत्र जन्माष्टमोव्रतनित्यत्वं जन्माष्टमीजयन्त्योर्भेदश्व माधवाचार्य्यादिभिः प्रपंचित एवास्तीति नास्माभिः प्रपंच्यते। किन्तु, किरूपोपोप्या कीदृशी तिथिरिति सदेहो वाय्यते ।
End: __एकादश्या दशमीवेधे शुद्धद्वादशीवदिति । तत्र यद्य तद् वचनं समूलकं तदा तथैव, नो चेत् पूर्वोत्तरीतिरेवानुसतव्या ।
इति श्रीगोकुलाधीशप्रादुर्भावदिनयतं ।
अस्माभिनिरणाय्येतत् पादाम्भोजप्रसादतः ॥ Colophon:
इति श्रीविट्टलेश्वरविरचितो जन्माष्टमीनिर्णयः समाप्तः ।
422 3200. संक्रान्तिनिर्णय Samkrāntinirnaya By Gopāla Pandita [Nyāyapañcānana ?]
Substance : Country-made paper. Size : 10 x4} inches. Folios : 146. Lines : 13. Extent in granthas : 174. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete,
The Ms. is slightly mouse-eaten. The author is a Bengali Smārta who has nirnayas on other topics also. The present Ms. deals with afres or the last day of the month.
Beginning :
सं x x x पुण्यकालनिर्णयमाह दृद्धवशिष्ठः। अह्नि संक्रमणे पुण्यमहः कृत्न प्रकीर्तितम् । रात्रिसंक्र x x मानोदिनार्धनानदानयोः॥ अर्घराबादधस्तस्मिन् मध्याह्नस्योपरि क्रिया।
End:
न दुज्ञेयत्वसंभावनापीति न किंचिदनुपपन्नम् अस्ति यद्यपि सर्वत्र सर्वसं x xx याप्यत्र विशेषज्ञः सारासारं विलोक्यताम् ।
[ 296 ]

Page #306

Colophon:
इति श्रीदशपुत्र(?) गोपालपण्डितविरचिते संक्रान्तिनिर्णयप्रकरणं संपूर्णम् ।
423 3291. कृत्यकौमुदी Krtyakaumudi
By Gopinātha Miśra
Substance: Country-made paper. Size: 1x4 inches. Lines: 16. Extent in granthas: 1360. Script: Nagara. Fair. Incomplete.
Folios : 1-34.
Appearance:
an
The Ms. is partly damaged. It ends abruptly. It deals with
or the daily duties as enjoined by the Dharmaśāstra.
Beginning :
अथ स्नानविधि वक्ष्ये स्नानं मूलक्रिया स्मृता। मृद्गोमयं तिलान् दर्भान् पुष्पाणि सुरभीणि च ॥ आहरेत् स्नानकाले च नानार्थी प्रयतः शुचिः।
End:
पूर्णमूले भवेद् व्याधिः पूर्णाग्रे पापसंभवः ।
चूर्णपर्ण हरेदायुः शिराबुद्धिविCh. colophon:
इति गोपीनाथमिश्रविरचितायां कृत्यकौमुद्यां स्नानप्रकरणम् । (Fol. 19 A).
424 5795. निर्णयतत्त्व or प्रथिततिथि विचार Nirnayatattva or Prathitatithivicāra
By Nāganātha or Śivānanda
Substance: Country-made paper. Size: 7x41 inches. Lines : 13. Extent in granthas : 140. Script : Nagara. Fair. Complete. Date : Śk. 1629.
Folios: 1-8. Appearance :
[ 297 ]
38

Page #307

This Ms. exactly corresponds to our Ms. no. 3005, although there are some variants in readings. For description see our Ms. no. 3005, already noticed.
Beginning :
पीताम्बरधरं देवं पीतमाल्यानुलेपनं । स्वर्णकुण्डलमब्जाक्षं गदाधरमुपास्महे ॥१॥ अतिगहननिबंधालोकनालस्यभाजां लघुकृतिरसिकानां प्रीतये पण्डितानाम् । इति कृतिकविपद्यः पूर्वसूरिप्रणीतः
प्रथिततिथिविचारो लिख्यते शास्त्रसिद्धः ॥२॥ सर्वसायागानाद्या तत्र प्रोक्ता परैर्न हि । शेषमाकरतश्चेति प्रसिद्धः श्राद्धनिर्णयः॥ १० ॥ इति निर्णयसिन्धुसारतः प्रतिमासप्रथितं विनिर्णयं ।
शिवमंदन [शिवानन्देन ?] नागदैवविद्विदधे निर्णयतत्त्वसं३.कम् ॥ १०३ Colophon :
इति नागज्योतिर्वित्कृतौ निर्णयतत्त्वं समाप्तिमगमत् । Post-colophon :
नन्दद्वितर्कधरणीमितशाककाले भाद्रासिते तुहिनरश्मिदिनेग्नितिथ्यां। श्रीनागनाथकृतनिर्णयतत्त्वमेतनारायणात्मजसुतो विलिलेख नागः॥ श्रीरस्तु-तिथिनिर्णयः समाप्तिमगमत् ।
425 2855. एकादशीव्यवस्था Ekadastvyavasthā
Substance : Country-made paper. Size: 121x61 inches, Lines : 15. Extent in granthas : 520. Script : Nagara. Fair. Incomplete.
Folios : 1-9. Appearance :
The Ms. is a part of Haribhaktivilāsa and it deals with the laws of fasting on the 11th day of the moon (garaut, according to Vaisnava Smrti. The Ms. is very corrupt.
[ 298 ]

Page #308

Beginning:
End:
Beginning :
अग्र े शालग्रामशिलापूजां विना योऽश्नाति किञ्चन । स चाण्डालो हि विष्ठायामाकल्प जायते कृमिः ॥
परावकृते x x वित्तशास्त्रविवर्जितः । जागरे वासरे विष्णौ लीयते
परमात्मनि ।
426
3129. तुलसीविवाह Tulasivivāha
Substance : Country-made paper. Size : 102 x 42 inches. Lines : 7. Extent in granthas : 126. Script : Nägara. Fair. Complete. Date: V.S. 1896; Śk. 1761.
Colophon :
धनवान् x x प्रकरोति परजागरे येनात्मा हारितोनूनं कितवेन
दुरात्मना ॥
The Ms. is a part or section of the Samskaragaṇapati. It deals with what is called the "Marriage of tulasi".
अथ तुलसीविवाहमहिमाविधिलिख्यते
तत्रादौ तुलसीमहिमा । बृहन्नारदीये -- गंगा च तुल्सी चैव हरिभक्तिरचंचला । अत्यन्तदुर्लभा नित्यं भक्तिर्धर्मप्रवस्तु[क्त ?]रि ॥ १ ॥
End:
दक्षिणा ऋत्विग्भ्यः । ब्राह्मणभोजनम् । उत्तरपूजां । ध्रुवसंत्वेति ध्रुवम् जनं ततः प्रदक्षिणं कुर्य्यात् । यस्य स्मृत्या प्रमादात् ।
इति संस्कारगणपतौ तुलसी विवाहविधिः । संवत् १८६६, शाके १७६१ ।
427
Folios : 1-11. Appearance :
Substance : Country-made paper. Lines : 12. Extent in granthas: 567. Fair. Incomplete.
6466. देवदासप्रकाश Devadāsaprakāsa
Size: 9 x 5 inches. Script : Nāgara.
[ 299 ]
Folios : 6-32. Appearance :

Page #309

The Ms. begins and ends abruptly. It contains a collection of Smộti laws regarding fafet etc. It refers to the famous astronomer Lalla in fol. 32B. The name of the work seems to be Devadāsa.
Beginning :
-ति विषयो वेति प्राच्याः। न तु तिथे शेषनिर्णयस्तु प्रागवत् ।
End:
अत्र श्रवणसंभवे दशम्यामेव । तिथेरेव मुख्यत्वात् । उक्तं च लल्लेनतिथि: शरि(?)रं तिCh. colophon :
(Fol. 10 A) इति श्रीदेवदासप्रकाशे प्रतिपनिर्णयः ।
428 2970. आचाररत्न Acāraratna
By Dīkşita Manirāma
Substance : Country-made paper. Size : 101X5 inches. Folios : 1-100. Lines : 10. Extent in granthas : 2900. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1778.
The Ms. deals with ācāra or law of conduct. The work comes under Anūpavilāsa or Dharmāmbhodhi of the author's main compilation, compiled at the instance of king Anūpa Simha.
Beginning:
शुण्डादण्डागलग्नामलकफलवलन्मेस्मीतादितेयप्रीतिस्तुत्यादिजाताधिकरुणावारिधि दागदधत्यः । ब्रह्मस्वर्गेशमौलिस्थितकुसुमभरवक्तडिडीरभासः पंडीकुर्व तु चंडीसुतचरणरजोराजयो विन्नजालम् ॥ १
End :
गंगारामात्मजो धीमान् मणिरामोऽरिमुक्तके । मूयात् भूपमुदे रत्नमाचारं समचीकरत् ॥
[ 300 ]

Page #310

Colophon:
इति श्रीमद्राठोरकुलमङ्गलावाससकलविद्याविलासनिजकीर्तितुलितकलासश्रीमन्महाराजाधिराजमहाराजश्रीमदनृपसिंहकारिते मिश्रश्रीशिवदत्तपुत्रमिनगंगारामात्मजदीक्षितमणिरामकृते श्रीमदनृपविलासे धम्भिोधौ आचाररत्नं समाप्तम् । ग्रन्थसंख्या २६००।
Post-colophon :
संवत् १७७८(७)।
429
2971. संस्काररत्न Samskāraratna
By Maņirāma
Substance : Country-made paper. Size: 101x5 inches. Folios : 1-69. Lines : 12. Extent in granthas : 1900. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1785.
The Ms. deals with various sacraments. The work was written by Manirāma Dikșita at the instance of the Rathore King Anūpa Simha, under the main work Anūpavilāsa or Dharmambhodhi.
Beginning :
उक्तं समयरन्नं तु संस्काररत्रमुच्यते ।
मणिरामेण सुधिया भूपानृपविलासके। ते च संस्काराश्चत्वारिंशत् । तत्र सुमन्तुः ।
End:
ततः शालाप्रतिष्ठान्ते द्विजेभ्यो भूयसीं दक्षिणां दद्यात् । ततो यथाशक्ति ब्राह्मणभोजनं कारयित्वा स्वयं सर्व भुञ्जीत ।
Colophon:
इति श्रीराठोरकुलमुकुटमणिश्रीमहाराजाधिराजमहाराज-अनृपसिंहकारिते दीक्षितमणिरामकृते श्रीमदिनृपविला[से] धीभोधौ शालाप्रतिष्ठाप्रयोगः। समाप्त संस्काररत्नम् । ग्रन्थः १६०० संख्या.
[ 301 ]

Page #311

Post-colophon :
End :
शरवसमुनिचन्द्रसंमितेन्दे गतवति विक्रमभूमस्त्वराज्यात् । शुचिशितिबुधदर्शयुक्त ब्जस्त्रे लिखितमिदं ननु माधवात्मजेन ॥
430
2972. समयरत्न Samayaratna
By Manirama Dikṣita
Substance : Country-made paper Size : 102 X 42 inches. Folios : 155. Lines : 11. Extent in granthas : 1815. Script : Nāgara. Appearance :
Fair. Complete.
The Ms. deals with tine. The work is under the main work of the author Anupavilāsa or Dharmambhodhi. The extent of the work as 14500, noted by the scribe may be of the whole compilation called Anupavilāsa and not of this part on Samayaratna only,
which is absurd,
Beginning :
शिवप्रदं श्रीशिवदत्तशर्मणः । पुत्रस्य गंगोत्तररामनाम्नः ॥
प्रणम्य पादं मणिरामसंज्ञकस्तनोति रत्नं समयं सतां मुदे ॥ सुखावगमसिद्ध्यर्थमत्रापि क्रम उच्यते । द्वितीये समयाख्ये तु रत्ने कालनिरूपणम् ॥
अथर्ववेदिनां गार्ह्यपरिशिष्टेपिमाघे बुधे च महिषी श्रावणे वडवादि च । सिं गावः प्रसूयन्ते स्वामिनो मृत्युदायकाः ॥ तत्रैवामृताख्या शान्तिरुक्ता ।
Colophon :
इति श्रीमद्राठोरकुलमङ्गलावाससकलविद्याविलासनिजकीर्त्तितुलित केलासश्रीमन्महाराजाधिराजमहाराज श्रीमदनृपसिहकारिते मिश्रशिवदत्तपुत्रमिश्रगंगारामात्मजदीक्षितमणिरामकुते श्रीमदनृपविलासे धर्माम्भोधौ समयाख्यं रत्नम् । ग्रस्थः १४५०० (?)
[ 302 ]

Page #312

431 5208. आचारार्कप्रकाशक्रम
Ācārārkaprakāšakrama
By Vaijanātha Śarman Substance: Country-made paper. Size: 10x4 inches. Folios : 1-77. Lines : 9. Extent in Granthas : 1694. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1833.
The Ms. deals with the law of conduct. The work is a Smrti digest.
Beginning:
जानकीनयनयुग्मगोचरं मानिनान्नयनयोरगोचरं । नीलमेघरुचिरछवि सदा भावये मनसि राघवं मुदा ॥१
महादेवतनूजन्मा भारद्वाजकुलोद्भवः
दिवाकरो रविन्नत्वा ह्याचारार्क तनोत्यसौ ॥३ तत्रादावुपोद्घातप्रकरणमारभ्यते। हारीतः।
अज्ञानतमसांधानां भ्रामितानां कुदृष्टिभिः । धर्मशास्त्रप्रदीपोयं धार्यो मार्गोपदेशकः ॥
End:
इत्थं दिवाकरसुतेन कनीयसा श्रीरामानुजेन गुरुभक्तिपरायणेन । श्रीतातपादरचिते सुजनप्रियेस्मिन्
ग्रन्थे क्रमो विलिखितः सवितुः प्रसादात् ॥ ६६ Colophon:
इति श्री दिवाकरात्मजवैजनाथशर्मविरचिते आचाराप्रकाशक्रमः समाप्तः । संवत् १८३३ ।
432 2973. संवत्सररत्न Samvatsararatna
By Manirāma
Substance: Country-made paper. Size: 10x43 inches. 1-125, 27. Lines : 10, Extent in granthas : 3780. Script : Appearance : Fair. Incomplete.
Folios : Nagara.
[ 303 ]

Page #313

The Ms. deals with the rituals in connection with every month of the year. It is under Anūpavilāsa or Dharmambhodhi. The Ms. wants fol. 126 only, otherwise, the part is complete.
Beginning:
नत्वा श्रीरघुनाथपादयुगलं विघ्नेशवाण्यौ तथा। तातं चापि महामति बुधसदः पूज्ये जगद्बोधकम् ।। राज्ञः श्रीमदननृपसिंहकृतिनः कीत्त्य मया तन्यते । रत्नं वत्सरकृत्यनाम रुचिरं प्रीत्यै सतां सर्वतः॥
End:
तदुक्तं कृत्यचिन्तामणौ ब्राह्म-नरो दोलागतं दृष्ट्वा गोविन्दं पुरुषोत्तमम् । फाल्गुन्यां संयतः स हि गोविन्दस्य पुरं व्रजेत् ॥ इति । इति फाल्गुनकृत्यं समाप्तं।
Colophon:
इति श्रीमहाराजाधिराजश्रीमदनृपसिंहदेवकारिते श्रीमिशिवदत्तात्मजश्रीमिश्रगंगारामतनृद्भवदीक्षितमणिरामकृते श्रीमदनृपविलासे धर्माम्भोधौ वत्सररत्नं समाप्तम् ।
433 निर्णयदीपक Nirnayadipaka
By Acala Dvivedin
Substance: Country-made paper. Size : 91 x 41 inches. Folios : 1-384. Lines : 10. Extent in granthas : 9575. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1631.
The Ms. contains a table of contents in 6 folios at the beginning. It is a bound Ms., and deals with every topic of a Smộti digest. The author is a Nāgara Brahmin and wrote it in V.S. 1575.
Beginning :
हेरम्बः सर्वकामाय सिद्धिदः सर्वदा सतां । सिद्ध बुद्ध युतः सोऽस्तु ग्रन्थनिर्मितिकर्मणि ॥
[ 304 ]

Page #314

End :
+
+
+
+
तिथ्यादिकं नोदनातः श्राद्धदानादिकर्मसु । अङ्गत्वं नेष्यते तस्मान्निर्णेतव्यत्वमर्हति ॥ २० ॥ आदिशब्देन कालो नक्षत्रादि च । निर्णयो परस्परविरोधार्थप्रतिपादकानां वाक्यानामेकार्थस्थापनं । नोदना विधिवाक्यं । -कृती योऽचलः ।
तेनायं विदुषां प्रियाय रचितः सन्निर्णयाकाङिक्षणां । ग्रन्थ निर्णयदीपकोऽधिवसता श्रीपूर्व वृद्धं पुरम् ॥
+
+
+
+
+
पञ्चसप्ततिमे वर्षे संवत् पञ्चदशात् परे । शुक्रस्य कृष्णद्वादश्यां ग्रन्थः पूर्णत्वमीयिवान् ॥
Colophon :
इति श्रीआभ्यन्तरनागरद्विवेदि श्रीअचलनिर्मितो निर्णयदीपको निर्णयनिबन्धः
समाप्तः ।
Post-colophon :
संवत् १६३१ वर्षे कार्त्तिक वदि १० शनौ लिखितं नारायणेन स्वकृतये परोपकृतये च ।
39
434
5770. कालतत्त्वविवेचनसारसंग्रह Kalatattvavivecanasarasaṁgraha By Sambhu Bhaṭṭa
Substance : Country-made paper. Size : 111⁄2 x 5 inches. Folios : 1--158. Lines : 10 Extent in granthas : 3950. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. runs up to chapter I of the work. The work is a digest of Bhatta Raghunatha's Kalatattvavivecana, as is evident from the concluding śloka of the author and the colophon of the present work.
[ 305 ]

Page #315

Beginning:
श्रीखण्डदेवं प्रणिपत्य सद्गुरुं मीमांसकस्वान्तसरोजभास्करम् । कर्मण्युपादेयनिषिद्धकालयो संक्षेपतोहं प्रकरोमि निर्णयम् ॥१ रघुनाथकृतान्न्यायात् कालतत्त्वविवेचनात् ।
समुद्धरामि सारांशान् ग्रन्थान्तरघ[ग?]तानपि ॥२ द्रसौरसावननाक्षत्रभेदेन चतुर्विधः।
मास
End:
अग्रेx x प्रकीर्णककालश्च निरूपयिष्यते । श्रीबालकृष्णकविमण्डनपुत्रशम्भोदोषैर्युता कृतिरियं विदुषां न योग्या। द्रष्टुं तथापि यः सूक्तिनिबन्धनायामस्यां न सर्पति महानपि दोषराशिः ॥ १ श्रीभट्टरघुनाथेषु सारवग्रन्थकर्तेषु
मान्यशब्दस्य संकेतो ह्यस्मिन् ग्रन्थे मया कृतः॥२ Colophon:
इति श्रीपूर्वोत्तरमीमांसापारावारीणधुरीणश्रीखगडदेवान्तेवासिकविमगडनबालकृष्णसुतशम्भुभट्टकृते श्रीभट्टरघुनाथकृतकालतत्त्वविवेचनसारसंग्रहे दैवकर्मविषये मासतिथिनिर्णयः प्रथमः परिच्छेदः।
435 3032. वनमालिविलास Vanamalivilāsa
By Gangārāma
Substance: Country-made paper. Size: 10x41 inches. Folios: 1-111, 1-92, 1-76+3+44. Liries : 8. Extent in granthas: 6520. Script: Nagara. Appearance : tolerable. Incomplete.
__ The Ms. contains the parts on 1 ācāraratna, 2 Samvatsarakrtyaratna, 3 Samskāraratna, and stray leaves on Samayaratna etc. of the work. This work was composed at the instance of Vanamāli Dāsa, by Gangārāma Miśra, father of Maņirāma (Dikșita) like the Anūpavilāsa in several parts, ācāraratna, saṁskāraratna, etc.
[
306 ]

Page #316

Beginning :
शुण्डादण्डाग्रलमामलकफलवलन्मेरुभीतादितेयप्रीतिस्तुत्यादिजाताधिकगुरुकारुणावारिधिं आदधत्यः । ब्रह्मस्वर्गेशमौलिस्थितकुसमभरव्यक्तडिंडीरभासः
पंडीकुर्व तु चण्डीसुतचरणरजोराजयो विघ्नजालम् ॥ १ End :
ततो यथाशक्ति ब्राह्मणभोजनं कारयित्वा स्वयं सबन्धुर्भुञ्जीत । Colophon:
इति श्रीसूर्यद्विजकुलमजलावाससकलविद्याविलासनिजकीर्तितुलितकलासराजश्रीवनमालिदासकारिते मिश्रश्रीशिवदत्तषुत्रमित्रगंगारामकृते वनमालिविलासे धर्माम्भोधौ शालाप्रतिष्ठाप्रयोगः।
Colophon:
समाप्तं संस्काररन्तं Then there are 47 stray leaves.
436
206. कृत्यरत्नावलो Krtyaratnāvala
By Rāmacandra Bhatta
Substance: Country-made Paper. Size . 101X4 inches. Folios: 1-116. Lines : 11. Extent in granthas: 2552. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. deals with almost all the religions duties enjoined by the Smộti Sastra, on particular locations throughout the year. See H. P. Sastri, vol. III, nos. 2737 ff., L. 1111, 3012 and I.O. 1623-28.
Beginning :
नमस्कृत्य रमानाथं भविट्ठलसूनुना ।
कृत्यरत्नावली रम्या रामचन्द्रेण रच्यते ॥१ तन्त्र तिथिकृत्ये तु कृष्णादिवते शुक्लादिमेव चेति वचनाच्चैऋकृष्णप्रतिपदमारभ्य तिथिकृत्यान्युच्यन्ते ।
[ 307 ]

Page #317

End :
मगमत् ।
गृहे तस्य स्थिरा लक्ष्मीर्यो दद्यात् सूर्य्यसन्निधौ । दारिद्र्य न भवेत्तस्य रोगक्लेशविवर्जितः ॥ इति ।
Colophon :
इति श्रीमत्पदवाक्यप्रमाणाभिज्ञतत् सदुपाख्य बालकृष्ण भट्टांगजविट्ठलभट्टाभिघबुधवरसनुधर्मशास्त्रपारावारीणश्रीमद्रामचन्द्रभट्टविरचिता कृत्यरत्नावली समाप्ति -
437
5666. श्राद्धरत्नावली Sraddharatnāvalī
By Viśvanatha
Substance : Country-made paper. Size: 12 x 42 inches. Folios : 2-234. Lines: 8. Extent in granthas: 5592. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. deals with Srāddha (offering to the manes). It begins and ends abruptly.
Beginning:
जनको विशेष इति । निमित्तभेदे हि भोजनस्य पिण्डानां वा निषेधश्वेन प्राधान्यहानिः ।
End :
वैष्णवत्वस्य सिद्ध्यर्थं ज्ञानसिद्ध्यै विशेषतः । प्रतप्तशङ्खवक्ताभ्यां हुत्या हो
438
896 परमहंसयतिपद्धति Paramahamsayatipaddhati
By Ananda
Substance : Country-made paper. Size: 92 X 42 inches. Folios : 146. Lines : 9. Extent in granthas : 621. Script : Nagara Appearance; Fair. Complete. Date : Sk. 1753.
The Ms. deals with the procedures in connection with the sacraments for one to be initiated into asceticism (sannyasa).
[ 308 ]

Page #318

Beginning:
हेमाद्रयादिनिबन्धे च मनौ बौधायने तथा । अष्टौ[श्राद्वान्यत्रो ?]क्तानि शौनके च विशेषतः ॥
X
X
X
आचारादेव कुर्वन्ति आत्मनः श्राद्धमात्रकम् ।
तस्य प्रयोगं वक्ष्यामि सन्न्यासग्रहणस्य च ॥
xxx केचिदात्मश्राद्धमेव कुर्वन्ति । तत्प्रकारश्च देशकालौ संकीर्त्य संन्यासाङ्गभृतं आत्मश्राद्धं करिष्ये इति संकल्पं कृत्वा etc.
End :
x
Post-colophon :
शके १७५३ ।
X
जामदग्न्यहिरण्यस्य सुतो भट्टजनार्दनः
तत्सुतानन्दतीर्थस्य कृतिरस्त्वर्पिता हरौ ॥
Colophon :
इति श्रीआनन्दविरचिता परमहंसयतिसंस्कारपद्धतिः समाप्ता ।
439
6115. पिङ्गलभाषा Pingalabhāsā By Seşa
X
Substance : Country-made paper. Size : 112 x 44 inches. Folios : 1-21. Lines : 10. Extent in granthas: 500 Script : Nágara. Fair. Complete. Date: V. S. 1749.
Appearance:
It is a medley of a Sanskrit and Hindi Ms. The beginning is in Sanskrit but the end is in Hindi, so the end is not shown here. It deals with certain procedures for pacifying s or
planets.
Beginning :
[309 ]
यत्र योगीश्वरः कृष्णो यत्र पार्थो धनुर्द्धरः ।
श्रीर्विजयो भूति वा मीतिर्मतिर्मम ॥
+
+
+
+
+
शेषेषु ग्रहेषु यथास्थानस्थितेषु सत्सु एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्र्यातथौ अमुक
कामनया अमुककर्मारम्भमहं करिष्ये ।
+

Page #319

Colophon:
इति श्रीशेषविरचितायां पिंगल + + भाषा + + समाता। Post-colophon :
संवत् विक्रमनृपतिको ग्रह ६ युग ४ ऋषि ७ अरु चन्द्र १ etc.
440 6500. सर्वप्रायश्चित्त Sarvaprāyascitta
Substance : Country-made paper. Size : 9X4 inches. Folios : 1411. Lines : 10. Extent in granthas : 189. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date: V.S. 1809.
The Ms. deals with the general procedures of expiations according to Smộti. Beginning :
अथ सर्वप्रायश्चित्तप्रयोगः। तत्र प्रायश्चित्तं तावत् स्त्रीरोगिवृद्धबालादिष्वर्द्धम् । पञ्चवर्षात् पूर्व पादः। षोडशवर्षाधिकब्रह्मचारिणि द्विगुणम् । यतौ चतुर्गुणम् । क्षत्रियविट्दाणां पादपादहानिः । End: __xx प्रायश्चित्तं निमित्तानुसारेण ब्राह्मणवचनाद् गृहीत्वाशक्तौ तदेव प्रत्यानायतया हिरण्यादि दत्त्वा शुद्धिं संपाच दहनादि कुर्य्यात् । Colophon :
इति सर्वप्रायश्चित्तम् ।
Post-colophon :
संवत् १८०६ आषाढ़ शुद्ध १० शंकरेण लिखितं ।
441
5961. सर्वप्रायश्चित्तप्रयोग Sarvapriyascitta-prayoga
Substance: Country-made paper. Size: 8x4 inches. Folios : 1-5. Lines : 12. Extent in granthas : 81. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date: V.S. 1746.
The present Ms. seems to be a different work from our Ms. no. 6500, on the same subject.
[ 310 ]

Page #320

Colophon :
Beginning :
अथ सर्वप्रायश्चित्तं । तच्च षड़ब्दं अष्टसार्द्धाब्दं वा यथाशक्ति स्वर्णादिप्रत्याम्नायद्वारा कुर्य्यात् । तत्रादौ सभोपवेशनीया ।
End :
इति + प्रायश्चित्तप्रयोगः ।
ब्राह्मणा यानि भाषन्ते तानि मन्यन्ते देवताः ।
+ वासो + चैव स्नानं तीर्थफलं तपः ॥
Post-colophon :
संवत् १७४६, शाके १६११ + + विश्वेश्वरेण लिखितं संपूर्ण ।
5973. सर्वप्रायश्चित्तप्रयोग Sarvaprāyaścittaprayogo
Colophon :
Substance : Country-made paper. Size:
35. Lines : 11. Extent in granthas : 102. ançe : Fair. Incomplete. Date: Sk. 1752.
The Ms. wants fol. 2. It is also a different work on the same subject.
442
Beginning :
अथ सर्वप्रायश्चित्तविविः । कर्त्ता कृतनित्यक्रियः श्रीनेकं वाध्यात्मविदं पर्षत्त्वेन उपवेश्य स्नातः शक्तौ सत्यां क्लिन्नवासा भभुआनः समस्तसंपदिति पठन् पर्षदं प्रदक्षिणीकृत्य धरण्यां साष्टाङ्गं प्रणमेत् ।
End :
इति सर्वप्रायश्चित्तप्रयोगः समाप्तः ।
Post-colophon :
स्त्रियाः शूद्रस्य शुद्ध्यर्थं प्राजापत्यं समाचरेत् । पञ्चगव्यं च कुर्वीत व्रतं पीत्वा विशुध्यति ॥
अतः स्त्रीशूद्रयोर्विहितनिषिद्धत्वात् पञ्चगव्ये विकल्पः । होमस्तु लौकिकानौ
ब्राह्मणद्वारा भवेत् । इति महार्णवः ।
शके १७५२ पौष
शुद्ध पञ्चमी 'भानुवार 1
[ 311 ]
10 x 42 inches. Folios : 1, Script : Nágara. Appear

Page #321

443
5834. सर्व प्रायश्चित्तप्रयोग Sarvaprāyaścittaprayoga
Substance : Country-made paper.
Size: 92 x 42 inches. Folios : 1-6. Appearance: Fair.
Lines : 9. Extent in granthas : 102. Script: Nágara.
Complete.
This Ms. corresponds to our Ms. no. 5973.
444 5696. सर्वप्रायश्चित्त Sarvaprāyaścitta
Substance : Country-made paper. Size: 9×4 inches. Lines: 13. Extent in granthas : 126. Script : Nágara. Fair. Incomplete.
It is a different work on the same subject. The Ms. begins abruptly.
Beginning :
445
करिष्यमाणप्रायश्चित्ताङ्गत्वेन इदं गोवृषनिष्क्रयभूतं हव्यं सभ्येभ्यो दातुमहमुत्सृजे इति संकल्प्य शास्त्रोक्तं गोवृषमूल्यं पर्षदे दत्त्वा साष्टाङ्गं भूमौ नमस्कुर्य्यात् ।
End:
ततः कायेन वाचा मनसेन्द्रियै र्वा । बुद्ध्यात्मना वा प्रकृतिस्वभावात् ॥ करोमि यद् यद् सकलं परस्मै । नारायणायेति समर्पयामि ॥ इति पठेदिति संक्षेपः ।
Substance : Country-made paper. Size: 10 x 4g inches. Lines : 11. Extent in granthas: 96. Script : Nagara. Fair. Incomplete.
Folios : 38. Appearance :
6586. सर्वप्रायश्चित्तविधि Sarvaprāyaścittavidhi
The present Ms. is also a different work on the same subject. It begins and ends abruptly.
[ 312
Folios : 25.
Appearance :
Beginning:
सर्वेषां सत्यमेव परं बलं यदि चेद्रक्षसे सत्यं नियतं प्राप्स्यसे शुभं । यद्यागतोस्य सत्येन न त्वं शुध्यसि कर्हिचित् ॥
End :
यथानामगोत्राय ब्राह्मणाय दातुमहमुत्सृजे । गवामङ्गे० तेन श्रीपाप०
]

Page #322

Substance: Country-made paper. Lines : 9. Extent in granthas : 102. Fair. Complete.
3404. सर्वप्रायश्चित्त Sarvaprāyaścitta
Size: 9 x 4 inches. Script : Nagara.
Colophon :
446
The Ms. corresponds mostly with certain differences of readings to our Ms. no. 5973.
यस्मादन्नरसाः सर्वे नोत्कृष्टा लवणं विना । शम्भोः प्रीतिकरं नित्यमतः शान्ति प्रयच्छ मे ॥ इति लवणस्य । इति दशदानानि ।
इति सर्वप्रायश्चित्तं समाप्तम् ।
Beginning :
अथ सर्वप्रायश्चित्तप्रयोगः । चतुरस्त्रीनेकं वाध्यात्मविदं पर्षत्त्वेनोपवेश्य कृतस्नानः शक्तौ सत्यां निवासाः अभुञ्जानः पर्षदं प्रदक्षिणीकृत्य हृदयेन दूयमानो धरण्यां साष्टाङ्गं प्रणमेत् ।
End :
Post-colophon :
पुस्तकं + शंकरस्य ।
40
447
Substance : Country-made paper. Lines : 8. Extent in granthas : 94. Complete.
Folios : 1 - 6.
Appearance :
6479. प्रायश्चित्तप्रयोग Prāyaścittaprayoga
Size : 102 x 42 inches. Folios : 1–5. Script : Nagara, Appearance : Fair.
The Ms. deals with the procedure of expiation, according to the laws of Smrti
[ 313 ]

Page #323

End:
Beginning :
अथ प्रायश्चित्तप्रयोगः । कर्ता सामग्री संपाय रिक्तायामन्यस्मिन् वा तिथौ अपराह्न चतुरो विप्रान् एकं वा पर्षदत्वेनोपवेश्य पर्षदं प्रदक्षिणीकृत्य तदग्रे प्राङ्मुखमुपविशेत् ।
चान्द्रायणप्रायश्चित्तस्य अष्टौ गोदानं कृच्छ्रत्रयस्य ३ गो० etc.
448
5971. प्रायश्चित्त Prāyaścitta
Substance : Country-made paper. Size : 102 x 42 inches. Lines : 12. Extent in granthas : 164. Script : Nagara. Fair: Incomplete.
The Ms. under notice mostly corresponds under another name to our Ms. No. 5961 with certain differences in readings and making the work more extensive. The Ms. ends abruptly.
449
6442. प्रायश्चित्त Prāyaścitta
Beginning :
अथ प्रायश्चित्तं । तच षड़ब्दं व्यब्दं सार्धाब्दं वा यथाशक्ति सुवर्णादिप्रत्याम्नायद्वारा कुर्य्यात् । तद् यथा - चतुरस्त्रीने कोवाध्यात्मविदं पर्षत्त्वेनोपवेश्य कृतस्नानः शक्तौ सत्यां निवासाः अभुञ्जानः पर्षदं प्रदक्षिणीकृत्य हृदयेन हूयेत । धरण्यां साष्टाङ्ग प्रणमेत् ।
End:
अग्निः स्मार्त्तः अग्नयो वा श्रौतीः शर्वाय अन्येन वा नेतलीः (?) ।
Folios : 1-6. Appearance :
Size: 92 x 41 inches.
Script : Nagara.
Substance : Country-made paper. Lines : 9. Extent in granthas : 117. Fair, Complete.
The present Ms, is another work on the same subject.
[ 314]
Folios : 1-7.
Appearance :

Page #324

Beginning:
प्रायश्चित्तप्रयोगः । चतुरस्त्रीनेकं वा अध्यात्मविदं पर्षत्वेनोपवेशयेत् । गोमय
लिप्सायां भूमौ शालिग्राममूर्तिस्थापनं ।
End:
Post-colophon :
गोभूतिलहिरण्याब्जं वासो धान्यं गुड़ानि च । रूप्यं लवणमित्याहुर्दश दानानि पण्डिताः ॥
दीक्षितकृष्णशंकरस्येदं पुस्तकम् ।
Beginning :
End :
450
Substance : Country-made paper. Lines 11. Extent in granthas: 171. Complete.
8189. गोवधप्रायश्चित्त Govadhaprāyaścitta
The Ms. is partly discoloured. It deals with expiation for the sin of killing a cow.
Size: 10 x 4 inches. Folios : 16. Script: Nagara. Appearance: Fair.
अथ गोवधप्रायश्चित्तप्रकरणं ।
+ + पि चेद् गोनो मासमासीत संयतः ।
गोष्ठेन यो गोनुगामी गोप्रदानेन शुध्यति ॥
कृच्छ्रं चैवातिकृच्छ्र ं च चरेद् वापि समाहितः। etc.
पादोनप्रायश्चित्तार्हस्य पुनः शिरोगतानामपि शिखावर्जितानां पादचतुष्ट्याईस्य तु सशिखस्य सकलकेशजातस्येति । एवमेतद्दिगवलंव नेनान्येषामपि स्मृतिवचसां विशेषो निरूपणीयः ।
Colophon :
इति गोवधप्रायश्चित्तप्रकरणम् । समाप्तमिदं पु० ६
[ 315 ]

Page #325

451
8192. आह्निककृत्य Ahnikakrtya Substance: Country-made paper. Size: 12x51 inches. Folios: 7--17. Lines : 10. Extent in granthas : 342. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. is parly damaged. It begins and ends abruptly. It deals with daily duties (आहिक). Beginning:
चं मृद्वर्षणजलप्रक्षालनाभ्यां शुद्धिः। शंखशृंगदंतमयानां तु गौरसर्षपप्रक्षेपणगोमूत्रजलप्रक्षालनाभ्यां शुद्धिः।
End:
एता देवताश्च भक्तिपूर्वकं नमस्कृत्य यज्ञोपवीतं दक्षिणहस्तस्यानामिकामध्यपर्वण्यासज्य त्र्यम्बकमि
452
3232. पुनरुपनयन Punarupanayana
By Bhāradvāja Divākara
Substance : Country-made paper. Size: 71x4 inches. Folios : 1-4. Lines : 9. Extent in granthas : 48. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1857.
The Ms. is a part of the author's work प्रायश्चित्तमुक्तावली. The Ms. deals with the procedure of initiating one with the sacred thread for a second time on account of certain misdeed, the expiation for which is पुनरुपनयन
Beginning: देशविशेषगमने देवल आह
सिन्धुसौवीरसौराष्ट्रस्तथा प्रत्यन्तवासिनः।
अङ्गवङ्गकलिगाध्वान् गत्वा संस्कारमर्हति ॥ एतच्च तीर्थयात्रातिरेकगमने द्रष्टव्यम् ।
अङ्गवङ्गकलिङ्गाश्च सौराष्ट्र मागधानपि ।
तीर्थयात्रां विना गत्वा पुनः संस्कारमहति ॥ इति तेनैवोक्त स एव ।
[ 316 ]

Page #326

End :
अत्र स्वस्तिवाचनादिकं न कार्य्यम् । प्रायश्चित्तार्थत्वेनैतस्य विधानात् । दृष्टश्व प्रायश्चित्तान्तरे नान्दीश्राद्धाद्यभाव इति दिक ।
Colophon :
इति श्रीभारद्वाजदिवाकरविरचितायां प्रायश्चित्तमुक्तावल्यां पुनरुप नयनप्रयोगः
समाप्तः ।
Post-colophon :
संवत् १८५७ x x रवौ जातुजी भट्टीत्युपनामकरंगनाथेनेदं लिखितम् । तत्सवितुर्वृणीमहे वयं देवस्य भोजनं ।
श्रेष्ठं सर्व धातमं तुरं भर्गस्य धीमहि ॥
इति पुनरुपनयनगायत्री ।
End
453
7748 विशेषप्रायश्चित्त Visesaprāyaścitta
Substance : Country-made paper. Size: 9 x 32 inches. Lines : 9. Extent in granthas : 52. Script : Nāgara. Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with the particular proce dures for particular forms of expiation.
Beginning :
विशेषप्रायश्चित्तानि लिख्यन्ते । अस्मिन् कर्मणि आज्यस्थालिस्कं[द]नजनितप्रत्यवायपरिहारद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं यद्वोदेवेति स्रुबाहुति होये ।
454
सांगतासिद्ध्यर्थं सर्वप्रायश्चित्तं करिष्ये । भूर्भुवः स्वाहा । प्रजापतये इदं । विश्वेभ्यो देवेभ्यः स्वाहा । विश्वेभ्यो
Folios : 1-4. Appearance :
Substance : Machine-made paper. Lines : 5. Extent in granthas : 15. Fair. Incomplete.
10832. कुष्ठप्रायश्चित्त Kusthaprāyaścitta
[ 517 ]
Size : 11x4 inches. Folios : 2. Script : Nagara. Appearance :

Page #327

The Ms. begins and ends abruptly. It seems to be a fragment of a work on the expiation for leprosy. Beginning :
यदि स्नेहाच्चरेद्दाहं यतिचान्द्रायणं चरेत् । यतिचान्द्रायणाशक्तौ पादोनधेनुचतुष्टयं देयं । अतिपातकशेषफलत्वादपि एवं युक्तं। End :
यथेष्टाचरणस्य दूयतवेश्याद्यासत्तस्य। एवञ्च भविष्यपुराणोक्तं यतिचान्द्रायणप्रायश्चित्तमकृत
455 10807. कुष्ठप्रायश्चित्तप्रयोग
Kuşthaprāyaścittaprayoga Substance: Country-made paper. Size: 10x4 inches. Folios: 1-4. Lines : 7. Extent in granthas : 48. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. deals with expiation on account of leprosy, This sort of disease is believed to be due to sin committed in this life or a previous life, so to its relief expiation is necessary. 'The Ms. seems to be incomplete.
Beginning: ___ अथ कुष्ठरोगाणां प्रायश्चित्तम् । अथाष्टप्रकारकुष्ठरोगगणनं भविष्यपुराणमध्ये चतु-षष्ठ्यध्याये।
End:
स्वयमकृतप्रायश्चित्तस्य पुत्रादिना प्रायश्चित्तं कृत्वा दाहादिकं कार्यमिति । प्रायश्चित्तसाम्ये स्त्रीशूद्रबालवृद्धानामर्द्धमित्युक्तं। स्त्रीशूद्रादीनां यथोक्तप्रायश्चित्तस्याई ज्ञेयमिति ।
456 6449. प्रायश्चित्तविधि Prayascittavidhi
Substance: Country-made paper. Size: 101x4t inches. 1-12. Lines : 9. Extent in granthas : 242. Script : Nagara. ance : Fair. Complete. Date : V.S. 1839.
Folios : Appear
[ 318 ]

Page #328

The Ms. deals with expiation concerning the Śūdras, specially.
Beginning :
अथ शूद्राणां देहशुद्ध्यर्थं प्रायश्चित्तविधिः लिख्यते । शुभदिने प्रातरेव मध्यादिकषट्कर्मा अद्यत्यादि प्रयोग एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ मम सकलपातकनिवृत्त्यर्थं कामदेहशुद्ध्यर्थं प्रायश्चित्तारम्भनिमित्तं विष्णोः पञ्चोपचारैः पूजनमहं करिष्ये ।
End :
कायेन वाचा मनसेन्द्रियैर्वा
बुद्ध्यात्मना वा प्रकृतिस्वभावाः । करोमि तस्मै नारायणेति
समर्पयामि ॥
Colophon :
इति संपूर्णः । इति प्रायश्चित्तप्रयोगविधिः संपूर्णम् ।
पश्चात् कलशअभिषेकः, तिलक आशीर्वादः परिपूर्णमस्तु ।
संवत् १८३६ वर्षे ज्येष्ठशुद्ध १४ सोम शुभमस्तु ।
457
8163. दुर्मरणप्रायश्चित्त Durmaraṇaprayaścitta
Substance: Machine made paper. Size : 18x3 inches. Folios : 1–6. Lines : 47. Extent in granthas : 235. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. deals with the expiation on account of one's un-natural or accidental death in connection with Nārāyaṇabali, etc., as advised by the Nirnayasindhu of Kamalākara Bhaṭṭa.
Beginning :
नारायणबल्यङ्गभूतं विहितहवनं करिष्ये । तदङ्गं गणपतिपूजनकर्मणः पुण्याहबाचनं आचार्यादि ऋत्विग्वरणं च करिष्ये ।
[ 319 ]

Page #329

End :
___ अनेन मया कृतेन यथाज्ञानेन यथाशत्त्या देशकालाद्यनुसारतः नारायणवल्याख्येन कर्मणा प्रेतपापापहा महाविष्णुः प्रीयतां ।
458 2974. ब्रात्यशुद्धिनिर्णय
Vrātyasuddhinirnaya Substance : Country-made paper. Size: 10x4h inches. Folios : 1-39. Lines : 15. Extent in granthas: 1155. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. seems to be complete although it does not contain the last colophon. It contains laws and precedure by which a Vrātya (one who is not initiated with the sacred thread within the time limit sanctioned by the Dharmaśāstra) becomes purified after certain expiation and is duly initiated with the sacred thread.
Beginning:
व्रात्यताशुद्धिरखिलस्मृतिवाचां विवेचनात् ।
सर्वविद्वजनमुदे यथामति निरूप्यते ॥ आ षोड़शाद्वर्षाद् ब्राह्मणस्य नातीतः कालो भवत्या द्वाविशादाजन्यस्या चतुविशाद् वैश्यस्य अतऊर्ध्व पतितसावित्रीका भवन्ति नैनानुपनयेयुर्नाध्यापयेयुन चैभिर्व्यवहरेयुः। कालातिक्रमे नियतवत् । End:
एवं गुर्जरदेशेऽपि वैश्या वणिकसंज्ञया व्यवहियमाणा बहुकालमारभ्योपनयनरहिता आश्वलायनोक्तरीत्या रथकारपदार्हा भवन्ति । प्रायश्चित्ते तूपनयनारे भवेयुरेवमन्यत्रापि निर्णयो विज्ञे?]य इति दिक् ।
459
7052. महेश्वरकवच Maheśvarakavaca
Substance: Country-made paper. Lines : 9. Extent in granthas: 38. Fair. Complete. Date: V.S. 1869.
Size: 7x4 inches.
Script : Nagara.
Folios : 1-3. Appearance:
[ 320
]

Page #330

End :
The work contains an interlocution between Bhṛgu and Bharata under the work Karmavipāka and the portion of the work, found in this Ms. is Maheśvarakavaca for the remedy of all kinds of diseases. It is written very corruptly.
Beginning
राजोवाच ।
अङ्गन्यास यदुक्तं भो माहेशाक्षरसंयुतं । विधानं कीदृशं तस्य कर्त्तव्यं केन हेतवे ॥ १
Colophon :
इति श्रीकर्मविपाके भृगुभरतसंवादे माहेश्वरनाम कवचं समाप्तं ।
Post-colophon :
इदं शिवस्य कवचं सर्वव्याधिनिषूदनं ।
यः करोति नरो नित्यं स व्रजेत् शंकरं पुरं ॥ ३४
संवत् १८६६ ।
Beginning :
41
460
3003. सुकृतिरत्नमहार्णव
Sukṛtiratnamahārṇava
Substance: Country-made paper. Size: 12x 5 inches. Folios: 2-132. Lines: 16. Extent in granthas: 4192. Script : Nágara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It is partly pasted. It also contains the subjects under Karmavipaka and lays down rules and procedures of various forms of expiation and other rituals.
-त मंगलांगौ यौ रामकृष्णाविति संप्रतीतौ ।
यच्छैशवान्तकरणं न युवा न वृद्धः शक्नोति कर्त्तुमपरन्त सद्गुणोपि ॥ दानं निदानमखिलार्थिजनार्थसिद्धेः ।
कीर्त्तिर्दिगन्तवितता च यतस्तदीया ॥
[ 321 ]

Page #331

+ + + + + अपरो मान्धातृगुणैर्मान्धाता गोयते जगति ॥ सोऽयं सुकृतविधातारिपुकुल-जेता तनोति मान्धाता । विदन्मुखेन मतिमान् सुकृतिरत्न महार्णवं नाम ॥ + + + + + श्रुतिस्मृतिपुराणानि समालोक्य यथामति ।
निबध्यते समासेन निबन्धोयं महार्णवः॥ तत्र तावद् वक्ष्यमाण-सकलकर्मोपयोगित्वेन कर्मविपाकरूपरोगादिनिवृत्त्यर्थं प्रायश्चित्तादेरवश्यकर्त्तव्यता प्रतिपाद्यते ।
End:
स्थावरे जङ्गमे वाथ स्थूले सूक्ष्मे शुभाशुभौ ।
विष्णु पश्यति सर्वत्र यः स विष्णुः स्वयं नरः॥ सर्व विष्णु
461 5772. आह्निकपद्धति
Ähnikapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 11 x 44 inches, Folios : 1-11. Lines : 7. Extent in granthas : 136. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with the daily rituals as sanctioned by the Dharmaśāstra.
Beginning :
वर्णाश्रमाचारयुतैस्तोष्यते हरिरीश्वरः ।
अतो दैनन्दिनकृतेः प्रयोगोत्राभिधीयते ॥ अथाहिकप्रयोगः। तत्र ब्राह्म मुहूर्ते प्रबुद्धो धर्मार्थों चिन्तयेत् । तदविरोधिनं कामं च । अत्र मोक्षोपायचिन्तनमप्यविरुद्धम् ।
End :
यच्चाभिदुद्रोहानृतं यच्च शेपे अभीरुणम् । आपो मा तस्मादेनसः पच
[ 322 ]

Page #332

462 आह्निकमणि Ahnikamani
4420.
Substance: Country-made paper. Size: 8x5 inches. Folios: 2--21. Lines : 10. Extent in granthas: 308. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
This is a metrical work on daily duties, enjoined by Dharmasastra. The Ms. ends abruptly. The name of the work is known from the chapter-colophon.
Beginning:
गण्डूषकरणं मेध्यामध्येन्द्रियमलाच्छ्रुचिः।
केशादीनां च संसर्गकथनं सम्यगीरितं ॥७॥ End:
सालग्रामशिलातीर्थ मध्वः पीत्वा हरेः प्रियः जात इत्याह मन्त्रस्यCh.colophon:
Fol. 17 A, इत्याहिकमगौ दन्तशोधनप्रक्रियाविधिः ।
463 11117. नित्यविधि Nityavidhi
Substance: Country-made paper. Size : 10x41 inches. Folios: 1-6. Lines : 9, Extent in granthas: 81. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. From the introductory portion the name of the book is known to be Nityavidhi but really it contains the procedure of aqu, as understood from its content.
Beginning:
प्राणायामकालज्ञानं कृत्वा देशकालौ संकीर्त्य अस्माकं समस्तपापक्षयद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीतये नित्यविधिरूपमधीतछन्दसामुत्सर्गोपाकर्माङ्गभूतं ब्रह्मयज्ञपूर्वक देवर्षिमनुष्यपितृतर्पणमहं करिष्ये । तत्रादौ ब्रह्मयज्ञः । End :
ततः प्रदक्षिणीकृत्य दिगदेवताश्च नमस्कृत्योपविशेत् । प्राच्य दिशे इन्द्राय नमः, अग्निदिशे अग्नये, दक्षिणदिशि यमाय नमः, नि
[ 323 ]

Page #333

464
9588. ऋषितर्पण Rsitarpana Substance : Country-made paper. Size : 9x54 inches. Folios : 1–5. Lines : 9. Extent in Granthas: 50. Script: Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. is badly and incorrectly written. It ends abruptly. It deals with the procedures of facut or ablution to the sages.
Beginning:
अथ ऋषितर्पणप्रयोगः।
तत्रादौ स्नानविधिः। तीर्थे गत्वा जलेन x संशोध्य । तत्र मृत् x कुशगोमयाक्षतान्यासाद्य पादौ प्रक्षाल्याचम्य पवकाल(?) इति मधुछन्दा गायत्री सरस्वतीतीर्थनमस्करणे विनियोगः।
End :
धीता हो ई धीता हो ही सुवा हो ई.
465
3249. ऋषितर्पणकारिका Rsitarpanakārika
Substance : Country-made paper. Size : 5x3] inches. Folios : 1–3. Lines : 8. Extent in granthas: 13. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date: V.S. 1823.
The Ms. contains 13 thriteen verses on the procedure of ऋषितर्पण or ablution to the sages. The Ms. is a bit mouse eaten towards the end.
Beginning : अथ ऋषितर्पणकारिका।
पौषस्य रोहिणीमृक्षं वाष्टकां प्राप्य मध्यमां । उदकान्तं समासाद्य वेदस्योत्सर्जनं बहिः ॥१ सातव्यं विधिवत्तन्त्र स्थापयेदृष्यरुन्धती । प्रवरांश्च ततो धीमान् कुर्यात्तेषां प्रतिष्ठितिम् ॥ २
[ 324 ]

Page #334

End :
Colophon :
इति x सर्गकारिकेयं समाप्तिमग x 1
Post-colophon : संवत् १८२३ ।
Beginning :
इषे त्वेत्यम आयाहि शन्नो देवीरभिष्टये ।
सह नोस्त्विति मन्त्रं च जयन्त्युभाकवीति च ॥ १३ ॥
Substance: Country-made paper. Size: 10 x 50 inches. 1-- 3. Lines : 10. Extent in granthas: 38. ance : Fair. Complete.
Script : Nāgara.
End:
अथ गङ्गाध्यानम् ।
The Ms. contains the general procedure of aqur in verses with Juarastotra of Śrīmadbhāgavata, appended towards the end.
466
8722. तर्पण and ज्वरस्तोत्र
ज्वर उवाच -
Colophon :
आवाहयामि त्वां देवि स्नानार्थमिह सुन्दरि । एहि गङ्गे नमस्तुभ्यं सर्वतीर्थ समन्विते ॥ १
+
श्रीभगवानुवाच ।
नमामि त्वामनन्तशक्ति परेशं सर्वात्मानं केवलं ज्ञप्तिमात्रम् । विशोत्पत्ति स्थानसंरोधहेतु
जगद् ब्रह्म ब्रह्मलिङ्गं प्रशान्तम् ॥ १
+
+
+
इति श्रीभागवते ज्वरस्तोत्रं ॥
त्रिशिरस्ते प्रसन्नोहं व्येतु ते मत् ज्वराद्भयं । यो नौ स्मरति संवादं स्यत्वंन्त (?) भवेद्भयं ॥ ५
[ 325 ]
+
Folios : Appear

Page #335

467
10856. galleg Ekoddisţaśrāddha
and तर्पणविधि Tarpanavidhi
Substance : Country-made paper. Size : 15 X 31 inches. Folios : 1-12 ( & 43 by counting ). Lines: 5. Extent in granthas : 182. Script : Bengali. Appearance : Old. Incomplete.
The Ms. is worn out. The last 3 leaves are unfit for being handled. The first 12 leaves contain the procedures of gastfeeSITE (annual offering to the manes), according to the Yajurveda and acquifara, complete by themselves but the last 3 leaves contain an incomplete fragment of certain unknown work, (definitely one of Navya Nyāya) which cannot be made out. The last 3 folios are marked as 6, 7 and 8.
Beginning :
अथ यजुएकोद्दिष्टभ्राद्धप्रयोगः। तद्दिने निरामिषैकभुक्तः कर्तव्यनिर्णयः etc.
End :
ये चास्माकं कुले जाता अपुत्रा गोत्रिणो मृताः। ते तृप्यन्तु मया दत्तं वस्त्रनिष्पीड़नोदकम् ॥
Colophon :
इति तर्पणविधिः समाप्तः ।
468 5523.
Substance : Country-made paper. Size : 94 x 41 inches. Folios : 12-38 (Fol. 35 missing). Lines : 11. Extent in granthas : 728. Script : Nägara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. begins and ends abruptly. It deals with alfa, afur and other allied subjects of Smrti on daily duties of a brahmin,
[
326
]

Page #336

Beginning :
सर्वान् कामानवामोति हयमेधफलं तथा ।
गृहेपि निवसद्विप्रो मुनिमांसविवर्जनात् ॥ इत्यनेनोक्तमिति प्राणात्यय इति श्लोकस्यार्थः ।
End :
दक्षिणाभिमुख [प्राची]नावीती भूत्वा पितृ न संतप्यैव भूमौ वस्त्रं निष्पीडयेत् । ततः प्राक् अत्र मन्त्रः ये चास्माकं
469 1966.
Substance : Country-made paper. Size : 7x24 inches. Folios : 1-2. Lines: 9. Extent in granthas : 24. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. contains tarafa (the laws of purification) and आचमनविधि according to the rules laid down by the sage Kātyāyana. The Ms. is slightly mouse-eaten.
Beginning:
अथातः शौचविधि व्याख्यास्यामः । दूरं गत्वा दूरतरं गत्वा यज्ञोपवीतं शिरसि दक्षिण[क ?णे वा कृत्वा तृणैरन्तर्द्राव(?) भूत्वोपविशेत् । End : - देव्याः पादैस्त्रिभिः पीत्वा अलिङ्गनवभिः स्पृशेत् पुनर्व्याहृती गायत्र्याः शिरोनेत्रौ अथ पृथक पृथक इत्याह भगवान् कात्यायनः । Colophon:
इति आचमनविधिः।
470
6174.
Substance: Country-made paper. Size: 41x21 inches. Folios : 1-50. Lines : 5. Extent in granthas : 196. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
[
327
]

Page #337

The Ms. cotaintains ślokas to explain the procedure of worshipping Visnu as सगुणब्रह्म (Qualified Brahman) and निर्गुणब्रह्म (Unqualified Brahman) according to the rules and regulations of Dharmaśāstra.
Beginning:
ॐ शुक्लाम्बरधरं विष्णु शशिवर्णं चतुर्भुजं। प्रसन्नवदनं ध्यायेत् सर्वविघ्नोपशान्तये ॥१ सच्चिदानन्दरूपाय कृष्णायाक्लिष्टकारिणे । नमो वेदान्तवेद्याय गुरवे बुद्धिसाक्षिणे ॥२
End
ॐ तत् सद् ब्रह्मार्पणमस्तु । x x संध्या संपूर्णमस्तु । श्रीमदसितायै नमः।
471
5460.
Substance : Country-made paper. Size : 9x44 inches. Folios : 1–41. Lines : 12. Extent in granthas : 1440. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. contains a collection of various topics of Smști, such as तर्पण, आहिक, etc., and perhaps this is why the colophon indicates that the work may be called by the name of Śāstrasamuccaya. The collection was made by a junior scholar (लघुपण्डित), it seems. The Ms. ends abruptly. It is mostly damaged and pasted all through. Beginning :
ब्राह्म मुहर्ते उत्थाय संस्मरेत् पुरुषोत्तमं । [शङ्ख?]चक्रगदापनः किरीटायश्च भूषितम् ॥
End :
द्वाविंशतिरुत्पत्तौ भ्रमणेष्वेकविशति ।
घटिकादेशघटिCh. colophon :
इति श्रीशास्रसमुच्चयविचार्यः लघुपण्डितस्वबुध्ये कृत-नित्यकर्मकाराविधिकृतं संपूर्णम् ।
[ 328 ]

Page #338

472 8598. तर्पणनिर्णय Tarpananimaya
Substance: Country-made paper. Size: 71x41 inches. Folios : 1-4. Lines : 11. Extent in granthas: 50. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. deals with the rules and regulations concerning तिलतर्पण i. e., तर्पण with तिल, etc.
Beginning : अथ श्राद्धाङ्गतर्पणं। पारिजाते गाग्यः ।
पूर्व तिलोदकं दत्त्वा आमश्राद्धे तु कारयेत् ।
प्रत्यहेन यवेत् पूर्वपरेऽहनि तिलोदकम् ॥ न च नित्यतर्पणस्यैवायं परेहन्युत्कर्षः ।
End :
गोभिल:
तिलाभावे निधिाहे(?) सुवर्णरजतान्वितं ।
तदभावे निधिं चेत्तु दर्भमन्त्रेण वा पुनः ॥ पतितस्य तिलोदकं वक्ष्यामि ।
Colophon:
इति तिलतर्पणविधिः।
473 9946. त्रिपिण्डी(?)विष्णुतर्पणविधि Tripindi(?) Visnutarpanavidhi
Substance: Country-made paper. Size: 8x4 inches. Folios : 1-8. Lines : 5. Extent in granthas : 52. Script: Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. ends abruptly. It deals with favojaios or ablution to Visnu.
[ 329 ]
49

Page #339

Beginning:
अथ त्रिपिण्डी(?)विष्णुतर्पणविधिः। तीर्थे गत्वा स्नानादिमाध्याहिक कृत्विा?] कुशहस्तौ। आचमनं । प्राणायामः। अद्य x x x एवंगुणविशेषणविशिष्टायां पुण्यतिथौ समस्तपापक्षयार्थ श्रीविष्णोः प्रीत्यर्थ श्रीगङ्गामहातीर्थे मानमहं करिष्ये। End : - अत्र पितरो मादयध्वं यथाभागमावृषायध्वं अमीमदन्त पितरो यथाभागमावृषा[यि?]षत । नमो वः पितरः, पितरो नमो वः। गृ
474 3684. गायत्रीतर्पण
Gayatrītarpaņa Substance: Country-made paper. Size: 6x41 inches. Folios : 1-2. Lines : 9. Extent in granthas: 18. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. ___The Ms. deals with ablution to गायत्रीमन्त्र i. e., the procedure of satisfying it. Beginning : ___ अथ गायत्रीतर्पणं। तत्सवितुरिति विश्वामित्रऋषिः सविता देवता गायत्रीछन्दः गायत्रीतपणे विनियोगः। अथ धडङ्गन्यासः। End:
ॐ अनन्तानन्तमूत्यै नमस्तर्पयामि । मन्त्रैरेतैः श्रयेन्नित्यं चतुर्विशत्समन्वितैः। गायत्री तर्पयेद् ये च * त् x x सचराचरम् ॥ १ Colophon:
इति गायत्रीतर्पणं संपूर्णम् ।
475
10552. तिलतर्पण Tilatarpana
Substance: Country-made paper. Size: 121x41 inches. Folios : 1-3. Lines : 11. Extent in granthan: 55. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete. Date : V.S. 1893.
[ 330 ]

Page #340

Beginning :
The Ms. deals with fa aqu or ablution to the manes with तिल.
अथ तिलतर्पणं लिख्यते ।
End:
Colophon :
ब्रह्माद्या देवताः सर्वे सर्षपो[ऋषयो ?] मुनयस्तथा । असुरा देवपत्न्यश्च मातरश्चण्डिकास्तथा ॥
इति तिलतर्पणं समाप्तम् ।
भूतप्रेतपिशाचाश्च मानुषत्वे स्थिता च ते । ते सर्वे तृप्तिमायान्तु तिलपक्षे च तर्पता ॥ ६४
Post-colophon : संवत् १८६३ ।
Beginning:
476
8694. वगलामुखीस्तोत्र Vagalamukhistotra
Substance : Country-made paper. Size: 82×4 inches. Folios : 2-5. Lines : 8. Extent in granthas : 48. Script : Nágara. Appearance : Fair. Incomplete.
-न संस्थितां ॥ ३ ॥
The Ms. contains a hymn to Vagalamukhi, a goddess who, it is believed, scares away all obstacles, if propitiated. The procedure of reciting this hymn and the fruit thereof are also recorded in the Ms. Towards the end there are some stavas in obeisance to the goddess, too.
मुद्गरं दक्षिणे पाशं वामे जिह्वां च वज्रेकां । पीताम्बरधरां सान्द्रदृढपीनपयोधरां ॥ ४ ॥
[ 331 ]

Page #341

End:
ध्यानं।
सौवर्णासनसंस्थितां त्रिनयनां पीतांशुकोच्छवासिनीं। हेमाभांगरुचि शशांकमुकुटां सच्चम्पकस्रग्युतां ॥ हस्तैर्मुद्गरपाशवजूरसनां संबिभ्रती भूषणां । व्याप्ताङ्गी वगलामुखीं ब्रिजगतां संस्तम्भिनी चिन्तयेत् ॥
477 8350. लिङ्गशरीरस्नान
Lingaśarīrasnāna
Substance: Country-made Paper, Size. 61x21 inches. Folio : 1. Lines : 8. Extent in granthas : 9. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1805.
The Ms. contains the procedure of the bath of the subtle body.
Beginning:
नमस्ते नाथ भगवञ्छिवाय गुरुरूपिणे । विद्यावतारसंसिद्ध्यै श्रीकृतानेकविग्रहः ॥ नवाय नवरूपाय परमार्थंकरूपिणे । सर्वाज्ञानतमोभेदमानवे चिद्धनाय ते ॥
End:
इति स्तुत्वा प्रणम्य
तत्पादोदकजो धारो निपतन्तीह मूर्धनि । तया संक्षालयेत् सर्वमन्नदेहगतं मलं । तत्क्षणाद्विरजो मन्त्री जायते स्फटिकोपमः॥
Colophon :
इति गिशरीरनानं समाप्तम् ।
Post-colophon:
संवत् १८०५ ।
[ 332 ]

Page #342

478
9922. संक्षेपस्नानविधि Samkṣepasnanavidhi
Substance : Country-made paper. Size: 7x 31 inches.
Folios : 12,
4-6. Lines: 9. Extent in granthas: 91. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. briefly deals with the rules and regulations of bathing according to Dharmaśāstra, when one goes to a sacred place. The Ms. is very incorrectly written.
Beginning :
अथ संक्षेपतो (?) स्नानविधिलिख्यते । तत्र प्रथमदिनकृत्यं । स्थानानि तु परित्यज्य भाग्यपादं (?) वरैर्नरैः ॥
लभित्वा(?) तटिनीं चैव कृत्वा (?) कार्य्याsपोऽञ्जलिं ॥
Colophon :
End :
तथा शान्तिं प्रयच्छन्तु रलदानेन मे सदा । वेणीदानसांगतासिद्ध्यर्थं भूयसीं दत्त्वा ब्राह्मणान् स भोजयेत् ।
इति वेणीदानं समाप्तम् । (१)
479
10,075 स्नान - तिलकधारणमन्त्र Snana-tilakadhāraṇamantra
Beginning : अर्घः
Substance : Country-made paper. Size: 72 x 3
inches. Folio : 1.
Lines : 14. Extent in granthas : 20. Script : Nágara. Appearance; Fair. Complete.
The Ms. deals with the Mantras of bathing and TilakaWriting is found on every margin of the first page,
dharaṇa
पुष्कराद्यानि तीर्थानि गंगाद्याः सरितस्तथा ।
आगच्छन्तु पवित्राणि स्नानकाले सदा मम ॥
[ 333 ]

Page #343

तीर्थदेवताः एष वोऽधः।
गंगा गंगेति यो ब्रूयाद् योजनानां शतैरपि । मुच्यते सर्वपापेभ्यो विष्णुलोकं स गच्छति ॥
End :
स्मरेत् कृष्णं वासुदेवं स्थानेष्वेतेष्वनुक्रमात् ।
480 11158. पश्चिमवाहिनीस्नान Paścimavāhinisnāna
and ज्ञानवापीस्नान Fñānavāpāsnāna
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios : 1-2. Lines : 11. Extent in granthas: 22. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains procedures of various types of bathing.
Beginning:
अस्य श्रीमदनन्तवीर्य्यस्यादिनारायणस्याचिन्त्यापरिमितशक्त्या ध्रियमाणस्य महाजलौघमध्ये परिभ्रममाणानामनेककोटिब्रह्माण्डानामेकतमे etc.
End :
ज्ञानवापीमुपस्पृश्य नन्दिकेशं ततोर्चयेत् । तारकेशं ततः पूज्य महाकालेश्वरं ततः॥ ततः पूज्य दण्डपाणिमित्येषा पंचतीर्थका ॥
481 8201. विवाहपद्धति Vivahapaddhati
Substance : Country-made paper. Size: 101X41 inches. Lines : 9. Extent in granthas : 345. Script : Nägara. Fair. Complete. Dare: V.S. 1927. .
Folios : 1-18. Appearance :
[ 334 ]

Page #344

The Ms. is a bit damaged towards the left edge. It deals with the procedures of marriage in general, according to the rites of Yajurveda or Vājasaneyisamhitā. The author is Rāmadatta & his son. See in this connection our Ms. no. 9850.
Beginning
अथ विवाहपद्धतिः। तत्र कन्याहस्तेन षोडशहस्तमितमण्डपम् तद्व xxणदिशि पश्चिमां दिशमाश्रित्य मंडपसंलग्नमुत्तराभिमुखं कौतुकागारम् मण्डपात् बहिरैशान्यां दिशि जामातृचतुर्हस्तपरिमितसिकतादिनिर्मिततुषकेशरहितां वेदी च कारयेत् । End: - ॐ या ते पतिन्त्री प्रजानी गृहन्नी यशोनी निन्दितातर्जारती ततराणां करोमि सा जीर्य त्वं मया पत्या सह श्री अमुकदेवि इत्यनेन मन्त्रेण ।
Colophon:
[विवाहपद्धतिः।
Post-colophon :
लिखितेयं पद्धतिद्विवेदजवाहिरेण x x संवत् १६२७ ।
482 9552. विवाहपद्धति Vivahapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 61x5 inches. Folios : 1-22. Lines : 10. Extent in granthas : 315. Script : Nagara.' Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1874.
This is not the same as above, although it also deals with the same subject.
Beginning:
अथ विवाहपद्धतिः। वरस्याचमनं कारयित्वा ॐ साधु भवानास्तामर्चयिष्यामो भवन्तं इति दाता
[ 335 ]

Page #345

ब्रूयात् । अर्चयेति वरेण प्रत्युक्ते वरोपवेशनार्थ शुद्धमासनं दत्त्वा ततो विष्टरमादाय यजमानः ॐ विष्टरो विष्टरो विष्टर इत्यनेनोक्ते विष्टरः प्रतिगृह्यतामिति वदेत् ।
End :
Post-colophon statement :
यथादित्यस्य छाया यथा चन्द्रस्य रोहिणी यथाऽत्रेरनुसूया यथा ब्रह्मणः सावित्री यथा पशुपतेः शिवा तथा सुभगा कल्याणवती पुत्रवती त्वं भव ।
लब्धं यशः सुरगणैरपि वांद्रतीयं धर्मश्च यः सकलवंशपवित्रकर्त्ता । उच्चैः पदं सकलभूसुरवृन्दमध्ये
कीर्त्तिश्च सर्वसुखदा भवतां प्रसंगात् ॥
श्रीसंवत् १८७४ वैशाखमासे कृष्णपक्षे तृतीयायां चन्द्रवासरे संपूर्णम् । समाप्तम् ।
Beginning :
Substance : Country-made paper. Lines : 11. Extent in granthas : 588. Fair. Complete.
अथ विवाहपद्धतिर्लिख्यते ।
Colophon :
483
9992. विवाहपद्धति Vivāhapaddhati
Size: 8 x 5 inches.
This is not the same as above although it also deals with the same subject. From the colophon it seems to be the last portion of the work, called Samskāra nr simha.
इति संस्कारनृसिंहः समाप्तः ।
Script : Nāgara.
अरोगिणीं भ्रातृमतीमसमानार्षगोत्रजां ।
असपिण्डा च या मातुरसगोत्रा च या पितुरित्याद्य के समानगोत्रां लक्षणलक्षितैकगोत्रां । समानप्रवरां etc.
End :
इदं वप्रवेशनं त्रिविक्रमादिरयः । चतुर्थकर्मणः पूर्ण वदंति सौम्यवासरे ॥
[ 336 ]
Folios : 142. Appearance :

Page #346

484 9850. विवाहपद्धति Vivahapaddhati
By Rāmadatta & his son
Substance : Country-made paper. Size: 104 x 41 inches. Folios : 1--20. Lines : 10. Extent in granthas : 380. Script : Nagara. Appearance: Fair. Complete.
This is the same as our Ms. no. 8201 with certain variations towards the beginning and the end.
Beginning: विवाहपद्धतिर्लिख्यते ।
सन्धिविग्रहमन्त्रीन्द्रदेवादित्यतनूद्भवः । भूमिपालशिरोरत्न-रञ्जितांत्रिसरोहः ॥ सन्धिविग्रहिकश्रीमद्वीरेश्वरसहोदरः। महामहत्तमः श्रीमान् विराजति गणेश्वरः ।। श्रीमता रामदत्तेन मन्त्रिणा तस्य सूनुना ।
पद्धतिः क्रियते धा रम्या वाजसनेयिनाम् ॥ तत्रादौ विवाहः। तत्र कन्याहस्तेन घोडशहस्तमितं मण्डपं तद्दक्षिणदिशि पश्चिमां दिशमाश्रित्य मण्डपसंलग्नमुत्तराभिमुखं etc.
End:
सहस्रधारं देवस्त्वा सविता पुनातु वसो पवित्रेण शतधारेण सुधा कामधुक्षा(?)।
485 10157. The Same
Substance : Country-made paper. Size: 81x6 inches. Folios : 1-22. Lines : 17. Extent in granthas : 330. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. contains Yajñopavītavidhi also towards the end. There are some variations in reading of this Ms. with other Mss. of the same work. It is stitched and a bit damaged.
Beginning:
See Ms. no. 9850.
[ 337
]
43

Page #347

End :
ब्रह्मा विष्णुश्च रुद्रश्च नक्षत्राणि ग्रहस्तथा।
ब्रह्मसूत्रकृता सर्वे इति ब्रह्मविदो विदुः॥ १३ ॥ Colophon:
इति रत्नसारसमुच्चये यज्ञोपवीतविधिः पूर्ण कृतं (१)। Note : It seems that Yajñopuvītavidhi comes under Ratnasāra
samiccaya.
486 10813. यजुर्वेदीयविवाहपद्धति Yajurvedīya-vivāhapaddhati
Substance : Country-made paper. Size : 11x4 inches. Folios : 1-6. Lines : 6. Extent in granthas : 60. Script: Bengali. Appearance : Fair. Complete.
The Ms. deals with the procedure of marriage performed under the verdict of the Yajurveda. It is not the same as our Ms. no. 9850. The Ms. is slightly worm-eaten.
Beginning :
अथ यजुर्वेदिविवाहपद्धतिलिख्यते।
तत्र पूर्वमेव कतिपयदिनमाविनि विवाहे स्त्रयाचार x x माचरणादिकं कारयित्वा कार्योक्तकाले विवाहलग्नदिवसे प्रातनिवर्तितकृतनित्यक्रियः वरपिता कन्यापिता च अन्ये चाधिकारिणः सगणाधिपगोर्खादिमातृकापूजाः कुर्य्यः । End : ___ ततः कन्यादाता दक्षिणासहिसं तिलकुशजलं गृहीत्वा ॐ अद्यत्यादि कृततत्कन्यादानकर्मणः प्रतिष्ठार्थ दक्षिणामेतत् सुवर्ण अमुकगोत्राय अमुकप्रवराय श्री अमुकदेवर्मणे वराय तुभ्यमहं सम्प्रददे। वरः ॐ स्वस्तीति ब्रूयात् । ततोच्छिद्रावधारणं कुर्यात् ।
Colophon:
इति विवाह-पद्धतिः समाता ।
[ 338 ]

Page #348

9843.
Substance : Country-made paper. Lines : 7. Extent in granthas : 773. Complete.
487
विवाहविधि Vivāhavidhi
Ch. colophon :
The Ms. contains the procedures and laws of all the functions connected with marriage from वाग्दान to वधूगृहगमन.
इति वधूगृहगमनविधिः ।
Beginning :
अथ विवाहः । अथ मुख्यब्राह्मविवाहाङ्गभूतवाग्दानविधिर्गृह्यपरिशिष्टाचारसंपत्त्योच्यते ज्योतिर्विदादिष्टे विवाहनक्षत्रादियुते शुभकाले द्वौ चत्वारोष्टादयो वा प्रशस्तवेषः वरेण तत्त्पत्रादिना वा ।
Size: 92 x 42 inches. Folios : 1--56. Script : Nāgara. Appearance : Fair.
End :
ss प्रियं प्रजयेति बधूगृहं प्रवेश्य सवधूको वरो गणपति लक्ष्मीं च यथाचारं संपूज्य पुण्याहं वाचयित्वा विप्राशिषो गृहीयात् ।
विवाहात् प्रथमे पौषे आषाढ़े चाधिमासके । भर्त्तृगृहे वसेन्न स्त्री चैत्रे तातगृहे तथा ॥
488
11136. विवाहविधि Vivāhavidhi
Substance : Country-made paper. Size: 62 × 42 inches.
Script : Nagara.
Lines : 10. Extent in granthas : 60. Fair. Complete. Date : V.S. 1845.
[
It can't
The Ms. contains certain procedure of marriage. be rightly called Vivahavidhi as there are not laws of marriage, recorded in it.
Folios : 15. Appearance :
Beginning :
स्वस्ति श्रीसमस्तजगदुत्पत्तिस्थितिलयकारणस्य रक्षाशिक्षाविचक्षणस्य पृणितपारिजातस्य श्रीअच्युतानन्दवीर्य्यस्य श्रीमद्भगवतो महापुरुषस्य etc.
339 ]

Page #349

Post-colophon :
End :
इमां कन्यां पञ्चेन्द्रियसहितां आरोग्यां कांचनकंकणनूपुरसोपानक्तां x x x कन्यादानसकलदानफलप्राप्तयर्थं । श्रीलक्ष्मीनारायणप्रीतिकामः श्रीरस्तु ।
संवत् १८४५ ।
489
8198. विवाहविधि Vivāhavidhi
Substance: Country-made paper. Size: 92 x 42 inches. Extent in granthas: 196. Script: Nägara.
1-15. Lines : 9. ance Fair. Complete. Date: V.S. 1894.
The Ms. contains rules and regulations on marriage, in
general.
Colophon :
Beginning:
अथ विवाहविधिः । ॐ षड़र्ध्या भवंत्याचार्य्यऋत्विग्वै वाह्यो राजा प्रियस्नातक इति प्रतिसंवत्सरान्नयेयुर्यक्षमाणा ऋत्विज आसनमाहाय्र्य्याह - ॐ साधु भवानास्तामचिष्यामो भवंतम् etc.
इति विवाहकर्म समाप्तं ।
Post-colophon :
End :
ॐ तं नो अस्तु व्यायुषमिति हृदि इति भस्मवंदनं कुर्य्यात् । एवं वध्नापि तत्र तन इति स्थाने तत्र इति शेषः । अभिषेक - दक्षिणामन्त्रपाठः ।
यादृशं पुस्तकं न दीयते । संवत् १८६४ ।
490
Folios :
Appear
9415. संस्कारप्रभा Samskaraprabha
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 5 inches. Folios : 5-28. Lines : 14. Extent in granthas : 504. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
[ 340 ]

Page #350

The Ms. begins and ends abruptly. It contains the procedure of sacraments beginning with marriage ceremony. For the name of the work and the author, see fol. 5A, righthand margin
Beginning:
पानेतरं च कन्यायै दद्याद्रक्तांचलान्वित। (Text).
पानेतरमिति। विवाहसमये यद्वस्त्रं कन्यायै परिधाप्योपवेशयति तत पानेतरं। (Commentary).
End:
दद्यात्तदर्घ य[ज]मात्रेभिषिचेच परस्परं। वस्मा ज्ञातिनारीभ्या-(Text).
ततः सर्वाः परस्परमभिषिचेयुः। ततः वरमा वरमाता। शेषं स्पष्टं। एक स्वशक्तपरम् । (Commentary).
491
3241.
Substante : Country-made paper Size : 11x41 inches. Folios : 1-5. Lines : 8. Extent in granthas: 64. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete Date : V.S. 1907.
The Ms. is written very incorrectly. It deals with the procedure of marriage under the name of aer Gotrācāra, of an Unknown author.
Beginning: .. अथ गोत्राचार।
ॐ गणानां त्वा गणपति ७ हवामहे etc. End :
अमुकशर्मणे वराय पतित्वेन तुभ्यमहं संप्रददे। वर खस्तिवाक्यं करोति ।
Colophon:
गोत्राचार संपूर्णः।
Post-colophon :
संवत् १९०७ ।
[ 341 1

Page #351

Substance
Lines: 11. Fair. Complete.
Beginning:
End
492
The Ms. contains some slokas in connection with ч, that is, the act of rounding the bridegroom by the bride in a marriage ceremony.
अथ सप्तपदी । कन्या उवाच ।
हेमाचले नवे पित्रा पूर्व मधुपर्क कृतं etc.
Colophon :
5694.
Country-made paper.
Size :
10x4 inches. Extent in granthas: 24. Script Nagara.
तस्मात्त्वं मम विश्वासा भव वामांगगामिनी ॥ १३
Beginning:
इति सप्तपदी समाप्ता ।
After the colophon the Ms. contains some other lines, not connected with the subject.
493
6861.
Folio: 1. Appearance:
Substance Country-made paper. Size: 10×3 inches. Folios: 1-7. Lines: 6. Extent in granthas: 70. Script: Nagara. Appearance: Fair. Complete.
The Ms. deals with the procedure of for the sacrificial offering to the god of fire in performing marriage and other ceremonies according to the rites of the Yajurveda.
ere agafagafeest |
स्वयं पूर्वाभिमुखोपविष्टोऽग्निस्थापनं कुर्य्यात् । हस्तप्रमाणं स्थगिडलं कृत्वा कुशेन त्रिः संसृज्य गोमयेन त्रिरुपलिप्य etc.
[ 342 ]

Page #352

End:
ॐ मूर्द्धानं दिवोरति पृथिव्या वैश्वानरमृतत्था जातमग्नि कवि मूले । Colophon :
यजुर्वेदिकुथाण्डिका समाप्ता।
494 10792.
Substance: Country-made paper. Size: 12x21 inches. Folios : 1-8 Lines : 4. Extent in granthas: 56. Script: Bengali... Appearance: Fair. Complete.
The Ms. generally corresponds to our Ms. no. 6861 with certain minor differences in readings.
Beginning:
अथ यजुर्वेदिनां कुशण्डिकाविधिः।
तत्र शुचिराचान्त: प्राङ्मुख उपविश्य हस्तप्रमाणे पूर्वाग्रे रेखात्रयं कृत्वा उल्लेखनक्रमेणाङ्गुष्टतर्जनीभ्यां तत् उत्कीणां मृक्तिकामुद्धृत्य ऐशान्यां प्रक्षिप्य जलेनाभ्युक्ष्य कांस्यपात्रेणाथ दक्षिणेनाग्निमानीय तत ॐ जलं तृणं गृहीत्वा ॐ क्रव्यादग्नि प्रहिणोमि दूरं यमराज्यं गच्छतु रिप्रवाहः etc.
End:
अदेयस्यादि कृततत्कर्मणि यवैगुण्यं जातं तद्दोषप्रशमनकामः श्रीविष्णुस्मरणमहं करिष्ये इति संकल्प्य ॐ तद्विष्णोरित्यादि पठेत् । Colophon :
इति यजुर्वेदिकुशण्डिका समाता।
495 4673. प्रवरगणविवेक Pravaragañaviveka with commentary
By Bhaskara Sûri
Substance : Country-made paper. Size : 91x3t inches. Fotios : 2-7. Lines : 12. Extent in granthas : 125. Script : Nagara, Appearance : Fairs Incomplete.
[ 343 1

Page #353

The Ms. runs up to the end of the work, with fol. I missing. It is a work on pravara or lineage of brahmins, with its commentary.
Beginning:
गणपतिमपि मूर्द्धा वाग्वधू संप्रणम्य । प्रवरगणविवेक प्रस्फुटं संविधास्ये॥ गुरुगणपदसेवा घृष्टविस्पृष्टमार्ग
परिणयनविधीनामप्रयास प्रवृत्त्य ॥ २ ॥ गणपति भूतगणानां पालयितारं मूर्द्धा शिरसी संप्रणम्य सम्यक् प्रणम्म, अपिशब्दात् गुरूंश्च etc.
End:
कर्मकाण्डदेवताकाण्डज्ञानकाण्डानि भूषणं यस्य स तथोक्तः प्रवरे समय संक्षेपतो भास्करसूरिराह। इति ।
Colophon:
श्रीभास्करसूरिविरचिते प्रवरभाष्यं समाप्त ।
496
5133. संस्कारसुबोध Samskārasubodha
Substance: Country-made paper. Size: 91x4t inches. Folios: 28 (by counting.)Lines: 10. Extent in granthas : 560. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
The Ms. has no colophon and it has no page-mark. There are some stray leaves of a work on sacramental ceremonies, called Saṁskārasubodha, as it is written on the top of the Ms. The Ms. is slightly torn towards the end.
Beginning:
उच्चैः। * ब्रह्मचर्यमा गां। आचार्य्यः । ब्रह्मचार्यसानीति यूहि । माण । ब्रह्मचार्यसानि । अथैनं वासः परिधापयति ।
[ 344 ]

Page #354

Thus it is seen that the Ms. begins with portion of the उपनयन ceremony.
End :
पिहितं कांस्ये कांस्ये मधुपर्क। पुष्पाणि xx
समवस्त्रद्वयं।
यज्ञोपवीतं ।
चन्दनं ।
497
10822.
Sul:stance : Country-made paper. Size: 11x4 inches. Folios : 8-38, 39-56, 1-11, 1-57. Lines : 5. Extent in granthas : 1170. Script: Nagara. Appearance : Fair. Complete. • The Ms. deals with Parvanasraddha (8-38); Abhyudayika (39-56); Rucistotra (1-11) and Dasakarmapaddhati (1-57) of the Rgveda. There is one blank fol. at the beginning (with a stray śloka). Beginning : ___ अथ ऋग्वेदिपाणश्राद्धप्रयोगः। तत्र पूर्वदिने कृतनिरामिषैर्भुक्तः परदिने कृतनित्यकृत्यः दीपं प्रज्वाल्य द्विराचम्य दक्षिणामुखः कुशहस्तः कुशासने चोपविश्य स्वस्तिवाचनं कृत्वा कृताञ्जलिः पठेत् ।
End :
तथा च सूत्रम्-न नक्तं स्त्रायात्, न नग्नः स्वपेत्, न नग्नां स्त्रियमीक्षेत्, वर्षति न धावेत्, न वृक्षमारोहयेत्, न कूपमथ रोहेत्, न बाहुभ्यां नदी तरेत् । एतत् सर्व सातकायोपदेष्टव्यम् । Colophon:
इति ऋग्वेदिनां दशकर्मपद्धतिः समाप्ता।
498 9842.
Substance : Country-made paper. Size : 10 x 45 inches. Folios : 2—15. Lines : 10. Extent in granthas : 135. Script : Nāgara. Appearance : Fair. Incomplete.
[
345 ]
44

Page #355

Beginning :
The Ms. is partly wormn-eaten It begins and ends abruptly. It refers to Smx tiratnāvali, Hārita, Brhaspati, etc., and deals with procedures of household duties (गृह्यकर्म).
-नातेषु वेदेषु कथं स्यादिति चेद् भवेत् । यं शिष्टा ब्राह्मणा ब्रूयुः स धर्मः स्यादशङ्कितः ॥ धर्मे प्रमाणानि । तत्र याज्ञवल्क्यः ।
श्रुतिः स्मृतिः सदाचारः स्वस्य च प्रियमात्मनः । सम्यक्सङ्कल्पतः कामो धर्ममूलमिदं स्मृतम् ॥
End :
I
अभिघार्य चरुं चोदगुद्वास्य च ततः परम् अन्तरेणा
Beginning:
499
9846. उपनयनपद्धति Upanayanapaddhati
Substance : Country-made paper. Size: 92 x 42 inches. Folios : 1.--9 & 11. Lines : 8. Extent in granthas : 160. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
The Ms. deals with the procedure of उपनयन (Sacred thread ) ceremony. It runs from the beginning to the end with fol. 10 missing.
अथोपनयनपद्धतिः ।
प्रथमतः नवग्रहशान्तिः । बटुभोजनं । कुमारं च भोजयेदुग्धौदनशर्कराभिः । कुमारस्य वपनं । शिखारहितं ।
End :
वप्नोदकार्थान् कुर्वीत | अवज्योत्य रात्रौ भोजनं सत्यवदनमेव वा कुर्यात् ।
[346]

Page #356

Colophon:
इति उपनयनपद्धतिः समाप्तम्(?)। Post-colophon:
लिषितं पुस्तकमिदं हरिनारायणेन ।
500
7732. उपनयनविधि Upanayanavidhi
Substance : Country-made paper. Size : 104X44 inches. 72--79. Lines : 10. Extent in granthas: 184. Script : Nagara. ance : Fair. Incomplete..
Folios : Appear
Beginning:
कौपीनं तद्वन्धनसूत्रं भिक्षाभाजनं च संपाद्य स्वस्योपनेतृत्वाधिकारसिद्धये कृच्छत्रयं द्वादशसहस्र गायत्री च जप्त्वा कुमारेणापि कामचारकामवादकाममक्षणादिदोषापनोदार्थ कृच्छत्रयं कारयित्वा स्वस्तिवाचनांकुरार्पणग्रहयज्ञनान्दीश्राद्धानि संकल्पपूर्वकं कृत्वा मंडपप्रतिष्ठां कुर्यात् ।
End :
अथाचार्य उत्थायाग्नेः पश्चादवस्थाय ब्रह्मचारिणं प्राङ्मुखमवस्थाप्य कौपीनाथ त्रिवृतं कार्पाससूत्रमावध्य कौपीनं धारयि
The Ms. deals with the Upanayana ( Sacred thread ) ceremony. It begins and ends abruptly.
501 5469. उपनयनपद्धति Upanayanapaddhati
By Brahmadatta
Substance: Country-made paper. Size: 10x4 inches. Folios : 1-12. Lines : 9. Extent in granthas : 198. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1867.
[ 347 ]

Page #357

End:
The Ms. deals with the procedure of उपनयन (Sacred thread)
ceremony.
Beginning:
खस्योपनेता त्वयोग्यतायै कृच्छत्रयं संकल्प्य तिलाहुतिसहस्रगोदानाद्यमतर (?) प्रत्याम्नायेन तत् कृत्वा द्वादशाधिक धिक (?) गायत्रीजपं तद्योग्यतायै कृत्वा बटुनापि उपनये त्वयोग्यताये कृच्छ्रत्रयं कारयेत् । देशकालौ संकीर्त्य अस्य कुमारस्य द्विजत्वसन्ध्या वेदाध्ययनाधिकार सिद्धिद्वारा श्रीपरमेश्वरप्रीत्यर्थं उपनयवं कम्महिं करिष्ये ।
अन्धकारे भोजनं न कुर्य्यादित्यर्थः । सत्यवदनमेव वा कुर्य्यात् । दीक्षितीप्यातपादीनि कुर्य्यात् प्रवयवांश्चेत् (?) ।
Colophon :
Post-colophon :
इत्यावसत्थिकब्रह्मदत्तविरचिते गृह्यसूत्रानुसारीबटु (?) समावर्त्तनं ।
संवत् १८६७ ।
502
Beginning :
Substance : Country-made paper. Lines : 10 Extent in granthas : 143. Bad. Complete. Date : V.S. 1719.
7795. उपनयनविधि Upanayanavidhi
Size: 8 x 41 inches. Script : Nāgara.
The Ms. is partly torn and the letters are effaced at places.
The Ms. is very corrupt.
X
X
X
X
x
x शवर्ष राजन्यं । x दशवर्ष वैश्यं । अथौपनयनं श्राद्धं कृत्वा कुमारस्य वपनं ।
[ 348 ]
x
x
Folios : 1-8. Appearance:
x
x मातृपूजापूर्वकं

Page #358

End:
तिन रात्री व्रतं चरेत् । इति श्रोतव्यं कुामारस्य । अथ दण्डिना दानं । अभिषेकं। कमण्डलु दानं ।
Colophon:
तृतीयकर्म समाप्तम् ।
Post-colophon:
संवत् १७१६॥
503 10248. यझोपवीतपद्धति Yajñopavītapaddhati By Rāmadattācārya
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. Folios: 1-25. Lines : 8. Extent in granthas : 336. Script : Nagara. Appearance : Fair. Complete. Date : V.S. 1879.
The Ms. deals with the procedure of उपनयन (Sacred thread) cereniony.
Beginning:
अथोपनयनं। तत्र शुद्धसमये रविगुरुचन्द्रतारादिशुद्धौ गर्भाष्टमेऽष्टमेऽब्दे वा। अनुकल्पे षोडशसंवत्सराभ्यन्तरे। ब्रह्मवर्चसकामस्य पञ्चमेप्युदगयनापूर्यमाणपशे अनाध्यायषष्टीरिक्ताद्यतिरिक्ततिथौ रविगुरुशुक्रान्यतमवारे.... आचार्योऽग्निस्थापन कुर्यात्।
End :
तत उपविश्य सुवेण भस्मानीय पूर्व x x मन्त्रेण घ्यायुषं कुर्यात् । ब्राह्मणभोजनं भूय x x संकल्प्यं ।।
[ 349 ]

Page #359

Colophon :
इति रामदत्ताचार्य्यविरचितं यज्ञोपवीतपद्धतिः संपूर्ण (?) ।
Post-colophon :
संवत् १८७६ ।
Substance : Country-made paper. Lines : 15. Extent in granthas : 90. Fair. Complete. Date : Sk. 1716.
Beginning :
504
2655. मातुलकन्यापरिणयनिर्णय Matulakanyaparinayanirnaya
End:
Colophon :
Size: 13 x 5 inches.
Script : Nāgara.
The Ms. contains the section of Samskaragaṇapati on the marriage of maternal uncle's daughter by the sister's son. It quotes authorities on the subject from śruti, Smrti, Purāna, Itihāsa (Mahābhārata) etc.
च्युतामिन्दोर्लेखां रतिकलह भग्नं च बलद्वयं चक्रीकृत्य प्रहसितमुखी शैलतनया ॥ अवोचद्द्यं पश्येत्यवतु गिरिशः सा च गिरि(?) स च क्रीड़ाचन्द्रो वदनकिरणापूरिततनुः ॥ १
अथ संस्कारगणपत्युक्तमातुलकन्यापरिणयनिर्णयः । तत्र तद्नुष्ठातारः श्रुतिस्मृतिपुराणेतिहासप्रमाणानि दर्शयति ।
मातृष्वसृसपत्त्रपुत्रकसुतां ज्येष्टस्य नोवाह्याथ सपत्नमातृविषये त्रैपुरुषं
इति मातुलकन्यापरिणयनिर्णयः समाप्तः ।
[ 350 ]
Folios : 1-2. Appearance:

Page #360

Post-colophon:
शके १७१६ । काश्यां।
पिबन्ति नद्यः स्वयमेव नोदकं स्वयं न खादन्ति फलन्ति पादपाः । पयोधरः कि स्वयमेव सस्यं परोपकाराय सतां विभूतयः॥
505 5774. अन्त्येष्टि Antyesti
By Rudradeva
Substance : Country-made paper. Size : 10x41 inches. Folios : 22 (by counting). Lines : 11. Extent in granthas : 538. Script : Nagara. Appearance: Fair. Incomplete.
Beginning:
कण्वो रुद्रो गायत्री। रौदचहहोमे विनियोगः। कद्रायप्रचेत हृदे स्वाहा । रुद्रायेदं। तथैव पायसमवदाय ।
End:
अनाहिताग्निविषये आश्वलायनमार्गतः संक्षेपेण प्रयोगोयं रुद्रदेवेन ईरितः ॥ अनेन प्रीयतां देवनृसिंहो भक्तवत्सलः ।।
इति ।
Colophon:
इति प्रतापनारसिंहे संस्कारप्रकाशे आश्वलायनानाहिताग्निरन्त्येष्टिप्रयोगः । Post-colophon :
श्रीनृसिहो विजयते। The Ms. contains the procedures of obsequies. It is a part
[ 351 ]

Page #361

of Pratapanīrasimha, vol. on Samskāraprakāśa by Rudra Deva, who wrote the work to commemorate his patron king Pratāpa Simha.
506
739. सन्न्यासपद्धति Sannyāsapaddhati
By Rudradeva
Substance : Country-made paper. Size : 63 x 4 inches. Lines : 9. Extent in granthas:: 560. Script : Nagara. Fair. Incomplete.
Folios: 1--56.
Appearance :
Beginning:
अथ सन्न्यासकार प्रति ब्रह्मानन्दपद्धतिमनुसृत्य प्रयोगमात्रमुच्यते । तत्रा दावोपासनाग्निमन्तं यजमान प्रति तादृशविधुरं प्रति च प्रयोगः। End :
. न स्नानमाचरेद् भिक्षुः पुत्रादिनिधने श्रुते ।
पितृमातृक्षयं श्रुत्वा स्नानाच्छुध्यति सांवरः ।। इति । Colophon :
इति प्रतिष्ठानपुरवासी तोनारभ्यणा(?)त्मजरुद्रदेवकृतो प्रतापनारसिंहे संस्कारप्रकाशे यतिसंस्कारे उ
The Ms, ends abruptly. It deals with the religious conduct of ascetics. The work is called Yatisaṁskāra, according to the colophon but every folio notes the letters 2. 4. in the margin, giving are a as its name. The work is under Saṁskāraprakāśa of the main work Pratāpanārasisha. The author comes from U.P... as the colophon indicates. The Ms. is a corrupt one.
507 5673. प्रतापनारसिंह Pratāpanārasimha
By Rudradeva
Substance: Country-made paper.
Size: 9x4 inches
Folios: 1-42.
[ 352 ]

Page #362

Lines : 14. Fair. Incomplete.
Beginning :
Extent in granthas : 2075. Script : Nāgara. Appearance :
End:
नारसिंहं नमस्कृत्य गुरूंश्चैव विशेषतः । भारद्वाजकुलोत्पन्नस्तोरो (?) नारायणात्मजः ॥ १ नाना वै रुद्रदेवस्तु श्रीनृसिहदयान्वितः । प्रतापनारसिंहाख्ये वक्ष्ये अन्त्येष्टिपद्धति ॥ २
अथानाहिताग्नेरन्त्येष्टिप्रयोगः । तत्रादौ प्रायश्चित्तं । आसन्नमरणे पित्रादिके पुत्रादिस्तीर्थे स्नात्वा प्रायश्चित्तं कारयेत् ।
End :
जघनेन दहनदेशं उदीचीस्तिस्रः कर्षुः खात्वाऽश्मभिः सिकताभिश्चोप
The Ms. ends abruptly. It deals with the rites of obsequies ( अन्त्येष्टि ) from expiation to Srāddha.
45
508
Substance : Comtry-made paper. Lines : 11. Extent in granthas : 132. Tolerable. Incomplete.
Beginning:
दंडप्रार्थनां कुर्यात् । ॐ वार्त्रघ्नः शर्म मे भव । यत् पापं तं निवारय । त्रिष्णुहस्ते यथा चक्रं शूलं शिवकरे यथा । इन्द्रहस्ते यथा वज्रं तथा दंड भवाद्य मे ॥ इति प्रार्थयेत् ।
7216. योगपट्टप्रयोग Yogapattaprayoga
By Rudradeva
Size: 8 x 4 inches. Script : Nagara.
यथोपदेशं जूटि + + दग्रहणादिनमस्कारान् गुरोरन्येषां यतीनां च कुर्य्यादिति ।
Colophon :
इति प्रतिष्ठानपुर + + नारायणात्मजरुद्रदेवकृते प्रतापनावसिंहाख्ये संस्कारप्रकाशे विदुषां प्र + + सो ब्रह्मानंदपद्धतियोगपट्टप्रयोगः समाप्तः ।
[ 353 ]
Folios : 1-7. Appearance:

Page #363

Post-colophon:
पूर्णेन्द्रेण लिखितं । ततो गुरुः शिष्यायोपनिषदान(?) संन्यासधांश्चोपदिशेत् । जाबालश्रुतिः ।
The Ms. belongs to Pratāpanārasimha, Saṁskāraprakāśa and contains the complete section on the procedure of the rite of asceticism. The Ms. is partly discoloured and damaged.
509 3238. सीमन्तविधि Simantavidhi
Substance: Country-made paper. Size: 91x4 inches. 1-3. Lines : 10. Extent in granthas: 52. Script : Nagara. ance : Fair. Complete.
Folios : Appear
Beginning
अथ सीमन्तविधिः । स्वस्त्ययनं । सुमुखश्चेत्यादि० देशकालौ स्मृत्वा मम अस्याः भार्यायाः गर्भाधानपुंसवन-कर्मणोः काल्या(?)जनितप्रत्यवायापनोदार्थश्रीपरमेश्वरप्रीतये प्रायश्चित्तहोमं करिष्य इति संकल्प्य ।
End: .
अस्य गर्भाधानादिकर्मणो यन्न्यूनं यदतिरिक्तं तत् सर्व श्रीगणेशाम्बिकयोः प्रसादात् सर्व परिपूर्णमस्तु । आशीर्वादः। Colophon:
इति सीमन्तविधिः।
The Ms. deals with the procedure of the sacrament called सीमन्तोनयन, which is done about the 7th month of pregnancy for the safety of the foetus, giving brith to a good child.
510 5849. व्रात्यनिर्णय Vratyanirmaya
Substance : Country-made paper. Size : 104 x 44 inches. Folios : 1-7. Lines : 9. Extent in granxhas : 112. Script : Nagara. Appearanee : Fair. Incomplete.
. [
354 ]

Page #364

Beginning :
श्रीगणेशाय नमः । श्रीविश्वेश्वरो जयति । प्रश्न: यस्मिन् कुले उपनयनपरिपाटी नास्ति तत्कुलप्रसूतः कुमारः प्रायश्चित्त(?)भिः परिशोधित उपनयना) भवति न (2) उत्तरं-संस्कारा यत्राविच्छिन्नाः सद्विजो (!) जगादयम् इत्यादिवचनाद् यस्मिन् कुले न उपनयनपरिपाटी तत्कुलप्रसूतः केनापि प्रकारेणोपनयना) न भवति प्रापकप्रमाणाभावात् ।
· End :
एतेन प्रघटकेनात्रोपनेयकुलद्विजातिषु यत्रैवं विडम्बना तत्र का चर्चानुपनेयकुलस्योपनयन इति सर्व सुस्थम् ।
The Ms. gives in the form of questions and answers the characteristic of Vrātya, i.e. exceeding the age limit of the sacred thread ceremony. The Ms. has no colophon and seems to be a fragment of some bigger work on the sacramental rites. The Ms. is written very nicely
511 5720. गोत्रप्रवरनिर्णय Gotrapravaranirņaya
Substance : Country-made paper. Size : 91 x 41 inches. Folios : 146. Lines : 11. Extent in granthas: 127. Script : Nagara. Appearnce : Fair. Incomplete.
Beginning:
असमानार्षगोत्रजामिति । ऋषेरिदमार्षः। प्रवरः गोत्रप्रवर्तकस्य मुनेावर्त्तको मुनिगण इत्यर्थः। तद् यथा-गोत्रप्रवर्तकस्य भरद्वाजस्य व्यावर्त्तकावंगिरोबृहस्पती।
End:
कि च-विश्वामित्रात्रिगोत्रेण नोद्वहेयुर्धनं (2)। अत्रेस्तु पुत्रिका पुत्रा वामरथ्यादयस्तथा ॥
[ 355 ]

Page #365

The Ms. ends abruptly. It deals with ota or the head of the family and gats or the important personages in a certain lineage.
512 6074. गर्भाधानादिपद्धति Garbhādhānādipaddhati
Substance: Country-made paper. Size: 7x3t inches.. Folios : 1--12. Lines : 7. Extent in granthas : 104, Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
Beginning :
गर्भाधानं पुंसवनं सीमन्तोन्नयनं ततः। जातकर्माभिधानं च निष्क्रमः प्राशनं क्रमात् ॥१ चूड़ोपनयनं वेदव्रतानां च चतुष्टयम् ।
गोदानमेखलान्मुञ्च(?) विवाहषोडशः क्रमात् ॥ २ कृतमङ्गलस्नानस्वलंकृतः कृताचमनः प्राङ्मुखो यजमानः वस्त्राच्छादिते पीठे उपविश्य पत्नी च स्वदक्षिणतः उपविश्य संकल्पं कुर्यात् । End :
स्त्रियमुदकेनाभिसिचेत् । जतुदशमास्य इति । प्रसवसमये शूलवतीCh. colophon:
इति सीमन्तोन्नयनाख्यकर्म समाप्तः (१)।
The Ms, runs from the procedure of her to the beginning of that of Filaahfif of the sacramental rites enjoined by Smộti. The Ms. ends abruptly.
513 6434. समावर्तन
Samãvartana
Folios : 1-10.
Appearance :
Substance : Country-rnade paper. Size: 9x4 inches. Lines : 10. Extent in granthas : 183. Script : Nagara. Fair. Complete.
[ 356 ]

Page #366

Beginning:
अथ श्रोष्यन्त्यादिसमावर्त्तनं कर्म एकतन्त्रेण लिख्यते। पूर्वेदुयर्जटाधिवासनं। आदौ मण्डपप्रतिष्ठा । माणवकस्य मलस्नानं। गणपतिपूजनाधिकारिणो मलस्नान। पश्चात् कर्मादौ गणपतिप्रतिष्ठा ।
End :
पुण्याहं दीर्घमायुरिति अभिषेकः। दक्षिणा संकल्पः आशीर्वादाः । ४ ।
Colophon:
इति समार्त्तनं । इति श्रोष्यन्त्यादिसमावर्त्तन-कर्म समाप्तः (?)।
Post-colophon:
लिखितं । लि० माधवजी।
The Ms. contains the procedure of what ceremony after completing Vedic studies.
or convocation
514 2084. अष्टादशधा गणाः Astādaśadhā Gaņāḥ
Substance : Country-made paper. Size: 9x4 inches. Folios : 1-2. Lines : 9. Extent in granthas : 17. Script : Nagara. Appearance : Fair. Incomplete.
Beginning:
अथ अष्टादशधा गणाः। तथा च बौधायनलौगाक्षी कात्यायनाश्वलायनौ।
एक एव ऋषिर्यावत् अवरेष्वनुवर्त्तते । तावत् समानगोत्रत्वं ते भृग्वङ्गिरोगणात् ॥ पञ्चानां त्रिषु सामान्यादविवाहस्त्रिषु द्वयोः ।
End :
___यस्कादि ४ | २ ॥ यस्क १ वधुल २ मौन ३ मौक ४ साचेतस ५ शर्कराक्षि ६ जैवत्यायनि ७ जाबाल्य ८ चैतहव्य ६ मौशल्य १० भागवित्रि ११ कौशंवपि १२
[ 357 ]

Page #367

शाक्तत्यायन १३ शालंकायन १४ इत्यादयः भृगवः न मिथो विवाह्याः । येषां त्रिः
प्रवराः ।
The Ms. deals with 18 kinds of ganas (members of a family) in relation to gotras and pravaras.
Beginning :
End:
515
8404. मणिकर्णिकास्तोत्र
Manikarnikastotra
By Sankarācārya
Substance: Country-made paper. Size: 10 x 4 inches. Lines : ( ? ). Extent in granthas : 21. Script : Nagara
Complete.
त्वत्तीरे मणिकर्णिके हरिहरौ सायुज्यमुक्तिप्रदौ । कादं तौ कुरुतः परस्परमुभौ जन्ताः प्रयाणोत्सवेः ॥ मद्रूपो मनुजो यस्तु हरिणा प्रोक्तः शिवस्तत्क्षणे । तन्मध्याद् भृगुलांनो गरुड़गः पीतांबरो निर्गतः ॥
Folios : 11.. Appearance : Fair:
:
कृच्छ्रः कोटिशतैः स्वपापनिधनैर्यश्वाश्वमेधैः फलं । तत् सर्वं मणिकर्णिकास्वनेजे पुण्ये प्रविष्टं भवेत् ॥ स्नात्वा स्तोत्रमिदं नरः पटति यः संसारपाथोनिधि । ती पल्ववत् प्रयागे सदनं तेजोमयं ब्रह्मणः &
Colophon :
इति श्रीशंकराचार्यविरचितं मणिकर्णिकास्तोत्रं संपूर्णम् ।
The Ms, deals with the sacredness of Manikarnika in the Ganges in Benares in the form of an eulogy.
[ 358 ]

Page #368

516 8467.
'Substance : Country-made paper, Size: 101 X4 inches. Folios : 11 (by counting). Lines : 8. Extent in granthas : 2.10. Script : Nāgara. Appcarance : Tolerable. Incomplete.
The Ms. contains some stray leaves on the procedures of अन्नप्राशन, चूड़ा and वेदारम्भ of the sacramental rites. It has neither beginning nor end.
[ 359 ]

Page #369

INDEX
अर्जुनगीता कर्मविपाक ६२ आहिकपद्धति ३३७ अधिमासे दान १५
आहिक २३६ अनुक्रमणिका ४००
आहिक ३४४ अशौचनिर्णय ३०४-३०५
आहिकप्रयोग २३५ अर्कविवाहप्रयोग २५०
आहिकलोपप्रकीर्णकप्रायश्चित्त २२८ अश्वदानप्रयोग २४८
आपस्तम्बस्मृति and उशनस्मृति ५३ अश्वत्थोद्यापनप्रयोग २३१
उत्तरक्रियाविधि ३२५ अधोमुखजननप्रसवशान्ति २३० उत्सर्गमयूख १६६ अनूपविवेक २१३-२२४
उशनःस्मृति ५४ अनूपविलास वा धम्बिोधि, उपनयनपद्धति ५०१ वा वत्सररत २१५
उपनयनपद्धति ४६६ अविस्मृति ४५-४८
उपनयनविधि ५०० अङ्गिरस्मृति ५६
उपनयनविधि ५०२ अष्टादराधा गणाः ५१४
ऋषितर्पण ४६४ अन्त्येष्टि ५०५
कृषितर्पणकारिका ४६५ आचाराप्रकापक्रम ४३१
ऋग्वेदिवृषोत्सर्गतत्त्व १८७ आचाररत ४२८
एकोद्दिष्टश्राद्ध and तर्पणविधि ४६७ आचारादर्ष १७३
एकादशीव्यवस्था ४२५ आचारसंग्रह १७२
एकादशीनिर्णय ३१६ आचारार्क ३३३-३३६
कर्मविपाक ७१-६१ आचारस्मृति ३२०
कर्मविपाकसूचि ६५ आचारचन्द्रिका ३७५
कर्मकालनिर्णय १२१ आचारमहोदधि ३५४
कर्मानुष्ठानपद्धति १३४-१३५ आचारप्रदीपे आहिकलोपप्रायश्चित्त ३५३ कर्मोपदेशिनी १३३ आहिकमणि ४६२
कर्मविपाक २७७-२७८ आहिकपद्धति ४६१
कर्मकौमुदी ३४८-३५१ आहिककृत्य ४५१
कन्यादानप्रयोग १३६ आहिककाण्ड ३६८
कातीयतर्पण १०१ आहिकखण्ड २६५
कातीयतर्पण १०५

Page #370

कात्यायनीयतर्पण १०३ कात्यायनीयतर्पणविधि १०२ कात्यायनीयतर्पण १०० कात्यायनीयतर्पणप्रयोग ६६ कात्यायनीयतर्पणप्रयोग १०४ कात्यायनप्रोक्तस्नानाहिक ११३ कालनिर्णय ११६-१२० कालमाधव or कालनिर्णयकारिका
११६-११८ कालमाधव ११५ कालनिर्णयकारिकाविवरण १७१ कालमाधवकारिका १२७-१२० कालनिर्णयसिद्धान्त १२५–१२६ कालनिर्णयदीपिका १२३–१२४ कालप्रभा ३७६ कालादर्श ४१२ कालनिर्णयदीपिका ४१३-४१४ कालतत्त्वविवेचनसारसंग्रह ४३४ काशीसेतु २७५ कायस्थपद्धति ३४१ कायस्थधम्म(प्रोदीप ३३६-३४० कुष्टप्रायश्चित्त ४५४ कुष्टप्रायश्चित्तप्रयोग ४५५ कृत्यदर्पण कृत्यरत्नावली ३४५ कृत्यरत्नावली ४०३ कृत्यरत्नावली ४३६ कृत्यकौमुदी ४२३ कृत्यतत्त्व १६० कृत्यकल्पतरु १५५-१५७ गर्भाधानपद्धति ५१२
गयाश्राद्धपद्धति १६६ गयायात्रापद्धति २४१ गायत्रीतर्पण ४७४ गोवधप्रायश्चित्त ४५० गोत्रप्रवरनिर्णय ५११ गोप्रसवशान्ति २५१ गौतमधर्मसूत्र अथवा गौतमस्मृति ४२ गौतमसूत्र ४३-४४ ग्रहमख ६६ चला स्थापनविधि २४६ . चला विधि २४५ चन्द्रिकाख्यतिथिनिर्णय or
तिथिचन्द्रिका ३०६-३१० चतुविंशतिमतव्याख्यान (श्राद्धकाण्ड)
२६३-२६४ चतुर्विशतिमतव्याख्यान (प्रायश्चित्त
प्रकरण) १६२ छन्दोपगृह्यपद्धति ६६ जसिंहकल्पद्रुम ३७१ जयसिहकल्पद्रुमसूचनिका (संवत्सर
कृत्य) ३६६ जलाशयोत्सर्गप्रयोग २३४ . . जन्माष्टमीनिर्णय ४२१ ज्ञानभास्कर अथवा सूर्य्यारुणसंवादे
कर्मविपाक ६४ तपणविधि ११०-११२ तर्पण १०७-१०६ तर्पण and ज्वरस्तोत्र ४६६ तर्पणनिर्णय ४७२ ताम्बूलकल्पसंग्रह ३६६ तिथिनिर्णय ४१८

Page #371

तिथिनिर्णय ४१७
द्वादशार्णमन्त्रोद्धार ३७ तिथिनिर्णयसारसंग्रहश्लोकविवृति ४१६ ।। दिनकरोद्योते दाहाग्निनिर्णय ३४२ तिथिनिर्णयोल्लास ४१५-४१५ दिनकरोद्योते अशौचकाण्ड ३३८ तिथिप्रतान ३८६
दीक्षातत्त्व १८६ तिथिनिर्णय ४१०
दुर्मरणप्रायश्चित्त ४५७ तिथिनिर्णय ३६३-३६४
देवदाशप्रकाश ४३७ तिथ्यप्रकाशानुक्रमणिका ३३३ द्वैतनिर्णयप्रकाश १७१ तिथ्यर्क ३३१
द्वैतनिर्णय १७० तिथिप्रदीप ३११-३१२
धर्मतत्त्वसार ३८१ तिथिनिर्णय ३०७-३०८
धर्मशास्त्रसंग्रह ३५६ तिथिनिर्णय २६७-३०३
धर्माद्वैतनिर्णयसिद्धान्त ३२६-३३० तिथिद्वैधसिद्धान्त or तिथिनिर्णय ३०६ धर्मप्रदीपमर्मप्रकाश ३२७ तिथिनिर्णय २८८
धर्मतत्त्वकलानिधि ३२६ तिथितत्त्व १८५
धर्मशास्त्रसर्चस्व (तीर्थकाण्ड, नीलतर्पण ४७५
. त्रिस्थलीसेतु) २६६
नवग्रहमख २६५ त्रिस्थलीसेतु २७३-२७४
नवग्रहमख २६१ त्रिपिण्डी(?)विष्णुतर्पणविधि ४७३
न्यायमहाहद ३८७ तुलसीविवाह ४२६
नित्यविधि ४६३ दशकर्म १३८
निर्णयदीपक ४३३ दशकर्मपद्धति १३७
निर्णयतत्त्व or प्रथिततिथिविचार ४४२ दक्षस्मृति ३८-४०
निर्णयसार ३७६ दायभाग १७६
नित्याह्निकस्मृतिसंग्रह ३७३ दायभागनिर्णय २६६-२७०
निणयतत्त्व or प्रथिततिथिविचार ३३७ दायतत्त्व १८०
निर्णयद्वार ३१३-३१५ दानपारिजात २५०
निर्णयसिन्धु २१६-२१६ दानकमलाकर २३३
नित्यकर्मपद्धति १७६-१७८ दानमयूख (तुलादानप्रयोगमन्त्र) २०४
नीतिमयूख २०० दानमयूख २०१, २०३
पञ्चपर्वणी ३१६ दानवाक्यावली १६२
परशुरामप्रकाश ३४७ दालभ्यपद्धति ६०
पश्चिमवाहिनीस्नान and ज्ञानवापीस्नान दालभ्यस्मृति ५७
४८०

Page #372

[iv] परमहंसयतिपद्धति ४३८
बृहस्पतिशान्ति २६३ पञ्चमवर्णोन्मूलनप्रकाश ४०६
बृहस्पतिशान्ति and शनैश्चरशान्ति ५१ पराशरमाधव २६
वृहस्पतिस्मृति ४६ पराशरस्मृति २३-२८
बृहत्पराशरस्मृति ३० पराशरमाधव ११४
भवरसायन ३६० पतितादिदुष्टकान्तपङ्क्तिभोजन- भगवद्भक्तिरत्न or वैष्णवोपयोगिप्रायश्चित्त १४६
निर्णय ३६५ पुष्पाध्याय ३६१
मनुस्मृति १-३ पुलस्त्यस्मृति ५८
महार्णवकर्मविपाक ६६ पुनःसंस्कारप्रयोग २४६
मदनपारिजात १६३ पुनरुपनयन ४५२
मदनरत्नप्रदीप १६४-१६६ पूर्त or उत्सर्गदीधिति ३७१ मणिकर्णिकास्तोत्र ५१५ पितृभक्तितरङ्गिणी १६७-१६८ मठप्रतिष्टातत्त्व १८८ प्रपञ्चसारविवेक ३८३-३८५
मलमासतत्त्व १६२ प्रयागे तिलशर्करादानविधि ३१७ महा_शुद्धि ३६२ प्रवागप्राप्तिदिनकृत्यप्रयोग २७६ महेश्वरकवच ४५६ प्रतापनारसिंह ५०७
माधवसंहिता ३६७ प्रतिष्ठामयूख १६८
मानप्रकरण २२६ प्रयोग २३२
माधवीयकारिका १२६-१३० प्रवरगणविवेक ४६५
मालोपवासादिवतप्रतिष्टाविधि ६७ प्रपञ्चसारविवेक ३५६-३६१
मातुलकन्यापरिणयनिर्णय ५०४ प्रयोगरत्नमाला ३५७
मिताक्षरा ६२-६३ . प्रयोगपारिजात ३२२-३२४
मिताक्षराटीका २१-२२ प्रायश्चित्तकदम्बनिर्णय २६६-२६७ मिताक्षरा १३-१६ प्रायश्चित्तविधि ४५६
मूर्तिलक्षण ३६८ प्रायश्चित्त ४४८-४४६
यजुर्वेदीयविवाहपद्धति ४८६ प्रायश्चित्तप्रयोग ४४७
यतिसंस्कार २१२ प्रेमरसायन ३६४
यजुर्वेदिदशकर्मपद्धति १३६ प्रेतशय्यादान २६०
यज्ञोपवीतपद्धति ५०३ बह चाहिक ३६६
याज्ञवल्क्यधर्मशास्त्रनिबन्ध ६४ बौधायनप्रतिष्ठा ३६६
याज्ञवल्क्यस्मृति ६१

Page #373

[v] याज्ञवल्क्यस्मृतिसमिताक्षरा ११-१२ विधनानपारिजात २५२-२५८ याज्ञवल्क्यस्मृति ४-१०
विष्णुयागपद्धति २४७ योगपट्टप्रयोग ५०
विवादताण्डव २२०-२२३ रथप्रतिष्ठातत्त्व १६१
विशेषप्रायश्चित्त ४५३ राज्याभिषेकसामग्री २४४
विश्वप्रकाशपद्धति ३८२ राज्याभिषेककौस्तुभ २४२
विष्णुभक्तिचन्द्रोदय ३५८ लघुमाधवकालनिर्णय
विश्वादर्श ३२१ लिङ्गशरीरलान ४११
विश्वामित्रकल्प ३१६ . वनमालिविलास ४३५
वीरमित्रोदय ६५ वसिष्ठस्मृति ५५
वीरमित्रोदय २० वगलामुखीस्तोत्र ४७६
शङ्खस्मृति ३२ वतार्क २८१-२६५
शङ्खलिखितस्मृति ५६ व्यवस्थानिर्णय ३७०
शय्यादानविधि १५० व्यवस्थासार ३६२
शय्यादानविधि २६२ व्यवहारनिर्णय with तर्पणनिर्णय २७२ शान्तिकम् ३१ व्यवहारनिर्णय २७१
शान्तिमयूख २०७-२११ व्यवहारालोक २६८
शान्तिकमलाकर २२५-२२६ व्रतप्रतिष्ठातत्त्व १६८
शान्तिकौस्तुभ २४० . व्यवहारतत्त्व १८२-१८४
श्राद्धरत्नावली ४३७ व्रात्यनिर्णय ५१०
श्राद्धकारिका २८८-२६१ प्रात्यशुद्धिनिर्णय ४५८
शिविकादानप्रयोग २४३ व्यासस्मृति ५२
शिवलिङ्गप्रतिष्टातत्त्व १६३ वाक्यावली ३५५
शुद्धिमयूख १६६-१६७ वापीकूपतड़ागशान्तिविधि २२७ शुद्धिप्रभा ३७८ वास्तुमण्डल २०६
शुद्धिप्रकाश ३५२ विवाहविधि ४८७-४८६
शूदधर्मतत्त्व २२५ विवाहव्यवस्था १४५
शूदविवाह १४७ विवाहपद्धति १४०-१४४
सर्वप्रायश्चित्त ४४०, ४४४, ४४६ 'विवादरलाकर १५६-१६१
सर्वप्रायश्चित्तप्रयोग ४४१-४४३ विष्णुस्मृति ५०
समयरत्र ४३० विनायकशान्ति २६४
संबर्तस्मृति ४१

Page #374

सद्धर्मतत्त्व ३८०
सदाचारस्मृति ३८८ - ३८६
सन्ध्यात्रयप्रयोग ६८
समावर्त्तन ५१३ सन्न्यासपद्धति ५०६
सर्व्वप्रायश्चित्त and अन्त्येष्टिपद्धति २७६
सरोजकलिका ३१८
समयमयूख २०५
सगोत्रपरिणयादिप्रायश्चित्त ३३८
संस्कारमयूख २०२ संवत्सरकालनिर्णयप्रतान ३४३
संक्षेपनानविधि ४७८
संस्कारप्रभा ४६०
संस्कारसुबोध ४६६ सर्वप्रायश्चित्तविधि ४४५
संवत्सररल ४३२
संस्काररत्न ४२६
संक्रान्तिनिर्णय ४२२
संक्षिप्ततिथिनिणय ४१६
सारग्रहकर्म्मविपाक १५८ सामगवृषोत्सर्गतत्त्व १६४
स्नानसूत्रपद्धति ६७
स्नानतिलकधारणमन्त्र ४७६
[ vi ]
स्वामिन्यष्टक ४२०
स्वात्मकर्म्मप्रकाशिका ३७७ सीमाविवादनिर्णयसंग्रह and
दायभागनिर्णय १६५
सीमन्तविधि ५०६
स्त्रीपुंसोः एकवस्त्रानविधि ७०
सुकृतिरत्नमहार्णव ४६०
सूर्य्यारुणजातिप्रकाश ६३
स्मृतिसंग्रह ३६५
स्मृतिसमुच्चय ३२८
स्मृतिकौस्तुभ २३६
स्मृतितत्त्व १८९
स्मृत्यर्थसार १७४ – १७५
स्मृतिसार १५३ - १५४
स्मृतिचन्द्रिका १५२
हारलता १३२
हारीतस्मृति ३५
हारीतस्मृतिमन्त्रोद्वार ३४, ३६
हारीत बृहस्पति दक्षसम्बर्त्त - पुलस्त्य
संहिता ३३
हेमाद्रिस्नानविधि हेमादिकालनिर्णयसंक्षेप २८६

Page #375

Page #376
Serving JinShasan 083649 gyanmandir@kobatirth.org For Private and Personal Use Only