Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ upAdhyAya zrI yazovijyajI mahArAjA viracita kima kAbiTikA zabdazaH vivecana satyAvIzamI batrIzI vivecaka : paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA Jain education International
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAja viracita dvAtrizadvAciMzikA aMtargata bhikSadvAaizikA zabdazaH vivecana ja mULa graMthakAra tathA TIkAkAra ja laghuharibhadrasUri mahAmahopAdhyAya zrImad yazovijayajI mahArAjA + AzIrvAdadAtA + vyAkhyAnavAcaspati, zAsanaprabhAvaka sva. pa.pU. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjA tathA SadarzanavettA prAvacanikapratibhAdhAraka sva. pa.pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja tathA vartamAna zrutamarmajJAtA vidvAna pa.pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja ja vivecanakAra ja paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA saMkalana-saMzodhanakArikA che pa.pU. AcAryadeveza zrImad vijaya rAmacaMdrasUrIzvarajI mahArAjAnA sAmrAjyavartI gacchAdhipati pa. pU. hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjanA AjJAvartinI tathA pa. pU. pravartinI sAdhvIjI rohitAzrIjI mahArAjanA ziSyA sAdhvIjI caMdanabAlAzrI : prakAzaka : mAtA gaI. 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7.
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA zabdazaH vivecana + vivecanakAra ke paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA vIra saM. 2533 - vi. saM. 2013 AvRtti : prathama eka nakala H pa00 mUlya : rU. 35-00 - - Arthika sahayoga . zrI surata tapagaccha ratnatrayI ArAdhaka saMgha TrasTa zrImad vijaya rAmacandrasUri ArAdhanA bhavana subhASacoka, gopIpurA, surata. paramapUjya mahArASTradezoddhAraka suvizAlagacchAdhipati AcAryadeva zrImad vijaya rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna, adhyAtmayogI, pa.pU.paM.pra. zrI bhadraMkaravijayajI mahArAjAnA ziSyaratna, madhurabhASI pa.pU.A.bha.zrImadvijaya jinaprabhasUrIzvarajI mahArAjAnA ziSyaratna tathA vAtsalyanidhi pa.pU. gacchAdhipati AcAryadeva zrImavijaya hemabhUSaNasUrIzvarajI mahArAjAnA AjJAnuvartI pravacanakAra pU. mu. zrI yugapravijayajI ma.sA. nA sadupadezathI grantha prakAzanano saMpUrNa lAbha jJAnakhAtAnI rakamamAMthI levAmAM Avyo che. : mukhya prAptisthAna : 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phlehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. * mudraka * mudreza purohita sUryA ophaseTa, AMbalIgAma, seTelAITa-bopala roDa, amadAvAda-58.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 : prAptisthAna : * amadAvAda : " gItArtha gaMgA" 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. * (079) 26604911, 32911471 * muMbaI : nikuMjabhAI Ara. bhaMDArI viSNu mahala, trIje mALe, garavAre pevelIyananI sAme, DI-roDa, carcageTa, muMbaI-400020. -(022) 22814048 * surataH DaoN. praphulabhAI je. zeTha DI-1, arpaNa epArTamenTa, bAbu nivAsanI galI, TImalIyAvADa, surata-395001. (0261) 3013244 * BANGALORE : Shri Vimalchandji C/o. J. NEMKUMAR & COMPANY Kundan Market, D. S. Lane, Chickpet Cross, Bangalore-53. (080) (0) 22875262, (R) 22259925 zrI naTavarabhAI ema. zAha(AphrikAvALA) 9, parizrama beMka opha InDiyA sosAyaTI, vijayanagara krosIMga pAse, amadAvAda-13. * (079) 27478512 zrI lalitabhAI dharamazI 302, caMdanabALA epArTamenTa, javAharalAla naheru roDa, sarvodaya pArzvanAthanagara, jaina derAsara pAchaLa, muluMDa (ve), muMbaI-80. Pune-411037. * (022) 25680614, 25686030 (020) 6436265 zrI himAMzubhAI ena. zeTha e-241, azoka samrATa, trIje mALe, daphatarI roDa, gauzALA lena, bInA jvelarsanI upara, malADa (I.) muMbaI-400097. * (022) 39438434 (mo.) 9322264851 * you! : Shri Maheshbhai C. Patwa 1/14, Vrindavan Society, B/h. Mira Society, Nr. Anand Marg, Off. Shankar Sheth Road, * rAjakoTa : zrI kamalezabhAI dAmANI "jinAjJA", 27, karaNaparA, rAjakoTa-360001. * (0281) 2233120 * jAmanagaraH zrI udayabhAI zAha C/o. mahAvIra agarabattI varkasa C-9, supara mArkeTa,jayazrI TokIjhanIsAme, jAmanagara-361001, * (0288) 2678513
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya gara "gItArtha gaMgA"nuM mukhya lakSya to ApaNA upakArI pUrvAcAryo jevA ke pa. pU. A. zrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAja sAheba, pa. pU. upAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja sAheba Adi racita jainazAstromAM patharAyelAM vividha paramArthabhUta tatvonAM rahasyonuM taya, nikSepa, vyavahAra, nizcaya sApekSa arthagAMbhIrthapUrNa vizleSaNa karavAnuM che, jethI zrI jainasaMghane te te padArthonA sarvAgI bodhamAM sahAya maLe. A kArya atyaMta vistAravALuM ane gahana che, ghaNAM sAdhu-sAdhvIjI bhagavaMto AmAM sahAya karI rahyAM che. zrAvako ane zrAvikAo paNa so saune yogya kAryo saMbhALI rahyAM che, te anusAra kAma bahAra AvI rahyuM che ane kramasara AvatuM raheze. daramyAna zrI saMghamAMthI jijJAsu mumukSao tathA zrAvako-zrAvikAo taraphathI evI mAMga vAraMvAra Ave che ke pU. munipravara zrI mohajitavijayajI mahArAja sAhebanAM tathA pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI mahArAja sAhebanAM judA judA viSayo paranAM apAyelAM vyAkhyAno tathA paMDitavarya zrI pravINabhAI motAe vividha zAstrIya viSayo para karelAM vivecano chapAvIne taiyAra karavAmAM Ave to sakaLa zrI saMghane cokkasa lAbhadAyI nIvaDe. AvI vinaMtIone lakSyamAM rAkhIne TrasTa nakkI karyuM che ke AvAM vyAkhyAno tathA vivecakonAM pustako prakAzita karavAM ane tene mAtra eka saMlagna pravRtti tarIke svIkAravI. A kAma gItArtha gaMgAnA mukhya lakSathI saheja phaMTAya che, bodhanI vividhatA ane saraLatAnI daSTie paNa bhinna prakAre che, chatAM tatvajijJAsu mATe hitakArI hovAthI tema ja ati mAMgane kAraNe uparyukta vinaMtI lakSamAM rAkhIne A pravRtti cAlu rAkhela che. tatvajijJAsu jIvo mATe AvAM pustako samyajJAna-darzana-cAritranI ArAdhanAmAM upayogI thaze, tevI AzA sahita - 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-7. TrasTIgaNa gItArtha gaMgA (sarva hakka gItArtha gaMgA TrasTane AdhIna che.)
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ , gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vyAkhyAnanA graMtho gujarAtI) vyiAkhyAnakAra - pa. pU. munipravara zrI mohajitavijayajI (moTA paMDita) ma. sA. 1. Azrava ane anubaMdha 2. pugala vosirAvavAnI kriyA 3. cAritrAcAra vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. 1. yogadaSTisamuccaya 2. karmavAda karNikA. 3. sadagati tamArA hAthamAM ! 4. darzanAcAra 5. zAsana sthApanA 6. anekAMtavAda 7. praznottarI 8. cittavRtti 9. cAlo, mokSanuM sAcuM svarUpa samajIe 10. manovijaya ane Atmazuddhi 11. bhAgavatI pravajyA paricaya 12. bhAvadharma bhAga-1 (praNidhAna) 13. bhAvadharma bhAga-2 (pravRtti, viSNajaya, siddhi, viniyoga) 14. lokottara dAnadharma "anukaMpA" 15. kudaratI AphatamAM jainanuM kartavya. [ pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma. sA. saMpAdita 1. zrAvakanAM bAra vratonA vikalpo
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ hindI vyAkhyAnakAra :- pa. pU. gaNivarya zrI yugabhUSaNavijayajI (nAnA paMDita) ma.sA. 1. jainazAsana sthApanA 3. zrAvaka ke bAraha vrata evaM vikalpa 4. praznottarI 2. cittavRtti gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vyAkhyAnanA graMtho saMpAdaka :- pa. pU. gaNivarya zrI arihaMtasAgarajI mahArAja sAhaba 1. pAkSika aticAra 1. 2. gItArtha gaMgA dvArA prakAzita anya pustakonI yAdI zrI sametazikharajInI saMvedanA zrI navapada ArAdhanA vidhi gItArtha gaMgA aMtargata gaMgotrI graMthamALA dvArA prakAzita graMtho 1. dharmatIrtha bhAga-1 saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha saMkalanakartA : jyotiSabhAI zAha
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ gItArtha gaMgA dvArA prakAzita vivecananA graMtho gujarAtI vivecanakAra :- paMDitavarya zrI pravINacaMdra khImajI motA 1. yogaviMzikA zabdazaH vivecana (aprApya) 2. adhyAtmaupaniSat prakaraNa zabdazaH vivecana 3. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-1 4. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-2 5. adhyAtmamataparIkSA zabdazaH vivecana bhAga-3 6. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana pUrvArdha 7. viMzativiMzikA zabdazaH vivecana uttarArdha 8. ArAdhaka virAdhaka caturthaMgI zabdazaH vivecana 9. samyaktva SasthAna caupaI zabdazaH vivecana 10. adhyAtmasAra zabdazaH vivecana bhAga-1 11. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-1 12. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-2 13. kUpadRSTAMta vizadIkaraNa zabdazaH vivecana 14. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-1 (sUtra 1-2) 15. sUtranA pariNAmadarzaka yatnaleza bhAga-1 16. paMcasUtra zabdazaH vivecana bhAga-2 (sUtra 3-4-5) 17. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 18. sAmAcArI prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-2 19. pratimAzataka zabdazaH vivecana bhAga-3 20. dAnadvAtriMzikA-1 zabdazaH vivecana 21. mitrAdvAtriMzikA-21 zabdazaH vivecana 22. yogazataka zabdazaH vivecana 23. paMcavastuka prakaraNa zabdazaH vivecana bhAga-1 24. yogabhedadvAtriMzikA-18 zabdazaH vivecana 25. yogavivekadvAtriMzikA-19 zabdazaH vivecana 26. sAdhusAmagyadvAtriMzikA-6 zabdazaH vivecana ..
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'dvAciMzadvAciMzikA' graMthanI 'bhikSadvAciMzikA'nA zabdazaH vivecananA saMkalana-saMpAdananI veLAe prAstAvika - - - - - zrutasadananA sUtradhAra upAdhyAyajI mahArAjA - nyAyAcArya nyAyavizArada pU. mahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI mahArAjAe zratagraMthonA nava sarjananI sAthe zrutasAhityanI surakSA karI jinazAsanane gauravAnvita karyuM che. gujarAtamAM dharma, saMskRti, bhASA ane sAhityanA gauravano zaMkha phUMkanArA ajoDa vaiyAkaraNI kalikAlasarvajJa zrI hemacandrasUrIzvarajI mahArAjAe potAnA "siddhahema' vyAkaraNamAM je AcArya mallavAdasUrijIne tArkikomAM AgevAna tarIke biradAvyA, temanI darzanazAstranI anupama ane vizada kRti "nayacakra'ne navajIvana ApI pU. upAdhyAya zrIyazovijayajI mahArAjAe zrutasAhityanI surakSAmAM ajoDa phALo Apyo che. pU. upAdhyAyajI mahArAjanA sarjana-salilanA khaLakhaLatA pravAhathI jainajagatanuM sAhityakSetra lacI UThyuM. emaNe prAkRtamAM, saMskRtamAM, hindI, gujarAtI, rAjasthAnI ane mizrabhASAmAM paNa lakhyuM. pU. upAdhyAyajI mahArAjanI kalama sAhityanI dareka keDI upara pharI vaLI. nyAya, vyAkaraNa, alaMkAra, kAvya, Agama ane prakaraNa : A badhAM jJAnakSetromAM potAnA sarjananAM pANI vALIne emaNe TheraThera hariyALInAM hAsya saryA ! A badhA sarjanono saravALo to vidvAnonI prasannatAmAM Avyo ! paNa prAkRta loka mATe zuM ? emanA hita mATe zuM pU. upAdhyAyajI mahArAjano prayAsa nahoto ? pU. upAdhyAyajI mahArAje vicAryuM haze ke kalama cAla, have siddhAMtanA bhAvone lokabhASAmAM gUMthI dauM ! ane emaNe gujarAtImAM kalama pravAsa karyo. kathAsAhityane pU. upAdhyAyajI mahArAje jaMbusvAmI rAsa ane zrIpALa rAsano uttarAddha Apyo. samudravahANa jevI gaMbhIra kRtinI emaNe racanA karI,
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAsiMzikA/prastAvanA aneka TabAo ane aneka copAIo lakhI gujarAtI sAhityane paNa samRddha karyuM che. bhaktikSetra paNa pU. upAdhyAyajI mahArAjanI aNamola bheTathI bhavya banI UDyuM. covIzIo, stavano, pado, stutio ane caityavaMdanomAM "vAcaka jasa' amara banI gayA che. gUrjara sAhityamAM sarvotkRSTa graMtha tarIkenuM bahumAna pAmavA yogya kRti te dravya-guNa-paryAyano rAsa ! A kRtimAM pU. upAdhyAyajI mahArAjanuM agAdha pAMDitya ane dravya, guNa, paryAyanuM emanuM sacoTa jJAna jhaLakI UThyuM. Aja sudhI koIpaNa gujarAtI graMthane samajavA mATe enI upara saMskRta vivecana racAyuM hoya evo graMtha kadAca eka A ja maLaze, dravya-guNa-paryAyano rAsa ! digaMbara kavi bhojarAjajIe AnI upara saMskRta vivaraNa lakhyuM ane 'dravyAnuyogatarkaNA' nAma ApyuM ! te A rAsanI zreSThatA ane sarvoparitA gaNI zakAya. A rIte saMskRta-prAkRta sarjanamAM ja nahi, gujarAtI sarjanamAM paNa pU. upAdhyAyajI mahArAje potAnuM Agamika temaja prAkaraNika agAdha jJAna ThAlavyuM che. dharmasaMgraha'nA kartA pU. upAdhyAyazrI mAnavijayajI gaNivare jemane "smArita zrutakevalI'nA birudathI biradAvyA che, pU. jJAnavimalasUrijIe jemane "vAcakarAja' kahIne vakhANyA che ane "sujasavelInA kartA kavivara zrI kAMtivijayajI mahArAjane jemanAmAM "kUrcAlI zAradA'nuM ane laghuharibhadra'nuM bhavya darzana thatAM ja jema vedonA sArarUpa upaniSado che, tema AgamonA sArarUpa kahIne jemanAM sarjanone biradAvyAM che, tevA pU. upAdhyAyajI mahArAja racita prastuta dvAtrizaddhAtrizikA graMtha che. hAtrizadvAsiMzikA bhikSudrAviMzikA - sarvanayamayI vANI vahAvanAra mahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI mahArAjAnI eka adbhuta amarakRtirUpa A 'dvAtrizadddhAtrizikA' graMtha 5050 zlokapramANa adbhuta arthagaMbhIra ane mananIya 'tattvArthadIpikA' nAmanI svopajJavRttithI samalaMkRta che. pUjyazrIe zrutasAgaranI agAdha jalarAzine valovIne niSpanna
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 bhikSudvAtriMzikA/prastAvanA amRtane A graMthagAgaramAM ApaNane pIrasyuM che. teozrInI eka eka kRti Master Piece - benamUna namUnArUpa che, je temanA ucca bauddhika staranAM darzana ApaNane karAve che. A graMthanuM adhyayana karatAM aneka padArthonuM yuktisabhara nirUpaNa joI graMthakAra zrIupAdhyAyajI yazovijayajI mahArAjAnI tarkazaktine, tIvra medhAzaktine biradAvyA vinA rahI zakAtuM nathI. A AgamagraMtha nathI, paraMtu AgamagraMthonA gUDha rahasyonuM udghATana kare tevo saraLa arthabodhaka graMtha che. mATe pU. upAdhyAyajI mahArAje TIkAmAM paNa mAtra durgama ane durbodha zabdonuM spaSTIkaraNa karela che. 'dvAtriMzadvAtriMzikA graMtha' samyajJAnano dariyo che. temAM AgamanA gaMbhI2 padArtho, yogamArganA atIndriya bhAvo, dArzanika padArtho ane AcArasaMhitA paNa gUMthAyelI che. tema ja aneka mahattvanA padArthonuM saMkalana ane vizadIkaraNa paNa A graMtharatnamAM karavAmAM AvyuM che. jema pU. sUripuraMdarazrI haribhadrasUrIzvarajI mahArAje svaracita graMtho SoDazakaprakaraNa, aSTakaprakaraNa, viMzativiMzikA Adi graMthonAM nAmAbhidhAna, tenA vividha zlokasamUhanI saMkhyAne AzrayIne Apela che, tema ahIM vividha viSayone nirUpaNa karatAM cokkasa aMkasaMlagna 32 prakaraNane racyAM, ane eka eka prakaraNamAM 32-32 zlokonAM jhUmakhAM mUkavA dvArA mukhya 32 viSayonI sAMgopAMga ane arthagaMbhI2 vizada chaNAvaTa karela che, evo A mahAna graMtha che. TUMkamAM prastuta kRti 'dvAtriMzadvAtriMzikA' yoga, Agama ane tarka-yuktinA zi2mahora samAna eka aNamola ane anupama mahAna graMtha che. kharekhara ja, A zAstrono vAraso A kalikALamAM ApaNane prApta na thayo hota to ApaNe saraLatApUrvaka AtmakalyANa sAdhI zakavA samartha kema banI zakata ? vartamAnamAM tattva ke sAra pAmavA mATe AlaMbanarUpa A graMtha aneka zAstronA nicoDarUpa amUlya khajAno che. dvAtriMzadvAtriMzikA graMthanuM A 27muM prakaraNa 'bhikSuddhAtriMzikA' che. 26mI 'yogamAhAtmyabatrIzI'mAM yoganA sevanathI zuM zuM phaLo maLe che, e rUpa yoganuM mAhAtmya batAvyuM, ane te yoganA sevananAM phaLo bhikSumAM saMbhave che; kema ke, bhikSu yogamArganuM sevana karIne yoganA phaLane meLavanArA che. tethI yoganA phaLane meLavanArA evA bhikSunuM svarUpa prastuta 'bhikSubatrIzI'mAM graMthakAra
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuvAtrizikA/prastAvanA mahAmahopAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjAe suMdara rIte batAvyuM che. prastuta bhikSubatrIzImAM mukhyatve nIcenI bAbato AvarI levAI che : * ugra tapasvarUpa bhedanakriyAthI bhedya evAM azubha karmone AgamanA upayogathI bhedanArA bhAvabhikSunuM svarUpa, * bhAvabhikSunAM paryAyavAcaka nAmo, * guNavAna evA bhAvasAdhunAM anya nAmo, * bhAvasAdhunAM liMgo, * suvarNanA dRSTAMta dvArA bhikSu ane bhikSuthI viparIta bhAvavALA sAdhunuM svarUpa, * bhAvabhikSuzabdathI je vAcya thaI na zake tenuM svarUpa, * apradhAna dravyabhikSunuM svarUpa, * pradhAna dravyabhikSunuM svarUpa, * bhAvabhikSunA anaMta guNomAMthI keTalAka guNonuM varNana, A rIte bhikSubatrIzImAM AvatA viSayonI samajUtI saMkSepamAM A prastAvanAmAM jaNAvela che. te aMge vizeSa samajUtI 'bhikSuddhAtrizikAmAM AvatA padArthonI saMkSipta saMkalanA tathA bhikSuddhAtrizikAnA padArthono sugamatAthI bodha karavA mATe saMkSipta TrI=viSayavRkSa banAvela che, te jovAthI prApta thaze; ane vizeSa to zrImad mahopAdhyAyajI zrI yazovijayajI mahArAja racita paMktio uparathI taiyAra karela zabdazaH vivecana jovAthI apUrva padArthadarzana thayAnI anubhUti thaze. 18mI yogabhedabatrIzI ane 19mI yogavivekabatrIzInI saMkalanA taiyAra thayA pachI uThThI sAdhusAmagmabatrIzI, 27mI bhikSubatrIzI ane 28mI dIkSAbatrIzInI saMkalanAnuM kArya cAlI rahyuM che. dvAdiMzadddhAtrizikA graMthanI anya dhAtrizikAonuM zabdazaH vivecana paNa lakhAI rahyuM che, je kramazaH gItArtha gaMgA saMsthA dvArA prakAzita thaze. A batrIzInA gujarAtI vivecananA pUphasaMzodhana kAryamAM dhRtopAsaka suzrAvaka zrI zAMtibhAI zivalAla zAhano suMdara sahakAra prApta thayo che ane teoe paNa potAne AvA uttama graMtharatnanA svAdhyAyanI ane vAcananI amUlya taka sAMpaDI,
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSulAtrizikA/prastAvanA te badala dhanyatA ane upakRtatAnI lAgaNI vyakta karela che. nAdurasta tabiyatane kAraNe jaMghAbaLa kSINa thatAM mAre amadAvAda mukAme sthiravAsa karavAnuM banyuM ane prajJAdhana suzrAvaka paM. zrI pravINabhAI pAse yogaviSayaka ane adhyAtmaviSayaka saMvega-vairAgyavardhaka graMthonA vAcanano suMdara suyoga prApta thayo, tenA dvArA AMzika saMveganA AsvAdanI anubhUti thavAthI cittanI prasannatA jaLavAI rahela che. paramAtmAnI kRpA, gurukRpA, zAstrakRpA ane graMthakArazrInI kRpAthI prastuta bhikSubatrIzInA zabdazaH vivecananI saMkalanAno A prayAsa yatkiMcit saphaLa thayo che. A bhikSubatrIzInA saMkalana-saMpAdana-saMzodhanAdi kAryamAM sarvajJakathita padArthonuM kyAMya avamUlyana na thaI jAya, te mATe pUro prayatna karela hovA chatAM chadmasthatAne kAraNe koI truTi rahI hoya ke taraNatAraNa zrI jinezvaradevanI AjJAviruddha ke graMthakArazrInA Azayaviruddha anAbhogathI kyAMya padArthanuM nirUpaNa thayela hoya to trividha trividha " micchA mi dukkaDa" mAMguM chuM ane zrutavivekIjano tenuM parimArjana kare tevI vinamra prArthanA che. prAMte bhAvabhikSu banavAnI prApti mATe karAyela A prayAsa sva-para upakAraka bane ane A Alekhana kArya anubhavamAM palaTAya; vaLI graMthakArazrIe aMtima zlokamAM kahyuM ke "bhAvabhikSunA anaMta guNomAMthI keTalAka guNo prastuta bhikSubatrIzImAM kahyA, vaLI samyabhAvana karAtA A bhAvabhikSunA guNo paramAnaMdanI saMpatti mATe thAya che. tethI bhAvabhikSu banavAnI arthI evI huM ane bhAvabhikSu banavAnA arthI sau koI laghukarmI bhavyajIvo, bhAvabhikSunA samyagu guNonuM bhAvana karI nikaTanA bhAvomAM paramAnaMdana=mokSasukhane, prApta karIe, e ja zubhakAmanA ! - pjyApAmatu sarvagIvALAma' vaizAkha suda-3, vi. saM. 206ra, vyAkhyAnavAcaspati pa.pU.A. zrIrAmacaMdrasUrIzvarajI tA. 30-4-2006 mahArAjAnA sAmrAjyavartI gacchAdhipati pa.pU. epha-2, jeThAbhAI pArka, hemabhUSaNasUri mahArAjanA AjJAvartinI tathA pa.pU. nArAyaNanagara roDa, samatAmUrti pravartinI sA.rohitAzrIjImahArAjanA pAlaDI, amadAvAda-380007. ziSyA sA. caMdanabAlAzrI.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA/saMkalanA 27mI 'bhikSudrAviMzikA'mAM AvatA padArthonI saMkSipta saMkalanA 'bhikSu' zabdanI vyutpatti : ' "je karmane bhede te bhikSu kahevAya." karmane bhedavAnuM bIja mohanA unmelanane anukULa jIvano mana, vacana ane kAyAno vyApAra che. tethI je sAdhaka AtmA saMyama grahaNa karyA pachI traNa guptiothI gupta thaIne zAstravacanathI AtmAne bhAvita karavA mATe zrutaadhyayana Adi ucita pravRttio kare che, te sAdhaka AtmA karmane bhede che. te sAdhaka AtmA karmane bhedavA mATe zuM zuM ucita pravRttio kare che, tenuM varNana zloka-1thI16mAM graMthakArazrIe karela che, ane tevA sAdhaka AtmA bhAvabhikSu che; kema ke, teo AgamanA upayogathI karmane bheTe che, ema zloka-17mAM batAvyuM che. tethI e phalita thAya che ke je sAdhaka AtmA AgamanA upayogathI mana, vacana ane kAyAnA yogone pravartAve che, te bhAvabhikSu che. tyArapachI "bhikSu' zabdano vizeSa arthabodha karAvavA arthe "bhikSu' zabdanA paryAyavAcI zabdo zloka-18-1lmAM graMthakArazrIe batAvela che. vaLI bhikSu" guNasaMpanna mahAtmA che. tethI guNasaMpanna mahAtmAonAM anya nAmo je AgamamAM prasiddha che, te zloka-20-21-22mAM batAvIne bhikSunuM vizeSa svarUpa graMthakArazrIe spaSTa karela che. vaLI AvA prakAranA "bhikSu' kevA liMgavALA hoya che, te bhikSunAM liMgo zloka-23-24mAM batAvIne graMthakArazrIe bhikSuno vizeSa bodha karAvela che. tyArapachI suvarNanA dRSTAMtathI tevA guNothI yukta bhikSu che, ane tevA guNothI rahita yuktisuvarNa jevA nAmamAtrathI bhikSu che, te zloka-2pamAM graMthakArazrIe batAvela che. bhikSuguNothI rahita bhikSu nathI, te zloka-26mAM graMthakArazrIe batAvela che.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/saMkalanA tyArapachI bhAvabhikSuno bodha karAvavA arthe dravyabhikSu koNa koNa hoI zake, te zloka-27-28-29-30mAM graMthakArazrIe batAvela che ane temAM bAhya bhikSAnI pravRtti karanArA gRhastho ane mAMgIne AjIvikA karanArA dInAdi dravyathI bhikSu che, te apradhAna dravyabhikSu che tema kahela che. vaLI yogamArgane nahi pAmelA ane gRhavAsano tyAga karIne saMnyAsa Adi grahaNa karanArA paNa dravyabhikSu che, ane teo paNa apradhAna dravyabhikSu che, tema kahela che. vaLI jema karmane bhedanAra bhAvabhikSu che, tema lAkaDAne bhedanAra suthAra dravyabhikSu che, ane te paNa apradhAna dravyabhikSu che, tema kahela che. vaLI brAhmaNAdi jAtimAM mAgaNa svabhAva hoya che, te apekSAe teo paNa 'bhikSu' kahevAya, ane teo paNa apradhAna dravyabhikSu che, tema kahela che. vaLI bhAbhikSunuM kAraNa bane tevA zuddha saMvignapAkSika pradhAna dravyabhikSu che; kema ke, bhikSAthI AjIvikA karIne paNa teo bhAvabhikSunI zaktino saMcaya kare che. jema vivekI zrAvako dravyastava karIne sarvaviratirUpa bhAvastavanI zaktino saMcaya kare che, tema saMvignapAkSika dravyabhikSA dvArA paNa bhAvavibhakSu thavAnI zaktino saMcaya kare che. vaLI je gRhastho sarvaviratinA atyaMta arthI che, teo paNa potAnI bhUmikA anusAra pratimAnuM vahana karIne dIkSA grahaNa karIne bhAvabhikSu banaze. tethI te apekSAe te zrAvako paNa pradhAna dravyabhikSu che, te zloka-31mAM graMthakArazrIe batAvela che. A rIte saMkSepathI bhAvabhikSanuM svarUpa graMthakArazrIe batAvyuM. te bhikSunA svarUpanA paramArthane jANIne, te te bhAvothI AtmA bhAvita thAya te rIte bhikSunA guNonuM smaraNa karavAmAM Ave, ane tenAthI AtmAne bhAvita karavAmAM Ave, to krame karIne bhAvabhikSupaNAnI prApti dvArA mokSanI prApti sulabha bane. te zloka-32mAM graMthakArazrIe batAvela che. chadmasthatAne kAraNe prastuta vivecanamAM vItarAga bhagavaMtanI AjJAviruddha ke
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSukAtrizikA/saMkalanA graMthakArazrInA Azayaviruddha ajANatAM kaMIpaNa lakhAyuM hoya to trividhe-trividhe "micchA mi dukkaDuM mAMguM chuM. - pravINacaMdra khImajI motA vi. saM. 2062, tithi-vaizAkha suda-3, tA. 30-4-2006 302, vimalavihAra, sarasvatI sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda- 07.
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAsiMzikA/saMkSipta TrIrUpe bodha bhikSuddhAtrizikAmAM AvatA padArthono sugamatAthI saMkSipta TrIrUpe bodhA ugra tapasvarUpa bhedanakriyAthI bhedha evAM azubha karmone AgamanA upayogathI bhedanArA bhAvabhikSanuM svarUpa bloka-1 thI 17. (1) zloka-1 strIne vaza thayA vagara parityakta viSayone pharI nahi svIkAranArA (2) zloka-2 sukhanA IcchuM ane duHkhanA dveSI evA chakAyanA jIvone Atmatulya samajI mahAvratomAM rahenArA (3) zloka-3 bhagavAna vaDe kahevAyelA vacanathI dhruvayogavALA '(5) zloka-3 (4) zloka-3 '() zloka-4 trasa ane sthAvara jIvonA cAra kaSAyonuM vamana sarva prakAranA ghAtathI thayelA audezika karanArA parigrahano tyAga AhArane nahi vAparanArA karanArA (7) zloka-4 T(8) zloka-4 T(9) zloka-4 bhAvasamyagdarzanavALA tapa-saMyamanI buddhimAM mUcchathI gRhasthanA sadA amUDha saMbaMdhane varjanArA | (10) zloka-pa (11) zloka-5 (12) zlokabhaviSya mATe azanAdi sAdharmikone nimaMtrIne dharmakathAmAM kopa samIpamAM nahi rAkhanArA vAparIne svAdhyAya nahi karanArA karanArA T(13) zloka- T(14) zloka (15) zlokaatyaMta kalahanuM ucita pravRttino anAdara anucita pravRttimAM varjana karanArA nahi karanArA=Adara karanArA Adara nahi karanArA
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAsiMzikA/saMkSipta TrIrUpe bodha 10 karanArA | (16) zloka-7 (17) zloka-7 (18) zloka-7 iMdriyone kaMTaka jevA smazAnamAM pratimAmAM Akroza karAyela, haNAyela AkrozAdine sahana rahIne bhayanA ke chedAyela hovA chatAM kAraNothI bhaya nahi pratikArano abhAva hovAne pAmanArA kAraNe pRthvI samAna (19) zloka-8 (20) zloka-8 (21) zloka-8 STi=tyakta dahavALA nidAnarahita kutUhalarahita (22) zloka-9 |(23) zloka-11 (24) zloka-11 nirmamabhAvane kAraNe adhyAtma-dhyAnanirata hAthathI ane pagathI kAyAnA upadravamAM pudgalathI sayata anya evA mane kAMI upadrava nathI" e pramANe jANanArA | (25) zloka-11 | (26) zloka-11 |(27) zloka-11 vANIthI saMyata nivRtta viSayaprasaravALA sUtrArthanuM ciMtavana karanArA | (28) zloka-12 |(29) zloka-12 (30) zloka-13 zuddha evA ajJAta uchane Rddhi, satkAra, pUjA bIjAne kopa utpanna grahaNa karatA, aprApta ane asaMyata jIvitane kare tevuM vacana na AhAranI prArthanA na na IcchanArA bolanArA karanArA ane prApta AhAramAM apratibaddha | (31) zloka-13 (3ra) zloka-13 (33) zloka-14 svapakSanA ziSyothI pratyeka vyaktinA puNya-pApane zuddha dharmapadanuM anyane kuzIla na jANanArA AthI ja kathana karanArA kahenArA jAtyAdimadathI rahita thI ja
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 bhikSudrAsiMzikA/saMkSipta TrIrUpe bodha (34) zloka-14 T(35) zloka-14 (36) zloka-15 zuddha dharmapadamAM rahIne kuzIlonI dharmaceSTAno udvega, hAsya, zoka, bIjAne zuddha dharmapadamAM tyAga karanArA rudana, kaMdana, jugupsA sthApana karanArA ane krIDA jemane kyAre ya nathI tevA | (37) zloka-16 azucivALA ane zukrazoNitathI utpanna thayelA A zarIrane azAzvata mAnIne zAzvata artha mATe pravartanArA bhAvabhikSunAM paryAyavAcaka nAmo zloka-18-19 (i1) zloka-18 (2) zloka-18 I(3) zloka-18 bhikSAmAtrathI bhikSu yatanA karatA yati bhavakSayathI bhavAMta (4) zloka-18 (5) zloka-19 I(6) zloka-19 sattara prakAranA saMyamane pApanI kSapaNA karatA tArUpI lakSmIthI caratA caraka kSapaka tapasvI guNavAna evA bhAvasAdhunAM anya nAmo zloka-20-21-22 [ (1) zloka-20 I(2) zloka-20 (3) zloka-20 / tAyI vatI tIrNa vizuddha samyagdarzanAdi sArI rIte jovAyelA hiMsAdithI virata lAbhane kAraNe bhavarUpI mArganuM kathana karanArA hovAne kAraNe vratI samudrane tarI gayelA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA/saMkSipta rUpe bodha | (4) zloka-20 (pa) zloka-20 kSAMta (6) zloka-20 dAMta iMdriyonuM damana karanArA rAga-dveSarahita hovAthI kSamAne karanArA dravyamAM nirata (7) zloka-20 | (8) zloka-20 muni yati | (9) zloka-20 jagatanI trikALa avasthAne mAnanArA uttama AzramamAM rahelA mAyArahita athavA saraLa yogamArgamAM prayatnavALA | 11) zloka-20 | (12) zloka-20 bhikSu vidvAna | (10) zloka-20 prajJApaka mokSamArganA prarUpaka | (13) zloka-20 bhikSAmAtrathI bhikSu paMDita | (14) zloka-20 | (15) zloka-21 tApasa virata buddha viSayasukhathI nivRtta tapapradhAna hovAthI tattvanA bodhavALA tApasa | (17) zloka-21 | (18) zloka-21 aNagAra | (16) zloka-21 pravRti mukta pApathI niSkrAMta lobharahita dravya ane bhAvagRhathI rahita
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 bhikSudhAsiMzikA/saMkSipta TrIrUpe bodha (19) zloka-21 caraka (20) zloka-21 pAkhaMDI |(21) zloka-21 brAhANa sattara prakAranA saMyamane pAzathI=baMdhanathI chUTA vizuddha brahmacArI AcaranArA thayelA (22) zloka-21 (23) zloka-21 (24) zloka-21 parivrAjaka saMyata sAdhu pAparahita saMyamayukta nirvANasAdhaka yogone sAdhanArA (27) zloka-22 nigraMtha (25) zloka-22 lUkSa (26) zloka-22 tIrArthI L graMthanA abhAvavALA svajanAdimAM sneharahita bhavarUpI samudrane taravAnA arthI (28) zloka-22 zramaNa zramaNapaNAnA yogavALA
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAsiMzikA/saMkSipta TrIrUpe bodha bhAvasAdhunAM liMgo zloka 23-24 5 (1) zloka-23 (2) zloka-23 saMvega viSayono tyAga |(3) zloka-23 suzIlonI saMgati mokSasukhano abhilASa bhogasAmagrIno tyAga suzIla evA sAdhuonI saMgati (4) zloka-23 [ (5) zloka-23 | (6) zloka-23 jJAna darzana cAritra padArthono yathAsthita bodha sAmAyikAdi cAritra naisargika ane adhigamathI thanAruM darzana (8) zloka-23 vinaya | (7) zloka-23 ArAdhanA | (9) zloka-23 caramakALe niryApaNarUpa ArAdhanA jJAnAdiviSaya yathAzakti upacAra anazanAdinuM sevana 1(11) zloka-241 (12) zloka-24 mArdava tratA kSatti AkrozAdinA zravaNamAM paNa krodhano tyAga | (13) zloka-24 titikSA jAtyAdibhAvamAM mAyAmAM tatpara evA paNa mAnano tyAga paramAM mAyAno tyAga | (14) zloka-24 | (15) zloka-24 mukti adInatA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 sudhAdi pariSahonI prAptimAM sahiSNutA (16) zloka-24 AvazyakamAM vizuddhi bhikSudrAsiMcikA/saMkSipta TrIrUpe bodha dharmopakaraNamAM paNa azanAdinA alAbhamAM amUccha paNa khedano abhAva avazya karaNIya yogomAM niraticAratA suvarNanAM daSTAMta dvArA bhikSu ane bhikSunA guNothI rahita sAdhunuM svarUpa zloka-25 kaSAdi zuddha suvarNanA guNothI sahita suvarNa )zloka-1 thI 24 sudhI kahevAyelA saMpUrNa guNothI sahita bhAvabhikSu (1) viSaghAtana (2) vIryastaMbhana sarva udyamathI AtmAnA bhAvone pragaTa karavA mATe (3) maMgala prayojanapaNuM (4) kaTakAdi saMpAdakapaNuM sarvajJanA vacanAnusAra aMtaraMga ane bahiraMga (5) tapAvAtA suvarNanuM pradakSiNAnA kramathI Avartana vyApAra karanArA bhAvabhikSu (6) sAropetapaNuM (7) agni vaDe adAlyapaNuM (8) akathanIyapaNuM varNAdi sAmyathI suvarNanI jema bhAvabhikSunA guNothI rahita dravyabhikSu bhAsatuM, suvarNaguNothI rahita yuktisuvarNa vezanA ke bAhya AcAranA sAmyathI bhikSu jevA bhAsatA hovA chatAM zuddha AtmAne pragaTa karavAne anukULa aMtaraMga vyApArathI rahita dravyabhikSu
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 11 bhikSudrAsiMcikA/saMkSipta TrIrUpe bodha bhAvabhikSu zabdathI vAcya koNa na thaI zake tenuM svarUpa bloka-21 SakAyanA virAdhaka (2) eSaNIya vasatino saMbhava chatAM mUrchAthI vasatine karanArA ke bhADAthI gharane rAkhanArA | (4) audezika AhArane vAparanArA pratyakSa apakAyane pInArA - apradhAna dravyabhikSunuM svarUpa - zloka-2728-29-30 Rjujana pAse yAcanA karanArA svaAjIvikA mATe Rju jana pAse sadAraMbhavALA gRhastho yAcanA karanArA dIna, aMdha ane kRpaNa trasa ane sthAvara jIvone haNanArA, abrahmacArI, mithyASTi, dhanAdino saMcaya karanArA, sacittanuM bhojana karanArA, vizuddha tapano abhAva hovAne kAraNe ajJAnane vaza azuddha tapa karanArA, mana, vacana ane kAyAthI pApamAM nirata, tyaktagRhavALA saMnyAsIo lAkaDAne bhedana karanAra hovAthI vardhati=suthAra dravyabhikSA grahaNa karavAno svabhAva hovAthI brAhmaNAdi
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 bhikSudrAsiMcikA/saMkSipta TrIrUpe bodha - pradhAna dravyabhikSunuM svarUpa - zloka-31 bhagavAnanA vacanamAM sthira zrAvakanI pratimAne pUrNa karIne rucivALA ane saMvigna sAdhu bhAvimAM dikSAne grahaNa pratye bhaktivALA saMvignapAkSika karanAra gRhastha - bhikSubatrIzInA vaktavyanuM nigamana: zloka-32 jasthAna hAni-vRddhinI taratamatAe bhAvabhikSunA anaMta guNomAMthI keTalAka guNonuM varNana samyagu bhAvana karAtA bhAvabhikSunA guNo paramAnaMdanI= mokSanI prAptinuM kAraNa - pU. rohitAzrI ziSyANa sA. caMdanabAlAzrI
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAviMzikA/anukramaNikA 18 ja anukramaNikA , jo za pa kamA' , ' , blaka ne. viSaya " phake, yoo 1 thI 17. 1-35 18-19, 37-41 20 thI 22. 23-24. 41-53 pa3-61 25. ugra tapasvarUpa bhedanakriyAthI bhedya evAM azubha karmone AgamanA upayogathI bhedanArA bhAvabhikSunuM svarUpa. bhAvabhikSunA paryAyavAcaka anya zabdo dvArA bhAvabhikSunuM svarUpa. muninAM paryAyavAcI anya nAmo. bhAvabhikSunAM liMgo. suvarNanA dRSTAMta dvArA bhikSu ane bhikSuthI viparIta guNovALA sAdhunuM svarUpa. bhAvabhikSu koNa nathI ? tenuM svarUpa. apradhAna dravyabhikSunuM svarUpa. pradhAna dravyabhikSunuM svarUpa. (i) bhikSubatrIzInA vaktavyanuM nigamana. (ii) bhAvabhikSunA guNonuM samyagsAvana karavAthI paramAnaMdanI prApti. 26. 27 thI 30. 31. 32. | 91-93 63-65 95-98 69-70 70-71
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM hrI~ aha~ namaH / OM hrIM zrIzaGkhezvarapArzvanAthAya namaH / OM namaH | nyAyavizArada-nyAyAcArya-zrImadyazovijayopAdhyAyaviracitA svopajJavRttiyutA dvAtriMzadvAtriMzikA antargata mizuddhAdmizA-ra7 26mI yogamAhAbhyabatrIzI sAthe 27mI bhikSubatrIzIno saMbaMdha : anantaraM yogamAhAtmyamupadarzitaM tacca bhikSau sambhavatIti ttsvruup-mihocyteartha - anaMtara batrIzImAM yoganuM mAhAbhya batAvyuM yoganA sevanathI kayAM uttama phaLo maLe che te batAvyuM, ane te yoganuM phaLa bhikSamAM saMbhave che tethI tenA svarUpane bhikSanA svarUpane, ahIM prastuta batrIzImAM kahevAya che - bhAvArtha 26mI yogamAyAbhya dvAtrizikAmAM yoganA sevanathI zuM zuM phaLo maLe che, e rUpa yoganuM mAhAbhya batAvyuM, ane te yoganA sevananAM phaLo bhikSumAM saMbhave che; kema ke bhikSu yogamArganuM sevana karIne yoganA phaLane meLavanArA che. tethI yoganA phaLane meLavanArA evA bhikSunA svarUpane prastuta batrIzImAM batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - chaThThI sAdhusAmagrabatrIzImAM bhikSA vaDe bhikSabhAva kahela, ane prastuta batrIzImAM
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/zloka-1 je sAdhu karmone bhede te bhikSu kahevAya, e prakAranI bhikSu zabdanI vyutpattithI bhAvabhikSunuM svarUpa batAve che. avataraNikA : zloka-1 thI 17 sudhI bhAvabhikSu kevA hoya, te graMthakArazrI batAve che - zloka H nityaM cetaH samAdhAya yo niSkramya gurudite / pratyApibati no vAntamavaza: kuTilabhruvAm / / 1 / / anvayArtha : nizrca=niSkramaNa karIne=dravya-bhAvagRhathI nIkaLIne murti guruthI kahevAyelA evA vacanamAM nityaM=niraMtara zvetaH=cittanuM samAdhAya=samAdhAna karIne ruTinadhruvAkh=strIone lavazaH=avaza evA ya:=je vAnta=tyAga karAyelA viSayone na prApati=pItA nathI=svIkAratA nathI, te bhAvabhikSu che, ema zloka-17 sAthe anvaya che. 1 zlokArtha : dravya-bhAvagRhathI nIkaLIne, guruthI kahevAyelA vacanamAM niraMtara cittanuM samAdhAna karIne, strIone avaza evA je parityakta viSayone pItA nathI arthAt svIkAratA nathI, te bhAvabhikSu che. ema zloka-17 sAthe anvaya che. |1|| TIkA : nityamiti yo niSkramya dravyabhAvagRhAt yogyatAyAM satyAM gurUdite- jJAnavRddhavacane, nityaM=nirantara, zvetaH samAdhAya=LidhAya, vAnaM=ri, viSayanamnAnaM, no--naiva, pratyApiti=punarApriyate, avaza: ruTinabruvA=purazrInAM ||1|| TIkArya : yo niSkramya purazrInAM / / yogyatA hote chate-dravya ane bhAvagRhano tyAga karavAne anukULa zaktisaMcaya thavArUpa yogyatA hote chate, dravya ane
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzika/zloka-1 bhAvagRhathI niSkramaNa karIne, guruthI kahevAyelA vacanamAM=jJAnavRddhathI kahevAyelA vacanamAM, haMmezAM cittanuM samAdhAna karIne-praNidhAna karIne, vakra bhramaravALI=strIone avaza evA jeo vAMta=parityakta evA viSayajaMbAlane pharI grahaNa karatA nathI ja, te bhAvabhikSu che, ema zloka 17 sAthe saMbaMdha che. / 1 / / bhAvArtha: bhAvabhikSunuM svarUpa : (1) strIne vaza thayA vagara parityakta viSayone pharI nahi svIkAranArA bhAvabhikSu : = - 3 bhAvabhikSu thavuM eTale jagatanA sarva padArtho pratye nirapekSa thaIne zuddha Atmatattvane AvirbhAva karavAne anukULa mana, vacana ane kAyAnI sudRDha pravRttimAM udyama karavo. AvuM bhAvabhikSupaNuM pragaTa karavA mATe pUrvabhUmikAmAM yogyatA pragaTa karavAmAM Ave che. AthI bhikSu thavAnA arthI evA samyagdaSTi jIvo paNa jyAM sudhI bhikSu thavAnI yogyatA pragaTI nathI tyAM sudhI dezivaratinuM pAlana karIne, ane dezaviratinA pAlanathI jema jema zaktino saMcaya thAya tema tema uttarauttaranI dezaviratine svIkAre che, ane vizeSa zaktinA saMcaya arthe zrAvakanI pratimAone vahana kare che. A rIte jyAre bhikSu thavAnI yogyatA pragaTa thAya tyArapachI dravyathI gRhano tyAga kare che, ane bhAvathI paNa gRhanA pratibaMdhano tyAga kare che, arthAt sarva kSetra pratye pratibaMdha vagaranA thAya che. A rIte sarvatra pratibaMdha vaga2nA thaIne saMyama grahaNa kare che, ane saMyama grahaNa karyA pachI gItArtha gurunA vacanamAM cittane sthApana kare che. gItArtha gurunuM vacana che ke sarva zaktinA udyamathI bhagavAnanA vacanAnusAra yatna karIne asaMgabhAvanI zaktino saMcaya karavo joIe, ane A prakAranA gItArtha gurunA vacanamAM cittanuM praNidhAna karIne, gRhavAsa choDyo tyAre je strIono tyAga karyo tene vaza thayA vagara, je tyAga karAyelA viSayone pharI grahaNa karatA nathI, tevA sAdhu karmane bhedanAra hovAthI bhAvabhikSu che. IIII
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA/zloka-2 avataraNikA: vaLI bhAvabhikSunuM svarUpa anya prakAre graMthakArazrI batAve che - zloka - pRthivyAvazva pAyAnuM sugheDUnamudriSa: | gaNayitvAtmatulyAn yo mahAvratarato bhavet / / 2 / / anvayArtha: gha=ane sulehUnasuSa =sukhanA Icchuka ane duHkhanA DhaSI evA pRthivyAvIn payA=pRthivI Adi cha kAyone mAtma/tyA-Atmatulya pAyitvA=gaNIne yoje sAdhu mahAvratarato mahAvratomAM rata ma-thAya te bhAvabhikSa che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. rA. zlokArca - ane sukhanA Icchuka ane duHkhanA dveSI evA pRthivI Adi cha kAyone Atmatulya gaNIne je sAdhu mahAvratomAM rata thAya te bhAvabhikSa che. ||rA TIkAH pRthivyavaniti-vyakTa: IIrA TIkArca - zlokano artha spaSTa hovAthI A zlokanI TIkA graMthakArazrIe racelA nathI. rA. bhAvArtha:(2) sukhanA Icchuka ane duHkhanA dveSI evA che jIvanikAyo che, temane Atmatulya samajImahAvratomAM rata rahenArA bhAvabhiH saMsAranuM pAramArthika svarUpa zAstravacanathI jemaNe jANyuM che, tethI saMsAravartI jIvo potAnA jevA che, tevo bodha jemane thayo che arthAt jagatanA jIvamAtra
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/bloka-3 svarUpathI vItarAga-sarvajJa tulya che, paraMtu karmane vaza pRthvIkAyAdirUpe thayelA che, te sarva jIvo sukhanA Icchuka che ane duHkhanA dveSI che. mATe koI jIvone potAnAthI duHkha utpanna na thAya ane koI jIvone sukhanI prAptimAM potAnAthI vighnabhUta na banAya te rIte jeo pAMca mahAvratomAM rata rahe che, teo bhAvabhikSu che arthAt pAMca mahAvratonuM samyak pAlana ka2vA arthe tenA upAyabhUta pAMca samiti ane traNa guptiomAM sadA udyamavALA che, tevA sAdhu karmane bhedanArA hovAthI bhAvavibhakSu che. zA avataraNikA : vaLI anya rIte bhAvabhikSunuM svarUpa batAve che zloka H auddezikaM na bhuJjIta trasasthAvaraghAtajam / buddhoktadhruvayogI yaH kaSAyAMzcaturo vamet ||3 // - anvayArtha : yuddhovattadhruvayo -buddha evA bhagavAna vaDe kahevAyelA vacanathI dhruvayogavALA evA ya:=je bhikSu saMsthAvaradhAtanam-trasa ane sthAvara jIvanA ghAtathI pedA thayelA goddezi=auddezika AhArane na muggIta=vAparatA nathI 7-ane catura: bAyAn=cAra kaSAyone vamevame che te bhAvabhikSu che, ema zloka17 sAthe saMbaMdha che. / / 3 / / zlokArtha: buddha evA bhagavAna vaDe kahevAyelA vacanathI dhruvayogavALA evA je bhikSu, trasa ane sthAvara jIvanA ghAtathI pedA thayelA auddezika AhArane vAparatA nathI ane cAra kaSAyone vame che, te bhAvabhikSu che. II3II TIkA auddezikamiti- auddezikaM kRtAdyanyacca sAvadyaM / buddhoktena - jinavacanena, dhruvayonI=nityocitayo vAn 113 ||
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSadvatrizikA/bloka-3 TIkArca - roza ..... ucitayo vAna zlokanA keTalAka zabdono artha TIkAmAM batAve che - zikane ane kRtAdi anya sAvadhane bhAvabhikSu vAparatA nathI ema saMbaMdha che. yuddhovattadhruvo to artha kare che - buddha evA bhagavAna vaDe kahevAyelA dhruvayogavALA=jinavacana vaDe haMmezA ucita yogavALA bhAvabhikSa che, ema saMbaMdha che. Imali bhAvArtha - (3) bhagavAna vaDe kahevAyelA vacanathI dhruvayogavALA bhAvabhikSu - bhagavAne kahelA dhruvapadanA kAraNabhUta yogamAM je sAdhuo nitya udyamavALA che arthAt dhruvapadarUpa mokSanuM kAraNa bane tevI samiti-guptionI sarva ucita pravRttiomAM je sAdhu udyamavALA che teo bhAvabhikSu che. (4) trasa ane sthAvara jIvonA ghAtathI thayelA odezika AhArane nahi vAparanArA bhAvabhikSu - vaLI samiti-guptionI ucita pravRttiomAM udyamavALA sAdhu saMyamanA upaSTabhaka deha arthe AhAra grahaNa kare che, te AhAra paNa traNa-sthAvara jIvanA ghAtathI utpanna thayelA audezika AhArane ke kRtAdi anya sAvadya AhArane grahaNa karatA nathI arthAtu upalakSaNathI bhikSAnA sarva doSono parihAra kare che, teo bhAvabhikSu che. (5) cAra kaSAyanuM vamana karanArA bhAvabhikSu - vaLI tevA sAdhuo cAra prakAranA kaSAyonuM satata vamana kare che. anAdikALathI AtmAmAM cAra kaSAyo saMskArarUpe sthira thayelA che, ane te cAra kaSAyonAM ApAdaka karmo satata udayamAM pravartI rahyAM che. te kaSAyonA udayane ke te kaSAyonA saMskArone sAdhuo paravaza thatA nathI, paraMtu te kaSAyonA uccheda mATe satata udyama karIne akaSAyabhAvanA saMskAronuM AdhAra kare che. tethI kaSAyonA saMskAro kSINakSINatara thAya che ane kaSAyonAM ApAdaka karmo kaSAyonI vRddhimAM kAraNa banatAM
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAviMzikAzloka-4 nathI, paraMtu svanA=kaSAyanA, ucchedamAM ja pravarte che. tevA sAdhuo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che.IIII avataraNikA : vaLI anya rIte bhAvabhikSanuM svarUpa batAve che - zloka :nirjAtarUparajato gRhiyogaM ca varjayet / samyagdRSTiH sadA'mUDhastapaHsaMyamabuddhiSu / / 4 / / anvayArtha: nirmAtarUparanatI=suvarNa ane rajata vagaranA saSTi :=bhAva samyagdarzanavALA tA:saMyamavuddhi tapanI ane saMyamanI buddhimAM savaISmUDha = haMmezAM amUDha evA (=je sAdhu)diyo gRhasthanA saMbaMdhane varnaye-vaje che-tyAga kare che, te bhAvabhikSa che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. sA. zlokArtha : suvarNa ane rajata vagaranA, bhAvasamyagdarzanavALA, tapanI ane saMyamanI buddhimAM haMmezAM amUDha evA je sAdhu gRhasthanA saMbaMdhane varSe che, te bhAvabhikSu che. llll TIkA : nirjAtarUpeti-nirjAtarUparajato-nirgatasuvarNarUpyA, parigrahAntaranirgamopalakSaNametat / gRhiyogaM-mUrchayA gRhasthasambandhaM / samyagdRSTi: bhAvasamyagdarzanI, yaH III zlokamAM rahela keTalAka zabdane TIkAmAM spaSTa kare che - TIkArca - nita .... tat ! nirjAtarUparajatavALA=suvarNa ane rUpya-cAMdI vagaranA A=sAdhunuM nitarUparata: vizeSaNa parigrahAtara nirgamanuM=
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAviMzikA/zloka-4 anya parigrahathI rahitanuM upalakSaNa che. kRdiyo ... satpantham | gRhiyoga mUcchathI gRhasthano saMbaMdha tenuM bhAvabhikSu varjana kare che. sacaSTi ..je samyagdaSTi=bhAvasamyagdarzanavALA=mAtra samyaktva uccarela nahi, paraMtu bhAvathI samyagdarzananI pariNativALA che te bhAvabhikSu che. zlokamAM ya: adhyAhAra che, jeno saMbaMdha oka-17 sAthe che. te TIkAmAM spaSTa karela che. sA. bhAvArtha - (6) sarva prakAranA parigrahano tyAga karanArA bhAvabhikSu - je sAdhue sarva prakAranA parigrahano tyAga karyo che, tethI kevala saMyamanI upakhaMbhaka evI upadhine dhAraNa kare che, te sivAya koI vastune grahaNa karatA nathI, rAkhatA nathI ke grahaNa karavAno abhilASamAtra paNa karatA nathI, te sAdhu bhAvabhikSu che. (7) bhAvasamyagdarzanavALA bhAvabhikSuH vaLI je sAdhu samyagdaSTi che arthAt dravyathI samyakta uccareluM che ane bhAvathI mithyAtvano kSayopazamabhAva pragaTyo hovAthI sarva karmarahita evA zuddha AtmAnuM pAramArthika svarUpa haMmezAM jeone sArarUpa dekhAya che, ane te pAramArthika svarUpane pragaTa karavA mATe je baddha abhilASavALA che, te bhAvabhikSu che. (8) tapa-saMyamanI buddhimAM sadA amUDha bhAvabhikSuH vaLI zuddha AtmAne pragaTa karavAnA upAyabhUta evA tapa-saMyamanI buddhimAM sadA amUDha evA arthAt A mArI tapanI kriyA ane A mArI saMyamanI kriyA kaI rIte zuddhAtmatattvane pragaTa karavAnuM kAraNa che, te viSayano yathArtha bodha hovAthI, ane te pramANe tapa-saMyamamAM udyama hovAthI, tapa-saMyamanI buddhimAM sadA amUDha evA sAdhu bhAvabhikSu che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA/zloka-pa (9) mUcchathI gRhasthanA saMbaMdhane varjanArA bhAvabhikSu - sarva prakAranA parigrahano tyAga karanArA, bhAvasamyagdarzanavALA ane tapasaMyamanI buddhimAM sadA amUDha evA sAdhu gRhasthanA saMparkamAM Ave topaNa mUccha karatA nathI, mATe gRhasthanA saMbaMdhanA varjanavALA che. tethI bhAvathI sarvatra apratibaddha pariNAmavALA che. AvA prakAranA sAdhuo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che.IIjhA avataraNikA: vaLI avya prakAre bhAvabhikSunuM svarUpa batAve che - zloka : na yazcAgAmine'rthAya sannidhatte'zanAdikam / sArmikAnnimantryaiva bhuktvA svAdhyAyakRcca yaH / / 5 / / anvayArtha: ra=ane je sAdhu samartha bhAvInA arthane mATe karazananki azana Adine na tritha7=samIpamAM rAkhatA nathI sAgharmikA=sAdharmikone nimarcava=nimaMtraNa karIne ja ane mukvA vAparIne ya =je sAdhu svAdhyAyavya= svAdhyAyane karanArA che, te bhAvabhikSa che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. pAA zlokArca - ane je sAdhu bhaviSyanA arthane mATe azana Adine samIpamAM rAkhatA nathI, sAdharmikone nimaMtraNa karIne ja ane vAparIne je sAdhu svAdhyAyane karanArA che, te bhAvabhikSa che. I[pA. TIkA - neti-AgAmine'rthAya zvaH parazvo vA bhAvine prayojanAya, nimantryavetyanena svAtmatulyasAdharmikavAtsalyasiddhiruktA / bhuktvA svAdhyAyakRccetyatra cazabdAccheSanuSThAnaparatvagraheNa nityApramAditvamuktam / / 5 / /
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 bhikSudvAtriMzikA/mloka-5 TIkArya : Agamine prayonanAya / AgAmI arthane mATe=bhAvI evA kAlanA ke parama divasanA prayojana mATe jeo azanAdine samIpamAM rAkhatA nathI, te bhAvabhikSu che, ema anvaya che. nimantryaiva pattA / nimaMtraNa karIne ja e vacana dvArA svAtmatulya sAdharmikavAtsalyanI siddhi kahevAI. bhuktvA uttam ||vAparIne svAdhyAyane karanArA che, e sthAnamAM 'va' zabdathI zeSa anuSThAnamAM tatparapaNAnuM grahaNa hovAne kAraNe sAdhumAM nitya apramAdIpaNuM kahevAyuM. pa bhAvArthaH (10) bhaviSya mATe azanAdi samIpamAM nahirAkhanArA bhAvabhikSu H ***** je sAdhuo apramAdabhAvavALA thaIne karmane bhedavA mATe tatpara thayA che, teo sarva prakAranA pratibaMdhanA parihAra arthe bhaviSya mATe AhArAdine samIpamAM rAkhatA nathI, te bhAvabhikSu che. : (11) sAdharmikone nimaMtraNa karIne ja vAparIne svAdhyAyane karanArA bhAvabhikSu : - je sAdhu potAnA samAna evA sAdharmika sAdhune niyaMtraNa karIne ja AhArAdi vApare che, te bhAvabhikSu che. potAnI zakti hovA chatAM anya sAdharmika sAdhune nimaMtraNa na kare to samabhAvanA pariNAmamAM vyAghAta thAya che. tethI zaktivALA sAdhu potAnA samAna anya sAdharmika sAdhune nimaMtraNA karIne ja vApare, ane pote AhAra vAparyA pachI apramAdanI vRddhi arthe svAdhyAyAdimAM udyama karanArA hoya che, te bhAvabhikSu che. svAdhyAya-- - zlokamAM kahelA A '6' zabdathI e prApta thAya che ke saMyamanI vRddhinA upAyabhUta zeSa anuSThAnamAM sAdhu sadA tatpara hoya che, paraMtu samabhAvanI vRddhinA upAyabhUta koI anuSThAnamAM pramAdI hotA nathI. AvA prakA2nA sAdhu karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. IIII
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuhAgiMzikA/zloka-1 avataraNikA: vaLI anya rIte bhAvabhikSunuM svarUpa kahe che - zloka - na kupyati kathAyAM yo nApyuccaiH kalahAyate / ucite'nAdaro yasya nAdaro'nucite'pi ca / / 6 / / anvayArthaH thAyAM (o) kathAmAM=dharmakathAmAM na yuti=kopa karatA nathI, paEvaLI vaiH nadIti (jeo) atyaMta kalaha karatA nathI. yastha jeone teDanA rokaucitamAM anAdara ane te-anucitamAM sAvaropika Adara paNa na nathI, te bhAvabhikSa che ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. lign. zlokArca - jeo dharmakathAmAM kopa karatA nathI, vaLI jeo kalaha atyaMta karatA nathI, jeone ucitamAM anAdara ane anucitamAM Adara paNa nathI, te bhAvabhikSa che. IslI naDivi na - ahIM ma ithI e kahevuM che ke ucitamAM to anAdara nathI Adara che, paraMtu anucitamAM Adara paNa nathI. TIkAH na thatIti-vyaE TddA TIkArca - A zlokano artha spaSTa hovAthI graMthakArazrIe A zlokanI TIkA racela nathI. bhAvArtha(12) dharmakathAmAM kopa nahi karanArA bhAvabhikSu - je sAdhu bhagavaMto yogya zrotAne dharmakathA karatA hoya ane koI zrotA yogya
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 bhikSuddhAtrizikA/zloka-1 hovA chatAM maMdabuddhivALA hoya ke kAMIka bodhanA abhAvane kAraNe yathAtathA prazna karatA hoya ke kAMIka bodhanI vakratAne kAraNe paNa asthAne prazna karatA hoya, Ama chatAM yogya zrotA AgaLa dharmakathA karanAra bhikSu kopa karatA nathI; paraMtu huM kaI rIte yatna karuM ke jethI A zrotAne tattvanI prApti thAya, e rIte ucita prayatna karanArA bhAvabhikSu hoya che. (13) kalahanuM atyaMta varjana karanArA bhAvabhikSu - je sAdhu bhagavaMto kalahanuM atyaMta varjana kare che arthAt sahavartI sAdhuo sAthe ke gRhastho sAthe leza paNa kalaha na thAya te rIte ucita vartana karanArA hoya, te bhAvabhikSu che. (14) ucita pravRttino anAdara nahi karanArA arthAt ucita pravRttino Adara karanArA bhAvabhikSa - je sAdhu bhagavaMto potAnI bhUmikA pramANe uttaranI bhUmikAmAM javA mATe je je ucita pravRttio che, tenA pratye anAdara karatA nathI, paraMtu potAnA sAmarthyanuM samAlocana karIne zaktinA prakarSathI ucita pravRttionuM sevana kare che, te bhAvabhikSu che. vaLI jeone ucita pravRtti sevavAno pariNAma che, Ama chatAM bodhanA abhAvane kAraNe je bhUmikAmAM je pravRttithI uttaranA yoganI niSpatti thAya tema hoya te pravRttine sevavA pratye upekSA kare che, temane paNa te vakhate ucita pravRttimAM anAdara che; kema ke te bhUmikAmAM te pravRttithI ja temanuM hita thAya tema che, Ama chatAM ajJAnane kAraNe ke avicArakatAne kAraNe te pravRtti sevavAno utsAha thato nathI, te ucita pravRttimAM anAdararUpa che; ane A prakArano ucitamAM anAdara je sAdhu bhagavaMto karatA nathI, te sAdhuo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. (15) anucitAmAM paNa Adara nahi karanArA bhAvabhikSu - anAdikALathI mohane paravaza je prakAranI pravRtti karavAnI manovRtti thAya te prakAranI pravRtti karavAnI jemane manovRtti thAya te sarva anucita pravRtti che, ane
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 bhikSudrAsiMzikA/zloka-7 temAM prayatna karavAno jemano Adara nathI, paraMtu te sarva anucita pravRttinA nivAraNamAM yatna karavAno jemane Adara che, tevA sAdhuo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. jema koI mumukSu dIkSA mATe tatpara thayela hoya tyAre paNa A dIkSA leze to mane ziSyanI prApti thaze athavA mArA vaiyAvaccamAM upayogI thaze ke mArI parSadAnI vRddhi thaze, tevA koI AzayathI dIkSA ApavAnI pravRtti koI sAdhu kare, to te sAdhune anucita pravRttimAM Adara che; paraMtu je susAdhu ziSyAdi pratye nirapekSa che; phakta yogya jIvonA hitane arthe, dIkSA Ape che, anyathA nahi te sAdhu karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. IIkA vizeSArtha : prastuta zlokamAM "ucitamAM anAdara nathI' ema kahyuM, tenAthI e prApta thAya che ke bhAvasAdhu kyAreya paNa ucita pravRtti karavA mATe upekSA karatA nathI, paraMtu haMmezAM ucita pravRtti sevavA mATe tatpara rahe che. vaLI "anucitamAM Adara nathI' ema kahyuM, tenAthI e prApta thAya che ke bhAvasAdhu anucita pravRtti kyAreya paNa sevatA nathI, paraMtu satata ucita pravRttinuM sevana kare che, tethI tevA sAdhune anucitanA tyAgane kAraNe sadA mohadhArAnI hAni thAya che ane ucitanA sevanane kAraNe yogadhArAnI=yogamArganI sadA vRddhi thAya che. brA avataraNikA - vaLI anya rIte bhAvabhikSanuM svarUpa graMthakArazrI kahe che - zloka : AkrozAdInmahAtmA yaH sahate grAmakaNTakAn / na bibheti bhayebhyazca smazAne pratimAsthitaH / / 7 / / anvayArthaH thara mahAtmA=je sAdhu mahAtmA prAmaviTA =iMdriyone kaMTaka jevA lozAhI-AkrozAdine sada=sahana kare che gha=ane marIne=smazAnamAM
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ 14 bhikSudrAsiMzikA/bloka-7 pratimasthita =pratimAmAM rahela ma=bhayothI arthAt bhayonA kAraNothI na vimati=bhaya pAmatA nathI, te bhAvabhikSu che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. IIkA zlokArtha : je sAdhu mahAtmA iMdriyone kaMTaka jevA AkrozAdine sahana kare che, ane smazAnamAM pratimAmAM rahela chatAM bhayanA kAraNothI bhaya pAmatA nathI, te bhAvabhikSu che. IIcho. TIkA - AkrozAdIniti-AkrozAdIn AkrozaprahAratarjanAn, grAmakaNTakAn grAmANAmindriyANAM kaNTakavad duHkhahetutvAt / / 7 / / TIkArya : kAzavIna .... setutvAr grAmakaMTaka=Idriyone kaMTaka jevA, AkrozAhidane= Akroza, prahara, tarjanane, jeo sahana kare che, teo bhAvabhikSa che, ema atraya che. Akrozane grAmakaMTaka jevA kema kahyA ? tethI kahe che - grAmaneeiMdriyone kaMTakanI jema duHkhatuM hetupaNuM hovAthI AkrozAdine grAmakaMTaka kahela che. IkA bhAvArtha - (16) iMdriyone kaMTaka jevA AkrozAdine sahana karanArA bhAvabhikSu - dravyandriyo pulAtmaka che ane bhAvendriyo te te dravyandriyothI thatA bodharUpa che. koI vyakti Akroza kare tyAre te AkrozanAM vacano zrotrendriyathI bodharUpe pariNamana pAme che, te bodha bhAvendriyarUpa che. tenI jema sarva iMdriyothI thato bodha bhAvendriyarUpa che. koI vyakti Akroza kare tyAre sAmAnyathI te AkrozanAM vacano sAMbhaLanArane kaMTakanI jema duHkhanA hetu bane che arthAt te zrotrendriyathI thayelo bodha duHkharUpe
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAviMzikA/ka-8 15 vedana thAya che, tethI AkrozAdi vacano duHkhanA hetu che. mATe AkrozAdi vacano iMdriyone kAMTA jevA che tema kahela che. sAdhu bhagavaMto samabhAvanA upayogavALA hoya che. tethI koI AvIne temane Akroza, prahAra ke tarjana kare tyAre paNa teone te AkrozAdi vacano duHkha utpanna karatAM nathI, paraMtu AkrozAdi karanAra vyaktinuM kaI rIte hita thAya, tenI ciMtA karIne samabhAvamAM udyama kare che. tethI je sAdhu bhagavaMto Akroza, prahAra ke tarjananA nimittane pAmIne samabhAvanI vRddhi kare che, teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. '(17) smazAnamAM pratimAmAM rahela, bhacanA kAraNothI bhaya nahi pAmanArA bhAvabhikSu - je sAdhu bhagavaMto smazAnamAM pratimAmAM rahelA hoya tyAM bhayanA kAraNabhUta hiMsaka prANIonA upadrava vartatA hoya topaNa jeo bhaya pAmatA nathI, teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. Azaya e che ke muni samabhAvanI vRddhi arthe smazAnamAM pratimAmAM rahela hoya che, ane smazAnamAM rahIne mahAdhyAnamAM udyama karatA hoya che, ane te dhyAnanA baLathI asaMgabhAvanA pariNAmamAM varte che. A asaMgabhAvanA pariNAmane kAraNe dehanA nAzaka evA hiMsaka prANIothI paNa munione bhaya hoto nathI. IINA avataraNikA : vaLI je munio asaMgabhAvanI uttama bhUmikAmAM che, teo kevA samatAnA pariNAmamAM che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka : AkruSTo vA hato vApi lUSito vA kSamAsamaH / vyutsRSTatyaktadeho yo'nidAnazvAkutUhala: / / 8 / / anvayArthakaSTo vA kuvacano vaDe Akroza karAyela, ke hato vAri=daMDAdi vaDe
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 bhikSudvAtriMzikA/zloka-8 haNAyela, ke bhUSito vA=khaDgAdi vaDe chedAyela kSamAsana=pRthvIsama niSpatikrama, vyutkRSTatyatavedo vosirAvela ane tyAga karAyela dehavALA, nivAnaH= atidAnavALA, cAtU naH kutUhala vagaranA ya=je sAdhu che, te bhAvabhikSu che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. le zlokArtha: kuvacano vaDe Akroza karAyela, ke daMDAdi vaDe haNAyela, ke khaDgAdi vaDe chedAyela, pRthvIsama niSpatikarma che, vosirAvela ane tyAga karAyela dehavALA, anidAnavALA, kutUhala vagaranA je sAdhu che, te bhAvabhikSu che. ll TIkA - AkruSTo veti- AkruSTo vA kuvacanaiH, hato vA'pi daNDAdibhiH, lUSito vA khaDgAdibhiH, kSamAsamaH pRthvIsamo, niSpratikarmatvAt / vyutsRSTo bhAvapratibandhAbhAvena tyaktazca vibhUSA'karaNena dehaH zarIraM yasya ( yena ) sa tathA / yo'nidAno bhAviphalAzaMsArahito'kutUhalazca naTAdidarzane // 8 // TIkArya : AkruSTo vA naTavivargane / / je kuvacano vaDe Akroza karAyela athavA daMDAdi vaDe haNAyela athavA khaDgAdi vaDe chedAyela, niSpatikarmapaNuM hovAne kAraNe arthAt pratikAra karavAno abhAva hovAne kAraNe, kSamAsama= pRthvI samAna che, bhAvapratibaMdhano abhAva hovAne kAraNe arthAt bhAvathI zuddha Atmatattva sivAya anya koI padArthamAM lAgaNIno abhAva hovAne kAraNe, ane vibhUSA nahi karavA dvArA tyAga karAyela dehavALA, nidAnarahita= bhAvi LanI AzaMsA rahita arthAt A saMyamanA pAlanathI bhAvimAM mane sAMsArika sukho maLaze evI AzaMsArahita, ane naTAdidarzanamAM kutUhalarahita je sAdhu che, te bhAvabhikSu che. hel .....
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudrAsiMzikA/zloka-8 bhAvArtha:(18) Akroza karAyela ke haNAyela ke cheDAyela, pratikArano abhAva hovAne kAraNe pRthvI samAna bhAvabhikSu - je munio vacanAnuSThAna sevIne asaMga bhUmikAmAM varte che, temanAmAM bAhya padArthano saMga karavAno pariNAma atyaMta tirodhAna pAmela hoya che. tethI kuvacano dvArA koI Akroza kare to te vacano mane kahe che," tevI saMganI buddhi jemane thatI nathI, paraMtu samabhAvanA pariNAmamAM upayukta hovAthI te vacano sAthe saMzleSa pAmatA nathI. teo bhAvabhikSu che. vaLI vacano karatAM paNa daMDAdi dvArA tADana, saMga pratyenuM prabaLa kAraNa che. Ama chatAM asaMgabhAvamAM daDha upayogavALA ane zuddha AtmatattvamAM nirizamAna mativALA munione, koI daMDAdithI tADana kare ke koI khaDugAdithI chedana kare, topaNa zuddha AtmatattvanA upayogane choDIne te tADana sAthe ke chedana sAthe jeo saMzleSa pAmatA nathI, AthI bAhyathI paNa te pravRttino koI pratikAra karatA nathI ane aMtaraMga rIte paNa te pravRttinA pratikAranA pariNAmane prApta karatA nathI, tethI pRthvI samAna niSpatikarmavALA=pratikAra karavAnA abhAvavALA, je sAdhuo che, teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. (19) vyutkRSTa ane tyakta dehavALA bhAvasAdhu - je sAdhu mahAtmAne deha pratye bhAvathI leza paNa pratibaMdha nathI, tethI deha sAthe saMbaMdha hovA chatAM bhAvathI saMbaMdha vagaranA che mATe dehane vosirAvela che. vaLI vibhUSA nahi karavA dvArA dehano tyAga je sAdhu mahAtmAe karyo che, teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. (20) nidAnarahita bhAvabhikSuH vacanAnuSThAnavALA sAdhu mahAtmAone bhagavAnanA vacananuM smaraNa karIne pote je sAdhanA kare che, te sAdhanAnuM bhAvimAM koI sAMsArika sukhorUpa phaLa maLe, tevI AzaMsA hotI nathI, te bhAvabhikSu che. asaMgaanuSThAnavALA yogIone to mokSanI ke mokSanI prApti na thAya tyAM
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 bhikSudrAsiMcikA/zloka-9 sudhI sadgatirUpa phaLanI paNa AkAMkSA hotI nathI. tethI teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. (21) kutUhala rahita bhAvabhikSu - je sAdhu mahAtmAone naTAdinA darzanamAM koI kutUhala nathI arthAt naTAdinI te te ceSTAo joIne te jovA dvArA ke jovA viSayaka koI kutUhala jemane thatuM nathI, te sAdhu mahAtmAo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. ITA avataraNikA - vaLI asaMgabhAvanI UMcI bhUmikAmAM rahelA munio kevA che, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - bloka - yazca nirmamabhAvena kAye doSairupaplute / jAnAti pudgalAnyasya na me kiJcidupaplutam / / 9 / / anvayArtha: nirNamAna-nirmamabhAvane kAraNe roSe =rogothI vAyA u5stute kAyA upaplavavALI hote chateaupadravavALI hote chate, punAcastha pudgalathI anya evA P=mane Dhizvikupanutam na=kAMI upappata-upadravavAnuM nathI (e prakAre) =je sAdhu jJAnati jANe che te bhAvabhikSu che. ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. II9o. zlokArca - nirmamabhAvane kAraNe rogothI kAyA upaplavavALI-upadravavALI hote chate, pudgalathI anya evA mane kAMI upaplata-upadravavAnuM nathI, e prakAre je sAdhu jANe che, te bhAvabhikSa che. ll ll TIkA :__ yazceti-yazca nirmamabhAvenAkAlaM sakalaparigrahopAdAnazUnyacidAnandaikamUrtikazuddhAtmasvabhAvAnubhavajanitena nirmamatvena kAye-zarIre, doSaircarazUlAdibhirupaplute,
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/bloka-9 19 jAnAti pudgalAnyasya sato (syAtmano ) na me kiJcidupaplutaM, pudgalA eva paramupastutA kRti ch|| TIkArtha H ..... yazca * kRti / nirmamabhAvane kAraNe=sadA sakala parigrahanA grahaNathI zUnya evA caitanyanA AnaMdanA ekasvarUpa zuddha AtmAnA svabhAvanA anubhavathI janita nirmamabhAvane kAraNe, doSothI=jvara-zUlAdithI kAyA upapyuta thaye chate=upadravavALI kAyA thaye chate, pudgalathI anya chatA=evA mane kAMI upadrava nathI, paraMtu pudgalo ja upadravane pAmyA che, ema je sAdhu jANe che, te bhAvabhikSu che. kRti zabda zlokanA kathananI samAptisUcaka che. / / 9 / / bhAvArtha: (22) nirmamabhAvane kAraNe kAyAnA upadravamAM pudgalathI anya evA mane kAMI upadrava nathI, e pramANe jANanArA bhAvabhikSu : - bhagavAnanA vacanathI je mahAtmAone tattvane sparze evo bodha thayo che ke 'AtmA sakala parigrahanA grahaNathI zUnya pariNAmavALo che' arthAt bAhya padArtho sAthe leza paNa saMzleSanA pariNAmavALo nathI, paraMtu jJAnanA AnaMdarUpa AtmAno svabhAva che, ane te AtmasvabhAvamAM vAraMvAra yatna karIne je munioe te svabhAvane prakRtirUpe karelo che, tevA svabhAvanA anubhavane kAraNe jemane bAhya padArtho pratye leza paNa mamatvano pariNAma nathI, temanI kAyA kyAreka jva2zUlAdi rogothI upadrava pAmatI hoya tyAre paNa te munio vicAre che ke "C kAyArUpa pudgalothI anya evA mane kAMI upadrava vartato nathI, paraMtu kAyAnA pudgalomAM ja upadrava varte che." Ama, upadravavALI kAyAthI potAnA AtmAno atyaMta bheda upasthita thavAne kAraNe temanuM citta leza paNa asvairyabhAvane pAmatuM nathI. AvA sthirabhAvavALA munio karmane bhedanAra hovAthI bhAvabhikSu che. II -
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20. bhikSudrAsiMzikA/zloka-10 avataraNikA:. svasaMsargiNi nirmamatvabhAvanaupayikaM namirAjarSidRSTAntamupadarzayati - avataraNikArca - svasaMsargImAM svasaMsargI evA dehAdimAM, nirmamatvabhAvavA mATe upayogI evA tamirAjaSinA daSTAMtane graMthakArazrI batAve che - zloka : tathAhi mithilAnAtho mumukSurnirmama: purA / babhANa mithilAdAhe na me kiJcana dahyate / / 10 / / anvayArtha tamirAjarSinuM daSTAMta A pramANe che, tethI thI graMthakArazrI batAve che - nirmama =nirmamabhAvavALA, mumukSu =mokSa mATe samyagu udyama karanArA, purA nithinAnAthaH=pUrve mithilAnagarInA nAtha arthAt pUrve mithilAnagarInA rAjA evA (susAdhu tamirAjadhi) mithinAvAde mithilAnagarInA dAhamAM me vizvana rahyate na mAruM kAMI baLatuM nathI ema kahe che. I10nA zlokArca - namirAjarSinuM daSTAMta A pramANe che, te tathAda thI batAve che - nirmamabhAvavALA, mokSa mATe samyaga udhama karanArA, pUrve mithilAnagarInA nAtha evA susAdhu namirAjarSi mithilAnagarInA dAhamAM mAruM kAMI baLatuM nathI, ema kahe che. ll10 TIkAH tathAhIti-sampradAyavyakto'yam / / 10 / / TIkArthaH samratAya .... Dayam | AkamithilA rAjaSinuM daSTAMta, saMpradAyavyakta che. II10I
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 bhikSuddhAtrizikA/bloka-11 bhAvArthasvasaMsargI evA dehAdimAM nirmamatvabhAvanA mATe upayogI namirAjarSinuM daSTAMta : namirAjarSi saMyamagrahaNa pUrve mithilAnagarInA rAjA hatA, prajAnuM putranI jema pAlana karatA hatA. tethI rAjyAvasthAmAM prajA sAthe atyaMta svajana jevI temane prIti hatI. zarIramAM dAhakavara thavAthI, nimittane pAmIne vairAgya thavAthI saMyama grahaNa kare che tyAre mokSamAM javAnI balavAna IcchAvALA che. tethI sarva upAyathI mokSamAM javAnA upAyabhUta asaMgabhAvamAM udyama karanArA che. mATe dehathI mAMDIne jagatanA sarva padArtho pratye nirmamabhAvavALA che. tethI je mithilAnA prajAjano pratye pUrvamAM snehano saMbaMdha hato, te snehano saMbaMdha have sarvathA nathI. AthI temanA nirmamabhAvanI parIkSA karavA mATe Avela Indra mahArAjA mithilAnagarIne baLatI batAvIne kahe che ke tamArI mithilAnagarInI prajA A rIte vinAza pAmI rahI che. tenuM rakSaNa karavAnuM choDIne tame A kaI sAdhanA karo cho ?' teno uttara ApatAM namirAjarSi kahe che - mithilA baLe che temAM mAruM kAMI baLatuM nathI." A rIte potAnA AtmAne mithilAthI ane dehathI pRthagu jonArA evA namirAjarSi hatA. tethI mithilAnagarInA dAhamAM paNa mithilA sAthe saMsarganI buddhivALA thayA nahi. A rIte je sAdhu sarva bAhya saMsarga pratye saMga vagaranA che, teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che, ema phalita thAya che. vaLI avataraNikA - munio sadA saMyamamAM kaI rIte udyama kare che, tenuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka : hastena cAghriNA vAcA saMyato vijitendriyaH / adhyAtmadhyAnanirataH sUtrArthaM yazca cintayet / / 11 / /
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/bloka-11 gAtmadhyAnanirataH=AtmaviSayaka dhyAnamAM nirata, yazva=evA je sAdhu istena ca triA saMyata=hAthathI ane pagathI saMyata vAghA saMyataH=vANIthI saMyata,vininendriyaH=jitAyelI IMdriyovALA,sutrArtha-sUtra ane arthanuM cintayaMt= ciMtavana kare che, te bhAvabhikSu che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. / / 11 / zlokArtha : 22 anvayArtha : AtmaviSayaka dhyAnamAM nirata evA je sAdhu hAthathI ane pagathI saMyata, vANIthI saMyata, jitAyelI IMdriyavALA, sUtra ane arthanuM ciMtavana kare che, te bhAvabhikSu che. ||11|| TIkAH hastena ceti-hastena cAGghriNA ca saMyataH kAraNaM vinA kUrmavallInatvena sthite: kAraNe ca samyaggamanAt / vAcA saMyato'kuzalavAgnirodhakuzalavAgudIraNAbhyAM / vikhitendriyo nivRttaviSayaprasaraH ||99|| zlokanA keTalAka zabdono artha TIkAmAM spaSTa kare che TIkAryaH hastena cAghiNA rAmanAm |sAdhu hAthathI ane pagathI saMyata hoya che; kema ke kAraNa vagara kUrmanI jema lInapaNAthI rahelA che, ane kAraNe samyag gamana kare che. vAcA vIrAbhyAm / akuzaLa vacanano nirodha ane kuzaLa vacananI udIraNA dvArA arthAt vyApAra dvArA vANIthI saMyata che. vijitendriyo prasaraH / vijita IMdriyavALA=nivRtta viSayanA prasaravALA che. / / 11 / / bhAvArtha: (23) adhyAtmadhyAnanirata bhAvabhikSu : munio zuddha AtmAnA pAramArthika svarUpane jANanArA hoya che ane zuddha .....
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSAviMzikA/zloka-11 AtmAnA pAramArthika svarUpane pragaTa karavAnA lakSyamAM sadA nirata hoya che. AthI munine adhyAtmadhyAnanirata kahela che. adhyAtmadhyAnanirata munio kevA hoya che, te batAve che - (24) hAthathI ane pagathI saMyata bhAvabhikSu - adhyAtmadhyAnanirata evA munio hAtha ane paga baMnene pravartAvatA nathI, paraMtu dehane kAcabAnI jema lIna rAkhIne zuddha Atmatattvane pragaTa karavA mATe Atmika bhAvomAM sudaDha vyApAravALA thaIne jagata pratye upekSAnA bhAvavALA thavA mATe udyama karatA hoya che, ane kvacit saMyamavRddhinuM koI kAraNa hoya to samyagu yatanApUrvaka gamananI pravRtti kare che. tethI muni hAtha ane pagathI arthAt kAyAthI saMyata hoya che. A rIte muni kAyamurtivALA che tema batAvyuM. (25) vANIthI saMyata bhAvabhikSu - adhyAtmadhyAnanirata evA munio koI prayojana na hoya to karmabaMdhanA kAraNabhUta evA vacanavyApAra karatA nathI. tethI akuzaLa vAgyoganA nirodhavALA che. vaLI saMyamavRddhimAM upayogI evI vANIno vyApAra Avazyaka jaNAya tyAre, karmanirjarAnuM kAraNa bane e rIte kuzaLa vANIno vyApAra kare che, je sva-paranA hitanuM kAraNa bane che. A rIte muni vAguptivALA che, tema batAvyuM. (26) nivRta viSaya prasaravALA bhAvabhikSu : adhyAtmadhyAnanirata evA munio iMdriyonA viSayone jovAmAM pravRtta nathI, paraMtu temanuM citta aMtaraMga AtmAnA zuddha bhAvone pragaTa karavA mATe pravRtta hovAthI iMdriyonA viSayono prasara nivRtta thayelo che. A rIte muni manoguptivALA che, tema batAvyuM. adhyAtmadhyAnanirata traNa guptithI gupta evA muni zuM kare? te batAve che - (27) svArthanuM ciMtavana karanArA bhAvabhikSu - adhyAtmadhyAnanirata ane traNa guptithI gupta evA muni sadA sUtra ane arthanuM ciMtavana karIne AtmAne pAramArthika bhAvothI vAsita kare che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 bhikSatAviMzikA/zloka-1ra A rIte adhyAtmadhyAnanirata ane traNa guptithI gupta evA munio karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. ll11aaaa avataraNikA - vaLI munio kevA hoya che, te anya prakAre batAve che - zloka : ajJAtoJchaM caran zuddhamalolo'rasagRddhimAn / RddhisatkArapUjAzca jIvitaM yo na kAGkSati / / 12 / / anvayArtha zuddham jJAtopuM vara-bhAvathI parizuddha evuM (thoDuM) ajJAta ucha caratA sasto:=aprAptanI prArthanA na karanArA, sasarakRddhimA=prApta AhAramAM paNa apratibaddha, ya =je muni RddhisArapULAkza nIvitaMtra Rddhi, satkAra, pUjAne ane asaMyamajIvitane na vAkSati=IcchatA nathI, te bhAvabhikSu che. ll12aa zlokArca - zuddha evuM (thoDuM) ajJAta ucha grahaNa karatA, aprAptanI prArthanA na karanArA, prApta AhAramAM paNa apratibaddha, je muni Rddhi, satkAra, pUjAne ane asaMyamajIvitane IcchatA nathI, te bhAvabhikSu che. vizA TIkAH ajJAtoJchamiti-zuddha-bhAvaparizuddhaM stokamityarthaH, alolo-nAprAptaprArthanaparaH, arasagRddhimAna prApteSvapyapratibaddhaH, RddhirAmarSoSadhyAdikA, satkAro vastrAdinA, pUjA prasUnAdinA, jIvitamasaMyamajIvitam / / 12 / / zlokanA keTalAka zabdono artha TIkAmAM spaSTa kare che - TIkArya : zuddha stomitvartha, sAdhu bhAvathI parizuddha evuM alpa ajJAta ucha grahaNa kare che.
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/bloka-12 25 alolo vArthanaparaH, sAdhu alola hoya che-bhikSAmAM je prApta na thayuM hoya tenI prArthanA karatA nathI arthAt A vastuno joga che ? tema pRcchA karatA nathI. ..... arasa gaprativaddhaH, sAdhu arasamRddhivALA che=prApta evA AhAramAM paNa apratibaddha che arthAt cittanA saMzleSa vagaranA che. ddhiH nIvitam || sAdhu Rddhi, satkAra, pUjA ane jIvitane IcchatA nathI, ema zlokamAM kahyuM. temAM RddhiAmaSaSadhi Adi, satkAra= vastrAdithI satkAra, pUjA=puSpAdithI pUjA, jIvita=asaMyama jIvitane, je sAdhu IcchatA nathI, te bhAvabhikSu che ema saMbaMdha che. 119211 * prAptavyativaddhaH ahIM pi thI e samuccaya thAya che ke muni aprAptamAM to apratibaddha che, paraMtu prApta evA AhArAdimAM paNa apratibaddha che. bhAvArtha: (28) zuddha evA ajJAta uMchane grahaNa karatA, aprApta AhAranI prArthanA na karanArA ane prApta AhAramAM apratibaddha evA bhAvabhikSu : munio sarva bhAvo pratye nirmama hoya che ane dehanuM paNa pAlana saMyamanI vRddhine arthe kare che. tethI saMyamanI vRddhi arthe bhikSA Adi mATe pravRtti karatA hoya tyAre nirdoSa bhikSA paNa ajJAtakuLomAMthI lAve che; paraMtu A loko mane oLakhe che, tethI bhikSAnI prAptimAM anukULatA thaze, evI buddhithI jJAtakuLomAMthI lAvatA nathI. vaLI te bhikSA zuddha bhAvathI parizuddha evI alpa grahaNa kare che arthAt pote grahaNa karelI bhikSAne kAraNe zrAvakone leza paNa pIDA na thAya ane pazcAtkarmAdi AraMbha-samAraMbha na thAya, e prakAranI yatanAthI alpa grahaNa kare che. vaLI muni alola hoya che arthAt potAne je ISTa AhAra hoya te prApta na thAya to gRhastha pAse te AhAranI-vastunI yAcanA karatA nathI, paraMtu je prApta thayuM hoya tenA dvArA saMyamanI vRddhino udyama kare che. vaLI muni je bhikSA prApta thaI hoya temAM paNa A mane anukULa che, tevI
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 bhikSadvAciMzikA/zloka-13 buddhithI pratibaddha mAnasavALA nathI, paraMtu sarva bhikSA pratye samabhAvavALA che. (29) Rddhi, satkAra, pUjA ane jIvitane na IcchanArA bhAvabhikSu - potAnA saMyamanA yoganI sAdhanAthI AmaSaSadhi vagere Rddhio prApta thAya tevI AkAMkSA sAdhu rAkhatA nathI. vaLI loko vastrAdi dvArA potAno satkAra kare tevI AkAMkSA rAkhatA nathI ke potAnA pravezAdi vakhate puSpAdi dvArA pUjA kare tevI AkAMkSA paNa rAkhatA nathI, paraMtu sarvatra samabhAvavALA hoya che. vaLI muni asaMyamajIvitanI AkAMkSA rAkhatA nathI=dehanuM te rIte pAlana karIne dIrghakALa sudhI jIvavAnI AkAMkSA rAkhatA nathI, paraMtu saMyamanI vRddhi arthe yatanApUrvaka saMyamapAlana karatAM jIvita alpa thAya to paNa jIvitanuM mahattva rAkhatA nathI, paNa saMyamavRddhinuM mahattva rAkhe che. AvA prakAranA sAdhuo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. zA avataraNikA : vaLI sAdhu aMtaraMga rIte krodha ane mAnathI abAdhita hoya che. tethI kevI pravRtti kare che, te graMthakArazrI batAve che - zloka : yo na kopakaraM brUyAt kuzIlaM na vadet param / pratyekaM puNyapApajJo jAtyAdimadavarjitaH / / 13 / / anvayArtha: tho je sAdhu zopa =bIjAne kopa kare tevuM vacana na lUtha-bolatA nathI, para=svapakSanA ziSyothI vyatirikta=parane suzInaM kuzIla na va-kahetA nathI, pratye puthapApajJopratyeka=pratyeka vyaktimAM vizrAMta evA puNyapApane jANanArA che. AthI ja) nAtyAvita:=jAtyAdi madathI rahita hoya che, te bhAvabhikSu che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. II13 zlokArca - je sAdhu bIjAne kopa kare tevuM vacana bolatA nathI, svapakSanA
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSAtrizikA/bloka-13 27 ziSyothI parane kuzIla kahetA nathI, pratyeka vyaktimAM vizrAMta evA puNya-pApane jANanArA che. (AthI ja) jAtyAdimadathI rahita hoya che, te bhAvabhikSa che. ll13mAM TIkA - ___ ya iti-paraM-svapakSavineyavyatiriktaM, pratyekaM-pratisvaM, puNyapApajJo'nyasambandhino'nyatrAsakramAt, itthaM ca jAtyAdimadairvajitaH / / 13 / / zlokanA keTalAka zabdonA artha TIkAmAM spaSTa kare che - TIkArca - paraM .... tirita para=svapakSanA ziSyothI vyatirikta arthAta anya samudAyanA sAdhu ke gRhasthone, kuzIla kahetA nathI. pratye ... tA pratyekaprativyakti vizrAMta evA puNya-pApane jANanArA che; kema ke anya saMbaMdhI evA puNya-pApanuM anyatra asaMkrama che=anya puruSamAM asaMkrama che, ane A rIte=pratyeka vyakti vizrAMta evA puNya-pApane sAdhu jANanAra che e rIte, jAtyAdi madathI rahita che. ll13 bhAvArtha - (30) bIjAne kopa kare tevuM vacana na bolanArA bhAvabhikSu - je sAdhu bIjAne kopa kare tevuM vacana bolatA nathI, AthI saMyamanI vRddhinuM kAraNa jaNAya tyAre ja bole che, te sivAya vacanaprayoga karatA nathI; ane je vacanaprayoga kare che, tenAthI koInuM ahita na thAya te prakAre samyagu samAlocana karIne ucita vacana bole che, te bhAvabhikSu che. (31) svapakSanA ziSyothI anyane kuzIla na kahenArA bhAvabhikSu - sAdhu mahAtmAo potAnA pakSanA ziSyothI anya evA koIne kuzIla kahetA nathI arthAtu potAnA ziSyo kyAreka pramAda karatA hoya to temane mArgamAM lAvavA mATe A pravRtti kuzIla che tema kahe, paraMtu potAnA samudAyathI anya samudAyanA sAdhuo pArthasthAdi hoya to paNa A kuzIlarUpa che, tema kahetA nathI, ke koI
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 bhikSudrAsiMzikA/zloka-14 gRhastho paNa kutsita pravRtti karatA hoya to A kuzIla che, tema kahetA nathI; kema ke te prakAranA vacanaprayogathI anya sAdhuone ke gRhasthone pIDA thavAno saMbhava rahe che. sAdhu phakta yogya jIvonA hita arthe, sAdhuothI bIjAne thatA anarthanA nivAraNa mATe temanA nimittane pAmIne bIjA jIvono vinAza na thAya tadarthe A sAdhuonI AcaraNA susAdhuonI AcaraNA jevI nathI, te prakAre ucita-bhASaNa kvacit kare. te sivAya anyanI kuzIla pravRtti joIne asahiSNu svabhAvathI parane kuzIla kahetA nathI, tevA sAdhu bhAvabhikSu che. (32) pratyeka vyaktinA puNya-pApane jANanArA AthI ja jAtyAdi madathI rahita bhAvabhikSu - sAdhu dareka vyaktimAM vizrAMta evA puNya ane pApane jANanArA che; kema ke koInuM puNya ke koInuM pApa anyamAM saMkrama pAmatuM nathI. tethI puNyanA udayathI te te vyakti uttama jAti Adine prApta kare che ane pApanA udayathI te te vyakti hina jAti Adine prApta kare che. tethI puNya ane pApane AdhIna ucca jAti AdinI ke hIna jAti AdinI prApti che. A prakAre jANatA evA sAdhu jAti Adino mada karatA nathI; kema ke jAti Adi potAnI guNasaMpatti nathI, paraMtu puNyAdithI prApta thayelI vastu che, ane guNasaMpattithI vicArIe to sarva jIvo siddhanA sadaza hovAthI samAna che, ane jAtyAdino mada karavAthI to janmAMtaramAM potAne hIna jAtyAdinI prApti thAya che. mATe jAtyAdino mada karavo ucita nathI. te prakAre vicArIne sAdhu jAtyAdi madathI rahita rahe che. AvA prakAranA sAdhu karmane bhedanAra hovAthI bhAvabhikSu che. II13 avataraNikA :vaLI bhAvabhikSa kevA hoya che, te graMthakArazrI batAve che - zloka : pravedayatyAryapadaM paraM sthApayati sthitaH / dharmaceSTAM kuzIlAnAM parityajati yaH punaH / / 14 / /
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 bhikSudrAsiMzikA/zloka-14 anvayArtha : =je muni sArthavaM pravedati Aryapadane arthAt zuddha dharmapadane pravedana kare che arthAt loko AgaLa prakAzana kare che, ane sthiti sthApatta zuddha dharmapadamAM rahelA sAdhu parane zuddha dharmapadamAM sthApana kare che, punA=vaLI yuzInAnAM gharmavedAM-kuzIlonI dharmaceSTAno racanati tyAga kare che, te bhAvabhikSa che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. I14 zlokArca - je muni AryapadanuM pravedana kare che, zuddha dharmapadamAM rahelA sAdhu parane zuddha dharmapadamAM sthApana kare che; vaLI kuzIlonI dharmaceSTAno tyAga kare che, te bhAvabhikSu che. ll14 zlokanA keTalAka zabdonA artha TIkAmAM spaSTa kare che - TIkA: pravedayatIti-pravedayati-kathayati, AryapadaM-zuddhadharmapadam / / 14 / / TIkArca - veti .... zuddhadharmajavam AryapadanuM zuddha dharmapadanuM kathana kare che. ll14 bhAvArtha(33) zuddha dharmapadanuM kathana karanArA bhAvabhikSu - je muni zuddha dharmapadamAM svayaM rahelA che ane yogya jIvone zuddha dharmapadanuM svarUpa batAve che, jethI te te jIvo potAnI yogyatAne anurUpa zuddha dharmane prApta kare. AvA prakAranA munio karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. (34) zuddha dharmapadamAM rahelA, bIjAne zuddha dharmapadamAM sthApana karanArA bhAvabhikSu: je yogya jIvo zuddha dharma svIkAravA mATe tatpara thayelA che, tevA yogya jIvone dIkSA ApIne anuzAsana Ape che, jethI te jIvo zuddha dharmapadamAM sthApana thAya. A rIte svayaM zuddha dharmapadamAM rahelA che ane yogya jIvone zuddha dharmapadamAM
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 bhikSudrAsiMcikA/zloka-1pa sthApana kare che, te mahAtmA karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. Azaya e che ke bhagavAnanA vacananA paramArthane jANanArA hovAthI susAdhuo mohanuM unmelana thAya te prakAre zuddha dharmapadamAM rahelA che ane je yogya ziSyo temanI pAse saMyama grahaNa karIne ArAdhanAmAM udyamavALA thAya che, temane sAraNA, vAraNA Adi dvArA ane navIna navIna zrutanuM adhyayana karAvavA dvArA zuddha dharmapadamAM sthApana kare che, teo bhAvabhikSu che. (35) kuzIlonI dharmaceSTAno tyAga karanArA bhAvabhikSu - saMyama grahaNa karIne keTalAka pramAdI sAdhuo kuzIla evI dharmaceSTAne kare che. tevA kuzIla sAdhuonI dharmaceSTAnuM nimitta karIne je sAdhuo temanI jema kuzIla dharmaceSTA karatA nathI, paraMtu kyAreka nimitta pAmIne kuzIla dharmaceSTA thaI gaI hoya topaNa yatanApUrvaka niMdA-gartA karIne tenI zuddhi kare che, tethI kuzIla dharmaceSTAno tyAga karanArA je sAdhuo che, teo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. II14. avataraNikA: vaLI bhAvabhikSa kevA hoya che, te anya prakAre graMthakArazrI batAve che - zloka : udvego hasitaM zoko ruditaM kranditaM tathA / yasya nAsti jugupsA ca krIDA cApi kadAcana / / 15 / / anvayArtha: vaca=jemane vahIvana kyAreya u=udvega, sita hAsya zoka zoka, vita=rUdana, tathA=ane khyitaM AkraMdana tumusA ra=ane jugupsA jIllA vA=ane krIDA nAstikatathI te bhAvabhikSa che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. II1pA. zlokArca - jemane kyAreya udvega, hAsya, zoka, rudana ane AkraMdana, juguptA
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhilAsiMcikA/zloka-15 ane krIDA paNa nathI, te bhAvabhikSa che. ll1paNA TIkA : 31 rUti-vyaa: T11/ TIkArya : zlokano artha spaSTa hovAthI A zlokanI TIkA graMthakArazrIe karela nathI. II1pA bhAvArtha :(36) jemane kyAreya udvega, hAsya, zoka, rudana, kaMdana, jugupsA ane krIDA ja nathI te bhAvabhikSu - ArAdhaka evA paNa keTalAka sAdhako utsAhathI saMyama grahaNa karyA pachI dizAnI sUjha nahi hovAthI temanuM citta udvegavALuM hoya che; paraMtu bhAvabhikSune to mohanuM umUlana karavuM e potAnuM lakSya che, te prakArano pAramArthika bodha hovAne kAraNe kyAreya udvega thato nathI, paraMtu prApta thayelA yogamArgane utsAhathI seve che. vaLI saMsArI jIvo mohane vaza thaIne je prakAre hAsya kare che, nimittone pAmIne zokavALA thAya che, vaLI pratikULa saMyogomAM raDe che ke kaMdana kare che, te prakAranA bhAvo bhAvabhikSune thatA nathI, paraMtu sarva saMyogomAM utsAhathI te sarvanA unmelanane anukULa udyama kare che. vaLI mahAtmAone jugupsanIya padArthone joIne jugupsA thatI nathI, arthAt A pudgalono svabhAva che, ane jIvano ajugupsA svabhAva che, te prakAranA bhAvothI AtmAne bhAvita kare che tethI jugupsanIya padArtho pratye jugupsA thatI nathI. vaLI lokone krIDA karatA joIne munio krIDA karatA nathI, paraMtu saMvRta manavALA thaIne yogamArgamAM udyama karIne uparamAM kahelA sarva bhAvono sadA parihAra kare che. AvA prakAranA bhikSuo karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. II1po
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 bhikSAtrizikAzloka-16 avataraNikA : vaLI bhAvabhikSa kevA che te anya prakAre graMthakArazrI batAve che - zloka :idaM zarIramazuci zukrazoNitasambhavam / zAzvataM ca matvA yaH zAzvatArtha pravartita sAdA anvayArtha: je bhikSu rUrva zarIraM A zarIrane zuci azucivALuM zuzoNitasamaya zukra ane zoNitathI utpanna thayeluM zAzvata mitro ane azAzvata mAnIne zAzvatArtha zAzvata arthate mATe pravartita pravarte che, te bhAvabhikSa che, ema zloka-17 sAthe saMbaMdha che. 16 zlokArca - je bhikSu A zarIrane azucivALuM, zukra ane zoNitathI utpanna thayeluM ane azAzvata mAnIne, zAzvata arthane mATe pravarte che, te bhAvabhi che. ll16nA TIkA - rUti-vya: sAuddA TIkArca - zlokano artha spaSTa hovAthI A zlokanI TIkA graMthakArazrIe karela nathI. II16 bhAvArtha(37) azucivALA ane zukazoNitathI utpanna thayelA A zarIrane azAzvata mAnIne zAzvata artha mATe pravartanArA bhAvabhikSu - anAdikALathI jIvane te te zarIranI prApti thAya che, ane te zarIra pratye mamatva thAya che ke A zarIra mArA sukhanuM sAdhana che. AvI avyakta buddhi jIvamAM
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAaizikA/zloka-17 paDelI hoya che, tethI zarIrane sAcavavAmAM, saMbhALavAmAM jIvano sarva yatna varte che. muni zarIranA svarUpane paramArthathI jonArA hoya che, ane zarIranA svarUpane paramArthathI joIne te bhAvothI AtmAne bhAvita kare che tyAre vicAre che ke A zarIra svayaM azucirUpa che; kema ke lohI-mAMsa AdithI bhareluM che. vaLI zarIranuM utpattisthAna zukra-zoNitarUpa azucisthAna che. eTaluM ja nahi, paraMtu prApta thayelA zarIrane game teTaluM sAcavavAmAM Ave topaNa zAzvata rahe tevuM nathI. A pramANe vicArIne zAzvata evA potAnA asaMgabhAvane pragaTa karavA arthe je muni prayatna kare che arthAt jIvano pAramArthika svabhAva bAhya padArtho sAthe bhAvathI paNa saMga karavAno nathI, ane dravyathI paNa saMga karavAno nathI, ane te asaMgasvabhAva siddha avasthAmAM zAzvata che, te asaMgasvabhAvane pragaTa karavA arthe je muni prayatna kare che, te muni karmane bhedanArA hovAthI bhAvabhikSu che. II1chA avataraNikA - zloka-1 thI 16 sudhI bhikSanuM je svarUpa batAvyuM, te svarUpavALA bhAvabhikSa che. te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka - sa bhAvabhikSurbhettRtvAdAgamasyopayogataH / bhedanenogratapasA bhedyasyAzubhakarmaNaH / / 17 / / anvayArthaH pratApanA menena=ugra tapasvarUpa bhedana kriyA vaDe kAmacopayoti:AgamanA upayogathI medasya zumarma=bhedya evA azubha karmanuM metRtyAtma bhepaNuM hovAne kAraNe sate, bhAvabhikSu che=zloka-1 thI 16 sudhI batAvyuM tevA svarUpavALA bhikSu che, te bhAvabhikSu che. 17 zlokArca - ugra tapasvarUpa bhedanakyiA vaDe AgamanA upayogathI bhedha evA azubha karmanuM bhetRpaNuM hovAne kAraNe te bhAvabhikSa che loka-1 thI
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/bloka-17 34 16mAM batAvyuM, tevA svarUpavALA bhikSu che, te bhAvabhikSu che. ||17II TIkAH sa iti sabhAvabhikSurbhaNyate / ugratapasA bhedanenAzubhakarmaNo bhedyasyAgamopayogato bhettRtvAt / taduktaM "bhettAgamovautto duvihatavo bheaNaM ca bhettavyaM / gakavidaM janmavudaM teLa nirutta samivavu" / / (6.vai. ni. rU42) tti 199|| TIkArtha: : saH maLyate | zloka-1thI16 sudhI varNana karyuM tevA svarUpavALA evA te bhAvabhikSu kahevAya che. kema bhAbhikSu kahevAya che ? temAM hetu kahe che - ***** ugratapasA metRtvAt / ugra taparUpa bhedanakriyA vaDe AgamanA upayogathI bhedya evA azubha karmanuM bherRpaNuM hovAne kAraNe te bhAvabhikSu kahevAya che, ema anvaya che. ..... tavruttam--te kahevAyuM che=prastuta zlokamAM te bhAvabhikSu kema che temAM je hetu Apyo te dazavaikAlika niryukti gAthA-342mAM kahevAyuM che. "mettA sa millu" 11 tti AgamanA upayogavALA bhennAbhedaka che. be prakAranA taparUpa=bAhya ane atyaMtara taparUpa bhedana=bhedanakriyA che, ane ATha prakAranI karmarUpa kSudhA bhettavya=bhedavA yogya che, te kAraNathI nirutta=vyutpatti arthavALA evA te bhikSu che. tti-vRti zabda uddharaNanI samAptisUcaka che. 17 bhAvArtha bhAvabhikSunI vyutpatti zloka-1thI16 sudhI varNana karyuM tevA svarUpavALA yogI sadA samabhAvamAM hoya che, ane sarva udyamathI samabhAvanI vRddhi karavA mATe yatnazIla hoya che, tethI sarva ucita pravRttio kare che, paraMtu mohanA saMzleSane pAmIne saMsArI jIvonA jevI :
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 bhikSadvAtrizikA/zloka-17 pravRtti karatA nathI, teo bhAvabhikSu che. kema bhAvabhikSu che, temAM yukti graMthakArazrI batAve che - pUrvamAM varNana karyuM evA yogIo sarva pravRtti AgamanA upayogathI kare che, ane AgamanA upayogathI thatI temanI pravRtti ugra tapasvarUpa che, ane te ugra tapasvarUpa kriyA bhedanakriyArUpa che, ane te ugra tapasvarUpa bhedanakriyAthI bhedya azubhakarma che. AnAthI e phalita thAya che ke AvA prakAranA bhikSu AgamanA upayogathI azubha karmanuM bhedana kare che, tethI bhAvabhikSu che.ll17nA vizeSArtha - ahIM vizeSa e che ke mohathI AkuLa evo AtmAno jJAnano upayoga karmabaMdhanuM kAraNa che, ane mohanA unmelanane anukULa evo AtmAno jJAnano upayoga karmanAzanuM kAraNa che. vaLI AtmA sAthe saMzleSa pAmelAM karmone AtmAthI pRthak karavA jevAM che; kema ke AtmA sAthe saMzleSa pAmelAM karmo AtmAne viDaMbaNA karanArAM che. tethI AtmA mATe bhedavA yogya evAM te azubha karmone yogI mahAtmAo potAnA zuddha upayogarUpa ugra tapa dvArA bhedana kare che. zuddha upayogane phuraNa karavA mATe Agamano upayoga kAraNa che. tethI bhAvabhikSu AgamanuM smaraNa karIne sarva pravRttio kare che; ane te pravRtti karmanA bhedanane anukULa kriyArUpa che, ane tenAthI bhedya evAM azubha karmo AtmAthI pRthapha thAya che. mATe ugra taparUpa bhedanakriyA vaDe bhedya evA azubha karmanuM AgamanA upayogathI bhedana karanAra mahAtmAo bhAvabhikSu che. II1LA avataraNikA - zloka-1thI17mAM bhAvabhikSa kevA hoya tenuM svarUpa batAvyuM. have te bhAvabhisunA paryAyavAcaka anya zabdo dvArA bhikSanuM svarUpa graMthakArazrI batAve che -
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 bhikSudrAsiMzikA/zloka-18 zloka : bhikSAmAtreNa vA bhikSuryatamAno yatirbhavet / bhavakSayAd bhavAntazca carakaH saMyamaM caran / / 18 / / anvayArtha vA=athavA mikSAmAtraLa mikSa=bhikSAmAtrathI bhikSa, atimAno yatiHkayatanA karatA yati, avakSaya mA =bhavanA kSayathI bhavAMta =ane saMyama vara vara=saMyamamAM caratA caraka thAya. I18. zlokArya : athavA bhikSAmAtrathI bhikSa, yatanA karatA yati, bhavanA kSayathI bhavAMta ane saMyamamAM caratA caraka thAya. II18ll TIkAH bhikSeti-bhikSAmAtreNa vA sarvopadhizuddhabhikSAvRttilakSaNena bhikSuH / yatamAno bhAvatastathAguNeSu (tathA tathA guNeSu) yatirbhavet / bhavakSayAtsaMsAranAzA= bhavAntazca / saMyama saptadazaprakAraM caran carakaH / / 18 / / TIkArya : mikSamitra ..fmakSa | athavA bhikSAmAtrathI sarva upadhithI zuddha bhikSAvRttisvarUpa bhikSAmAtrathI arthAt saMyamanI vRddhimAM kAraNa bane tevI sarva aMgothI zuddha bhikSAvRttirUpa bhikSAmAtrathI bhikSa thAya. thatamAno ..... bhavet bhAvathI te te prakAranA guNomAM yatanA karatA arthAt pote je saMyamanI bhUmikAmAM che, tenAthI uttara-uttaranI saMyamanI bhUmikAnuM kAraNa bane che te prakAranA guNomAM yatanA karatA yati thAya. avakSayAt ..... mavAnta% | bhavanA kSayathI=saMsAranA nAzathI arthAt nazyamAna naSTa e nyAyathI jemano saMsAra nAza thato hoya temano saMsAra nAza thayo che, tema kahevAya. tethI bhikSa bhavAMta=bhavanA aMtavALA thAya arthAta kahevAya.
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 bhikSuddhAtrizikA/zloka-18 saMyama ... varaha ane satara prakAranA saMyamane caratA caraka thAya. II18 mudrita pratamAM thatamAno mAvataH tathA gurU ratirmavet ema kahyuM tyAM 'tathApupu' pATha che tyAM dazavaikAlika adhyayana-10-344 gAthAnI AcArya zrI haribhadrasUrikRta vRttimAM bhAvato yatamAna tathA tathA pu + va yatirmavati, naga2thA A pramANe pATha hovAthI tathA tathA puSu' pATha saMgata jaNAya che. bhAvArtha(1) bhikSAmAtrathI bhikSu - je sAdhu saMyamanI vRddhinuM kAraNa bane te prakAranI sarva upadhithI zuddha bhikSAnI pravRtti kare che, te bhikSu kahevAya. Azaya e che ke sAdhubhagavaMto parigraharUpa dehane dhAraNa karanArA nathI, paraMtu saMyamanA upakaraNarUpe dehane dhAraNa karanArA che; ane saMyamanA upakaraNabhUta dehanuM te rIte pAlana kare che ke jethI saMyamanI vRddhi thAya, ane saMyamanI vRddhi mATe nirlepa-nirlepatara avasthAnuM kAraNa bane tevI bhikSA zAstravidhi anusAra grahaNa kare, ane zAstravidhi anusAra te bhikSAthI dharmanA upakaraNarUpa dehanuM pAlana kare, ane bhikSAthI saMyamamAM samartha banelA evA dehathI saMyamamAM sudaDha vyApAra kare tevI bhikSA sarva upadhithI zuddha che, ane tevI bhikSA je sAdhu grahaNa kare te sAdhu bhAvabhikSu che. (2) yatanA karatA yati : je sAdhumahAtmA mohanA unmelanane anukULa sarva udyamathI yatna karI rahyA che, teo bhAvathI te te prakAranA guNomAM yatna kare che arthAt sAdhu pote je saMyamanI bhUmikAmAM che, tenAthI uttara-uttaranI saMyamanI bhUmikAnI prAptinuM kAraNa bane te te prakAranA guNomAM yatna kare che, tethI yati che. sAmAnyathI sAdhvAcAranI sarva ucita AcaraNAo zAstravidhi anusAra karAtI hoya to te vidhi dravyathI te guNonI prAptine anukULa kriyA svarUpa che, paraMtu te rIte dravyathI kriyA karanAra paNa je yati te te kriyAkALamAM mohanA umUlanane anukULa aMtaraMga vIryavyApArane jAgRta rAkhIne yatna karatA hoya, to bhAvathI te
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 bhikSudrAsiMzikA/zloka-19 te guNomAM yatna karanArA che, mATe yati che. (3) bhavakSayathI bhavAMtaH je sAdhumahAtmA bhavanA kSayanA upAyamAM sudaDha vyApAravALA che, teo 'nazyamAna nam'=nAza pAmatuM hoya te nAza pAmyuM ema kahevAya che, e nyAyathI bhavanA kSayavALA che. AnAthI e phalita thAya che ke je sAdhunI pratyeka kSaNa bhavanA upAyabhUta mohanA unmelana mATe sudaDha vyApAravALI che, te muniono bhava nAza pAmI rahyo che, mATe nAza pAmelo che, tema svIkArIne, bhavanA aMtavALA bhavAMta evA muni che, tema kahela che. (4) sattara prakAranA saMyamane caratA caraka - saMyama eTale AtmAne saMsAranA bhAvothI saMyamita karIne AtmAnA zuddha bhAvomAM sthira karavAno udyama karavo. je munibhagavaMto AtmAne zuddhabhAvamAM sthira karavAnA udyamane anukULa, sattara prakAranA saMyamanI AcaraNAmAM te prakAre yatna kare che ke jethI temanI mana, vacana ane kAyAnI gupti uttara-uttara atizayita thaI rahI che, tevA munio caraka che. 18nA zloka - kSapakaH kSapayan pApaM tapasvI ca tapAzriyA / bhikSuzabdaniruktasya bhedAH khalvarthato hyamI / / 19 / / anvayArtha pApa sAtha-pApane kSapaNA karatA kSa kSapaka che, ane tapazcayAtra taparUpI lakSmIthI tapasvI-tapasvI che. di mI=A=zloka-18-19mAM batAvyA e, uttarthato kharekhara arthathI misuzaLaniruttI vi=bhikSazabdanI vyutpattinA bhedo che. II19
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSAtrizikA/zloka-19 blokArya : pApanI kSapaNA karatA kSapaka che ane tArUpI lakSmIthI tAravI che. A zloka-18-19mAM batAvyA e, kharekhara arthathI bhikSa' zabdanI vyutpattinA bhedo che. ll19ll TIkA: kSapaka iti-pApaM kSapayan kSapako bhaNyate / tapAzriyA tapolakSmyA ca tapasvI / amI hi prAsaGgikA api arthato bhikSuzabdaniruktasya bhedAH tadarthaM pratyavyabhicArAt sarveSAM / tadAha bhikSuzabdaniruktadvAre niyuktikRt - "bhiMdato a jahakkhuhaM bhikkhu jayamANao jaI hoi / saMjamacarao carao bhavaM khivaMto bhavaMto a / / jaM bhikkhamattavittI teNa ya bhikkhu khavei jaM khavaNo / tavalaMnane tatvasivivi kannovipakjhAyo" | (have nivR0/rU4rU-4)T98A TIkArca - pApaM lAyan ..... pApanI kSapaNA karatA kSapaka kahevAya che ane tapazrIthI-taparUpI lakSmIthI, tapasvI kahevAya che. A prAsaMgika paNa zabdo=prAsaMgika kahevAyelA bhikSa-yati vagere zabdo arthathI bhikSu' zabdanI vyutpattinA bhedo che; kema ke sarveno=bhikSa, yati Adi sarva zabdono, tadartha prati=bhikSu zabdanA vyutpattinA artha prati, avyabhicAra che. tavAda - mikSazanivAre nivRttivRta - bhikSu zabdanA virukta dvAramAM= bhikSa zabdanI vyutpattine kahenArA dvAramAM, niryuktikAra vaDe te bhikSa. yati Adi zabdo bhikSu' zabdanI vyutpattinA arthane kahenArA che te, kahe che - fmahaMto ..... " || naM ..... pannAmo" || je pramANe sudhAne bhedatA=ATha prakAranI karmarUpa sudhAne bhedatA bhikSu kahevAya, yatanA karatA yati thAya. saMyamane caratA caraka thAya, bhavanI kSapaNA karatA bhavAMta thAya, je kAraNathI bhikSAmAtravRtti che te kAraNathI bhikSu che, je kAraNathI kSapaNA kare che te kAraNathI kSapaka che, tapa-saMyamamAM udyamavALA che mATe
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 40 bhikSudrAsiMcikA/zloka-19 tapasvI che, e prakAre anya paNa paryAyo che arthAta bhikSu zabdanA paryAyo che. 19I bhAvArtha - (5) pApanI kSapaNA karatA kSapaka - saMsAranA bIjabhUta mohano pariNAma te pApa che, ane bhikSu mana, vacana ane kAyAnA sudaDha vyApArathI zAstravacananuM avalaMbana laIne moharUpI pApanA saMskAro kSINa thAya ane mohathI viparIta evA zuddha AtmatattvanA saMskAro AdhAna thAya, te prakAre sarva udyama kare che, tethI pApanI kSapaNA karatA muni kSapaka che. (6) tArUpI lakSmIthI tapasvI - 'aaN tApanA tapa:' - je karmone tapAve te tapa kahevAya arthAt AtmA sAthe saMlagna karmone AtmAthI pRthapha kare te tapa kahevAya; ane karmone AtmAthI pRthaka karavA mATe je bAhya ke atyaMtara tapamAM udyama karavAmAM Ave, ane te tapa dvArA cittanI asaMgabhAvanI pariNati skurAyamAna karavAmAM Ave, te tArUpI lakSmI che; ane AvA prakAranI tArUpI lakSmIvALA muni che. mATe muni tapasvI che arthAt muni zaktinA prakarSathI bAhya ane atyaMtara evA tapamAM udyama karIne karmono nAza kare che, mATe muni tapasvI che. zloka-18-19mAM bhikSu' zabdanA prAsaMgika anya bhikSu, yati Adi zabdo kahyA te sarva zabdo 'bhikSu' zabdanI vyutpattinA arthane kahenArA che. te A rIte - (1) "karmone je bhede te bhikSu che" te bhikSu zabdanI vyutpatti artha che, ane bhikSAmAtrathI bhikSu' kahevAthI paNa e ja artha prApta thAya che, ke karmanA unmelanane anukULa saMyamanI vRddhinuM kAraNa bane te prakAre je bhikSAmAM yatna kare che, te 'bhikSu che. (2) "yatamAna yatanA karatA, yati che', tema kahevAthI paNa e prApta thAya che ke te te prakAranA AtmAnA guNomAM bhAvathI je yatamAna che, te yati che, ane AvA prakAranA yati avazya AtmA sAthe saMlagna thayelAM karmone bhedanArA che, tethI bhikSu che. (3) "je sAdhu saMsArano nAza karavA mATe sarva yatnathI udyama karI rahyA che,
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 41 bhikSudrAsiMzikA/zloka-20-21-22 teo bhavAMta che'; ane AvA prakArano udyama karanArA sAdhu AtmAmAM lAgelA karmone bhedI rahyA che, mATe "bhikSu' che. (4) "sattara prakAranA saMyamamAM jeo carI rahyA che, teo caraka che; ane AvA prakAranA caraka sAdhu AtmAmAM lAgelA karmone bhedI rahyA che, mATe 'bhikSu" che. (5) "AtmAmAM mohanA saMskArorUpa pApa vidyamAna che. te mohanA saMskAronuM unmelana karI rahyA che, mATe muni kSepaka che ane AvA prakAranA kSepaka muni karmone bhedanArA che, mATe "bhikSu che. (3) "munio AtmAmAM tattvajJAnanA saMskAranA AdhAna arthe bAra prakAranI taparUpI lakSmImAM udyama karanArA che, tethI tapasvI che'; ane AvA prakAranA tapasvI evA muni karmone bhedanArA che, mATe "bhikSu che. AnAthI e prApta thAya ke bhikSu, yati Adi zabdo, zabdothI ane vyutpattithI anya anya arthane batAve che, ane phaLathI bhikSurUpa eka arthane batAve che. II1lA avataraNikA : bhikSunA tAtparyane batAvavA mATe muninA paryAyavAcI anya zabdone graMthakArazrI batAve che - zloka : tIrNastAyI vratI dravyaM kSAnto dAnto muniryatiH / RjuH prajJApako bhikSurvidvAn viratatApasau / / 20 / / buddhaH pravrajito mukto'nagArazcarakastathA / pAkhaNDI brAhmaNazcaiva parivrAjakasaMyatau / / 21 / / sAdhurlakSazca tIrArthI nirgranthA zramaNastathA / ityAdInyabhidhAnAni guNabhAjAM mahAtmanAm / / 22 / / zloka-20no anvayArthatIrtha tIrNa, tAthI tAyI, gratI-vratI, caMdravya, sAntAkSAMta, tAnto dAMta,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 bhikSudrAviMzikA/zloka-20-21-22 muni =muni, tithati, Rr=Rju,prajJAvo prajJApaka, mikSu =bhikSu, vidvAnsa vidvAna, viratatApasau=virata ane tApasa. 20 zloka-21no anvayArca - yuddha =buddha, pranato-pravrajita, muva=mukta, nara=alagAra, ghara:= caraka pabliI=pAkhaMDI, vradi=brAhmaNa parivrAsaMtI=parivrAjaka ane saMyata. ra1TI. zloka-2no anvayArtha: sAdhu-sAdhu, sUkSazva lUkSa,tIrArthItIrArthI, nirNaca=tigraMtha, zramaNastathA= ane zramaNa, rUtyAni=ItyAdi mAnA guNavAna mahAtmina=bhAvasAdhunAM mAnani=nAmo che. Ji22aa zlokArca - tIrNa, tApI, vratI, dravya, kSAMta, dAMta, muni, yati, Rju, prajJApaka, bhikSu, vidvAna, virata ane tApasa. If20II buddha, pravrajita, mukta, aNagAra, caraka, pAkhaMDI, brAhmaNa, parivrAjaka ane saMyata. Il21aaaa sAdhu, lUkSa, tIrArthI, nigraMtha ane zramaNa ItyAdi guNavAna bhAvasAdhunAM nAmo che. rizA. TIkA - tIrNa iti-tIrNavattIrNo vizuddhasamyagdarzanAdilAbhAd bhavArNavaM / tAyaH sudRSTamArgoktistadvAn tAyI-suparijJAtadezanayA vineyapAlayitetyarthaH / hiMsAdiviratatvAd vratI / rAgadveSarahitatvAd dravyaM / kSamA karotIti kSAntaH / dAmyatIndriyANIti dAntaH / manyate jagatastrikAlAvasthAmiti muniH / uttamAzramI prayatnavAn vA yatiH / mAyArahita RjuH / apavargamArgasya prarUpakaH prajJApakaH / bhikSuH prAguktArthaH / vidvAn paNDitaH / virato viSayasukhanivRttaH / tApasaH tapaHpradhAnatvAt / / 20 / /
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA/bloka-20-21-22 TIkArya - - tIrNavat bhavArNavaM / (1) tarI gayelAnI jema tarI gayela. kema tIrNa che ? te spaSTa kare che vizuddha samyagdarzanAdi lAbhane kAraNe bhavarUpI samudrane tarelA che. tAyaH nRtyarthaH / (2) sArI rIte jovAyela mArganuM kathana te tAya, evuM kathana karanArA tAyI ..... ..... tAyIno artha spaSTa kare che suparijJAtanI=sArI rIte jaNAyela padArthanI, dezanA vaDe vineyanuM=ziSyanuM, pAlana karanArA. hiMsAvi'. vratI | (3) hiMsAdithI viratapaNuM hovAne kAraNe vratI. rAga dravyuM | (4) rAga, dveSa rahita hovAne kAraNe dravya arthAt dravyamAM nirata hovAthI dravya. ..... ***** kSamAM kSAntaH / (5) kSamAne kare che ethI kSAnta, dAmyati dvAntaH / ..... (6) iMdriyonuM damana kare che ethI dAMta, manyate muniH / ***** 43 (7) jagatanI trikALa avasthAne mAne che ethI muti, uttamAzramI yatiH / (8) uttama AzramavALA yati athavA prayatnavALA yati arthAt uttama AzramamAM rahelA hovAthI yati athavA yogamArgamAM prayatnavALA hovAthI yati,
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ 44 bhikSatAsiMzikA/zloka-20-21-22 mAyA ..... RjuH / (e) =mAyAhata arthAt sa21, apavarga ..... prajJApakaH / (10) prA4=mokSamAnisa 35, bhikSu ..... uktArthaH / (11) pUrva khelA savANA bhikSu, vidvAn paNDitaH / (12) vidvAna=l3d. virato ..... nivRttaH / (13) pirataviSayasumayI nivRtta, tApasa: ..... pradhAnatvAt / / (14) tapradhAna DopAthI tapasa. // 20 // TIs: buddha iti-buddho'vagatatattvaH / pravrajitaH pApAniSkrAntaH / mukto nirlobhaH / anagAro dravyabhAvAgArazUnyaH / tathA carakaH prAguktArthaH / pASaNDI pAzADDInaH brAhmaNazcaiva vizuddhabrahmacArI caiva / parivrAjakaH pApavarjakaH / saMyataH saMyamavAn / / 21 / / ToDArtha : buddha iti ..... vagatatattvaH / (15) zuddhala tatvavAnA, pravrajitaH ..... niSkrAntaH / (16) pravrajita-pApathI vikrAMta arthAt pApanI pravRttithI aTakI gayela, mukto nirlobhaH / (17) munilAla
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ 45 nikSuddhAtrizisI/ACTs-20-21-22 anagAro ..... zUnyaH / (18) aNagAra=dravya ane bhAva AgArathI zUnya arthAt dravyathI ane mAthI sagAraghara, 2hita. tathA carakaH ..... ktArthaH / (18) mAga he srthvaa| ya26, pASaNDI ..... DInaH / (20) pAzathIvinayI chUTA thayelA, brAhmaNazcaiva ..... caiva / (21) prApizu prayA, parivrAjake: ..... varjakaH / (22) parivrAjaka-pApane varjana karanArA arthAt tyAga karanArA. saMyataH ..... saMyamavAn / (23) saMyata-saMyamavANA // 21 // TIkA: sAdhuriti-nirvANasAdhakayogasAdhanAt sAdhuH / svajanAdiSu snehavirahAkSazca / tIrArthI bhavArNavasya / nirgrantho granthAbhAvAt / tathA zramaNaH zrAmaNyayogAt / ityAdInyabhidhAnAni nAmAni guNabhAjAM guNazAlinAM mahAtmanAM bhAvasAdhUnAM / taduktaM - "tinne tAI davie vaI a khaMte daMta virae a / muNi tAvasa pannavagujju bhikkhU buddhe jai viU a / / pavvaie aNagAre pAsaMDI caraga baMbhaNe ceva / parivAyage ya samaNe niggaMthe saMjae mutte / / sAhu lUhe a tahA tIraTThI hoi ceva NAyavvo / nAmANi evamAiNi hoti tava saMjamarayANaM" / / (da.vai.ni. 10/345-6-7)
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 bhikSatAviMzikA/zloka-20-21-22 TIkArca - nisAtha ..sAdhu (24) tivaNasAdhaka yogane sAdhatA hovAthI sAdhu, nanaSi ... RkSazva ! (25) svajanAdimAM sneharahita hovAthI rUkSa, tIrArthI .... vI ! (26) bhavarUpI samudrane taravAnA arthI hovAthI tIrArthI. nirNaco ..... mAvAn ! (27) graMthano abhAva hovAthI nircastha, tathA zrama .... cIn ! (28) zramaNapaNAno yoga hovAthI zramaNa rUAvIne .... mAvasAdhUnAM ItyAdi abhidhAno=nAmo, guNavALA evA mahAtmAnAM che=guNayukta bhAvasAdhunAM che. taluvattataM=zloka-20 thI 22 sudhImAM guNavALA mahAtmAonAM nAma kahevAyAM te, dazavaikAlika niryukta adhyayana-10/gAthA-345-346-347 mAM kahevAyuM che. "tinne .... vika" || udhvA ...mutte" || "sAt ...... tavalaMbamarI" IT tIrNa, tAyI. dravya. vatI, zAMta, dAMta, virata, muni, tApasa, prajJApaka, Rju, bhikSu, buddha, yati, vidvAna. pravrajita, aNagAra, pAkhaMDI, caraka, brAhmaNa, parivrAjaka, zramaNa, nigraMtha, saMyata, mukta.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 47 bhikSudrAviMzikA/zloka-20-21-22 sAdhu, lUkSa ane tIrArthI ja jJAtavya=jANavA yogya che. A prakAranAM ItyAdi vagere nAmo tapa-saMyamamAM rata sAdhunAM che. ll22aa zloka-20-21-22no bhAvArtha - guNavALA bhAvasAdhunAM anya nAmo - (1) tIrNa - jIva miAdarzana, mithyAjJAna ane mithyApravRttithI saMsArasamudramAM DUbe che, ane saMsArasamudrathI taravAno upAya vizuddha samyagdarzana, vizuddha samyajJAna ane vizuddha samyakucAritra che arthAtu pAtane abhimukha hoya tevA azuddha samyagdarzanAdi taravAno upAya nathI, paraMtu vizuddha samyagdarzanAdi taravAno upAya che. je mahAtmAone vizuddha evA samyagdarzanAdino lAbha thayo che, te mahAtmAo bhavarUpI samudrathI taravA mATe sudaDha vyApAravALA che, ane tIrthamAM tIn' e nyAyathI teo tIrNa-tarelA che. jema koI jIva samudrathI taravA mATe yatna karato hoya, tarIne samudranA kinArA pAse najIka AvI gayela hoya, tyAre te jIva samudra tarI gayo ema kahevAya. tema saMsArarUpI samudrane taravA mATe sudaDha vyApAravALA mahAtmA tIrNa-tarelA che tema kahevAya. (2) tAyI - saMsArathI pAra pAmavAno je mArga che, te mArgane kahenArI ukti=bhagavAnanuM vacana che. te vacananA paramArthane je mahAtmAoe sArI rIte joyo che, ane te vacana anusAra anyane tAravA mATe yatna kare che, te tAyI kahevAya. tenuM tAtparya spaSTa kare che. je mahAtmAoe bhagavAne batAvelA mArganA paramArthane jANyo che, te mahAtmA, bhagavAnanA vacananA suparijJAta=sArI rIte jANelA, padArthonI dezanA dvArA ziSyonuM pAlana kare che, te tAyI che. (3) vatI - muni bhagavaMto hiMsAdi bhAvothI virata hovAne kAraNe vratI che. sAdhu bhagavaMto prati kSaNa mohanA pariNAmanA unmelana mATe sudaDha vyApAravALA hoya che. tethI potAnA bhAvaprANanA rakSaNa mATe satata prayatnavALA hoya che. tethI
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 bhikSudrAsiMcikA/bloka-20-21-22 potAnA AtmAnI hiMsAno parihAra kare che, ane tenI puSTi arthe chakAyanA jIvo pratye dayALu pariNAmavALA hoya che, ane tadarthe sarva ucita yatna kare che. tethI muni bhagavaMto hiMsAdi pApothI virata che, mATe vratI che. (4) dravya - muni bhagavaMto dravya che; kema ke temanAmAM vidyamAna rAga-dveSa, svarAga-dveSanA unmelana mATe pravarte che. tethI niyamana na'=nAza pAmatuM nAza pAmeluM kahevAya, e nyAye muni bhagavaMto rAga-dveSathI rahita che. AthI muni bhagavaMto potAnA zuddha AtmadravyamAM rata che, paraMtu paryAyomAM rata nathI arthAt huM tapasvI chuM', "huM vidvAna chuM' e prakAranA potAnA paryAyomAM rata nathI ke pugalanA paryAyamAM rata nathI, paraMtu sarva pagalAdithI bhinna evuM potAnA AtmAnuM zuddha svarUpa che, tene pragaTa karavA mATe sudaDha vyApAravALA che. tethI je dravyamAM nirata hoya te dravya kahevAya, tethI muni dravya che. (5) kSAMta :- muni bhagavaMto kSamA kare che mATe zAMta cheHkoIpaNa nimittomAM krodha karavo, aruci karavI, dveSa karavo, e mAro svabhAva nathI. tethI cittane te sarva bhAvo na sparze te prakAre saMvRta thaIne kSamAnA pariNAmane AtmAmAM dhAraNa kare che, mATe zAMta che. (9) dAMta :- je muni bhagavaMto pAMce iMdriyonA viSayo sAthe saMparka karavAnI vRttivALA nathI, paraMtu saMvarabhAvavALA che. ane tathAsvabhAve koI viSaya iMdriyonI sanmukha Ave topaNa te IndriyonA viSayano cittamAM saMzleSa na thAya te rIte AtmAne tattvathI bhAvita rAkhe che. te muni bhagavaMto iMdriyonuM damana karanArA che, mATe dAMta che. (7) muni - muni bhagavaMto jagatanI trikALa avasthAne je prakAre bhagavAne kahI che, te prakAre manana kare che, mATe teo muni che. bhagavAne saMsAravartI jIvo anAdikALathI mohane paravaza thaIne kaI rIte saMsAramAM viDaMbaNA pAme che, ane pudgala dravya sAthe saMzleSa pAmIne potAnA pAramArthika svarUpathI anabhijJa rahIne potAnA hAthe ja potAnA ahitane prApta kare che, te sarva je prakAre bhagavAne batAvyuM che, te prakAre muni manana kare che. (8) yati :- cAra prakAranA AzramamAMthI sauthI zreSTha Azrama saMnyAsAzrama che.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSAviMzikA/zloka-20-21-22 te saMnyAsAzramamAM rahIne muni bhagavaMto sarva udyamathI potAnA hita mATe pravRtti kare che, tethI uttama AzramavALA che, tethI teo yati che. athavA to ya dhAtune AzrayIne jeo potAnA hita mATe prakRSTathI yatnavALA hoya teo prayatnavALA che, ane je muni bhagavaMto potAnA hita mATe prakRSTa prayatna karanArA che, teo yati che. (9) Rju - je muni bhagavaMto alpa paNa AtmavaMcanA karyA vagara bhagavAnanA vacananA paramArthane jANavA mATe ane jANIne saheja paNa AtmavaMcanA karyA vagara zaktinA prakarSathI Atmahita mATe udyama kare che, te muni bhagavaMto Rju che arthAt mAyArahita che. (10) prajJApaka :- muni gItArtha thayA pachI apavargamArganA prarUpaka che. Azaya e che ke saMsAramAM jIvanuM hita yogamArganI prApti che, ane yogamArga jIvane sadgatinI paraMparA dvArA mokSaprAptirUpa phaLamAM vizrAMta thanAra che. yogamArganA paramArthane jANyA pachI muni jIvonI yogyatA anusAra temane yogamArga batAve che, tethI yogya jIvo yogamArgane sevIne kalyANanI paraMparAne prApta kare che, mATe muni prajJApaka che. (11) bhikSu :- zloka-18mAM varNana karela tevA svarUpavALI bhikSA grahaNa karanAra hovAthI muni bhikSu che. (12) vidvAna:- muni jagatanA pAramArthika svarUpane sarvajJanA vacanAnusAra yathArtha jANe che, ane te vacana pramANe svanuM hita kare che ane yogya jIvone hitamArgamAM pravartAve che, mATe muni vidvAna che. (13) virata:- jIvanuM pAramArthika sukha nirAkuLa jJAnanI pariNati che. te pAramArthika sukhamAM muni magna hovAthI tuccha viSayonA vikArI sukhathI muni virata=nivRtta, che. (14) tApasa:- saMsAramAM pote karmothI baMdhAyelA che, tevo munine samyagbodha hovAne kAraNe karmonA unmelananA upAyabhUta svabhUmikA anusAra bAra prakAranA tapane pradhAnarUpe seve che. tethI muni svabhUmikA anusAra bAra prakAranA tapane sevanArA hovAthI tApasa che.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa0 bhikSuddhAtrizikA/zloka-20-21-22 (15) buddha - muni saMsAranA pAramArthika svarUpane jANIne tenA nitAranA upAyabhUta sarvajJanA vacananA paramArthane jANanArA hovAthI=avagata tattvavALA hovAthI buddha che. (17) pravrajita :- je muni bhagavaMto prakRSTathI yogamArgamAM pravarte che, te pravrajita che, ane yogamArga pApathI niSkrAMta avasthAvALo che, tethI muni mana, vacana ane kAyAthI gupta thaIne sAMsArika bhAvothI nirlepa-nirlepatara thavA mATe satata udyamavALA hoya che, mATe muni pravrajita che. (17) muktaH-muni saMpUrNa lobharahita che; kema ke jIvanI nirlobha prakRti che, tene skurAyamAna karavA mATe muni sarva prayatnathI lobhano nAza karavA arthe udyama karI rahyA che. AthI bAhya ane atyaMtara parigrahanA tyAgapUrvaka AtmAne nirlepa bhAvanAthI bhAvita kare che, ane "nazyamAna naSTa e nayanI dRSTithI jemano lobha nAza pAmato hoya te naSTa kahevAya che, tethI muni nirlobha=mukta che. (18) aNagAra:- jIvane mATe pratibaMdhanuM sthAna gRha che. tethI gRhano jemaNe tyAga karyo che tevA muni dravyathI agArazUnya che. vaLI je muni bhagavaMto nirdoSa vasatinI yAcanA karIne rahelA hoya, ane saMyamayogamAM usthita na hoya to te vasati teone nivAsasthAnarUpa bane che arthAt zAtA arthe rahevAnuM sthAna bane che. tethI te vasati muninuM ghara bane che, tema pUjya AcArya haribhadrasUri mahArAje "vizativiMzikAmAM kahela che. tethI je muni bhagavaMto kevala saMyamanI vRddhinA upAyabhUta vasatinI yAcanA karIne te vasatimAM leza paNa pratibaMdha vagara saMyamanI vRddhimAM sudaDha vyApAravALA che, teo bhAvathI agArazUnya che. A rIte dravya ane bhAvathI je muni bhagavaMto gRharahita che, teo aNagAra che. (19) caraka :- zloka-18mAM kahela te mujaba je muni bhagavaMto AtmAne zuddha bhAvamAM sthira karavAnA udyamane anukULa sattara prakAranA saMyamanI AcaraNAmAM yatna kare che te muni caraka che. (20) pAkhaMDI - karmarUpI pAzathI jeo chUTelA che, teo pAkhaMDI kahevAya che, ane je sAdhu bhagavaMto apramAdabhAvathI zAstravacana dvArA AtmAne bhAvita kare
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa1 bhikSaddhAtrizikA/zloka-20-21-22 che, teonA AtmAmAM tattvajJAnanA saMskAro sthira-sthiratara thatA jAya che, ane atattvajJAnanA saMskAro kSaNa-kSINatara thAya che. atattvajJAnanA saMskAronA baLathI karmanuM baMdhana AtmA sAthe jIve che, te tattvajJAnanA saMskArothI chUTI rahyuM che. tethI je baMdhana chUTatuM hoya te chUTeluM kahevAya, e nyAyathI muni pAkhaMDI che. (21) brAhmaNa - muni vizuddha brahmacArI che. AtmAnuM brahma svarUpa che ane te vizuddha evA brahmamAM je care te vizuddha brahmacArI kahevAya. je muni bhagavaMto traNe guptiothI gupta che ane zuddha brahmamAM javA mATenA upAyabhUta zAstrothI AtmAne bhAvita kare che, teo karmanI azuddhithI rahita evA vizuddha brahmamAM caranArA che, tethI vizuddha brahmacArI che, tethI pApanA varjaka che, mATe parivrAjaka che. ahIM vizeSa e che ke saMsArI jIvo azuddha evA brahmamAM caranArA che; kema ke brahma jJAnasvarUpa che, ane jJAnasvarUpa evuM brahma paNa jyAre mohanIya karmanA udayathI azuddha thayeluM hoya tyAre te brahma azuddha kahevAya che. tevA azuddha brahmamAM caranArA saMsArI jIvo che, ane muni sarvakarmanI upAdhithI rahita evA zuddha brahmamAM caranArA che. tethI vizuddha brahmacArI hovAthI brAhmaNa che. (22) parivrAjaka - mohathI AkuLa thayelI cetanA sarva prakAranA AraMbhasamAraMbharUpa pApo kare che, ane muni sarva AraMbhono tyAga karIne saMpUrNa nirAraMbha pravRtti karanArA che. tethI traNe guptiomAM rahIne sarva udyamathI vItarAgabhAvane sanmukha vizrAMtimAM yatna kare che, ane je munio sarva AraMbhano tyAga karIne pApanA varjaka che, teone parivrAjaka kahevAya che. (23) saMvata :- muni bhagavaMto pAMce IndriyonA saMyamavALA che. AthI muninI pAMce Indriyo viSayone grahaNa karavAmAM utsukatAvALI nathI, paraMtu vizrAMti taraphanI pariNativALI che. tethI sarva udyamathI AtmAnA guNone vikasAvavAmAM munionI sarva iMdriyonI ane mananI pravRtti hoya che. AvA atyaMta nirapekSa pariNAmavALA muni saMyata che. (24) sAdhu - nirvANasAdhaka evA yogone je sAdhe te sAdhu kahevAya. nirvANa eTale "cittanI AtmabhAvamAM vizrAMti', ane cittanI AtmabhAvamAM vizrAMtine sAdhanAra evI je sAdhvAcAranI kriyA, e sAdhvAcAranI kriyA sAdhu bhagavaMto e
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ para bhikSAtrizikA/zloka-20-21-22 rIte kare che ke jethI citta nirutsuka-nirutsukatara thatuM jAya, ane AtmabhAvamAM vizrAMta bhAvavALuM bane; ke jenA kAraNe sukha-duHkha, jIvana-mRtyu, zatru-mitra sarva pratye samabhAvanI vRddhi thAya, ane samabhAvanI vRddhine anukULa sarva ucita yatanAmAM sudaDha vyApAra thAya. A rIte samabhAvanI vRddhine anukULa ucita yatanAmAM sudaDha vyApAravALA bhAvasAdhu che. (25) rUkSa :- muni bhagavaMto rUkSa hoya che arthAt saMsArI jIvo svajanAdimAM snigdha lAgaNIvALA hoya che, tevA snigdha lAgaNIvALA muni bhagavaMto nathI, te apekSAe muni rUkSa che. vastutaH AtmabhAvothI sabhara hovAthI zudra jIvonA jevA muni rUkSa nathI. AthI muni jagatanA jIvamAtranA hitane anukULa ucita pravRtti kare che. (27) tIrArthI:- muni bhagavaMto bhavanA vAstavika svarUpanuM sadA paryAlocana kare che, tethI temane bhavano bhaya sadA upasthita hoya che. tethI bhavanA ucchada mATe muni bhagavaMto satata udyamavALA rahe che. tethI muni tIrArthI che. sAmAnyathI saMsArI jIvo bhavanA svarUpane vicAratA nathI, tethI mAtra dRSTa padArthomAM pravRtti karIne bhavasamudramAM DUbe che. vaLI keTalAka jIvo kAMIka bhavanA svarUpano vicAra kare che, topaNa te vicAraNA kSaNabhara sparze che. tethI bhavanA uccheda mATe kAMIka dharmamAM pravRtti kare che, topaNa bhavanuM vAstavika svarUpa sadA buddhimAM sthira upasthita rahetuM nathI, tethI dharmanI pravRtti karatI vakhate paNa vAraMvAra bhavanA upAyonuM sevana thatuM hoya che. jyAre muni bhagavaMto to zAstravacanathI bhavacakranuM svarUpa te rIte vAraMvAra ciMtavana karIne sthira kare che ke jethI kSaNabhara paNa bhavanA anarthonI vismRti thAya nahi, ane tethI bhavanA upAyonuM leza paNa sevana karyA vagara bhavathI tIrNa thavAnA upAyone muni bhagavaMto seve che, mATe teo tIrArthI che. (27) nigraMtha :- munibhagavaMto nigraMtha hoya che arthAt temane koI padArtho pratye snehano pratibaMdha nahi hovAthI graMthano abhAva che tethI teo nigraMtha che. (28) zramaNa - munibhagavaMto yogamArgamAM zrama karanAra hovAthI temanAmAM zramaNapaNAno yoga che, mATe munibhagavaMto zramaNa che.20gAranArA
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ para bhikSadvAciMzikA/zloka-23-24 avataraNikA : zloka-20 thI 2ranA pUrvArdha sudhI je bhikSunA nAmo batAvyAM, te nAmo, guNavALA mahAtmAonAMebhAvasAdhunAM che. have te bhAvasAdhu kayA liMgothI jANI zakAya, e batAvavA arthe zloka-23-24mAM bhikSunAM liMgo graMthakArazrI batAve che - zloka - saMvego viSayatyAgaH suzIlAnAM ca saGgatiH / jJAnadarzanacAritrArAdhanA vinayastapaH / / 23 / / zAntirdivamRjutA titikSA muktyadInate / Avazyakavizuddhizca bhikSorliMgAnyakIrtayan / / 24 / / zloka-23no anvayArtha: saMveda=saMvega, viSayacI =viSayono tyAga arthAt bhogasAdhanano parihAra, suzIllAnAM ra satA ane suzIlonI saMgati=susAdhuonI saMgati, jJAnadarzanaritrArAdhanA=jJAna, darzana, cAritra ane ArAdhanA, vinayasta =vinaya ane tapa. para3ra4nA zloka-24no anvayArthaH kSatniAkakSAMti-krodhano tyAga, mArtava=mAIva=mAnano tyAga, nutA= RjutA mAyAno parityAga, titikSA=titikSA=sahiSNutA, muvarAvI te= mukti ane adItatA, sAvazyavizuddhizva ane AvazyakanI vizuddhi (A) mikSo: nina bhikSunAM liMgo kIrtigItamAdi mahAmunioe kahelAM che. li2324 zlokArca - saMvega, viSayono tyAga, suzIlonI saMgati, jJAna, darzana, cAritra, ArAdhanA, vinaya, tapa, kSAMti, mArdava, RjutA, titikSA, mukti adInatA, AvazyakanI vizuddhi (A) bhikSunAM liMgo gautama Adi
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 bhikSAtrizikA/zloka-23-24 mahAmunioe kahelAM che. ra3ra4ll TI : saMvega iti-saMvego mokSasukhAbhilASa: ayaM ca nirvedasyApyupalakSaNaH / viSayatyAgo bhogasAdhanaparihAraH / suzIlAnAM sAdhUnAM ca saGgatiH / jJAnaM yathAsthitapadArthaparicchedanaM darzanaM naisargikAdi / cAritraM sAmAyikAdi / ArAdhanA caramakAle niryApaNarUpA / vinayo jJAnAdiviSaya upacAraH / tapo yathAzaktyanazanAdyAsevanam / / 23 / / kSAntiriti-kSAntirAkrozAdizravaNe'pi krodhatyAgaH / mArdavaM jAtyAdibhAve'pi mAnatyAgaH / RjutA parasminnikRtipare'pi mAyAparityAgaH / titikSA kSudAdiparISahopanipAtasahiSNutA / muktirdharmopakaraNe'pyamUrchA / adInatA azanAdyalAbhe'pi vaiklavyAbhAvaH / AvazyakavizuddhizcAvazyaMkaraNIyayoganiraticAratA / etAni bhikSorliMgAnyakIrtayan gautamAdayo maharSayaH / taduktaM - "saMvego Nivveo visayavivego susIlasaMsaggI / ArAhaNA tavo nANadaMsaNacArittaviNao a / / khaMtI ya maddavajjava vimuttayA taha adINaya titikkhA / AvassagaparisuddhI ya hoMti bhikkhussa liMgAiM" / / (da.vai.ni. 10/348-349) / / 24 / / . zArtha :___ saMvego ..... Asevanam / / saMvemokSasuNano mAmalASa sane mA=saMvega, nirvedanuM paNa upalakSaNa che. viSayatyAga=bhoganA sAdhanano parihAra arthAt bhogasAmagrIno tyAga, ane suzIla evA=sAdhuonI saMgati, zAyathAsthita pArtha parichedanalodha, nidelfisult ENa, yAstra sAmAyikAdi cAritra, ArAdhanA-caramakAle tiryApaNarUpa ArAdhanA, vinaya= jJAnAdiviSaya upacAra, tapatrayathAzakti anazanAdinuM Asevana, 23 kSAntiH ..... maharSayaH / mozana zravAmA 5 dhanI tyAga, mArdava=jAtyAdibhAvamAM paNa mAnano tyAga, RjutA=mAyAmAM tatpara evA
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA/zloka-23-24 papa paNa paramAM mAyAno parityAga, titikSA=sudhAdi pariSadanA upanipAtamAM sahiSNutA, mukti=dharmopakaraNamAM paNa amUccha, adIlatA=apanAdinA alAbhamAM paNa vaktavyano abhAva, AvazyakanI vizuddhi avazyakaraNIya vyApAranI niraticAratA, A=zloka-23-24mAM varNana karyA e, bhikSunAM liMgo gotamAdi maharSioe kahelAM che. takuvaratezloka-23-24mAM kahelAM bhikSunAM liMgo, dazavaikAlika niryukti adhyayana-10, gAthA-348-349mAM kahelAM che. "saMgo ..... tirUM" | saMvega, nirveda, viSayano viveka tyAga, suzIlonI saMgati, ArAdhanA, tapa, jJAna, darzana, cAritra ane vinaya, zAMti, mArdava, Arjava, vimukti tathA adInatA, titikSA=sudhAdi parISahano jaya ane AvazyakanI parizuddhi bhikSunAM ligo che. 24 naisari - ahIM Ave thI adhigama samyatvanuM grahaNa karavuM. sAmayiri - ahIM ithI chedopasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaMparAya ane yathAkhyAta cAritranuM grahaNa karavuM. jJAnaviviSaya upavAra ahIM Ave thI darzana, cAritrAdi viSayaka vinayanuM grahaNa karavuM. yathAzavarcananAdAvanam - ahIM saddhi mAM AdithI UNodarI, vRttisaMpAdi tapanuM grahaNa karavuM. moTivoDadhitvAahIM AzAdri mAM gaDhi thI tarjana, tADanAdinuM grahaNa karavuM. ane gari thI e samuccaya thAya che ke AkrozAdinuM zravaNa na hoya tyAre to krodhano tyAga che, paraMtu AkrozAdinA zravaNamAM paNa krodhano tyAga e zAMti che. nAtyAmiDAi manatyA - ahIM nAtyAmAM Ave thI lAbha, kuLa, rUpAdinuM grahaNa karavuM ane gari thI e samuccaya thAya che ke jAtyAdibhAvo na hoya arthAt uttama jAti Adi bhAvo potAnAmAM na hoya to to mAnano tyAga che, paraMtu jAtyAdibhAvamAM paNa mAnano tyAga e mArdava che. parannitipareDa imalAparityA - ahIM ra thI e samuccaya thAya che ke para nikRtipara=mAyApara, na hoya to to sAdhu bhagavaMto mAyA na kare, paraMtu para mAyApara hoya topaNa sAdhu bhagavaMto mAyA na kare.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 56 bhikSadvAciMzikA/zloka-23-24 sudhADhiparISadonipAta sahiSNutA - ahIM sudhI mAM AdithI pipAsA-zIta-uSNa Adi parISahonuM grahaNa karavuM. gharmopakaraneDathamUccha - ahIM pa thI e samuccaya thAya che ke dharmanA upakaraNa sivAya bAhya padArthomAM to sAdhu mUrchA na kare, paraMtu dharmanA upakaraNamAM paNa mUccha na kare. kAzanA ghADapi vaivaktavyabhAva - ahIMjhazana mAM kSati thI pAna vi. nuM grahaNa karavuM ane kavi thI e samuccaya thAya che ke azanAdinA lAbhamAM to sAdhubhagavaMto harSAdi na kare, paraMtu azanAdinA alAbhamAM paNa vaihvya=kheda, na kare. zloka-23-24no bhAvArtha - bhikSunAM liMgo :(1) saMvega: mokSasukhano abhilASa : sAdhubhagavaMtone AtmAnI muktaavasthAnA pAramArthika svarUpano spaSTa bodha hovAthI sarvakarmarahita evA mokSasukhano abhilASa hoya che, tethI mokSanA upAyone sudaDha yatnathI seve che. tethI nirNaya thaI zake che ke A mahAtmA saMvegavALA che, mATe bhAvabhikSu che. A=zlokamAM kahela saMvega, nirvedanuM upalakSaNa che. AnAthI e prApta thAya che ke sAdhubhagavaMto saMsAranA pAramArthika svarUpanA bodhavALA hoya che, tethI saMsAranA paribhramaNathI nirveda pAmelA hoya che. mATe saMsAranA paribhramaNanA bIjabhUta bhAvone karatA nathI, tethI teone saMsAra pratye nirveda che, mATe bhAvabhikSu che. AnAthI e prApta thAya che ke sAdhumAM vartato rAgano pariNAma kevaLa mokSa ane mokSanA upAyamAM che, mATe temanAmAM saMvega che; ane sAdhumAM vartato dveSano pariNAma kevaLa mokSanI viruddha evA saMsAranA paribhramaNa pratye ane saMsAranA paribhramaNanA upAya pratye che, mATe temanAmAM nirveda che. (2) viSayano tyAgaH bhogasAmagrIno tyAga : sAdhune saMsAra pratye nirveda hovAthI saMsAranA paribhramaNanA upAyabhUta viSayono tyAga hoya cheeiMdriyonI bhoganI sAmagrIno parihAra hoya che, AthI sarva
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSuddhAtrizikA/zloka-23-24 pa7 bhoganI sAmagrIno tyAga karIne Atmahita sAdhavA mATe sAdhu mahAtmAo prayatnavALA hoya che. tethI anumAna thAya che ke A sAdhumahAtmAo bhAvabhikSu che. (3) suzIla sAdhuonI saMgati: munibhagavaMto tattvanA jANanArA hoya che. teo jANe che ke AtmA anAdithI mohavAsita saMskAravALo che, ane tethI mohanA unmelana mATe pote gRhAdino tyAga karIne saMyama grahaNa karela che; Ama chatAM pramAdI evA sAdhuono saMga thAya to potAnAmAM paNa te pramAdanA saMskAra jAgRta thAya tema che. tethI vivekI sAdhuo kuzIla sAdhuono tyAga karIne suzIla sAdhuo sAthe AtmIyatAthI paricayavALA hoya che, jethI suzIla sAdhuonA sahavAsathI potAnAmAM paNa suzIlatA Ave che. A liMga uparathI anumAna thAya che ke AvA munibhagavaMto bhAvabhikSu che. (4) jJAna: yathAsthita padArthono bodhaH munibhagavaMto saMyama grahaNa karIne sarvajJanA vacanone kahenArAM zAstrono abhyAsa kare che, tethI jema kevalI bhagavaMto kevalajJAnanA baLathI jagatamAM padArtho je rIte rahelA che te padArthone hAthamAM rahelA AmaLAnI jema jANe che, tema susAdhu zrutanA baLathI jagatanA padArthone yathArtha jANe che; ane jema kevalI bhagavaMto jagatanA padArthone yathArtha jANIne jagatanA bhAvothI saMzleSa vagaranA che, tema susAdhu paNa jagatanA bhAvone yathArtha jANIne jagatanA bhAvothI saMzleSa vagaranA thAya che. mATe samyajJAna hovAne kAraNe AvA munibhagavaMto bhAvabhikSu che. (5) darzanaH naisargika ane adhigamathI thanAruM darzana : sAdhubhagavaMtone aMtaraMga cakSunI nirmaLatAne kAraNe naisargika rIte jagatanA tattvonuM yathArtha darzana thAya che, ane keTalAka sAdhuone zAstravacanathI padArthano bodha karavA mATe karAyelA samyagu vyAyAmathI arthAt adhigamathI samyagdarzana thAya che. te samyagdarzanane kAraNe sarvajJa bhagavaMtoe je padArtho je rIte batAvyA che, te rIte ja teone bhAse che, tethI sAdhubhagavaMto te darzanane anurUpa hitamAM pravRtta ane ahitathI nivRtta thAya che. tethI jaNAya che ke A bhAvabhikSu che.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 bhikSuddhAtriMzikA/bloka-23-24 (6) cAritra : sAmAyikAdi cAritra : sAdhubhagavaMto sarva udyamathI zuddha AtmAnA bhAvomAM javA mATe yatna kare che, te cAritra che, ane te sAmAyikAdi bhedavALuM che. sAmAyika eTale samabhAvano jIvano pariNAma. tethI je sAdhubhagavaMto zatrumitra, sukha-du:kha, jIvana-mRtyu pratye samabhAvane vahana kare tevI cAritranI pariNativALA jaNAya che, teo bhAvabhikSu che. sAmAyikAdi pAMce cAritro samabhAvanA pariNAmavALAM che, paraMtu pUrva pUrva karatAM uttara uttaranA vizuddha samabhAvanA pariNAmavALAM che. (7) ArAdhanA : caramakALe niryApaNarUpa ArAdhanA : je sAdhubhagavaMto mokSanA abhilASI hoya che, teo saMyamagrahaNathI mAMDIne apramAdabhAvathI saMyamanI AcaraNA kare che ane jyAre mRtyukALa Asanna jaNAya tyAre uttaranA bhavamAM yogamArganI prApti mATe atizayita upakAraka bane tevo yogamArga niSpanna ka2vA arthe niryApaNarUpa ArAdhanA kare che. te ArAdhanAkALamAM iMdriyo ane kaSAyono atyaMta saMkoca thAya te rIte bhAvasaMlekhanA kare che arthAt dravyathI AhArAdino tyAga karIne kAyAnI saMlekhanA kare che, ane bhAvathI kaSAyono tyAga thAya te rIte zrutathI AtmAne bhAvita karavAmAM yatna kareche. tethI temanuM citta atyaMta saMlekhanAvALuM bane che. tenA uparathI anumAna thAya che ke A bhAvabhikSu che. (8) vinaya : jJAnAdi viSayaka upacAra : je sAdhubhagavaMto zakti anusAra navuM navuM zrutAdhyayana ane cAritrAcAranI kriyAo karatA hoya, teo sAdhuo pratye bahumAnanI vRddhi thAya tadarthe upacAra vinaya karatA hoya che arthAt jJAnavAna puruSanI bhaktiAdi karavArUpa jJAnano upacAra vinaya kare che, ane sucAritrInI bhakti Adi karavArUpa cAritrano upacAra vinaya kare che. te uparathI jaNAya che ke A mahAtmAo bhAvabhikSu che. (9) tapa : yathAzakti anazanAdinuM Asevana : jIvano anazana svabhAva=aNAhArI svabhAva che. te anazana svabhAvane pragaTa karavA mATe sAdhubhagavaMto potAne anazana bhAvanAthI bhAvita kare che, ane
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa9 bhikSudrAsiMcikA/zloka-23-24 te bhAvanI vRddhi arthe svazakti anusAra anazanAdi bAhya tapanI AcaraNA kare che. tenA uparathI anumAna thAya che ke A mahAtmAo bhAvabhikSu che. (10) kSAntiH AkrozAdinA zravaNamAM paNa krodhano tyAga : AtmAno akrodha svabhAva che. koI padArtha ke vyakti pratye aruci, krodha, IrSyA, aNagamo vagere karavAno svabhAva nathI, paraMtu kSamA rAkhavI e AtmAno svabhAva che. A prakAre tattvanuM bhAvana karIne jemanuM citta AtmasvabhAvamAM varte che, ane te AtmasvabhAvane prakRSTa karavA arthe zrutAdhyayanathI AtmAne bhAvita karavA mATe yatna kare che, evA munione pratikULa koI bhAvomAM aruci, krodha Adi thatA nathI, koI AkrozAdi kare topaNa krodhano pariNAma thato nathI, te kSamAno pariNAma che. A kSamAnA pariNAmavALA mahAtmAo bhAvabhikSu che. (11) mArdavaH jAtyAdibhAvamAM paNa mAnano tyAga: munibhagavaMto AtmAnA mArdava svabhAvathI bhAvita hoya che. tethI lokonA mAna ke apamAnanA vartanathI potAnA cittane dUSita karatA nathI, paraMtu sadA potAnA mAdava svabhAvane atizaya karavA arthe zAstravacanothI AtmAne bhAvita kare che. tenA kAraNe pote uttama jAtimAM, uttama kuLamAM janmyA hoya ke ghaNA zratane dhAraNa karanArA hoya to paNa loko pAsethI mAnanI apekSA rAkhatA nathI, ane tathAsvabhAve loko mAna Ape topaNa te mAnanI asarathI temano AtmA raMjita thato nathI, paraMtu potAnA mArdava svabhAvanI bhAvanAthI bhAvita thayeluM citta sadA mArdava svabhAvavALuM varte che. tenA uparathI anumAna thAya che ke A mahAtmAo bhAvabhikSu che. (12) RjutAH nivRti=mAyAmAM tatpara evA paNa paramAM mAyAno parityAga - AtmAno RjusvabhAva che. munibhagavaMto RjusvabhAvanI bhAvanAthI AtmAne bhAvita kare che, tethI koI sahavartI anya muni mAyApara thaIne temanI sAthe pravRtti karatA hoya, to te nimittane pAmIne paNa potAne mAyA karavAno pariNAma thato nathI, paraMtu sahaja RjubhAve sarva ucita pravRttio kare che. AnA uparathI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50 bhikSudvAtriMzikA|zloka-23-24 anumAna thAya che ke A RjusvabhAvavALA munibhagavaMto bhAvabhikSu che. (13) titikSA : kSudhAdi parISahonI prAptimAM sahiSNutA munibhagavaMtone koI tevA prakAranA saMyogamAM kSudhAdi pariSaho prApta thAya topaNa tattvathI bhAvita mativALA teo kSudhAdi pariSahothI vyAkuLa thatA nathI, paraMtu svasAmarthyanA prakarSathI AtmAnA zuddha bhAvone pragaTa karavA mATe udyama kare che, te titikSA bhAvanAthI teonI bhAvita matine sUcave che. AnAthI anumAna thAya che ke AvA sAdhu mahAtmAo bhAvabhikSu che. (14) mukti : dharmopakaraNamAM paNa amUrchA sAdhubhagavaMto dehathI laIne sarva bAhya parigrahanA tyAgavALA hoya che, mAtra dharmanI vRddhinA aMgabhUta dehane ke dharmanA upakhaMbhaka vastrAdine dhAraNa kare che. te dharmanA u5ka2NabhUta deha pratye ke vastrAdi pratye paNa mUrchA dhAraNa karatA nathI. AthI dharmanI vRddhinA prayojana vagara koI upakaraNanuM Asevana karatA nathI. tethI munibhagavaMto mUrccharahita che. AvA prakAranA munio bhAvabhikSu che. = (15) adInatA : azanAdinA alAbhamAM paNa khedano abhAva - sAdhubhagavaMto saMyamanA upaSTabhaka azanAdi ke vastrAdinI gaveSaNA karavA chatAM azanAdi ke vastrAdi nirdoSa prApta na thAya to tenI prApti mATe ucita yatna karatA hoya tyAre paNa dInatA dhAraNa karatA nathI, paraMtu sahaja svasthatApUrvaka ucita gaveSaNAmAM yatna kare che. AnAthI anumAna thAya che ke AvA mahAtmAo bhAvavibhakSu che. (16) AvazyakanI vizuddhi : avazyakaraNIya yogamAM niraticAratA : sAdhubhagavaMto saMyamajIvananI Avazyaka evI sarva kriyAo zAstravidhi anusAra karatA hoya che. tethI sarva ucita AcAro dvArA sAdhu bhagavaMto vItarAgabhAvanAthI bhAvita bane che ane vItarAgatAne abhimukha sattvanA prakarSavALA thAya che. AnAthI anumAna thAya che ke AvA sAdhubhagavaMto bhAvabhikSu che. prastuta zloka-23-24mAM kahyAM e badhAM bhikSunAM liMgo gautamAdi mahAmunioe kahelA che. ||4||
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61 bhikSudrAviMzikA/zloka-25 avataraNikA : zloka-1 thI 24 sudhI alaga alaga rIte varNana karyuM evA guNovALA sAdhubhagavaMto bhAvabhikSa che arthAt karmone bhedanArA che. AnAthI viparIta guNovALA sAdhubhagavaMto bhikSa nathI, te batAvavA arthe graMthakArazrI kahe che - zloka - etadguNAnvito bhikSurna bhinnastu viparyayAt / svarNaM kaSAdizuddhaM cedhuktisvarNaM na tatpunaH / / 25 / / anvayArtha: tAnvita =A guNothI sahita arthAt zloka-1thI 24 sudhI varNana karyuM e bhikSunA guNothI yukta, mikSa =bhikSu che=bhAvabhikSu che. mitratu na= vaLI bhinna=A guNothI rahita arthAt zloka-1thI4 sudhI varNana karyuM e bhikSunA guNothI rahita, nathI=bhAvabhikSu nathI; viparyayA=kema ke viparyaya che. cait vizuddha ca=jo kaSAdizuddha hoya to suvarNa che, puna:= vaLI vittasthaLa-yuktisuvarNa tatrata=suvarNa, na=nathI. parapA zlokArca - A guNothI sahita=zloka-1 thI 24 sudhI varNana karyuM e bhikSanA guNothI yukta, bhikSu che. vaLI bhinna=zloka-1 thI 24 sudhI varNana karyuM e bhikSanA guNothI rahita, bhikSa nathI; kema ke viparyaya che. jo kaSAdizuddha hoya to suvarNa che, vaLI yuktisuvarNa te suvarNa nathI. ripaII TIkA - etaditi-etadguNAnvitaH prAguktAkhilaguNasampanno, bhikSuH, bhinnastu na viparyayAt uktaguNAbhAvAt, yataH kaSAdizuddhaM svarNaguNopetaM ced bhavati tadA svarNaM bhavati, te cAmI-viSaghAtanaM, vIryastambhanakartRtvaM, maGgalaprayojanatvaM, yatheSTakaTakAdiprakArasampAdakatvaM, tapyamAnasya prAdakSiNyenAvartanaM, sAropetatvaM, agninA'dAhyatvaM, akuthanIyatvaM ca / yuktisvarNaM varNAdisAmyena svarNavadAbhAsamAnaM punastat svarNaM na
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 62 bhikSadvAciMzikA/bloka-25 bhavati, svarNaguNAbhAvAt / tathA prakRte'pi bhAvanIyamiti / / 25 / / TIkArya : tAnyata: ..... uvettAmAvAtu, A guNothI avita=pUrve kahevAyelA akhila guNathI saMpanna=zloka-1 thI 24 sudhI kahevAyelA saMpUrNa guNathI sahita bhikSu che. vaLI bhinna=A guNothI bhinna guNavALA bhikSu nathI; kema ke viparyaya che=pUrve kahevAyelA bhikSunA guNono abhAva che. dRSTAMta dvArA bhikSu ane bhikSuthI viparIta bhAvavALA sAdhunuM svarUpa graMthakArazrI spaSTa kare che - yati:.mati, je kAraNathI kaSAdizuddha suvarNanA guNothI sahita jo hoya to suvarNa thAya che. te vAmI - ane te A che=suvarNanA guNo A che - viSayAtane ..... navuthanIyatve . (1) viSaghAtana, (2) vIryastaMbhana karavApaNuM, (3) maMgala prayojanapaNuM. (4) je pramANe ISTa hoya te pramANe kaTakAdikakaDA Adi, prakAranuM saMpAdakapaNuM, (5) tapAvAtA evA suvarNanuM pradakSiNA kramathI Avartana, (6) sAropetapaNuM=sAra guNothI yuktapaNuM, (7) agni vaDe adAspapaNuM ane (8) akuthalIyapaNuM. vijJasthaLe ...... mAvanImati | vaLI yuktisuvarNa vadi sAmyathI suvarNanI jema AbhAsamAna=bhAsatuM, te=suvarNa, thatuM nathI; kema ke suvarNaguNano abhAva che. te prakAre prakRtimAM paNa=bhikSumAM paNa, bhAvana karavuM. ti' zabda TIkAtA kathananI samAptisUcaka che. rapA bhAvArtha - je karmone bhede te bhikSu kahevAya, e prakAranI bhikSu zabdanI vyutpatti che. tethI je mahAtmAo sarva udyamathI AtmAnA zuddha svabhAvane abhimukha yatna karanArA che, te mahAtmAo karmane bhedanArA che; ane je sAdhu bhikSuno veza grahaNa karelo hovA chatAM, bhikSunA AcArone pALatA hovA chatAM, AtmAnA zuddha svabhAvane abhimukha udyama karatA nathI, teo karmane bhedanArA nathI mATe bhikSu nathI arthAt
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ u3 bhikSudrAviMzikA/zloka-26 jeo bhikSu sadaza bahiraMga vyApAra karatA hoya, paraMtu zuddha AtmAne pragaTa karavAne anukULa aMtaraMga vyApAra karatA na hoya, teo kahevAyelA bhikSuguNothI viparyayavALA che mATe bhAvabhikSu nathI. jema kaSAdithI zuddha evuM suvarNa hoya to te suvarNa kahevAya, paraMtu jo varNAdithI sAmya dharAvatuM suvarNa jevuM bhAsatuM yuktisuvarNa hoya to te suvarNa kahevAya nahi; tema aMtaraMga rIte karmone bhedavAne anukULa uparokta bhikSuguNone je dhAraNa karatA hoya te bhikSu kahevAya, ane jeo vezanA ke bAhya AcAranA sAmyathI bhikSu jevA dekhAtA hoya, paraMtu aMtaraMga rIte zuddha AtmAnA bhAvone anukULa gupta thaIne sarva udyama karatA na hoya, teo bhAvabhikSu nathI. rapA avataraNikA: bhAvabhikSa koNa nathI, tenuM svarUpa spaSTa karatAM graMthakArazrI kahe che - zloka : SaTkAyabhid gRhaM kuryAd bhujItauddezikaM ca yaH / pibet pratyakSamapkAyaM sa kathaM bhikSurucyate / / 26 / / anvayArtha:pathamapRthivI Adi cha kAyanA upamaIka evo virAdhaka evo, =je pRdaM puryA-gharane kare sozirva mugdhIta ozika AhArane vApare =ane pratyakSamAM vive-pratyakSa apakAyane pIve sakate thaM-kevI rIte mikSa =bhikSu ucyate kahevAya? arthAt na kahevAya. parA zlokArca - pRthivI Adi cha kAyanA upamaIka evo je gharane kare, odezika AhArane vApare, ane pratyakSa apakAyane pIve te kevI rIte mikSa kahevAya ? arthAt na kahevAya. //rA TIkAHssttkaayeti-ssttkaaybhidytr kvacana pRthivyAdhupamardakaH, gRha sambhavatyevaiSaNIyAlaye
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 64 bhikSuddhAtrizikAzloka-26 mUrchayA vasatiM bhATakagRhaM vA kuryAt, audezikaM ca bhujIta, yo'puSTAlambana pratyakSamupalabhyamAna evApkAyaM pibet tattvato vinAlambanena, sa kathaM bhikssurbhaavmithurute ? tadu - "uddiTThakaDaM bhuMjai chakkAyapamaddaNo gharaM kuNai / pRthvayaMvanana ciMgApikcaraMtu somaNU" T(.va.ni.10/317) pAradA. TIkArca - pAma .... uccatte SakAyanA virAdhaka=jyAM kyAMya pRthivyAdinA upamardaka, je apuSTAlaMbanavALA sAdhu eSaNIya Alayano=sthAnano, saMbhava hovA chatAM macchathI vasatine athavA bhADAthI gRhane kare, ane zikane vApare, ane pratyakSa=upalabhyamAna=prApta thatA evA apakAyane tatvathI AlaMbana vagara pIve te kevI rIte bhikSu bhAvabhikSa, kahevAya ? arthAt bhAvabhikSa na kahevAya. ta,vAM - te kaheluM che=zlokamAM kahyuM te dazavaikAlika niryukti-10 gAthA357mAM kaheluM che. ".... marahU" | uddiSTakRta vApare, chakAyanA virAdhaka, gharane kare ane pratyakSa jagata pIve, te kevI rIte bhikSu kahevAya ? arthAt na kahevAya. 26 bhAvArtha - SakAyanA virAdhaka, mUrchAthI gharane karanArA, audezika AhArane vAparanArA ane pratyakSa apakAyane pInArA kevI rIte bhikSuthI vAcya bane ? atyAra sudhI graMthakArazrIe bhikSunA guNonuM varNana karyuM, evA guNo je bhikSumAM nathI, ane jeo phakta bAhyathI sAdhuvezavALA che, teo apuSTAlaMbana laIne pravRttio kare che; ane je pravRttimAM pakAya jIvonI virAdhanA thatI hoya, eSaNIya vasatino saMbhava hovA chatAM mUcchathI jeo potAnI vasati kare che athavA to bhADethI ghara rAkhe che, vaLI auddezikAdi AhAra vApare che, vaLI koI AgADha kAraNa na hovA chatAM prApta thatuM evuM sacitta jaLa pIve che, evA je apuSTAlaMbanavALA sAdhu bhAvabhikSu kevI rIte kahI zakAya ? arthAtu gRhastha jevA
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ 65 bhikSudrAviMzikA/zloka-27-28-29 AcAro karanArA hovAthI, AvA prakAranA paTTAyAdikanA virAdhaka Adi bhAvovALA sAdhu karmane bhedanAra na hovAthI bhikSu' zabdathI vAcya thaI zake nahi. rakA avataraNikA - zloka-27 thI 30 sudhI apradhAna dravyabhikSu ane zloka-31mAM pradhAna dravyabhikSanuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka : gRhiNo'pi sadArambhA yAcamAnA RjuM janam / dInAndhakRpaNA ye ca te khalu dravyabhikSakaH / / 27 / / trasasthAvarahantArA nityamabrahmacAriNaH / mithyAdRzaH saJcayinastathA sacittabhojinaH / / 28 / / vizuddhatapaso'bhAvAdajJAnadhvastazaktayaH / tridhA pApeSu niratA hanta tyaktagRhA api / / 29 / / zloka-27no anvayArtha: nuM nanam yAminA=saraLa jana pAse yAcanA karatA savArambhA sadA AraMbhavALA divoDA gRhastho paNa e ya DhInAnthapA=ane jeo dIna, aMdha ane kRpaNa che te vastu dravyamakSa teo kharekhara dravyabhikSa che. rA zloka-28-29no anyathArtha - nitya rasathAvaraktAra=haMmezAM trasa ane sthAvara jIvone haNanArA, brahamavari=abrahmacArI, mithyAvRza=mithyAdaSTi, salcayina=saMcaya karanArA arthAt dhanAdino saMcaya karanArA, tathA cittamonina =ane sacittanuM bhojana karanArA, vizuddhatapasoDamAva=vizuddha tapano abhAva hovAne kAraNe jJAnadhvastarazavatta =ajJAnathI dhvasta zaktivALA arthAt ajJAnane vaza azuddha tapa karanArA trithA pApu niratA =traNa prakAranA pApamAM virata arthAt mana, vacana ane kAyAthI pApamAM tirata tyavAda patyakta gRhavALA paNa dravyabhikSa che, ema zloka-27 sAthe atyaya che. 2829
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 zlokArtha : saraLa jana pAse yAcanA karatA, sadA AraMbhavALA gRhastho paNa ane jeo dIna, aMdha ane kRpaNa che, teo kharekhara dravyabhikSu che. II27II bhikSudvAtriMzikA/bloka-27-28-29 haMmeza trasa ane sthAvara jIvone haNanArA, abrahmacArI, mithyAdRSTi, dhanAdino saMcaya karanArA ane sacittanuM bhojana karanArA, vizuddha tapano abhAva hovAne kAraNe ajJAnathI dhvasta zaktivALA, mana, vacana ane kAyAthI pApamAM nirata, tyakta gRhavALA paNa dravyabhikSu che, ema zloka-27 sAthe anvaya che. / / 28 / 29 / * zloka-27mAM oioDapi savAramA yAvamAnA nuM nanam / ahIM pi thI e kahevuM che ke jeo sadA AraMbhavALA che ane Rjujana pAse yAcanA karanArA che, tevA sAdhuvezadhArI to dravyabhikSu che, paraMtu tevA gRhastho paNa dravyabhikSu che. * zloka-29mAM tyavattagRhA pi ahIM pi thI e kahevuM che ke zloka-28-29mAM kahyuM evA AcAravALA, jeoe gRhano tyAga nathI karyo, tevA to dravyabhikSu che, paraMtu jemaNe gRhano tyAga karyo che tevA paNa dravyabhikSu che. zloka-20no bhAvArtha : apradhAna dravyabhikSunuM svarUpa : (1) je gRhastho sadA AraMbhavALA che ane Rju jana=saraLa jana, pAse arthAt dhana Ape evI prakRtivALA pAse yAcanA karanArA che, te dravyabhikSu che. (2) jeo dIna che, aMdha che ane kRpaNa che=daradra che, teo paNa potAnI AjIvikA mATe Rju jana pAse yAcanA kare che, teo paNa dravyabhikSu che. II27 // noMdha :- ahIM prastuta zlokamAM 'sadA AraMbhavALA' ema kahyuM, e vizeSaNa dvArA jeo sAdhunI pratimAne vahana kare che, tevA pratimAdhArI zrAvako gRhastha pAse bhikSAnI yAcanA karatA hoya temane grahaNa karavAnA nathI. zloka-28-29no bhAvArtha : (3) jeo anyadarzananA saMnyAsIo che ane haMmezAM trasa ane sthAvara jIvone haNanArA che, abrahmacArI che, mithyAddaSTi che ane dhanano saMcaya karanArA
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuM bhedana karanA che ane bhAvikRta bhikSAtrizikA/bloka-30 che arthAt bhakto je dAnAdi Ape tene grahaNa karIne dhanasaMcaya karanArA che; vaLI sacitta bhojana karanArA che, viveka nahi hovAthI vizuddha tapano abhAva che, Ama chatAM ajJAnane kAraNe bAhya kaSTo karavA dvArA dhvasta zaktivALA che arthAtu ajJAnamUlaka bAhya tapa karanArA che; vaLI mana, vacana ane kAyAnA yogothI pApamAM nirata che, AvA saMnyAsIo tyaktagRhavALA hovA chatAM paNa dravyabhikSu che. 28pA2lA zloka - vardhakirdravyato bhikSurucyate dArubhedanAt / dravyabhikSaNazIlatvAd brAhmaNAdizca vizrutaH / / 30 / / anvayArtha: DhAmenA-kASThanuM bhedana karanAra hovAthI vardhavikasuthAra dravyodravyathI mikSa =bhikSa vyakta kahevAya che ca=ane dravyamakSanazInA= dravyabhikSA grahaNa karavAno svabhAva hovAthI brAhmaNabriAhamaNAdi vikRta:vizrata che arthAt dravyabhikSa tarIke prasiddha che. 301 zlokArca - kASThanuM bhedana karanAra hovAthI suthAra dravyathI bhikSu kahevAya che, ane dravyabhikSA grahaNa karavAno svabhAva hovAthI brAhmaNAdi vizruta che=dravyabhikSa tarIke prasiddha che. In30II bhAvArtha - apradhAna dravyabhikSanuM svarUpa vardhakasuthAra, lAkaDAne bhedana karanAra hovAthI dravyathI bhikSu che. ahIM bhedanakriyAne AzrayIne suthArane dravyabhikSu kahela che. jema karmane bhedanAra hovAthI bhAvasAdhu bhAvabhikSu che, tema bAhya kASThane bhedanAra hovAthI suthAra dravyabhikSu che. vaLI brAhmaNAdi badhA yAcaka=mAganArA na hoya topaNa brAhmaNa jAtimAM
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ 68 bhikSAviMzikA/bloka-30 dravyabhikSA levAno svabhAva che, tethI brAhmaNAdi jAtinedravyabhikSukahevAya che. ll3nA vizeSArtha : ahIM vizeSa e che ke zloka-27mAM batAvyuM e pramANe - (1) AraMbha-samAraMbha karanArA evA gRhasthI bIjA pAse yAcanA kare che, te yAcanAnI kriyAne AzrayIne dravyabhikSu che. (2) vaLI dIna, aMdha, kRpaNa vagere bIjA pAse yAcanA kare che, tethI yAcanAnI kriyAne AzrayIne teo paNa dravyabhikSu che. (3) vaLI zloka-28-29mAM batAvyuM evA anyadarzananA saMnyAsIo koInI pAse yAcanA karatA na hoya topaNa gharano jemaNe tyAga karyo che ane saMnyAsa grahaNa karyo che, tethI loko bhaktithI temane dhanAdi arpaNa kare che, topaNa teo vyabhikSu kahevAya che; kema ke bhAvabhikSunA guNo temanAmAM nathI paraMtu saMnyAsI che. (4) vaLI suthAra bhedananI kriyA kare che, tethI 'bhikSu' zabdanI vyutpattine grahaNa karIne temane dravyabhikSu kahela che. (5) vaLI brAhmaNAdi jAtivALA badhA yAcanA na karatA hoya topaNa dravyabhikSA grahaNa karavAno temano svabhAva hovAthI teo dravyabhikSu kahevAya che, tethI brAhmaNAdi kuLane bhikSukuLa kahevAya che. 13nA avataraNikA - zloka-27-28-29-30mAM apradhAna dravyabhikSunuM svarUpa batAvyuM. have pradhAna dravyabhikSunuM svarUpa graMthakArazrI batAve che - zloka - pradhAnadravyabhikSuzca zuddhaH saMvignapAkSikaH / saMpUrya pratimA (pratimAM) dIkSAM gRhI yo vA grahISyati / / 31 / / anvayArtha: gha=ane zuddha saMvinA=zuddha saMvigsapAkSika vA=ane pratimAM saMpUrNa zrAvakanI pratimAne pUrNa karIne jo pRhI=je gRhastha rIkSAM-dIkSAne pradIti=
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSudvAtriMzikA|zloka-31 69 grahaNa karaze (te) pradhAna pradhAnavamikSu!=pradhAna dravyabhikSu che. 113911 zlokArtha : ane zuddha saMvignapAkSika, ane zrAvakanI pratimAne pUrNa karIne je gRhastha dIkSAne grahaNa karaze, te pradhAna dravyabhikSa che. ||31|| * zlokamAMpratimA TIkSAM pATha che tyAMpratimAM rIkSAM pATha hovo joIe. hastapratamAM pATha maLela nathI, paNa arthathI A pATha saMgata jaNAya che. tethI e pAThane laIne artha karela che. * zlokamAM che te ==ane arthamAM che. bhAvArtha: pradhAna dravyabhikSunuM svarUpa : (1) zuddha saMvignapAkSika bhagavAnanA vacanamAM sthira rucivALA che ane saMvigna sAdhu pratye bhaktivALA che, ane svazakti anusA2 saMyamanI kriyA karIne bhAvabhikSunI zaktino saMcaya karanArA che. tethI temanI bhikSAthI karAtI AjIvikAne AzrayIne teo pradhAna dravyabhikSu che; kema ke teonI bhikSAnI pravRtti sarvaviratinI zaktinA saMcayane anukULa hovAthI bhAvimAM bhAvabhikSunI prAptinuM kAraNa che. mATe teo pradhAna dravyabhikSu che. jema bhAvastavanuM kAraNa che mATe dravyastava che, tema bhAvabhikSAnuM kAraNa che mATe saMvignapAkSikanI bhikSA dravyabhikSA che. vaLI saMvignapAkSikanuM 'zuddha' vizeSaNa ApyuM. tethI e prApta thAya che ke je saMvignapAkSika sarvavirati pALavA samartha nathI, chatAM bhagavAnanA vacana pratyenA tIvra rAgane kAraNe saMyamanI AcaraNAo svazakti anusAra karIne sarvaviratinI zaktinA saMcaya mATe udyama kare che, te 'zuddha' saMvignapAkSika che, ane teonI bhikSA pradhAna dravyabhikSA che. (2) vaLI je zrAvako zrAvakanI pratimAne vahana karIne sarvavirati grahaNa karavAnA che, te zrAvako paNa pradhAna dravyabhikSu che; kema ke je zrAvaka bhavathI virakta che ane sarvaviratinI zaktinA saMcayane arthe zrAvakanI agiyAra pratimAone svabhUmikA anusAra seve che, ane jyAre te pratimAonA sevanathI sarvaviratinI
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ 70 bhikSudrAsiMzikA/zloka-31 zaktino saMcaya thaze tyAre sarvavirati grahaNa karaze, tethI teo bhAvabhikSu thaze. atyAre teo bhAvabhikSu nahi hovA chatAM bhAvabhikSunI yogyatA che, mATe teo pradhAna dravyabhikSu che. jema rAjA thavAne yogya evo yuvarAja pradhAna dravyarAjA kahevAya che, tema sarvavirati vrata grahaNa karavAnI taiyArI karanAra zrAvaka pradhAna dravyabhikSu kahevAya che. A pratimA vahana karanArA zrAvako bhikSAvRttithI AjIvikA kare che chatAM karmane bhedanArA evA bhAvabhikSunI zaktino saMcaya kare che, te apekSAe pradhAna dravyabhikSu che. 31 avataraNikA - bhikSubatrIzInA vaktavyanuM nigamana karatAM graMthakArazrI kahe che - zloka - keciduktA ananteSu bhAvabhikSorguNAH punaH / bhAvyamAnA amI samyak paramAnandasampade / / 32 / / anvayArtha:mAmalo:=bhAvabhikSunA anantapu=anaMtamAMthI arthAt anaMta guNomAMthI cit T =keTalAka guNo vattA kahevAyA. puna:=vaLI manIAra bhAvabhikSunA guNo, sI=samyam mAvyamAnA=bhAvana karAtA paramAnandasamUtra paramAnaMdanI saMpatti mATe che. Im32aaaa zlokArya : bhAvabhikSunA anaMta guNomAMthI keTalAka guNo kahevAyA. vaLI A= bhAvabhikSanA guNo, samyak bhAvana karAtA paramAnaMdanI saMpatti mATe che. i1zA TIkA :ziSTa snovA paDDAnArthI nAra7-28-2-30-30-rUrI
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaS bhikSAviMzikA/zloka-32 zloka-27 thI 32 chano artha spaSTa hovAthI graMthakArazrIe tenI saMskRta TIkA karela nathI. 32aa. zloka-32no bhAvArtha - bhAvasAdhunI vizuddhimAM taratamatAthI jasthAna hAni-vRddhi che. tethI eka bhAvasAdhumAM je guNo che, tenA karatA anaMtaguNa adhika vizuddhivALuM cAritra anya bhAvasAdhumAM saMbhave. tethI bhAvabhikSunA anaMta guNo che, e prakArano artha phalita thAya che, ane te anaMta guNomAMthI keTalAka guNo graMthakArazrIe prastuta batrIzImAM batAvela che. je sAdhaka AtmAne A bhikSunA guNono samyagu bodha thAya ane te guNothI potAnA AtmAne bhAvita kare to te bhikSunA guNo potAnA AtmAmAM pragaTa thAya che, ane prastuta bhikSubatrIzImAM kahelA bhikSunA guNothI bhAvita thayelA yogI te te guNone pAmIne te te guNomAM adhika adhika yatna karIne prakarSavALA thAya, to bhikSunA anaMta guNo potAnAmAM pragaTa thAya che. A rIte samyagu bhAvana karavAthI pragaTa thayelA bhikSunA guNo paramAnaMdanI prAptinuM kAraNa bane che=mokSanI prAptinuM kAraNa bane che. tethI mokSanA arthI jIve A bhAvabhikSunA guNothI AtmAne bhAvita karavo joIe ke jethI zIdhra saMsArano uccheda thAya.II3rA rUti mizuTizivA sArA
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ hartana vAlciTI vIrA, saMyato vijitendriyaH / adhyAtmadhyAnanirataH sUtrArthaM yazca cintayet // " "AtmaviSayaka dhyAnamAM nirata evA je sAdhu hAthathI ane pagathI saMyata, vANIthI saMyata, jitendriya, sUtra ane arthanuM ciMtavana kare che, te bhAvabhikSa che." : prakAzaka : gagatArthanA 5, jaina marcanTa sosAyaTI, phattehapurA roDa, pAlaDI, amadAvAda-380007. phona : (079) 26604911, 32911471 E-mail : gitarthganga@yahoo.co.in | sUryA sophleTa AMbalIgAma, seTelAITa-brouM ha, amadAvAda-38[9. phona : (0267 6112, 230366 Design by { lauziva zakkio , mahAda 6 (c)weet99 Jain Educatio international For Private For Private Personal Use Only www.jainelibrar arg