Book Title: Adhyatma Gita
Author(s): Shrimad Devchandraji
Publisher: Mahavir Tattvagyan Pracharak Mandal
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022097/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ || zrI nIta-dIra-vanava-vendrasUrIzvara sAmyo nama: || adhyAtma gItA zrI mahAvIra tattvajJAna pracAraka maMDaLa zrI vAsu pUjayasvAmI jiMnAlaya aMjAra - kaccha. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | zrI nIta-hIra-vanava-revendrasUrIzvara saphArukhyo nama: | adhyAtma gItA zrI mahAvIra tattvajJAna pracAraka maMDaLa zrI vAsu pUjayasvAmI jaMnAlaya - aMjA2 - kaccha, Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prakAzaka - prAptisthAnaH DaoN. umarazI punazI deTIA ema. bI. bI. esa. C/o zrI mahAvIra tattvajJAna pracAraka maMDaLa, thI vAsupUjya raviAmI jinAlaya, aMjAra- kaccha. prathama AvRtti H 1000 nakala saMvata 2028 nA mahA suda 14, zanivAra, tA. 29 mI jAnyuArI 1972, vIra saMvata 2498. A pustakanI AzAtanA na thAya tenI kALajI rAkhavI. mezacaMdra pI. mahetA mahetA A prinTarI 1-e, khannA mArakeTa, gAMdhIdhAma. (kaccha) khAsa noMdha:- ajJAnatA ke presanA kAraNe koI azuddhi rahI javA pAmI heya te sujJa vAcake kSamA karavA sAthe amAruM dhyAna dere evI namra vinaMtI che. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ru satkAra "sAgaranA pANIne gAgaramAM samAvI zakAya kharUM?" A praznanA javAba ApaveA khUba ja muzkela che. " azakaya lAgatA A savAlanA javAma parama pUjya pAThakapravara zrImad dhruvacandrajI mahArAja sAhebe sahela karI ApaNA upara mahAna upakAra karyA che. anata upakArI zrI vItarAga paramAtmAnI puNya prasAdIrUpa adhyAtma jJAna e teA sAgaranA nIra jeTaluM UMDuM che. ApaNA jevA alpa buddhivALA jIvAnu gajuM nathI ke emAM DUbakI mArI aNumeAla ratnA hAtha karI laie. 47 zlokamAM adhyAtmajJAnane gUMthI lai pUjya devacandrajI mahArAja sAheba adhyAtma gItA ApaNA mATe vAsAmAM ApatA gayA che e ApaNuM padma sadbhAgya che. adhyAtma gItA nA eka eka zlAkamAM addabhUta rahasya bharyuM` paDayuM che. upalaka najare vAMcana karavA mAtrathI enA rasAsvAda mANI nahi zakAya! parantu jema kuzaLa pAkazAsrI dUdhamAMthI bAsudI taiyAra karI Ape ane ApaNe enA AsvAda mANIe chIe, tevI ja rIte AvA gaMbhIra ane AtmAne upakAraka jJAnanA rasAsvAda pUjya paMnyAsajI zrI kalApUrNa vijayajI mahArAja sAhebe A pustikAmAM karAvI dIdhA che! sau prathama adhyAtma rahasya, tyAra pachI adhyAtma gItA sAra eka dhyAnathI vAMcI laie ane pachI jyAre adhyAtma gItA nA vAMcanamAM Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ otaprota banIe chIe tyAre adhyAtma jJAnano divya rasAsavAda ane AnaMda mANI zakAya che. bhASA junI che paNa ati madhura-mIThI che; vAraMvAra vAMcana-manana karIe chatAM kaMTALe nathI Avato - paraMtu dara vAMcana tathA manana pachI navAM ne navAM addabhUta rahasya samajavA maLe che! svAnubhave samajAya tevI A pustikAnI viziSTatA che. sau koI jijJAsu vAMcaka A vAtane sAkSAtkAra kare evI amArI namra prArthanA che. jJAnI mahApuruSee adhyAtma jJAnanI mahattA batAvatAM kahyuM che - bahu kroDyo varase khape, karma ajJAne jeha, jJAnI zvAsocchavAsamAM, karma khapAve teha. jema jema adhyAtma jJAnane vikAsa thato jAya che tema tema karmone vinAza jaladI ne jaladI thato jAya che ane parama AnaMda tathA divya sukhane pratyakSa anubhava paNa thato jAya che. zrI vItarAga prabhunI A aNamela jJAna prasAdIrUpa vimAnamAM praveza meLavI laIe eTale sohAmaNuM mekSamAM jaladI pahoMcI, anaMtA siddha bhagavaMtane meLApa thaI jAya e zuM mahAnamAM mahAna lAbha nathI....? ' vaidyarAja kahe che ke badAmapAka ApaNuM magajane puSTi Ape che. eja rIte A adhyAtma jJAnarUpa badAmapAka ApaNuM AtmAne akhUTa puSTi Ape te che! mokSapurInA rAjamArga para doDatuM karI muke tevuM adUbhuta baLaprada che! anaMta siddha bhagavato sAthe meLApa karAvI zAzvata sukhanA bhektA banAvI de tevuM che! ekAda leTarI kharIdI, paMdara-vIsa lAkhanuM prathama InAma meLavI lakSadhipati thavAnA ApaNA keDa paripUrNa thaI zake ke kema e praznAtha che paNa A adhyAtma jJAnarUpa leTarIne ApaNe hRdayastha karI laie te .................. enA utkRSTa InAmarUpa mekSa meLavavAnA keDa te avazya ne avazya paripUrNa thavAnA ja che-emAM jarAya zaMkAne sthAna nathI. ratna kadamAM nAnuM hoya che paNa kiMmatamAM e khUba ja mUlyavAna hoya che; Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nAnakaDI pustikA paNa tattvajijJAsuo mATe tA mahAmUlyavAna ja banI rahevAnI che. pU. paMnyAsajI mahArAja sAheba pAte A viSayanA UMDA abhyAsI ane anubhavI che. emanI kalame saMskAra pAmelI A pustikA bhavya AtmAonA aMtarane ajavALI, AtmazreyanA paramapathe caDAvI devAmAM apUrva preraNA ane baLapradAna karI zakaze. pU. 5. mahArAja sAhebanA A mahAmUlA graMthane pragaTa karavAnuM mahAna sadbhAgya amane prApta thayu che e amArA mATe pama AnaMdanA viSaya che, emanuM sau prathama pustaka "tattvajJAna pravezikA'ne khUbaja suMdara saphaLatA prApta thaI eja rIte A kalyANamitra samA pustakane paNa bhavya AtmAe satkAraze emAM jarAya za kA nathI. bhaviSyamAM hajI paNa uttameAttama granthanAnI prasAdI ApaNane prApta thatI rahe evA aMtaramAM lAbha jAgyA che! ApaNane pUjyazrI nirAza nahi ja kare evI dRDha zraddhA ApaNe sau rAkhIzuM. vizeSamAM pUjya paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja sAhebe [ pUjya zrI rAmacandrasUrIzvarajI mahArAjanA suziSya ] tathA pUjya paMnyAsapravara zrI bhadraMkaravijayajI mahArAja sAhebe [ pUjya zrApatha mahArAjanA suziSya ] samagra graMthane tapAsI yAgya sUcanA karI, je umadA sahakAra ApyA che te badala kRtajJabhAve temanA AbhAra mAnu chuM. Se nAnakaDA mALa je rIte vaDIlanI AMgaLI pakaDI icchita sthAne pagalAM mAMDatA jAya che te rIte adhyAtma zAzvanA jJA tA gurU mahArAjanI AMgaLI pakaDI ApaNe saue emanI sAthe ja adRSTa paNa zAzvatA sukhanA dhAmarUpa mAkSapurI tarapha pagalAM mAMDI vahelI take pahoMcI jaie evI utkRSTa bhilASA rAkhIe lI. DaoN. umarazI punazI deDhIA zrI mahAvIra tattvajJAna pracAraka maDaLa, ajAra. (7) Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nA nAnA nAhyA hatA? ---Ijha -9 dAtAonI nAmAvalI pU. sAdhvIjI subhadrAzrIjI ma. nA ziSyA tapasvI sAdhvIjI vibuddhazrIjI ma. nI vardhamAna tapanI 100 mI oLInI pUrNAhutinI smRtimAM temanI preraNAthI A pustakanA prakAzana kAryamAM sahAyabhUta thanArA bhAgyazALI dAtAonI nAmAvalInI nIce mujaba che. rU. 201 lalItAbena jayaMtilAla, zAMtinagara, amadAvAda rUA. 101 rajanIkAnta amRtalAla, zAMtinagara, amadAvAda rUA. 101 lIlIbena ratIlAla, jaina sosAyaTI, amadAvAda rUA. 101 lIlIbena cImanalAla, lavAranI piLa, amadAvAda - jJAna khAtAomAMthI maLela sahakAra - rUA. 501 zrI AdheI jaina saMgha, AI (kaccha) rUA. 201 zrI haLavada saMgha taraphathI rUA. 101 zrAvikAnA upAzraya taraphathI, lakSmInArAyaNanI paLa, amadAvAda rU. 11 sAgaranA bahenenA upAzraya taraphathI, rAdhanapura rU. 101 zrAvikA saMgha taraphathI, surata rUA. 101 hekabAI upAzraya taraphathI, lIMbaDI -~ jansa mANI 3 - - - - - - - - Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Dang Lu Dao Ta Jian Dao Ta Ha Ha Ha Jin Chang Chu Dang Dang Ran Hui Shi che . guruguNa pupa suvAsa 0 Ye Jie Bi Jie Chang Jie Bi Ping Xie Zhao Gong Shi Bi Tan Gong Ju Ci Hou Chang Jie Shi Bi Chun Pai amArA Asana upakArI sva. gurujI guNazrIjI mahArAja ! jeonA asIma upakArenuM RNa aneka bhavanI bhAvabhInI sevAbhakitathI paNa vALI zakAya tema nathI-evA guNanidhi gurujInA amita guNAnI yatkiMcita stuti-stavanA karavA dvArA ame AtmasAteSa anubhavIe chIe. teozrIne janma saM. 15ra, caitra vada 5nA zubhadine amadAvAdamAM thaye hato. pitAzrInuM nAma motIlAlabhAI ane mAtAnuM nAma nAnIbena hatuM. temanuM potAnuM saMsArIpaNAnuM nAma samajubena hatuM. nAma tevAja guNaka teozrI bAlavayathI ja zANA ane samaju hatA. sarala ane mAyALu hatA. parivAra ane paricita vargamAM sahunA priya pAtra hatA. kuTuMba gharmasaMskArothI samRddha hatuM eTale nAnI vayamAM ja teozrIne pitAnA jIvanane dharmamaya banAvavAnI laganI lAgI. mAtApitAnI preraNA ane pitAnI khevanA...be rIte subhagayega maLatAM teozrInI dharmabhAvanA ane zraddhA khubaja majabuta banatI gai. vyavahArika jJAna ane dhArmika jJAna banemAM sArI pravINatA meLavI. vaya vadhatAM yauvananA AMgaNe Daga mAMDyA. mohavaza mAtApitAnA atyanta Agrahe sAMsArika saMbaMdhathI joDAyA. paNa anivArya kamasthitinA udaye sAMsArika jIvana eka ja varSamAM pUruM thayuM. patideva paralokanA paMthe upaDI gayA. nAnI vayamAM ekAeka saMsAranA AvA viSama vipAkane anubhava thatAM dhamazraddhAsabhara AtamA jAgI uThaye sarva tyAganA pathe javAnI bhAvanA emanA aMtaramAM jAgRta thaI! tyAgI vIrAgI AtmAne paLa paNa vyatha gumAvavI kema pAlave? alpa samayamAMja saMyamanI bhAvanAe tIvra vega pakAo. jANyA ane Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA anubhavyA pachI A saMsAra kArAgRhamAM mArAthI kema jIvI zakAya? kSaNa emane mana vaSa samAna lAgI! - vaDIlenI anumati vinA A kArya na karI zakAya ema mAnI mAtuzrI AgaLa pitAnI suMdara bhAvanA vyakta karI. pitAzrI te ceDA - samaya pahelAM ja devagata thayelA ane bandhavargamAM paNa pote vaDIla tarIke hatA. eTale mAtA taraphathI tarata anumati maLavI azakya lAgatI hatI: chatAM aneka prayatno karI saMbaMdhI vargane vAstavika hakikata samajAvI ane anu meLavavAmAM saphaLa thayA! haiyuM nAcI uDyuM! sa. 1970mAM mAgasara suda 6nA maMgala dine suvizuddha cAritrapAtra vAgaDa samudAyamAM dIkSA aMgIkAra karI - parama tapasvI saMyamana sva. dAdAguru zrI jItavijayajI mahArAja sAhebanA ziSyaratna zAMtamUrti zrI haravijayajI mahArAjanA paTTaprabhAvaka kaccha vAgaDa dezaddhAraka suvihita ziromaNI sva. AcArya bhagavaMta zrImad vijayakanakasUrIzvarajI ma.nA AAvarti parama viduSI sAthvIratna zrI ANaMdazrIjI ma. nA suzIlA suvinitA sA. caMdana zrIjI, temanA ziSyA sarala svabhAvI gurubhakitaparAyaNa sAvI caMpAzrIjInA ziSyA tarIke prasiddha thayA. teozrInuM nAma sAdhvIjI guNazrIjI rAkhavAmAM AvyuM.. saMyamajIvananI apUrva ArAdhanA karavA sAthe temane guru pratyeno akhaMDa vinaya, bhakti ane samarpaNabhAva. A triveNI saMgama e addabhuta sAthe-jenA lIdhe teozrI gurudevanA manamaMdiramAM ajoDa sthAna prApta karI lIdhuM. guru mahArAjanI pAvana nizrAmAM rahI, suMdara ArAdhanA karavA sAthe saMskRta, prAkRta bhASAne tathA jaina siddhAtanA anupama tavajJAnane sAre abhyAsa karyo. Azritavargane paNa suMdara rIte adhyayanAdi karAvI ane saMyama jIvanane marma samajAvatA. parepakArabhAva, vAtsalyabhAva, sahanazIlatA, dhIratA, sthiratA, vIratA Adi guNene vikasAvI apUrva guNa zobhA prApta karI potAnA nAmane caritArtha karI batAvyuM. Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA temanA mukhAraviMda para saMyamanAM divya teja jaLahaLatAM hatAM, teozrI jyAM jyAM vicaratA tyAM tyAM apUrva zAsana prabhAvanA thatI ane leka dharmamArge javA utsuka banatA. temanA kaMThamAM AkarSaka madhuratA hatI. pratikamaNAdi kriyAomAM mahApuruSanA guNagIta lalakAratA tyAre loke sAMbhaLavAmAM tallIna banI jatA-prabhubhaktimAM ekacitta banI jatA! nizrAvatI zramaNIvane saMyamamArga susthira ane pragatizIla banAvavA addabhuta preraNA ApatA. temanA paricayamAM AvelA mahApuruSa Aje paNa temanA ujjavala-udAtta jIvananI svamukhe prasaMzA kare che. teozrInuM saM. 2001 nuM cAturmAsa surendranagaramAM thayuM, suMdara dharma ArAdhanA thaI. A mahinAmAM acAnaka tabIyata asvastha banI TAiphoiDanI asara jaNAtAM upacAra cAlu hovA chatAM rege gaMbhIra svarupa pakaDayuM. dravyopacAranI upekSA karI bhAvopacAramAM vizeSa sAvadha banyA. AtmasamAdhinI ArAdhanAmAM ekacitta banyA. jIvananI aMtima paLomAM teozrInI AtmajAgRti apUrva hatI. chellI ghaDIe mane pU. AcArya bhagavaMtazrInAM darzana vaMdana thAya te mAre parama ahobhAgya! mAruM jIvana kRtArtha! teozrInI A aMtima abhilASA pU. AcArya bhagavaMtane vidIta karI ane paropakAra parAyaNa karUNAbhaMDAra pU. sUrideva amadAvAdathI vihAra karI kAtika amAvAsyAnA divase surendranagara padhAryA, pU. sUri bhagavaMtanAM darzana-vaMdana thatAM teozrIe candra cakoravata avarNanIya AnaMda anubhavyo! pU. sari bhagavaMtanA darzananI ja jANe pratIkSA karatA na hoya! tema teozrIe namaskAra mahAmaMtranuM satata smaraNa zravaNa karatAM karatAM sakla saghane khamAvI asahya vedanAmAMye addabhuta zAti samAdhi prApta karI mAgazara suda 1 ne divase vinazvara dehane tyAga karI paralokanA punita paMthe prayANa karI gayA ! Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 koTI koTI vaMdana ho e paramApakArI gurudevane ! teozrInA amitajINAnI yathAmati yatkiMcita stuti karI amA amArA jIvanane kRtAtha banAvIe chIe. adhyAtmagItA paramapUjya dIdha tapasvI AcArya bhagavata zrImad vijaya devendrasUridharajI mahArAja sAhebanA AjJAvartI sva. pUjya caMpAzrI ma, nA dvitIyA ziSyA vAvRddha susayamI sAdhvIratna uttamazrIjI ma. hAlamAM vidyamAna che. saMyamajIvananI anupama sAdhanA karatAM ama sahune maMgaLa preraNA arpI rahyA che. > eja lI. caraNApAsIkAnAM kATI vaMdana ************ mahAna ApattiomAMthI bacAvanAra ekamAtra mahAmaMtra navakAraja che. dehanI gulAmI eTale AtmAnuM adhaHpatana viSaya ane kaSAyanA jhaMjhAvAtamAM sapaDAyA te AtmAne DUbavA sivAya chUTako ja nathI. jIvanamAM zAMti eTale sukhamAM alInatA, du:khamAM adInatA. **************** ****** Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ SSS SPPSP PORS adhyAtmanuM rahasya.......... 79999AAAAA h anaMta jJAnI jinezvara paramAtmAe bhavyAtmAonA hita mATe adhyAtmanuM svarUpa batAvyuM che........ e adhyAtmanuM zuddha svarUpa adhyAtmazAstro (jinAgamA) nA paDhanapAThana dvArA Aje paNa jANI zakAya che. adhyAtmajJAnanI sahAyatAthI AtmatattvanI sAcI oLakhANu thatAM parapaudagalika padArthonI prIti- mamatA maMda thai jAya che ane AtmasvabhAvamAM tanmaya banavAnI ruci jAgRta thAya che ane te rucinI tIvratA anusAre AtmA, AtmavIya' (krita) vaDe AtmasvabhAvamAM tanmaya khanavA prabaLa puruSArtha karavAnA prAraMbha kare che ane satat puruSArthanA yoge tattvamaNutA rUpa bhAvacAritrane prApta karI anukrame pUrNa sukhanA (zAzvata sahaja AnaMdanA) bhoktA bane che. tethI savA~ kAI mumukSu ( mekSa sukhanI abhilASAvALA ) AtmAone adhyAtmanA zuddha svarUpane batAvanArA adhyAtma zAstronuM zravaNu, manana ane parizIlana karavu atyaMta Avazyaka che. adhyAtmanuM zuddha lakSaNa : AtmAnA zuddha svarUpane pragaTAvavA mATe je vizuddha dha-kriyA karavAmAM Ave te ja adhyAtma" che ane te adhyAtma sarva prakAranA yogAmAM vyApaka che, arthAt sarva prakAranA yogenA samAveza ''adhyAtma" mAM thaI jAya che e hakIkata yogazAstramAM darzAvelA yAganAM lakSaNa dvArA samajI zakAya che. yAganuM lakSaNa : moLa yoganAt yoH (AtmAne) meAkSanI sAthe jonAra (saMbaMdha karAvanAra) hAvAthI te ceAga" kahevAya che. sarva prakAranA meAkSasAdhaka AcAra eja yAga che arthAta jJAnAcArAdi paMcAcArAnu pAlana eja yAma che. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA A pramANe AtmAnA sapUrNa zuddha svarUpane pragaTa karavA mATe je dharmakriyA sahAyaka bane che te ja adhyAtma'" athavA "yAga" kahevAmAM Ave che. nAmabheda hAvA chatAM bannenuM kAyaM eka ja che. AtmAnA zuddha svarUpane prApta karAvavAnAM sAdhana hAvAthI ante abhinna (eka) svarUpavALAM che. ceAgabindumAM pU. haribhadrasUrIzvarajIe yoganA pAMca bhedamAM adhyAtma" te prathama bheda tarIke varNavyo che. teozrIe adhyAtma (yAga) nA svarUpane vizeSa spaSTa kayu che. vividha prakAranI prakriyAne paNa gItA-AcAryo adhyAtma" kahe che; te vividha prakriyA A pramANe cheH , ( 1} ucita pravRttivALA vratadhArI AtmAnI maitryAdi bhAvanAothI yukta zAstrAnusArI vicAraNA e adhyAtma" che. (2) dhArmika puruSanuM pradhAna lakSaNa hAvAthI "japa" e adhyAtma che. (3 - 4) peAtAnI yAgyatAne vicAra karI dharmonuSThAnAmAM pravRtti karavI tathA AtmanirIkSaNa karavuM e aucityAlecanarUpa tathA Atmasa MprekSaNarUpa adhyAtma che. (5-6-7) devavaMdana (caityava Mdana), pratikramaNa ane maitrI prameAda, karuNA ane mAdhyastha bhAvanAnuM ciMtana e paNa adhyAtma che. uparokta adhyAtmayeAganI vyAkhyAonu rahasya A pramANe samajAya che :pahelI vyAkhyA : vrata niyameAnuM dRDhatApUrvaka pAlana karanAra zrAvaka ane pa Mca mahAvratadhAraka sAdhu mahAtmAe maitrI Adi bhAvanAothI cittane niLa banAvI je AtmatattvanuM ciMtana kare che tene adhyAtmayAga kahevAya che ema batAvIne vyavahArathI vrata niyamenA pAlanadvArA ja AtmaciMtanarUpa nizcala adhyAtmanI bhUmikA prApta thAya che ema jaNAvyuM che ane adhyAtmanA satat abhyAsathI bhAvanA yoga pragaTe che. A pramANe zrI jinezvara bhagavaMtAe batAvelA dezavarati-saviratirUpa athavA dAna zIla-tapa-bhAvarUpa dharmanA samAveza adhyAtma yAgamAM thayela che. arthAt mAkSa sAdhaka sa anuSThAnAnA saMgraha adhyAtmamAM thayelA che. adhyAtmanI anya vyAkhyAomAM e bAbatane spaSTa karavAmAM AvI che. Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtma gItA bIjI vyAkhyA : | navakAra mahAmaMtra Adi sarva prakAranA japa ne adhyAtma kahe che. jo ke prathama vyAkhyAmAM sava anudAne sAthe "japa"ne paNa samAveza thaI jAya che. chatAM tenI pradhAnatA batAvavA mATe (AdhyAtmika jIvanamAM japanI atyaMta agatya batAvavA mATe) ja ahiM tene svataMtra nirdoSa thayele che. dharmanI prAthamika bhUmikAthI mAMDIne sarvocca kauTinI bhUmikA sudhI paNa "japane sthAna ApavAmAM AvyuM che. arthAta nAnA bALakane paNa prathama navakAra maMtrano jApa karAvavAnuM zikhavavAmAM Ave che ane cauda pUrvadhara jevA mahAna gItArtha yogIo paNa aMta samaya sudhI mahAmaMtranA jApa japatA rahe che...kAraNa ke ja5 e pAparUpI viSa jherane pratyakSa apahAra kare che. viziSTa maMtroccArathI jema tarata ja sarpAdinAM jhera utarI jAya che tevI rIte japathI paNa mithyAtva mohanIya Adi pApe paLavAramAM palAyana thaI jAya che. eTaluM nahi paraMtu te maMtra arihaMtAdinI tutirUpa hevAthI temanA anugraha-kRpAne paNa prApta karAve che. jaina darzanamAM japa sAdhanAnuM mahattva: japanI ArAdhanA pratijJA (abhigraha) grahaNa karavApUrvaka nitya-niyamita sthAne ane niyamita samayamAM manane maMtrAkSa upara ke tenA arthaciMtanamAM athavA prabhumUrti upara kendrita karIne nirjana-ekAMta-pavitra sthaLamAM (japanI sAdhanA) karavAthI te zIghra phaLadAyI bane che. jema jema mananI ekAgratA vadhatI jAya che tema tema Atmazaktione jhaDapI vikAsa thato jAya che. temaja vividha prakAranA divya anubhavo paNa thAya che. japa" e yAnanuM sAdhana che. arthAta japa e abhyAsa dvArA dhyAnarUpe pariName che. - zrI yogazAstranA AThamAM prakAzamAM padastha dhyAnarUpe aneka maMtronuM dhyAna karavAnI vividha prakriyAo batAvavAmAM AvI che. aneka prakAranA anukAmAM navakAra maMtravigerene jApa sarvavyApaka bane che. jema ke" Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * adhyAtma gItA (1) vIza sthAnaka, navapada, vardhamAna AyaMbila ane upadhAna tapa Adi sarva prakAranA tapamAM pratidine 2000 vAra maMtranA jApa japavAnu vidhAna che. (2) koipaNa zubha kAryanA prAraMbhamAM navakAra mahAmaMtranuM smaraNa avazya karavAmAM Ave che. (3) upadhAna tapamAM eka lAkha navakAra mahAmatrA jApa karavAnuM vidhAna che ane pratidina se| (100) legasanu kAryotsarga mudrAe dhyAna (mAnasika jApa) karavAnuM hAya che. zatruMjaya tItha'nI navvANu yAtrA ane girirAjamAM cAturmAsa karanArane paNa lAkha navakAramaMtraneA jApa yAtrA sAthe vihita karelA che (4) nAmastarUpa lAgasa sutra paNa devatA-stava svarUpa hovAthI zreSTa maMtra che, ane tene prayoga pratikramaNa Adi Avazyaka kriyAemAM ane vividha tapeAmAM vAravAra thAya che. (5) yogAhana" ( sUtra - sidhdhAMtanA rahasyane prApta karAvavA mATenI ) viziSTa prakriyAmAM paNa vAraMvAra zrI namaskAra mahAmaMtra ane legasa sUtranA bhASyajApa ane mAnasika jApa (kAyAtsaga) karavAnuM vidhAna che. (6) zrI tIrthaMkara paramAtmAe athathI prakAzita karelA ane zrI gaNuvara bhagavatAe sUtra rUpe gUMthelA Agama grantha e maMtra svarUpa ja che. te sUtrone svAdhyAya sAdhu bhagavaMtene dina rAtrimAM cAra-pAMca prahara sudhI karavAnuM vidhAna che. te paNa sUtra rUpI maMtrAnA eka prakAranA jApa che. (7) caityavaMdana, devavaMdana, stuti, stavana stotra ane nava smaraNAdi paNa devatA stavarUpa hAvArtha bhASya japa ja che, ane te sarvenA upayoga sa ArAdhaka niraMtara kare che. A uparathI jANI zakAya che ke pratyeka dhama kriyAmAM "japa" khUbaja vyApaka banele che. *va: samaMtra viSaya:, soddo levatAstava: I dRSTa: pApApaDhAroDamAr, viSAya dUraLa tathA / / (yAbindu) Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA japa e sarvopagI, saheja ane saraLa sAdhanA hevAthI sarva prakAranA sAdhakane susAdhya, rucikara ane hitakara che. AtmA A rIte jApanA satata abhyAsathI paNa bhAvanAga ane dhyAnamane prApta kare che ane niraMtara niyamita japa karanAra sAdhaka adhyAtmanA sUkSma rahasyone anukrame jANI zake che. adhyAtmanI trIjI ane cothI vyAkhyAmAM svacityAcanapUrvaka dharma pravartana ane AtmasaMprekSaNa e paNa adhyAtma che ema batAvavAmAM AvyuM che. trIjI vyAkhyA : aucityAlacata eTale pitAnI gyatAne vicAra nIce mujabanA traNa prakArathI karo : (1) yogazuddhi :- mana, vacana ane kAyAnA prazasta vyApArathI gyatAne vicAra kare eTale ke zubha ciMtana, zubha bhASaNa, hitamita satyavacana ane jayaNuMpUrvaka gamana, A rIte traNa yogonI zuddhi vaDe pitAnI yogyatA vicAravI. (2) janavAda :- mArA viSayamAM janasamUha zuM kahe che te uparathI pitAnI yogyatAnuM mApa kADhavuM. (3) liMga-zakuna upamRti dvArA kAryasiddhinI yogyatAne vicAra karavo. jemake koI paNa kArya karatAM pahelAM zubha zakuna vigere jovAmAM Ave che athavA te " kArya avazya siddha thaze" evuM anya sajajana puruSonA mukhethI sAMbhaLavAmAM Ave te samajavuM ke kAryasiddhi avazya thavAnI che. te pUrvaka dharmapravartana uparokata rIte yogyatAne vicAra karavApUrvaka caityavaMdana, vrata, niyama Adi dharmAnuSThAnamAM pravRtti karavI, jethI te pravRti avazya abhISTa phaLane ApanArI bane che. sAdhakanI jema jema dharmamAM prIti vadhe che tema tema bhAvanI vizuddhi vRddhi pAme che. dharmamAM gADhaprIti thayA vinA svayogyatAne vicAra karavAnuM sUjhatuM ja nathI. tethI vrata bhaMgAdinA bhayathI bhayabhIta banele zraddhALu zrAvaka sarvavirati ke dezavirati Adi svIkAratAM pahelAM potAnI gyatAne yukitapUrvaka saMpUrNa (pUrata) vicAra kare che. Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA thI vyAkhyA -AtmasaMkSiNa eTale AtmanirIkSaNa: aNavata ke mahAvratane svIkAra karyo pachI tenA pAlanamAM tatpara banelA sAdhakane kyAreka tIvra azubha karmanA udayathI vratamAM aticAra ke bhaMga thavAne bhaya utpanna thAya te te bhayanI nivRtti mATe Atmasa prekSa-AtmanirIkSaNa kare che ke, "grahaNa karelA vrata niyamanuM keTaluM pAlana thayuM che? keTaluM bAkI che? mArI cAlu pravRtti, mArA vrata niyamane bAdha karanArI te nathI ne AvI rIte AtmanirIkSaNa karIne vrata-niyamamAM daDhatA lAvavA mATe devAdhideva paramAtmA athavA sadagurU ke sAdharmika badhune Azraya grahaNa kare che temanA aciMtya prabhAvathI azubha karmone zIdhra nAza thaI jAya che. tethI azubha vicAra AvatA sarvathA aTakI jAya che. 5-6-7 vyAkhyAmAM . (5) devavaMdana [ prabhu bhakti ] (6) sAmAyika, pratikramaNa [ pa Avazyaka svarU athavA pApanA prAyazcita rU5 ] ane (7) triI Adi bhAvanAo e paNa "adhyAtma" che. A traNeya vyAkhyAomAM paNa samagra dharma anuSThAnone saMgraha karavAmAM AvyuM che. tenuM rahasya sUkSma anu prekSA dvArA samajI zakAya che tathA bhavyatva (jIvanI mukitagamana yogyatA)no vikAsa, catuH zaraNa grahaNa, dukRtaniMdA ane sukRta anumohanA dvArA thAya che ane e traNene samAveya nikata anuSkAmAM thayeluM che. | (5) devavaMdana caulIsathe catustava, guruvaMdana Adi dvArA arihaMtAda cAranuM zaraNa svIkAravAnuM vidhAna che. (6) pratikramaNa - (pApanuM prAyazcita pazcAttApa) vaDe duSkatanI gaha (niMdA) karavAmAM Ave che. (7) bhAvanA:- triI, prameda Adi bhAvanAthI sukRtanI anumodanAdi thAya che. sudeva, suguru ane sudharUpa traNe tattanI ArAdhanA, temaja samyagadarzana, samyajJAna ane sammacAritrarUpa ratnatrayInI ArAdhanAne samAveza paNa Tu AvazyakamAM thayelo che te A pramANe - Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA (1) sAmAyika :- (samatAbhAvarUpa) mAM dharma tattva ane samyapha cAritra no samAveza thayela che. (2) catuvi zatistava - (paramAtma stutirU5 bhakitayoga) mAM devatatva ane samyagadarzana ane samyajJAnane samAveza thayela che. (3) vadanA - ( gurU vaMdanarUpa gurUbhakti) mAM gurUtatva ane samya darzana-jJAnane samAveza thayela che. (4) pratikramaNa - (pApa prAyazcitarU5)mAM parUpa dharmatattva ane samya cAritrane samAveza thayela che (5) kAga :- (viziSTa sthAna svarU5)mAM ta535 dharmatatva ane samyagU cAritrano samAveza thayela che. (6) pratyAkhyAna :- ( rUparijJA, pratyAkhyAna parikSArUpa) mAM dharmatatva ane samyakyAritrane samAveza thayela che. A pramANe pAMce parameSThi bhagavaMtane tathA nave padonI ArAdhanAne paNa samAveza paTuM AvazyakamAM thayeluM ja che. zrI gaNadhara bhagavaMte vigere mahApuruSo paNa jenuM ArAdhana nitya kare che te paTuM AvazyakamAM rahelA mahAna bhaktiyoga, samatAyoga Adi gonA rahasyane pragaTa karavAmAM te anubhava jJAnIo ja samartha che! SaTa AvazyakanuM saMkSipta rahasya: jAMgulImaMtranA prabhAvathI jema viSadharonA viSa paLavAramAM utarI jAya che tema sAmAyika Adi AvazyakanA ArAdhanathI aticAra-doSanI AlocanA karI tene UDe pazcAttApa karavAthI AtmA kamaviSathI mukta bane che, azubha karma rahita bane che. - (1) sAmAyika:- sarva sAvadhoga vyApArane tyAga karI samabhAvamAM rahevuM e ja sAmAyika che. te sAmAyikathI rAga dveSarUpI malinatA dUra thatAM AtmA nirmaLa bane che. tethI sAmAyika e ja AtmAno svabhAva che. athavA nizcayathI AtmA e ja sAmAyika che. Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA sAmAyika e sakaLa dvAdazAMgIne sAra-saMkSepa che. zrI tIrthaMkara de paNa saMyamagrahaNa karatI veLAe "sAmAyika sUtra"nuM uccAraNa kare che. temaja teo "sarva sAmAyika" dvArA kevaLa jJAna prApta karIne dharmatIrthanI sthApanA kare che ane bhavya janA sarva prakAranA zArIrika-mAnasika duHkhane nAza karavAnA ananya upAya tarIke sAmAyika"ne upadeza Ape che. samatAne lAbha eja sAmAyika. samatA e AbhAne guNa che. guNa guNane kathaMcit abheda hevAthI, AtmAne ja sAmAyika kahevAmAM Ave che. samatA e te amRtanA abhinava-navIna meghanI vRSTi samAna che, je tRSNArUpI tIvra tuSAne zAMta karI de che. svabhAva ramaNatA e samatA che parabhAva ramaNatA e mamatA che. samatAthI mamatAne viSama viSavara vinaSTa thaI jAya che. samatArUpI sUryane udaya thatAM rAga-depa rUpI gADha aMdhakArane vilaya thaI jAya che. tethI ja yogIpuruSone potAnA AtmAmAMja paramAtmavarUpanAM darzana thAya che. zatru mitra upara samabhAva dhAraNa karI rAga devarUpI zatruo upara vijaya meLavI paramAnaMdadAyaka sAmAyika jalamAM jhIlavAthI samagra kama malInatA dUra thaI jAya che. karoDa janma sudhI karelA tIvra tapathI paNa je kamI nAza nathI pAmatA te ka paLamAtranA samabhAvathI vinaSTa thAya che. sAmAyika-AvazyakanA satata sevanathI AtmA pitAnA zuddha svarUpane oLakhIne temAM ramaNatA kare che. tethI ja AgamAM sAmAyikane apUrva mahimA batAvela che. sAmAyikanA pariNAmathI anaMta AtmAo siddhigatine pAmI, anaMta akSayaavyAbAdha ane zAzvata sukhanA svAmI banyA che ane bhaviSyamAM paNa banaze. (2) cakavIsaH (caturvizati stava): A AvazyakamAM sAmAyika dharmanA Adya prakAzaka devAdhideva arihaMta paramAtmAe ane temanA saguNanI stuti karavAmAM Ave che. te stuti dvArA adhyavasAyanI vizuddhi thAya che. ane adhyavasAyanI vizuddhithI Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA karmakSayarUpa mokSaphaLanI prApti thAya che. paramAtmabhaktithI samyagdarzananI prApti thAya che ane samyagadarzana dvArA bhAvasamAdhi maLe che tethI mekSa thAya che. mATe paramAtmabhakti eja mekSanuM mULa kAraNa che. zAstramAM paNa kahyuM che ke, "zrI jinezvaradevanI paramabhakti vaDe pUrva saMcita samagra karmone kSaya thaI jAya che. kAraNa ke zrI jinezvara paramAtmA ja sarvotkRSTa guNI ane sarvotkRSTa upakArI che. teonI bhakti e utkRSTa guNa bahumAna che ane utkRSTa guNa bahumAna e kavanane bALavAmAM dAvAnaLa samAna che."* (3) vaMdanA : A AvazyakamAM sAmAyika dharmanuM pAlana karanArA sallurUone vidhipUrvaka vaMdana karavAnuM vidhAna che. vinaya eja dharmanuM mULa che ane te bahumAnapUrvaka guNIpuruSonA vaMdana-pUjana karavAthI thAya che. gItArtha guruvaryone batrIsa doSa rahita ane tetrIsa AzAtanA vajIne bhAvapUrvaka vaMdana karavAthI azubha karmone kSaya ane ucca gotra Adi zubha karmone baMdha thAya che temaja kSAyika samyagdarzana ane tIrthakarapada AdinI prApti paNa sulabha bane che. A pramANe bIjA AvazyakamAM devatattvanI bhakti ane trIjA AvazyakamAM gurutatvanI bhakti niraMtara avazya karavAnuM batAvI bhaktiyoganI pradhAnatA darzAvavAmAM AvI che. (4) pratikramaNa: (jJAnAdi pAMca prakAranA AcAranA pAlanamAM koI khalanA thaI heya arthata koIpaNa dUSaNa-aticAra lAgyA heya tenI AlocanApUrvaka niMdA karavI athata sagurU samakSa pragaTa karI te pApanuM prAyazcita karavuM. pitAthI thaI gayelI bhUlone svIkAra karI te pApathI pAchA haThavuM. "pharIne tevI bhUla nahi karuM" evA nirNayapUrvaka micchAmi dukkaDaM ApavuM (A mArUM pApa mithyA thAo). sadagurUnI AgaLa pApazalyane prakAzita karI niHzalya banAvavAthI bhAvanI vizuddhi thAya che. * bhattIe jiNavariMdANaM khijjanti putra saMciyA kmmaa| TO Grasa vamaLo mama vAvALo ja . -lalita vistarA Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA pratikramaNa konuM thAya? -niSiddha kAryo karavAthI, karaNIya kAryo nahi karavAthI tathA jinekata tatvanI azraddhA karavAthI temaja jinavacananI viparIta prarUpaNa karavAthI lAgelA denuM pratikramaNa karavuM joIe athavA uparokata de mAMthI koI depa na paNa lAge heya chatAM pratikramaNa karavuM e trIjA auSadhanI jema mahAna guNakArI che. pratikramaNane zabdArtha: pAchA pharavuM-pAchA hAvuM athata pitAnI bhUmikA (samya daSTi bAvaka yA sAdhudhama) thI pramAdavaza nIcenI bhUmikAmAM AvyA pachI pharIne pitAnI mULa bhUmikAmAM AvavuM tene pratikramaNa kahevAya che. (5) kAga: zarIrane tyAga arthAt AkAra sahita zarIrane tyAga kare sAkAranA be artha thAya che: (1) sAkAra-kAryotsarga 5 zarIrane AkAra banAvavo arthAt lAMbA hAtha karI jinamudrAe ubhA rahI halana calana Adi kriyAone tyAga kare. (2) sAkAra-ucchavAsa nizvAsa Adi bAra AgAra-apavAda cheDIne kAyAne tyAga kare arthAta eka sthAnamAM mana ane dhyAna sivAya anya sarva kriyAone amuka samaya sudhI tyAga kare. ATha nimitte hetu thI kAyotsarga karavAnuM vidhAna : (1) pApa paNa (2) vaMdana (3) pUjana ( kezara, sugaMdhI cUrNa, puSpamALA vaDe arcana karavuM), (4) sAkAra - zreSTha vastra AbhUSaNa Adi vaDe arcana karavuM ? (5) sabhAna-vAcika stuti athavA guNa prazaMsA karavI, (6) bodhilAbha-jinadharmanI prApti, (7) mekSa ane (8) zAsanadevanA smaraNa-e mATe kAyAtsaga karAya che. uparokata nimittAthI kare te kAsamAM paNa uttarottara vRddhi pAmatAM zraddhA, medhA, dhRti, dhAraNa ane apekSApUrvaka karavAthI ISTaphaLanI siddhi thAya. prathama auSadha : roma heya te maTADe paNa je roga na hoya te navo utpanna kare. bIjuM auSadhaH rAma heya te maTADe paNa je roga na hoya te nukazAna ke phAyade na kare. trIjuM auSadha : roga heya te maTADe roga na hoya te ArogyanI vRddhi-puSTi kare. Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA zraddhAH- sva abhilASArUpa che, arthAta mithyAtva mohanIya karmanA kSapazamathI janya cittaprasAda-prasannatA thAya che te. medhA:-pranthagrahaNa paTuM pariNAmarUpa che athata jJAnAvaraNaya karmanA kSa pazamathI janya citta pariNAmarUpa hevAthI granya - zAstranA rahasyane grahaNa karavAmAM kuzaLatA prApta thAya che. dhRti: mana:praNidhAna svarUpA-mehanIyamanA pazamathI utpanna thayelI tathA dInatA ane utsuktA rahita dhIra ane gaMbhIra Azayayukata heya che. dhAraNA: prastuta vastunI avismRti arthAt smRti svarUpa che. anuprekSA-tasvArtha anucinanarUpa anuprekSA che. te paNa jJAnAvaraNIyakarmanA pazamathI janya anubhUta padArthanA viziSTa abhyAsa (punaH punaH AvRtti) rUpa che. zraddhAthI medhA utpanna thAya ane medhAthI dhRti, vRtithI dhAraNA ane dhAraNAthI anuprekSa. ema anukrame e guNanI utpatti thAya che. temaja anukrame vRddhi pAme che. sadA harahameza vadhatI jatI zraddhA Adi pUrvaka kAyotsarga karavAmAM Ave te ja bodhilAbha ane mokSanI anukrame prApti thAya che! "zraddhA medhA dhRti, dhAraNa ane anuprekSA e pAMce apUrvakaraNarUpa mahAsamAdhinAM bIje che" te zraddhAdi bIje te atizaya ane paripAkathI ja samAdhidazA prApta thatAM anukrame apUrvakaNarUpa mahAsamAdhi paNa siddha thAya che. zraddhAdi cAranA paripAkathI anuprekSAnI zakti vadhe che ane anuprekSA dvArA pAnamAM tanmayatA-ekAgratA vadhe che ane te apUrva karaNa - apUrva adhyavasAyarU5 mahAsamAdhipa pariName che. A upathI siddha thAya che ke "kAsama" e viziSTa prakAranuM dhyAna ja che ane te viziSTa sthAnacakitano prAdurbhAva zraddhAdi bhAvonI abhivRddhithI ja thaI zake che. Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 11 draSTAMta dvArA vizeSa spaSTatA: zraddhA e jaLarodhaka jevI che. jema jaLazeAdhakamaNine taLAva vigeremAM nAkhavAmAM Ave to te kAdava vigerenI malInatA dUra karI pANIne atyaMta nirmAMLa svaccha banAve che tema A zraddhArUpa maNi pazu cittarUpa sarovaramAM utpanna thayelA tattva saMbadhI saMzaya, zrama, capaLatA ane azraddA Adi sarva malInatA dUra karI jinaprIta tattvamA te cittamAM vAsita banAve che athavA jinapraNIta tattvamAga mAM cittane vAsita banAve che. medhAH rAgIne auSadha pratye jema parama upAdeyabhAva hoya che tema zraddAvAna sAdhakane (nipuNa buddhi vaDe) tattvapratipAdaka satzAstraprati parama upAdeyabhAva utpanna thAya che. temaja te zAstraadhyayanamAM prayatnazIla bane che, anya pravRttine cheDIne zAstraadhyayanamAM ja AdarapUrvaka pravRtti kare che. dhRti ciMtAmaNI ratnanI prApti samAna che. jema kAi daridrIne ciMtAmaNI ratnanI prApti thaI hoya ane tene apUrva mahimA jANI tene daridratAnI ciMtA maTI jAya che, tema jinadha rUpI ciMtAmaNI ratnate aciMtya prabhAva jANIte sAdhaka sa MsAranA samasta du:khAnI ciMtAthI mukata thaI jAya che ane viziSTa vRtti utpanna thAya che. dhArA : motInI mALA parAvanAra jhaverI jema te mALAne vyasthita rIte cittanI ekAgratApUrvaka upayAga rAkhIne parAve to ja mALA atisuMdara bane che, tema dhAraNAnA baLathI sthAnAdi yAgamAM prayatnazIla sAdhaka anya vikSepAne cheDI vidhipUrvaka anukrame vastunu dRDhatAthI traNa kare che. anuprekSA : ratnazeAdhaka agni jevI che. jema ratnane zuddha banAvanAra ma ratnanI cAre bAju vyApta thaine temAM rahelI samagra malInatAne bhALI nAkhIne ratnane nirmaLa ate tejasvI banAve che tema tattvaciMtanarUpa anuprekSA (agni) AtmaratnamAM eTale ke AtmapradezamAM vyApIne temAM rahelA samagra kamaLane bALIne kevalajJAna pragaTAve che. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 17 A pramANe zraddhA, mevA, dhRti ane dhAraNu e anuprekSA (tatvaciMtanarUpa dhyAna)nA sAdhane che ane anuprekSAne zraddhAdipUrvaka thate atizaya ane paripAka (vikAsa) e apUrvakaraNarUpa mahAsamAdhimAM arthAta AtmatatvanI ramaNutAmAM pariNata thAya che. kAsagamAM ughAsa-nizvAsa Adi AgA rAkhI ATha zvAsozvAsAdi . kALapramANu kAyotsaga karavAnI pratijJA karavAmAM Ave che - jyAM sudhI "nAma rahaMtA" arthAta arihaMta paramAtmAne namaskAra karI kAyetsarga na pAruM tyAM sudhI huM ekaja sthAnamAM (eka Asane sthira rahI maunapaNe dhyAna karIza ane te sivAyanI sarva pravRttine sarvathA tyAga karUM chuM. ! kAyotsargamAM jadhanya ATha zvAsozvAsane pramANa (bhAvasyakAdimAM) niyata che paraMtu tevI rIte dhyAnanuM dhyeya niyata nathI. eya te AtmAnA pariNAma anusAra haiya che. ane te dhyAnanA aneka beya (viSaya) A pramANe heI zake che. - (1) zrI arihaMta paramAtmAnA jJAnAdi guNonuM dhyAna. (2) jineka jIva ajIva Adi tatvonuM ciMtana. (3) sthAna, varNa, artha, AlaMbanega. (4) krodhAdi deSanI pratipakSI bhAvanAo-triI AdinuM ciMtana. A pramANe aneka prazasta eya viSayaka dhyAna hoya che. temAMthI koIpaNa niyata enuM dhyAna e vivekane utpanna kare che ema zrI arihaMta paramAtmAe kahyuM che ane te pramANe ja temanA kahelA zAstramAM pratipAdita thayeluM che. : etAni zraddhAdini apUrva karaNAravya mahAsamAdhi bIjAni tatparipAkAti vAyatatta : | (lalita vistarA). : viziSTa dhyeya dhyAnaM - vidhAjanmabIjaM (vivekAtpattikAraNaM ) ihAcchavAsa mAnamitthaM, na pundhyeyniymH| yathA pariNAme naitat tatsthAnezaguNatattvAni vA sthAna varNIrthAlambanAnivA, AtmIya doSa pratipaTa vA | (lalita vistarA) Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 adhyAtmagItA * niyata dhyeyanA dhyAnathI vivekanI utpatti thAya che ane tethI upayoganI zuddhi arthAta AtmAnI nirmaLatA thAya che. je AtmAnuM dhyAna baLa jeTalA pramANamAM vadhu hoya che teTalA pramANamAM tenI vivekazakita vadhe che ane jeTalI vivekazakti vadhelI heya che teTalI te anusAra AtmapariNati zuddha bane che. ane te zuddha bhAvathI upArjita zAtA vedanIyAdi karma avandaya phaLavALuM hoya che. arthAta - te karmanA vipAka kALamAM punaH zuddha bhAvarUpe phaLanI utpatti thAya che. jema suvarNane ghaTa bhAMgI jAya te paNa suvarNa ja prApta thAya che tema zuddhabhAvathI baMdhAyeluM puNyAnubaMdhI puNya paNa zuddha pariNAmane utpanna kare che, kAraNa ke te zubhakAmanA udayakALe paNa vivekanI utpatti thAya che. ane viveka dvArA zuddha bhAvanI utpatti avazya thAya che. sarvatra kArya e pitAnA kAraNane anurUpa hoya chearthAt kAryane svabhAva kAraNanA svabhAvane anusare che. kAyotsarga ane aSTAMga yoga : yama niyamanuM pAlana karanAra vyaktija kAyotsarga mATe yogya bane che. Asana jinamudrAe (umA) kAtsarya karavAnuM vidhAna e eka viziSTa prakAranuM Asana che. prANAyAma - kAyotsargamAM ATha zvAsozvAsa AdinuM niyata pramANe batAvavAmAM AvyuM che. pratyAhAra - kAvyasaMgamAM Indrione sarva viSayothI rokavI paDe che, te pratyAhAra che. dhAraNA-vRti dhAraNA pUrvaka kAga karavAmAM Ave che. dhyAna - anuprekSA pUrvaka kAyotsarga karavAmAM Ave che. te ciMtanarUpa dhyAna ja che. samAdhi- kAyotsargamAM dhyAnanA satata abhyAsathI apUrvakaraNa35 mahAsamAdhi pragaTe che * etad vidhAjanmabIjaM tat pAramezvaram, ataH itthamevopayogazudhdheH / (lalita vistarA) A zuddhabhAvApAttaM karma avaMdhyam - suvarNaghaTAdhudAharaNAt / uttara te vighAgarama : jAnahatvenA (lalita vistarA) Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA T kAyotsarganuM phaLa caturdaza pUrvadhara zrI bhadrabAhusvAmIe Avazyaka niyukitamAM kAyotsarganAM phaLa A pramANe batAvyAM che - (1) deha jAya zuddhi - zleSmAdithI thatI jaDatAne nAza thAya che. (2) mati jAya zuddhi - mananI gati kendrita thavAthI mati-buddhinI zuddhi thAya che. (3) sukha duHkha titikSA - sukha-duHkhane samabhAvathI sahana karavAnI zakti prApta thAya che. (4) anuprekSA - anityasvAdi bhAvanAone abhyAsa vRddhi pAme che. (5) dhyAna - dhyAnane abhyAsa sahaja banI jAya che. paccakkhANuM - pratyAkhyAna AvazyakamAM cAra AhAra vigerenA tyAganI pratijJA levAmAM Ave che. IcchAo AkAza jevI anaMta che. icachAo kadI tRpta thatI nathI. mATe te IcchAone pratyAkhyAna dvArA rokavAmAM Ave che. IcchAdhana tapa namaH" icchAone nirodha eja tapa che ane te paNa kSamA-samatApUrvaka karavAmAM Ave te nikAcita karmone paNa kSaya thaI jAya che. tenA prabhAve aneka labdhio pragaTe che ane aSTasiddhi, navanidhi, svarga, devandra, narendra, Adi padanI prApti thAya che...ane anukrame zAzvata sukharUpa mekSanI prApti paNa thAya che. paccakakhANa pratijJA) nahi karavAthI mithyAtva, avirati Adi (kamabaMdhanA hetuo ) TaLatA nathI ane avirati TaLyA vinA virati (cAritra) pragaTatI nathI ane virati vinA mokSanI prApti thatI nathI. tethI mokSamArganuM mULa paccakkhANa che ema siddha thAya che. hiMsAdi pApa nahi karanArane paNa ekendriyanI jema pApanI pratijJA nahi karavAthI pApane baMdha thAya che. mATe eka kSaNamAtra paNa paccakkhANa (pratijJA ) vinA na rahevuM. - dehama ijaDDa zuddhI-suhaduha titikkhayAaNupehA / jhAyai ya suhajhANaM, eyammo kAussagammi / / (A. ni) Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA kedane pApa karavAne vicAra paNa na phUryo hoya, pApakArI vacane paNa na uccAryo hoya ane kAyAthI pApapravRtti paNa na karate heya chatAM te pApanA paccakkhANa ma vinA (pApa) azubhakarmabaMdhanI paraMparA bAMdhe che. dA. ta. koI cora corI karavA nIkaLe paNa rastAmAM vRkSa nIce suI gayo te vakhate tene corI karavAno vicAra paNa nathI, vacano uccAra paNa nathI ane kAyAnI pravRtti paNa nathI chatAM te cAra ja kahevAya che, paNa zAhukAra gaNatA nathI. tevI rIte saMsArI jIva paNa jyAM sudhI pApanI pratijJA prahaNa na kare tyAM sudhI pApa na karate hoya te paNa te sAdhu (virati na kahevAya. paccakhANa e AtmAnA mULa svabhAva che. pApathI viramavuM-aTakavuM e paccakhANa che ane te jIva mAtrane maulika svabhAva che, kemake AtmAnA mULa guNo je kevalajJAna, kevaladarzana ane vitarAgatA Adi che te pApaviramaNarUpa paccakkhANathI ja pragaTe che. apaccakkhANa-avirati e vikArarUpa che ane paccakkhANa-virati AtmasvabhAva rUpa che. te svabhAva (virati) ne apratyAkhAnI, pratyAkhAnI ane saMjajavalana kaSAyo reke che. paccakhANa arthAta pApa nahi karavAnI pratijJA karavAthI te te AvaraNa dUra thatAM virati Adi guNone prAdurbhAva thAya che. tatvArtha bhASyamAM viratinuM svarUpa A pramANe batAvavAmAM AvyuM che - viratinAma jJAtvA abhyupetyaa'krnnmpApane pAparUpe jANI tathA pApane pAparUpe mAnIne pApa nahi karavAnI pratijJA te "virati" che. jenadarzanamAM samyakRtva, dezavirati ke pAMca mahAvrata (sarva virati) AdinuM pAlana paccakhANapUrvaka ja karavAmAM Ave che. zrI tIrthakara bhagavaMte tathA gaNadhara jagavaMte paNa cAritra grahaNa karavA vakhate sarva sAvadha vyApAranA paccakhANa kare che. paccakhANa eja mokSamArga che. mekSanA sAdhaka to saMvara ane nirjarA che, ,, bAdhaka Azrava , baMdha , Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA paccakakhANa karavAthI navAM AvatAM karmo aTake che ane pUrva saMcita karmone kSaya thAya che tethI (paccakkhANa e saMvara-nirjarA rUpa hovAthI) mekSanI siddhi thAya che. A rIte paccakkhANa e mekSasAdhaka sarve anuSThAnemAM vyApaka che. sarva sAdhakane te avazya karavA yogya hovAthI SaTu AvazyakamAM tenuM mahattvabharyuM sthAna ucita che. paccakhANane adhikArI kezu? je pAMce AcAnA pAlanamAM vyavasthita (tatpara) heya teja paccakhANane khare adhikArI che. paccakhANamAM pAMce AcArenuM pAlana-(1) paccakhANanuM sAmAnyajJAna paNa avazya heya che. (2) pApa vyApAra-avirati heya che, evI zraddhA heya che. (3) yathAzakti te pApane sarvata ke dezataH tyAga avazya karavAmAM Ave che. (4) paccakkhANa dvArA duHkhane saharSa sahana karavAnI zakti pragaTe che. paccakakhANa lenAra IcchApUrvaka bhUkha tarasa vigera duHkhene sahana karavAmAM tatpara hoya che ane (5) paccakkhANa grahaNa karavAmAM AtmavIya (zakti) rivAya che. te vinA alpa paNuM paccakhANuM thaI zakatuM nathI. A rIte jJAnAdi pAMce AcAronuM pAlana thAya che. A pramANe "pa Avazyaka" e sarva sadAcAranuM mULa che. zrI tIrthapati ane gaNadhara bhagavaMte temaja sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA caturvidha saMghanI pratyeka vyaktine sAmAnyatayA upayogamAM AvatA SaT Avazyake pratyeka dharmapravRttinI sAthe saMkaLAyelA hoya che. temaja anyatara-koIpaNa eka sAmAyikAdi AvazyakamAM-zeSa pAce Avazyake gauNabhAve rahelA hoya che. paraspara evo gADha saMbaMdha hovAthI koIpaNa eka Avazyaka cheSa pAMca vinA rahI zakatuM nathI. jema-sAmAyika bhAvamAM sthita vyakita caturvizatistava, gurUvaMdana, pratikramaNa, kAyotsarga ane pacaphakhANa paNa avazya karatI hoya che. sarva zAstromAM pad Avazyaka sUtronuM prathama sthAna che enuM eja kAraNa samajAya che ke bAkInA sarva Agame Sa AvazyakanA ja vistAra svarUpa che. tethI ja sarvazAstronA jJAtA cauda pUrvadhara maharSie paNa par AvazyakenuM sadA ArAdhana kare che. A rIte paTe AvazyakarUpa pratikramaNa e "adhyAtmayoga" che ema spaSTa samajI zakAya che. Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 adhyAhatA Avazyaka sUtramAM ja, AvazyakanA " arthAdhikAra" A pramANe batAvavAmAM aAvyA che: (1) sAmAyika adhyayanamAM-prANAtipAtAdi sAvaghAnanI viratine adhikAra che, arthAta hiMsA, asatya, cerI, abrahma ane parigraha Adi pApane tyAga karavAnuM batAvyuM che. - (2) cauvIsae adhyayanamAM-zrI tIrthakara bhagavaMtenuM guNa-kIrtana karavAmAM AvyuM che. zrI tIrthaMkara bhagavAna samyagadarzana prApta karAve che temaja samyagdarzana karmakSaya karavA mATenuM pradhAna sAdhana paNa che. zrI tIrthaMkara paramAtmA ja sAmAyika (sAvaghayoga, virati) nA upadezaka hovAthI para pakArI che tethI temanI stuti karavI atyaMta Avazyaka che. (3) vaMdanA adhyayanamAM-guNavAnanI pratita karavAnuM darzAvyuM che. (4) pratikramaNa adhyayanamAM-akA (duSkRta) nI niMdAne adhikAra che. pratikramaNa karavAthI pApanI vizuddhi thAya che. (5) kAtsarga adhyayanamAM - bhAvatraNanI cikitsA karavAnuM pharamAvyuM che. pratikramaNa karavA chatAM je azuddhi rahI javA pAmI hoya tene kAryotsarga dvArA dUra karavAmAM Ave che, (6) pratyAkhyAna adhyayanamAM- "guNadhAraNa" karavAno adhikAra che arthAta pratyAkhyAna karavAthI mULaguNa ane uttaraguNanI prApti thAya che temaja tenuM niraticAra pAlana thAya che. Sa Avazyaka dvArA pAMce AcArenuM pAlana thAya che: (1) sAmAyika arthAta sAvaghayoganA tyAgathI ane niravagha anudAnanA sevanathI cAritrAcAranI vizuddha thAya che (2) covIza tIrthaMkara devanA adbhuta guNakIrtana dvArA darzanAcAranI vizuddhi thAya che. Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAgItA (3) vaMdavA-sadguonI pratipatti jJAnAdi guNonI prApti thAya che tethI temane vaMdana karavAthI jJAnAcArAdi AcAranI vizuddhi thAya che. (4) pratikramaNa dvArA cAritrAcArAdi AcAronI vizuddhi thAya che, (5) kAtsaga dvArA paNa , " (6) pratyAkhyAna dvArA tapAcAra ane vIryAcAranuM pAlana thAya che. mitrI, pramoda, karUNA ane mAdhyastha bhAvanAonuM ciMtana e paNa "adhyAtmaga (1) maitrIbhAvanA - sarvasa (prANIo) nuM hitaciMtana, hitabhAvanA te maitrI che. sAmAnya purUSa paNa pitAnA upakArInuM, svajana saMbaMdhIonuM temaja paricita jananuM hita ciMtave che. paraMtu koIpaNa pratyupakAranI AzA (apekSA ) rAkhyA vinA sarva prANIonuM hita thAo, sarve jIvo parama sukhI bane, evuM ciMtana karavuM te utkRSTa maitrI bhAvanA che ane tenA satata abhyAsa dvArA sarva prakAranA vaira virodha zAMta thaI jAya che ane kSamAguNane uttarottara vikAsa thatA jAya che temaja citta atyaMta praphulla ane prasanna bane che. maitrIbhAvanI siddhi thatAM sAdhakanA sAnnidhyathI hiMsaka, krUra, paraspara Ajanma varI prANIo paNa zAMta thaI jAya che. pitAnA vairabhAvane visarI jAya che. yogazAstramAM maitrIbhAvanuM svarUpa A pramANe batAvyuM che - koIpaNa jIva pApa na kare; kaIpaNa jIva duHkhI na thAo. sarva che karmabaMdhathI mukta bane, AvI vicAraNAne maitrIbhAvanA kahevAya che. A vyAkhyAthI spaSTa samajI zakAya che ke prANImAtranuM sAcuM hita hiMsAdipApane parihAra karavAthI ja thaI zake che. duHkhanuM mULa kAraNa paNa pApa ja che. pApanA 'T (1) Grati citA maitrI ....... ... (2) mittine sadavamagzuM .... . " () maitrI gvatra trAsa .... .... ... ... (SoDazaka) . . (vaMditta). . . (vItarAga strotra) Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA AcaraNathI azubha karma baMdhAya che ane azubha karmanA udayathI duHkha Ave che. sukhanuM mULa kAraNa ahiMsApradhAna dharma ja che. tenA dharma) AcaraNathI ja jIva sarvathA karmamalarahita bane che. sarva jIva hiMsAdi pApane cheDI ahiMsAdi dharma pAlanamAM tatpara bane evI bhAvanA eja parama pavitra maitrIbhAvanA che. vrataniyamanA pAlanathI maitrIbhAvanA tAtvika bane che temaja mitrIbhAvanAnA vikAsathI vratapAlanamAM sthiratA Ave che. (2) pramodabhAvanA:- guNAdhika - pitAnAthI adhika guNI purUSa prati Adara-bahumAna the te pramodabhAva che. ahiM pariNAme hitakArI evI (AlekaparalokamAM parama AnaMda ApanAra) dharma pravRtti karanArA puruSonA sadaguNo joIne pramukita-AnaMdita thavuM temaja anya bAdha sukha ane kevaLa jJAnAdi guNonA svAmI arihaMta paramAtmA tathA siddha paramAtmAnI mUrti Adi nihALI temanuM svarUpa AlaMbI harSita thavuM teja "tAtvika pramoda bhAvanA" che. A bhAvanAnA baLe devaguru pratye ananya zraddhA ane bhakti pragaTa thAya che. zrI navakAra mahAmantrAdine jApa vItarAgatuti, devapUjA, guruvaMdana Adi pramodabhAvasvarUpa anudAnanA sevanathI pramodabhAvanAne vikAsa thAya che ane te te guNene prAdurbhAva thAya che. ane anukrame te guNanI pUrNatA thatAM sAdhakasiddha-buddhaparamAtmA bane che. pramodabhAvanA e yoganuM mukhya bIja che. kahyuM paNa che ke - * zrI jinezvara bhagavaMte upara atyaMta prItiyukta cita ane temane bhAvapUrvaka namaskAra (vANI temaja kAyA dhArA) karavuM e roganuM pradhAna bIja che. pramodabhAvanA e vinaya svarUpa che. vinaya e dharmanuM mULa che. temaja prada bhAvanA e bhati svarUpa paNa che. bhaktithI samyagadarzana pragaTe che mATe prada bhAvanA e dhamanuM tathA samyagradarzananuM mULa che. pratyeka guNa, guNI puruSonA bahumAnathI pragaTe che. pramodabhAvanA e guNa bahumAnarUpa hevAthI e sarvaguNanuM mULa che. * vinegu kurAruM nitta ..... .................(Aga daSTi samuccaya) Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA (3) karuNabhAvanA :- prANI mAtra upara anugrahayukata hitabuddhi thatAM bhAvakaraNa utpanna thAya che. sarva jIvone zAzvata sukha prApta thAo, temanAM sarva dukhe-doSo nAza pAmI jAo, e bhAvakarUNA che. dayA-karuNA e jIvanuM lakSaNa che. dayAne prAdurbhAva thavAthI ja bIjanuM grahaNa thAya che. gadaSTimAM kahyuM che ke duHkhI chavo upara atyaMta dayA, guNIjane upara aSa, dIna-anAthAdi prati ucita pravRtti, e dharma chavamAtranuM lakSaNa che. maitrIbhAvanAmAM parahitaciMtana hoya che, tyAre karUNAbhAvanAmAM paraduHkhavinAza karavAnI yathAzakita pravRtti paNa heya che. tIrthaMkara nAmakarmanI nikAcanA sarva jIvone jinazAsananA rasika banAvavAnI utkRSTa karUNAbhAvanAthI ja thAya che. tethI karUNabhAvanA eja tIrthaMkarapadanuM temaja jinazAsananuM mULa che. sarva dharmonuM mULa dayA che. dayAmaya ahiMsApradhAna dharmaja mekSasAdhaka bane che. mATe ahiMsA ane tenuM mULa karUNAbhAvanA eja mekSanuM pradhAna sAdhana che. (4) mAdhyasthabhAvanA:- paranA dezonI upekSA karavI e mAdhyastha bhAvanA che. avinIta, devayukata, pAparA, dharmadaSI evA durgaNI chavanA de jaI tenI upekSA karavI paraMtu temanA prati lezamAtra paNa dveSa dhAraNa na karo. kAraNa ke kiIpaNa jIva pratye karele Sa e mahAbhayaMkara doSa che. tethI AtmA samabhAvamAM rahI zakatuM nathI ane samabhAva (samatA) vinA karelI sarva kriyA niSphaLa jAya che. vaLI bhArekamI ne hitopadeza paNa viparIta pariNAma nipajAve che. tethI teo prati mAdhyastha rahevuM eja gya che. sAmAyika svarUpa cAritraguNanA vikAsa mATe mAdhyastha bhAvanAnI atyaMta AvazyakatA rahe che. maiitrIbhAvanAthI vera-jherane nAza thAya che, pramodabhAvanAthI cittanI prasannatA thAya che, karUNAbhAvanAthI haiyuM dayA bane che ane suvitegu thAyad (gadaSTi samuccaya) Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 adhyAtmagItA mAdhyasthabhAvanAthI para pratyenI daSadaSTi dUra thaI jAya che - tethI AtmA svabhAvamAM sthira thAya che. A pramANe cAre bhAvanAothI samyagdarzana, jJAna ane cAritraguNanI prApti tathA vikAsa thate hevAthI tenI gaNanA paNa adhyAtmavegamAM karavAmAM AvI che. adhyAtmayoganuM vAraMvAra sevana karavAthI arthAta tene niraMtara abhyAsa karavAthI mana samAdhiyukta bane che te bhAvanA yoga che. bhAvanagathI anAdikAlIna malInavRttionI nivRtti thAya che ane jJAna-dhyAnAdi guNonA abhyAsamAM anukULatA thAya che temaja cittanI vizuddhi vadhe che. adhyAtmavega e bhAvanAgarUpe pariName che tyAre dhyAnayoganI gyatA prApta thAya che. bhAvanA yoganA vikAsathI citta ekaja AlaMbanamAM, vAyurahita sthAnamAM sthira dIpakanI jema sthira bane che, te ja dhyAnayoga che. jJAnanI sumattA vinA dhyAna thaI zakatuM nathI, tethI prathama adhyAtmagraMthane abhyAsa karI tenA jJAnathI AtmAne bhAvita banAvavo joIe jethI AtmA ke paramAtmAnA svarUpamAM mana susthira banI zake. A ja dhyAnayoga che. dhyAnayoganA satata abhyAsathI mana svAdhIna (AtmAdhIna) bane che ane tethI zubha pariNAmonI sthiratA TakI rahe che-azubhakarmane anubaMdha aTakI jAya che. thAnogane niraMtara abhyAsa karavAthI jyAre ISTa-aniSTa vastuomAM samabhAva pragaTe che arthAta ISTa-aniSTanI kalapanA utpanna thatI nathI tyAre "samatAcoga" kahevAya che. zuddha saMgrahAyanI apekSAe sarva jIva siddhasamAna che tathA iSTa-aniSTanI kalpanA karmajanya che ema jANI tenI upekSA karavAthI anAhata samatA pragaTe che-te ja samatAga che. samatA yogI prApta thayelI A maryAdi labdhione prayoga karatA nathI temaja koIpaNa parapadArthanI apekSA sevatA nathI tethI kevalajJAnAdine A varaNa karanArA makarmone paNa nAza karavAmAM samartha bane che. Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA kevalajJAnanI prApti vakhate manadravyanA saMvegathI utpanna thayelI vikalAvRttione nirodha ane ayogI avasthAmAM zarIranI parispaMdanarU5 vRttione paNa nirodha apunarbhavathI thAya che te " vRtisaMya" yoga kahevAya che. A vegathI kevalajJAna, rilezI avasthA ane sadAnaMdamayI mukitanI prApti thAya che. A pramANe adhyAtmayoga e bhAvanAyoganuM kAraNa che ane bhAvanA, dhyAna tathA samatAga e vRtti saMyoganA kAraNe che. vega e paramArthathI AtmAmAM rahelI kamasaMganI gyatAne nAza kare che. AtmAnI vRttio be prakAranI che. (1) sthUla ceSTA (gamanAgamanarUpa) ane (2) sanma ceSTA (zvAsozvAsarU5) e karma saMga janya che. tethI karmasaMganI yogyatA eja saMsAravRkSanuM mULa che. vRttio te pallava (pAMdaDA) jevI che. mULanA nAzathI tene nAza ApoApa thaI java no. adhyAtmAdiyoga karma yoganI yogyatAne anukrame samULa nAza kare che. cittavRttione nirodha kare e coga che. tenA be prakAra che:(1) azubhayogamAMthI nivRtta thaIne zubhayogamAM pravRtti karavI. (2) sarvathA vRttione nirodha kare. adhyAtmAdi prathamanA cAra yogamAM pahelA bhedane ane vRtti saMkSayamAM bIjA bhedane samAveza thAya che. A pramANe apekSAthI pAce vega vRttinirodharUpa che chatAM prAraMbhamAM ekI sAthe sarva vRttione nirodha thaI zakatuM nathI paNa anukrame dareka begamAM vadhAre ne vadhAre nirodha thAya che ane aMte sarva nidhinI cogyatA prApta thaI ayogIpaNuM ane tenA phaLa svarUpa siddhapaNuM prApta thAya che. [ "adhyAtmagItA" paranA zrI amIvaramunikRta prAcIna TabAnA AdhAre saraLa gujarAtI bhASAmAM A lakhANa karavAne yatkiMcita prayAsa karyo che. ajJAnatAdi de kaI kSati thavA pAmI hoya te micchAmi dukkaDam . - pa. pU. tapasvI munirAja zrI kaMcanavijyajI ma nA ziSya paM. kalApUrNavijayajI Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ DONADADADADADADADADADADADADADADADADA MADADADADD:DADADADADADAR tamAro kalyANa mitra! IA koI tadurasta, alamasta kAyA, aNadhArI rIte ja kensara athavA hRdayaroganA humalAthI niprANa banI jAya che ne! kai lAkhe - kareDAnI milaktane svAmI AMkhanA palakArAmAM ja devALI - kaMgAla banI jAya che ne! 0 kaI ati vizvAsa vyakti kalpanAmAMya na Ave tevI rIte dago karI bese che ne! je vyakita upara tamAre apAra sneha ho eja vyakti ekAeka tamArI aNumAnitI banI bese che ne! - dila daI, tanatoDa mahenata karavA chatAM sau koI tamane ghaNIvAra apayaza ja Ape che ne! saMsAranI vajazilA upara keTakeTalIvAra pachaDATa khAI hADakAM narama karyA che ne! jI AvI vicitratAonuM zuM kAraNa haze? A Azcaryajanaka ghaTanAo- ajAyabIo pAchaLanuM rahasya jANavAnI tamane jijJAsA che ne? te Apane amArI salAha che ke pUjya paM. mahArAja sAheba zrI kalApUrNavijyajI ma. sA. saMpAdita "tatvajJAna pravezikA? pustaka avazya vAMcavuM ja paDaze. emAM A saMsAranI aneka vicitra ghaTanAo pAchaLanuM rahasya samajAI jaze. jIvana jIvavA mATenI kei divyadraSTi prApta thaze. tamArA kalyANa mitranI garaja sAre evuM A prANavAna prakAzana che. phakta rUpiA cAra ne manIorDara karI gharabeThe A jaladI jaladI meLavI ! DaoN. yu. pI. deDhI A aMjAra (kaccha) OVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVVIA ADAURADADAANRANADDARRA:RNANNARDAANNNAAANNN Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ thaNNNNNNNANTNNNNNNNNN 8 adhyAtmagItA sAra ukee AUVVVVVVVVVVVYVINUM jenA darzana syAdavAdamaya che. nitya-anityAdi (paraspara viredhI) aneka dharmayukta vastune mAnavI....e syAdavAdanuM lakSaNa che. "adhyAtma gItA " mAM syAdvAda lIe adhyAtmanuM adabhuta svarUpa AlekhavAmAM AvyuM che. naya, nikSepa ane pramANAdi dvArA AtmAnuM svarUpa vicAravAthI "AtmajJAna" pragaTe che. AtmajJAna vaDe AtmarUcitattva zraddhA daDha thAya che ane samyam zraddhAyukata jJAna vaDe svabhAva ramaNatArUpa samyaka cAritra prApta thAya che. cAritra dvArA mokSa-zAzvata sukhanI saMprApti thAya che." nijAnaMdanI mastI pragaTe che ! ! adhyAtmAdi pAMca mega: AtmAnA svarUpanI naya-nikSepAdi dvArA vAraMvAra vicAraNA karavAthI AtmajJAna bhAvita bane che. bhAvita baneluM AtmajJAna, AtmadhyAna pragaTAve che.. dhyAna vaDe samatA pragaTe che ane samatArasamAM nimagna banele AtmA vRttione sarvathA kSaya karI kevalajJAna ane mokSane prApta kare che. A rIte "yoga bindu" mAM batAvelA "adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRtti saMyoga"nuM saMkSipta svarUpa paNa tenA kArya rUpe batAvavAmAM AvyuM che... te A pramANe :(1) adhyAtma vega : ucita pravRttiyukata vratadhArI AtmA mAdi bhAvanAothI bhAvita banI zAstra - Agama dvArA je AtmatattvAdinuM ciMtana kare che te tatvaciMtanane adhyAtma " kahevAya che. devavaMdana, samyapha pratikramaNa ane triI pramoda vigere bhAvanAonuM ciMtana e paNa adhyAtma che. adhyAtma yoga e sarva ganuM mULa che. tenI prApti thavI ati durlabha che. mATe te adhyAtma vegane prApta karAvanAra Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA temaja tene puSTa banAvanAra evA vividha viSayonuM vizada vivaraNa adhyAtma gItA mAM bleka 1 thI 20 sudhI karavAmAM AvyuM che. jinavANIne apUrva mahimA sarvattavANI eja jinAgama che. jinAgamanA abhyAsathI ja AtmatattvAdinuM spaSTa svarUpa jANuM thAya ke tenuM ciMtana-manana thaI zake. tethI sarva vega sAdhanAonuM mULa jinAgama ja che. kharekhara, jinAgama e gahana bhavabhramaNanI jaLane teDavAmAM samartha che. mahAmahane nAza karI mahAnaMdapada prApta karAve che. kAraNa jinAgama jIvAjIvAdi anaMta dravyonuM jJAna karAve che. zuddha AtmatatvanI oLakhANa karAve che temaja temAM sarva padArthonuM pramANa, naya ane nikSepa dvArA syAdavAda daSTie varNana hoya che. mATe jinAgama e vidhinA sarva zAstromAM zreSTha che. te ja sarvane AdaraNIya ane vaMdanIya che. (leka naM. 1 theM 2). jinavANInA upadezaka saddagurU (AtmaramaNa muni) nI oLakhANa karAve che: jemaNe AtmAnI zuddha sattAne oLakhI che, jANI che. temaNe kAlekanA sarva bhAvone paNa jANyA ja che, kAraNa ke "je eka AtmAne jANe che te sarvane jANe che. je sarvane jANe che te eka AtmAne jANe che." evA sarva-sarvadarzI munio AtmasvabhAvanA ja kartA, bhaktA, ramaNI, grAhaka, rakSaka, vyApaka ane dhAraka heya che. tathA jeomAM anaMta dAnAdi labdhio pragaTa thayelI che. evA mahAmunio adhyAtmanA zuddha svarUpane batAve che. (3 thI 4) nayanuM svarUpa: adhyAtmanuM svarUpa naya sApekSa jJAna meLavavAthI spaSTa rIte samajI zakAya che. tethI sAta nayanI apekSAe AtmAnuM svarUpa samajAve che. 1. naigama naya - vastunA eka aMza vaDe paNa vastune pUrNa mAnanAra .. nigama nayanA mate sarva AtmAo sidhdha samAna che, kAraNa ke asaMkhya pradezI AtmAnA ATha bAcaka pradeza sadA nirAvaNuM heya che. Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 2. saMgraha naya: sattAgrAhI A naya sarva AtmAone ekaja mAne che. cetanAnI apekSAe jIva ekaja che sarva jemAM "jIvatva" jAti eka ja che." 7. vyavahAra naya: bhedamAhI havAthI A naya AtmAnA zudhdha-azuddhAdi bheda pADe che. siddha ane saMsArI vigere bhede A nayanI apekSAe thAya che. azuddha vyavahAra na-chavanA 563 bheda thAya che. temaja audayikabhAvane laI javanA anaMta bheda paNa thaI zake che. zuddha vyavahAra naya-jIvamAM vividha prakAranI pragaTa thatI vizuddha avasthAone judI judI mAne che. jema kSApathamika bhAvanA aMsakhya prakAre ane kSAyika bhAvane eka ja bheda thAya..... 4, jusutra naya: vartamAnamAM jevA pariNAmavALe jIva hoya tene te ja mAne-jema sAdhutAnA pariNAmavALAne ja sAdhu tarIke mAne paNa veza mAtrathI sAdhu na mAne. 5. zabda naya: je pitAnI zuddha sattAnI oLakhANa karI tene pragaTAvavAnI rUci dharAvate heya tathA te anusAra prabaLa purUSArtha paNa karatA hoya tene jIva mAne che. jema ke-samyagu dRSTi, deza virati ane sarva viratine ja jIva mAne che. 6. samabhirUDha naya : A naya zabda naya karatAM paNa vizuddha hovAthI kevalajJAnI - sarvAne (sayogI kevalI) ja jIva tarIke svIkAre che. 7. evaMbhUta naya - ati vizuddha hevAthI saMpUrNa zuddha svarUpane pAmelA siddhAtmAne ja jIva tarIke svIkAre che. nayanuM jJAna adhyAtmayogane puSTa banAve che. (5 thI 11) Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 4 AtmA ane karmAMnA saMbaMdhanI vicAraNA: AtmA ane kA saMbadha anAdi kALanA che. kAraNake para padAnI Asakti jIvamAM anAdi kALathI rahelI che. bhautika padAnA sayAgamAM AnaMda mAnavAthI anaMta kama rajakaNAne pUja jIva sAthe coMTI jAya che. te karmonuM tIvra kaTukaLa bhAga -vatI vakhate rAga-dveSa thavAthI pharI navAnavA karma baMdhAtA jAya che. jInA karmo nAbuda thAya teja vakhate navAM karyAM AvIne potAnA sajAtIya kanu sthAna grahaNa karI le che. ema aneka bhavA sudhI kama-dhanI paraMparA cAlyA kare che. karmanA udaya kALamAM jIvanA nAnAdicuNA DhaMkAi jAya che. guNa pragaTIkaraNa vinA jIvatuM bhava bhatraNa aTakatu nathI tenu A kAraNa che. kanA prabaLa udaya AtmaguNAne avarodhe che. AtmaguNA AcchAdita thavAthI jIva AtmadharmAMte grahaNa karI zakatA nathI, para Mtu parapudgaleneja grahaNa kare che. parapadArthIne ja potAnA mAnI AnaMdapUrvaka bhAgave che.... patA kartA, bhAkatA khanelA jIva kanI atyata vRddhi kare che. AvI avasthAmAM kAine jIvadayA AditA zubha pariNAma utpanna thayA hoya to zubha karma baMdhAya paraMtu AtmaguNanI prApti thai zakatI nathI. zubhra kanu baMdha eja dravyayAnuM phaLa che. (12 thI 15) dravya hiMsA ane bhAvahiMsAnu svarUpa: dravya hiMsA - jyAre ca Mcala vRttivALeA jIva viSayAsakta banI, parajIvAnI hiMsA kare che tyAre kaTukaLa ApanAra evA azubha karmo bAMdhe che. "A ja dravyahisA che". bhAvahiM sA--dravyahi sA karatI veLAe je rAga-dveSAdinA sa MkilabhAva utpanna thAya che, tenA vaDe jIvanA jJAnAdi guNA haNAya che. '"Atma guNAne dhAta eja bhAvahiMsA che". nizcayathI dhama ane adharma : AtmaguNAnu rakSaNa eja nizcayathI dharma che. samyag darzana, jJAna ane cAritrAdi guNAnI prApti karavI ke prApta thayelA guNenuM mithyAtva, avirati, ajJAna vigere doSothI rakSaNa karavuM eja dhama che.... ahiMsA, satya Adi AtmaguNAne prApta karavAmAM tathA tenA rakSaNamAM sahAyaka bane che mATe te paNa vyavahArathI dhama kahevAya che. Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA adharmanuM svarUpaH svaguNane ghAta eja adhama che. ajJAnAdi de dArA jJAnAdi guNone avarodha thAya che. tenAthI bhAvahiMsA thAya che. te bhAvahiMsAne ja nizcayathI adhama kahevAya che. hiMsA, asatya Adi AtmaguNonA avarodhamAM sahAyaka hovAthI vyavahAranI apekSAe adhama kahevAya che. A pramANe nayanuM svarUpa, karmanuM sUkSma svarUpa temaja tenA vaDe sajAtI saMsAranI viSama yAtrAnuM svarUpa tathA hiMsAdinA dArUNa pariNAma vicAravAthI adhyAtma jJAna (ga) nI prApti thAya che ane tethI anukrame saMsArane uccheda thAya che. (16 thI 17) traNa avaMcaka ga : AtmajJAna (ga) nI prApti sadgane samAgamathI thAya che. gItArtha, mRta - siddhAMtanA pAragAmI, AtmAnaMdI, svabhAva ramaNI gurunA upadezathI uparokta nyAdi viSayanuM rahasya saraLatAthI samajAya che. AtmAnuM pUrNAnaMdamaya zudra svarUpa eja mArUM ya che, ema nizcaya thAya che temaja te dhyeyane siddha karavA mATe sadgunI sevA, paramAtmA bhakti tathA ahiMsAdi dharmamAM pravRtti thAya che ane te zubha pravRtti dvArA Atmavizuddhi rU5 phaLa prApta thAya che. A rIte sadgamane samAgama, temane vaMdanAdinI pravRtti tathA tenA phaLanI prApti anukrame gAva caka kriyAvaMcaka ane phalAvaMcaka vaDe thAya che. samyagdarzana: A pramANe saMkhyatvanI prAti dhaNu jIvone sadagurUnA voge thAya che. keTalAka jene sahajabhAve guru upadeza vinA paNa thAya che. AtmazaktinI prabaLatAthI tIvra roga-panI nibiDa prasthIne bhedI jyAre samyagadarzana prApta thAya che tyAre anubhavajJAna pragaTe che. sva-parane sAce viveka prApta thAya che. (18-19) Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA samyagadarazananuM (phaLa) kArya: bhedajJAna pragaTa thavAthI samyagdaSTi jIva pitAnA AtmadravyamAM anaMta jJAnAdi guNa ane paryAyanI sattAne syAdavAda dRSTie nihALe che. tethI paraMbhAvanA kartava ane bhakatRtvanI bhItI bhAMgI jAya che. pUrNa zuddhAtmasvarUpa (sAdhya)ne siddha karavA mATe tenI cetanA zakti svabhAvamAM ramaNatA karavA mATe ullasita bane che. temaja svabhAva ramaNatanI zakti pragaTAvavA mATe paramAtmA ane sadagurUnI sevA Adi sadanuSThAnamAM ekAgra bane che. A adhyAtmayogI vividha bhAvanAothI pitAnA AtmAne bhAvita banAve che. (20) bhAvanAyAma: bahirAtmabhAva dura thavAthI adhyAtmayogIne aMtaramAM ja sarva prakAranI samRddhio anubhavAya che. inka, candra, cakravati ke vAsudevAdinI samRddhi ane mana rogatulya ane upAdhirupa ja che. bAya dhanAdi te ApavAthI khUTI jAya che, caurAdithI luMTAI jAya che, paNa Atma vizuddhi rUpa amUlya dhana saMpatti bIjAne ApavAthI khuTatI nathI temaja caurAdithI lUMTI zakAtI nathI.... ema jANIne ja te gI nirbhaya ane nizciMta bane che. potAnI AtmasattAnI sAcI oLakhANa thavAthI te gI sarva jIvone paNa chevatva jAtinI apekSAe siddha samAna-mahAna sukhanA nidhAnarUpa mAne che. sattAe sarva jIvo anaMta guNanA bhaMDAra che. tethI evA svajAtIya AtmabaMdhuone vadha ke baMdhanAdi karavA ucita nathI ema teonA haiyAmAM bhAva karUNa pragaTe che, mATe te bhegI bhAva ahiMsaka kahevAya che. (21-22) thAnaga: dhyAna ane cAritra-sammAnanI tIkSNatA eja cAritra che ane jJAnamAM sthiratA eja khAnaga che. navatatva, padravya, nathanikSepAdi- spAdavAda, adhyAtma ke vega saMbaMdhI zAstronuM adhyayana, ciMtana, manana ane parizIlana dvArA jJAnane upaga jema jema Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA tIkaNa bane che tema tema cAritraguNanI prApti tathA anukrame tenI vRddhi thAya che... eTale jJAna vinA cAritra guNa pragaTato nathI. vaLI te jJAnamAM ekAgratA, sthiratA jema jema vadhe che tema tema dhyAnamAM nizcalatA AvatI jAya che ane jyAre AtmadhyAnamAM pUrNa tanmayatA thAya che tyAre AtmA pUrNa - nirmaLa AnaMdane anubhave che. A ja bAbata AgaLanA leke dvArA spaSTa samajAvavAmAM AvI che. cetana dravyanA ati svabhAvamAM svajJAnAdi guNanuM ja astitva che. anya padArthonuM (rAga-dveSAdinuM) astitva nathI paNa nAstitva (abhAva) che. zubhAzubha vikalpa rAga-dvepa janya hevAthI AtmAne arucikara - ahitakara lAge che, temaja AtmAnI anaMta zaktinuM zraddhApUrvaka jJAna thavAthI mohane bhaya paNa naDatA nathI svaguNa paryAyanA ciMtanamAM tanmaya banela yogI parabhAvamAM ramata nathI eTale rAga devAdi karatA nathI! (23 thI 25) mamatAga: dhyAnanuM phaLa samatA che. dhyAnamAM tanmaya banelA yogIne samatAnI prApti thAya che. puSya e zubha karma che ane pApa e azubha karma che. ema banne parabhAva kape tene bhAse che. zubhAzubha karmanA udayathI ja jIva ati duHkhada evI vibhAva dazAne pAme che ema jANI vaguNanA bhogamAMja AnaMdano AsvAda lete te muni svarga-naraka, tRNa maNi, mAna-apamAna ke zatru-mitra upara paNa samAna bhAva rAkhI zuddha samatA rasamAM jhIle che. (ega bindu 364) vayaMbhuramaNa samudranI spardhA karanArI samatA jema jema vRddhi pAme che tema tema AtmAnaMdane anubhava thato jAya ane anukrame dhAdi kapAye ne mULathI kSaya thata jAya , kahyuM paNa che ke Ama padhi vigere labdhione aproga, malma kamane kSaya ane hA takhta viccheda thavo eja samatAganuM phaLa che. (cAga bindu 365) (26 thI 33) vRtti saMyoga : anya saMganA nimittathI utpanna thayelI vRttione apunarbhavapaNe kSaya karavA te vRttisaMkSayaga" jANa. te vRtio be prakAranI hoya che. Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmanInA (1) vika5 35 vRtti - manodivyanA saMgathI utpanna thAya che. (tene nAza 1rama guNa hoya che.) (2) parispandarUpavRtti - zarIrane yogathI utpanna thAya che. (tene nAza 14 guNa hoya che.) . (1) vika9pavRtti: mananAM vikalpane nAza kime krame upAyathI thaI zake che. tene kama A pramANe che-prathama azubha vikalpane dUra karI dharmadhyAnamAM tanmaya banI zrI arihanta ane siddhaparamAtmAnuM (savikalpa) dhyAna dharavuM joIe. A dhyAnanA satata abhyAsathI AtmAnI sahaja avasthAnuM bhAna thAya che. sva (guNaparyAya) svarUpamAM tanmaya banele nirmohI AtmA pUrNa nirvikalpa dazAne prApta kare che. jyAre nirvikalpadazAnI prApti thAya che tyAre zuddha brahma-AtmA paramAnaMdamaya sukhane anubhave che, tathA bhedaratnatrayI abhedaratnatrayI rUpe pariName che ane pUrNa zuddha samAdhidazA prApta thatAM.....cAra ghAtI karmone kSaya thAya che. tethI sattAmAM rahela anaMtanAna, anaMtadarzana, cAritra ane vIrya guNa kSAyikabhAve pragaTa thAya che. (2) parispandavRtti :- sorIvalI mana, vacana ane kAyAne sarva vyApArane nirodha karI jyAre ayogI avasthAne prApta kare che tyAre sarva prakAranI parispandarU5 vRttione paNa nAza thatAM merU parvata jevI acalatA-sthiratA prApta thAya che mATe ene zelezI" avasthA paNa kahe che. tyArapachI ayogI kevalI pAMca ladhu- akSaranA uccAraNa jeTalA kAlamAM zepa sarva aghAtI karmone paNa kSaya karI siddha avasthAne pAme che. A pramANe adhyAtma, bhAvanA, dhyAna, samatA ane vRtti saMyoganuM saMkSipta svarUpa batAvavAmAM AvyuM che. (34 thI 37) siddhAtmAnuM svarUpa - siddha (mukta) AtmA samaNIe lekanA ane eka samayamAtramAM ja pahoMcI jAya che. tribhAga nyUna carama dehanA pramANa jeTalI avagAhanAmAM temanA Atmapradeze goThavAya che. AtmA arUpI levAthI jyAM eka siddhAtmA rahe che tyAM anaMta siddhAtmAo paraspara nirAbAdhapaNe rahI zake che. temaja siddhAtmA varNa, gaMdha, rasa, spardhAdithI rahita, nAnAdi guNothI paripUrNa ane anaMta-avyAbAdha sukhanA AsvAdamAM magna hoya che. pUrNatAnAdi prakAzamaya-pUrNAnaMdamaya svarUpane varelA siddhAtmAnA svarUpane kevala jJAnI ja saMpUrNapaNe jANI zake che..! (38 thI 4ra) Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA siddha banavAnA sAdhano ane hitopadeza: AtmasattAne pragaTAvavAnI rUci te samyagradarzana che. Atma(dha)guNanuM nirmaLa bhAsana te samyajJAna che ane AtmasvabhAvamAM ramaNatA te samyaccAritra che." A ratnatrayInI sAdhanA ja siddhatA pragaTAve che. mATe he bhavyajane ! tame jainadharmane sArI rIte oLakhe! jethI samyagratnatrayInuM svarUpa samajavA maLaze! adhyAtmanuM adbhata rahasya prApta thaze, ane tenI ArAdhanA vaDe alpakALamAM ja duSTa karmone nAza thatAM... paramAnaMda-paramasukhanI prApti thaze. dharmanI oLakhANa sazurUnA samAgama dvArA thAya che. tethI siddhAntanA pAragAmI, samyagratnatyAnA ArAdhaka, nizrayadaSTinuM lakSya bAMdhI vyavahAradharmanuM pAlana karanArA, nircantha muni mahAtmAonI sevAbhaktimAM sadA tatpara banavuM joIe....eja sarva siddhAMtono sAra che. vastRta ramyA te nircanya, tattva abhyAsa tihAM sAdhupaMtha, niNe gItArtha caraNe rahIje, zuddha siddhAnta rasa te lahIje [47] sarUnI kRpAthI jinAmanA parama rahasyane pAmI sarva mumukSu AtmAo AtmakalyANa sAdhe eja eka graMtha racanAno uddeza che. [43 thI 47] A granthane gahanatatvone samajavA jijJAsA dharAvatA susAdhaka sahelAIthI granthanA bhAvone samajI zake e hetuthI teno saMkSipta sAra ahiM ApavAmAM Avyo che. AzA che ke jijJAsuo avazya A granthanA abhyAsa mATe prayatnazIla banI sva-paranuM zreya sAdhaze ! paNa che je che e ja che je che je che je di biji ni 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0. E C vahelI take moze pahoMcavA mATe, rAga ane dveSanuM oparezana, mahApuNyodaye maLela manuSyabhavamAMja sudeva, suguru ane sudhamanI sahAyatAthI karAvavuM Avazyaka che! UUUUUU @ @ @ che $ $ U U ( A che 0 8 USU SU & USA UUUUUUU H Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Ichais&&&&&& & &&&&&&& &&&&ThaThaThaThaThaThag. ...? . preraNAmRta paraba . che. 1. . # bhemanA bhikhArI nahi, paNa tyAganA pUjArI bane! 1. 0i 0 Types = viSaya ane kaSAyanA jhaMjhAvAtathI bacavA sAvadhAna rahejo! = = . ' che. 0 0. 0 roga, ghaDapaNa ane mRtyu ApaNI pAchaLa doDI rahyA che, e vAta bhUlI to nathI gayA ne? bahu moDuM thAya te pahelAMja emAMthI bacavAnI yojanA vicArI lejo! - A je tRSNAmukta che eja jagatano zrImaMta mAnavI che. jajaff zrI vinaya vize ghI.. e dharmavRkSanuM mULa che. e dharmanagarane daravAjo che. e kevaLajJAnanuM bIja che. e manuSyajanmarUpI puSpanI suvAsa che! . ! ke tuM koNa? sahajAnaMdI siddhasvarUpI avinAzI huM AtmasvarUpa. che 0 saMpatti e vipatti che, vipatti e saMpatti che! Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 58******EX XBEXXX-X prlR a dhyA ma gItA E 134 da magalAcaraNa : 398 399 praNAmaye vizvahita jainavANI, mahAna dataru si McavA amRta pANI / mahAmAhapura bhedavA vajra pANI, gahana bhavakda chedana-kRpANI... [ 1 ] a:-traNe jagatanA jIvAne hitakAraka, mahAna darupa vRkSane siMcavAmAM amRta samAna, mahAme harupanagarane naSTa karavAmAM puruMdara-indra samAna ane atyaMta gahana evA bhava-saMsAra rupa jALane teADavAmAM tIkSNa talavAranI dhAra samAna zrI jinezvara bhagavAnanI vANI (Agama) ne namaskAra karIe chIe.... bhAvA : - adhyAtma jevA mahAna gahana viSayanuM vana sAdI ane saraLa bhASAmAM karavAnI icchAvALA granthakAra....magalarupe jinAgamanI stuti karavA dvArA prathama jinavANIne mahimA batAve che. (1) jinavANI e samagra vizvanuM hita karanAra che. ahiMsA, saMyama ane taparupa dharmanuM svarUpa pragaTa karI sarva jIvAnu rakSaNa kare che. (2) jinavANIe adhyAtmajJAnarupa amRtajaLanA siMcanathI AtmAnA paramAnaMdanI vRddhi kare che. jema jema adhyAtmajJAna vadhe che tema tema Atmika AnaMdanI vRddhi thAya che. (3) jinavANI e rAga-dveSa ane mehAda aMtaraMga zatrune jItavAnI kalA batAve che. (4) jinavANI e gahana bhava (ka) baMdhanane teADavA mATe dhyAnAdi tIkSNa zastronuM sarjana ane saMcAlana karavAnA upAyA batAve che.... adhyAtmanuM sUkSma ane spaSTa svarupa AgamA dvArA jANI zakAya che - tethI prathama maMgalAcaraNamAM jinavANI (rupa Agama) nI stuti karI che. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA zrI jinezvara prabhue prakAzelA svAvAda siddhAntanA zravaNathI mahAmahane kSaya thAya che ane mehanA saMpUrNa kSayathI saMsArane arthAta zeSa sarva karmone kSaya thaI jAya che ane pUrNAnaMdamaya mokSanI prApti thAya che, mahApuruSe granthanA prAraMbhamAM ISTadevatAnI stuti5 maMgalAcaraNa avazya kare che. jethI granthanI samApti nirvidhrapaNe thAya che. jinavANInI stuti-e paramAthathI zrI jinezvara paramAtmAnI ja stuti che. *zAstrane AgaLa karavAthI tenA praNetA vItarAga paramAtmA ja AgaLa thAya che zrI vItarAga paramAtmAne AgaLa karavAthI sarva prakAranI siddhio avazya thAya che." adhyAtmanA zuddha svarUpane jANavA ane anubhavavAnI IcchAvALA bhavyajanoe sarvajJa kathita zAstronuM adhyayana, manana karavuM parama Avazyaka che. sagune samAgama sAdhI AdhyAtmika granthanuM zrAvaNa, manana karI tenuM rahasya samajavA prayatnazIla banavuM joIe. dravya anaMta prakAzaka, bhAsaka tava svarUpa .. Atama tattva vibedhaka, zodhaka saccipa..! naya nikSepa pramANe, jANe vastu samasta .. trikaraNa vege praNamuM, nAgama suprazasta..[2] artha :- jIva ava Adi anaMtAnaMta dravyane prakAzita karanAra, Atma tatvanA zuddha svarUpane jaNAvanAra ane anubhava karAvanAra saccidAnaMda svarUpanA zodhaka, naya nikSepa ane pramANe vaDe samasta vastuone jANanAra evA prazasta jinAgamane huM trikaraNaga (mana-vacana-kAyA) vaDe praNAma karuM chuM .. vivecana - jagatanA badhAya dharmazAstro e kAMI suprazasta nathI kAraNa ke te zAstronA jJAna mAtrathI Atmatattva ke jaDatattvanuM yathArtha svarUpa jANI zakAtuM nathI. * zAstre puraskRte tasmAt vItarAgaH puraskRtaH / puraskRte punastasmin niyamAt sarva siddhA: [ jJAnasAra zAstrASTakama] Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA jyAre zrI jinezvara bhagavaMte batAvelA zAstromAM sarva jagatamAM rahelA anaMtA dravyonuM svarUpa naya, nikSepa ane pramANevaDe jaNAvavAmAM AvyuM che. Atmatatvane yathArtha bedha (jJAna) ane anubhava paNa jinAgama dvArAja thaI zake che. tethI jinAgama sarva zreSTha hovAthI vaMdanIya che... adhyAtmagItAnA upadezaka koNa ? jiNe AtamA zuddhatAe pIchANyo, tiNe leka-alakane bhAva jANaze... AtmaraNa muni jagaviditA, upadizI tiNe adhyAtmagatA. [3] atha - je munie AtmAnI nizcaya zuddha svarUpa avasthAne jANe che, te munie kAlekanA sarva bhAvone paNa jANI lIdhA che, AtmasvabhAvamAM ramaNa karanArA ane jagatamAM prasiddha evA munIzvarae adhyAtmagItAne upadeza karyo che. arthAt racanA karI che .. vivecana - sarva dravyomAM Atmakalya pradhAna che, jeone vizuddha samyagdarzananI prApti thAya che, teone AtmAnI zuddha sattAnI oLakhANa paNa thAya che ane jeone sattAe zuddha evA AtmatatvanI oLakhANa thaI hoya teo ja lekAlekanA bhAvone vAstavika rUpe jANI zake che, temaja AtmasvabhAvamAM ramaNatA karI zake che, tevA traNe jagatamAM prakhyAta mahAmunioe anyajananA hita mATe adhyAtmanA svarUpane spaSTa rIte jaNAvanAra evA "adhyAtmagItA" nAmanA graMthanI racanA karI che, paraMtu huM kaI A granthane svataMtra kartA nathI. A pramANe A dvArA pratyakAra mahAtmAe pitAnI ladhutA darzAvI. AbharamaNa muninI dazAH dravya sarvanI bhAvanA jANuga pAsaga eha, jJAtA, kartA, bhetA, ramatA, pariNati geha grAhaka rakSaka, vyApaka, dhAraka dharma samUha, dAna, lAbha, bala, bega, upabhega taNe je vha... [4] x jo ega jANai te savvaM jANai, je savvaM jANai te egaM jANai / / (AcArAMgasUtra) Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA B artha - AtmaramaNI muni sa` dravyanA jANanArA ane jonArA hoya che. temaja AtmatattvanA jJAtA hAya che, tathA potAnA anaMta guNa-paryAyanA kartA--bhAktA hoya che. (sva) Atma pariNatirUpa dharamAM niraMtara ramaNatA kare che, svadharmAMnA ja grAhaka, rakSaka, vyApaka, dhAraka hoya che, ane jemane [dAna, lAbha, khaLa (vI'), bhAga upabhAga rUpa] pAMca labdhie paNa pragaTI che.... evA mahAmunie ja kharekhara adhyAtmanA svarUpanuM anubhavAtmaka-saceTa varNana karI zake che. r vivecana - adhyAtmagItAnA karyAM kevA hoya tenuM trIjI gAthAmAM sAmAnyathI svarUpa batAvI ahiM punaH tenuM savistara varNana kare che. te adhyAtmayAgIe dharmAstikAya Adi paddhabyAnA svarUpane sAmAnya ane vizeSa prakAre jANe che. tathA jJAnadvArA jema aneka neya padArthone jANe che, tema AtmasvarUpane paNa jANe che, AvA mahAmunie potAnA jJAnAdi anaMtaguNunAja kartA-bhoktA hoya che, parantu vibhAvadA ( rAga-dveSade parapudgala padArtho ) nA kartA bhoktA nathI banatAM, tathA te AtmapariNati rupa gharamAMja sadA ramaNa karatA hovAthI parapudgala pariNatimAM kadI ramatA nathI. te svasattAmAM rahelA anaMtajJAna, darzana, cAritra Adi guNa (dharma) nAja grahaNa karanArA hoya che, temaja te dharmanAja rakSaka che, temAMja vyApIte rahe che. ane te dhanAja dhAraNa karanArA hoya che, tethI teo para pudgalanA grAhaka, rakSaka ke dhAraka nathI. vaLI tene dAnadi bdhio paNa kSAyika bhAve pragaTelI hoya che.... (1) dAnAntarAya karmanA kSayathI anaMta dAnadhi pragaTI che, jethI svasattAmAM rahelA ana taguNAne dAna Ape che. (2) lAbhAntarAya karmanA kSayathI anaMta lAbhalabdhi pragaTI che, jethI svasattAmAM rahelA ana taguNAne lAbha thayA che. (3) bhegAntarAya karmanA kSayathI anaMta bhogalabdhi pragaTI che, jethI svasattAmAM rahelA anaMta paryAyane bhagave che. (4) upabhogAntarAya karmanA kSayadhI anaMta upabhogandhi pragaTI che, jethI svasattAmAM rahelA ana taguNAne upabhoga kare che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA (5) vIryAntarAya karmanA kSayathI anaMta vIyalabdhi pragaTI che, jethI svasattAmAM ramaNatAdi karavA anaMta vIryaguNane pherave che. A pramANe je mahAmunioe AtmAnA pUrNAnaMda svarupane anubhavyo che, teoe ja AtmasvarupanuM yathArtha varNana zAstromAM karyuM che. arthAta zrI tIrthaMkara paramAtmA tathA gaNadhara bhagavatee adhyAtmanuM yathArtha varupa batAvyuM che. huM te teoe racelA zAstra anusAra bALajIvonA bedha mATe sarala bhASAmAM lakhavA alpa prayAsa mAtra karuM chuM. prathama vibhAga:-[ sAta nayanI apekSAe AtmAnuM svarupa ] saMgraha eka AyA vakhANya, nagame aMzathI je pramA.... duvidha vyavahAra naya vastu vihaMca, azuddha vali zuddha bhAsana prapaMce. [5] artha - saMgrahanayanA mate sarva jIvo sattAe eka rupa hevAthI ekaja AtmA jANo, naigamanayanA mate sarva jIva aMzathI eka sarakhA jANavA. vyavahAranayanA mate AtmAnA be bheda- (1) zuddha ane (2) azuddha-saMsArI AtmAnA paNa bheda-prabhedane vistAra vyavahAranayanA mateja thAya che..., vivecana - adhyAtmanuM svarupa batAvavA mATe prathama sAta nayathI AtmatatvanI vicAraNA kare che, jethI AtmAnuM svarupa sahelAIthI samajI zakAya. sAta nayanuM saMkSipta svarupa: naya- anaMta dharmAtmaka vastunA koI eka dharmane svIkAra karI zeSa dharmo tarapha udAsIna rahenAra vaktAne "abhiprAya" vizeSa te "naya" che. nayanA mukhya be bheda (1) dayArthika-ya-je mukhyatayA dravya (padArtha) saMbadhI vicAra kare..., (2) paryAyAthikanaya-je mukhyatayA paryAya [padArthamAM thatA pheraphAro-avasthAo] ne vicAra kare. kayAkinayanA cAra bheda - (1) naigama, (2) saMgraha, (3) vyavahAra, (4) Rjutra, paryAyArthikanayanA traga bheda- (1) zabda, (2) sapabhiruTa, (3) evabhUta... A pramANe nayanA kula sAta bheda thAya che. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA (1) (#) maigamanaya - je aneka gamA (saMkalpa, Apa, aMza) ne grahaNa kare, te (4) sAmAnya - vizeSa, nAma, sthApanA, kavya, bhAvAdi anekarUpa mAne tathA saMkalpathI - AropathI ane aMzathI paNa vastune mAne che, te "gamanaya" kahevAya che. (2) (T) saMgrahanaya - je sarvane saMgraha-sarvanuM grahaNa kare, vastunI sattA sAmAnyapaNe rahe te " saMgraha", jema " A vanaspati che" e sAmAnya vAkyamAM AMbe, lIMbaDo Adi dareka vanaspatine saMgraha thayela che... (3) (6) vyavahAranaya- saMgraha mAnelA sAmAnya padArthane je aMza bhede vibhAga karI judA judA mAne...te vyavahAranaya, arthAta je vizeSa dharmane mukhyapaNe mAne. te... A naya, vizeSadharmathI je vastu jevI dekhAya tevI mAne che. jema jIva, vizeSadharmathI bhinna bhinna rUpe dekhAya che, tethI te vizeSa dharma sacaka judA judA nAmathI oLakhAya che. jema jIvanA be bheda - siddha ane saMsArI. saMsArIne be bheda - trasa ane sthAvara, sayogI ane ayogI ItyAdi. [ A nayanI evI mAnyatA che ke koIne "vRkSa ke vanaspati lAvo" ema sAmAnya rIte kahevAthI te vyakti bamamAM paDI jAya ke kayuM vRkSa lAvuM, ke kaI vanaspati lAvuM...? paNa amuka viziSTa nAma, vizeSa vRkSa ke vanaspati kahevAthI te (be ke lIMmaDe) lAvI zake che.] (ka) anekagamA :- saMkalpAropAMzAzrayAdyA yatra sa naigamaH / (a) sAmAnya - jAti Adi sAmAnya dharmathI aneka vyaktiomAM paNa eka jAtinI apekSAthI ektAnI buddhi thAya che. jema jIvavA manuSyatva Adi... vizeSa - vizeSa dharmathI jevI vastu dekhAya tevI mAnavI .. : (ja) saMdaranAti vatu sattAramAM sAmAnyuM sa saMghaH () (1) saMpraDha rIta artha vizeSa vimagatIti vAra: (2) ,, ,, ,, avaratIti ,, Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA (4) (4) RjusUtranA ju-sarala, je vartamAna avasthAneja grahaNa kare, paNa bhUta-bhaviSya kAlIna vakratAne na mAne te " sUtranaya". A naya vartamAnamAM jevI vastu heya, arthAt vartamAnamAM je paryAya vakta haiya, tene ja mAne, paraMtu bhUtakALa (je vinaSTa che) tathA bhaviSyakALa (je anutpanna che) tene na mAne. jema, je vartamAnamAM rAjaputra hoya te tene mAne, paraMtu thaI gayelA ke bhaviSyamAM thanArA rAjaputrane na mAne , vartamAnamAM munibhAvamAM vartatAne ja "muni" mAne A naya, padArtha saMbaMdhI pariNAma grAhI che, arthAta bhAvapariNAma prANI che, "mavatIti mAva:" vartamAnamAM astitvarUpe je hoya tene mAne. tethI tene "bhAvaya" paNa kahevAya che. jIva je samaye je upayoga paNe pariNAme (va) tene tevo ja kahI lAve, eTale te bhAvanikSepane ja mAne che, bAkInA zabdAdi traNa na paNa bhAvanikSepane ja mAne che. (5) (2) zabdanaya - jenAthI vastunuM kathana thAya (belAvAya) te zabda prakRti, pratyayAdika vyAkaraNa vyutpatti vaDe siddha thayele "zabda" ahIM levAne che. temAM paNa aneka paryAyavAcI nAmathI sUcavAtA eka vAgyAthane eka ja padArtha mAne (jema kuMbha, kalaza, ghaTa vigere eka ja vastu che) te "zabdanaya"... A naya, kAlabheda, liMgabheda ane vacananA bhedathI te vastune bhinna bhinna paNa mAne che. jema - tada, to, tadama, kAlAdinA bhedathI zabdanA vAcArthamAM bheda mAne te zabdavya .. (Ga) RjUH vartamAna kSaNa sthAyi-paryAyamAtra prAdhAnyataH sUtrayannabhiprAyaH - gurUtra: ! padArthanI vartamAnakSaNamAM rahenArI avasthAne pradhAnapaNe mAnavAvALe abhiprAya teja " jusUtranaya" che. (pramANa nayatattva 7-27) () sate-gapyate vastu nena.....ti :, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA tattvArthavRttimAM zabdanayanI vyAkhyA A pramANe karI che. ke zabdavathathI je padArthanuM jJAna thAya te zabdanaya, arthAt zabdanaya zabdane anurUpa ane mAne che. (6) samabhinaya - je je paryAyavAcI zabdonI bhinna bhinna vyutpatti thatI hAya, te zabdane bhinna bhinna avAcaka mAne che .. zabdanaya - Indra, purandara, zakra vigere zabdone ekA vAcI che ema mAne che. tyAre samabhistanaya - nA-putra (ezvaryAMvALA hovAthI Indra), rAjanAtrA: (zaktivALA hovAthI zaka) vigere . zabdabhede abheda mAne che. A naya ka MIka nyUna guNavALI vastune paNa pUrNa mAne che. jema kevalajJAnIne paNa sidda mAne .. (7) 4) eva bhutanaya - vaM = A pramANe, bhUta = tulya, eTale vAcakazabda je artha thatA hoya ane tenI samAna kriyA dekhAtI hoya tene ja vastu mATe .. A naya je vastu potAnA sarva guNAthI pUrNa hoya ane peAtAnI kriyA karatI hAya to tene te vastu rUpe mAne. paraMtu nyUna guNa yukta ke potAnuM kArya karatI na hoya to tene vastu na mAne....jema ghaDA jyAre jaladhAraNa rUpa kriyA karatA hoya te vakhate tene ghaDeA mATe. paraMtu khAlI paDyA hoya te tene ghaDe! na mAne sAta nayanA mate AtmAnI vicAraNA :- (1) saMgrahanaya - A nayanA mate vicAratAM ekaja AtmA che. kAraNa - A naya sattA te ja grahaNa kare che. arthAt sajIva cetanAnI apekSAe eka sarakhA hovAthI AtmA eka ja che, ti sAmAnyanI apekSAe sarvamAM jIvatva jAti rahelI che .. te jIvata jAti eka hAvAthI sarva jIva eka ja che .. '' "" (cha) jhAjhAvimevena-nerthamerUM prativadyamAna:-:....; (ja) zabdavazAt arthapratipattiriti zabdanayazca zabdAnu rupaM arthamicchati ; ! (jha) samyak prakAreNa paryAyazabdeSu niruktibhedena bhinnamarthaM abhirohan samabhiruDhaH ; (Ja) zabdAnAM svapravRttinimittabhUtakriyA viziSThamarthe vAcyatvenAbhyupagacchannevaMbhUtaH / Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA || A naya ema mAne che ke siddha bhagavAnane je svabhAva che, tevo ja badhA jIvone sattAe zuddha svabhAva che. (2) gamakhya - vastunA eka aMzavaDe paNa vastune pUrNa mAne che, tethI nagamanayanA mate AtmA karmathI alipta hovAthI siddha samAna che. AtmAne ATha racaka pradeza kadI paNa karmathI levAtA nathI, sadA nirAvaraNa ja rahe che. arthAta ATha caka pradezarUpa aMza, sarva saMsArI jIvonA paNa zuddha hoya che tethI sarva jIvo siddha samAna che. ahIM udarvatAsAmAnyanI dRSTie sarva jIvomAM siddhatva raheluM che. jema-chatra, kuMDala, muguTa Adi sarva avasthAmAM paNa kAMcanava sabhAnapaNe raheluM che. (3) vyavahAranaya- A nayanA mate jIvanA be prakAra thAya che.. (1) azuddha karma Azrita saMsArIjIva-arthAta karma sahita hoya te saMsArI.. (2) zuddha-ATha karma rahita, arthAta siddha (lekAgra bIrAjamAna) nA jIvo... saMsArI jIvanA paNa be bheda- (1) ayogI (2) sayogI..., saMgI jIvanA paNa be bheda-(1) kevalI ane (2) chadmastha..., dhastha ,, ,, ,, -(1) kSINamohI ane (2) upazAMtahI., upazAMtamahI, , , , -(1) akavAyI (11meM guNa0), (2) sakaSAyI (1bhAM guNa) sakapAya , , , , -(1) sumakapAya (10 mAM guNa0) (2) bAdarakavAyI | (9mAM guNa) bAdarakaSAyI ,, ,, , -(1) zreNi pratipanna, (2) zreNi rahita, zreNa rahita ,, ,, , , -(1) apramAdI, (2) pramAdI...., pramAdI , , , , -(1) sava virati, (2) deza virati, deza virati ,,, ,, ,, -(1) virati pariNAmI, (2) avirati pariNAmI, avirati pariNAmI jIvanA paNa be bheda-(1) samyagdaSTi, (2) mithyAdaSTi, mithyAdaSTi jIvanA paNa be bheda-(1) bhavya, (2) abhavya.., AvA aneka bhedo vyavahAra nayanA mate thaI zake che...., Fgarika siddha sA, tArisa mAve huM sava gIvALA (siddha prAbhRta TIkA) Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA A pramANe vyavahAranayanA matavALo...vastunA guNa - paryAyathI thatI - pravRttine prahaNa kare che, te pravRtti be prakAranI che - (1) je pravRtti karatAM dravyanA guNanI zuddhatA utpanna thAya te sAdhana pravRttine "zuddha vyavahAranaya" kahevAya che. (2) je pravRtti karatAM dravyanA guNanI azuddhatA utpanna thAya te pravRttine azuddha vyavahAranaya" kahevAya che. azuddhapaNe paNa- sayatesaThI bheda pramANu.. udaya vibhere dravyanA bheda anaMta kahANa.. zuddhapaNe cetanatA pragaTe jIva vibhinna.. yopathamika asaMkhya kSAyika eka anunna...[6] artha:-azuddha vyavahAranayanA mate jIvanA 563 bheda thAya che. audayika bhAvanA yoge te jIva dravyanA anaMtA bheda kathA che. zuddha vyavahArane jIvanI cetanA zakti vibhinna (aneka prakAre) pragaTe che. temAM paNa lApazamikabhAvanA asakhya prakAra che, ane kSAyikabhAvane te eka ja prakAra che. jema-kevalajJAnane eka ja prakAra che.... bhAvArtha:- jIva vicAra prakaraNamAM batAvelA jIvanA 563 bheda paNa azuddha vyavahAranayane abhiprAye (mo) ja thAya che, temaja audathikabhAvanI judI judI apekSAe jIvonA anaMtA bheda paNa thaI zake che. zuddha vyavahAranaya, jIvamAM (bhedabhAve) pragaTatI vividha prakAranI vizuddha avasthAone mAne che. kSApazamikabhAva, aupathamikabhAva ane kSAyikabhAva e anukrame vikAsa pAmatI AtmavizuddhinAja prakAre che, cothA guNasthAnakethI anukrame AtmAnI vizuddhi vadhe che, ane teja =zuddhadharma che ema zuddha vyavahAranaya mAne che. =1je je aMze re nipAdhipaNuM che te jANe re dharma... samyagraSTi re guNaThANa thakI, jAva lahe zivazarma... tasa sAdhana tuM je je dekhe, nija nija guNaThANane lekhe.. teha dharma vyavahAre jANe, kAraNa kAraja eka pramANe (simaMdharajina stavana) Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA nAmathI chava cetana prabuddha, kSetrathI asaMkhya pradezI vizuddha : dravyathI svaguNa paryAya piMDa, nitya eka sahaje akhaMDa [7] artha:- nAmanI apekSAe jIvane "cetana" kahevAmAM Ave che, cetanA lANavALA jIva hoya che). kSetranI apekSAe jIva nirmala asaMkhya pradeza che. dravyanI apekSAe chava svaguNa paryAyane samUha (piMDa) rupa che, ane bhAvanI apekSAe jIva zAzvata, sahaja svabhAvI, eka ane akhaMDa che. vivecana:-(1) nAmathI chavane AtmA ke cetana kahI zakAya che, (2) jIvane kSetra- nirmala-asaMkhya pradezAtmaka kSetra eja jIvane rahevA mATenuM svakSetra (sthAna) che. vyavahArathI sarva dravyane rahevAne kSetra AkAzaja che, chatAM, nizcayathI vicAratAM jIva pitAnA asaMkhya pradezomAMja rahe che. te kSetrane kadIpaNuM choDIne jate nathI (3) *vyathI jIva svajJAnAdi guNa ane paryAnA samUha (piMDa) svarupe che. tatvArthasUtra"mAM dravyanuM lakSaNa A pramANe batAvela che ke "je A guNa-paryAyavALe hoya te dravya che" (4) bhAva-svaguNa-paryAyanI pravRtti eja bhAve che. jIva akharupe sadA pitAnA svarUpamAM ekatvapaNe pravarte che , juye vikalpa pariNAmI jIva svabhAva.. vartamAna paritimaya vyakata grAhakabhAva..! zabdanaye nija sattA jete hato dharma zuddha apI cetana aNagrahate nava kama [8] atha:-RjusUtranaya vikalparUpa jIvanA pariNAmika svabhAvane grahaNa kare che, ane vartamAnamAM jevI pariNati dekhAtI hoya tene ja te grahaNa kare che. zabdanayanA mate je jIva potAnI zuddha sattAnI oLakhANa karI te zudhdha dharmane pragaTa karavA * dravvaM guNa samudAo, khittaM ogAha vttttbhaannkaalo| guNapajjAya pavatti, bhAve nia vatthu dhmmoso|| A guNaparyAyavad dravyam / Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 abhyAbhagItA Icchate hoya, te nimala apI navIna karmanA abaMdhaka evA AtmAne zabdanaya jIva mAne che. iNi pare zuddha siddhAtma kSI | mukta parazakti vyakata apI. samakitidezavratI, sarva virata dhare sAdhyarUpe sadA tattva prati [9] artha - A pramANe nizcayanayanA mate AtmA zuddha svarUpa che, karma rahIta arUpI che, zakti eTale anaMtaguNanI zakti sattAmAM rahelI che, te aMze aMze pragaTa thatI jAya che. e rIte samaSTi , dezavirati ane sarvavirati sAdhune svasAdhya (Atmatatvane pUrNa svabhAva)ne siddha karavAnI gADha prIti jAge che. vivecana - [8-9], (1) RjusUtranaya vartamAnamAM jevA pariNAma (adhyavasAya) vALo jIva hoya tene te kahe. sAdhutAnA pariNAme vartate heya teja tene sAdhu tarIke mAne paNa veza mAtrathI sAdhu na mAne. (2) zabdanayanI mAnyatA pramANe jIva te ja kahI zakAya ke je pitAnI zuddha sattAnI oLakhANa karIne tene pragaTAvavA rUci dharAvato hoya temaja prabala purUSArtha paNa karatA hoya.... ekavAra paNa para pula pariNatithI bhinna Atmatatvano anubhava [AsvAda] thayA pachI te ja anubhavadazAne pUrNa vikasti banAvavA jyAre prayatnazIla bane che, tyAre AtmA teTalA samaya sudhI tIvra azubha karma baMdha karatA nathI... samabhinaye nirAvaraNi jJAnAdika guNa mukhya... kSAyaka anaMta catuSTayIbhegI mugdha alakSya..." evaMbhUte niramala sakla svadharma prakAza ! pUraNa paryAye pragaTe pUraNa zakita vilAsa [10] artha- samaDhiya-nirAvaraNa, anaMtajJAna-darzana cAritra ane vIrya rU5 anaMta catuSTayanA mukhya guNone bhakatA ane mugdha [bhaLA-ajJAna] le kethI jANI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA zakAya nahi evA sarvajJa sarvadarzane jIva mAne che, ane evaMbhUtanaya te jeone saMpUrNa svadharmarUpa prakAza pUrNa nirmalapaNe pragaTa thayo che, ane je pUrNa pragaTelA guNa paryAyanA bhogI che, tevA siddha bhagavaMtane ja jIva mAne che. vivecana- zabdanaya karatA sabharaDha vizudanaya hevAthI tenA mate sayogI valI ( 13 mAM guNasthAne rahelA) ja java" kahevAya che, ane evabhUtanaya te saMpUrNa-suda svarUpI siddha bhagavAnane ja "va" mAne che. A pramANe sAte nayo potapotAnA abhiprAyathI chavanuM svarUpe varNave che, tenuM rahasya samajavAthI AdhyAtmika dRSTi vikasita bane che. nigama, saMgraha, vyavahAra, jusUtra, A cAre naya padArthanA nirUpaNa karavAmAM tatpara hevAthI "arthanaya" kahevAya che, ane zabda, samabhiDha ane evaMbhUta e traNa naya zabdanA vAcAryane mAnanArA hevAthI "zabda" paNa kahevAya che. nagamanayanI vizAladaSTi che, tenAthI saMgrahAya" alpaviSayavALA che, ema anukrame vyavahAradi na alpa alpa viSayavALA che, chatAM vizuddhinI apekSAe pUrvanA nayathI uttarane (pachI) naya vadhAre vizuddha hoya che, tethI teo anukrame AtmAnI vizuddha vizuddha avasthAne grahaNa kare che. naya rahasya (1) nagamanatha - e sa mAne pUrNa vastu mAne che..., AtmAnAM ATha caka pradeza sarva jIvonAM nirmala hoya che, tethI A naya sarva jIvone siddha samAna mAne che. (2) saMgrahanaya vastu satA saMgrAhaka che .. sarva jIvonI sattA siddha samAna che, tethI sarva che eka sarakhA che, eka jAtivALA che, ema mAne che. A be nAnI vicAraNAthI sarva jIvo pratye mitrIbhAva tathA samabhAva LavI teone pitAnI samAna mAnI teonuM rakSaNa karavAnI adbhuta preraNA maLe che. temaja pitAmAM rahelA anaMtagAna sukha zaktinI oLakhANa thavAthI tene pragaTAvavAnI zraddhAruci utpanna thAya che. Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAyA (2) vyavahAranaya - bhedagrAhaka che. ' AtmAmAM rahelI azuddha [ vibhAva-rAgadevadijanya ] avasthAnuM bhAna karAvI tene sarvathA dUra karavAthI ja vizuddha avasthA anukrame prApta thaze ema jaNAve che. (4) rajIsatranaya- vartamAna pariNati [ paristhiti ne prathama sudhAravA prayatnazIla banavAnI preraNA Ape che. bhUtakALamAM ame sAdhujIvana jIvatA hatA ke bhaviSyakALamAM sAdhujIvana jIvIzuM evI vicAraNA karavA karatAM atyAre ja sAdhujIvana jIvavuM eja yogya che, ema jaNAve che. bhUta - bhaviSyanI nakAmI ciMtAo choDAvI ane vartamAna kAle dharma-puruSArtha karavAnI sIdhI-sAdI-salAha Ape che. tethI tenuM "RjusUtra" evuM sArthaka nAma che. - (5) zabdanaya samyagRSTi, dezavirati tathA sarvaviratidhara sAdhu, jeo AtmasattAmAM rahelA anaMta guNonI zraddhA, jJAna ane ramaNatA karanArA che, teo ja susAdhaka hevAthI "jIva" che, ema jaNAvIne tenI sAcI sAdhakadazA pragaTAvavAnI ruci pedA (6) samabhinaya- e zabdanaya karatAM paga mukama ane vizuddha havAthI....lAyaka anaMta catuSTayane pragaTAvanAra kavalI bhagavaMtane ja "va" mAne che. tethI jyAM sudhI kevalajJAnAdi guNo na pragaTe tyAM sudhI sAdhake potAnI sAdhanA avirata cAlu rAkhavI joIe evo tene abhiprAya che, (7) evabhUtanaya - jIvanI saMpUrNa zuddha svabhAva pragaTe tyAre ja tene "va" kahe che. arthAt AtmAnuM sAdhya nizcita karI tene pUrNapaNe pragaTAvavA mATe rotsAhita banAve che. . bhayanuM nAnuM A rIte aMbA mane puSTa banAve che... . ema naya bhaMga zo sare, sAdhanA siddhArUpa pUre " sAdhaka bhAva tyAM lage adhu, sAdhya siddha nahi hetu thara [11] * mRtadhArI, ArAdhaka sarva te re, jANe artha svabhAva nija Atama paramAtama samaya che. dhyAve te navadAya sAdhu paMca bhAvanA . Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmanA artha : A pramANe sAta naya ane tenA (700 bhAMgA) bhAMganA bhedathI jIvanu svapa prakAzita karyuM che, sAdhanAnI sapUrNa siddhi thavAthI te pUrNa zuddhe jIva kahevAtha che. parantu tyAMsudhI sAdhakabhAva hoya tyAMsudhI apUrNa jANvA... jyAre sAdhyanI sapUrNa siddhi thaI jAya tyAre sAdhana (hetu) nI jarUrIAta nahi rahe.. ! vivecana : mukhya sAta naya (nAgAdi) nA uttara bheda sAta so thAya che, te naya ane naya bhaMga dvArA jIva svarupanI yathA oLakhANa thAya che. tenu rahasya A pramANe vicAra karavAthI jANI zakAya che- zudra vyavahAra nayanI apekSAe caturthAMguNasthAnaka arthAta samyagdaSTithI laI caudamAM ayAgI guNasthAnaka sudhI jIvanI sAdhaka avasthA hoya che. zuddha nizcayanayanA mate jyAre sAdhakava sAdhanA dvArA potAnA saMpUrNa zuddha svarupane pragaTAve che tyAre te paNa kahevAya che. paraMtu tyAMsudhI dezivasaMta ke sa vistRta hoya che tyAMsudhI hajI sAdhakadazA hovAthI te apUNaeN kahevAya che. jyAMsudhI apUrNatA che, tyAMsudhI sAdhyane sa MpUrNa sad karavA mATe sAdhanAnI AvazyaktA che. parantu sAdhvanI siddhi thayA pachI tenuM prayAjana rahetuM nathI... bhavabAru mumukSu AtmAoe sapUrNa sAdhyanI vidhi mATe zrI vItarAga paramAtmAe batAvelI adhyAtmasAdhanAmAM nira tara ujamALa rahevuM joie. paraMtu ekAMtavAdIonI jALamAM phasAI sAdhanAne adhavaccethI che!DI devI nahi..., kALa anAdi atIta anate je pararakta... soMga pariNAme te mAhAsakta : pudgala bhAge rIjhayA, dhAre pudgala baMdha... parkartA pariNAme mAMdha kanA adha [1] artha - anAdi ana Mta kAlathI jIva para pudgalamAM Asakta thayelA che, ane - mahAdhAna banelA te jIva pudgalanA bhAgamAM ja AnaMda mAne che, tethI pudgalane bhogavavA tatpara banelA te pudagalanA ja kartA bane che, ane parakartApaNAnA pariNAme navA navA karmo bAMdhatA blyu che... Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA vivecana - nizcaya nathI AtmA kamathI alipta hevA chatAM vyavahAranayanI apekSAe karmathI lepAyele chekarmano saMbaMdha anAdi kAlano che, kAraNa ke jIvane pudgalanI Asakita anAdithI che. paradavyanA bhogavaTAmAM AnaMda mANavAthI karma pudagale AtmAne cAMge che, ane te karma pudagalenI paraMparAthI bhavabrimaNarUpa mahAanarthanuM sarjana kaI rIte thAya che... te savistAra samajAve che. baMdhaka vIrya karaNe ude re. vipAkI prakRti bhagave dala vikhe re kama" udayAgatA svaguNa reke, guNa vinA jIva bhAbhava ke. [13] athe bedharviIya ane IndriyonI preraNAthI jIva zubhAzubha phaLadAyaka karma prakRtie bhagavAne te karmapudgalene kSaya te kare che. paraMtu temAM AsaktirUpa cikAsanA kAraNe te navIna karmo bAMdhe che. te karma pharI udayamAM AvatAM AtmaguNone avarodha kare che, ane guNa rahita banela chava bhavobhava bhaTake che, A rIte bhavabrimaNanI paraMparA cAlyA kare che..... vivecana - jIva baMdhakavIya (karmabaMdha karAvanAra Atmazakti) ane pAMca IndriyonI preraNAthI udayamAM AvelA prarvabaddha karmone te bhogavaTAdvArA Atma pradezathI dUra karI de che. paraMtu rAgAdinA kAraNe pharI navA navA karmonA baMdha kare che, tethI jyAre jyAre baddha karmo udayamAM Ave che, vAre te udaya AtmaguNone reke che, (jema jJAnAvaraNIya karmanA udaya jJAna guNa kAya che). AtmA (saMkhya jJAna, darzana, cAritra, kSamA, namratA, saraLatA, saMdhi Adi) pragaTayA vinA durguNa (ajJAna, mithyAtva, avirati, krodhAdi kaSA vigere) vilIna thatAM nathI ane denI maMdatA vinA karmabaMdhanI paraMparA aTakatI nathI ane tethI bhavabrimaNane aMta Avato nathI... Atama AvaraNa na cAhe Atamadharma brAhaka zakita prayoge joDe pugalarAma | paralAbha, pagane vege thAye para ira.. eha anAdi pravate vAdhe para vistAra [14] artha - samyaga jJAnAdi AtmaguNe DhaMkAI javAthI jIva Atmadharmane svAbhAvika Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 10 sukhane (jIvamAM grahaNazakti hovA chatAM) zradguNa karI zakatA nathI, paraMtu (jIvanI grAhakazakita nirAvaraNa hovAthI) tene prayAga paudgalIka sukhAne grahaNa karavAmAM kare che, para-pudgala ( dhana-dhAnyAdi) dravyono lAbha thavAthI temaja sarasa bhojana, strIsaMga, Adine bhAga maLavAthI jIva paradravyo kartA ane bhAkatA bane che. anAdithI jIvanI A avaLI pravRttinA yAge kramabadhanA pravAha satata vRddhi pAmatA jAya che. vivecana - zAtAvenIyajanya sukha paNa AtmAnA avyAbAdha sukhane DhAMke che, tethI ja zubhAzubhakama mAtrano udaya AtmAnA guNAne AcchAdita karatA hAvAthI tyAjaya che... karmanA udaya vakhate jIva potAnA guNAne grahaNa karI zakatA nathI tethI te parapudgalane grAhaka bane che, tene ja potAnu kanya mAnI le che. parapudgala padArthInI prAptithI peAtAne lAbha thayo ema mAnI tenA AnaMdapUrvaka bhAga kare che, jethI tenI gADha Asakti banI rahe che, parapudgalamAM Asakta thavAthI punaH navIna kadha thayA kare che ane e rIte bhavabhramaNanuM tAMDavanRtya ekavAra cAlyA ja kare che... ema upayAga vIryAdi labdhi. pAva raMgI kare ka vRddhi pAdika yadA suhu viSe, tadA puNyakama taNeA madha kalpe [15] . artha - A pramANe jIvatA jJAna-darzanamaya upayAga ane vAryAdi pAMca lindha parapudgala 5 vibhAvadazAmAM pravatatI hovAthI navA navA kanI vRddhi thatI jAya che, te avasare kAI AtmAne parajIvanI dayArUpa zubha pariNAma Ave che, tyAre tene zubha karmAMnA baMdha thAya (paNa savara 6 nirjarA rUpa dharmanI prApti na thAya) che. vivecana - jIvamAM rahelA jJAnAdicuNAno ke AtmavI-parAkramano nAza thA nathI paNa karmanA udaye te guNAnI svabhAvadAne badale vibhAvadazAmAM pravRtti thatI hovAthI navA navA karmonI atyata vRddhi thatI jAya che, AvA samaye kadAca krAI AtmAne jIvadyArUpa zubha pariNAma utpanna thAya te paNa guNonI viparIta pravRttinA yoge tenu mULa alpa zubhakamanA baMdha sivAya anya kaMI paNa maLatuM nathI... jo AtmaguNAnI pravRtti svabhAvA prApta karavA mATe thatI hoya to parajIvanA Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rakSaNa karavAnA pariNAmathI saMvara (AvatAM karmone aTakAvavA) ane nirjarA (karmane aMzataH kSaya) rU5 mahAna phaLanI prApti thaI jAya paraMtu gADha mithyAtvadazAmAM e banavuM azakya hoya che. ahIM nizcayanayanI pradhAnatA hovAthI paravanI dayAne puNyabaMdhanuM kAraNa batAvI zubhAzrAvarUpe varNavI che, tenAthI AtmaguNanI vRddhi thatI nahi hevAthI saMvara nirjarArUpa dharmamAM tene samAveza thato nathI. dravyahiMsA ane bhAvahiMsA: tevI ja hiMsAdika dravyAzraya karato caMcala citta, - kaTaka vipAkI ketana mele karma vi citta AtamaguNane haNane hiMsaka bhAve thAya.. Atmadharmane rakSaka bhAva - ahiMsaka kahevAya [16] che atha - teja jIva jyAre caMcala cittavALa banIne dravyAzrava (karmane AvavAnA mArge) rUpa jIvahiMsAdi karavA dvArA kaTuka (bhayaMkara-kaDavA) phaLa ApanArA evA karmone bAMdhe che, tyAre teNe kaTuka vipAkadAyI kamabaMdha karavAthI potAnA AtmaguNanI paNa hiMsA karI tethI te bhAvahiMsaka paNa banyo ane je AtmaguNenI rakSA kare che te bhAvaahiMsaka bane che vivecana:-pUrva gAthAnA kathana anusAra padayAthI puNya baMdha thAya che. tenA vizeSa khUlAse A gAthAmAM dravyahiMsA ane bhAvahiMsAnuM lakSaNa batAvavA dvArA kare che. gADha mithyAtvathAmAM vartata chava jema paivanI dayAthI puNyabaMdha kare che tema taja jIva vidyAsakta, caMcaLa cittavALo bane parajIvonI hiMsA kare che, tyAre kaTukaphaLa utpanna karanArA evA azubha karmo bAve che. A pramANe divyAnuM phaLa puNya-zukamabaMdha ane vyahiMsAnuM phaLa pApaazubhakarmabaMdha thAya ema batAvI have uttarArdha gAthAthI bhAvahiMsA ane bhAvaahiMsAnuM svarupa batAve che. Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA jIva jyAre vibhAvadazAmAM [rAga-dveSAddei sakliSTa pariNAmomAM varte che, tyAre tenA jJAnAdi [ jJAna, darzana, cAritra, kSamA, namratA Adi] guNA haNAya che, tethI AtmaguNAne dhAtaka jIva bhAvahiMsaka kahevAya che. kadAca ka va kAi vakhate jIvahiMsA nathI karatA to paNa upayAga rahita hovAthI tene bhAvahi~sa lAge che. paraMtu jyAre jIva upayAgavALA banIne jJAnAdi guNAne meLavavA satata prayatna kare che ane meLavelA guNAnu rakSaNa kare che, tyA te bhAvaahiMsaka kahevAya che. kadAca pramAdavaza kAI sUkSmajaM tunI hiMsA thaI jAya to paNa tene pazcAttApa thavAthI mAtra dravyahiMsA lAge paNa sakilaSTa pariNAma [ mAravAnI mudi] na hovAthI bhAvahiMsA [nizcayathI hiMsA? lAgatI nathI... AtmaguNa rakSaNA tehu dhama, svaguNa vidhvaMsA te adhama bhAva adhyAtma anugata pravRtti, tehathI hAya saMsAra chatti [17] artha:- jinAgameAmAM AtmaguNane prApta karavAnI icchA ane prApta karelA guNAnA rakSaNane dharma batAvye che, sva [AtmA] guNAne karmabaMdhadrArA AcchAti karavAnI kriyAne adharma tarIke oLakhAvyA che, jyAre jIvatI bhAvaadhyAtmane anusAre. pravRtti thAya che, tyAreja bhavabhramaNanI paraMparAnA mULathI viccheda thAya che. - vivecana:-eja hItane puSTa karavA zAstrIya niyamane nirdeza kare che. nizcayathI-AtmaguNonI rakSA eja dharma che. jJAna, samyakatva, cAritra tamA, mRdutA, saraLatA, sa MtApa ItyAdi guNAne prApta karavA ane ajJAna, madhyAtva, avirati krodhAdi kapAyA . Adi dASAthI dUra rahI ane te guNenuM rakSaNa karavuM eja dharma che. ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya ane aparigraha e AtmaguNAnA rakSaNamAM sahAyaka ane che, mATe te paNa vyavahArathI dharma kahevAya che. svaguNonA vinAza eja adhama che. ajJAnAdi dvArA jJAnAdi guNAnA ghAta thAya che, tethI bhAvihaMsA lAge che, ane nizcayathI teja adharma che. hiMsA, asatya, cArI, kAmabhoga ane parigraha vagere AtmaguNone Adita karavAmAM saddAyaka hovAthI vyavahArathI te adhama kahevAya che. have AtmaguNAnI prApti ke AtmaguNonuM rakSaNa kayA upAyathI thaI zake.... te batAve che Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ abhyAtmagItA jyAre jIva sadgurunA samAgamathI adhyAtmanA svarupane jANe che arthAt sadgurunI Adara-bahumAnapUrvaka-sevA-bhakti karIne temanI 5 se adhyAtmazAstronA abhyAsa kare che. temaja adhyAtmanuM svarupa =nAmAdi nikSepA dvArA jANIte bhAva adhyAtmane anulakSIne zubhapravRtti kare che tyAre anukrame samyagnAna ane kriyAdArA sarva kA kSaya karIne anaMta-akSaya-avyAbAdha sukhamaya AtmAnA zuddha svarupane prApta kare che ane bhavabhramaNatA samUla uccheda kare che ... siddhagati ja eka evuM sthAna che ke jyAM gayA pachI A AtmAne punaH saMsAramAM AvavuM nathI paDatuM... mATe bhavabhramaNanA aMta lAvavA sadgurunA zubha samAgama prApta karI temanI sevA-bhakti, AjJApAlanAdi Adara-bahumAnapUrvaka karatAM rahevuM joie ane tenI pAsethI bhAva-adhyAtmanuM svarUpa samajavA tathA tadanusAra pravRtti karavA udyamazIla banavuM tee . eja graMthakAra maharSi Azaya che ane A graMthanI racanA paNa eja maMgala hetuthI temaNe karelI che, ke saM kAI Atmabadhu bhAvaadhyAtmanA uMDA rahasyane pAmI . bhISaNa bhavacathI sarvathA mukta ane...! =i[1] nAma adhyAtma-kAI vyakti yA padAnuM "adhyAtma" evuM nAma hAya... [2] sthApanA adhyAtma-kAi vastumAM " adhyAtma"nI sthApanA karavI arthAt " adhyAtma " evA zabdanI je AkRti..., [3] dravya adhyAtma-upayoga vinAno dharma pravrutti athavA bAhya sukhanI icchAthI karavAmAM AvatA dha prAMtta .., ** [4] bhAva adhyAtma-AtmAnA zuddha svarupane pragaTAvavA mATe je kAMI kriyAanuSThAna karavAmAM Ave tene zAstrakArI bhAva adhyAtma kahe che, nija svarupa je kiriyA sAthe te adhyAtama huie hai." anAdi kALathI sasAramAM paribhramaNa karatA jIvanI mehAdhInatA madra thAya che arthAt mAhanuM baLa ghaTe che, tyAre AtmAne anulakSIne je dharmakriyA thAya teja adhyAtma che, ane te sava yAgAmAM vyApIne rahela che. tenA dvArA dhakriyA punaH dhArdi prathama guNasthAnakathI laI caudamA guNasthAnaka sudhI uttarottara vadhu te vadhu vizuddha banatI jAya che..., Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA eha prabaMdhanA kAraNa tAraNa sadaguru saMga... buta upayogI caraNAnaMdI karI gururaMga... Atama - tavAlaMbi ramatA AtamarAma... zuddha svarUpane bhege yuge jasu vizrAma [18] artha - evA addabhUta AtmajJAnanuM pradhAna kAraNa te saMsAratAraka saddagurU bhagavaMtane samAgama ja che. je sadaguru sadA zrutajJAnanA upagavALA tathA cAritramAM AnaMda anubhava karanArA, AtmatattvanuM avalaMbana laI temAM ja ramaNatA karanArA ane AtmAnA zuddha svapanA bhogamAM ja (manavacana-kAyAnA) gone sthira (vizrAma) banAvanArA... evA saddagurU sAthe raMga kare arthAta Adara-bahumAnapUrvaka temanI sevA-bhakti kare. tema karavAthI avazya AtmajJAna pragaTe che... vivecana - sadga3nI sevAthI "AtmajJAna prApta thAya che ane AtmajJAnathI bhAvaadhyAtmanI prApti thAya che, mATe ahIM sadagurunuM svarUpa batAvatA kahe che ke (1) jeo gItArtha guru bhagavati pAse jinAganuM vidhipUrvaka adhyayana karI sadA zrutajJAnanA upayoga pUrvaka satrAnusArI sakriyAomAM tatpara banI cAritra (saMyama) nA divya AnaMdamAM magna rahenArA hoya... A pramANe vyavahAra cAritranuM vidhipUrvaka pAlana karavAthI ja bhAvacAritra (AtmasvabhAvanI ramaNatA) prApta thAya che. (2) jeo.. AtmatattvanuM AlaMbana laI temAM ja ramaNatA karanArA heya... (3) ane zuddha Atmasvarupane bhogavavAnI abhilASAvALA heya.. tethI jeTalA aMko Atmavizuddhi pragaTI heya, temAM ja sarva vegone (mana, vacana ane kAyAne) Agamadhara guru samakitI, kriyA saMvara sAra re .. saMpradAyI avaMcaka sadA, zuci anubhavAdhAra re... zuddha AlaMbana Adare, tajI avara jaMjALa re... tAmasIvRtti savi pariharI, bhaje sAttvika zALa re... (AnaMdaghanajI) Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmanI tA. ekAgra banAvI vizrAma karanArA hoya..., AvA... sarUe svayaM saMsArasamudra tare che ane potAnA samAgamamAM AvanArane paNa AtmatatvanA upadezAdi dvArA tAre che, mATe mumukSu AtmAoe sadagurUnI sevAne avihaDa raMga lagAvo jethI zIghA bhAvaadhyAtmanI prApti thaI zake...! . sAcura cimathI bahula jIva, kei valI sahajathI thaI sajIva... Atmazakti karI gaMThI bhedI, bhedajJAnI thaye AtmavedI [19] aNa - A pramANe sadagurane yoga maLavAthI ghaNuM jIvo sagadarzana pAme che. vaLI kaI chava vizeSa bhavasthitine paripAka thavAthI sahaja bhAve-pitAnI meLe samAkRtva pAmI jAya che, paraMtu banne prakAranA cho apUrvakaraNarUpa AtmaparAkrama (vIlAsa) vaDe tIvra rAgadveSarupa nibiDa gAMTha (aMthi) ne bhedIne jyAre vaparanA vivekarU5 bhedajJAna prApta kare che, tyAre temane AtmasvarUpanuM spaSTa (jJAna) bhAna thAya che. vivecana - sarunA samAgama dvArA deva, guru, dharma tathA jIvAdi navataravanuM zravaNa karavAthI jyAre zrotAnA haiyAmAM tattva pratye Adara, bahumAna ane zraddhA pragaTe che tyAre tene samyagdarzananI prApti thAya che. sarva jIvone prathama dharma prApta A sAmAnya rAjamArga che. paraMtu keTalAka (vayaM buddha) jIvo pitAnI meLe kaI padArtha yA koI prasaMga jevA mAtrathI vairAgya pAmI samyaktva ane cAritradharmane pAme che, paNuM AvA jIvonI saMkhyA parimita ja hoya che... mATe kuva prAtinuM pradhAna sAdhana sadgarasevA che .. * samyaktva prAptinA banne prakAromAM dareka jIva traNa karo dAnA nAtra rAgadekhamaya (tIvra viSayAsatirUpa) karmagraMthinuM bhedana kare che ane e karmacaSinuM bhedana, javAra apUrva va llAsa jAgRta thAya che tyAre ja thaI zake che... x' (apUrvakaraNa Adi traNa karaNa dvArA thatI patharI kAyA "dritIya karmagraMtha" AdithI samajI levI.) x pUrve Aja sudhI kadI paNa evA vizuddha pariNAma na AvyAM heya athAta saTTa - prathama ja evA pariNAma AvyA hoya te "apUrvakaraNa" kahevAya che. Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAmagItA graMthibheda thayA pachI ja chavane AtmA ane zarIra bane bhinna che, evuM anubhavAtmaka bhedajJAna pragaTe che. ane tethI potAnI AtmasattAmAM rahelI anaMta jJAna, darzana, cAritra Adi guNa ane paryAyanI RddhisamRddhine te jANe che. teja vAta vistArathI have AgaLa jaNAve che... dravya guNa paryAya anaMtanI thaI paratIta... jo Atama kartA-bhetA gaI parabhIta... zraddhA yoge upanyo bhAsana sunaye satya sAdhyAlaMbI cetanA valagI Atamatatva [20] artha -- jayAre Atamadravya ane tenAM anaMta guNu-paryAyanI pratIti thaI athAta samyajJAna thayuM tyAre AtmA svabhAvane ja kartA-bhoktA che, ema jANuM. tethI para bhAvanA kartA-bhoktApaNAnI bhIti (ya) cAlI gaI ane suzraddhAnA rogathI (svAdvAda) naya sApekSa AtmAnA zuddha svarUpanI (sAdhyanI) oLakhANa thavAthI cetanA... te sAdhanA AlaMbane AtmasvarUpamAM (tenA jJAnAdi guNamAM) ja lIna banI gaI... vivecana - bhedanAnI sarvadravyo ane tene anaMta guNa - paryAnuM svarupa syAdavAdASTae samaje che, tethI te pitAnA Atmadravyane paNa vyavahArathI zubhAzubha karmane rtA-bhoktA hovA chatAM nizcayathI -guNa paryAyane ja kartA-bhoktA che ema mAne che. ane e rIte naya sApekSa suzraddhA utpanna thavAthI tenI cetanA (cittavRtti) AtmAnAM saMpUrNa svarupane pragaTa karavA rUpa sAdhyane siddha karavA mATe (bhAve sAdhana 5) AtmasvabhAvamAM tathA tenA kAraNabhUta deva, gura, dharmanI ArAdhanAmAM ekAgra banI jAya che... Indra candrAdi pada roga jA. zuddha nija zuddhatA dhana pichANa ! AmAdhana anya Apa na cAre, keNu jagadIna valI keNa re [21] artha - AmAnI jJAnAdi guddha samRddhinI pratIti thayA pachI Ina, candra ke narendra-cakravarta-vAsudevanA pada paNa roga samAna lAge che. AtmAnuM zuddha jJAnarupa Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . adhyAtmagItA dhana keI (dIna duHkhI) ne ApI zakAtuM nathI temaja koI baLavAna gera-DAkuthI balAtkAre cerI zakAtuM paNa nathI. vivecana - je AtmAe pitAnI nirmala jJAnAdi anaMtaguNanI saMpattine oLakhI lIdhI che ane tenA A svAdathI thatAM AnaMdane 1 AMzika anubhava karyo che, tene karmajanya bAtha (pIgalika) sukha-samRddhi roganI jema aniSTa lAge che. temaja Atmika sukha-samRddhi anyane ApI zakAtI nathI ke koithI luMTI zakAtI nathI. tethI te sukha-samRddhi ghaTI jaze ke nAza pAmI jaze e bhaya paNa tene lAgatuM nathI. Atama sarva samAna nidhAna mahAsukhakaMda... siddha taNuM sAdharmI sattAye guNavRMda...' jeha svajAti baMdhu tehathI keNa kare vadha baMdha pragA bhAva ahiMsaka jANe zudhdha prabaMdha [2] artha - nizcaya nayanA mate sarva AtmAo eka sarakhA che. jJAnAdi anaMta guNanAM bhaMDAra che, avyAbAdha sukhanA mULa che, ane sattAe sarva che anata guNanA samUha levAthI siddha bhagavAnanA sAdharmika che. ane jIva mAtranI jAti (chava7) eka ja levAthI vajAti baMdhune koI paNa vadhe ke baMdhana kare nahi AvI bhAva ahiMsA (dayA)nA pariNAma pragaTavAthI syAdavAdanuM (jinazAsananuM) rahasya samajAya che .. vivecana - sammadarzananI prApti vaDe jIvane sva AtmAnA svapanI sAcI oLakhANa thavAthI vizvanA sarva AtmAone paNa te potAnI samAna ja mAne che. kAraNa ke nizrayadaSTithI sarva AtmAone sattAmAM jJAnAdi guge ane avyAbAdha sukhanuM nidhAna raheluM che, paraMtu siddha bhagavaMtane te pragaTa rUpa che ane bAkInA 1 jA re jene tuja guNa leza, bIjA ra rasa teNe mana bhAva game che...! cAkhyo re jeNe amI lava leza, bAkasa bukasa tasa nava ruce kime ... ( u. va . ) Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA pa saMsArI jIvomAM apragaTapaNe sattAmAM vidyamAna che. 41 jevo sidhdhane svabhAva che tevo ja sarva jIvone svabhAva che. A pramANe sarva jIva eka jAtivALA che ema jANyA pachI keNa svAti baMdhune mAre? ke baMdhanagrasta kare che. arthAta te samyagadaSTi AtmA sarva sAvadya vyApArane tyAga karIne saMyama svIkAravA tatpara bane che. A rIte siddhAMtanA zuddha-sUkSma rahasya jANavAthI bhAva ahiMsakapaNuM pragaTe che. vadha-baMdhanamaya vyahiMsAnA tyAgarupa dravyacAritranA pAlanamAM tatpara banela AtmA nija svabhAvamAM ramaNatA karatA bhAvaahiMsaka bane che. have bhAva ahiMsaka Atma jJAnanI tIkSyadhArAe dhyAnamAM ekAgra banI kaI rIte guNasthAnanA krame AtmavizuddhinI vRddhi kare che. te anukrame AgaLanA lekadvArA batAve che. jJAnanI tIkSNatA caraNa teha, jJAna ekvatA dhyAna geha Atma tAdAbhyatA pUrNa bhAve, tadA nimaMlAnaMda saMpUrNa bhAve [23] artha - jJAnanI tIkSNatA eja cAritra che, jJAnanI ekAgratA eja dhyAna che, AtmA sAthe jyAre pUrNa tanmayatA thaze tyAre ja saMpUrNa bhAve nirmaLAnaMda svarUpa pragaTaze...! vivecana - navatatva, padravya, naya, nikSepa, saptabhaMgI, utsarga, apavAda nizcaya, vyavahAra, adhyAtma ane yoga viSayakazAstronAM adhyayana adhyApana, ciMtana, manana ane parizIlanadAro samyajJAnano upayoga jema jema tItra (tIkSaNa) bane che, tema tema svabhAva ramaNatArupa cAritraguNanI vRddhi thatI jAya che .. AtmajJAna vinA AtmAnuM dhyAna thaI zakatuM nathI. ane dhyAna vinA AtmaramaNatA thatI nathI. mATe ahIM jJAnamAM ekAgra banavuM eja dhyAna che, ema batAvyuM che . dhyAnanA satata abhyAsathI AtmasvarupamAM tanmayatA prApta thAya che. ane te svarUpamaNutAnA abhyAsa vaDe jyAre AtmAmAM pUrNa tanmayatA prApta thaze, tyAre ja saMpUrNa nirmala-AnaMda pragaTa thaze..! x1 jArisA siddha sahAvA, tArisA bhAvo hu savva jovANaM / (siddhapAbhRta) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA A pramANe samyajJAnathI sammadhyAna ane tethI svabhAvaramaNutArUpa bhAva cAritra ane yathAkhyAta cAritra vaDe svabhAvamAM lIna banavAthI pUrNAnaMdamaya mokSanI prApti thAya che. evo nizcaya thavAthI munine mArA karma kayAre naSTa thaze evI ciMtA paNa thatI nathI te batAve che. cetana asti svabhAve meM jeha na bhAse bhAva.. tehathI bhinna arecaka recaka AtmasvabhAva... samakitabhAve bhAve Atama zakti anaMta.... karmanAzane ciMtana nANe te matimaMta.. [4] artha - AtmasattAmAM te svajJAnAdi guNone ja astisvabhAva che. tevA astisvabhAvamAM rAgadveSAdi vibhAvane sadbhAva nathI. temaja rAgapAdi (zubhAzubha) saMkalpa-vika AtmAthI bhinna hovAthI munine te rucikara nathI. paraMtu AtmasvabhAva ja sacikara che, vaLI te samyajJAnavaDe AtmAnI anaMtazaktinI yathArtha oLakhANa hevAthI karmakSayanI ciMtA paNa te buddhizALI munine thatI nathI... vivecana - savaMda (padArtho)mAM be prakAranA svabhAva hoya che. (1) astisvabhAva ane (2) nAstivabhAva. (1) astisvabhAva - padArtha mAtramAM svadravya, vakSetra, svakAla ane svabhAvane apekSAthI astitva heya che... (2) nAstisvabhAva - padArtha mAtramAM padavya, parakSetra, parAla ane parabhAvanI apekSAe nAstitva hoya che . cetanadravyamAM paNa nAnAdi anaMtaguNa astitvabhAve rahelA che. ane vyavahArathI rAgaparUpa vibhAvadazA jIvane lAgelI hovA chatAM nizcayathI te paradravyanA vikArarUpa hovAthI AtmasvabhAvamAM te nAstisvabhAve rahI che. - "sattAe sarva jIvone sphaTika ratna jevo nirmala svabhAva che" A siddhAMtanA rahasyanA jJAtA munine AtmasattAmAM bAya ddhi, samRddhi ke rAgapAdi bhAvanuM astitva dekhAtuM nathI. mATe ja te padArtho upara temaNe rUci utpanna thatI nathI paNa pitAnI sattAmAM rahelA anaMta jJAnAdi guNene pragaTAvavAnI ja rUci utpanna thAya che. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA zuddha (samyag) zraddhA ane kheAdhanA prabhAve AtmAmAM rahelI anatI zaktinI yathA oLakhANa thavAthI kAyaratAnA vicArA paNa AvatAM nathI ke have mArA karmAM kayAre dUra thaze? AvA prabaLa karmonA huM kairIte kSaya karI zakIza...? ItyAdi bhayaciMtA janaka vicAra AvatAM nathI paNa te muni svaguNa ciMtanamAM ja tallIna rahe che... te batAve che 17 svaguNa ciMtanarase buddhi ghAle, AtmasattA bhaNI je nihAle... zuddha syAdvAda pada je saMbhAle, para ghare teha mati kema vAle...[25] atha - niyama eve muni AtmaguNonA ciMtanamAM ja potAnI buddhine pravartAve che. tethI AMtaradRSTie AtmasattAnA darzana kare che. zuddha (yathA) syAdvAda siddhAMtanA rahasyane jANanAra... paraparaNatirUpa paradharamAM buddhine kema pravartAve? arthAta na ja pravartAve..! vivecana - bhayajanaka cintAe ane hatAzAethI rahita muni .. AtmAnAM nAnAdi guNAnAM ciMtana-mananamAM ja potAnI buddhine tanmaya banAve che. ane te jema jema guNa ciMtanamAM taraLa bane che tema tema ka AvaraNa dUra thavAthI AMtaradRSTi vikasita bane che. ane AMtaradRSTi nirmaLa thatAM (AtmasattA) AtmasvarupatA anubhava spaSTa thatA jAya che. temaja te munIzvarane syAdvAda svarUpa AtmasattAnA anubhavathI sasiddhAMtAnuM rahasya samajAya che, tethI parapariNatimAM teonI pravRtti thatI nathI. AtmasvabhAvamAM masta rahenAra parapudgalamAM pravRtti na ja kare e rahasya che. puNya pApa e puddagaladala bhAse parabhAva... parabhAve pasaMgata pAme duSTa vibhA va te mATe nijabhegI yAgIsara su pra sanna deva, naraka, tRNa-maNi sama bhAge jene manna [26] atha - tevA munite .. puNya e zubhakarmarUpa ane pApa e azubhakarUpa hovAthI te pudgaladravyanA skaMdha mAtra che, ema parabhAvarUpe jaNAya che. ane parapadArthAnA sIMgathI AtmA duSTa karmo (kuTukala denAra azubha karmI) bAMdhe che. ema jANIne munIzvara svaguNanAM bhAgamAM ja prasannatA pAme che. tethI tene mana devanA sukha ke narakanA du:kha, ratna ke tRNa eka sarakhA lAge che, athAt temAM ha-zAka thatA nathI... Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA vivecana - pUrva gAthAmAM jaNAvyuM hatuM ke "muni para pariNatimAM pravRtti karatA nathI" tenuM kAraNa ahIM spaSTa kare che ke puNya-pApa e banne zubhAzubha karmarUpa hovAthI AtmAthI bhinna che, parabhAva che ane parabhAvanI saMgatithI arthAta parapugala padArthomAM AsakitapUrvaka pravRtti karavAthI AtmA evA duSTa karmo upArjana kare che, jethI bhaviSyamAM aneka janma sudhI durgati (naraka tiryaMcAdimAM rakhaDI bhayaMkara yAtanAo sahevI paDe che... ema jANIne jJAna, darzana, cAritrAdi roga sAdhanAmAM tatpara banele muni AtmaguNomAM ja ramaNatA karI atyaMta prasannatA pAme che. tethI devatAI vaibhava-vilAsanA sukhe ke narakanI bhayaMkara vedanAo tene mana eka samAna che. temaja maNi ke tRNa paNa eka sarikhA jaNAya che... athAt emane nathI sukha pratye rAga ke nathI duHkha pra depa...! teha samatAsI tatva sAthe, nizcalAnaMda anubhava ArAdhe. tIvra ghanaghAti nija karma teo, saMghi paDilehine te vichADe [17] ardha - te munirAja samatArasanA rasIka banIne Atmatatvane sAdhe che. tethI acaLa-akhaMDa AnaMdane anubhava kare che, temaja pUrve bAMdhelA ghanaghAtI (Atma guNanA ghAtaka) karmonI saMdhi (gAMTha) ne jANatA hovAthI dhyAnarUpa kuhADAthI chedI te karmone Atma pradezathI pRthapha karI dUra pheMkI de che .. vivecana apUrva samatArasamAM jhIlatA te munirAja AtmatatvamAM jema jema tanmaya bane che tema tema acaLa, akhaMDa, apUrva AnaMdane anubhava kare che ane tethI tIvra jJAnAvaraNIyAdi ghanaghAtI karmonA marmane jANIne dhyAnanI zaktithI te karmone naSTa karI AtmapradezathI dUra dUra haDaselI de che, zAMta sudhArasanA pAnathI dhyAnamAM tanmayatA prApta thatAM thIjelA ghInI jema tIvra karmo paNa dhyAnAgnithI ogaLI jAya che.... sabhya ratnatrayI rasa o cetana rAya .. jJAna-kriyA care cakacere sarva apAya. kArakayaka svabhAvathI sAdhe pUraNa sAdhya.. kartA, kAraNa, kAraja, eka thayA nirAbAdha [28] Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA atha - cetanarAya-AtmarAjA samyagdarzana, jJAna, cAritrarUpa ratnatrayImAM ekarasa banIne temAM ja rAcavA lAgyA, jJAna ane kriyArUpI cakra vaDe sarva apAya-karma25 bhAva zatrune nAza karavA lAgyo. ane pArakarupa cakrathI pUrNa sAdhya (kevalajJAna)ne sAdhavA lAgyo... ane jyAre sAdhyanI pUrNatA thAya che tyAre kartA, kAraNa ane kArya (karma) e traNe ekarUpe thaI jAya che. vivecana - cakravartI mahArAjA pAse jema cakrAdi cauda ratna hoya che ane tenI sahAyathI te pakhaMDa pRthvIne vijaya prApta kare che, tevI rIte A cetana rAjA pAse paNa samyagdarzana, jJAna, cAritrarupa traNa ratna che. temaja jJAna-kriyArUpa tIrNa cakra che. jenA sahakArathI sarva karma zatruone samULa nAza karI zake che ane pArakacakradvArA saMpUrNa kevalajJAnAdi guNene prApta karI zake che ane jyAre sAya siddha thaI arthAta kevalajJAna . pragaTaze tyAre kartA, kAraNa ane kArya e traNenI ektA thaI jaze. fSakArakacaka: dareka kAryamAM kAraka pravRtti kAraNabhUta hoya che, pakArakacakra vinA koI paNa kAryanI utpatti thatI nathI..., jema ghaTa 25 kAryamAM paNa A pramANe pArakacakanI pravRtti hoya che - (1) kartA-kuMbhakAra, (2) karmadhaTanI utpattirUpa kArya, (3) kAraNa-upAdAna-kAraNa mRtpiDa ane nimitta-kAraNa daMDa cakAdi, (4) saMpradAna-mATI piMDane navA navA paryAyanI prApti, (5) apAdAna-piMDa sthAsAdi pUrva paryAyane nAtha, (6) sarva paryAnuM AdhArapaNuM... AtmadravyamAM anAdi kALathI e ja kAraka bAdhaka pariNamelA che, te A pramANe - (1) kartA-AtmA bhAvaka [ rAgadeva vibhAva ] ane jJAnAvaraNIya Adi dravya karmane kartA che, (2) karma-(kArya)-bhAvakarma ane dravya karma baMdhanarUpa kArya AtmA kare che..., (3) karaNa azuddha vibhAva pariNati ] rAgadveSarupa bhAvAzrava ane prANAtipAtAdi davyAzrava5-e be kAraNothI karma baMdhAya che, tethI te karaNa che. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA AtmA AtmAvaDe AtmasvabhAvamAM ja layalIna banI eka, akhaMDa, akSaya, avyAbAdha svarUpane anubhava kare che tyAre kartAdi vikalpo utpanna thatAM nathI..., 30 svaguNa Ayudha thakI kama' sUre, asaMkhyAta guNI nirA teDhu pUre .. Tale AvaraNathI guNa vikAse, sAdhanA zakti tima tima prakAze.[19] artha:- potAnA jJAnAdi guNarupa zastrathI kamate cUrNAM-naSTa kare che . ane samaye samaye asa MkhyAta guNI nirA thavAthI AtmAne guNAthI pUrNa kare che, arthAt kauvaraNa dUra thavAthI guNAnA vikAsa thAya che ane Atmakita [vIaulAsa] vadhatI jAya che... (4) saMpradAna-azuddhtA tathA dravyakatA lAla-te saMpradAna, (5) apAdAna-AtmasvarupatA avarAdha ane kSAyeApazamabhAvanI hAni te apAdAna, (6) AdhAra-anatI azuddhatA ( vibhAvadazA ) ane jJAnAvaraNIyAdi karmone rAkhavAnI AdhArarupa Atmazakti... A pramANe cha kArakacakra anAdithI azuddhapaNe (bAdhakapaNe) pariNamI rahyuM che, te jyAre sAdhaka AtmA svajJAnAdi guNo pragaTAvavA tatpara bane che, tyAre A cha kAraka nIce pramANe sAdhakapaNe pravRtti karatA hovAthI AtmaguNa (dhama) nI sAdhanA kare che. ane sAdhakapaNe pariNamelA kAraka, siddhatArupa sAdhyane siddha kare che.. ! sAdhakapaNe pariNamelA SaTkAraH-- (1) kartA-AtmA svajJAnAdi guNarupa dharmanA kartA bane che. (2) ka (kAryAM) svadharma (jJAnAdi) mAM pariNamanarupa kAya .. (3) karaNa-svadharmAMnuyAyI guNapariNati, cetanA zaktirUpa upAdAna kAraNaane sudeva, suguru, sudhanI ArAdhanArUpa nimitta kAraNarupa...karaNa (4) saMpradAna * sAdhana guNuzaktinuM pragaTIkaraNa, [apUrva apUrva (navAnavA) guNAnI utpatti] (5) apAdAna- pUrva paryAya [azuddha bhUmikA] nuM nivaCna. (6) AdhAra-svajJAnAdi [sAdhaka] gune rAkhanArI Atmazakti..., Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 31 - vivecana -svaguNa05 tIkSNa zastrathI karmone kSaya karanAra AtmA samaye samaye asaMkhyAtaguNa nirjarA karIne guNethI AtmAne pUrNa banAve che. jema sUryanI ADe AvelA vAdaLathI dUra thatAM tene prakAza pragaTatuM jAya che, tema samaye samaye thatI kama nirjarAnA ge kamavaraNa dUra thavAthI AtmAmAM jema jema guNAnI vRddhi thatI jAya che, tema tema vilAsa vadhavAthI sAdhanAthakita [AtmasvabhAvanI ramaNatArupa vadhatI jAya che. pragaTya Atama dhama thayA savi sAdhana rItabAdhakabhAva rahaNatA bhAgI jAgI nIta... udaya udIraNA te paNa pUrava nirA kAja... anabhisaMghi baMdhakatA nirasa AtamarAja... [30] artha - (Atmazakti vadhavAthI) AtmaguNe pragaTa thatAM - kartavAdi pAMca zakti svarUpe anuyAyI thaIne sAdhanapaNe pariNamavA lAgI. tethI baMdha bhAva (vibhAva)nuM grahaNa dUra thaI gayuM, kama prakRtinA udaya udIraNa paNa pUrva karmanI nirjarAnA hetubhUta thayA tathA abhisaMdhi ja virya (prayatnapUrvaka thatI pravRtti) nA kAraNe je karmabaMdha thatA hatA te TaLI javAthI AtamarAja nirasa bane. vivecana - pUrva gAthAmAM batAvyA pramANe sAdhanAzakti (Atmazakti)ne vikAsa thavAthI (AtmAnA) aneka guNone prAdurbhAva thayo ane je kavAdi x pAMca zaktio X[1] kavazakti - anAdithI paravyarUpa vibhAvadazAnA katapaNe pravartatI hatI, te have svarupa kartApaNe pravartAvA lAgI, [2] bhatRtvazakti- parapugalAdi vibhAvadazAnA bhAgamAM pravartatI hatI, te have svaguNa-paryAyanA bhegamAM pravartavA lAgI..., [3] rakSakatvazakti- anAdithI paravyanA rakSakapaNe pravartatI hatI, te have svabhAvanA rakSakapaNe pravartavA lAgI, [4] vyApakatvazakti-anAdithI paradravyamAM vyApakapaNe pravartatI hatI, te have svabhAva ramaNatAmAM vyApakapaNe pravartavA lAgI.... [5] grAhakatvazakti- anAdithI paradravyanA grAhakapaNe pravartatI hatI, te have svabhAva grAhakapaNe pravartavA lAgI, Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA anAdithI paraanuyAyIpaNe pravartatI hatI, te have svarupa anuyAyIpaNe pravartavA lAgI... ane anAdithI je vibhAvadazAnuM prahaNa thatuM hatuM te dUra thayuM ane avinAzI AtmasvarUpanuM grahaNa thavA lAgyuM. karmanA udaya (abAdhAkAlapUrNa thatAM phaLa ApavA taiyAra thayelA karma) ane udIraNa (lecAdi kaSTa dvArA udaya aprApta karmone udayamAM lAvavA te) dvArA paNa pUrva karmonI nijara thavA lAgI. paraMtu te vakhate (AtmAmAM kaSAya35 cIkAsa atyalpa hevAthI) AtmA nirasa pariNAmavALo hevAthI karmabaMdha paNa thatuM nathI arthAta je pratyAnapUrvaka ke anupayogapaNe bAthabhAvomAM pravartate vIrya (ga) aneka karma grahaNa karatA hatA, te have svarupanA upayogamAM pravartavAthI tevA prakArane karmabaMdha thato nathI. dezapati jaba thA nIti raMgI, tadA kuNu thAya kuna cAla saMgI yadA AtamA AtmabhAve ramAze, tadA bAdhakabhAva dUre gumAvyo [31] atha-nyAyapriya rAjAnI prajA anIti AcarI zake nahi, tema asaMkhyapradeza AtmA jyAre svabhAva ramaNatArupa nItipriya bane che tyAre kunayaanIti vibhAvadazA ne Azraya kayA ge karI zake? jyAre AtmA AtmabhAva svibhAva mAM ramavA lAgyo tyAre bAdhakabhAva vibhAvadazA dUra bhAgavA lAge...! vivecana-pahele artha-jema nItipriya rAjA svayaM anIti - anyAyanA mArge cAlato nathI paNa nyAyamAgane anusare che, temaja bI jAne paNa nyAyamArge dore che ane anyAyathI aTakAve che, tema je AtmA asaMkhya pradeza dezamAM samyagunyAyapUrvaka pravRtti kare che. arthAta svabhAvadazAmAM ramaNatA kare che, te vibhAvarupa [anyAyI pravRtti karavA dvArA paradezane raMgI banatuM nathI. bIjo artha-je dezane nyAyapriya rAjA svayaM nItipUrvaka pravRtti kare che tenI prajA paNa nyAyanItipurvakaja pravRtti karatI hoya che. arthAta anyAya anItinuM AcaraNa kare nahi, tevI rIte jyAre AtmA svabhAvamAM ramaNatA karavA lAge che tyAre tenA jJAnAdi guNe paNa sva svIkAryamAM pravartavA lAge che. arthAt vibhAvadazA pariNamanarU5 anyAya anItinA mArge kaI paNa guNa pavartatA nathI .. Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA sahaja kSamA - guNuzaktithI cheDyo krodha subhaTTa .. mAdavabhAva prabhAvathI, bhegho mAna marakamAyA Arjava vege, lebha te nispRhabhAva moha mahAbhaTa dhvase, vaMe sarva vibhAva[32] artha- AtmAe pitAnA sahaja kSamA guNanI prabaLa zaktithI krodha subhaTane chedI nAkhe, mRdutA (namratA) nA prabhAva vaDe mAnanI meTAIne bhedI nAkhI, saralatAthI mAyAne, ane nispRhatA (nirlobhatA) vaDe lebhane nAza karyo.A pramANe prabaLa moha5 mahAsubhaTane nAza karavAthI sarva vibhAvane nAza thayo... vivecana-muni jyAre AtmasvabhAvamAM niraMtara ramaNatA karavA lAgyA tyAre temanA kSamAdi guNe atyanta vikasita banI sahaja banI gayA, jethI kedha, mAna, mAyA, lebhane anukrame kSaya thavA lAgyo, te A pramANe... kSapakazreNimAM rahelA muni navamA guNasthAnake traNa veda, hAsyaparka ane kodha, mAna, mAyAne anukrame kSaya karI dazama guNasthAnakanA aMta samaye sattAmAM rahelA suma lebhane paNa kSaya kare che, ane sUkSma lebhane kSaya thatAM saMpUrNa mohanIya karmane kSaya thavAthI rAgadveSapa vibhAva dazAne sarvathA nAza thAya che, tyAra pachI jIva bAramA guNasthAnakamAM AvatAM "nirmohI" kahevAya che...! Ima svAbhAvika thaze AtmavIra, bhegave Atma saMpada sudhIra, jeha udayAgata prakRti lagI, avyApaka thake khera teha alagI [33] artha A pramANe mohanA kSayathI vibhAvadazAne sarvathA dhvaMsa thatAM... AtmavIra muni svabhAvaramaNa banIne jJAnAdi AtmasaMpadAne bhogave che tathA udayamAM AvI paDelI te kama prakRtione aliptapaNe samabhAve bhagavI AtmapradezothI khaseDI de che, arthAta tene samULa kSaya kare che... vivecana- ukta pUrva gAthAnA kathana mujaba mohane kSaya thatAM munine (Atma) vIryaguNa atyaMta ullasita banI jAya che, tethI mahAna zuravIra subhaTanI jema Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : adhyAtmagItA svabhAvadazA (vItarAgadazA) mAM ramaNatA karatA svajJAnAdi guNAnI samRddhine bhAgave che, ane uyaprApta anya ghAtIkaunI prakRtine samabhAve, aliptapaNe bhAgavIne kSaya kare che, 34 dharmadhyAna ika tAnameM dhyAve arihA siddha... te pariNatithI pragaTI tAttvika sahaja samRddha... sva svarupa ekave tanmaya guNa paryAya... dhyAne dhyAtAM nirmAhIne vikalpa jAya .. [34] atha - muni dharma dhyAnamAM tanmayatApUrvaka zrI arihaMta paramAtmA ane siddha bhagavatanuM dhyAna kare che, te dhyAnanA prabhAve sattAgata sahaja (svAbhAvika) jJAnAdi guNAnI samRddhi pragaTa thAya che, ane potAnA AtmasvarupamAM tanmaya (ekatvapaNe) thai svaguNa ane paryAyanuM ekatvapaNe dhyAna karatA nirmohI muni vikalpadAne tyAga kare che. . vivecana- A gAthAnAM dharmadhyAnanI parAkASTAdvArA zukladhyAnanI prApti thAya ane zukladhyAnamAM tanmayatA sAdhavAthI vikalpadazAne vilaya thAya che, ema batAvavAmAM AvyuM che. dharma dhyAna vaDe zrI arihaMta paramAtmA ke zrI siddha paramAtmAnA zuddha svarupanA ciMtanamAM tanmaya banavAthI AtmAnA (sattAe) zuddha svarupamAM tanmayatA prApta thAya che. A pramANe sAla banadhyAnanA niraMtara abhyAsathI nirAlaMbanadhyAnamAM anukrame (ageaMze) sthiratA prApta thAya che, jyAre sAlabatadhyAna (dharmadhyAna) parAkASTAe pahoMce che, tyAre zuddha zukaladhyAna (rupAtIta) te prAra Mbha thAya che. sattAe potAnA AtmA paNa siddha samAna ja che, ema vicArI Atma svarupamAMja tanmaya thai svaguNa ane paryAyanu dhyAna kare che, ane svaguNa-paryAyamAM ekatA prApta thatAM nirmohI muninA matanA sarva vikalpo vilaya pAmI jAya che, arthAt nirvikalpadazA prApta thAya che. yadA nirvikalpI thayA zuddha brahma, tadA anubhave zuddha Anadazama, bheda ratnatracI tIkSNatAye .. abheda taMtrIme samArca [35] Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 35 meMhanI, DI che artha- brahma-zuddhajJAnamaya munine AtmA jyAre vikalpa rahita thAya che, tyAre nirmala AnaMdamaya sukhane anubhave che. bhedaratnatrayI (samyagudarzana, jJAna, cAritrarupa)nI tIrNatA arthAt temAM ekAgrapaNe tanmayatA thavAthI abhedaratnatrayI pragaTe che. (arthAta traNene upayoga eka samaye varte che)... vivecana-vikalpadazAne vilaya thatAM nirvikalpadazAmAM lIna banelA (zuddhabrahma) nirmala AtmAne paramAnaMdamaya sukhane anubhava thAya che. ane AtmAnA mukhya guNa samyagadarzana, jJAna, cAritra je atyAra sudhI potapotAnA kArya karanAra paraspara sahAyaka hatA te have anyonya (paraspara)nI sahAyane barli abrekapaNe pariNamavavA lAgyA... kaI rIte amedapaNe pariNamyA tenuM rahasya batAve che - | darzana jJAna caraNa guNa samyagU eka ekanA sva sva hetu thayA sama kAle teha abhedatA eka pUrNa svAti samAdhi ghanaghAti dala thi kSAvika bhAve pragaTe Atama dharma vibhikhaTche artha- samyagdarzana, jJAna ane cAritra e prathama eka bIjAnA hAkAra hatA tene bhedatrayI kahevAmAM Ave che) te have ekaja samaye (samakAle) AtmAnA asaMkhyAta pradeza5 kSetramAM sva sva (patapitAnA) guNanAMja hetu banyA (A abhedaratnatrayI kahevAya che, ane jJAnAdi guNomAM tanmayatApa pUrNa samAdhi prApta thatAM ghanaghAtI (cAraghAtI) karmone nAza thaze ane jJAnAdi guNa lAyakabhAve pragaTa thayA...! vivecana- pUrve AtmAnA darzana, jJAna cAritra, guNo e paraspara ekabIjAnA hetu (kAraNa) bane che. jema-(darzana) samyakRtva guNa jANavAmAM jJAna hetu bane che, ane temAM sthiratA prApta karavA cAritra hetu che. temaja jJAnanI zraddhAmAM samyagadarzana ane sthiratAmAM cAritraguNa hetubhUta bane che, tathA cAritranA zraddhAnamAM ane jANavAmAM dazana-jJAna kAraNa bane che. A pramANe potAnuM bhinnabhinna kArya karatAM hovAthI te bhedaratnatrayI kahevAya . che, paraMtu parasparanI sahAyatA vinA jyAre te guNo eka ja samayamAM AtmAnA Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA asaMkhyAta pradeza pakSetramAM sva sva (patapitAnA) guNanA heturupa abhedapaNe pariNamyA, tyAre traNenI (jJAnanuM jANapaNa, jJAnanI zraddhA ane sthiratA ema traNenI) ekatA thavAthI te abhedaratnatrayI kahevAya che... svajAti - anaMtaguNarAzipa AtmatvajAti sattAe sarva jIvonI eka samAna che. temAM pUrNa tanmayatA prApta thatAM pUrNa samAdhidazA pragaTe che. ane tethI cAra ghanaghAtI karmone kSaya thatAM AtmAmAM abhinnapaNe rahelA anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIrya guNa...kSAyakabhAve pragaTa thAya che. pachI ga saMdhi thayo te agI, bhAva zailezatA acala abhaMgI paMca laghu akSare kAryakArI bhavepagrAhIkarma saMtati vihArI[37] ' athaM-tyArapachI (13mAM guNa sthAnake) yoga mina, vacana, kAyA ne saMdhine ayogI avasthA prApta kare che, te vakhate meru parvatanI jema AtmA acala ane ' abhaga svabhAvavALo bane che, ane pAMca ladhu (sva) akSaranA uccAraNa kALa jeTalA samayamAMja bhavepagrahI karmasaMtati (aghAtI karmazreNi) ne kSaya kare che. * vivecana-kevalI bhagavAna 13 mAM guNasthAnakanA aMta samaye trIjA guphala dhyAnavaDe sava yogane saMdhIne caudamAM guNasthAnake Ave che, tyAre agI kahevAya fzukladhyAnanAM cAra prakAra-(1) pRthaphatva vitarka savicAra, (2) ekatva vitarka avicAra, (3) sUkSmakriyA pratipatI, (4) samucchinna kriyA anivRtti, vistAra tatvArthasUtra ke guNasthAnakumAroha" vigerethI samajI levo.... [ jemAM AtmapaMdana5 sukSmakriyA avazya heya che, te mUtmakriyA pratipAtI kahevAya che, ane jemAM AtmA spaMdanarUpa salmakriyA paNa na hoya, te samucchinnakriyA anivRtti kahevAya che... *bAdarakAgamAM sthita rahelA bAdaravacana yoga ane bAdamAgane sUma banAve che ane temAM sthiti karIne bAdarakAyogane sUkSma banAve che ane te sUkSmakAyogamAM sthiti karIne sUkSmavacanayoga ane sUmamAgane ruMdhI nAkhe che ane tyAM rahIne cidAnaMdamaya svarupamAM lIna bane che. eTale prathama bAdarakAyayoga pachI bAdaravacanayoga, bAdaramane tyArapachI sUkSmavacanaga, sUkSmamAga ane te samakAyegane anukrame raMdhI de che... Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA che ane tyAM zelezI avasthAne prApta thatAM cethA suphalANAnavaDe pAMca laghu akSara [ a. I. R. lU] nA uccAraNa jeTalA samayamAMja zeSa rahelA cAra [vedanIya, AyuSya, nAma, getra] aghAtI karmone kSaya kare che..... samazreNe eka samaye pahotA je lekAMta... aphasamANa gati nimala cetanabhAva mahAMti... carama vibhAga vihIna pramANe jasu avagAha... Atmapradeza a5 akha DAnaMda abAha [38] artha-sarva karmane kSaya thatAM mahAna kSAyikabhAvane pAmele zuddha cetana.mAtra ekaja samayamAM samazreNIthI aspRzamAnagatie lekanA agrabhAge pahoMcI jAya che. tyAM carama (chellA) zarIranA bIjA bhAga rahita arthAta be tRtIyAMza pramANa kSetrane avagAhIne rahe che. siddhonA Atmapradeza arupI, sarva pIDA rahita, akhaMDa ane AnaMdathI pUrNa hoya che... vivecana- AtmA jyAre sarva karmone kSaya kare che, tyAre ekaja samayamAM lekanA agrabhAge nirmala siddhazilA upara jaI birAjamAna thaI jAya che. te samaye siddhAtmAnI kevI gati ane keTalI avagAhanA heya che tenuM svarupa nIce pramANe batAvavAmAM AvyuM che (1) samaNithI jAya che, arthAta karmakSaya vakhate je AkAzapradezamAM rahe che, teja pradezanI samaeNNithI (sIdhA) upara jAya paNa ADA-avaLA na jAya, (2) aspRzamAnagati - karmakSaya samaye je AkAzapradezane spRza (sparza) the che te ja AkAzapradezanI samazreNie vartate siddhAtmA siddhazilA upara pahoMcI jAya che, (3) zailezI avasthAmAM carama zarIranI avagAhanAnA trIjA bhAge jUna Atmapradeza ghanarupa thaI jAya che. tethI be tRtIyAMza jeTalI avagAhanA heya che, (4) te asaMkhya (Atma) pradeze paramanimala, kSAyikabhAve pragaTelA mahAna jJAnAdi guNothI pUrNa, apI ane sarva prakAranI bAdhA pIDA rahita akhaMDaAnaMdathI paripUrNa hoya che. have cAra gAthAmAM siddha bhagavaMtanA svarUpane spaSTa rIte jaNAve che... Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA jihA eka siddhAtma tihA che anaMtA avannA agadhA nahi phAsamatA, AtmaguNa pUrNatA vaMta saMtA... nirAbAdha atyaMta sukhAsvAdavaMta [3] artha-jyAM eka siddhAtmA rahe che, tyAM anaMtAsiddha paramAtmAo hoya che, ane te sarve avarNa - vaNarahita, gaMdharahita ane sparza rahita hoya che, temaja AtmaguNanI pUrNatAvALA ane nirmala hoya che, tathA avyAbAdha anaMta sukhanA AsvAda karanArA hoya che. vivecana-pUrvanI gAthAmAM siddhonI avagAhanA batAvI. teja sthaLa para anya paNa anaMtA siddho rahI zake che. chatAM koIne paNa paraspara bAdhA thatI nathI. kAraNa ke teo bAdhAmAM hetubhUta pAMce zarIrathI mukta hoya che tathA arUpI jJAnajyotirmaya che. jema aneka dIvAone prakAza eka bIjAmAM samAI jAya che, tema eka pUrNajJAna jyotirmaya AtmA ane jyoti svarUpa AtmAmAM maLI jAya che. tethI jyAM eka siddhAtmA hoya che tyAM ja anaMtA siddhAtmAo hoya che...ane te badhA varNa, gaMdha, rasa ane sparza rahita hoya che, kAraNa ke vadi pudgaladalamAM ja hoya che. ' siddhAtma jJAnAdi guNonI pUrNatAne pAmelA hoya che..ane nirAbAdha (pIDArahita) atyaMta avyAbAdha sukhane AsvAda karanArA hoya che... traNe jagatanA manuSyo ane devonA traNe kAlanA Indriyajanya padgalika sukhane ekaThuM karI tene anaMtIvAra varga karavAmAM Ave te paNa siddhaparamAtmA eka samayanA sukhanI samAnatA paNa te karI zake nahi.kAraNa ke Atmika sukha atIndriya, avinAzI ane svAbhAvika che, jyAre pagalika sukha Indriyajanya, vinAzI ane kAlpanika che..; kartA kAraNa kArya nija pariNAmikabhAva.. jJAtA jJAyaka bhegya joktA zuddha svabhAva.. grAhaka rakSaka vyApaka tanmayatAe lIna... pUraNa Atmadhama prakAzase layalIna . [40] Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA artha- siddhanA AtmA e pitAnA svAbhAvika jJAnAdi guNenA kartA che. jJAnAdi guNa e kAraNa che, ane svarupa ramaNatApa kArya che, kevalajJAnathI sakala padArthone jANe che, zuddha svabhAva5 bhAgyanA bhoktA che, zuddha svarupanA ja grAhaka ane rakSaka che, zuddha svabhAvamAM ja tanmayapaNe vyApaka thayelA che ane saMpUrNa AtmaguNanA prakAzamAMja layalIna che. vivecana-siddha avasthAmAM AtmA zarIra vinA kevA prakAranI pravRtti karatA haze? tenA samAdhAnamAM jaNAve che ke siddhAtma svayaM pitAnA pariNAmikabhAva jei nigama ane saMgrahane anAdithI sattAmAM rahyo hato te, evaMbhUtanayanA mate siddhirUpa kArya utpanna thatAM pragaTa thaye che te ne viSe jJAnAdi guNadvArA sadA ramaNatA (rupakArya karI rahyA che, tene spaSTapaNe batAve che... (1) kevalajJAnaguNavaDe..anaMtaya padArthone jANe che.. (2) svazuddha svabhAvarupa bhogya[anaMtaguNa paryAyamayane samaye samaye bhogave che. (3) parapugalanuM grahaNapaNuM sarvathA nAbUda thaI javAthI svarupanAja grAhaka bane che... parapudgalanuM rakSakapaNuM sarvathA dUra thavAthI svabhAvanAja rakSaka hoya che.. parapulanI vyApakatA sarvathA naSTa thaI javAthI nirmala svabhAvamAM vyApaka hoya che, arthAta pitAnA pUrNa guNa paryAya 5 prakAzamAMja sadA layalIna banelA hoya che... vyAdinI apekSAe siddha svarUpanI vicAraNuM :dravyathI eka cetana aleza, kSetrathI je asaMkhya pradeza, utpAta nAza dhruva kAla dharma, zuddha upaga guNa bhAva zarma [41] " artha- dravyathI vicAratAM leyA rahita siddhAtmA ekaja che. kSetrathI asaMkhyAta pradeza che. kALathI svadharmanuM utpAta-vyaya-dhruvapaNuM che, ane bhAvathI anaMta guNaparyAyanA sukhamAM zuddha upayogavALA che, arthAt anaMta guNaparyAyAtmaka svabhAvasukhamAM bhagna banelA che... Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA vivecana-dareka vastunuM svarupa dravya, kSetra, kALa ane bhAvarupa caturbhAgIdAra vicAravAthI te vastunuM svarUpa spaSTapaNe samajI zakAya che. ahIM siddha paramAtmAnuM svarupa paNa dravyAdinI apekSAe varNave che- - (1) dravyanI apekSAo-siddhAtma jJAnAdi cetanA-guNa sahita hevAthI te eka cetanadravya che. ane sarva *lezyA rahita hevAthI te alezI che. (2) kSetranI apekSAo-siddhAtmA pitAnA asaMkhyAtapradezomAM rahelA hovAthI asaMkhyapradezI che .. (3) kALanI apekSAe - siddhAtmA utpAda, vyaya ane dhruva svarUpavALA che, jema jANavA ane javArupa kAryane samaye samaye utpAda thAya che, arthAta abhinava paryAyanI utpatti thAya che ane pUrva paryAyane nAza thAya che, paNa jJAnAdi anaMtaguNa pragaTelA che te dhruvapaNe sadAkALa-zAzvatA ja hoya che. (4) bhAvanI apekSAo-siddhAtmA svaguNa paryAyamAM zuddha upagavALA banI svabhAva-sukhane anubhave che. [guNa paryAyanI sva sva kAryamAM pravRtti eja "bhAva" kahevAya che.] - nikSepAdi vaDe siddha svarupanI vicAraNA : sAdi anaMta avinAzI apravAsI pariNAma.. upAdAna guNa tehija kAraNa-kAryadhAma... zuddha nikSepa catuSTaya jutto ro pUrNAnaMda. kevalanANI jANe jehanA guNane chaMda. [2] artha - siddhAtmA sAdi anaMta sthitivALA che, avinAzI, aprayAsI (prayAsa vinA svabhAvamAM pravRtti) pariNAmavALA che, pitAnA pariNAmika svabhAvamAM varte che) temaja upAdAna AtmA ane jJAnAdi guNa te kAraNa, jANavA jevA (dekhavA) ru5 pravRtti te kArya. e rIte kartA, kAraNa, kArya traNa svarUpamAM ekatApaNe pariName che. ane nirmala cAra nikSepAyukta ane pUrNAnaMdane bhogavavAmAM tanmaya thayelA te siddha paramAtmAnA guNenA vAstavika svarupane te kevalajJAnIja jANI zake che. + guNa paryAyavad dravyam * kRSNa, nIla, kApita, teje (pI), paNa, guphala. Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA kA vivecana- zAaprasiddha nikSepAdiddArA ahIM siddhasvarUpanuM varSoMna kare cheH-- (1) eka jIvane AzrayIne siddhonI sArdi-anaMta sthiti hAya che...... ane aneka jIvAne AzrayIne anAdi anata sthiti hoya che, kAraNa ke evA kAI kALa nathI ke jemAM siddho na hoya. (2) siddhAtmA avinAzI che. ane prayAsa (prayatna) vinAja pAtAnA pAriNAmika bhAvamAM sadA lIna hAya che. kAraNa ke siddha svarUpa pragaTyA pachI tenA vinAza thatA nathI. temaja kAI paNu prayatna vinAja Atmika sukhane anubhave che..... (3) siddhAtmA anaMta jJAnAdi gurupa kAraNa vaDe samaye samaye aneka jJeya padArthIne jANavA tathA jovA rupa kAne Atma svarUpamAM rahIne kare che... siddhAtmA--niCla nikSepAyukta che, te A pramANe-- [1] nAmasid-"siddha" evuM nAma traNe kALamAM zAzvatapaNe hAya che... [2] sthApanAsid carama zarIranA tribhAganyUna (OM) sthApanArupa kSetrane avagAhIne rahe che... [3] dravyasiddha - ni*la asaMkhya AtmapradezAmAM jJAnAdi anaMta guNArUpI (*chatAM paryAya) vastu svarupe pragaTe che... [4] bhAvasiddhi +sAmarthya paryAya pravanArUpa anaMtAdharmAM pragaTelA che tethI navA navA jJeyanI vanArUpa paryAyanA utpAta ane pUrva pUrva paryAyanA nyUma samaye samaye niraMtara thAya che. A pramANe ni`la cAra nikSepAyukta hAvAthI siddha paramAtmA sa MpUrNa (Atmika) AnaMdamAM magna hAya che. temanAM saMpUrNa guNAnuM nirmAMLa svarupa kevalajJAnIja jANI zake che, chadmasthaLavArA te jANI zakrAya tema nathI... kaivalIgamya padArthInA svarUpa paNa temanA kahelA AgamArA kaMIka aMze jANI zakAya, saMpUrNa rIte te valIbhagavatA jANI zake che. chatAM paNa te siddha paramAtmAnA saMpUrNa guNAnu vaNaeNna karI zakatA nathI... * chatAMparyAya- jJAnAdi guNAnI jANavAnI zakti. - sAmarthya paryAya- jANavAdinI kriyAmAM pravRtti. Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA siddhatAnI ruci eja munipaNuM che- ehavI zuddha siddhatA karaNa bahA, Indriya sukha thakI je nirihA, - pugalI bhAvanA je asaMgI, te muni zuddha paramArtha saMgI[4] artha-jene (pUrva vaNita) zuddha siddhatA pragaTAvavAnI ruci hoya che ane je Indriyajanya (viSaya) sukhathI nispRha hoya che, temaja je zubhAzubha-pudgala mAtranA saMgathI rahita hoya che, teja nirmala buddhivALo muni zuddha paramArtha (zuddha Atmatattva) ne raMgI bane che. vivecana-bhAva muninuM lakSaNa batAve che--jene zrI siddha paramAtmAnuM svarupa jANIne, potAnI sattAmAM rahelI siddhatAne pragaTAvavAnI tIvra saci-abhilASA utpanna thAya ane bAya Indriyajanya sukha duHkharUpa lAge, tene bhogavavAnI IcchA mAtra paNa na thAya, temaja pratyeka pudgala padArthanA saMganA tyAgI bane che. teja muni zuddha (paramArtha) tattvanAM raMgI thAya che. arthAta zuddha siddhatApa sAdhyane siddha karavA tenA sAdhane [ samyagdarzana (Atmacirupa). sabhyajJAna (AtmajJAnarupa), ane samyaccAritra (AtmaramatA5) ] mAM AnaMdapUrvaka pravRtti kare che. siddhatA pragaTAvavAnA sAdhananuM svarupa syAdavAda Atama sattA saci samakita teha... Atama dharmano bhAmana nirmalAnI jeha..., Atama ramaNa caraNa dhyAnI Atama lIna .. Atama dharma ra teNe bhavya sadA sukha pIna.. [44] 1 - artha-svAduvAda anekAntavAda vaDe pitAnI AtmasattAne oLakhI tene pragaTAvavAnI saca teja samakita che. jene Atmadharmane nirmala baMdha che hoya teja samyajJAnI che ane je AtmasvabhAvamAMja ramaNanA kare che teja cAritravAna muni che, je AtmAmAM lIna bane che teja nirmaladhyAnI che, je bhavyAtma niraMtara AtmasvabhAvamAM rame che teja sadA sukha-AnaMdadhanasanA pAnathI AtmAne puSTa banAve che. vivecana- zuddha sitA pragaTAvavAnA samyagmAdhanonuM svarUpa jaNAve che. nityaanitya Adi aneka dharmavALI vastunuM sApekSa jJAna te vAda che, tenAthI nizcaya) Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 43 AtmasattAmAM tibhAve rahelA kevalajJAnAdi anaMtaguNenI oLakhANa karI tene pragaTAvavAnI ruci-IcchA utpanna thavI teja samyagdarzana che. Atmadhama-AtmAnA anaMtaguNe nizcayanaye AtmAmAM ja che, evo nizcaya (nirNayAtmaka) bodha jene the hoya teja nimalajJAnI che ane te nirmalAnavaDe je AtmA ? svabhAvamAM ramaNatA kare che, teja cAritravAna muni che. AtmasvabhAvamAM lIna banela munija nirmaladhyAnI che ane je bhavyAtmAo AtmasvabhAvamAM ramaNatA karI temAMja sadA layalIna rahe che, te niraMtara Atmika sukhane anubhava karI AtmAne guNothI puSTa banAve che. granthane upasaMhAra ane hitepadeza - aho bhavya tume oLakhe jainadharma, jiNe pAmIe zuddha adhyAtmamarma, a5 kALe TaLe duSTa karma, pAmIe soya AnaMda zarma[45] artha- aho bhavya ! tame jainadharmane oLakhe, jethI paramavizuddha adhyAtmanuM rahasya prApta thaze, arthAta AtmasvarUpanI prApta thaze, ane tethI alpa kALamAMja duSTa kamIne kSaya thavAthI paramasukhamaya mokSanI prApti thaze. vivecana- he bhavya ja ! tame je duHkhathI sarvathA mukta banI zAzvata sukhane meLavavA IcchatA ho te zrI jinezvara bhagavaMte batAvelA dharmane pichANe...! arthAta jinAgamamAM nidezelA jIva-ajIva Adi tattvonA svaspanuM svAvAda daSTie adhyayana kare...! tema karavAthI svasattAgata anaMta guNaparyAyAtmaka dharmanI sAcI oLakhANa thaze ane anukrame AtmasvarUpamAM ramaNatA prApta thatAM adhyAtmanuM alokika rahasya anubhava gecara thaze ane niraMtara AtmasvabhAvamAM tanmayatA prApta thatAM (duSTa) ghAtaka- (nAnAvaraNIyAda) ne kSaya thaze ane zAzvata sukhamaya evA paramapada mokSanI prApti thaze . ! A pramANe zrI jinezvara prapita dharmanA AlaMbanathI AtmadharmanI pUrNatA pragaTe che. mATe jaina dharmanA sUkSma svaspane samajavA sadguonI sevA-bhakti karavAdhArA temanI pAse tattvajJAnane abhyAsa karavA prayatnazIla banavuM joIe. : AtamajJAnI zramaNa kahAve, bIjA te dravya liMgIre. (AnaMdaghanajI) Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA jainadharmanI oLakhANa munibhagavaMta dvArA thaI zake che. mATe ahIM bhAvamuninuM lakSaNa batAve che - naya nikSepa pramANe jANe jIvAjIva, svara vivecana karatAM thAye lAbha sadIva, nizcaya ne vyavahAre vicAre je munirAja bhavasAgaranA tAraNa nibhaya teha jahAja [46]. artha - je naya nikSepa ane pratyakSa parokSa pramANuvaDe jIva ane ajIvanA sahma svarUpane jANe che, jeo sadA sva (AtmA) para (jaDa) ne viveka karIne Atma svarupane lAbha prApta kare che, ane jeo nizcayadaSTi hRdayastha karI vyavahAranuM (paMcAcAranuM) pAlana kare che, te ja munirAja bhavasAgara taravA mATe nirbhaya jahAja samAna bane che. vivecana - sAta naya, cAra nikSepA ane pratyakSAdi pramANa e padArthane svarUpane jANavAnAM sAdhane che. jagatamAM mukhyatayA be ja tattva (padArtha) che - jIva ane ajIva. bAkInAM (puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, baMdha ane mokSa) sAta tattvone temAM samAveza thaI jAya che. 1 pramANanayairadhigamaH 2 nikSepa=vibhAga-vivakSita vastune (cAra) vibhAgamAM vaheMcI tenuM spaSTa jJAna karAvanAra te nikSepa, arthAta anirNita vastune nAmAdi dvArA nirNaya karAve athavA zabda dvArA arthane ane artha dvArA zabdane nizcita baMdha karAve tathA anabhimata vastune tyAga ane abhimata arthane svIkAra karAvavAmAM upayogI thAya te . nikSepa... * sva-paranuM nirNayAtmaka (nizcayAtmaka) jJAna te pramANa, pramANanA be prakAra(1) pratyakSa, (2) pakSa pratyakSanA traNa prakAra- avadhi, mana:paryava, kevalajJAna. parAkSanA be prakAra- (1) mati, (2) zrata. Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA 45 naya, nikSepa ane pramANa dvArA jIva ane ajIva tatvanuM svarupa spaSTa rIte samajavAthI sva-parane cetana-jano) viveka prApta thAya che... huM AtmA chuM, jJAnAdi anaMta guNe eja mArA che, anya zarIra, dhana, parivArAdi koI sArA nathI, e rIte sva-paranuM vivecana (pRthakkaraNa) karavAthI AtmasvabhAvamAM sthiratA prApta thAya che... nizcayanayathI (Atma) svarupa lakSmI banI vyavahArathI ahiMsA, saMyama ane tapamAM tatpara banele muni bhavya AtmAone zuddha dharma pamADI temane paNa saMsAra sAgarathI tAre che. mATe te munirAja bhavasAgarane pAra karavAmAM naukA (jahAja) samAna AlaMbhUta che. AvA gItArtha tyAgI munibhagavaMte dvArA jinAgamanuM zravaNa karavAthI jainadharmanI sAcI oLakhANa thAya che. vastu tave ramyA te ninya, tatva abhyAsa tihAM sAdhu paMtha, tiNe gItAtha caraNe rahie, zuddha siddhAMta rasa te lahim[47] artha - je AtmasvabhAvamAM rame che teja ninya (bAtha-atyaMtaragrathI rahita) muni che. Atmatatvane abhyAsa eja munimArga che. (sAdhu jIvananI sAdhanA che). mATe (tatva jijJAsuoe) gItArtha muninI sevA bhaktimAM tatpara rahevuM joIe, jethI zuddha siddhAMta-zAstranA abhyAsavaDe jJAnarUpa amRtarasanI prApti thAya... vivecana - je sva-parane viveka prApta karIne AtmatatvamAM ramaNatA kare che, teja nigraMtha muni che. kAraNa ke AtmatatvanI pUrNatA prApta karavAnAM susAdhane nizcayathI AtmazraddhA, AtmajJAna ane AtmaraNArupa ratnatrayI ja che. ane te ratnatrayImAM niraMtara pravRtti karavI teja tatva abhyAsa che ane tene ja "sAdhupaMtha" (munimArga) ke "bhAva cAritra" kahevAmAM Ave che. tathA paMcamahAvratanuM pAlana, caraNa--karaNa sittarInuM pAlana, nirdoSa AhAra grahaNa vigere bhAvacAritranA kAraNabhUta hovAthI dravyacAritra che, paraMtu dravyacAritranA pAlana sAthe zAstra vAMcana pote kare ane bIjAne paNa karAve chatAM zuddha upayoga paNe na varte te divyacAritrI kahevAya. AtmasvarUpamAM ekatA sthiratA, ramaNatA, nizcalatA e bhAvacAritranuM lakSaNa che. mATe tevA suvizuddha cAritradhAraka gItArtha muninA caraNakamalanI sevAdhAra zuddha syAdavAda siddhAMta (jinavANI) 5 sudhArasanuM pAna karI zakAya che. 1 ( gujathA ....) Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA granthakartAnuM nAma ane grantharacanA sthaLa buta abhyAsI mAsIvAsI liMbaDI ThAma zAsanarAgI bhAgI zrAvakanA bahudhAma, kharataragaccha pAThaka zrI dIpacandra supasAya devacandra nija harakhe gAye AtamarAya [48] artha-jyAM zrI jinazAsananA anurAgI ane saubhAgyavAna evA suzrAvakonA aneka gRhe che, tevA lIMbaDInagaramAM comAsuM rahIne zruta-zAstranA abhyAsI, kharataragacchanA pAThaka-upAdhyAya zrI dIpacaMdrajI mahArAjanA supasAthe (kRpAthI) devacandrajIe harSapUrvaka AtmarAjAnA guNanuM gAna karyuM che, arthAta AtmasvanuM (zAstrokta) varNana karyuM che. - vivecana- granthakartAe pitAnuM tathA pitAnA guruvaryanuM nAma sUcavI, temanI parama kRpAthI A grantha racanAnuM maMgalakArya lIMbaDInagaramAM saMpUrNa thayuM che, ema A gAthA dvArA jaNAvyuM che, grantha racanAnuM prayojana AtmaguNa ramaNa karavA abhyAse, zuddha sattA rasIne ullAse, devacandra racI adhyAtmagItA, Atma ramaNa muni supratitA [49] atha- AtmaguNomAM ramaNatA karavAnA abhyAsa mATe tathA zuddha AtmasattAnA rasIyA (rasIka) jIvone ullasita banAvavA mATe AtmaramaNI (AtmasvabhAvamAM ramatA karanArA) munione supratIta (suprasiddha) A "adhyAtmagItA nAmanA granthanI racanA devacandrajIe karI che. vivecana-grantha racanAnuM prayojana batAvI grantha samApta karatAM granthakAra maharSi samagra granthane sAra pitAnA anubhavajJAna vaMDa samajAvavA prayAsa kare che. A "adhyAtmagItA" nAmanA granthanI racanAno uddeza (prayojana) eja che ke-A granthanA abhyAsa, cintana ane mananadvArA mAre AtmA tathA aneka bhavyAtmAo AtmaguNomAM niraMtara ramaNatA karavAno udyama karI zake, temaja zuddha AtmasattAnA rasIka che adhyAtmanuM zuddha svarupa saralatAthI samajI AtmasAdhanAmAM atyaMta ullasita bane eja anya racanAnuM prayojana che. AtmaramaNI munie te A grantha AtmasAta karI levo joIe jethI nirveidanapaNe AtmasvabhAvamAM ramaNatA thaze, eTale AtmajJAna e anubhavajJAnamAM pariNAma pAmaze, arthAta A granthanA vAMcana, ciMtana ane manana dArA AtmasvarUpanI oLakhANa thaze temaja AtmadhyAnanA satata abhyAsathI svarupa ramaNatA prApta thaze mATe adhyAtmapriya bhavyAtmAoe A granthane kaMThastha karI tenI anuprekSA (manana) karI AtmasvarUpanI ramaNatAne abhyAsa karavA dvArA A pranthanA parama rahasyane pAmo eja zubhAbhilASA! Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ JDEDEDEDGDED$?D$?DGDEDCHEN 4 syAdvAda daSTie jIvanuM svarupa cha B DEDEDEDEDEDEDEDEDEDEDE syAdvAda : nitya anitya Adi aneka dharmAMyukta vastunA sApekSa svIkAra te syAdvAda (anekAntavAda) kahevAya che. nitya, anitya, eka, aneka, sat, asat, vaktavya, avaktavya, e ATha dharmo jIvatattvamAM vyavahAra ane nizcayanayanI apekSAe A pramANe dhaTe che-- (1) vyavahAranaye nityAnityapakSa : vyavahArathI jIva je gatimAM potAnA AyuSya pramANe rahe che te gatimAM teTale vakhata nitya che, paraMtu samaye samaye AyuSya ochu thAya che, tethI anitya Ama (nityamAM paNa anityapaNu) hovA chatAM te anityapaNAmAM paNa jIva svayaM nityapaNe varte che (Ama anityamAM paNa nityapaNu jAvuM). (2) nizcayanace nityAnityApakSa : jIvanA cAra guNa (jJAna, darzana, cAritra, vIya) tathA traN paryAya (avyAbAdha, amRta, anavagAha) e sAte nitya che. paraMtu aguruladhu paryAya e sarvAM guNAmAM hAni vRddhirupa utpatti ane vinAza svabhAvamaya che. tethI nitya (guNA) mAM paNa anityapaNuM thayuM, anityapaNAmAM paNa jJAnAdicu nityapaNe varte che. tethI anityamAM paNa nityapaNuM ghaTI gayuM... (3) vyavahAranace eka aneka pakSa: udayabhAvanA yoge je gatimAM jIva rahe che, te gatimAM eka che. chatAM kASThatA putra, kASnA pitA, kAto bhAI vigere saMbaMdho hovAthI jIvamAM putratva, pitRtva vigere aneka dharmo rahelA che, mATe aneka paNa che, Ama ekamAM anekapaNuM thayuM. parantu putratva, pitRtva vigere aneka dharmomAM pAse ekarupa vate che, Ama anekamAM ekapaNu thayuM. (4) nizcayanaye eka aneka pakSa: sarva vAte dhama sattAe eka samAna che, mATe sarvajIva eka hevAya che. (Io AyA)- paraMtu jIvamAM asaMkhyAtapradeza che, anaMtAguNu ane anaMtAparyAyA Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ adhyAtmagItA che, mATe aneka kahevAya che. Ama ekamAM anekapaNuM ghaTavuM, chatAM te aneka pradeza, guNa, paryAyamAM jIva to eka ja che, mATe anekamAM ekapaNuM che. (5) vyavahArane sat - asata pakSa: jIva svadravya, kSetra, kALa, bhAvapaNe sat che, jemake svadravya-chavadravya je gatimAM varte che te, svakSetra-je kSetrane avagAhIne rahyo che te, svakALa-potAnuM AyuSya pramANa heya che te, svabhAva-zubhAzubha bhAvamAM rahe che te svabhAva, enAthI anya-je paradravya, pArakSetra, parakALa ane parabhavanI apekSAe asata che. A pramANe svadravyAdinI apekSAe sata hovA chatAM paravyAdinI apekSAe asata hovAthI samAM asatapaNuM thayuM, ane te asatapaNAmAM paNa jIva pote satapaNe rahe che. tethI asatamAM satapaNuM jANavuM. (ka) nizcayane sat - asat pakSa: nizcayanayanI apekSAe jIva svadravyAdithI sat che, ane paravyAdithI sat che, ane paravyAdithI asata che, te pUrvavata samajI levuM. ahIM svadravya-jJAnAdi guNavALo jIva, svakSetra-pitAnA asaMkhyAtapradezane avagAhIne rahevuM te, svakALa - aguru - ladhuparyAyanI hAni vRddhi rupa, ane svabhAva-pitAnA guNaparyAyanI pravRtti jANavI, e sivAyanA anya padravya, kSetra, kALa, bhAva jANavA. (7) vyavahAranaye vaktavya-avaktavya pakSa: dayika bhAvane vege chava prathama guNasthAnakathI caudamAM guNasthAnaka sudhI vAte che. te saMsArI jIvanA jeTalA guNa kvalIbhagavAnathI varNavI zakAya te vaktavya ane jeTalA guNa varNavI na zakAya te avaphatavya jANavAM. (8) nizcayanaye vaktavya- avakatavya pakSa: siddha paramAtmA jeo guNasthAnaka rahita che, ane lekanA anaMtabhAge birAjamAna thayelA che, temanA jeTalA guNa kevalIbhagavAnathI kahI zakAya te vaktavya ane tethI paNa kahI zakAya nahi te guNe avaktavya jANavA. e rIte pratyeka padArthomAM syAdavAdanuM jJAna thaI zake che. A sthAvAda (anekAntavAda) eja vastune tAtvika (satya) baMdha karAvanAra che ane e bedha eja samyajJAna kahevAya che ke je AtmAnA mokSanuM pradhAna kAraNa che, jenA dvArA AtmAmAM samyagadarzana ane samyaccAritra pragaTa thAya che, paraMparAe mokSa prApti thAya che. Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // anaMta labdhinidhAnAya zrI gautamasvAmine nmH|| adhyAtama gAtA zrImadda devarAja) 'T (nati | | ' !' MOHSIN zrI mahAvI2 tattvajJAna pracAraka maMDaLa. zrI vAbhu pUjaya svAmI jinAlaya aMjA2 - kaccha.