________________
સબધ-ગ્રંથમાળા
: ૧૩:
વૈદિક ધર્મમાં પણ ચાનિની સંખ્યા
છે. તે નીચે મુજબઃ—
"
- પુષ્પ
૮૪ લાખ મનાયેલી
स्थावरं विंशतेर्लक्षं, जलजं नवलक्षकम् । જૈમિશ્ર રુદ્રક્ષ, વશક્ષૠળઃ त्रिशल्लक्षं पशूनां च चतुर्लक्षं तथा नरः ।
'
ततेा मनुष्यतां प्राप्य ततः कर्माणि साधयेत् ॥
વૃક્ષાદ્રિ સ્થાવર યાનિ ૨૦ લાખ, જલજંતુ ચેાનિ ૯ લાખ, કુમિયાનિ ૧૧ લાખ, પક્ષીયેાનિ ૧૦ લાખ, પશુયેાનિ ૩૦ લાખ અને મનુષ્યયાનિ ૪ લાખ-આ ચારાશી લક્ષ ચેાનિમાં મનુષ્ય ચેાનિને પ્રાપ્ત કરી શ્રેષ્ઠ કર્મો કરવાં.
મનુષ્ય ભવની યાગ્યતા.
'
"
· ચારાશી લાખના ચકકરમાં સેલા જીવને મનુષ્યના ભવ કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય છે? ” તે જણાવવા માટે અહીં ફાઈ પણ રીતે ( Ěિ વિ ) એવા શબ્દપ્રયોગ કરેલા છે. તેને વાસ્તવિક અથ એ છે કે-મનુષ્યપણું પ્રાપ્ત થયા પહેલાં આ જીવને એવી સામગ્રી પ્રાપ્ત થતી નથી કે જેના લીધે તે વ્યવસ્થિત વિકાસ ' સાધી શકે અથવા તે ‘ પદ્ધતિસરને પુરુષાર્થ ’ અજમાવી શકે. પરંતુ નદીમાં તણાઈ રહેલા અનેક ધારવાળા પત્થર જેમ ઘસડાતાં ઘસડાતાં ગાળ બની જાય છે, તેમ ભારે કર્મવાળા જીવ ઘણાં ઘણાં દુ:ખો પરાધીનપણે સહન કરીને, કાલાંતરે પોતાનાં કેટલાંક કર્મોને ખપાવી દે છે; જેથી તે કાંઈક મંદકષાય એટલે રાગ-દ્વેષની મંદતાવાળા બને છે અને
"
