________________
ધમધ-ગ્રંથમાળા
* પુષ્પ ડહાપણ નથી, તેને શાસ્ત્રો શું મદદ કરી શકે? માર્ગદર્શન આપી શકે? શાસ્ત્રો તો દર્પણ સમાન છે, એટલે જોવાની આંખે હોય તે પિતાનું પ્રતિબિંબ તેમાં સ્પષ્ટ રીતે જોઈ શકાય છે. અને જોવાની આંખે ન હોય તો તેમાં કાંઈ પણ દેખાતું નથી. એક નીતિકારે સાચું જ કહ્યું છે કે.
ચા નાત રહે જ્ઞા, શારં ત ોતિ लोचनाभ्यां विहीनस्य, प्रदीपः किं करिष्यति ?
ભાવાર્થ–બંને નેત્રથી હીન એવા માણસને જેમ તેજસ્વી દીપક કશે ઉપકાર કરી શકતો નથી, તેમ જેને સ્વયં બુદ્ધિ નથી તેને શાસ્ત્રો કશે લાભ આપી શકતા નથી.
તાત્પર્ય કે–શામાં અનેક જાતનું ગૂઢ રહસ્ય ભરેલું છે, પણ મૂર્ખ માણસે તેને પામી શકતા નથી; જ્યારે ડાહ્યા માણસે તેને લાભ બરાબર ઉઠાવી શકે છે.
* સદા ધર્મકરણી. ધર્મકરણ કરવાની અવસ્થા કઈ?” એ પ્રશ્નના જવાબમાં “તથા વિ' પદ મૂકાયેલું છે. એટલે બાલ્યાવસ્થા, યુવાવસ્થા અને વૃદ્ધાવસ્થા એ ત્રણે અવસ્થાએ ધર્મકરણ માટે યોગ્ય છે. કહ્યું છે કે –
" बाल एव चरेद्धर्ममनित्यं खलु जीवितम् ।
फलानामिव पक्कानां शश्वत् पतनतो भयम् ॥" બાલ્યાવસ્થા હોય તે પણ ધર્મ કરતાં રહેવું, કારણ કે
