________________
પહેલું
૭૧ ઃ
ત્રણ મહાન તમે તમારા ચાર પહેાર ઘરકામમાં વ્યતીત થાય છે, તેમાંથી ) પહોર કે તેને પણ અરધે ભાગ ધર્મ કરવામાં ગાળ. એટલે તમારા સમયને વ્યવસ્થિત કરે અને તેમાંને અમુક સમય ધર્મકરણ માટે બાજુએ કાઢે તે સરળતાપૂર્વક તે થઈ શકે તેમ છે. વધારે સ્પષ્ટ કર્યું તે તમારી પાસે સમયને સંકેચ નથી પણ તેને ઉપગ કેમ કરે એ દૃષ્ટિની ખામી છે. તમારા જેવી ફરિયાદ બીજા પણ અનેક મનુષ્ય કરે છે, પરંતુ તમે બધા સમયની ખરી કિંમત સમજે છે ખરા? તમે ઊઠીને સૂઓ છે ત્યાં સુધી તમારે સમય કેવાં કાર્યોમાં કેવી રીતે ગાળે છે તેને તાળું મેળવી જુઓ તે જ ખબર પડે કે તમને સમયની કિમત કેટલી છે, પણ મહાનુભાવ! ખરી વાત તે એ જ છે કે જે બાબતમાં રસ હોય તેમાં જઈને સમય મળી રહે છે અને જેમાં રસ નથી તેમાં સમયનું બહાનું આગળ ધરવામાં આવે છે. જ્ઞાની પુરુષોએ આ રીતની આત્મકલ્યાણ પ્રત્યેની બેદરકારીને “પ્રમાદ” નું નામ આપ્યું છે અને તેનું સેવન સમય માત્ર એટલે ક્ષણને સેંકડેમે ભાગ પણ કરવું નહિ તેવી સ્પષ્ટ ચેતવણી આપી છે. આ રહ્યા તે પવિત્ર શબ્દઃ
x“પીળું જીણું પાંદડું જેમ રાત્રિના સમૂહો પસાર થયે (કાળે કરીને) પડી જાય છે, તેમ મનુષ્યનું જીવન પણ આયુષ્ય પૂર્ણ થયે પડી જાય છે, માટે હે ગતમ! સમય માત્રને પ્રમાદ કરીશ મા.
૪ શ્રી ઉત્તરાધ્યયનસૂત્ર, અધ્યયન નવમું, શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પિતાના પટ્ટશિષ્ય શ્રી ગૌતમસ્વામીજીને ઉદ્દેશીને કહેલાં આ વચનામૃત છે.
