________________
પહેલું:
: ૧૦:
ત્રણ મહાન તકે તેના લીધે જ મનુષ્ય નિમાં જન્મ ધારણ કરવાને શક્તિમાન થાય છે. કહ્યું છે કે
पयईइ तणुकसाओ, दाणरओ सीलसंजमविहूणो। मज्झिमगुणेहिं जुत्तो, मणुयाउं बंधए जीवो ॥
શીલ” અને “સંયમ ”થી રહિત હોવા છતાં જે જીવ સ્વભાવથી “મંદ કષાયવાળે” એટલે ક્રોધ, માન, માયા (કપટ) અને લેભની તીવ્રતાને મંદ કરનાર બને છે, તથા દાન દેવામાં તત્પર અને મધ્યમ ગુણવાળે ” થાય છે, તે મનુષ્યનું આયુષ્ય બાંધે છે. અર્થાત્ ભવિષ્યમાં મનુષ્ય દેહ ધારણ કરવાને તેને અધિકાર નિર્ણત થાય છે.
અતિદુર્લભ. આ રીતે મનુષ્યપણું (માનુષ્ય) પામતાં જીવને જે જે દુઃખે અનુભવવાં પડે છે, જે જે સંકટનો સામનો કરવો પડે છે અને જે જે મુશીબતે બરદાસ કરવી પડે છે, તેની સંખ્યા અતિ વિપુલ હોઈને મનુષ્યભવની પ્રાપ્તિને “અતિદુર્લભ” માનવામાં આવી છે. આ દુર્લભતાને યથાર્થ ખ્યાલ આપવા માટે મહર્ષિઓ દશ દષ્ટાંતની ચેજના કરેલી છે. તે આ રીતે – चोल्लंग-पासगं-धणे, जुंए रयणे य सुर्मिण-चके य । चम्म-जुंगे परमाणू , दस दिटुंता मणुअलंभे ॥
[ શ્રી આવશ્યક–નિયુક્તિ ] મનુષ્ય ભવની પ્રાપ્તિમાં દસ દૃષ્ટાંતો સમજવા યોગ્ય છે. (૧) ચેલ્લક (૨) પાસા (૩) ધાન્ય (8) જુગાર (૫) રન (૬) સ્વમ (૭) ચક (૮) ચર્મ (૯) યુગ અને (૧૦) પરમાણુ
