________________
પહેલ :
ત્રણ મહાન તકે
દૃષ્ટાંત દશમું.
પરમાણુ
ધારે કે એક થાંભલાના ખંડ ખંડ ટુકડા કરીને તેનું એવું ચૂર્ણ બનાવવામાં આવે છે કે જેથી તેના પરમાણુએ પરમાણુ છૂટા પડી જાય. પછી તે ચૂર્ણને એક નળીમાં ભરવામાં આવે છે અને તે નળીને હિમાલયના શિખર પર લઈ જઈને તેમાંનું બધું ચૂર્ણ કુંક વડે ઉડાડી દેવામાં આવે છે. આ ચૂર્ણ અતિ સૂક્ષ્મ હોવાથી દશે દિશામાં ઝપાટાબંધ ચાલ્યું જાય છે. હવે જે એવો વિચાર કરવામાં આવે કે તે પરમાણુઓને એકત્ર કરીને તેમાંથી પેલા સ્થંભનું નિર્માણ કરવું તે તે બની શકશે ખરું? એ કામ પાર પાડવામાં જેવી મુશ્કેલી રહેલી છે, તેવી મુશ્કેલી મનુષ્યપણને ફરી પામવામાં રહેલી છે.
| દુર્લભતાનાં કારણે. મનુષ્યભવ કેટલે દુર્લભ છે, તે જાણ્યા પછી તે કેમ દુર્લભ છે ? તે પણ જાણવું જોઈએ.
જીવ અનાદિ છે. તેની સાથે જોડાયેલી જડ પુદ્ગલની વર્ગણાઓ કે જે “કર્મ ના નામથી ઓળખાય છે, તે પણ અનાદિ છે. જીવ અને કર્મના આ સંબંધને ખ્યાલ ખાણુમાં રહેલી સોનાની કાચી ધાતુના દષ્ટાંતથી આવી શકે છે. જેમ ખાણમાં રહેલી સેનાની કાચી ધાતુ અધિક માટીના મિશ્રણવાળી હોય છે, તેમ પ્રથમાવસ્થામાં આ જીવને અનંત કમેં વળગેલાં હોય છે. એ અનંત કર્મોને લીધે તેમજ પુરુષાર્થની નબળાઈને લીધે
