Book Title: Tilakamanjari
Author(s): Dhanpal, Sudarshankumar Sharma
Publisher: Parimal Publications

Previous | Next

Page 299
________________ ADMINISTRATION AND STATECRAFT 285 'स्वस्ति, अटव्या महाराजपुत्रहरिवाहनः कुशली लौहित्यकुलावासिते विजयिनि निजस्कन्धावारे युवराजसमरकेतु कमलगुप्तपुरः सरांश्च राजपुत्रान् सप्रसादमादिशति-अत्रैव कतिचिद्दिनानि स्थातव्यम्, ताताम्बयोश्च यथा मदपहारवार्ता श्रुतिपथं नायाति तथा प्रयतितव्यम् इति' The billet-carrier or the courier come from the vicinity of Candraketu, sire of Samaraketu, ushered in by the cane-bearing maid presents the royal mandate issued by Candraketu. Here the word 'Svasti' is missing. But the general character of the billet is the same. ___'शत्रुबलपीडितेन द्रविडमण्डलाधिपतिना कुसुमशेखरेण दूतमुखेन कृत्वा सख्यमुपयाचिताः स्मः। प्रतिज्ञातं प्रतिश्रुतं तस्मै तदस्माभिः। प्रेषितश्च तत्सैन्यसाहायकाय कियानपि रथाश्ववारणप्रायो दण्डः। सैन्यं संत्यक्ताशेषकार्येण कल्याणभागिना स्वसैन्यपरिगतेन गत्वा सत्वरमधिष्ठातव्यम् इत्यतिक्रान्त वार्ताप्रकाशनपुरःसरं पितुरादेशमभिलिखितमीक्षितवान् The term 'abhilikhitam' denotes incised or inscribed on the analogy of 'abhilekha' an inscription or an inscribed or incised record. Similarly the consolatory message of Samaraketu to Malayasundari informing the latter about his personal welfare begins with 'Svasti'. 'स्वस्ति महाराजाधिराजचन्द्रकेतु चरणारविन्दमधुकरो युवराजसमरकेतुः कांच्यां सकलदक्षिण क्षौणिपालशिखरमहाराजकुसुमशेखरवंशकुमुदाकरशशिकलां मलयसुन्दरीं सप्रेमबहुमानमात्मीयदेहारोग्यवार्तया सुखयति।" and finally the message of Vicitravīrya to Harivāhana purporting forth his resolve to arrange the nuptial tie of Samaraketu and Malayasundari likewise begins with 'Svasti'. 'स्वस्ति। त्रिकूटाचालाद्राजा विचित्रवीर्यः स्वसौन्दर्यतुलित सुरलोकशोभासमृद्धावुत्तरश्रेण्यामाश्रितजन शरण्यमन्यसाधारणगुणाधारं महाराजपुत्रहरिवाहनमशेषपृथ्वीविजयलाभाशिषा संयोज्य निजशरीरारोग्यवार्तया सुखयति। कथंचिदुपजातर्षेण झटिति संजातघटनं वरत्वेन परिकल्प्य भ्रातरं ते समरकेतुमद्यैव वत्सायाः मलयसुन्दर्याः प्रस्तुतो मया विवाहोत्सवः कर्तुम्।। Herein the word 'ādeśa' is a technical one indicating the royal mandate. Of the types of ‘rājyas' or kingdoms, Dhanapāla has mentioned 'rajya" whereas words such as 'mahārāja'', 'Maharajadiraja Samrat and Sarvabhauma and Cakravarti;io are not wanting indicating thereby the conceptions of 'Māhārājya', 'ādhirājya', 1. TM. III pp. 53-54. 2. Ibid.. Sm ed. p.321. 3. Ibid. Sm. ed. p.338. 4. Ibid. Sm. ed. p. 422. 5. Ibid. Intro.. verse 43p.35 Sm. ed. p. 427, Sm. ed. p. 402. 6. Ibid. Vol. III p.3. 7. Ibid. Sm.ed. p.338. 18. Ibid. Vol. III p. 200. 9. Ibid. Vol. Ip.64. 10. Ibid. Vol. I p. 114, Vol. III p. 11 etc.

Loading...

Page Navigation
1 ... 297 298 299 300 301 302 303 304 305 306 307 308 309 310 311 312 313 314 315 316 317 318 319 320 321 322 323 324 325 326 327 328 329 330 331 332 333 334 335 336 337 338 339 340 341 342 343 344 345 346 347 348 349 350 351 352 353 354 355 356 357 358 359 360 361 362 363 364 365 366 367 368 369 370 371 372 373 374 375 376 377 378 379 380 381 382 383 384 385 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504