________________
એક પ્રકારનો વાયુ નીકળી ગયો માટે તે જીવંત શરીર મડદું થઈ ગયું, તો તે જીવંત શ૨ી૨માંથી જે કોઈ શક્તિ કે વાયુ નીકળી ગયો તેનું જ નામ આત્મા. શરીરમાંથી નીકળી ગયેલી વસ્તુને શક્તિ કહો કે વાયુ કહો, ગમે તે કહો. આપણે તેને આત્મા કહીએ છીએ.
વિજ્ઞાન અંતિમ સત્ય નથી
આજનું વિજ્ઞાન ભલે ને આત્માને માનતું ન હોય ! વિજ્ઞાન કાંઈ ધર્મશાસ્ત્ર નથી અને વૈજ્ઞાનિકો કાંઈ ભગવાન નથી કે એમનું માનેલું જ આપણે માનવું અને એમનું નહિ માનેલું આપણે નહિ માનવું ? એ જ લોકો (સર જેમ્સ જીમ્સ વગેરે) કહે છે કે, અમારી બધી વાતો પ્રયોગોમાં છે. તમે કોઈ એને અંતિમ સત્ય માની લેતા નહિ !
તો પછી આપણે એ વૈજ્ઞાનિકો ઉપર એવી અંધશ્રદ્ધા મૂકી દેવાની શી જરૂર છે ?
છતાંય જુદી જુદી દલીલોથી તથા વૈજ્ઞાનિક દ્રષ્ટિકોણથી આપણે હવે પછી આત્માની સાબિતીઓ જોઈશું.
‘અહીં નથી' એટલે જ ‘ક્યાંક છે !'
સિદ્ધચક્ર પૂજનમાં જઈ રહેલા રમણભાઈએ સમ્રાટ એપાર્ટમેન્ટના ત્રીજે માળે રહેતાં પિનાકીનભાઈને બૂમ મારી, ‘પિનાકીન ! ઓ પિનાકીન !' બૂમ સાંભળીને પિનાકીનભાઈની પુત્રીએ બાલ્કનીમાં આવીને કહ્યું કે,
‘અંકલ ! પપ્પા નથી.’
શું વાત કરે છે બેટા ! પપ્પા નથી ? શું થયું ? હમણા થોડી વાર પહેલા તો મારી સાથે ફોન ઉપર વાત કરી હતી. એટલીવારમાં શું થઈ ગયું ?' – રમણભાઈએ એકજ શ્વાસમાં પૂછી લીધું.
‘સોરી અંકલ ! કાંઈક ગેરસમજ થઈ લાગે છે. પપ્પા નથી એટલે
પપ્પા આ દુનિયા છોડીને ગયા એમ નહિ. મુંબઈથી મામાનો લાઈટનીંગ કોલ આવતાં પપ્પા થોડીવાર પહેલા જ મુંબઈ ગયા છે. તેથી પપ્પા હાલ ઘરમાં નથી.'
ઉપરોક્ત વાર્તાલાપમાં સ્પષ્ટપણે જણાય છે કે, ‘પપ્પા નથી’ તેનો અર્થ પપ્પા દુનિયામાં પણ ક્યાં ય નથી તેવો તો ન જ કરાય. ‘પપ્પા નથી,’ નો અર્થ પપ્પા ઘરમાં નથી, અથવા દુકાનમાં નથી. પણ આ દુનિયામાં ક્યાંક ને ક્યાંક તો છે જ. બરાબર ને ?
***
