________________
લેવલિકા
૧૩૬
લોમશ
લેવલિકા નદીવિશેષ | ભાર વ૦ ૮૨-૧૬૩.
એ સંકલ્પ કર્યો કે એક કન્યા ઉત્પન્ન થાઓ. લંકાણિ ૩, અંગિરાકલોત્પન્ન એક ઋષિ.
એવું કહેતાં જ, વિદર્ભરાજ જે પુત્રને માટે તપ લોકાલોક સપ્ત મહાદ્વીપ, સપ્ત સમુદ્ર, માનસેત્તર કરતા હતા તેની સ્ત્રીને ઉદરે કન્યાને ગર્ભ રહ્યો પર્વત અને આદર્શમય કાંચનભૂમિ ઇત્યાદિ જેમાં અને પૂર્ણ કાળે તે પુત્રીરૂપે અવતર્યો, એ જઈ આવ્યું છે એવે, મેરુની આસપાસ ચારે બાજુએ તેના બાપને (વિદર્ભરાજાને આશ્ચર્ય લાગ્યું કે બા૨ કરોડ પચાસ લાખ જનને સરખે અંતરે આમ શાથી થયું. પુત્ર થવો જોઈએ તેને બદલે વલયાકારે આવેલે પર્વત | સ્કપુ• એટલે કે પુત્રી કેમ થઈ ? આમ મુદ્દાને લેપ થયે માટે મેરુ પર્વતથી દ્વીપ અને સમુદ્રની લંબાઈ બે કરોડ એનું નામ પામુદ્રા રાખ્યું. ત્રેપન લાખ છે. તે મેરુની અને આજુબાજુ પામુદ્રા દિવસે દિવસે મોટી થવા લાગી અને આવેલા અવધ્વંભાદિક પર્વતની લંબાઈ બાદ જ્યારે પરણવા યોગ્ય ઉંમરની થઈ ત્યારે તેનો કરતાં અઢી કરોડ અને કાંચનમય સૂવર્ણ ભૂમિની સ્વયંવર કરવો જોઈએ એમ વિચારી રાજાએ તેની દસ કરોડ મળીને સાડાબાર કરોડ જનની છે. તયારી કરી. પણ કોણ જાણે શાએ કારણથી તેને એટલા જ લબાઈ બાઈ બાજુની, એટલે એકંદર પરણવાની કોઈનીયે હિંમત ચાલે નહિ. એટલામાં પચીસ કરોડ ભૂમિ સૂર્યના પ્રકાશથી પ્રકાશિત ત્યાં અગત્ય ઋષિ આવી ચઢયા ને તેમણે એ થાય છે. અને તેટલી જ બે તરફની બહારની બાજુ કન્યા મને પરણાવ એવી રાજાને યાચના કરી. હવે અપ્રકાશિત રહે છે. કહેવાને મતલબ કે પૃથ્વી શું કરવું એના વિચારમાં રાજા પડશે. એવામાં ઘણુ મોટી હાઈ એ ગણતરી પ્રમાણે તેને વ્યાસ લોપામુદ્રાએ પોતે જ આવીને પિતાને કહ્યું કે મને પચાસ કાટિ જન માને છે / લિંગ અ૦ ૫૩. અગત્ય ઋષિને પરણાવે; એમાં ચિંતાનું કશું
એટલે એની માંહ્યલી બાજુએ પ્રકાશ અને બહારનો કારણ નથી. ત્યારે રાજાએ તેની ઈચ્છા પ્રમાણે બાજુએ અંધકાર હોય છે તેથી એને કાલેક તેને અગત્યને પરણાવી અને લગ્ન થતાં જ નામ આપ્યું છે, કારણ લેક એટલે પ્રકાશ અને ઋષિની સાથે તે તેમના આશ્રમે ગઈ | ભાર૦ ૧૦ અલેક એટલે અંધકાર એવો આ લેકાલેક શબ્દને ૯૫-૭૦.૦ અગત્યથી આને દહાસ્ય અને દઢસ્યુ અર્થ છે. આ કાલોક પર્વત બધા દ્વીપે અને એવા બે પુત્ર થયા હતા, ભા૨૦ વ૦ ૯૭–૩૧. સમદ્ર એની સર્વકાળ દક્ષિણમાં આવેલ છે અને લોભ બ્રહ્મદેવના પૃષ્ઠભાગથી ઉત્પન્ન થયેલા અધર્મની મેરુ ઉત્તરમાં છે એમ સમજવું. / મત્સ્ય અ૭ સંતતિમાંને એક. આને પુરાણમાં પણ બ્રહ્મપુત્ર ૧૨; ભા૦ ૪૦ ૫. અ૦ ૨૦.
જ કહ્યો છે. તાત્પર્ય એટલું જ કે આને સંબંધ લોકેદ્વારા ભારતવર્ષીય તીર્થ | ભાર૦ વ૦ ૮૧-૪૫, બ્રહ્મદેવ સાથે છે. લોપામુદ્રા વિદર્ભ રાજાની કન્યા અને બગડાની લોમપાદ રામપાદ શબ્દ જુઓ. સંજ્ઞાવાળા અગત્ય ઋષની સ્ત્રી. આનું સત્યવતી લેમિશ એક બ્રહ્મર્ષિ. આ એકદા ઈલોકમાં ગયો એવું પણ નામાંતર અન્ય ગ્રંથોમાં મળી આવે હતું ત્યાં એણે અર્જુનને જે, ત્યારે ઈદ્રો આને છે / ભાર૦ વ૦ ૯૪-૨૪; ૨૦ ૯૪–૨૯. આને સાકાર કરી કહ્યું કે આ અર્જુન નરાવતાર છે તે ઈતિહાસ એવો છે કે એક વેળા અગત્યના તું જાણે છે જ. એને મેં અહીં બોલાવડાવી દેવી પિતાએ પુત્રને આજ્ઞા કરી કે તું લગ્ન કર. તે શસ્ત્રાસ્ત્રો પ્રાપ્ત કરાવી આપ્યાં છે; અને હવે ઉપરથી લગ્ન કરવું એવી ઈચ્છા કરી. તેમણે ઘણી ચેડા જ સમયમાં તેને હું પાંડવો પાસે પહોંચાડનાર કન્યાઓ જોઈ, પરંતુ પોતાનું મન માને એવી છું. તે તું પૃથ્વી પર ગયા પછી આ સમાચાર કન્યા મળે નહિ. તેથી તેણે પોતાના તપોબળ વડે યુધિષ્ઠિરને કહેજે. તથાસ્તુ કહી લેમશ ત્યાંથી
