________________
२४७
सुबोधिनी टीका सू. १४० सूर्याभदेवस्य पूर्वभवजीव प्रदेशिराजवर्णनम्
प्रष्ठः कुशलः मेघावी" इत्येषां पदानां सग्रहः एषां व्याख्या सप्तममुत्रे कृता । निपुण शिल्पोपगतः - सम्यग्विज्ञानसमन्वितः एतादृशः पुरुषः नवकेन - नूतनेन धनुषा, नविकया नूतनया जीवया- धनुर्गुणेन चतुर्दवरिकयेत्यर्थः नत्रकेन- नूतनेन इषुणा - वाणेन प्रभुः समर्थः पञ्चकाण्डक - बाणपञ्चकं युगपन पञ्चलक्ष्यवेधनाय निस्रष्टु- पक्षेप्तुम् । प्रदेशीमाह-हन्त ! प्रभुः समर्थः । केशी कथयति-यदि स एव खलु पुरुषस्तरुणः यावत् निपुणशिल्पोपगतः 'कोरिल्लएणं' इति देशी शब्दो जीर्णार्थ कस्तेन जीर्णेन घुणखादितेन धनुषानापेन जीर्ण' या - प्रत्यञ्चया धनुर्गुणेनेत्यर्थः जीर्णेन इषुणा - बाणेन पञ्चकाण्डक'- काण्डकपञ्चकं निस्रष्टु - प्रक्षेप्तु ं प्रभुः समर्थः स्यात् ? इति केशिपश्नः, प्रदेशी - उत्तरयति - नायमर्थः समर्थः, केशी कारणं पृच्छति - कस्मात्कारणात् आदि क्रिया में जो बराबर समर्थ हो, छेक हो, दक्ष हो पष्ठ हो, कुशल हो मेधावी हो और निपुणशिल्पोपगत- सम्यग्ज्ञान समन्वित हो । इन युगवान् आदि पदों की व्याख्या सातवें सूत्र में की गई है. सो वहीं से जान लेना चाहिये। ऐसा वह पुरुष नवीन धनुष से, नवीन प्रत्यञ्चा से धनुषकी डोरी से एवं नवीन वाण से हे प्रदेशिन क्या वाण पंचक को युगपत् पांच लक्ष्यों का वेधन करने के लिये छोड सकता है ? तब प्रदेशीने कहा- हां, भदन्त ! छोड सकता है । पुनः केशीने उससे पूछा- यदि वही पुरुष जो कि तरुणादि पूर्वोक्त विशेषणोपाला प्रकट किया गया हैं, कोरिल्ल - जीर्ण- घुण खादित ऐसे धनुष से, जीवा - प्रत्यञ्चा से, तथा जीर्ण वाण से वाण पंचक को छोडने में समर्थ हो सकता है ? तब प्रदेशीने कहा - हे भदन्त ! ऐसी स्थिति में वह इस प्रकार से करने में समर्थ नहीं हो सकता है. इस મારવામાં, દાડવામાં વગેરે ક્રિયાઓમાં જે ખરાખર સમ હોય, છેક હોય, દક્ષ હાય પ્રશ્ન હૈાય, કુશળ હેય, મેધાવી હાય અને નિપુણ શિલ્પાપગત-સમ્યકજ્ઞાનયુકત હોય આ યુગવાન વગેરે પદોની વ્યાખ્યા સાતમા સત્રમાં કરવામાં આવી છે. જિજ્ઞાસુઓએ ત્યાંથી જાણવા પ્રયત્ન કરવા જોઇએ. એવા તે પુરુષ નવીન ધનુષથી, નવીન પ્રત્ય’યાથી, ધનુષની દોરીથી અને નવીન ખાણથી હું પ્રદેશિન! શું માણુ પ`ચકને યુગપત પાંચ લક્ષ્યાના વેધન માટે છોડી શકશે ! ત્યારે પ્રદેશીએ કહ્યું-હાં ભ ત ! ડી શકશે. ફ્રી કેશીએ તેને પ્રશ્ન કરતા કહ્યું–જો તેજ પુરૂષ-કે જે તરૂણ વગેરે પૂર્વउत विशेषशेोवाणी छे, 'कोरिल्ल'-- (धै वह भवायेस धनुषथी "जीव।'-प्रत्थચાથી તેમજ જીણુ માણુથી ખાણ પચકાને છોડવામાં સમર્થ થઈ શકે તેમ છે ? ત્યારે પ્રદેશીએ કહ્યું-હે ભદત ! એવી પરિસ્થિતિમાં તે થઇ શકશે નહિ. આ પ્રમાણે તેના અસામર્થ્ય નું
આ
પ્રમાણે કરવામાં સમર્થ કારણ શું હાઈ શકે !
-
