________________
सुबोधिनी टीका सू. १७४ सूर्याभदेवस्व आगामिभववर्णनम्
४४१ दिभ्यो मनुजगताबागमनं, गति-मनुष्यलोकाद् देवादिगति गमनम्, स्थितिदेवलोकादिष्ववस्थितिम, च्यवनं-देवलोकादायुःक्षयेण पतनम, उपपातं-देवनारकयोजन्म, तर्क-विचारम्, कृत' विहितं, मनोमानसिकम्-मनस्येव व्यवस्थित मानसिकं-मनोगतं विचारं, क्षयितं-क्षयं प्राप्तं, भुक्तं-खादितं. प्रतिसेवितंभोग्य वस्तुजातसे नम्, आविष्कर्म-प्रत्यक्षे कृतम्, रहाकम-एकान्ते कृतम् । एवं स संदेवासुरमनुजस्य सर्वान् पयार्यान् ज्ञास्यतीति । अत एव सोऽनगारः अरहानास्ति रहः-अप्रत्यक्षं किमपि यस्य स तथा-सर्वज्ञः, तथा अरहस्यभागी-साबद्याचरणवर्जितत्वेन न रहस्यम्-ए-गन्तं भजते यः स तथा सुस्पष्टसर लाचारच सन् तस्मिंस्तस्मिन् काले मनोकाययोगवर्तमानानां सर्वलोके स्थितानां सर्व जीशनों सर्वभावान्-समस्तान् भावान् जानन् पश्यंश्च विहरिप्यति-विहारं करिष्यतीति । ॥सू० १७४॥ में आगमन को. गति को-मनुप्य लोक से देवादिगतियों में गमन को, स्थिति को-देवलोकादिका में अवस्थिति को च्यवन को-देवलोक से आयुःक्षय के वाद चवन को, उपपात को-देवनारकों के जन्म को, तके को-विचार को कृतकिये हुवे को, मनोमानसिक को, मन में व्यवस्थित विचारधारा को, क्षपित को क्षयप्राप्त को, भुक्त को-खादित को, प्रतिसेवित को-भोग्यवस्तु जात के सेवन को, आविष्कर्म को-प्रत्यक्ष में किये हुवे को, रहाकम को-एकान्त में किये गये को इस तरह से वे देव-मनुजाऽसुर सहित लोक की सब पर्यायों को जानेगे । अतएव-वे अनगार अरहाजिन की दृष्टि में अप्रत्यक्ष कुछ भी नहीं रहेगा. सर्वज्ञ अरहस्यभागी-सावद्याचरणवर्जित होने के कारण सुस्पष्ट सकलाचार के पालक बने हुवे, उस उप काल में मनोवाकाय यंग में वर्तमान इसलोक सम्बन्धी सर्वजनों के सर्व भावों को जानते हुवे और-देखते हुवे विहार करेंगे।सू०१७४। પર્યાયના જ્ઞાતા થશે. ત્યારે તે આગતિને-દેવ લોકાદિથી મનુષ્ય ગતિમાં આગમનને મનુષ્ય લેકમાંથી દેવદિ ગતિઓમાં ગમનને. સ્થિતિને-દેવકા,દમાં અવસ્થિતિને અવનને દેવકથી આયુક્ષપ પછી પતનને ઉપપાતને-દેવનારકના જન્મને-તનેવિચારને. કત- કહેલાઓને. મનોમાનસિકને મનમાં વ્યવસ્થિત વિચારધારાને.
પિતને–ક્ષય પ્રાસને. ભકતને–ખાદિતને. પ્રતિસેવિતને–ભેગ્યવતુ જાતના સેવનને. આવિષ્કર્મને–પ્રત્યક્ષમાં કરેલા કર્મોને. રહા કર્મને, એકાન્તમાં આચરેલાં કર્મોને. આ પ્રમાણે તે દેવ મનુજ અસુર સહી લેકની સર્વ પર્યાય તે જાણશે તેથી તે અનગાર અરહાજીનની દૃષ્ટિમાં અપ્રત્યક્ષ એવું કંઈ રહેશે નહિ. તેમને સર્વ–પ્રત્યક્ષ થઈ જશે. સર્વજ્ઞ અરહસ્યભાગી સાવદ્યાચરણ વર્જિત હોવાથી સુસ્પષ્ટ અકલાચારાના પાલક થયેલા કાળમાં મને વાકકાય ચાગમાં વર્તમાન ઈહલેક સંબંધી સર્વજનના સર્વભાવેને જાણતાં અને જેમાં વિંહાર કરશે. ૧૭૪
