________________
राजप्रश्नीयसूत्रे
४३४
चेष्ठानिगमरूपा च २ । तत्र परीपहोपसर्गादि संभवेऽपि यत्कायोत्सर्गादिकरणादिना कायस्य निश्चलताकरणम् सर्वयोग निरोधावस्थायां वा सवथा यत् कायचेष्टानिरोधनं सा प्रथमा । गुरुमापृच्छय शरीरसंस्तारकभूम्यादिप्रतिलेखना प्रमाजनादिसमयोक्तक्रियाकलापपुरस्सरशयनासनादि विधेयम्, ततः शयनासननिक्षेपादानादिषु ग्वेच्छया चेष्टापरिहारेण नियता - शास्त्र नियमानुसारिणी या कायचेष्टा सा द्वितीयेति । उक्तं च
"उपसर्गङ्गेऽपि कायोत्सर्गजुपो सुनेः । स्थिरीभावः शरीरस्थ कायगुप्तर्निगद्यते । १ ॥ शयनाssसन निक्षेपाऽऽदानस मणेषु च । स्थानेषु चेष्टानियमः कायगुप्तिस्तु सा परा । २ । इति,
होती है। इनमें परीपह - और उपसर्ग के आने पर भी कायोत्सर्ग करणरूप क्रिया से शरीर को निश्चल कर देना होता है, अथवा - सर्वयोग निरोधावस्था में सर्वथा जो काय की चेष्टा का निरोध किया जाता है वह चेष्टा निवृत्तिरूप प्रथम काय गुप्ति है | गुरू को पूछ कर शरीर संस्तारक, भूमि आदि की प्रतिलेखना प्रमार्ज ना आदि के समय में उक्त क्रियाकलाप पुरस्सर जो - शयनआसन आदि करना होते हैं - सो उन शयनासनादिकों के निक्षेपन रखने में, एवंआदान आदि कों में अपनी इच्छा से चेष्टा के परिहार से नियत (रखने में ) अर्थात् गुरु को पूछकर के शयन आदि करना - शास्त्र नियमानुसारिणी जो काय चेष्टा है वह-यथागमचेष्टा नियमनरूप द्वितीयकायगुप्ति है. । २ उक्त भी है - " उपसर्गप्रसङ्गेऽपि" उत्यादि
अर्थात् — “उपसर्ग आने पर कायोत्सर्ग में मनको स्थिर रखना यह कायगुप्ति है ।
तथा.
આમાં પરીષહ અને ઉપસ'ની સ્થિતિમાં પણ કાયાત્સકરણરૂપ ક્રિયાથી શરીરને નિશ્ચલ કરવામાં આવે છે. અથવા સાગ નિરાધાવસ્થામાં જે સર્વથા કાયચેષ્ટાના નિરાધ કરવામાં આવે છે. અથવા સÀાગ નિરાધાવસ્થામાં જે સવ થા કાયચેષ્ટાના નિરોધ કરવામાં આવે છે તે ચેષ્ટા નિવૃત્તિરૂપ પ્રથમ કાયદ્ગુપ્તિ છે. ૧,ગુરુની આજ્ઞા મેળવીને શરીર સંસ્તારક, ભૂમિ વગેરેની પ્રતિલેખના, પ્રમાજના વગેરેના સમયે ઉપર્યુકત ક્રિયાકલાપ પુરસ્કર જે શયન આસન વગેરે વિધેય હાય છે તે તે શયનાસકિાના નિક્ષેપમાં અને આદાન આદિકામાં પોતાની ઈચ્છાથી ચેષ્ટાના પરિહારથી નિતતા-શાસ્ત્રનિયમાનુસારિણી જે કાયચેષ્ટા છે તે દ્વિતીય યથાગમ ચેષ્ટા નિયમનરૂપ द्वितीय अयगुप्ति छे, २.
धुं छ:- उमर्ग प्रसङ्गेऽपि कायोत्सर्गजुषोमुनेः । स्थिरीभावः शरीरस्य कायनिंगद्यते || १ ||
