________________
४१६
राजप्रश्नीयसूत्र पाठः प्रतिद्वन्द्विनोश्चक्षुपो निनिमेपावस्थानं, तत्कलाम ५५ । युष्टियुद्धम-मुष्टिभिः प्रहरण ५६ । बाहयुद्धम् बाहुभिः प्रहरणम् ५७ । लतायुकम्-लताक्षमिव शा. गाढं परिवेष्टय प्रहरणम् ५८। इण्वस्त्रम् नागवाणादिदिव्यास्त्रप्रक्षेपणम् ५९ । त्सरुवादम्-त्सरु:-नगमुष्टिः, अवयवे समुदायोपचागत् त्सरुशब्देनात्र खङ्गो गृह्यते, तस्य प्रवादो यत्र शास्त्रे तत् त्सरुप्रवाद-खन शिक्षाशास्त्रमित्यर्थः ६० । धनु - द-धनुःशिक्षणशास्त्र ६१ । हिरण पाक-सुवर्णपाको-रजत-सुवर्णयो रसायन क्रिया तद्वपयकर लाद्वयम् ६२-६३ । मणिपाकम्-मणिनिर्माण ला ६४। धातुपाकाम्रजत ताम्रादिधातुनिर्माण लाम् ६५ । सूत्रखेल-वर्त्तखेल-नालिकारखेलाः लोकतः प्रत्येतव्याः ६६-६८ । पत्रच्छेद्यम- अनेकपत्रेषु विवक्षित पत्रच्छेदन र लार ६९ । पटकनाम अस्थियुद्धकला है.। अथवा 'दृष्टियुद्ध' इस पाठ में प्रतिस्पर्धा फी आस्त्रों को अपनी चितवन से निमेपरहित कर देना सो दृष्टियुद्ध है. ५५ । मुष्टियों से प्रहार करना. इसका नाम मुष्टियुद्धकला है ५६ । बाहुओं से प्रहार करना. इसका नाम-वाह युद्धकला है. ५७। लता जैसे वृक्षा को लपेट लेती है. इसी प्रकार से शत्रु का घेरे में डालते हुवे गाढरूप से लपेटकर फिर उस पर प्रहार करना. लतायुद्ध है. ५८॥ नागवाण आदि दिव्यरत्नों का प्रक्षेपण करना, इसका नाम-ध्वस्त्रकला है. ५९॥ सरूशब्द का अर्थ तलवार की सूठ है. यहां अवयव में समुदाय के उपचार से त्सरुशव्द से खग का ग्रहण किया गया है। इस खङ्ग-तलवार को चलाने में निपुण होना इसका नाम--सरु प्रवाद है ६०। धनुप चलाने की क्रिया में निपुणता प्राप्त करना यह-धनुर्वेद कला है, ६११ रजत और सोना को रसायन क्रिया जानना वह हिरण्यरूप, सुवर्ण पाक कला है ६२-६३ । मणियों का निर्माण विधान का जानना मणि निर्माण कला है, ६४ अथवा-रजत ताम्रादि धातुओं का निर्माण શત્રુની આંખોને પિતાની દૃષ્ટિથી નિમેષ રહિત કરવી તે યુદ્ધ છે પપ. મુષ્ટિકાઓથી પ્રહાર કરીને લડવું તે મુષ્ટિ યુદ્ધ કલા છે. પ૬ બાહુઓથી લડવું તે બહુ યુદ્ધ કલા છે. ૫૭ લતા જેમ વૃક્ષેને પરિવેષ્ટિત કરી લે છે તેમજ શત્રુને ચારે તરફ ઘેરીને ગાઢરૂપથી તેને વચ્ચે લઈને તેના પર હુમલો કરે તે લતાયુદ્ધ છે ૫૮. નાગબાણ વગેરે દિવ્યરત્નનું પ્રક્ષેપણ કરવું તેનું નામ ઈધ્વસ્ત્રકલા છે ૫૯ સૂરૂ શબ્દનો અર્થ તરવારની મૂઠ છે. અહીં અવયવમાં સમુદાયના ઉપચારથી સરૂ શબ્દથી ખનું ગ્રહણ કર્યું છે. અને ચલાવવામાં કુશળતા મેળવવી તેનું નામ સરૂઢવાદ છે ૬૦. ધનુષ ચલાવવામાં નિપુણુતા
મેળવવી તે ધનુર્વેદ કલા છે ૬૧. રજત અને સુવર્ણના રસાયણની ક્રિયા જાણીને રજત અને હિરણ્ય પાક કલા છે દર ૬૩. મણિઓના નિર્માણની કલા જાણવી તે મણિ નિર્માણકલા છે ૪. અથવા
રજત તામ્ર વગેરે ધાતુઓનું નિર્માણ કરવું આ ધાતુપાકકલા છે ૬ વ. નટની જેમ સૂત્રપર
