Prabuddha Jivan 2008 Year 18 Ank 01 to 12

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 7

તા. ૧૬ જાન્યુઆરી, ૨૦૦૮
નામે હિંસા દ્વારા વ્યક્ત કરવાની ચેષ્ટા કરનાર દરેક માનવી આતંકવાદી છે.
જેહાદ' જેવા આધ્યાત્મિક શબ્દનો સાચો અર્થ સમાજમાં પ્રતિત નથી. જેહાદ એટલે અલ્લાહની રાહમાં જાન, માલ અને આચરણથી પ્રયત્ન કરવો. એ માટે કષ્ટ સહેવું, આપવું નહિ, મહંમદ પયગમ્બર (સ.અ.વ.)એ આ અંગે ફરમાવ્યું છે,
તમારી નર્કસ (આત્મા) સામે જેહાદ કરી ' મોહ, માથા, ઇચ્છા, આકાંક્ષાઓ, પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો પ્રયાસ એટલે જેહાદ. કુરાને શરીફમાં આ અંગે સ્પષ્ટ કહ્યું છે.
જેહાદ----અસગર (નાની જેહાદ)થી મુક્ત થઈ, હવે આપશે જેહાદ-એ-અકબરી (મોટી જેહાદ) કરવાની જરૂર છે. મોમીનોને નાસ્તીકો સાથે તો ક્યારેક જેહાદ કરવાની જરૂર પડે છે. પરંતુ પોતાના નફસ સાથે તો હરપળે જેહાદ કરતા રહેવું પડે છે.'
જેહાદ શબ્દ કુરાને શરીફમાં અનેકવાર ઉપયોગમાં લેવાયો છે. પરંતુ આખા ગ્રંથમાં ક્યાંય એ શબ્દ યુદ્ધ, ખુનામરકી કે હિંસાના અર્થમાં નથી વપરાશે. અરબીમાં જેષ્ઠાદ શબ્દનો અર્થ કોશીષ કરવી એવો થાય છે. ઇસ્લામમાં અલ્લાહના માર્ગે કોશીષ કરવાની ક્રિયાને જેહાદ કહે છે. પોતાના જાનમાલથી ગરીબોની સેવા, અનાથોનું પાલન-પોષણ કરીને, નમાઝ પઢીને, રોઝા (ઉપવાસ) રાખીને, બીજાઓને દાન કરીને, પોતાના મન પર કાબુ મેળવીને, પોતાના ગુસ્સાને નિયંત્રીત કરીને, ખુદાના સાચા ખિદમતદાર બનીને, બીજાઓને સદ્ઉપદેશ આપીને તેમને નૈતિક માર્ગે વાળવા જેવા અનેક કૃત્યો માટેના સંનિષ્ઠ યત્ન એટલે જેહાદ, આ સંદર્ભમાં જ કુરાને શરીફમાં જેહાદનો ઉલ્લેખ થયો છે. કુરાને શરીફમાં કહ્યું છે,
‘સબ્ર સાથે જેહાદ કરો.'
પ્રબુદ્ધ જીવન
*યા રસુલિલ્લાહ, તમે જેહાદને સૌથી શ્રેષ્ઠ અલ ગો છો, તો શું અમારે તે ન કરવી?'
મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ.)એ ફરમાવ્યું,
સર્વશ્રેષ્ઠ જેહાદ ‘હજ્જે અબરૂર' છે.' અર્થાત્ હજ્જ દ્વારા ઝગુનાહોની મુક્તિ સૌથી શ્રેષ્ઠ જેહાદ છે. મહંમદ સાહેબને એકવાર કોઇકે પૂછ્યું, ‘સૌથી શ્રેષ્ઠ મોમિન (મુસ્લિમ) કોણ ?' આપે ફરમાવ્યું,
*એ મુસ્લિમ જે અલ્લાહના માર્ગમાં જાનમાલથી જેહાદ કરે
છે.'
સહાબીએ વધુ સ્પષ્ટતા માટે પૂછ્યું, એટલે શું?”
મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ.)એ ફરમાવ્યું,
‘અલ્લાહના માર્ગમાં જેહાદ કરવાનું દ્રષ્ટાંત એવા માણસ જેવું છે કે જે માણસ દિવસના રોઝા રાખે છે અને રાત્રે ખુદાની જૈબાદતમાં લીન રહે છે. (૧૪)
એકવાર મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ.)ને કોઇકે પૂછ્યું, સૌથી મોટી જેહાદ કઈ ?'
આપ (સ.અ.વ.)એ ફરમાવ્યું,
સૌથી મોટી જેહાદ પોતાની વૃત્તિઓ પર કાબુ મેળવવાની છે. પોતાના ક્રોધ અને વાસનાઓ પર જીત એ જ સૌથી મોટી જેહાદ છે.’
ઇસ્લામના ધર્મગ્રંથ કુરાને શરીફમાં આવી મોટી હાદને જેહાદ-એ-અકબરી' તરીકે ઓળખાવેલ છે.
આમ જેહાદ એટલે યુદ્ધ-ખુનામરકી નહિ. કુરાને શરીમાં હથિયારબંધ લડાઇનો ઉલ્લેખ છે. પણ જ્યાં જ્યાં આવી લડાઇનો ઉલ્લેખ છે ત્યાં ત્યાં જેહાદ શબ્દ વપરાયો નથી. તેના સ્થાને ‘કેતાલ’ શબ્દ વપરાયો છે. અરબીના શબ્દ 'કેતા'નો અર્થ થાય છે હથિયારબંધ લડાઈ, (૧૫)
જેહાદ શબ્દનો આવો આધ્યાત્મિક અર્થ જ્યારે સૌ પામશે ત્યારે જેહાદ શબ્દને નામે આતંકવાદીઓ દ્વારા થતી હિંસાને ઇસ્લામ સાથે જોડવાની પ્રથા અવશ્ય બંધ થશે.
જે મુસ્લિમોએ પોતાના ધર્મનું રક્ષણ કરવા પોતાના ઘરબાર છોડીને ઇથિયોપિયાના ખ્રિસ્તી બાદશાહનું શરણ લીધું હતું. તેમના એ કાર્યને પણ જેહાદ કહેવામાં આવે છે. ઇસ્લામના પયગમ્બર મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ.)ના અનેક કિસ્સાઓ સંવાદો ‘જિહાદ’ કે જેહાદનો આજ અર્થ વ્યક્ત કરે છે. કુરાને શરીમાં મહંમદ સાહેબને આદેશ આપતા ખુદાએ કહ્યું છે,
જે લોકો તમારી વાતમાં વિશ્વાસ રાખતા નથી, અથવા મુસ્લિમ હોવા છતાં સચ્ચાઈ અને પવિત્રતા માથે વર્તતા નથી. તેમની સામે જેહાદ ચાલુ રાખો.’
હઝરત આઈશા (વિ.)એ એકવાર મહંમદ સાહેબ (સ.અ.વ.)ને આપવાનું ઉંચીત રહેશે.
પૂછ્યું,
૯. તારતમ્ય
ઇસ્લામ અને અહિંસાના ટૂંકા અભ્યાસનું તારણ ગાંધીજીના ઇસ્લામ, કુરાન અને અહિંસા અંગેના કેટલાક વિચારો સાથે
હું ઇસ્લામને પણ ખ્રિસ્તી, બૌદ્ધ અને હિન્દુ ધર્મની જેમ જ
ા દરેક વ્યક્તિને ખૂશ ના કરી વ કારણ કે જીવોની હારે ભિન્ન ભિન્ન પ્રકારની હોય છે, એ વાત એને નામ
છે, તે જે વાત બીજાને અપ્રિય લાગે છે.), માટે પ્રથમ પરમાત્માને ખુશ કરો અને પછી બીજા મનુષ્યોને
ખુશ કરી શકશો.