Panchlingi Prakaranam

Author(s): Jineshwarsuri
Publisher: Pitambar Panna Shreshthi

Page 339

पंचलिंगी ॥१६॥
MRO-A-
बृहद्वृत्तिः [५ लि.
LOCALLOCAL
इत्येवमपि प्रसिद्धो हेतुः, प्रकृतेरसत्त्वेन तस्यास्तत्कार्यखासिद्धेः, अस्तु तर्हि गुणत्रयालङ्कतलं बाधकं, तथाहि-कर्ताऽचेतनो गुण- त्रयालंकृतखात प्रकृतिवदितिचेन्न, विकल्पासहखात् , तथाहि किमिदं गुणत्रयं? किं सत्त्वरजस्तमांसि, उत ज्ञानेच्छाप्रयत्नाः, आहो ज्ञानदर्शनचारित्राणि, नाद्यः, अकर्तृत्वेऽप्यस्य तुल्यखात् तथाहि महत्तत्त्वमकत सचादिगुणवत्चात् प्रकृतिवत, नच साध्यविकलो दृष्टान्तः, ज्ञानाद्यनाधारखेन तस्या अकखसिद्धेः, न द्वितीयः, असाधारणानेकान्तिकखात् , तथाहि ज्ञानेच्छादिवयाधारखादिति हेवर्थः स्यात, तस्य च सपक्षात् घटादेवि विपक्षाचेतनादपि व्यावृत्तेः, चेतनस्य भवता ज्ञानाद्यनाश्रयखेनोपगमात, न तृतीयः, स्वरूपासिद्धे, नहि भवतो ज्ञानदर्शनादिगुणत्रयं पक्षे सिद्धं, सिद्धौ वा सपक्षादिवखन्मते विपक्षादपि व्यावृत्त्या हेतोरसाधारणखात्, अस्मन्मते तु साध्यविपर्यायव्याप्तखेन विरुद्धखात् , तदेवं कर्तुश्चैतन्यबाधकानां निरासेन कृतिचैतन्योः सामानाधिकरण्यानुभवस्थाभ्रान्तखात् चेतन एव कर्ता इति व्यवस्थितं, स एव च भोक्ता यमादि। कर्तुरात्मन एव तत्फलसुखादिभोक्तृवेन खसंविदिततया लौकिकप्रामाणिकप्रसिद्धेः, यदाह-'प्रमाता स्वान्यनिर्भासी कर्ता भोक्ता विवृत्तिमान् । स्वसंवेदनसंसिद्धो जीवः क्षित्याद्यनात्मकः ॥१॥ ननु चेतनस्य वास्तवभोगस्वीकारे सुखिदुःख्यादिभावेन पूर्वरूपनिवृत्तौ रूपान्तरापच्या परिणामित्वेनानित्यत्वप्रसङ्ग इतिचेन्न, सर्वपदार्थानामपि द्रव्यरूपतया नित्यत्वेन पर्या-1 यरूपतया तु अनित्यत्वेन तथैव प्रमाणसिद्धतया जैनैरभ्युपगमात् , नहि द्रव्यं पर्यायवर्जितं पर्याया वा द्रव्यवर्जिताः कचिसन्ति येनैकान्तनित्यतां क्षणिकतां च पदार्थानां प्रतिपद्यमहि, तदुक्तम्- "द्रव्यं पर्यायवियुतमित्यादि" पर्यायाश्च द्रव्यास्तिकनयेन नित्यस्यापि आत्मनो देवत्वनारकत्वादयः सुखदुःखादयश्च परिणामाः, ततः पर्यायास्तिकनयेन परिणामित्वेऽपि तस्य
CARESC
॥१६॥
-%