________________
પુષ્ય નૈમિત્તિકને સામુદ્રિક શાસ્ત્ર પરથી વિશ્વાસ ઊઠી ગયે અને તે પિતાના ગ્રંથે જળ શરણ કરવાની તૈયારી કરવા લાગ્યા. તેવામાં તેને સાંભળવામાં આવ્યું કે જેના સંબંધમાં પિતે ઉહાપોહ કરી રહ્યો છે તે કોઈ સામાન્ય ભિક્ષુક નથી. પણ ધર્મચક્રવતી તીર્થકર છે. તે ચકવતી અને દેવ દેવેન્દ્રોને પણ પૂજ્ય છે.
પુષ્ય પોતાની ભૂલ સમજે. પ્રભુને વંદન કરી પિતાના કામે ચાલ્યો ગયો.
ગોશાળાની ઉત્પત્તિ
આ સમયે મેખલી નામે કોઈ મુખ્ય એટલે ચિત્રકળા જાણનાર ભિક્ષાચર વિશેષ હતો. તેને ભદ્રા (અથવા શુભદ્રા, નામે એક પત્ની હતી. તેઓ અને ચિત્રપટ હાથમાં રાખી ગુજરાન ચલાવતા હતા. ફરતા ફરતા શરવણ નામના એક ગામમાં આવ્યા. તે ગામમાં ઘણી ગાયોવાળા કેઈ બ્રાહ્મણની ગોશાળામાં ભદ્રાએ એક પુત્રને જન્મ. આપે. તે બાળક ગોશાળામાં જન્મ્યા તેથી તેનું નામ ગોશાળ પાડયું. યુવાવસ્થા પાપે એટલે તેણે પિતાના પિતાને ધંધે શીખી. લીધે. આ ગશાળક માતાપિતાને વશ રહેતું ન હતું. જન્મથી જ લક્ષણહીન હતા અને ઉત્કટ વિચક્ષણ હતું. એક વખતે તે માતાપિતા સાથે કલહ કરી. ચિત્રપટ લઈને ભિક્ષા માટે નીકળી પડે. ફરતે ફરતે તે રાજગૃહ નગરે આવ્યું. જે પ્રદેશ પ્રભુએ અલંકૃત કર્યો હતો, તે શાળામાંજ તે ગોશાળ સિંહની પાસે શગાલની જેમ એક ખૂણે આવીને રહ્યો. પ્રભુ માસક્ષમણનું પારણું કરવાની ઈચ્છાએ વિજય શ્રેષ્ઠીને ઘેર કરપાત્ર વડે વહોરવા આવ્યા. વિજય શેઠે પ્રભુને ભાવથી પારણું કરાવ્યું. તે વખતે આકાશમાં “અહે. દાનમ, અહે દાનમ.” એમ ઉદ્દઘોષણાપૂર્વક દેએ પાંચ દિવ્યા પ્રગટ કર્યા. તે હકીક્ત સાંભળી ગોશાળે વિચાર્યું કે-“આ મુનિ કોઈ સામાન્ય નથી, કારણ કે તેમને અન્ન આપનારના ઘરમાં પણ