________________
૧૧૬
સાંભાળવાની બેવડી જવાબદારી માથે આવી પડી મૃગાવીએ યુક્તિ રચી ચ’પ્રદ્યોતને કહેવરાવ્યું કે, ‘હું તમારી છુ પણ મારી એક વિનંતી છે કે ઉદ્યાયન કુમાર મેટા થાય અને રાજ્ય સંભાળે ત્યાં સુધી થાભી જાવ.' કામીચ’ડપ્રદ્યોતે મૃગાવતીનુ કથન સાચુ માન્યું. ધનધાન્યથીકૌશામ્બીને પૂર્ણ કરી, ચંડપ્રદ્યોત અવન્તી ચાલ્યેા ગયા. આ અરસામાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીર કૌશામ્બી પધાર્યાં. મૃગાવતી ઉદયનકુમાર તથા મૃગાવતીની નણંદ જયન્તી દેશના સાંભળવા ગયા દેશનાબાદ જયન્તીએ દીક્ષા લીધી.
ભગવાન જ્યારે ફરી કૌશામ્બી આવ્યા ત્યારે મૃગાવતીએ ચંદનબાળા પાસે દીક્ષા લીધી. એક વખત સૂર્ય ચંદ્ર મૂળ વિમાને ભગાન્તને વંદન કરવા આવ્યા ચંદનમાળા ચાલી ગઈ. મૃગાવતી સૂર્ય ચંદ્ર જતાં અંધારું થતા ઉપાશ્રયે આવીઃ ચંદનખાળાએ ઠપકા આપ્યા કે આવી રીતે મેડા આવવું શેલે નહિ. મૃગાવતોને પશ્ચાતાપ કરતાં કેવળજ્ઞાન થયું. રાત્રે સ` જતા દેખી તેણે કહ્યું, આ સ જાય છે' ચંદનબાળાએ પૂછ્યું. તને શી રીતે ખખર પડી ?” મૃગાવતીએ જમામ આપ્યા, “કેવળજ્ઞાનથી” ચદનમાળા પશ્ચાતાપ કરવા લાગ્યા અને તેમને પણ કેવળ જ્ઞાન થયું. ઋષભદત્ત અને દેવાનન્દા
પણ
ઋષભદત્ત અને દેવાનન્દાની દીક્ષા અને મુકિત
એક વખત વીર પ્રભુ બ્રાહ્મણકુંડ ગામની બહાર બહુશાલ ઉદ્યાનમાં પધાર્યા. દેવોએ સમવસરણ રચ્યું. ઋષભદત્ત અને દેવાનન્દા પણ ત્યાં આવ્યા. ભગવાનને જોતાં દેવાનન્દાના સ્તનમાંથી દૂધની ધારા વછૂટી. ગૌતમે ભગવાનને પૂછ્યું. આ સ્ત્રી કેાણ છે? અને આપને જોતાં કેમ આવી શૂન્યમનસ્ક થઈ ઊભી છે ?, ‘ભગવાને કહ્યુ, ‘આ સ્ત્રી મારી માતા દેવાનન્દા છે. તેની કુક્ષીમાં મેં જન્મ ધારણ કયો હતા. અને બ્યાસી દિવસ રહ્યો હતા પછી ભગવાને દેશના આપી. દેશના સાંભળી ઋષભદત્ત અને દેવાનન્દાએ દીક્ષા લીધી અને શુદ્ધ ચારિત્ર પાળી અને જણ મુક્તિ પામ્યા.
