________________
નંદિષેણુ
મહારાજા શ્રેણિકના ધર્મિષ્ઠ કુંવર નંદિષેણે એક વખત પ્રભુની દેશના સાંભળી અને તેથી તેને વૈરાગ્ય ભાવના જાગી. મહા મુશ્કેલી થી શ્રેણિક રાજાની અનુમતિ મેળવી તે ભગવાન પાસે દીક્ષા લેવા જાય છે તેવામાં આકાશવાણી થઈ કે “હે નદિષેણ, તું દીક્ષા લેવાની ઉતાવળ ન કર. તારે હજી ભેગાવળી કર્મ બાકી છે, તું દીક્ષા પાળી શકીશ નહિ નંદિષેણે આકાશવાણીની દરકાર ન રાખી અને તેણે ભગવન્ત પાસે જઈ દીક્ષા લીધી. દીક્ષા બાદ તેણે ઘેર તપશ્ચર્યા આરંભી સ્મશાન અને શૂન્ય ગૃડમાં કાઉસ્સગ ધ્યાને રહેવાનું રાખ્યું. ભર ઉનાળામાં આતાપના લેવા માંડી પણ વિકારદશા પજવવા માંડી. આ વિકારદશાથી બચવા તેણે ગળે ફાંસો ખાઈ મરવાના અને અગ્નિમાં પડી દેહ ત્યાગ કરવાના ઘણા પ્રયત્ન કર્યો, પણ તે સર્વ નિષ્ફળ ગયા. તપત્યાગ શેષિત નંદિષેણ એક વખત એક ઘેર આવી ધર્મલાભ બેલ્યા. ઘરમાંથી જવાબ આવ્યું, મહારાજ ! અમારે અર્થ લાભ જોઈએ. આ ઘર વેશ્યાનું છે.” નદિષેણે એક તૃણ ખેંચી લબ્ધિથી રનને ઢગલો કર્યો. વેશ્યા આશ્ચર્યચક્તિ થઈ મુનિ સામે નિહાળે છે તેટલામાં મુનિ બહાર નીકળ્યા. વેશ્યા દેડી વચ્ચે પડી અને કહેવા લાગી, “પ્રાણનાથ! આપ ન જાવ આ ઘર આપનું છે. સુખ ભોગ ભેગ.” નદિષેણ ચકિત થયા અને વિચાર્યું કે “દેવવાણી અન્યથા નહિ થાય” તેણે વેશ્યાને કહ્યું. “ભલે હું અહિં રહીશ પણ રેજ દશ જણને પ્રતિબંધ કર્યા સિવાય ભેજન નહિ લઉં વેશ્યાએ “સારું કહી મુનિને પિતાને ઘેર રોક્યા.
આ કમ કેટલેક વખત ચાલ્યા. નંદિણ વેશ્યાને ત્યાં આવનારમાંથી દશને પ્રતિબંધી દીક્ષા લેવા મેકલતા, એક વખત વેશ્યા વારે ઘડી ભોજન માટે નંદિષેણને બોલાવવા લાગી. નંદિષેણે કહ્યું,
