________________
૧૭૪
ચેલણ રાણીને કેણિક પછી હલ અને વિહલ નામનાં બે પુત્ર થયા. પિતૃઢેષી હોવાથી કેણિક ઉપર ચેલણાને હેત આવતું નહિ. આથી તે ખાવાપીવા વગેરે બધી બાબતમાં કેણિકની તરફ અપરમાતા જેવું વર્તન રાખતી. કેણિકને શ્રેણિક તરફ પૂર્વભવનેષ હોવાથી તે માનતે કે આ બધું કામ શ્રેણિકની આજ્ઞાથી જ ચેલણું કરે છે.
પદભ્રષ્ટ શ્રેણિક કારાગૃહમાં
અભયકુમારની દીક્ષા પછી શ્રેણિકને ચેન ન પડ્યું. તેણે વિચાર્યું કે અભય પછી રાજ્યની ધૂરાવહન કરે એવો કઈ હોય તે તે કેણિકજ છે. તેણે રાજ્ય કેણિકને આપવા નિરધાર કર્યો અને હલ્લા અને વિહલને સેચનક હાથી અને અઢારસેરને હાર આપે. પણ કેણિક મહારાજા થવા અધીરે બચે. તેણે કાળ વગેરે દેરા બંધુએને એકઠા કરી, મંત્રીઓને ફેડી, શ્રેણિક પિતાની ઈચ્છાએ રાજ્ય આપે તે પહેલાં તો તેણે તેને કેદમાં નાખ્યો અને રોજ સો સો ચાબુક મારવા લાગ્યા. તે શ્રેણિકને પુરતું ખાવાનું પણ આપને નહિ અને કોઈને તેની પાસે જવા દેતે નહિ, માત્ર ચેલૂણું પતિ પ્રેમથી જતી અને છૂપી રીતે અડદને પિંડ શ્રેણિકને પહોંડતી.
એક વખત કેણિક જમવા બેઠા હતા. ખોળામાં રાજકુમારી પદમાવતીની કુક્ષિથી થયેલ ઉદાયી રમતે હતે. સામે માતા ચેલણ દીનવદને બેઠી હતી. અત્રે મૂત્રની ધાર છેડી. તે કણિકના ભેજનમાં પડી. કોણિકે મૂત્રથી ભિજાયેલું ભેજન કાઢી નાખ્યું અને બાકીનું ખાવા માંડયું. ચલણ બોલી, “ પુત્ર તારા પિતાને પણ તારા ઉપર આટલે જ પ્રેમ હતે. તું નાનો હતો ત્યારે તારી પાકેલી આંગળીમાં રાખી તને શાન્ત કરતા.” શ્રેણિકનું મૃત્યુ અને કેણિકને પશ્ચાતાપ
કેણિકને પોતાની ભૂલ સમજાઈ. તે કુહા લઈ બાપના
