________________ 288 लोकाशाहचरिते अर्थ-इस प्रकार के सुगीतो द्वारा वे वृद्धा माताएं उसके हृदय में धर्म का बीज बोती रहती. सच बात है. नवनिर्मित पात्र में लगा हुआ यत्न-संस्कार कदापि मिथ्या नहीं होता है. // 7 // આવા પ્રકારના સારા ગીતે દ્વારા એ વૃદ્ધ માતાઓ તે બાળકના હૃદયમાં ધર્મના બી વાવતી રહેતી. સાચી જ વાત છે કે–નવા પાત્રમાં કરેલ યત્નસંસ્કાર કયારેય પણ મિથ્યા જતો નથી. છેલ્લા शशी सदोषो ननु कृष्णवर्मा विभावसुः स कामस्वरूपः / अब्धिः समुक्तश्च विमुक्त एषः तथा न केनाप्युपमीयते न // 8 // अर्थ-बाल्यावस्था में वर्तमान यह कुमार चन्द्रमा के समान नहीं है क्योंकि वह सदोष-दोषा-रात्रि से युक्त है और यह दोषो से रहित है. अग्नि कृष्णवा है. क्योंकि यह जहां जलतो है वह स्थान काला हो जाता है. यह कुमार "कृष्णं वर्त्म यस्य सः'' काले रास्ते पर चलनेवाला नहीं है. यह उसके भविष्य काल की अपेक्षा विशेषण है. अतः यह अग्नि के जैसा भी नहीं है. कामदेव के समान यह इसलिये नहीं है कि वे सदा से उग्र-क्रोधयुक्त स्वभाववाले हैं. पर यह ऐसा नहीं है अब्धिके समान यह इसलिये नहीं है कि वह मुक्ताओं से युक्त है. और यह मुक्ताओं से रहित है. अतः इसे हम किसी के भी साथ उपमित नहीं कर सकते हैं // 8 // બાલ્યવસ્થામાં રહેલ એ કુમાર ચંદ્રમાં બરાબર નથી. કેમકે–તે સંદેશ–ષા રાત્રીથી યુકત છે. અને આ કુમાર દ વિનાનો છે. અગ્નિ કૃષ્ણવર્મા છે-કેમકે તે જ્યાં બળે છે. ते स्थान आणु थ य . 24 // मा२ 'कृष्णं वर्त्म यस्यः सः' / / २२ता 52 या - વાળ નથી. આ તેના ભાવિકાળ ને લઈને કહેલ છે. તેથી તે અગ્નિ જેવો પણ નથી. કામદેવ સરખોએ એ કારણથી નથી કે તે સદા કેવી સ્વભાવવાળે છે. આ કુમાર એ નથી. સમુદ્ર બરોબર એ કારણથી એ નથી કે તે મતિથી યુક્ત છે. અને આ મે તિ વિનાનો છે. આ કારણથી તેને કોઈની બરોબર અમે કહી શકતા નથી. પાટા दामोदरः "कृष्ण” इति प्रसिद्धः प्रजापतिः सोऽथ चतुर्मुखश्च / प्रद्युम्न पुत्रोऽपि च मन्मथोऽस्ति नायं तथा ह्यस्त्युपमान बाह्यः // 9 // अर्थ-दामोदर "कृष्ण" इस नाम से प्रसिद्ध हैं-प्रजापति चार मुखवाले हैं और प्रद्युम्नबेटा-कृष्णजी का सुपुत्र प्रद्युम्न मनको मथन करनेवाली है पर यह कुमार ऐसा नहीं है. इसलिये हम यह नहीं कह सकते है कि यह किसके समान हैं // 9 //
