________________
શ્રી કામદેવ પતિ કથા ભાષાંતર. (૩૭) હવે તમે બ્રાહ્મણને ગુરૂ માની તેજ તરે છે અને તારે છે એમ કહે છે, તે વેષથી બ્રાહ્મણ કે ક્રિયાથી બ્રાહ્મણ? જે વેષથી બ્રાહ્મણ કહેશે તે નટાદિ બ્રાહ્મણના વેશધારીને પણ ગુરૂ માનવા પડશે, જો ક્રિયાથી કહેશે તે તે ક્રિયા અહિંસા, સત્ય, અસ્તેય, બ્રહ્મચર્ય અને અકિંચનરૂપ કે બીજી ? જે અન્ય કહેશે તે તે ગ્ય નથી. કેમકે શાસ્ત્રમાં સત્યબ્રહ્મ, તપબ્રહ્મ અને ઇંદ્રિયને નિગ્રહને , તેમજ સર્વ પ્રાણીઓપરની દયારૂપ બ્રહ્મ-એ બ્રહ્મને જે ધારણ કરે તે બ્રાહ્મણ-એમ કહેલ છે. એ કથન પ્રમાણભૂત હોવાથી અહિંસાદિક ક્રિયા‘વાળાનું બ્રાહ્મણપણું તેમજ ગુરૂપણું અમને પણ સંમત છે.”
: “હવે પ્રેરણારૂપ ધર્મ કહે છે તે અયુક્ત છે. કેમકે પ્રેરણા યજ્ઞાદિક ક્રિયામાં પ્રવૃત્તિ કરવાના વચનરૂપ પણ હોય છે. તે યાગાદિ ક્રિયા હિંસારૂપ છે, તેને ધર્મ તરીકે માનનારા ઘરને ઉજ્વળ કરવા માટે ગળી વાપરનાર જેવા મૂખ છે તે હાંસીના પાત્ર કેમ ન થાય? કહ્યું છે કે–ચૂપને છેદીને, પશુને હણીને તેમજ રૂધિરને કર્દમ કરીને જે સ્વર્ગે જવાતું હોય તે પછી નરકે શાથી જવાશે ? અર્થાત તેથીજ નરકે • જવાય છે, માટે અહિંસામયજ ધર્મ માનનીય છે''
( આ પ્રમાણે સિદ્ધ થવાથી “મેક્ષદાતા એવા વીતરાગજ દેવ, અહિંસાદિ ક્રિયાવાળા ભવતારકજ ગુરૂ અને સર્વ પ્રકારના સુખને “આપનાર દયાયુક્ત જ ધર્મ–આ પ્રમાણે તત્વત્રયી સમજવી.”
એ રીતે પાંથાળી કથિત તત્ત્વત્રયીના શ્રવણવડે આખી સભા રંજીત થવાથી સૌભાગ્યમંજરી પણુ રંજીત થઈ. એટલે
