________________
(૪૪) શ્રી કામદેવ નૃપતિ કથા ભાષાંતર. એટલે કામદેવ કુમારે જ્ઞાનાવરણીય કર્મને બંધહેતુ પૂછયા. તેના ઉત્તરમાં કેવળી બોલ્યા કે “જ્ઞાન અને જ્ઞાનીનું પ્રત્યનીકપણું કરવું, ભણતાં અંતરાય કરો, ભણનારપર દ્વેષ કરે, તથા તેને ઉપઘાત કરવો અને જ્ઞાન જ્ઞાનીની આશાતના કરવી. એ પાંચ કારણથી જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધે છે. આ કારણે પૈકી પ્રથમના ચાર કારણેથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મ બાંધવા ઉપર મકરધ્વજકુંવરનું દૃષ્ટાંત છે તે આ પ્રમાણે–
આ ભરતક્ષેત્રમાં મથુરાનગરીમાં હેમાંગદ નામે રાજા છે. તેને લીલાવતી નામે રાણી છે. તેમને અનેક માનતાએથી થયેલે અત્યંત વલ્લભ મકરવજ નામને પુત્ર છે. તે ઘણે રૂપવંત છે. તે પાંચ વર્ષને થયું ત્યારે તેના માતાપિતાએ પ્રૌઢ મહત્સવ સાથે લેખશાળામાં મૂકો. તે જેમ - જેમ ભણે છે તેમ તેમ રોગગ્રસ્ત થતું જાય છે, તેથી તે - નવું ભણી શકતું નથી અને પ્રથમનું ભણેલું ભૂલી જાય છે. એ પ્રમાણે બાળવય વ્યતિક્રમ્યા પછી યૌવન વય પામે, એટલે ગોષ્ટિનિમિત્તે વિદ્વાનોની સભામાં જતાં પડજીભીના રોગથી તેમજ સ્વરભેદ થવાથી તે સભ્યજનેને અનિષ્ટ થવા લા. તે વ્યાધિના ક્ષય માટે જેમ જેમ ઉપાય કરવામાં આવે છે તેમ તેમ તેનું શરીર વધારે વધારે ક્ષીણ થતું જાય છે. આમ થવાથી મહાકષ્ટમાં પડેલે તે મૃત્યુને ઈચ્છે છે. તેમજ પુત્રની આવી ઉપાધિથી તેના માતા પિતા પણ બહ દુખ ધારણ કરે છે.
( આ પ્રમાણે કાળ વ્યતિત થાય છે તેવામાં અન્યદા . કેઈ કેવળી ભગવંત ત્યાં પધાર્યા. તેમને આવેલા જાણીને
*
