________________
પણ ગણને અવિચ્છિન્ન રાખનાર કેઈ ન દેખાય. ગૃહસ્થોમાં ઉપયોગ મૂક્યો ત્યારે રાજગૃહનગરમાં યજ્ઞ યજતો “શયંભવ” બ્રાહ્મણ દેખાય. ત્યાં આવીને બે સાધુને ભિક્ષા માટે યજ્ઞ–પાટકમાં મોકલ્યા. સાધુ ભિક્ષા માટે ગયા અને ધર્મલાભ આપે તથા કહ્યું કે, “અદો , હો
છે, સર્વ શાને પામ્” દ્વાર પાસે ઉભેલા શયંભવે તે સાંભળ્યું અને વિચાર્યું કે ઉપશાંત તપસ્વીઓ અસત્ય ન બોલે, તુરત જ અધ્યાપક પાસે ગયે, અને “તવ છે?' એમ પૂછયું.
વેદ તત્વ છે.' એમ અધ્યાપકે કહ્યું. તેના ઉત્તરમાં તલવાર ખેંચીને તત્વ નહિ કહેવામાં આવે તે આ તલવારવડે મસ્તકને છેદી નાંખીશ એમ કહ્યું. અધ્યાપકે વિચાર્યું કે મસ્તક છેદ વખતે સત્ય કહેવું જોઈએ એવી કૃતિ છે, તેથી કહ્યું કે,
આ યજ્ઞસ્તંભ નીચે સર્વરત્નમયી અહંતની પ્રતિમા છે અને તે ધ્રુવ છે. તથા અર્વતને મત એ જ તત્ત્વ છે, શયંભવ તુરત જ અધ્યાપકનાં ચરણમાં પડ્યો અને યજ્ઞપાટકનો સર્વ ઉપકાર તેને સોંપે. તથા પિતે સાધુઓને શોધતે આચાર્યની સમીપે ગયે. આચાર્યને અને સાધુઓને વાંદીને કહ્યું કે, “મને ધર્મ કહે ” આચાર્યો ઉપયોગ મૂક્યો “આ તે જ શયંભવ છે' એમ ઓળખે અને તેની આગળ સાધુધર્મ કહ્યો. તે સાંભળી શયંભવ બોધ પામ્યા. તુરત જ દીક્ષિત થયા. દીક્ષા અંગીકાર કરીને ગ્રહણ તથા આસેવન શિક્ષાને અભ્યાસ કર્યો અને અનુક્રમે ચૌદપૂવી બન્યા.
શચંભવે દીક્ષા લીધી ત્યારે તેની સ્ત્રી ગર્ભવતી હતી. પુત્ર વિનાની તરુણ ભાર્યાને મૂકીને દીક્ષા લીધી એમ લેક બોલવા લાગ્યું, ત્યારે લેકના પૂછવાથી તેની સ્ત્રીએ કહ્યું કે, (ઉદરમાં) “મનાક-ડે (ગર્ભ) ઓળખાય છે” સમયે પુત્રને જન્મ આપ્યો તથા બારમા દિવસે “મનક એવું નામ આપ્યું. બાળક આઠ વર્ષને થયે ત્યારે માતાને પૂછવાથી માલૂમ પડ્યું કે પિતાએ દીક્ષા લીધી છે. એમ જાણી, નાસીને પિતા પાસે ગયે. તે વખતે પિતા (શથંભવ) આચાર્ય હતા. બહિર્ભુમિએ
