________________
અડ : ૪:
સુંધાડવાથી જેમ નિચેષ્ટ બને છે અને પછી ડોકટરે એના શરીરના ભાગને ચીરે છે છતાં પણ એને તે વખતે વેદના થતી નથી, તે જેમ કરેફોર્મ ચૈતન્યના ઘણા અંશને તિરોહિત કરી શકે છે તે પછી જડ એવા જ્ઞાનાવરણીય જ્ઞાન ગુણને ઢાંકે એમાં કાંઈ પણ નવાઈ જેવું નથી. - ત્રીજી વાત એ છે કે–સારી નરસી આંખવાળો જેમ ચશ્મા પહેરે છે તે અનુક્રમે પદાર્થના સ્પષ્ટ પ્રતિભાસમાં એકને જડ એવા ચશ્મા પ્રતિબંધક બને છે અને અસ્પષ્ટ પ્રતિભાસ કરાવે છે જ્યારે બીજાને સ્પષ્ટ પ્રતિભાસમાં ઉત્તેજક બની અધિકતર સ્પષ્ટ પ્રતિભાસ કરાવે છે, તે જેમ પ્રસ્તુતમાં જડ એવા ચશ્મા પદાર્થના સ્પષ્ટ પ્રતિભાસમાં અનુગ્રહ અને ઉપઘાતક બને છે તેમ જડ એવાં કર્મો ચેતન ઉપર અનુગ્રહ અને ઉપઘાતક બને એમાં અત્યક્તિ કે અઘટિત જેવું શું છે? અર્થાત કાંઈ જ નહિ. - સાજા તાજા માણસને અંગત અદાવતથી અથવા તે બીજા કોઈ કારણે ઝેરનું ઈજીફશન આપવામાં આવે છે ત્યારે તેના શરીરમાંથી ચૈતન્યસ્વરૂપ આત્મા ક્ષણવારમાં પલાયન થઈ જાય છે. પણ જડ એવું ઈફશન ચેતન્યની અન્યત્ર ગતિમાં શું પ્રયોજક કે કારણ નથી? અલબત્ત છે જ.
જડ એવા કર્મો આત્મા ઉપર કંઈ અસર ન જ કરતાં હોય તે જે મહર્ષિએ ૯ વર્ષ કેવલજ્ઞાન પામ્યા છે અને ક્રોડ પૂર્વ વર્ષનું આયુષ્ય છે તે લેકોત્તર પુરૂષ અનંત જ્ઞાનાદિ સ્વરૂપને પ્રાપ્ત કર્યા પછી પણ શરીરરૂપી પાંજરામાં કેમ રહે છે ? આયુષ્ય કર્મને છેડીને કઈ એવી સત્તા છે કે જે એમને અહિં મૃત્યુલોકમાં રેકી રાખે છે? માટે જેમ ભોપગ્રાહી કર્મો અનંતજ્ઞાની મહર્ષિઓને સિદ્ધપદમાં જતાં રેકે છે તેમ ઘાતી કર્મો પણ આત્માના સ્વરૂપને
રેકે એમાં શું હરકત છે ? કહે કે કાંઈ જ નહિ. મુદ્દો ર–લોઢાના તપાવેલા ગળામાં અગ્નિને જે સંબંધ છે તે
