________________
જ
કલ્યાણ સંબંધ વીતરાગના શાસનમાં જીવ અને કર્મને માને છે. આ રીતે જીવ અને કર્મને કથંચિત તાદામ્ય સંબંધ હોવા છતાં સર્વથા તેને ભિન્ન તરીકે કહેવું એ સ્યાદ્વાદની અનભિજ્ઞતા સૂચવે છે. જેમાં અગ્નિથી કથંચિત્ તાદામ્ય ભાવને પામેલું લેટું ટીપાય છે તેમ કર્મથી યુક્ત એ જીવ સંસારમાં અનેક રીતે જન્મ, જરા, મરણ આદિ દુઃખને પામે છે. જેમ તપાવેલા લેઢાને ટીપનારો અગ્નિના પુદ્ગલેને ટીપવા સાથે લેઢાને પણ ટીપે છે તેમ જ્ઞાનીએએ ફરમાવેલા અનુકાનો આચરનારે શરીર અને આત્મા ઉભયથી આચરે છે, નહિ કે માત્ર જડ એવા શરીરથીજ દૂધમિશ્રિત પાણીમાં સાકર નાખનાર જેમ દૂધમાં સાકર નાખે છે તેમ પાણીમાં પણ નાખે છે. એ જ રીતે પ્રત્યેક શુભાશુભ ક્રિયા કરનારે શરીર અને આત્મા ઉભયથી કરે છે માટે તેના સારા-નરસા ફલની પ્રાપ્તિ
જીવને અવશ્ય થાય છે. મુદ્દોઃ ૩–-જિનમૂર્તિનાં દર્શન, વંદન કે પૂજન મુખ્યતયા પુણ્યબંધમાં
કારણ છે, એ વાત નિઃસંદેહ છે, પણ એ પુણ્ય બંધ આત્માની વિભાવ દશાને ટાળવામાં સહાયક નથી. એમ કહેવું એ ખરેખર જિનમતના ગ્રંથને ઓળવવા બરાબર છે. જ્ઞાનીઓએ ઠામ ઠામ પાપકર્મોના નાશ કરવાનું ફરમાવ્યું છે પણ કુશલાનુબંધી પુણ્ય કર્મને નાશ કરવાનું ફરમાન કેાઈ ઠેકાણે કરવામાં આવ્યું નથી. શબ્દ અને અર્થ ઉભયથી શાશ્વત એવા નમસ્કાર મહામંત્રના સાતમા પદમાં પણ “ સવ્વપાવપણુસણે ” એમ ફરમાવ્યું છે પણ “સલ્વકમ્મ૫ણસ ” એમ કહ્યું નથી તે જ રીતે “તસ્સ ઉત્તરી ” આદિ તેત્રમાં પણ “પાવાણું કમ્માણે નિશ્વાયણાએ ” વિગેરે કહી પાપ કર્મના જ નાશ ઉપર ભાર મૂક્યો છે પણ પુણ્યાનુબંધી પુણ્યને નાશ કરવાનું કહ્યું નથી.
જૈન શાસનના મતે પુણ્યાનુબંધી પુણ્ય એ એરંડી જેવું છે. પેટમાં ખૂબ ખૂબ મળ બાઝી ગયો હોય તે વખતે કઈ માણસ એરે
