________________
ખંડ : ૪ :
ਪੜੋ
અવિભાજ્ય છે, અનેક રૂપોની આંખમાં થઈને આ આત્માએ કાળને વાં હશે; છતાં આજે આપણું જીવનને કાળની કિતાબને એક શબ્દ પણ ખ્યાલમાં હોય તેવું જણાતું નથી, માટે જ સાંપ્રતે વર્તતી સ્થિતિમાં આનંદને આસ્વાદ લેવાય તે જ સાચે ગણાય. પળના સાચા જીવનને ખ્યાલ માનવકુલની સર્વોચ્ચ જીવનદશાનો ખ્યાલ સાથે જન્મવા પામ્યો છે.
આસપાસ નાચતી પળની પ્રકાશમય મૂર્તિને જોવાનું ભૂલી જઈ વિતેલી ને વીતનારી પળેના ખ્યાલમાં જીવનના નાવને તરતું મૂકી દેવામાં શારીરિક, માનસિક ને આધ્યાત્મિક ત્રણેય દૃષ્ટિએ નુકસાન છે. શારીરિક દષ્ટિએ ભૂત–ભાવિના વિચારોથી ચિંતાના ભૂતનો જન્મ થાય; માનસિક દૃષ્ટિએ ચિત્તતંત્ર અસ્થિર અને નબળું બને. અને અધ્યાત્મશાસ્ત્ર તે સ્પષ્ટ ગાય છે કે, “જે ગમે જગદગુરુ દેવ જગદીશને, તે તણો ખરખરો ફેક કરો.” અર્થાત્ ભવિતવ્યતાથી જે બને છે તેને શોક છે ?
હેમંતની એક મધરાતે હું જાગતે પથારીમાં બેઠો હતે. આસપાસ દીવાને આ છે પ્રકાશ હતે. નજર સામે માતા સરસ્વતીની સુંદર તસવીર હતી. મારી નજર ધીમે ધીમે તે તસ્વીરમાં રમતી થઈ; ડી વારે તેમાં ઊંડે ઉતરી. થોડાક વધારે સમય બાદ તદાકાર બની ગઈ. હું દ્વતના
ખ્યાલમાંથી અદ્વૈતમાં ઊતરી ગયે. ભૂત, ભાવિ ને વર્તમાનને ટપી જતું કાળનું અભેદ્ય સંગીત મને સંભળાયું. શરીરે મને કમ્પ થયો, આનંદની કમિંએ મારા શરીરને ભીંજવી ગઈ. પછી જ્યારે મારી દૃષ્ટિ કાળના અખંડ સંગીત અને માતાની છબિમાંથી ઉચકાઈ ત્યારે મને ખ્યાલ આવ્યો કે, “મેં આજ સુધી આવી અનુપમ પળ નહતી જ જોઈ.
જીવનની સરિતાનું વહેણ જ્યારે ચૈતન્ય-મંદિર તરફ વળે છે, ત્યારે જ પળના શાશ્વત-જીવનને સાચે ખ્યાલ આવે છે. બાકી ગમે તે પળે ને ગમે સ્થળે, ફાવે તેવા પ્રકારના વિચારમાં મહાલવામાં આપણને ન્હાનમ નથી જ જણાતી ! પરંતુ જીવનની અંતિમ પળે ખાલી હાથની વિદાય વેળાએ ગૂમાવેલી પળોને ખ્યાલ આવતાં ભારે વ્યથા અનુભવવી પડે છે; તેથી જ પ્રથમ જાગવામાં હિત છે.
