________________
અહઃ ૪ :
પર
અર્થ:–અમે વૃત્તિને મેળવીશું પણ કોઈને પીડા ઉપજાવીશું નહિ. પુને વિષે ભ્રમરની જેમ-એ રીતે સાધુઓ આમાથનિવર્તિત (ગૃહસ્થાએ પિતાના માટે બનાવેલા) આહારને વિષે ફરે છે. એ જ
નિગમનશુદ્ધિ મધુકર સમાન અપીડાકારી હેવાથી સાધુએ કહેવાય છે. સાધુઓનું ઈર્ષા, ભાષા, એષણાદિ સર્વ આચરણ ત્રણ સ્થાવર જીવોને પરમાર્થથી હિતકારી છે. એ કારણે દયા, સત્યાદિ ગુણપાલનમાં સુસ્થિત થયેલા સાધુઓથી સધાતો ધર્મ એ ઉત્કૃષ્ટ મંગળ છે. અન્ય તીથિકે પણ ધર્મ માટે જ ઉસ્થિત થયેલા હોવા છતાં પૃથ્વી આદિ કાયની યેતનાદિને જાણતા નથી અને પાળતા નથી તથા તેવા પ્રકારનું આગમ તેમના શ્રવણપથમાં પણ આવતું નથી. મધુકરે પણ તેવા પ્રકારનું ( ઉદ્દગમાદિ દેથી શુદ્ધ) ગ્રહણ કરતા નથી કે જેવું શુદ્ધત્રિગુદ્ધિગુપ્ત સાધુઓ કરે છે. સાધુઓ નિત્યકાળ મન વચન કાયા તથા કષાય અને ઇન્દ્રિયને દમે છે, બ્રહ્મચર્યને ધારણ કરે છે, તથા તપમાં ઉલ્લત રહે છે, તેથી તેમને જ સાધુઓ કહેવાય છે.
महुकारसमा बुद्धा, जे भवंति अणिस्सिया। नाणापींडरया दंता, तेण वुचंति साहुणो ॥५॥
અર્થ:–ભ્રમરસમાન અપીડાકારી, ઈન્દ્રિયોને દમન કરનારા, દોષોને જાણનારા, નિઃસ્પૃહ તથા વિવિધ પીંડ ગ્રહણ કરવામાં રક્ત હોય છે, જે કારણે સાધુઓ કહેવાય છે. ૫
પ્રથમ પ્રતિજ્ઞા એ હતી કે “ધર્મ ઉત્કૃષ્ટ મંગળ છે ” તેની પણ શુદ્ધિ વગેરે બતાવવામાં આવે છે. આપ્તવચન નિર્દેશને પ્રતિજ્ઞા કહેવાય છે. આવી વચન નિર્દેશને આગમ પણ કહેવાય છે પરંતુ તે આગમ જ્યારે અપ્રતિપન્ન અને વિપ્રતિપની આગળ કહેવાય છે, ત્યારે પ્રતિજ્ઞા બની જાય છે. સાથે વચન નિર્દેશને પણ પ્રતિજ્ઞા કહેવાય છે.
પ્રતિજ્ઞા, વિશુદ્ધિ, વિપક્ષ અને પ્રતિષેધ. ૧. અજાણ ૨. વિપરીત જાણનાર
