________________
આવા જ એક દિવસની આ વાત છે. બાળકોનું પ્રવેડ્યું, અને વચ્ચે મૂકેલા ખાટલાથી થોડેક દૂર મોટું ટોળું જયરામભાઈની જોડે જોડે ગેલ કરતું બધા મૂંડાળે વળી ઊભા રહી ગયા. સવારે દસેકના સુમારે વગડા વચ્ચેથી પસાર થઈ જયરામભાઈએ કદી આવો પ્રયોગ કર્યો રહ્યું હતું. ત્યાં સામેથી ખભે ખાટલો ઊંચકીને નહોતો, કે ઝેર ઉતારવાના ગારુડીના મંત્રો પણ આવતા આઠ-દસ માણસોનું ટોળું એમને સામું તેઓ જાણતા નહોતા, પણ એમને નવકારમંત્ર પર મળ્યું. કતલથી છોકરાઓ કોરાણે ખસી ઊંચી ડોકે ગજબની શ્રદ્ધા હતી. એમણે ઈષ્ટદેવનું સ્મરણ ઊભા રહી ગયા.
કરી નવકાર ભણવાનું શરૂ કરી દીધું. બધાં કોઈ માણસને સાપ કરડી ગયો હતો. અને ઝેર જોનારાનાં શ્વાસ જાણે થંભી ગયા હતા. બધા જાણે ચઢી ગયા પછી એ બેહોશ થઈ ગયો હતો. એનું ઝેર નિક્ષેતન પૂતળાં હોય એમ સ્થિર ઊભા હતા. ઉતરાવવા એનાં સગાંસંબંધીઓ કોઈ જાણીતા સમય જાણે થંભી ગયો હતો, પવન પડી ગયો હતો, ગાડીને ત્યાં એને ખાટલામાં નાંખીને લઈ જતા પંખીઓ પણ જાણે કૂંજન ભૂલી શિસ્તબદ્ધ રીતે હતા.
સૂમસામ ઊભેલા આ માનવટોળાને સહકાર આપી એક વાચાળ છોકરાએ જયરામ ભાઈને ઓચિંતો રહ્યાં. જયરામભાઈના હોઠ હાલતા હતા, પણ પ્રશ્ન કર્યો, “કાકા, ગારુડી ઝેર શી રીતે ઉતારતો
આ ધારી 9 શી રીતે ઉતારતો મંત્રોચ્ચાર મનમાં થતા હતા. હશે?' છોકરાઓ જયરામભાઈને કાકા કહેતા હતા. સ્તબ્ધ અને ચિત્રવત બની ગયેલી આ સૃષ્ટિમાં બીજા એક મોટા છોકરાએ પોતાનું જ્ઞાન દર્શાવવા થોડી વારે કંઈક સંચાર થયો. ખાટલામાં માથે મોઢે કાકા કંઈ બોલે એ પહેલાં જ જવાબ વાળ્યો, “મંતર પછેડી ઓઢાડીને સુવાડેલો પેલો જણ થોડુંક હાલ્યો. મારીને.' બધાં છોકરાઓના કાન સતેજ થઈ ગયા, પછી થોડી વાર પડખું ફર્યો, અને ત્યાર બાદ કાકા શું કહે છે? પણ કાકા કંઈ બોલ્યા જ નહિ. અચાનક ઊભો થઈ ઓકવા લાગ્યો. કેટલી બધી એમના મૌનનું જાણે સાટું વાળવું હોય તેમ પેલા વાર સુધી એ ઊલટી કરતો રહ્યો. થોડી વારે એની પ્રશ્ન પૂછનાર છોકરાએ કહ્યું, કાકા મંતર તો ચકળવકળ થતી કીકીઓ સ્થિર થઈ ગઈ. એ તમને ય આવડે છે. તમે સાપનું ઝેર ઉતારી દો ને! પછેડીથી મોં લૂછી ખાટલામાંથી ઊભો થયો. એનું સૂમસામ ઊભેલા છોકરાઓના મેળામાંથી ઝેર ઊતરી ગયું હતું. શોરબકોરનો મોટો ધોધ ફાટી નીકળ્યો. બધા કહે, આજે પણ જયરામભાઈને તો આ બધું શી રીતે કાકા તમે જ ઝેર ઉતારો ના તમે જ ઉતારો. બન્યું એની એટલી જ નવાઈ લાગે છે. પણ એ
આટલી બૂમાબૂમથી ખાટલો ઉપાડીને જતા પેલા વખતે જે કબરિયાં હતાં અને હવે મોટા પુખ્ત લોકો થંભી ગયા, એક બે છોકરા દોડીને એમને યુવાનનો બન્યા છે, તેઓ કદીક જયરામભાઈને પાછા બોલાવી લાવ્યા. છોકરાઓએ હવે હઠ પકડી મળે ત્યારે આ પ્રસંગ યાદ કર્યા વિના રહેતા નથી, હતી, કાકાએ હવે કશુંક તો કરવું જ પડે તેમ હતું, ને ત્યારે એમની આંખોમાં ચમકતી આદરની એ સિવાય છોકરાઓ એમનો છેડો છોડે તેમ લાગણી જયરામભાઈને ગદ્ગદ કરી મૂકે છે. અને નહોતું.
નવકારમંત્રમાંની એમની શ્રદ્ધા વધુ ને વધુ દૃઢ ગાડાવાટમાંથી ખસી, પાસેના ખેતરમાં ખાટલો બને છે. લઈ લેવાની જયરામભાઈએ સૂચના આપી. છોકરાઓનું ટોળું પણ છીંડામાંથી થઈ ખેતરમાં
