________________
એ બને? નવકાર મંત્ર ફળ્યાની વાતો કરનારા આ મંત્રને ગણનારો જો એમ કહે કે “મને મોક્ષ ગમતો સમજે છે ખરા? નવકાર ગણનારને દુન્યવી સુખ નથી અને સંસાર જ મને ગમે છે? તો નવકાર મંત્રને જોઇએ છે કે ભગવાને કહેલા ધર્મનો એને ખપ છે? એ જે ગણે છે, તેનો હેતું શો છે? જ્ઞાની તો બરાબર એ તો કહે કે “મને વાસ્તવિક રીતે નિસબત સુખ જાણી શકે કે “એનો અમુક હેતુ છે અને આપણે પણ અગર દુઃખ સાથે નથી, પણ ભગવાને કહેલા ધર્મની તેની બોલચાલ, રીતભાત આદિથી અનુમાન કરી સાથે છે!' એનું લક્ષ્ય પાંચ પરમેષ્ઠિઓ હોય. ક્યારે શકીએ કે “એ નવકાર મંત્રને ગણે છે ખરો, પણ મને એમાં સ્થાન મળે અને ક્યારે હું સિદ્ધિગતિને નવકાર મંત્રને ગણનારનું જે ધ્યેય હોવું જોઇએ, તે પામું.' એ એની ઝંખના હોય. એવો જ જીવ ધ્યેયને પામ્યો લાગતો નથી.' મનુષ્યપણાના ફળને સાધી શકે.
નવકાર મંત્ર ગણનારને જ્યારે આ વાત જાણવા
મળે અને લાગે કે, હજી હું આ ધ્યેયના માર્ગે આવ્યો નવકાર ગણે એને સંસાર ગમે?
નથી, તો એ જાણીને એને ધ્રુજારી ન છૂટે?એને એમ આપણે સહુ જે પાંચ પરમેષ્ઠિઓને માનીએ ન થાય કે, નવકાર મંત્ર ગણવા દ્વારા રોજ હું જે પાંચ છીએ, જે પાંચ પરમેષ્ઠિઓને આપણે રોજ વારંવાર પરમેષ્ઠિઓને વારંવાર નમસ્કાર કરું છું, તેમાંના નમસ્કાર કરીએ છીએ, તેમાંના એક પણ પરમેષ્ઠિના એકના પણ વર્ણનમાં મોક્ષ શબ્દને મૂક્યા વિના ચાલે સ્વરૂપમાં વર્ણનમાં મોક્ષમાર્ગની વાત આવતી ન તેમ નથી. અને મને હજી મોક્ષ ગમતો નથી. મને હોય, એવું છે જ નહિ. અરિહંતદેવો મોક્ષમાર્ગને હજી સંસારથી છૂટવાનું મન થતું નથી, એ મારી કઈ સ્થાપીને મોક્ષને પામેલા; સિદ્ધભગવન્તો મોક્ષમાર્ગની દશા છે? આરાધના કરવા દ્વારા સકલ કર્મોથી રહિત બનીને સિદ્ધિપદને પામેલા; આચાર્ય ભગવંતો મોક્ષમાર્ગના
નમસ્કાર-ચિંતન જ પાલક, પ્રચારક તથા સંરક્ષક, ઉપાધ્યાયભગવંતો ૦ નવકારને ગણનારો પાપને છોડવાના પ્રયત્નવાળો મોક્ષમાર્ગને સેવનારા તથા મોક્ષમાર્ગના નિરૂપક
હોય. જે પાપ એનાથી છૂટે તેમને હોય, અને એથી શાસ્ત્રોના જ્ઞાનનું દાન કરનારા; અને સાધુભગવંતો
એને પાપ કર્યું પણ પડતું હોય, પરંતુ તે પાપનો એને પણ પોતે એકાંતે મોક્ષમાર્ગને સેવવાની સાથે બીજાઓને
રસ ન હોય. સામાન્ય રીતે, પાપ કરવું પડે એ એને મોક્ષમાર્ગની સેવા કરવામાં સહાય કરનારા ! આ
ગમે નહિ અને પાપ કર્યા પછી એનો એને પશ્ચાત્તાપ પાંચમાંથી એકના પણ સ્વરૂપદર્શનમાં મોક્ષમાર્ગની
હોય. નવકાર પણ એ પાપથી છૂટી શકાય માટે ગણે. વાત ન હોય, તો તે ચાલે નહિ.
પાપને સારી રીતે કરવા માટે એ નવકારને ગણે નહિ. આવા પાંચ પરમેષ્ઠિઓને નમસ્કાર કરનારા,
૦ જેને નવકાર ગમે તેને સંસારનું કશું ન જોઇએ. અને એ પાંચ પરમેષ્ઠિઓને કરેલા નમસ્કારના ફળ
એને તો થાય કે, મારે એ જ જોઈએ છે, કે જે તરીકે સર્વ પાપનો વિનાશ થાય છે, એવું માનનારા, તેમજ જે ક્રિયા સર્વ પાપની વિનાશક હોય, તે ક્રિયાને
૦ જૈન કુળના મહત્ત્વને અને નવકાર મંત્રના તત્ત્વ જ સર્વ મંગલોમાં પ્રથમ મંગલ તરીકે માનનારાઓ
સમજેલો દુર્ગતિ પામે નહિ. નવકારને પામેલો આત્માના શુદ્ધ સ્વરૂપને અને અશુદ્ધ સ્વરૂપને સમજે
દુર્ગતિએ જાય, તો સમજવું કે, ઉત્તમમાં ઉત્તમ ચીજ કે નહિ ? એઓ એમ કહી શકે ખરા કે “મને મોક્ષ
એણે વિપરીત સ્વરૂપે પરિણાવી. નવકારને પામવા ગમતો નથી, મને સંસાર ગમે છે?” એમને સંસાર
છતાં એ દુર્ગતિએ ગયો, તો તે એથી જ કે, નવકારમાં નથી ગમતો અને મોક્ષ ગમે છે એમને સંસારથી
જે છે તેની તેણે કિંમત આંકી નહિ. છૂટવું છે અને મોક્ષને મેળવવો છે; એ માટે તો
૦ નવકારમાં જે કાંઈ ચીજો છે તે સતિમાં લઈ શ્રીનવકારમંત્રને ગણે છે ! આમ છતાંય નવકાર
જનારી છે અને સંસારમાં એ સિવાયની જે ચીજો છે
નવકારમાં છે.
૨ ૨૦
