________________
(૮) પૃષ્ઠ ૧૦૬માં આંબળાંને અંડા કહેલ છે. (૯) પૃષ્ઠ ૧૨૧માં ચિત્રકને ચિત્તો કહેલ છે. (૧૦) પૃષ્ઠ ૩૨૦માં ગરણીનું નામ કોયલ છે.
એવી જ રીતે ઇન્દ્રાણી, શક્રાણી, મર્કટી, શુકા, વાનરી, લાલમૂર્ગા, કોકિલા, દેવી ચંડા, કાકજંદા, કાંકનાસિકા, દાસી, રાજહંસી, હંસરાજ, હંસપદી, પાર્વતી (કાજુ કોળિયા) પુત્રજીવી, કૌન્તય, કૃષ્ણ, ગોઇંગ, નાગ (સીસું), મયૂર (મોરથુથુ) આદિ અનેક વનસ્પતિ પ્રાણીઓને નામે કહી છે. એટલા માટે શાસ્ત્રના શબ્દોના અર્થ યથાર્થ યથોચિત્ સમજવા જોઈએ.
મહાદયાળ જૈનધર્મી સ્વપ્નમાં પણ ઉક્ત અભક્ષ્ય વસ્તુની ઇચ્છા પણ કરે નહિ, તો પછી તીર્થકરો અને સાધુઓનું તો કહેવું જ શું? અર્થાત્ જૈનધર્મી માંસ, મચ્છ, મદિરાનો આહાર કરવાવાળા હોય જ નહિ, એ નિશ્ચયપૂર્વક સત્ય માનવું.
જૈનસૂત્રના કોઈ પણ શબ્દનો અર્થ અહિંસા, સંયમ તપનો વિરોધી નથી છતાં કોઈ એવો કરે તો તેનો ખુલાસો “અહિંસા-સંયમ-તપ” રૂપી તત્ત્વ અનુસાર કરી બતાવવો. (૪) ત્રિકાલજ્ઞ પ્રભાવના : ભૂત ભવિષ્ય અને વર્તમાન એમ ત્રણ કાળના બનાવોને જાણવાવાળા પણ ધર્મના પ્રભાવક થઈ શકે છે. કેમકે ભૂતકાળમાં થઈ ગયેલા ભલા કે બૂરા પુરુષોનાં જીવનવૃત્તાંત તથા વર્તમાન સમયના જ્ઞાતા જ્ઞાનીજન ધર્મકર્મની વિચિત્રતા અને કાળની ગહન ગતિથી ચલાયમાન થતા નથી, આશ્ચર્ય કે અફસોસ પામતાં નથી. તેમજ વર્તમાનમાં દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ, ભાવને અનુસાર સુધારણા કરી શકે છે અને જ્યોતિષ વિદ્યાના પ્રભાવથી તથા અનુમાન પ્રમાણથી ભવિષ્યને જાણતા હોવાથી દુષ્કાળ, રોગ આદિ ઉપસર્ગોમાંથી પોતાને તેમજ પોતાના ધર્મબંધુઓને બચાવી સુખી કરે છે. તેવી જ રીતે કાળજ્ઞાનનો જ્ઞાતા પંડિત મૃત્યુનો સમય નિકટ આવ્યો જાણી સમાધિમરણ દ્વારા પોતાના તથા અન્યના આત્માનું કલ્યાણ સાધી શકે છે. (૫) દુષ્કર તપ પ્રભાવના દુષ્કર, કઠીન, ઘોર તપશ્ચર્યાથી પણ ધર્મની ઘણી પ્રભાવના થઈ શકે છે. કારણકે અન્ય મતાવલંબીઓ ફક્ત અનાજનો ત્યાગ
૩૦૪
સમકિત અધિકાર
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
