Dravya Sangraha Prashnottari Tika

Author(s): Manohar Varni, Mukundbhai Soneji
Publisher: Gujarat Prantiya Sahajanand Sahitya Mandir Ahmedabad

Page 411

४१२
द्रव्यसंग्रह प्रश्नोत्तरी टीका ઉત્તર : ગાથામાં તે આ શબ્દ છે “ સામvi T ” જે સામાન્ય ગ્રહણ છે તે દર્શન છે. જે “સામvil” ના પહેલાં “મા ” શબ્દ લગાવીએ તે અર્થ નિકળે છે કે “પદાર્થોનું સામાન્ય ગ્રહણ પદાર્થોને સામાન્ય ધર્મ છે સામાન્યસત્તા જે બધામાં વ્યાપે છે. આ પ્રમાણે અર્થ નિકળે કે પદાર્થોની સામાન્ય સત્તાનું અવલોકન દર્શન છે.
પ્રશ્ન પ ઃ જે “સામvir” શબ્દના પહેલા “મવાળ” શબ્દ ન જોડવામાં આવે તે શું અર્થ થાય?
ઉત્તર : જે સામudi ના પહેલા માવા શબ્દ ન જેડીએ તે આ માdrળ શબ્દ માયા ની આગળ આવશે. તે ગાથાને અન્વય આ પ્રમાણે થશે : “અદ્દે વિરતિકૂi માવા
आयारं णेव कटु जे सामण्णं गहणं तं दसणं इदि समए भण्णए।" આને અર્થ એમ કે પદાર્થોને ભેદરૂપ ન જોઈને અને તે ભાવે (પદાર્થો)ને આકાર ગ્રહણ ન કરીને જે સામાન્ય રૂપે પ્રતિભાસ છે તે દર્શન છે. એમ સિદ્ધાંતમાં કહ્યું છે.
પ્રશ્ન : સામાન્યરૂપે ગ્રહણ કરવું એટલે શું?
ઉત્તર : આત્માનું અવલોકન જ સામાન્યપે ગ્રહણને અર્થ છે, અર્થાત્ સામાન્યના ગ્રહણને પણ સામાન્ય કહે છે. સામાન્ય અર્થ છે આત્મા, તે આત્માના ગ્રહણને સામાન્ય કહે છે.
પ્રશ્ન ૭ : સામાન્ય અર્થ આત્મા કેવી રીતે થઈ જાય છે?
ઉત્તર : “ભાનેન જ્ઞાન પ્રમાણેન ર્તિ સમાન, સમાન માવ: સામ્ !” આ વ્યુત્પત્તિથી એ અર્થ થયે કે જે દ્રવ્યજ્ઞાન