Dravya Sangraha Prashnottari Tika

Author(s): Manohar Varni, Mukundbhai Soneji
Publisher: Gujarat Prantiya Sahajanand Sahitya Mandir Ahmedabad

Page 476

गाथा ५५
પ્રશ્ન ૩ : પ્રાથમિક શિષ્યના ધ્યાનમાં ઘણું કરીને શુ ધ્યેયરૂપ પદાથે આવે છે?
ઉત્તર : પ્રાથમિક સાધકાને ઘણું કરીને સવિકલ્પ અવસ્થા હાય છે ત્યાં વિશેષ વિકલ્પાની નિવૃત્તિને અર્થે ચિત્તની સ્થિરતા આવશ્યક છે તેથી દેવ, શાસ્ત્ર, ગુરૂ વગેરે ધમય પરદ્રવ્ય ધ્યેયરૂપે આવે છે.
૪૭૭
પ્રશ્ન ૪ : અભ્યાસનિષ્ઠ સાધુઓના ધ્યાનમાં ધ્યેયરૂપે શુ' આવે છે ?
ઉત્તર : અભ્યાસનિષ્ઠ સાધુના અને નિશ્ચલચિત્ત સાધકોના ધ્યાનમાં સહજ શુદ્ધ, નિત્ય, નિર ંજન, નિજશુદ્ધ સ્વભાવ ધ્યેયરૂપે આવે છે.
પ્રશ્ન ૫ : ધ્યાનના સંકેત કયા પદ્મથી થઈ રહ્યો છે? ઉત્તર : “સાદૂ કળિિિવતી વે” જે સાધુ નિસ્પૃહ વૃત્તિવાળા થઈ જાય છે આ પદથી ધ્યાતાના સ ંકેત કરે છે. સકળ ધ્યાતા એજ હાય જે સર્વ પ્રકારની ઈચ્છાઓથી અત્યંત રહિત છે.
પ્રશ્ન ૬ : અહીં ઇચ્છામાં કઈ કઈ વાતા ગર્ભિત છે? ઉત્તર : ઇચ્છામાં સર્વ પ્રકારને આભ્યંતર પરિગ્રહ ગર્ભિતપણે આવી જાય છે. તે પરિગ્રહ ચૌદ પ્રકાર છે:
(૧) મિથ્યાત્વ (૨) ક્રોધ (૩) માન (૪) માયા (૫) લેાભ (૬) હાસ્ય (૬) રતિ (૮) અરતિ (૯) શાક (૧૦) ભય (૧૧) જુગુપ્સા (૧૨) પુરૂષવેદ (૧૩) સ્ત્રીવેદ (૧૪) નપુંસકવેદ.