________________
આ ઉપાશ્રયમાં આવવાના પગથિયાં છે ને, ત્યાં'
કંઈ કામ છે ?'
નિખાલસતા, નિશ્ચિંતતા, નિર્ભયતા, નિર્દોષતા અને નિર્મળતા. બાળક માત્રમાં આ પાંચ ગુણો હોય છે એવું નથી. આ પાંચ ગુણો જેનામાં હોય છે એ બાળક છે. આવા “બાળક”માં આપણો સમાવેશ ખરો ?
વર્તનમાં દંભ નહીં પણ નિખાલસતા. મનમાં ચિંતા નહીં પણ નિશ્ચિતતા. હૃદયમાં ભય નહીં પણ નિર્ભયતા. વ્યવહારમાં દૂષિતતા નહીં પણ નિર્દોષતા. ચિત્તમાં મલિનતા નહીં પણ નિર્મળતા. આવા ઉદાત્ત ગુણો જે જીવનમાં જોવા મળે એ જીવન ધન્ય બની જાય. એ જીવન જીવનારો પૂજ્ય બની જાય. એવા જીવનનો સ્વામી પરમપદની નજીક પહોંચી જાય.
દુઃખ સાથે કહેવું પડે છે આવા જીવનનાં દર્શન રોજેરોજ વધુ ને વધુ દુર્લભ બનતા જાય છે. જીવનને મંગળમય બનાવતા આવા ગુણો સ્વજીવનમાં પ્રતિષ્ઠિત કરવાનું વધુ ને વધુ કઠિન બનતું જાય છે. બુદ્ધિના જંગલમાં અટવાઈ ગયેલા આજના બહુજનવર્ગમાં ગુણોનો આ વૈભવ લગભગ ગુમ થતો જાય છે. આમ છતાં કોક જગાએ આમાંનો એકાદ પણ ગુણ જોવા મળે છે ત્યારે હૈયું પ્રસન્ન પ્રસન્ન બની જાય છે.
‘મહારાજ સાહેબ, બહાર આવશો ?” માત્ર સાત-આઠ વરસની વયનો એ બાળક હશે. સમય હશે બપોરના બે-અઢી આસપાસનો અને એ બાળકે આવીને મારી પાસે આ વાત મૂકી.
‘બહાર એટલે ક્યાં? તારા ઘરે ?'
‘શું ?'
‘આપ ત્યાં આવો પછી કહું હું આસન પરથી ઊભો થયો. એના ખભે હાથ મૂક્યો અને કહ્યું, ‘તું આગળ ચાલ. હું આવું છું તારી સાથે
‘આપે વાસક્ષેપ લીધો ?”
‘ના’ ‘હું લઈ લઉં?'
‘ચાલશે” મને એમ કે એનાં દાદા-દાદી કે એવી કોઈ વ્યક્તિ આવી હશે કે જે પગથિયાં નહીં ચડી શકતી હોય અને એને મસ્તકે મારે વાસક્ષેપ નાખવાનો હશે. વાસક્ષેપ લઈને એ મને લઈ આવ્યો પગથિયાં સુધી ત્યાં પડી હતી એક નાનકડી સાઇકલ!
‘મહારાજ સાહેબ, આ સાઇક્લ હું આજે જ લાવ્યો છું. આપ એના પર વાસક્ષેપ નાખી દો.'
‘સાઇકલ પર ?'
‘હા’
‘પણ કેમ ?' મારી સાઇકલ સાથે કોઈ ટકરાઈ ન જાય અને હું કોઈની ય સાથે મારી સાઇકલ ટકરાવી ન દઉં એટલા માટે આ સાઇકલ પર આપે વાસક્ષેપ નાખવાનો છે!’ વિસ્મયભાવ સાથે કહેવાયેલા બાળકના એ શબ્દોએ મને સ્તબ્ધ કરી દીધો.
3
|
