________________
દીપક, એને પ્રજ્જવલિત રાખવા માટે એમાં તેલ કે ઘી સતત પૂરતા જ રહેવું પડે છે. વસ્ત્ર, એને ઊજળું રાખવા માટે વારંવાર એને ધોતા જ રહેવું પડે છે. રોગ, એને રવાના કરવા માટે સતત એને વારંવાર દવાઓનું સેવન કરતા જ રહેવું પડે છે.
ધર્મ, ચાહે એ દાનરૂપ છે કે વ્રત-નિયમરૂપ છે, તપશ્ચર્યારૂપ છે કે સ્વાધ્યાયરૂપ છે, સામાયિકરૂપ છે કે પરોપકારરૂપ છે અને ચાલુ રાખવા માટે પ્રેરણાની અને પ્રોત્સાહનની સતત જરૂર પડ્યા જ કરે છે.
પાપ, ચાહે એ ક્રોધના સેવનરૂપ છે કે ટી.વી.માં આવતાં બીભત્સ દેશ્યો જોવારૂપ છે, ચાહે એ નિંદારૂપ છે કે ચાહે કાવાદાવારૂપ છે, એને જીવનમાંથી તગેડી નાખવા માટે પ્રેરણાની તો જરૂર પડ્યા જ કરે છે પરંતુ સાથોસાથ કઠોર અનુશાસનની પણ જરૂર પડ્યા કરે છે.
કારણ ? ધર્મ નવો છે, પ્રેરણા અને પ્રોત્સાહનના ઘી વિના એ દીપકને પ્રજ્જવલિત રાખવામાં સફળતા મળે તેમ નથી. પાપો જૂનાં છે. પ્રેરણા અને અનુશાસનના માધ્યમ વિના જીવનમાંથી એને વિદાય આપવામાં ફાવટ આવે તેમ નથી.
કોણ પપ્પા છે ? અને કઈ મમ્મી છે. એક પ્રબ પણ ન પડી શકે એ હદે સહુનો એકબીજા પ્રત્યેનો અભાવ અને એક-બાજો પર સહયોગ. પ્રવચનમાં બાળકોને છોડીને પૂરો પરિવાર આવે. શનિવારે અને રવિવારે સ્કૂલોમાં રજા હોવાથી બાળકો પણ પ્રવચનમાં આવે.
બન્યું એવું કે પ્રવચનમાં એક દિવસ બાળકોએ એકાસણાંનું પચ્ચખાણ માગ્યું. હું આશ્ચર્યમાં પડી ગયો. રમવા-ભણવાની સાવ નાની ઉંમર અને વગર તિથિએ શનિવાર જેવા દિવસે બાળકોએ એકાસણું કેમ કર્યું હશે ? મેં બાળકોની બાજુમાં બેઠેલા એમના દાદાની સામે નજર કરી અને એમણે મને કહ્યું કે ‘સાહેબ, આ બધાં જ બાળકો દર શનિવારે એકાસણું કરે છે. આપ પચ્ચખાણ આપી જ દો.
મેં પચ્ચકખાણ આપી તો દીધું પણ પ્રવચન બાદ બાળકોને લઈને એમના દાદા રૂબરૂ મળવા આવ્યા ત્યારે એમણે મને જે વાત કરી એ એમના જ શબ્દોમાં.
‘મહારાજ સાહેબ, બાળકોના જીવનમાં ધર્મ લાવવા માટે એમને માત્ર પ્રેરણા જ ન કરો, પ્રોત્સાહન પણ આપો. ઇનામ પણ આપો. આ વાત પ્રવચનમાં આપના મુખે સાંભળ્યા બાદ ઘરે જઈને બાળકોને એકઠા કરીને કહી દીધું કે રાત્રિભોજન જે નહીં કરે એને ૧૦ રૂપિયાનું ઇનામ, એકાસણું કરશે એને ૫૦ રૂપિયાનું, આયંબિલ કરશે એને ૮૦ રૂપિયાનું અને ઉપવાસ કરશે એને 100 રૂપિયાનું ઇનામ મારા તરફથી મળશે.
બસ, એ દિવસથી અમારા ઘરમાં રાત્રિભોજન બંધ છે અને દર શનિવારે બધાં જ બાળકો એકાસણાં કરે છે. સૌથી વધુ આનંદ અને આશ્ચર્યની વાત તો એ છે કે એમને ઇનામમાં જે પણ ૨કમ મળી છે એ બધી જ રકમનો વ્યય એમણે ધર્મકાર્યોમાં જ કર્યો છે.”
કોણ કહે છે, કુમળા છોડને સાચી અને સારી દિશામાં વાળી દેવામાં આજના કાળે સફળતા નથી મળતી ?
એ સંયુક્ત પરિવાર છે. ત્રણ ભાઈઓ. એમની ત્રણ પત્નીઓ, સાત બાળક અને પિતાજી. સહુ વચ્ચે સંપ ગજબનાક આત્મીયતા અને પ્રેમ પણ ગજબનાક, કયા બાળકના
