________________
અહંકારના અ” ને સાથે રાખવાની ના પાડવા જો આપણે તૈયાર છીએ તો જ સમર્પણનો ‘સ’ આપણી સાથે રહેવા તૈયાર થાય છે.
સાવ સીધુંસાદું આ ગણિત છે. વેશ્યા સાથેના સંબંધને ચાલુ રાખીને કોઈ પણ યુવક સુશીલ યુવતીને ‘પત્ની' તરીકે પામવામાં સફળ નથી જ બની શકતો. લબાડ મિત્રો સાથેની દોસ્તીને અકબંધ રાખીને કોઈ પણ યુવક કોક ખાનદાન યુવકને કલ્યાણમિત્ર તરીકે પોતાના જીવનમાં સ્થાન આપવામાં સફળ નથી જ બની શકતો. બસ, એ જ ન્યાયે ‘હું' ના હુંકારને સલામત રાખીને કોઈ પણ આત્મા કોઈ પણ ઉત્તમ વ્યક્તિના ગુણવૈભવને પામવામાં સફળ નથી જ બની શકતો.
ભારે દુઃખની વાત એ છે કે જે અહંકારે દીવાલ બનીને આપણને પ્રભુથી દૂર જ કરી દીધા છે, આગ બનીને આપણા સદ્ગુણોના લીલાછમ બગીચાને ભસ્મીભૂત જ કરી નાખ્યો છે, વાવાઝોડું બનીને આપણા સુસંસ્કારોના સુશોભિત ગૃહને ધરાશાયી જ કરી નાખ્યું છે એ અહંકાર પ્રત્યે આજેય આપણાં મનમાં કોણ જાણે કેમ પણ કૂણી જ લાગણી છે.
સાચે જ અલ્પ પુરુષાર્થ અને મામૂલી પાત્રતાએ વિરાટ ગુણવૈભવના સ્વામી બની જવું છે? તોડો અહંકાર સાથેની દોસ્તી. જુઓ, જીવનમાં ચમત્કાર કેવો સર્જાય છે !
પ્રસન્નતા અને પવિત્રતાની વાતો એમના જેસને જ્યારે મને સાંભળવા મળી ત્યારે હું સ્તબ્ધ થઈ ગયો.
‘પરિવારમાં ક્યારેય ક્લેશ?” ‘બિલકુલ નહીં !' ‘કોઈને ય અસંતોષ?' ‘પ્રશ્ન જ નથી” ‘ઓછું આવી જવાની વાત ?' *જરાય નહીં' ‘ખોટું લાગી જવાની વાત ?' ‘સ્વપ્નમાં ય નહીં' ‘રહસ્ય શું ?' ‘મમ્મી' ‘એટલે ?”
મમ્મીનો હિમાલયના શિખરને સ્પર્શતો ઉદાત્ત સ્વભાવ. શેરડીની મીઠાશને શરમાવી દેતું વચનનું માધુર્ય અને પૃથ્વીની સહનશીલતાને યાદ કરાવી દેતી સહિષ્ણુતા. શું કહીએ અમે આપને ? આ ઘરમાં મમ્મીની ઇચ્છા, મમ્મીનું વચન અને મમ્મીનો અભિપ્રાય જ FINAL ગણાય છે.
આપને જાણીને આશ્ચર્ય થશે કે બબ્બે-અઢી કરોડના બંગલામાં અમે રહીએ અને છતાં આ ઘરમાં ટી.વી. નથી. નાનાં બાળકો મમ્મી પાસે રોજ બેસે છે. મમ્મી એમને સુંદર મજેની વાર્તાઓ સંભળાવે છે. નથી બાળકો ટી.વી.ની માગણી કરતા કે નથી અમને કોઈનેય ટી.વી.વસાવવાની ઇચ્છા થતી. ટૂંકમાં કહીએ તો મમ્મીએ આ ઘરમાં પ્રસન્નતાનું એવું કલ્પવૃક્ષ ઉગાડ્યું છે કે એની છાયામાં બેઠેલા અમને કોઈને ય ગલતની કોઈ ઇચ્છા જ થતી નથી.'
કદાચ ૩૫/૪૦ સભ્યોનું એ સંયુક્ત કુટુંબ છે. નાનો ભાઈ કોણ અને મોટો ભાઈ કોણ? દેરાણી કોણ અને જેઠાણી કોણ? ક્યો દીકરો દેરાણીનો અને કયો દીકરો જેઠાણીનો? એ ભેદ સમજવો ત્રાહિત વ્યક્તિ માટે જ્યાં અશપ્રાયઃ છે એ પરિવારના કેટલાક સભ્યો બપોરના સમયે મારી પાસે બેસવા આવ્યા હતા. એ પરિવારમાં જળવાઈ રહેલ પ્રેમ,
૬૯
